Universal Dependencies - Western Armenian - ArmTDP

s-1

nonfiction-000R-000001T7

1914 յունիսի մէջ առտու մը, լրագիրը բանալով կարդացի Աւստրիոյ-Հունգարիոյ գահաժառանգ արհիդուքս Ֆրանց Ֆէրտինանտի եւ իր ամուսնին դքսուհի Հօհէնպէրկի դէմ եղած մահափորձը Սէրայէվօյի մէջ, որուն զոհ գացած էին երկուքն ալ։

1914 yownisi mēǰ aṙtow më, lragirë banalov kardac’i Awstrioy-Howngarioy gahažaṙang arhidowk’s Franc’ Fērtinanti ew ir amowsnin dk’sowhi Hòhēnpērki dēm eġaç mahap’orjë Sērayēvòyi mēǰ, orown zoh gac’aç ēin erkowk’n al.

s-2

nonfiction-000R-000001T8

Մահափորձին հեղինակն էր սերպիացի պատանի մը՝ Բրինցիբ։

Mahap’orjin heġinakn ēr serpiac’i patani më, Brinc’ib.

s-3

nonfiction-000R-000101T9

Լուրը, որքան զգայացունց, գուշակել չէր տար այն մօտալուտ եւ ահեղ հետեւանքները որոնք ծնունդ պիտի առնէին այս ոճիրէն։

Lowrë, ork’an zgayac’ownc’, gowšakel čēr tar ayn mòtalowt ew aheġ hetewank’nerë oronk’ çnownd piti aṙnēin ays oč̣irēn.

s-4

nonfiction-000R-000201TA

Իրա՛ւ էր սակայն որ մահափորձը անհատապէս գործուած անիշխանական արարք մը չէր, այլ զուտ քաղաքական ոճիր մը, երկարօրէն պատրաստուած եւ խոշոր դաւադրութեան մը արդիւնք։

Ira՛w ēr sakayn or mahap’orjë anhatapēs gorçowaç anišxanakan arark’ më čēr, ayl zowt k’aġak’akan oč̣ir më, erkaròrēn patrastowaç ew xošor dawadrowt’ean më ardiwnk’.

s-5

nonfiction-000R-000301TB

Հետզհետէ հասնող մանրամասնութիւններ ցոյց տուին թէ որքա՜ն կարեւորութիւն կը ստանար այդ մահափորձը Եւրոպայի՝ եւ մասնաւորաբար Աւստրիոյ մէջ։

Hetzhetē hasnoġ manramasnowt’iwnner c’oyc’ towin t’ē ork’a!n kareworowt’iwn kë stanar ayd mahap’orjë EWropayi, ew masnaworabar Awstrioy mēǰ.

s-6

nonfiction-000R-000401TC

Յուլիսի սկիզբները թերթերը արդէն իսկ կը ծանուցանէին թէ Աւստրիոյ զինուորական գործունէութիւնը զգալապէս կ՚աւելնար եւ թէ բովանդակ երկրին մէջ բուռն հակառակութիւն եւ գրգռութիւն կը տիրէր Սերպիոյ հանդէպ։

Yowlisi skizbnerë t’ert’erë ardēn isk kë çanowc’anēin t’ē Awstrioy zinoworakan gorçownēowt’iwnë zgalapēs k,awelnar ew t’ē bovandak erkrin mēǰ bowṙn hakaṙakowt’iwn ew grgṙowt’iwn kë tirēr Serpioy handēp.

s-7

nonfiction-000R-000401TD

Նոյն ամսուն վերջը արդէն իսկ եւրոպական մեծ եւ ընդհանուր պատերազմի մը սարսափը կը սաւառնէր աշխարհի վրայ եւ Աւստրիա իր վերջնագիրը կու տար Սերպիոյ 18 ժամ պայմանաժամով։

Noyn amsown verǰë ardēn isk ewropakan meç ew ëndhanowr paterazmi më sarsap’ë kë sawaṙnēr ašxarhi vray ew Awstria ir verǰnagirë kow tar Serpioy 18 žam paymanažamov.

s-8

nonfiction-000R-000501TE

Այդ վերջնագիրը, որուն պայմանները անընդունելի էին Սերպիոյ համար, անխուսափելի կը դարձնէին պատերազմը Աւստրիոյ ու Սերպիոյ միջեւ ու արդարեւ յուլիսին վերջերը առաջին թնդանօթները կ՚արձակուին երկու պետութիւններու սահմանագլխին վրայ։

