Universal Dependencies - Icelandic - Modern

s-101

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,10.101

Það er ekki endilega sanngjarnt að taka 36 46 af tekjum fólks, en við búum við þann ríkisrekstur að þurfa peninga.

s-102

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,11.102

Þá peninga sem við fáum ekki fáum við sjálfkrafa að láni.

s-103

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,12.103

Við erum að fá sanngirni fyrir útgerðarmenn að láni.

s-104

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,13.104

Það er það sem fólk er ósátt við.

s-105

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,14.105

Ef ríkisstjórnin hefði komið með tillögur þar sem ekki hefði verið þetta tekjutap fyrir ríkið, hvort sem við köllum það lækkun eða frestun eða afbókun á hækkun eða hvað sem við köllum það, ef eitthvað hefði komið til móts við það, jafnvel þótt það hefði verið tímabundið, hefðu viðbrögðin í samfélaginu ekki verið þau sömu.

s-106

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,15.106

Þá væru ekki 34 þúsund undirskriftir gegn þessu.

s-107

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,16.107

Það væru ekki 70 aðspurðra á móti því.

s-108

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4525575,17.108

Það væri mun skárra, það hefði verið hægt að gera það með meiri sátt, en það var einfaldlega ekki gert.

s-109

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,1.109

Virðulegi forseti. Ég hyggst ræða málið í hv. allsherjar- og menntamálanefnd og taka tillit til þeirra umsagna sem þar koma fram.

s-110

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,2.110

Þar mun ég aftur viðra skoðanir mínar og sjá hvað aðrir nefndarmenn hafa um þær að segja og reyna að mjaka þessu í einhverja rétta átt.

s-111

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,3.111

Aðalmisskilningurinn hér er kannski sá að ekki eru öll vandamál heimsins leyst með því að Alþingi banni eitthvað.

s-112

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,4.112

Það er fullt af vandamálum, sérstaklega samfélagslegum, sem samfélagið sjálft þarf að laga og hefur lagað.

s-113

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,5.113

Hv. þm. Össur Skarphéðinsson minntist sérstaklega á réttarbót samkynhneigðra.

s-114

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,6.114

Nú vil ég árétta eitt.

s-115

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,7.115

Svokölluð réttarbót fyrir samkynhneigða í lögum kom ekki sem fyrirrennari samfélagslegrar samþykktar á samkynhneigð.

s-116

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4528305,8.116

Fyrst kom samfélagið og sagði: Vitið þið hvað, samkynhneigð skiptir í versta falli engu máli.

s-117

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4534200,1.117

Virðulegi forseti. Ég þakka svarið og tek heils hugar undir þau sjónarmið sem hér voru borin á borð að með opnun fjármálanna og opnun ríkisbúskaparins sé auðveldara að hvetja til heilsteyptrar umræðu um málið.

s-118

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4534200,2.118

Sú umræða er óneitanlega af skornum skammti því að þrátt fyrir að þessar upplýsingar séu í raun allar opinberar er kannski ekki svo auðvelt að nýta þær.

s-119

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4534200,3.119

Ég vil því þakka hv. þingmanni enn og aftur fyrir starf sitt sem hæstv. ráðherra við að opna gögn og setja þau á netið og tek undir að ganga megi mun lengra í þeim efnum.

s-120

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4534200,4.120

Ég held að ekki sé hægt að ganga of langt þegar að því kemur og þá er mikið sagt fyrir mann eins og mig sem telur að allt geti gengið of langt, kannski með einstaka undantekningum.

s-121

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4534200,5.121

Ég velti fyrir mér hvort hv. þingmaður sjái nánari útfærslur á því nákvæmlega hvað mætti opna, eitthvert heilræði til nýrrar hæstv. ríkisstjórnar í þeim efnum.

s-122

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,1.122

Virðulegi forseti. Ég þakka hv. þm. Pétri H. Blöndal fyrir svarið.

s-123

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,2.123

Hv. þingmaður nefnir réttilega að tveir vondir kostir séu í stöðunni.

s-124

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,3.124

Það er óumdeilt að við göngum hérna á friðhelgi einkalífsins.

s-125

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,4.125

En áttar hv. þingmaður sig á því að þessar upplýsingar eru nýtanlegar í öðrum tilgangi en þeim sem hér um ræðir?

s-126

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,5.126

Þegar upplýsingarnar verða til get ég lofað því, ég get lofað öllum því vegna þess að það er byrjað, að þá byrjar þrýstingurinn á að nýta þau gögn með víðtækari hætti.

