EN | ES |

yid-8

yid-8


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

דאָס לעצטע אַרטיקל אינעם זאַמלבוך ( פֿון דוד אַסף ) איז געווידמעט דעם סאַמע באַקאַנטן פּאָעטישן אימאַזש פֿונעם חדר , דעם ליד " אויפֿן פּריפּעטשעק " פֿון מאַרק וואַרשאַווסקי . דאָס ליד איז אַרויס אין וואַרשע אין 1901 אין וואַרשאַווסקיס זאַמלבוך " ייִדישע פֿאָלקסלידער מיט נאָטן " , און זינט דעמאָלט בלײַבט עס אפֿשר דאָס סאַמע באַקאַנטע ייִדישע " פֿאָלקסליד " . פֿאַרשטייט זיך , אַז אין דער דאָזיקער רשימה וואָס ער האָט אָנגערופֿן " אתרי ־ מורשת " , געפֿינען זיך די קבֿרים פֿון אונדזערע אָנערקענטע הייליקע צדיקים , ווי שמעון בר ־ יוחאי אין מירון , רבי גמליאל אין גליל , רמב ״ ם און ר ' עקיבֿא אין טבֿריה , דוד המלך אין ירושלים און אַ סך אַנדערע קבֿרים פֿון צדיקים , צעזייט און צעשפּרייט איבערן לאַנד . אַ צאָל פֿון זיי געפֿינען זיך איצט אין די טעריטאָריעס פֿון יהודה און שומרון , וואָס זענען איצט אונטער דער אַראַבישער הערשאַפֿט . און פֿאַר די אויגן איז געשטאַנען יענער סקווער , - די שוועסטער ־ אויגן רופֿן צו נקמה : - וווּ ביסטו , משה ־ לייב ? אַהערצו קום , אַהער ! - ער הערט אין ווײַטן קלינגט זײַן נאָמען . אַזאַ איינער , כאָטש באמת אַ שטילער , אַ ביז גאָר דעליקאַטער , קען דיר אָנקלינגען פֿאַרטאָג , כּדי אָנזאָגן אַ גוטע , אַ ביז גאָר וויכטיקע נײַעס , דהײַנו , אַז הײַנט איז אים באַזונדערס ליכטיק אין די אויגן און גרינג אויפֿן האַרצן . אויב בײַ אים פֿרעגן פֿאַר וועלכע מעשׂים ־ טובֿים קומט עס אים , וועט ער אויסזאָגן זײַן סוד : אַז ענדלעך האָט ער געהאַט דעם מאָגן . פֿאַר יונגע ־ לײַט איז עס ניט צום באַנעמען און " נאַשבראַט " וועט מיטפֿילנדיק צושמייכלען . ווער זשע זײַנען די שׂונאים הײַנט פֿון דעם איצטיקן רוסלענדישן פּרעזידענט ? די פּרעסע ־ אַגענטור פֿונעם מאָסקווער קרעמל האָט זיך אָפּגעזאָגט צו קאָמענטירן די דאָזיקע אינפֿאָרמאַציע ; אמת , מ ׳ האָט באַשטעטיקט , אַז דער פּרעזידענט ווייסט וועגן דעם . דערפֿאַר אָבער האָט דער וואָרטזאָגער פֿונעם איראַנישן מיניסטעריום פֿון אויסערלעכע ענינים געהאַט אַן אויסשעפּנדיקע דערקלערונג , אַז אַלץ איז אַן אויסטראַכטעניש אין נוסח פֿון דער " פּסיכאָלאָגישער מלחמה , וואָס ווערט געפֿירט מצד די פֿײַנט פֿון איראַן " , וועלכע טוען עס כּדי " צו צעשטערן די גוטע באַציִונגען פֿון איראַן און רוסלאַנד " . לעצטנס , האָט ביקעל חתונה געהאַט מיט דער פּיאַניסטקע טאַמאַראַ ברוקס , און צוזאַמען מיט איר , דער האָלענדישער זינגערין שורה ליפּאָווסקי און מערימאַ קלוזשוקאָ , האָבן זיי געשאַפֿן אַ קוואַרטעט , באַקאַנט אונטערן נאָמען " Serendipity 4 " . זיי וועלן אויפֿטרעטן בײַם קאָנצערט דעם מאָנטיק , און אין זייער פֿיל ־ קולטורעלער פּראָגראַם , וואָס באַרירט מלחמות און אָנגעשטרענגטע באַציִונגען צווישן