Ayd verǰnagirë, orown paymannerë anëndowneli ēin Serpioy hamar, anxowsap’eli kë darjnēin paterazmë Awstrioy ow Serpioy miǰew ow ardarew yowlisin verǰerë aṙaǰin t’ndanòt’nerë k,arjakowin erkow petowt’iwnnerow sahmanaglxin vray.

s-9

nonfiction-000R-000501TF

Իսկ պատերազմը պաշտօնապէս կը յայտարարուի 15/28 յուլիսին։

Isk paterazmë paštònapēs kë yaytararowi 15/28 yowlisin.

s-10

nonfiction-000R-000601TG

Միեւնոյն ատեն ռուսական զօրաշարժին լուրերը կը հասնին։

Miewnoyn aten ṙowsakan zòrašaržin lowrerë kë hasnin.

s-11

nonfiction-000R-000701TH

Կացութիւնը ծանրացած է։

Kac’owt’iwnë çanrac’aç ē.

s-12

nonfiction-000R-000801TI

Ընդհանուր պատերազմը անխուսափելի կը թուի, բայց դեռ ամէն յոյս չէ կորած։

Ëndhanowr paterazmë anxowsap’eli kë t’owi, bayc’ deṙ amēn yoys čē koraç.

s-13

nonfiction-000R-000801TJ

Մեծ պետութիւններու դահլիճները կը բանակցին, համաձայնութեան գետին մը կը փնտռեն, կամ գոնէ այնպէս հաւատացնել կ՚ուզեն։

Meç petowt’iwnnerow dahlič̣nerë kë banakc’in, hamajaynowt’ean getin më kë p’ntṙen, kam gonē aynpēs hawatac’nel k,owzen.

s-14

nonfiction-000R-000901TK

Ինչ որ քիչ շատ որոշապէս կը տեսնուի՝ սա է թէ Գերմանիա եւ Ռուսիա պատերազմ կ՚ուզեն։

Inč or k’ič šat orošapēs kë tesnowi, sa ē t’ē Germania ew Ṙowsia paterazm k,owzen.

s-15

nonfiction-000R-000A01TL

Անգլիա, վերջին վայրկեանին ի նպաստ խաղաղութեան գերագոյն ջանքեր կ՚ընէ, ահռելի հրդեհումին առաջքը առնելու համար, բայց ի զո՜ւր։

Anglia, verǰin vayrkeanin i npast xaġaġowt’ean geragoyn ǰank’er k,ënē, ahṙeli hrdehowmin aṙaǰk’ë aṙnelow hamar, bayc’ i zo!wr.

s-16

nonfiction-000R-000B01TM

Օգոստոսի 2ին (Ն. Տ.) կիրակի օր, թերթերը կը ծանուցանեն թէ ընդհանուր պատերազմը յայտարարուած է։

Ògostosi 2in (N. T.) kiraki òr, t’ert’erë kë çanowc’anen t’ē ëndhanowr paterazmë yaytararowaç ē.

s-17

nonfiction-000R-000C01TN

Նոյն առտուն Պոլսոյ պատերուն վրայ փակցուած տեսանք հետեւեալ յայտարարութիւնը խոշոր գիրերով.

Noyn aṙtown Polsoy paterown vray p’akc’owaç tesank’ heteweal yaytararowt’iwnë xošor girerov.

s-18

nonfiction-000R-000D01TQ

Այս յայտարարութիւնը, ինչպէս յետոյ աքսորանքիս մէջ իմացայ, միեւնոյն օրը փակցուած է նաեւ գաւառներու մէջ, Անատօլուէն մինչեւ Սուրիա, կուսակալանիստ քաղաքներէն մինչեւ ամենայետին նահիէին մէջ:

Ays yaytararowt’iwnë, inčpēs yetoy ak’sorank’is mēǰ imac’ay, miewnoyn òrë p’akc’owaç ē naew gawaṙnerow mēǰ, Anatòlowēn minčew Sowria, kowsakalanist k’aġak’nerēn minčew amenayetin nahiēin mēǰ.

s-19

nonfiction-000R-000D01TR

Եւ այդ տպուած թուղթերը, կնքուած պահարաններով, ամիսներ առաջ ղրկուած են ամէն կողմ, բոլոր մխթարներուն, ամենախիստ պատուէրներով որ գաղտուկ պահեն եւ բանան միայն այն ժամանակ երբ կեդրոնէն հրաման գայ։

