Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան, նախընթաց օր, ընդունեց Պէյքոզի Ս. Նիկողայոս եկեղեցւոյ թաղային խորհուրդի ատենապետ Վարուժան Մաղաքեանն ու Արէտ Չիչէքէքէրը։
T’owrk’ioy Hayoc’ Patriark’ Amen. T. Sahak S. Ark’. Mašalean, naxënt’ac’ òr, ëndownec’ Pēyk’ozi S. Nikoġayos ekeġec’woy t’aġayin xorhowrdi atenapet Varowžan Maġak’eann ow Arēt Čičēk’ēk’ērë.
Պատրիարքարանի մէջ տեղի ունեցաւ այս քաղաքավարական այցելութիւնը, որու ընթացքին հիւրեր Նորին Ամենապատուութեան տեղեկութիւններ փոխանցեցին եկեղեցւոյ գործունէութեան եւ ներկայ վիճակին մասին։
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան, նախընթաց երեկոյեան, Պատրիարքարանի պարտէզին մէջ ընդունելութեամբ մը հիւրասիրեց Աթոռի «Հայ Մենթի-Մենթոր» ծրագրի անդամները։
T’owrk’ioy Hayoc’ Patriark’ Amen. T. Sahak S. Ark’. Mašalean, naxënt’ac’ erekoyean, Patriark’arani partēzin mēǰ ëndownelowt’eamb më hiwrasirec’ At’oṙi «Hay Ment’i-Ment’or» çragri andamnerë.
Ջերմ մթնոլորտի մը մէջ իրականացած հանդիպման ընթացքին Նորին Ամենապատուութիւնը իր պատգամը փոխանցեց ներկաներուն եւ ուրախութիւն յայտնեց, որ երիտասարդներ Պատրիարքարանի երդիքին ներքեւ համախմբուած են։
J̌erm mt’nolorti më mēǰ irakanac’aç handipman ënt’ac’k’in Norin Amenapatowowt’iwnë ir patgamë p’oxanc’ec’ nerkanerown ew owraxowt’iwn yaytnec’, or eritasardner Patriark’arani erdik’in nerk’ew hamaxmbowaç en.
Այս առիթով յիշեցուց, թէ Պատրիարքարանը բոլորին տունն է եւ յատկապէս երիտասարդներ զանազան առիթներով պէտք է ներկայ գտնուին այստեղ ու շնչեն իրենց հոգեւոր կեդրոնին մթնոլորտը։
Պատրիարք Հայրը սոյն ծրագիրը որակեց պտղատու եւ օրհնեալ աշխատութիւն ու մաղթեց, որ այն շարունակական ներկայութիւն դառնայ Պատրիարքական Աթոռի հովանաւորութեամբ։
Patriark’ Hayrë soyn çragirë orakec’ ptġatow ew òrhneal ašxatowt’iwn ow maġt’ec’, or ayn šarownakakan nerkayowt’iwn daṙnay Patriark’akan At’oṙi hovanaworowt’eamb.
Ընդունելութեան ընթացքին գեղեցիկ տեսարան էր նաեւ Պատրիարքարանի պարտէզի մէջ գտնուող Կոմիտաս Վարդապետի արձանին մօտ երիտասարդներէն Երազ Չաղլաեանէ լսել Մեծ Վարդապետի յօրինումներէն նմոյշներ։
Ընդունելութեան աւարտին երիտասարդներ տպաւորուած հրաժեշտ առին եւ իրենց ուրախութիւնը յայտնեցին, որ Պատրիարք Հօր հետ մօտէն զրուցած, նաեւ իր քաջալերական արտայայտութիւնները անձամբ լսած էին։
Ëndownelowt’ean awartin eritasardner tpaworowaç hražešt aṙin ew irenc’ owraxowt’iwnë yaytnec’in, or Patriark’ Hòr het mòtēn zrowc’aç, naew ir k’aǰalerakan artayaytowt’iwnnerë anjamb lsaç ēin.
Հանդէսին ներկայ էին Տ. Արամ Արք. Աթէշեան, Հ. Յակովբոս Ծ. Վրդ. Չօփուրեան, Հ. Վարդան Ծ. Վրդ. Գազանճեան, ատենապետ Արման Գամառի գլխաւորութեամբ՝ վարժարանի մատակարար մարմնի անդամ եւ անդամուհիները, վարժարանի տնօրէնութիւնները, ուսուցչաց կազմը, ծնողաց միութիւնը եւ ծնողներ:
Handēsin nerkay ēin T. Aram Ark’. At’ēšean, H. Yakovbos Ç. Vrd. Čòp’owrean, H. Vardan Ç. Vrd. Gazanč̣ean, atenapet Arman Gamaṙi glxaworowt’eamb, varžarani matakarar marmni andam ew andamowhinerë, varžarani tnòrēnowt’iwnnerë, owsowc’čac’ kazmë, çnoġac’ miowt’iwnë ew çnoġner.