פֿעלקער איבער דער וועלט , פּריידיקן זיי שלום צווישן לענדער . « " פערדידורקע " ווי אַ אַוואַנט - גאַרד ראָמאַן | קאַטאַסטראָפיסם אין ליריק 30ס » " אַתּם נצבֿים היום כּולכם " - " איר שטייט הײַנט אַלע פֿאַרן אייבערשטן , פֿון אײַערע ראָשים און עלטערע , ביז אײַערע קינדער , האָלצהעקער און וואַסערשעפּער " . משה רבינו האָט פֿאַרזאַמלט אַלע ייִדן , כּדי זיי אַרײַנצוברענגען אין אַ קאָלעקטיוון בונד מיטן באַשעפֿער ; די גמרא זאָגט , אַז דער נאָמען פֿונעם אָרט , וווּ די דאָזיקער פֿאַרזאַמלונג איז פֿאָרגעקומען , " ערבֿות - מואבֿ " , איז פֿאַרבונדן מיטן וואָרט " ערבֿות " - קעגנזײַטיקע אַחריות . יעדער ייִד , ווי עס האָט משה רבינו דערקלערט זײַן פֿאָלק , טראָגט דאָס אַחריות פֿאַרן צווייטן . אמעריקע האט אין די פרידליכע צייטן שוואך רעאגירט צו אל קאידא און די טעראריסטישע ארגאניזאציע האט זיך געשטארקט אונטער די אויגן פון אמעריקאנער אויסשפיר אגענטורן . מען האט פארזען און פארזען און דערנאך איז געקומען די ענדגילטיגע אטאקע אין וועלכע 15 פון די היידזשעקער זענען געווען סאודיע געבוירענע . " יאָ יוסי . די האַנט פֿון גורל האָט געוואָלט אַנדערש . סעפּטעמבער 1 . 1939 איז אויסגעבראָכן די צווייטע וועלט ־ מלחמה און דער גרעסטער קאַטאַקליזם אין דער ייִדישער געשיכטע , ווי אַן אויסבראָך פֿון אַ פֿײַערדיקן וווּלקאַן וואָס האָט פֿאַרשלונגען אַ דריטל פֿון אונדזער פֿאָלק . דאָס איז געווען דער זומער ווען אַלע מײַנע חלומות און פּלענער האָבן געפּלאַצט ווי אַ זייפֿנבלאָז . איך בין אַלט געווען פֿופֿצן ווען דאָס אומגליק האָט פּאַסירט . יענעם טאָג האָבן די דײַטשן אַרײַנמאַרשירט קיין לאָדזש . יענער טראַגישער טאָג האָט פֿאַרזיגלט דעם גורל פֿון די פּוילישע ייִדן . ( . . . ) די דײַטשן זײַנען געקומען ווי די היישעריקן , אַ סטאַדע בעסטיעס אין מענטשלעכן געשטאַלט . ( . . . ) די נאַציס זײַנען געווען גאַנץ גוט באַקאַנט מיט דער אַלט ־ אײַנגעבאַקענער שׂינאה מיט וועלכער די פּאָליאַקן האָבן זיך אַרומגעטראָגן אַ לעבן ־ לאַנג קעגן ייִדן . דאָס האָט געשפּילט אַ ריזיקע ראָלע אינעם סיסטעמאַטישן און מעטאָדישן ציל אויסצוקוילען די ייִדן . די דײַטשן האָבן זיך גענייטיקט אין דער קאָלאַבאָראַציע פֿון די פּאָליאַקן , דאָס פּאַסיקע אָרט אויפֿצושטעלן די קרעמאַטאָריעס . " אויב איר גיט דעם טיטל , איר געפינען : - לענס : נייקאַן - ד דקס ניקקאָר 18 - 200מם פֿאַר די יסאָ 1600 , און - לענסעס : נייקאַן - ד דקס ניקקאָר 18 - 200מם & לענסבאַבי מיט פישייע אָפּטיק פֿאַר די צווייט וידאו וואָס בטוו איז יסאָ 400 . און דאָך , האָט דאָס ווערטערבוך אין משך פֿון די לעצטע פֿערציק יאָר , זינט זײַן ערשטער אויפֿלאַגע אין 1968 , ניט אויפֿגעהערט צו דינען ווי דער וויכטיקסטער לעקסיקאָגראַפֿישער אינסטרומענט בײַם לערנען ייִדיש . ניט געקוקט אויף אַלע טענות צום ווערטערבוך , הערט