EW ayd tpowaç t’owġt’erë, knk’owaç paharannerov, amisner aṙaǰ ġrkowaç en amēn koġm, bolor mxt’arnerown, amenaxist patowērnerov or gaġtowk pahen ew banan miayn ayn žamanak erb kedronēn hraman gay.

s-20

nonfiction-000R-000E01TS

Եւ այդ ծածուկ կնքուած պահարանները, որոնց գոյութիւնը իմացած է ժողովուրդը առանց պարունակութեանը ծանօթ ըլլալու, սարսափի մատնած է շատ տեղերու Հայերը, որոնք ենթադրած են թէ ջարդի հրաման մը կար անոնց մէջ ծածկուած։

EW ayd çaçowk knk’owaç paharannerë, oronc’ goyowt’iwnë imac’aç ē žoġovowrdë aṙanc’ parownakowt’eanë çanòt’ ëllalow, sarsap’i matnaç ē šat teġerow Hayerë, oronk’ ent’adraç en t’ē ǰardi hraman më kar anonc’ mēǰ çaçkowaç.

s-21

nonfiction-000R-000F01TT

Սակայն խնդիրը այդ չէ։

Sakayn xndirë ayd čē.

s-22

nonfiction-000R-000F01TU

Ընդհանուր պատերազմի յայտարարութենէն շաբաթներ առաջ զօրաշարժի համար տրուած այս ծածուկ հրամանը ցոյց կու տայ թէ իթթիհատական կառավարութիւնը արդէն իսկ ծախուած էր Գերմանիոյ եւ որոշած էր անոր կողքին կռուելու։

Ëndhanowr paterazmi yaytararowt’enēn šabat’ner aṙaǰ zòrašarži hamar trowaç ays çaçowk hramanë c’oyc’ kow tay t’ē it’t’ihatakan kaṙavarowt’iwnë ardēn isk çaxowaç ēr Germanioy ew orošaç ēr anor koġk’in kṙowelow.

s-23

nonfiction-000R-000G01TV

Դառնանք մեր պատմութեան։

Daṙnank’ mer patmowt’ean.

s-24

nonfiction-000R-000H01U0

Այս օգոստոս 2ի պատմական կիրակիէն սկսեալ, յանկարծ Պոլսոյ կերպարանքը փոխուեցաւ, սովորական կեանքը խանգարուեցաւ, ընդհանուր իրարանցում մը, խուճապ մը տիրեց ամէն կողմ։

Ays ògostos 2i patmakan kirakiēn skseal, yankarç Polsoy kerparank’ë p’oxowec’aw, sovorakan keank’ë xangarowec’aw, ëndhanowr iraranc’owm më, xowč̣ap më tirec’ amēn koġm.

s-25

nonfiction-000R-000H01U1

Անակնկալներու, անծանօթ փորձանքներու երկիւղը զգաց ամէն մարդ։

Anaknkalnerow, ançanòt’ p’orjank’nerow erkiwġë zgac’ amēn mard.

s-26

nonfiction-000R-000H01U2

Ասոր առաջին արտայայտութիւնը եղաւ անօթի մնալու, ուտելիքէ զրկուելու վախը։

Asor aṙaǰin artayaytowt’iwnë eġaw anòt’i mnalow, owtelik’ē zrkowelow vaxë.

s-27

nonfiction-000R-000I01U3

Ամէն մարդ փուռերուն առջեւ, նպարավաճառներու խանութը վազեց, իր նիւթական կարողութեանը չափով ուզեց պաշար համբարել։

Amēn mard p’owṙerown aṙǰew, nparavač̣aṙnerow xanowt’ë vazec’, ir niwt’akan karoġowt’eanë čap’ov owzec’ pašar hambarel.

s-28

nonfiction-000R-000J01U4

Գտնուեցան մարդիկ որոնք այդ կիրակի օրը մէկ քանի ամսուան պաշար շտկեցին։

Gtnowec’an mardik oronk’ ayd kiraki òrë mēk k’ani amsowan pašar štkec’in.

s-29

nonfiction-000R-000J01U5

Ընդհանուր համոզումը այն էր արդէն թէ՝ պատերազմը հազիւ 2-3 ամիս պիտի տեւէր։

Ëndhanowr hamozowmë ayn ēr ardēn t’ē, paterazmë haziw 2-3 amis piti tewēr.