Թուելով Եդուարդ Գովանի որպէս ելմտագէտ-հաշուապահ, կրթական ու գրչի մշակ, բառարանագէտ եւ հանրային գործիչ ազգին բերած անգին ծառայութիւնները, յիշելով նաեւ որպէս բազմաթիւ արժանիքներու տէր գլխագիր մարդ հանգուցեալին բարի ու պարկեշտ նկարագիրը, յարգանքով խոնարհեցաւ անոր խնկելի յիշատակին ու բեղուն վաստակին առջեւ:
Վարդապետը սրտանց աղօթեց, որ մեր կեանքի Տէրն ու Փրկիչը իր անխառն ուրախութեան եւ յաւիտենական կեանքին արժանացնէ հանգուցեալը եւ Ս. Հոգւոյն մխիթարութիւնը շնորհէ ընտանեկան բոլոր պարագաներուն:
Vardapetë srtanc’ aġòt’ec’, or mer keank’i Tērn ow P’rkičë ir anxaṙn owraxowt’ean ew yawitenakan keank’in aržanac’nē hangowc’ealë ew S. Hogwoyn mxit’arowt’iwnë šnorhē ëntanekan bolor paraganerown.
Բարձր գնահատելով Մխիթարեան յարկին տակ տղոց ջամբուած ուսման մակարդակը եւ փոխանցուած մշակութային ժառանգութիւնը, Հ. Յակովբոս Վարդապետը տղոց պատգամեց տէր կանգնիլ այդ անգին արժէքներուն:
Barjr gnahatelov Mxit’arean yarkin tak tġoc’ ǰambowaç owsman makardakë ew p’oxanc’owaç mšakowt’ayin žaṙangowt’iwnë, H. Yakovbos Vardapetë tġoc’ patgamec’ tēr kangnil ayd angin aržēk’nerown.
Վարդապետը մասնաւորապէս ընդգծեց, թէ համալսարանական ուսումը մարդուս կեանքին մէջ կարեւոր հանգրուան մը ըլլալով հանդերձ, ատկէ ա՛լ աւելի կարեւոր են անհատական նկարագիրը, խելացիութիւնը, ճարպիկութիւնը եւ կարողութիւնները, որոնք նպաստաւոր դռներ կը բանան երիտասարդներուն առջեւ:
Եւ վերջապէս ան տղոց ուղղեց իր բարեմաղթանքները, Աստուծմէ հայցելով, որ անոնց կեանքը միշտ խինդով լեցուի եւ անոնց բոլոր նախաձեռնութիւնները պսակուին պատուաբեր յաջողութեամբ:
EW verǰapēs an tġoc’ owġġec’ ir baremaġt’ank’nerë, Astowçmē hayc’elov, or anonc’ keank’ë mišt xindov lec’owi ew anonc’ bolor naxajeṙnowt’iwnnerë psakowin patowaber yaǰoġowt’eamb.
Անոնք իրենց երախտագիտական զգացումները յղեցին վարժարանի զոյգ վարդապետներուն՝ Մագ. Հ. Սարգիս Ծ. Վրդ. Էրմէնի, Հ. Յակովբոս Ծ. Վրդ. Չօփուրեանի, տնօրէնութեան եւ ուսուցչաց կազմին, որոնք միշտ զիրենք քաջալերած էին, որպէսզի հասնին ամենալաւին ու կատարեալին:
Anonk’ irenc’ eraxtagitakan zgac’owmnerë yġec’in varžarani zoyg vardapetnerown, Mag. H. Sargis Ç. Vrd. Ērmēni, H. Yakovbos Ç. Vrd. Čòp’owreani, tnòrēnowt’ean ew owsowc’čac’ kazmin, oronk’ mišt zirenk’ k’aǰaleraç ēin, orpēszi hasnin amenalawin ow katarealin.