s-127

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,6.127

Ef það er tölfræðin, að fá hana, og ég skil að hún sé mikilvæg, ef það er nóg til þess að ganga svona langt, hvers vegna ekki þegar Seðlabanki Íslands kemur og segir: Við getum notað hana til eftirlits, við getum notað hana til þess að forða okkur frá nokkru hruni nokkurn tíma aftur?

s-128

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,7.128

Af hverju ættum við að segja nei?

s-129

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4542330,8.129

Af hverju ættum við að segja nei þá ef ekki núna?

s-130

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,1.130

Virðulegi forseti. Það var ýmislegt áhugavert í ræðu hv. þingmanns.

s-131

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,2.131

Ég er sérstaklega að velta fyrir mér þessari desemberuppbót sem við höfum verið að ræða hérna.

s-132

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,3.132

Ég er þeirrar skoðunar að við eigum vissulega að veita hana.

s-133

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,4.133

Ég átti í svolitlum vandræðum með það fyrst vegna þess að á sama tíma heldur alltaf í mann að staða ríkissjóðs er algjörlega bölvanleg þrátt fyrir gott framtak fyrri ríkisstjórnar til að reyna að laga það og að hún hafi unnið marga sigra þar.

s-134

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,5.134

Einhvern veginn hafði ég það hreinlega samt ekki í mér að taka af fólki það að geta tekið þátt í jólunum.

s-135

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,6.135

Ég er ekki sérstaklega kristinn maður en mér þykir ægilega vænt um jólin vegna þess að þetta er eini tími ársins þar sem við sleppum okkur einhvern veginn í góðmennsku.

s-136

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,7.136

Ef maður ætlar að fara að líta á þetta eins og tölva eða einhvers konar últra rökhyggjumaður væri þetta kannski ekki allt æðislega rökrétt.

s-137

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,8.137

Það er heldur ekki punkturinn, heldur snýst það um að hugsa aðeins með hjartanu af og til, a.m.k. einu sinni ári.

s-138

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,9.138

Manni finnst það ekki til of mikils ætlast.

s-139

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,10.139

Þetta er fyrsta atkvæðagreiðslan þar sem ég hef raunverulega orðið sorgmæddur yfir niðurstöðunni og þó var ég viðstaddur atkvæðagreiðsluna í hagstofumálinu í sumar.

s-140

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,11.140

Það tók á, en þetta var alveg ægilegt.

s-141

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,12.141

Mig langaði að spyrja hv. þingmann vegna desemberuppbótarinnar.

s-142

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,13.142

Ég hitti háttvirtan mótmælanda fyrir utan um daginn sem sagðist hafa fengið 3 þús. kr. í desemberuppbót og sagði að öryrkjar fengju þetta.

s-143

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,14.143

Ég var að velta fyrir mér hver hefðin væri í þessum efnum, hverjar upphæðirnar hefðu verið og hvenær hefði verið tekið upp á þessu.

s-144

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,15.144

Er það eitthvert nýmæli að við veitum atvinnulausum eða öryrkjum ekki desemberuppbót?

s-145

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4577290,16.145

Hvernig hefur þessu verið háttað í gegnum tíðina?

s-146

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,1.146

Herra forseti.

s-147

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,2.147

Hef ég sex mínútur eða svo?

s-148

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,3.148

Hlátur í þingsal.

s-149

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,4.149

Sem sagt, örfáar spurningar.

s-150

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,5.150

Vandi Íbúðalánasjóðs var viðvarandi viðfangsefni og honum var lagt til fé, staða hans kortlögð og unnið mikið með mál hans, meira og minna allt kjörtímabilið. Gripið fram í: Lögum breytt.

s-151

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,6.151

Lögum var breytt og þar fram eftir götunum.

s-152

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,7.152

Það var að mörgu að hyggja þar, m.a. að bjarga honum gagnvart áliti ESA og annað í þeim dúr.

s-153

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,8.153

Síðan var Íbúðalánasjóður auðvitað nýttur í aðgerðir eins og 110leiðina og honum lagt til fé í því skyni.

s-154

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,9.154

Það er því ekki eins og Íbúðalánasjóður hafi gleymst á þeim tíma.

s-155

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,10.155

Ég var aðallega ræðu minni að velta því upp og eiginlega harma að það skyldi vera þannig hjá núverandi ríkisstjórn að henni kæmi aldrei til hugar sá möguleiki gagnvart vanda ríkisfjármálanna og því að afla fjár til að setja í brýn verkefni, eins og við erum sammála að þurfi að gera með heilbrigðiskerfið, að að einhverju leyti að minnsta kosti gæti tekjuöflun komið til greina.

s-156

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,11.156

Það er orðin sú breyting á, klár pólitísk breyting á, að ríkisstjórnin það er bara tabú, það er bannað að ræða það í þessari ríkisstjórn.

s-157

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,12.157

Ég kalla það hömlun og vona að það móðgist enginn úti í þjóðfélaginu þó að ég segi það að menn skuli ekki einu sinni geta velt því fyrir sér.

s-158

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,13.158

Á fyrra kjörtímabili og í tíð fyrri ríkisstjórnar fóru menn það sem kölluð hefur verið blönduð leið, blönduð leið sparnaðar og tekjuöflunar.

s-159

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,14.159

Menn fóru ekki blinda niðurskurðarstefnu, austerity-stefnu, sem sætir vaxandi gagnrýni núna í hagfræðilegri umræðu alls staðar á Vesturlöndum.

s-160

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,15.160

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn gaf meira að segja út tímamótaskýrslu síðastliðið vor þar sem hann lagði til við lönd í efnahagsþrengingum að afla líka tekna við slíkar aðstæður og leggja þær byrðar á breiðustu bökin.

s-161

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,16.161

Þar hefur kannski að einhverju leyti verið litið til þess að hin blandaða leið hafði skilað góðum árangri á Íslandi.

s-162

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,17.162

Ég hef margtekið það fram úr þessum ræðustóli að ég fagnaði því að fjárlagafrumvarpið kom fram í haust og stefnt var að hallalausum fjárlögum.

s-163

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4496710,18.163

Að því höfum við unnið hörðum höndum undanfarin þrjú ár eða meira að segja fjögur og hálft en síðustu þrjú árin eftir að við endurskoðuðum Forseti hringir. ríkisfjármálaáætlun til meðallangs tíma hefur verið stefnt að því að ná hallalausum fjárlögum 2014 og ég er eindreginn stuðningsmaður þess að það sé gert.

s-164

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,1.164

Herra forseti. Það þarf alltaf að vega það og meta vel og vandlega hvort ríkið geri rétt í því að afsala sér eða selja þær eignir, losa þær eða láta þær skila af sér arði.

s-165

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,2.165

Ef við tökum Landsvirkjun sem dæmi þá væri það um það bil það síðasta undir sólinni sem ég teldi að íslenska ríkið og þjóðin ætti að láta frá sér.

s-166

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,3.166

Það er augljóst mál að þessi sameign okkar getur skilað vaxandi arði á komandi árum til eiganda síns, þjóðarinnar, ef við höldum rétt á spilunum.

s-167

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,4.167

Hvers vegna ættum við þá að láta það frá okkur?

s-168

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,5.168

Varðandi sjávarútveginn þá veifa menn því hér mikið að hann borgi núna meiri skatta til ríkisins en áður.

s-169

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,6.169

Það er rétt.

s-170

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,7.170

Um 20 milljarða, hafa einhverjir sagt hér og ég dreg ekki úr því að það geti verið nærri lagi ef við tökum skattgreiðslur sjávarútvegsfyrirtækjanna.

s-171

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,8.171

En hvers vegna er það?

s-172

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,9.172

Jú, það er vegna þess að sjávarútvegurinn er loksins farinn að borga tekjuskatt.

s-173

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,10.173

Stór hluti fyrirtækjanna er nú búinn að vinna upp allt uppsafnað tap, sum þeirra eru orðin skuldlaus og eru með þvílíka fantaafkomu að auðvitað borga þau tekjuskatt.

s-174

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,11.174

Það er gott og ég er sammála því að sjávarútvegurinn þarf að vera sterkur og hann þarf að geta fjárfest og hann þarf að geta byggst upp.

s-175

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,12.175

En það fara ekki bara peningar í það.

s-176

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,13.176

Það fara líka peningar í hæstu arðgreiðslur, einhverjar hæstu arðgreiðslur sem við höfum séð ganga ár eftir ár út úr einni atvinnugrein til eigenda sinna.

s-177

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,14.177

Þær arðgreiðslur eru sprottnar af því að sjávarútvegurinn hefur þennan verðmæta aðgang að sameiginlegri auðlind sem er í óvenjulega góðu ástandi og gefur færi á mjög mikilli arðsemi eins og við sjáum á stóru fyrirtækjunum til dæmis sem hafa sterka stöðu í veiðiheimildum í uppsjávartegundum.

s-178

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,15.178

Ég man ekki dæmi rekstrar sem skilar jafn vel af sér og til dæmis rekstur Síldarvinnslunnar í Neskaupstað þessi missirin.