s-30

nonfiction-000R-000K01U6

Եւ սակայն մտատանջութիւնը հետզհետէ կ՚աւելնար։

EW sakayn mtatanǰowt’iwnë hetzhetē k,awelnar.

s-31

nonfiction-000R-000L01U7

Երկուշաբթի առտու Բերայի Շիտակ ճամբուն վրայ շահեկան տեսարան մը կը պարզուէր։

Erkowšabt’i aṙtow Berayi Šitak č̣ambown vray šahekan tesaran më kë parzowēr.

s-32

nonfiction-000R-000M01U8

Բոլոր դրամատունները իրենց դռները փակած էին։

Bolor dramatownnerë irenc’ dṙnerë p’akaç ēin.

s-33

nonfiction-000R-000M01U9

Ժողովուրդը, այր ու կին, դռներուն առջեւ խռնուած՝ աղմուկ կը յարուցանէին եւ իրենց դրամները կը պահանջէին։

Žoġovowrdë, ayr ow kin, dṙnerown aṙǰew xṙnowaç, aġmowk kë yarowc’anēin ew irenc’ dramnerë kë pahanǰēin.

s-34

nonfiction-000R-000N01UA

Յուզումը, իրարանցումը եւ յուսահատութիւնը ընդհանուր էր։

Yowzowmë, iraranc’owmë ew yowsahatowt’iwnë ëndhanowr ēr.

s-35

nonfiction-000R-000O01UB

— Դրամներդ կրցա՞ր առնել...

— Dramnerd krc’a?r aṙnel...

s-36

nonfiction-000R-000P01UC

— Ո՛չ, դո՞ւն...

— O՛č, do?wn...

s-37

nonfiction-000R-000Q01UD

— Ես ալ չկրցայ առնել, թիւ մը տուին ձեռքս, կարգիս կը սպասեմ կոր։

— Es al čkrc’ay aṙnel, t’iw më towin jeṙk’s, kargis kë spasem kor.

s-38

nonfiction-000R-000R01UE

— Բարեկամներէս մէկը հարիւր ոսկի ունի եղեր, հազիւ տասը ոսկի տուեր են։

— Barekamnerēs mēkë hariwr oski owni eġer, haziw tasë oski tower en.

s-39

nonfiction-000R-000S01UF

— Ալ ի՞նչ կ՚ուզէ, բախտաւոր է եղեր, կ՚ըսեն թէ հարիւրին հինգը միայն պիտի տան։

— Al i?nč k,owzē, baxtawor ē eġer, k,ësen t’ē hariwrin hingë miayn piti tan.

s-40

nonfiction-000R-000T01UG

— Ասանկ խաղքութիւն կ՚ըլլայ։

— Asank xaġk’owt’iwn k,ëllay.

s-41

nonfiction-000R-000U01UH

Ու այսպէս ամէն մարդ իր ցաւը կու լար։

OW ayspēs amēn mard ir c’awë kow lar.

s-42

nonfiction-000R-000V01UI

Սրճարաններուն մէջ խօսակցութիւնները քաջալերական չէին։

Srč̣arannerown mēǰ xòsakc’owt’iwnnerë k’aǰalerakan čēin.

s-43

nonfiction-000R-001001UJ

— Քաղաքին մէջ երեք օրուան ալիւր ունինք եղեր...

— K’aġak’in mēǰ erek’ òrowan aliwr ownink’ eġer...

s-44

nonfiction-000R-001101UK

— Ճամբաները բոլոր գոցուած են։

— Č̣ambanerë bolor goc’owaç en.

s-45

nonfiction-000R-001201UL

— Հինգ օր է Եւրոպայէն թղթաբեր եկած չէ։

— Hing òr ē EWropayēn t’ġt’aber ekaç čē.

s-46

nonfiction-000R-001301UM

— Գալիք ալ չունի։

— Galik’ al čowni.

s-47

nonfiction-000R-001401UN

— Ամէն բան պիտի սղէ։

— Amēn ban piti sġē.

s-48

nonfiction-000R-001501UO

— Քանի մը օխա բաթաթէս առնելու է։

— K’ani më òxa bat’at’ēs aṙnelow ē.

s-49

nonfiction-000R-001601UP

Սնունդի այս մտահոգութեան վրայ կը ծանրանար զինուորագրութեան խնդիրը։

Snowndi ays mtahogowt’ean vray kë çanranar zinoworagrowt’ean xndirë.