Տղաքը մասնաւորաբար շեշտեցին, թէ որպէս աւարտական դասարանի աշակերտներ մեծ պատիւ կը զգան մխիթարեանցի կոչուելէ եւ իրենց համար հպարտութեան մեծ պատճառ մըն է այսպիսի դարաւոր կրթօճախի մը մասնիկը ըլլալն ու այսպիսի արժէքաւոր կրթական մշակներու ձեռնասունները դառնալը:
Նաեւ ներկաները վստահեցուցին, թէ իրենց կատարած ամէն գործի վրայ միշտ պիտի դնեն մխիթարեանցիի դրոշմը եւ ամէնուրեք լաւագոյնս պիտի ներկայացնեն այս կրթական հաստատութիւնը:
Naew nerkanerë vstahec’owc’in, t’ē irenc’ kataraç amēn gorçi vray mišt piti dnen mxit’areanc’ii drošmë ew amēnowrek’ lawagoyns piti nerkayac’nen ays krt’akan hastatowt’iwnë.
Ան շրջանաւարտներուն յղեց երջանկութեան, առողջութեան եւ յաջողութեան իր սրտագին մաղթանքները, յոյս յայտնելով, թէ անոնք միշտ պիտի ըլլան տիպար մխիթարեանցիներ:
An šrǰanawartnerown yġec’ erǰankowt’ean, aṙoġǰowt’ean ew yaǰoġowt’ean ir srtagin maġt’ank’nerë, yoys yaytnelov, t’ē anonk’ mišt piti ëllan tipar mxit’areanc’iner.
Նաեւ արտայայտեց իր խորին համոզումը այն մասին, թէ շրջանաւարտներուն բոլորն ալ զատ զատ շատ յաջող եւ երջանիկ պիտի ըլլան իրենց ընտրած ուղիին մէջ, քանի որ անոնք միմիայն ջանասէր եւ կարգապահ աշակերտներ չէին, անոնք այս առաքինութիւններուն քով իրենց մէջ լիուլի խտացուցած էին նաեւ սէրն ու յարգանքը:
Naew artayaytec’ ir xorin hamozowmë ayn masin, t’ē šrǰanawartnerown bolorn al zat zat šat yaǰoġ ew erǰanik piti ëllan irenc’ ëntraç owġiin mēǰ, k’ani or anonk’ mimiayn ǰanasēr ew kargapah ašakertner čēin, anonk’ ays aṙak’inowt’iwnnerown k’ov irenc’ mēǰ liowli xtac’owc’aç ēin naew sērn ow yargank’ë.
Յանուն Մխիթարեան սանուց միութեան՝ Արսէն Գովան եւ Վարդան Պալմումճեան եւս շրջանաւարտ աշակերտներուն համար պատրաստած էին իմաստալից նուէրներ՝ վրան աշակերտին անունը փորագրուած ինքնահոս գրիչներ:
Յետոյ բարձրախօսը յանձնուեցաւ Հ. Վարդան Ծ. Վրդ. Գազանճեանի, որ ներկաներուն փոխանցեց Թուրքիոյ Կաթողիկէ հայոց վիճակաւոր Տ. Լեւոն Արք. Զեքիեանի պատգամը:
Yetoy barjraxòsë yanjnowec’aw H. Vardan Ç. Vrd. Gazanč̣eani, or nerkanerown p’oxanc’ec’ T’owrk’ioy Kat’oġikē hayoc’ vič̣akawor T. Lewon Ark’. Zek’ieani patgamë.
Զեքիեան Գերապայծառ, որ Զմմառի մէջ Ս. Սինոդի ժողովներուն մասնակցելու պատճառաւ ակամայ կը բացակայէր այս գեղեցիկ հանդէսէն, տղոց կը յղէր իր շնորհաւորութիւններն ու բարեմաղթութիւնները:
Zek’iean Gerapayçaṙ, or Zmmaṙi mēǰ S. Sinodi žoġovnerown masnakc’elow patč̣aṙaw akamay kë bac’akayēr ays geġec’ik handēsēn, tġoc’ kë yġēr ir šnorhaworowt’iwnnern ow baremaġt’owt’iwnnerë.
Հազար փառք տալով Բարձրեալին, որ այս տարի եւս զիրենք արժանի դարձուցած էր բոլորելու ուսումնական յաջող տարեշրջան մը իր ատոք հունձքով, Զեքիեան Գերապայծառ կը շնորհաւորէր վարժարանի բոլոր արժէքաւոր, նուիրեալ, փութաջան աշխատակիցները վարժարանի կարիքներուն բոլոր հարթակներուն վրայ՝ ուսումնականէն եւ կրթականէն մինչեւ մարզականը, տնտեսականը եւ կենցաղայինի եւ առօրեայի բոլոր սպասարկութիւնները:
Hazar p’aṙk’ talov Barjrealin, or ays tari ews zirenk’ aržani darjowc’aç ēr bolorelow owsowmnakan yaǰoġ tarešrǰan më ir atok’ hownjk’ov, Zek’iean Gerapayçaṙ kë šnorhaworēr varžarani bolor aržēk’awor, nowireal, p’owt’aǰan ašxatakic’nerë varžarani karik’nerown bolor hart’aknerown vray, owsowmnakanēn ew krt’akanēn minčew marzakanë, tntesakanë ew kenc’aġayini ew aṙòreayi bolor spasarkowt’iwnnerë.