s-179

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,16.179

7 milljarða hagnaður á þó ekki meiri veltu en þar er auðvitað fádæma góð afkoma, fádæma góð afkoma og það er í þetta sem við erum meðal annars að vísa.

s-180

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,17.180

Forseti hringir.

s-181

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500290,18.181

Ef við lítum yfir greinina í heild þá hefur hún mikla burði til að leggja líka af mörkum.

s-182

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,1.182

Frú forseti. Nei, það á væntanlega eftir að gera ráð fyrir því í sjálfu sér.

s-183

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,2.183

Verði verðlagsuppfærslan hærri og verðbólgan eða breyting launavísitölunnar, frekar en neysluverðsvísitalan að ég held, hærri milli ára en menn gerðu ráð fyrir þegar þeir lögðu frumvarpið fram þá er talan röng sem þar kemur fram, persónufrádrátturinn verður þá eitthvað meira en 48 þúsund og eitthvað krónur á mánuði eins og menn voru að giska á að hann yrði.

s-184

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,3.184

Í sjálfu sér á það ekki endilega að hafa áhrif að því tilskildu að laun og tekjur fylgi upp í sama takti.

s-185

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,4.185

Þá helst breytan á báðar hliðar óbreytt, þá á persónufrádrátturinn í sjálfu sér ekki að kosta meira enda sé það þannig að þessir hlutir þróist í sama takti með hliðsjón af verðlagi.

s-186

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,5.186

Væntanlega er þessi tala þá of lág miðað við það sem í stefnir með verðlagsþróun.

s-187

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,6.187

Til að svara þessu með eldsneytisgjöldin, nei, það voru kannski ekki miklar umræður um þetta, aðeins var þetta þó rifjað upp.

s-188

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,7.188

Ég man margar heitar ræður hér og tillögur á síðasta kjörtímabili þegar bensínverð og olíuverð var á svipuðum slóðum og það er í dag, um að það ætti að stórlækka það, það væri verið að drepa alla með þessum bensíngjöldum.

s-189

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,8.189

En nú er annað uppi, nú er hér ekki lagt til að hreyfa neitt við þessu.

s-190

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,9.190

Þó vottar fyrir örlitlu samviskubiti einhvers staðar vegna þess að í nefndaráliti meiri hlutans er svolítið vandræðalegt orðalag um að þetta sé nú ekki eins tilfinnanlegt og ella vegna þess að innkaupsverð á bensíni hafi heldur lækkað.

s-191

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4500291,10.191

Þannig er það afgreitt.

s-192

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,1.192

Frú forseti. Það skyldu nú ekki eiga eftir að verða örlög þeirra sem nú segjast ætla að taka að sér að ná mikilli sátt um þetta mál að finna út að það er hægara sagt en gert.

s-193

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,2.193

Það er auðvelt að elta uppi alla óánægju og ágreining sem rís þegar verið er að lenda stórum og flóknum málum af þessu tagi.

s-194

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,3.194

Þetta snýst vissulega og réttilega, eins og hv. þm. Birgir Ármannsson kom inn á, oft um að finna jafnvægi og settla mál en það er hægara sagt en gert.

s-195

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,4.195

Íhaldssemin er oft mikil þegar komast á áfram með framsækna löggjöf af þessu tagi.

s-196

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,5.196

Varðandi andstöðuupptalningu þá hina miklu sem hér kom fram í ræðu ráðherrans nei, ræðu hv. þingmanns, tilvonandi ráðherra hugsanlega einhvern tímann síðar á öldinni, þá bið ég hv. þingmann aðeins að gæta sín.

s-197

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,6.197

Er ekki fullmikið í lagt að segja að allir þeir aðilar sem hv. þingmaður taldi upp hafi verið algjörlega á móti málinu?

s-198

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,7.198

Það vill svo til að ég var í sambandi við suma af þessum aðilum sjálfur og það kom í ljós í fleiri en einu og fleiri en tveimur tilvikum að það var kannski eitt einasta efnislegt atriði sem eftir stóð sem sumir sögðu: Ja, ég er ekki viss um að ég sé sáttur við þetta, þetta er kannski ekki nógu vel úr garði gert.

s-199

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,8.199

Aðilar sem voru tíundaðir sem andstæðingar málsins sögðust í raun og veru vera ánægðir með þessa nýju og metnaðarfullu löggjöf að öllu leyti nema einu eða tveimur atriðum.

s-200

ALTHINGI_SJS_2013_G-33-4510804,9.200

Dæmi um vegamálin og aksturinn.