s-50

nonfiction-000R-001601UQ

Բացի պատերուն վրայ փակցուած պաշտօնական յայտարարութիւններէն, թմբկահարներ օրն ի բուն փողոցէ փողոց կը շրջէին հրաւիրելով բոլոր 45 տարեկանէն վար եղողները երթալ արձանագրուիլ իրենց շիւպէները։

Bac’i paterown vray p’akc’owaç paštònakan yaytararowt’iwnnerēn, t’mbkaharner òrn i bown p’oġoc’ē p’oġoc’ kë šrǰēin hrawirelov bolor 45 tarekanēn var eġoġnerë ert’al arjanagrowil irenc’ šiwpēnerë.

s-51

nonfiction-000R-001701UR

Այդ թմբկահարները ճշմարիտ մղձաւանջ մը դարձած էին պոլսեցի զինուորական տարիք ունեցողներուն եւ ծնողքներուն համար։

Ayd t’mbkaharnerë č̣šmarit mġjawanǰ më darjaç ēin polsec’i zinoworakan tarik’ ownec’oġnerown ew çnoġk’nerown hamar.

s-52

nonfiction-000R-001701US

Օրուան ամէն ժամերուն, նոյնիսկ գիշերները, յանկարծ կը թնդար չարաշուք թմբուկին ձայնը։

Òrowan amēn žamerown, noynisk gišernerë, yankarç kë t’ndar čarašowk’ t’mbowkin jaynë.

s-53

nonfiction-000R-001701UT

Ամէն մարդ, ահ ու դողով, կը վազէր պատուհան, մտիկ ընելու համար թմբկահարին ազդարարութիւնը։

Amēn mard, ah ow doġov, kë vazēr patowhan, mtik ënelow hamar t’mbkaharin azdararowt’iwnë.

s-54

nonfiction-000R-001801UU

Ու ահա՛ կամաց կամաց ծանօթներ, բարեկամներ կը մեկնէին, մախաղը ուսերնին, դէպի զինուորական ծառայութիւն։

OW aha՛ kamac’ kamac’ çanòt’ner, barekamner kë meknēin, maxaġë owsernin, dēpi zinoworakan çaṙayowt’iwn.

s-55

nonfiction-000R-001801UV

Իրա՛ւ է որ, սկիզբները, շատեր պէտէլ վճարելով կամ ուրիշ անուղղակի միջոցներով կրցած էին գոնէ առժամապէս փորձանքէն խուսափիլ։

Ira՛w ē or, skizbnerë, šater pētēl vč̣arelov kam owriš anowġġaki miǰoc’nerov krc’aç ēin gonē aṙžamapēs p’orjank’ēn xowsap’il.

s-56

nonfiction-000R-001901V0

Օգոստոսի մէջ էր երբ, կիրակի օր մը, ընկերացայ Նշան Թաշէ մինչեւ Թէշվիքիէ Լեւոն Շաթրեանին, որ իբրեւ 36նոց զինւոր կ՚երթար իր ծառայութիւնը ընելու։

Ògostosi mēǰ ēr erb, kiraki òr më, ënkerac’ay Nšan T’ašē minčew T’ēšvik’iē Lewon Šat’reanin, or ibrew 36noc’ zinwor k,ert’ar ir çaṙayowt’iwnë ënelow.

s-57

nonfiction-000R-001A01V1

Շատ մը ծանօթ Հայ երիտասարդներ հաւաքուած էին հոն։

Šat më çanòt’ Hay eritasardner hawak’owaç ēin hon.

s-58

nonfiction-000R-001A01V2

Տեսարանը աւելի զուարթ էր քան տխուր։

Tesaranë aweli zowart’ ēr k’an txowr.

s-59

nonfiction-000R-001B01V3

Ընդհանուր իրարանցումը, կերակրեղէն ծախողներու երթեւեկը եւ պոռչտուքը, նոյնպէս կարգ մը զինուորական պիտոյքներ ծախողներուն բազմութիւնը տեսակ մը տօնավաճառի երեւոյթը տուած էին ընդարձակ դաշտավայրին։

Ëndhanowr iraranc’owmë, kerakreġēn çaxoġnerow ert’ewekë ew poṙčtowk’ë, noynpēs karg më zinoworakan pitoyk’ner çaxoġnerown bazmowt’iwnë tesak më tònavač̣aṙi erewoyt’ë towaç ēin ëndarjak daštavayrin.

s-60

nonfiction-000R-001C01V4

Ծանօթներ իրարու քով կու գային զուարթ դէմքերով։

Çanòt’ner irarow k’ov kow gayin zowart’ dēmk’erov.

s-61

nonfiction-000R-001D01V5

— Վա՜յ, դո՞ւն ալ հոս ես...