Յիշեցնելով, թէ դպրոցը կը մնայ որպէս հիմնական դարբնոցը նոր սերունդներուն, Գերապայծառը կ՚ընդգծէր, թէ Մխիթարեան վարժարանին ամենակարեւոր առաքելութիւններէն մէկն ալ մեր մայրենիին, Մեծասքանչին պահպանումն ու աւանդումն է:
Yišec’nelov, t’ē dproc’ë kë mnay orpēs himnakan darbnoc’ë nor serowndnerown, Gerapayçaṙë k,ëndgçēr, t’ē Mxit’arean varžaranin amenakarewor aṙak’elowt’iwnnerēn mēkn al mer mayreniin, Meçask’ančin pahpanowmn ow awandowmn ē.
Շրջանաւարտներուն եւ ներկաներուն ուղղեալ իր սրտի խօսքը ըրաւ նաեւ Տ. Արամ Արք. Աթէշեան, որ իր խօսակցութեան սկսաւ մէջբերելով հոգելոյս Տ. Եղիշէ Պատրիարք Տէրտէրեանի մէկ խօսքը.
Šrǰanawartnerown ew nerkanerown owġġeal ir srti xòsk’ë ëraw naew T. Aram Ark’. At’ēšean, or ir xòsakc’owt’ean sksaw mēǰberelov hogeloys T. Eġišē Patriark’ Tērtēreani mēk xòsk’ë.
Կատակելով «Մխիթարեանի ուսուցիչները այս խօսքը իրենց վրայ չառնեն» ըսաւ Սրբազան Հայրը եւ մասնաւորաբար շեշտեց տղուն միտքը, հոգին եւ անհատականութիւնը մշակելու կարեւորութիւնը:
Այսպէս՝ 1 յուլիս 2021, հինգշաբթի իրիկուն Բանկալթըի Մխիթարեան վարժարանը տուաւ իր 196-րդ տարեշրջանի ընթացաւարտները՝ բոլորն ալ իրարմէ անուշիկ երիտասարդներ, որոնք անտարակոյս իրենց նուաճումներով ապագային պատիւ պիտի բերեն իրենց վարժարանին ու ազգին եւ որոնց տեղը անփոխարինելի ու անմոռանալի պիտի մնայ Մխիթարեանի պատմութեան մէջ:
Ayspēs, 1 yowlis 2021, hingšabt’i irikown Bankalt’ëi Mxit’arean varžaranë towaw ir 196-rd tarešrǰani ënt’ac’awartnerë, bolorn al irarmē anowšik eritasardner, oronk’ antarakoys irenc’ nowač̣owmnerov apagayin patiw piti beren irenc’ varžaranin ow azgin ew oronc’ teġë anp’oxarineli ow anmoṙanali piti mnay Mxit’areani patmowt’ean mēǰ.
Կալուածներու արժեւորումը թէեւ որոշ հեռանկարներ կը խոստանայ, սակայն այդ ակնկալութիւնները արդարացնելու նախապայմանն է յիշեալ կալուածները խնամել, վերանորոգել եւ բարւոք վիճակի բերել։
Թաղային խորհուրդի ատենապետ Եդուարդ Այվազեան եւ իր գործակից ընկերները միջոցէ մը ի վեր արդէն եկեղեցապատկան երկու առանձնատան ի հիմանէ վերանորոգման աշխատանքները կ՚իրականացնէին։
T’aġayin xorhowrdi atenapet Edoward Ayvazean ew ir gorçakic’ ënkernerë miǰoc’ē më i ver ardēn ekeġec’apatkan erkow aṙanjnatan i himanē veranorogman ašxatank’nerë k,irakanac’nēin.
Թաղային խորհուրդի հովանաւորութեան ներքեւ 1870 թուականին ստեղծուած այս կրթօճախը մինչեւ 1950-ական թուականներ շարունակած էր իր դաստիարակչական առաքելութիւնը՝ մինչեւ որ աշակերտութեան թիւը իջած էր մինչեւ 18-ի։
Արդարեւ, պատկան իշխանութիւններէն վերանորոգութեան համար անհրաժեշտ թոյլտուութիւններն ալ ապահովուած են եւ երէկուան դրութեամբ երբեմնի դպրոցի շէնքի բարեկարգման աշխատանքները սկիզբ առած են։
Ardarew, patkan išxanowt’iwnnerēn veranorogowt’ean hamar anhražešt t’oyltowowt’iwnnern al apahovowaç en ew erēkowan drowt’eamb erbemni dproc’i šēnk’i barekargman ašxatank’nerë skizb aṙaç en.
