Autorka opisuje dzieje recepcji twórczości C. K. Norwida w Czechach począwszy od pierwszych wzmianek (J. V. Frič w piśmie "Rodinná kronika" w 1863 roku) poprzez omówienie stosunku do poety twórców kręgu pism "Slovanský přehled" (red. Adolf Černý) i organu czeskich modernistów "Moderní Revue" (którego redaktorzy utrzymywali bliskie kontakty z rewelatorem Norwida – Zenonem Przesmyckim) oraz kręgu pisarzy katolickich (zwłaszcza wywodzących się z tzw. Moderny Katolickiej) aż po bogate, w bardzo wysokich nakładach wydane tłumaczenia Jana Pilařa z lat 70. i 80. XX wieku. and The author describes long history of reception of C. K. Norwid's work in the Czech lands, starting from the first mentions (J. V. Frič in "Rodinná kronika", 1863) by discussing the attitude of the editors of reviews "Slovanský přehled" (ed. Adolf Černý), "Moderní revue" and Catholic writers (especially those connected with so-called Catholic Modern) to the sumptuous translations and editions by Jan Pilař from the 1970s and 1980s.
Wśród twórców dyscypliny naukowej o specyficznym znaczeniu dla każdego narodu, jaką jest literaturoznawstwo, w Macedonii największą wszechstronność wykazał H. Polenaković (1909-1984). Swe badania naukowe skoncentrował wokół zagadnień dotyczących historii literatury, a zwłaszcza folklorystyki, starej literatury okresu cyrylo-metodejskiego oraz na problematyce wieku XIX. Fascynacjom tym towarzyszyły także inne dyscypliny naukowe, będące bliskimi lub komplementarnymi dla wymienionych, wśród których należy wspomnieć m. in.: numizmatykę, heraldykę, tekstologię. Macedoński naukowiec korzystał również z każdej okazji, by wypowiedzieć się na temat języka macedońskiego i związanych z nim kwestii językoznawczych. Kilka swoich prac poświęcił macedońskiej dziewiętnastowiecznej leksykografii. Swe zainteresowania kierował także ku innym dziedzinom badań nad językiem, np. ku żargonowi czy antroponimii. and Among creators of an academic discipline with a special significance to each nation, which is linguistics, H. Polenaković (1909-1984) displayed the highest versatility in Macedonia. He concentrated his academic research upon the issues related to the history of literature, particularly upon folklore studies, the old literature of the Cyrillo-Metodian period and upon problematic issues of the XIX century. These fascinations were also accompanied by other academic disciplines, which were related to or which were complementary with the ones listed above, among others, by numismatics, heraldry, textology. The Macedonian academic also made use of every opportunity to express his opinions on the Macedonian language and on linguistic issues connected with that language. He dedicated several of his works to the Macedonian lexicography of the nineteenth century. He also addressed other domains of research into language, for example jargon and anthroponymy.
W dyskursie literackim Ferdynanda Ossendowskiego autor odnotowuje obecność porządku lokalnego (mieszkańcy Karpat Wschodnich) i globalnego (naród), co łączy się z przyznaniem kluczowej roli dyskursowi tożsamości. Tożsamość zbiorowa jest dla Ossendowskiego tożsamością szlachecką. Tworzy ją szlachta bezherbowa, walcząc u boku swego króla pod Żurawnem (1676 r.). Historiozofia Ossendowskiego w powieści Pod sztandarami Sobieskiego nakierowana jest na otwieranie drzwi ku teraźniejszości i wyznaczanie perspektyw przyszłości. W odróżnieniu od Henryka Sienkiewicza (Trylogia, 1883–1888) Ossendowski nie pisze powieści przede wszystkim dla "pokrzepienia serc". Stanisław Haykowski jest autorem trzech ilustracji do powieści Ossendowskiego, spośród których autor analizuje dwie. Haykowski tworzy ilustrację interpretacyjną, ekspresywną – do pewnego stopnia autoteliczną. Jako malarz batalista modyfikuje niektóre sceny zdarzeń stworzone przez Ossendowskiego. Operuje światłem, cieniem i półcieniem w kreowaniu świata wewnętrznego postaci. Jest przy tym mistrzem aktorstwa ciała – ciała rycerza. and In Ferdinand Ossendovsky's literary discourse the author notices the presence of local (inhabitants of the Eastern Carpathians) and global (nation) order, which combines with assigning a primary role to identity discourse. Collective identity for Ossendovsky is the noble identity. It is formed by non-arms nobility, fighting alongside their king by Żurawno (1676). Ossendovsky's historiosophy in the novel Under the banner of Sobieski is aimed at opening the doors to the present and designating perspectives of the future. Contrary to Henryk Sienkiewicz (The Trilogy, 1883–1888), Ossendovsky does not write a novel mostly to 'comfort hearts'. Stanislav Haykovsky is the author of three illustrations for the Ossendovsky's novel, two of which are analysed by the author. Haykovsky creates interpretative, expressive illustration – to some extend also autotelic. As a battle painter, Haykovsky modifies some of the scenes created by Ossendovsky. He controls light, shade, halfshade in creating an inner world of a character. Haykovsky is also a master of body acting, the body of the knight.