— Va!y, do?wn al hos es...

s-62

nonfiction-000R-001E01V6

— Հարկաւ, երեսուննոցներուն մէջ եմ։

— Harkaw, eresownnoc’nerown mēǰ em.

s-63

nonfiction-000R-001F01V7

— Այս կռնակի մախաղդ քանիի՞ առիր։

— Ays kṙnaki maxaġd k’anii? aṙir.

s-64

nonfiction-000R-001G01V8

— Քսանըհինգ ղրուշի։

— K’sanëhing ġrowši.

s-65

nonfiction-000R-001H01V9

— Խաբուեր ես, ես 18 ղրուշի առի եւ աւելի մեծ է։

— Xabower es, es 18 ġrowši aṙi ew aweli meç ē.

s-66

nonfiction-000R-001I01VA

— Ո՞ւր պիտի տանին մեզի։

— O?wr piti tanin mezi.

s-67

nonfiction-000R-001J01VB

— Չեմ գիտեր։

— Čem giter.

s-68

nonfiction-000R-001K01VC

Ու այսպէս, ուրախ, անտարբեր, խօսակցութիւնը կը շարունակուէր։

OW ayspēs, owrax, antarber, xòsakc’owt’iwnë kë šarownakowēr.

s-69

nonfiction-000R-001L01VD

Անդին աւելի տարէցներ կ՚երեւային որոնք ո եւ է բեռ չունէին հետերնին։

Andin aweli tarēc’ner k,erewayin oronk’ o ew ē beṙ čownēin heternin.

s-70

nonfiction-000R-001M01VE

— Աս ի՞նչ է, դուն հետդ բան չես առեր։

— As i?nč ē, down hetd ban čes aṙer.

s-71

nonfiction-000R-001N01VF

— Ես քառասուննոցներուն մէջն եմ։

— Es k’aṙasownnoc’nerown mēǰn em.

s-72

nonfiction-000R-001O01VG

— Ուրեմն ինչո՞ւ եկեր ես։

— OWremn inčo?w eker es.

s-73

nonfiction-000R-001P01VH

— Բարեկամներ տեսնելու։

— Barekamner tesnelow.

s-74

nonfiction-000R-001Q01VI

— Քու կարգդ ալ կու գայ քանի մը օրէն։

— K’ow kargd al kow gay k’ani më òrēn.

s-75

nonfiction-000R-001R01VJ

— Տավուլին կը սպասեմ կոր որդիս առնել գալու համար։

— Tavowlin kë spasem kor ordis aṙnel galow hamar.

s-76

nonfiction-000R-001S01VK

— Մինակ ես չեմ ա՛, հարուստ, աղքատ ամէնքն ալ հոս են։

— Minak es čem a՛, harowst, aġk’at amēnk’n al hos en.

s-77

nonfiction-000R-001T01VL

Անշուշտ այդ բազմութեան մէջ տխուրներ, մտածկոտներ ալ կը գտնուէին, երիտասարդներ, որոնք իրենց սիրելիներուն վրայ կը մտածէին որոնցմէ հազիւ կէս ժամ առաջ բաժնուած էին արցունքոտ աչքերով։

Anšowšt ayd bazmowt’ean mēǰ txowrner, mtaçkotner al kë gtnowēin, eritasardner, oronk’ irenc’ sirelinerown vray kë mtaçēin oronc’mē haziw kēs žam aṙaǰ bažnowaç ēin arc’ownk’ot ačk’erov.

s-78

nonfiction-000R-001U01VM

Բայց շուրջերնին տիրող իրարանցումն ու ոգեւորութիւնը իրենց վրայ ալ կ՚ազդէ եւ ի վերջոյ իրենք ալ կը խառնուին ընդհանուր խօսակցութեան։

Bayc’ šowrǰernin tiroġ iraranc’owmn ow ogeworowt’iwnë irenc’ vray al k,azdē ew i verǰoy irenk’ al kë xaṙnowin ëndhanowr xòsakc’owt’ean.