Թաղային խորհուրդը եւ շինարարները բոլոր միջոցները ձեռք առած են, որպէսզի սիսթեմաթիկ աշխատանքով մը, նուազագոյն ժամկէտներու մէջ տեղաւորուելով աշխատանքը հասնի իր աւարտին։
Գուզկունճուքի թաղային խորհուրդը հետամուտ է եկեղեցապատկան կալուածները արժեւորելու եւ սեփական կարիքներու դիմագրաւումէն վերջ՝ մնացեալ հասոյթը տրամադրելու համայնքի կրթական կարիքներու դիմագրաւման։
Ատենապետ Եդուարդ Այվազեան համոզուած է, որ մեր եկեղեցիներուն ընթացիկ ծախսերուն համար աստղաբաշխային գումարներ անհրաժեշտ չեն, ուստի, անոնք իրենց կալուածներուն հասոյթը կրնան ներդնել մեր դպրոցներուն համար, ինչ որ կրնայ հանգստութիւն բերել մեր կրթական համակարգին։
Atenapet Edoward Ayvazean hamozowaç ē, or mer ekeġec’inerown ënt’ac’ik çaxserown hamar astġabašxayin gowmarner anhražešt čen, owsti, anonk’ irenc’ kalowaçnerown hasoyt’ë krnan nerdnel mer dproc’nerown hamar, inč or krnay hangstowt’iwn berel mer krt’akan hamakargin.
Միւս կողմէ, թաղային խորհուրդի ջանքերով վերջերս ամբողջութեամբ նորոգուած են նաեւ Գուզկունճուքի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցւոյ ատեանի նստարանները, որոնք դարձած էին անգործածելի։
Երէկ, Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեան ընդունեց Ասորի կաթոլիկ եկեղեցւոյ Պատրիարքական փոխանորդ Մոնս. Օրհան Քհնյ. Չանլըն եւ Ասորի կաթոլիկ եկեղեցւոյ վարչութեան ատենապետ Զեքի Պասաթեմիրը։
Erēk, T’owrk’ioy Hayoc’ Patriark’ Amen. T. Sahak S. Ark’. Mašalean ëndownec’ Asori kat’olik ekeġec’woy Patriark’akan p’oxanord Mons. Òrhan K’hny. Čanlën ew Asori kat’olik ekeġec’woy varčowt’ean atenapet Zek’i Pasat’emirë.
Պատրիարքարանի մէջ տեղի ունեցաւ հանդիպումը, որուն ներկայ եղան նաեւ դիւանապետ Տ. Թաթուլ Ծ. Վրդ. Անուշեան եւ Պատրիարքական փոխանորդ Տ. Գրիգոր Ա. Քհնյ. Տամատեան։
Patriark’arani mēǰ teġi ownec’aw handipowmë, orown nerkay eġan naew diwanapet T. T’at’owl Ç. Vrd. Anowšean ew Patriark’akan p’oxanord T. Grigor A. K’hny. Tamatean.
Մտերմիկ զրոյցի ընթացքին օրակարգի եկաւ Պոլսոյ մէջ Հայ եւ Ասորի կաթոլիկ եկեղեցիներու յարաբերութիւնը ու երկու հոգեւոր առաջնորդներ իրենց համայքներուն եւ եկեղեցական կեանքին մասին արտայայտուեցան։
Mtermik zroyc’i ënt’ac’k’in òrakargi ekaw Polsoy mēǰ Hay ew Asori kat’olik ekeġec’inerow yaraberowt’iwnë ow erkow hogewor aṙaǰnordner irenc’ hamayk’nerown ew ekeġec’akan keank’in masin artayaytowec’an.
Երէկ, Գնալը կղզիի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցւոյ մէջ արարողութիւններուն հանդիսապետեց եւ Ս. Պատարագը մատոյց կղզեաց հոգեւոր Հովիւ Տ. Յարութիւն Աբեղայ Տամատեան։
Erēk, Gnalë kġzii S. Grigor Lowsaworič ekeġec’woy mēǰ araroġowt’iwnnerown handisapetec’ ew S. Pataragë matoyc’ kġzeac’ hogewor Hoviw T. Yarowt’iwn Abeġay Tamatean.