s-79

nonfiction-000R-001V01VN

Զինուորագրութիւնը այդ միջոցին հեշտ կ՚երեւար, որովհետեւ, ինչպէս ըսի, ամէնուն համոզումը այն էր որ պատերազմը շատ կարճ պիտի տեւէր, ասկէ զատ Թուրքիա դեռ մասնակից չէր ընդհանուր կռիւին եւ չէր կարծուեր թէ իթթիհատականները յիմարութիւնը ա՛յնքան առաջ պիտի տանէին որ Պալքանեան պատերազմին ձախողանքէն հազիւ պրծած նոր արկածախնդրութեան մը մէջ նետուէին։

Zinoworagrowt’iwnë ayd miǰoc’in hešt k,erewar, orovhetew, inčpēs ësi, amēnown hamozowmë ayn ēr or paterazmë šat karč̣ piti tewēr, askē zat T’owrk’ia deṙ masnakic’ čēr ëndhanowr kṙiwin ew čēr karçower t’ē it’t’ihatakannerë yimarowt’iwnë a՛ynk’an aṙaǰ piti tanēin or Palk’anean paterazmin jaxoġank’ēn haziw prçaç nor arkaçaxndrowt’ean më mēǰ netowēin.

s-80

nonfiction-000R-001V01VO

Զինուորական ծառայութեան գացողները կ՚ենթադրէին թէ քանի մը ամիս մարզանք ընելէ ետքը պիտի վերադառնային իրենց տեղը։

Zinoworakan çaṙayowt’ean gac’oġnerë k,ent’adrēin t’ē k’ani më amis marzank’ ënelē etk’ë piti veradaṙnayin irenc’ teġë.

s-81

nonfiction-000R-002001VP

Ասոր համար շատեր որոնք պէտէլ վճարելու կարող էին, նախընտրեցին զինուորական ծառայութիւնը։

Asor hamar šater oronk’ pētēl vč̣arelow karoġ ēin, naxëntrec’in zinoworakan çaṙayowt’iwnë.

s-82

nonfiction-000R-002101VQ

— Յիսուն ոսկին ես չե՞մ կրնար կոր ուտել,— մտածելով։

— Yisown oskin es če?m krnar kor owtel,— mtaçelov.

s-83

nonfiction-000R-002201VR

Կառավարութիւնն ալ պաշտօնապէս յայտարարած էր իր չէզոքութիւնը, իսկ գալով զօրահանութեան, ըսած էր թէ այդ որոշումը դրապէս կարենալ գործադրելու համար էր որ մասնակի զօրակոչ կ՚ընէր։

Kaṙavarowt’iwnn al paštònapēs yaytararaç ēr ir čēzok’owt’iwnë, isk galov zòrahanowt’ean, ësaç ēr t’ē ayd orošowmë drapēs karenal gorçadrelow hamar ēr or masnaki zòrakoč k,ënēr.

s-84

nonfiction-000R-002301VS

Նոյն միջոցներուն էր, երբ օր մը, փողոցին մէջ, հանդիպեցայ թղթատարական նախարար Ոսկան էֆէնտիի։

Noyn miǰoc’nerown ēr, erb òr më, p’oġoc’in mēǰ, handipec’ay t’ġt’atarakan naxarar Oskan ēfēntii.

s-85

nonfiction-000R-002401VT

Բնականաբար մեր խօսակցութիւնը դարձաւ օրուան հրատապ դէպքերուն շուրջը։

Bnakanabar mer xòsakc’owt’iwnë darjaw òrowan hratap dēpk’erown šowrǰë.

s-86

nonfiction-000R-002501VU

Ոսկան էֆէնտին շատ յոռետես գտայ։

Oskan ēfēntin šat yoṙetes gtay.

s-87

nonfiction-000R-002601VV

— Այս մարդիկը Գերմանիոյ պիտի միանան ու պիտի պատերազմին,— ըսաւ։

— Ays mardikë Germanioy piti mianan ow piti paterazmin,— ësaw.

s-88

nonfiction-000R-00270200

— Բայց կատարեալ յիմարութիւն է ատիկա,— դիտել տուի։

— Bayc’ katareal yimarowt’iwn ē atika,— ditel towi.

s-89

nonfiction-000R-00280201

— Յիմարութիւն կամ ո՛չ, իրողութիւնը այս է։

— Yimarowt’iwn kam o՛č, iroġowt’iwnë ays ē.

s-90

nonfiction-000R-00290202

— Եւ արդիւնքը ի՞նչ պիտի ըլլայ։

— EW ardiwnk’ë i?nč piti ëllay.

s-91

nonfiction-000R-002A0203

— Իրենց համար շատ գէշ, որովհետեւ կասկած չի կայ թէ ի վերջոյ Գերմանիա պիտի յաղթուի։

— Irenc’ hamar šat gēš, orovhetew kaskaç či kay t’ē i verǰoy Germania piti yaġt’owi.

s-92

nonfiction-000R-002B0204

Արդարեւ, ինչպէս ամէն Հայ, Ոսկան էֆէնտի ալ նոյն համոզումը ունէր։

Ardarew, inčpēs amēn Hay, Oskan ēfēnti al noyn hamozowmë ownēr.

s-93

nonfiction-000R-002C0205

— Միայն թէ,— աւելցուց,— մեզի համար շատ վտանգաւոր շրջան մը պիտի անցընենք։

— Miayn t’ē,— awelc’owc’,— mezi hamar šat vtangawor šrǰan më piti anc’ënenk’.

s-94

nonfiction-000R-002C0206

Իցիւ թէ գործը երկար չտեւէր։

Ic’iw t’ē gorçë erkar čtewēr.

s-95

nonfiction-000R-002D0207

Կառավարութիւնը, իբրեւ թէ իր չէզոքութիւնը շեշտելու համար, հետզհետէ միջոցներ ձեռք կ՚առնէր։

Kaṙavarowt’iwnë, ibrew t’ē ir čēzok’owt’iwnë šeštelow hamar, hetzhetē miǰoc’ner jeṙk’ k,aṙnēr.

s-96

nonfiction-000R-002E0208

Այսպէս պատերազմէն քիչ յետոյ նեղուցները փակուեցան։

Ayspēs paterazmēn k’ič yetoy neġowc’nerë p’akowec’an.

s-97

nonfiction-000R-002F0209

Զինուորական իշխանութեան հրամանով որոշուեցաւ գիշերուան ժամը 10էն գոցել բոլոր սրճարանները, թէյարանները, գարեջրատունները եւ այդ կարգի զբօսատեղիները։

Zinoworakan išxanowt’ean hramanov orošowec’aw gišerowan žamë 10ēn goc’el bolor srč̣arannerë, t’ēyarannerë, gareǰratownnerë ew ayd kargi zbòsateġinerë.

s-98

nonfiction-000R-002G020A

Թերթերու գրաքննութիւնը հաստատուեցաւ։

T’ert’erow grak’nnowt’iwnë hastatowec’aw.

s-99

nonfiction-000R-002H020B

Որոշապէս թուականը չեմ յիշեր, բայց նոյն միջոցներուն էր երբ օր մը լուր բերին ինծի թէ՝ ֆրանսական դեսպանատունը գտնուող Հայ մը կ՚ուզէր անպատճառ զիս տեսնել։

Orošapēs t’owakanë čem yišer, bayc’ noyn miǰoc’nerown ēr erb òr më lowr berin inçi t’ē, fransakan despanatownë gtnowoġ Hay më k,owzēr anpatč̣aṙ zis tesnel.

s-100

nonfiction-000R-002I020C

Հետաքրքիր՝ դիմեցի դեսպանատուն եւ յանկարծ դէմս գտայ Թորգոմը, Բիէռ Լօթիի հետ մենամարտելու գացող պուլկարահայ սպան, որուն պատկերը հրատարակած ու գովեստը ըրած ըլլալնուս համար «Ժամանակ» շաբաթ մը դադարման դատապարտուած էր ու պատասխանատու խմբագիրը, Հրանդ Սամուէլ, մազ մնացած էր որ Սինոպ աքսորուէր, եթէ Զաւէն պատրիարք չմիջամտէր։

Hetak’rk’ir, dimec’i despanatown ew yankarç dēms gtay T’orgomë, Biēṙ Lòt’ii het menamartelow gac’oġ powlkarahay span, orown patkerë hratarakaç ow govestë ëraç ëllalnows hamar «Žamanak» šabat’ më dadarman datapartowaç ēr ow patasxanatow xmbagirë, Hrand Samowēl, maz mnac’aç ēr or Sinop ak’sorowēr, et’ē Zawēn patriark’ čmiǰamtēr.