עס ניט אויף צו העלפֿן אַלץ נײַע דורות סטודענטן . איך ווייס דער קול וועט זיך מיר שטיקן ווען איך בענטש די קינדער מיטן ווייסן קיטל אונעם טלית אויפן קאָפּ . איך וועל צוקוקן ווי די גאַסן שטראָמן צו כּל נדרי און זיך וווּנדערן צי דער מקטרג רידערט הללו והללו אָדער איז ער שטום ווי די יום כּיפּור פאַדעשוועס . איך האָב טאַקע ליבּ דער ספּעקטעקאַל פון יידישע מנהגים אָבער עס עסט מיר אַז איך קום נישט אָן צום תּוך . מיט זעלטענע אויסנאַמען , האָבן די הײַנטיקע היסטאָריקער פֿון ייִדישן לעבן אין מיזרח ־ אייראָפּע ניט קיין פֿײַנעם חוש צו ייִדישער ליטעראַטור . אינעם בעסטן פֿאַל באַנוצן זיי זיך מיט די באַקאַנטע ליטעראַרישע ווערק ( דער עיקר , פֿון מענדעלע און שלום ־ עליכעם ) ווי אילוסטראַציעס , אָבער זײַנען ניט בכּוח צו אַנאַליזירן ליטעראַרישע טעקסטן ווי אייגנאַרטיקע היסטאָרישע מקורים , וואָס האָבן אָפּגעהיט די אַטמאָספֿער און דעם טעם פֿון זייער תּקופֿה בעסער , איידער אָפֿיציעלע דאָקומענטן . « קליינשטעטלדיק און פיגורסקי - ביטאַלז ( דער וועג צו דער קרייַז ) | קליינשטעטלדיק און פיגורסקי - פארשפרייטן ( רעדטובע פוילן ) » שלמה בערגער איז פּראָפֿעסאָר פֿון ייִדישער קולטור אינעם אוניווערסיטעט פֿון אַמסטערדאַם . ער איז דער מחבר פֿון Travels among Jews and Gentiles : Abraham Levi ' s Travelogue ( Amsterdam 1764 ) ( ליידען , 2002 ) . זײַן נײַ בוך , Producing Redemption in Amsterdam : The Early Modern Yiddish Book in Paratextual Perspectives , וועט אַרויסגיין אין ליידען אין 2011 . ער האָט אויך געשריבן וועגן דעם זשורנאַֹל ״ דווקא ״ און וועגן דער ספֿרדישער קולטור אין אַמסטערדאַם . אין ווינטער ־ זמן פֿון 2010 איז ער געווען אַ גאַסט ־ פֿאָרשער אינעם אוניווערסיטעט פֿון מישיגען . דאָ איז אַ סעלעקציע פון קליידער און אַקסעסעריז אין אַלע מעגלעך שיידז געפֿינען אייערע באַליבסטע ! רעטעניש : הויך ווי אַ מויער , גראָב ווי אַ פּויער , ביטער ווי גאַל , זיס ווי צוקער . ( בוים , בלעטער , פּירות ) 7 : 45 אין דער פֿרי אַטאַקירן ישׂראל ־ עראָפּ ­ לאַנען די לופֿט ־ פֿעלדער פֿון דעם שׂונא במשך פֿון דרײַ שעה צײַט . עס ווערט טאָ ­ טאַל צעשטערט דער מיצרישער לופֿט ­ פֿלאָט . מיטאָג ־ צײַט ווערט פֿאַרניכט דרײַ פֿערטל פֿון דעם סירישן לופֿטפֿלאָט און 10 עראָפּ ­ לאַנען פֿון דעם איראַקער לופֿטפֿלאָט . דער זונטיק - נומער פֿון דער " ניו - יאָרק טײַמס " , וואָס איז אַרויס דעם 13טן סעפּטעמבער , האָט באַקאַנט זײַנע לייענער מיט דער אָרגאַניזאַציע , וועלכע הייסט J Street ( " דזשיי - גאַס " ) . די רייד גייט וועגן אַ נײַ - אין גאַנצן איין יאָר אַלט - קול אויף דער אַמעריקאַנער ייִדישער גאַס ; און דער נאָמען אַליין באַטאָנט די נײַקייט פֿונעם דאָזיקן קול : קיין " דזשיי - גאַס " עקזיסטירט ניט אין וואַשינגטאָן . איך האָב די טעג באַקומען אַ קאַלענדאַר אין קאָלומביע , וווּ ס ' איז געשטאַנען געשריבן אַז מיטוואָך , דעם זעכצנטן אַפּריל , פּונקט אַכט אַ זייגער אין אָוונט , וועלן אין " דויטשעס הויז " האַלטן רעפֿעראַטן צוויי אָנגעזעענע אַקאַ ­ דעמישע וויסנשאַפֿטלער און גרויסע מומחים אויפֿן געביט - טשערנאָוויץ . דער פֿאָרטראָג איז געגאַנגען אונטערן רובריק : " דער אויפֿלעב פֿון טשערנאָוויץ אין ייִדישן זכר און געשיכטע " . ביידע לעקטאָרן , דאַכט זיך מאַן און ווײַב , וואָס לויט מײַן אָבסער ­ וואַציע האָבן ביידע געטראָגן די זעלבע שיך , ווייך ־ לעדערנע קאַמאַשן , מסתּמא געקויפֿט אין טשערנאָוויץ . זי האָט געהייסן מאַריאַן הירש און ער , לעאָ שפּיצער , ביידע פּראָפֿע ­ סאָרן . איר קענט מיר שיקן אַ צײַטפּלאַן פֿון אַקטיװיטעטן ? " איך ווייס , איך ווייס " - האָב איך זיך גענומען פֿאַרטיידיקן - " אָט הייב איך אָן צו שרײַבן , וועסטו באַלד ווערן אַ חכם ־ בלילה . " צירעווען ! 16 - 50מם דיעס בעשאַס האַרפּער ס באַזאַר שאָאָט אין אַמעריקע איז דער מצבֿ , פֿאַרשטייט זיך , אַן אַנדערער - אַלץ קאָסט אַ סך געלט , אָפֿט מאָל משוגענע געלט . יעדער זעקסטער אַמעריקאַנער האָט ניט קיין מעדיצינישע פֿאַרזיכערונג . בכלל , די גאַנצע סיסטעם פֿון אַמעריקאַנער מעדיצין לייגט זיך שווער אויף מײַן פּרימיטיוון אייראָפּעיִשן שׂכל . די טעג האָב איך אין ניו - יאָרק געזען אַ באַקאַנטע מײַנע , וואָס קען ניט פּטור ווערן פֿון אַ סקריפּענדיקן הוסט , אָבער צו אַ דאָקטער גייט זי ניט , ווײַל זי איז איינע פֿון די ניט - פֿאַרזיכערטע . פּאַנקרעאַטיק קאַרסאַנאָומאַ אָדער פּאַנקריאַטיק ראַק איז אַ מאַליגנאַנט אָנוווקס אויף די פּאַנקרעאַס . בעערעך 37 , 000 מענטשן און פרויען אין די יו . עס . . זענען דיאַגנאָסעד מיט פּאַנקריאַטיק ראַק טומאָרס אין יאָר 2006 . עס איז עסטימאַטעד אַז אין 2010 מער ווי 43 , 000 מענטשן אין די פאראייניגטע שטאַטן האָבן שוין דיאַגנאָסעד מיט דעם קרענק , און 36 , 800 האָבן דורכגעגאנגען אַוועק פון די צושטאַנד . ספּעציעל איז די נײַגעריקייט געווען שטאַרק גרויס צו הערן , וואָס עס האָט צו זאָגן דער וועלט ־ באַרימטער אַרכיטעקט סאַנ ­ טיאַגאָ קאַלטאַוואַראַ , וועלכער האָט שוין אין זײַן קאַריערע אויסגעבויט צענדליקער באַרימטע , מאָדערנע בריקן אין פֿאַרשיידענע שטעט און לענדער איבער דער וועלט . מען קען , נאָך אַ מין קענען ! אָנהייבן וועל איך פֿון אַ דײַטשישער צײַגעניש , אַ פּערזאָנען ־ שײַן , מיט אַ גוט ־ פֿאַרהיטער פֿאָטאָגראַפֿיע , אויף וועלכער ס ׳ זײַנען אַוועקגעשטעלט צוויי קײַלעכדיקע שטעמפּלען . עפּעס אויסערלעך אַנדערשדיק איז אויפֿן בילד ניט צום באַמערקן . לויט דעם אָנגעוויזענעם פֿאַמיליע ־ נאָמען איז עס ניט ווער ־ ווייסט ־ ווער , ניט אַ מענטש אָן אַ נאָמען , נאָר דעמיאַניוק איוואַן ניקאָלײַעוויטש . איך אמר ו רעכט , אַז איך טאָן ניט ווילן צו שפּילן אַרום . פּונקט אַסקינג פֿאַר דער בעסטער ( לייענען סייפאַסט ) וועג צו האָבן ביידע וו7 & קספּ אויף דעם לאַפּטאַפּ . . : פּרייַ2 : אין סאָוועטן ־ פֿאַרבאַנד האָט מען זיך , בדרך ־ כּלל , באַמיט וועגן ייִדישן אומקום און גבֿורה ניט צו דערמאָנען , אָבער אין אַ געוויסן טאָג אין 1935 האָט ד ״ ר מאַקס ווײַנרײַך , דער אָנפֿירער פֿונעם ווילנער ייִוואָ געדרוקט זײַן וויכטיק ווערק " דער וועג צו אונדזער יוגנט " , נאָך דעם ווי ער האָט פֿאַרבראַכט אַ יאָר אין יעיל ־ אוניווערסיטעט אין אַמעריקע און דאָרטן שטודירט מיט פּסיכאָלאָגן און אַנדערע וויסנשאַפֿטלער . ווי אַזוי צוצוציִען דעם אויפֿמערק פֿון דער יוגנט , בכלל און דער ייִדישער יוגנט בפֿרט , איז אַן אַלטע פּראָבלעם , וואָס בײַט זיך פֿון דור צו דור . אוי , זיי געזונט , מײַן שוואַרצברעמיקע , פֿאַרגעס מיך ניט , זיי אַזוי גוט . . . * * ) שמייכלט שוין דער סאָלדאַט דורך די טרערן : - ניין , - זאָגט ער מיט זיכערקייט , - דאָבציע האָט מיך ניט פֿאַרגעסן . . . ער פֿאַרלייגט די הענט הינטערן קאָפּ און הייבט אויך אָן שטיל צו זינגען : דאַנקען איר קאָעורדעטשענע ! איך טראַכטן די בלו בילדינג געניצט צו ווערן אַ פֿאַבריק אָבער איז קאָנווערטעד צו קייפל קליין רומז געניצט פֿאַר רעזידענטשאַל . דאַנק נבינוו - עס מאכט מיר פילן פיל בעסער צו וויסן עמעצער ענדזשויד דעם סעריע ! דאַנקען איר באָב . איך טאַקע אָפּשאַצן די סאָרט ווערטער ! איך קענען ציילן אויף איין האַנט די נומער פון מאל איך האב געזען גראַפיטי אין טשיינאַ - קיין ענין ווו איר גיין אין דעם שטאָט פון 23 , 000 , 000 מענטשן , בייַ קיין צייַט פון טאָג אָדער נאַכט , עס זענען אַלעמאָל מען אַרום און איך גלויבן דעם איז איינער פון די הויפּט סיבות פֿאַר דער מאַנגל פון גראַפיטי אין באַוווסט לאָוקיישאַנז . הקיצור , עס האָט זיך געשאַפֿן אַ גענוגנדיקע " קריטישע מאַסע " פֿאַר אַ ייִדישן אַקאַדעמישן צענטער . האָט מען טאַקע מיט 70 יאָר צוריק , אין סעפּטעמבער 1940 , באַשלאָסן צו עפֿענען אין ניו - יאָרק די צײַטווײַליקע באַזע פֿאַר ייִוואָ . צײַטווײַליקע , ווײַל מע האָט געהאָפֿט , אַז סוף - כּל - סוף וועט ווילנע זיך אומקערן צו אַ נאָרמאַלן לעבן - אַ מין לעבן , אין וועלכן אַן אָרט וואָלט זיך ווידער געפֿונען פֿאַר אַזאַ אינסטיטוציע , ווי ייִוואָ . אַן ענלעכע זאַך איז געטראָפֿן מיט מײַן חבֿרטע , וואָס אירע עלטערן האָבן איבער ­ געלעבט דעם חורבן . זי האָט מיך געבעטן באַגלייטן זי אין שיכגעשעפֿט , צו העלפֿן איר געפֿינען אַ פּאָר שיינע שטיוול מיט הויכע אָפּצאַסן . צוליב דעם וואָס זי איז דעמאָלט געווען אָן אַרבעט , האָב איך אָנגעוויזן אויף אַ טישל , וווּ עס זענען געשטאַנען עטלעכע שיינע פּאָר שטיוול , וואָס מע האָט געהאַט רעדוצירט פֿון $ 99 אויף $ 69 . זי האָט גע ­ שאָקלט מיטן קאָפּ און געזוכט ווײַטער . ווען זי האָט , נאָך אַ דרײַ ־ פֿערטל שעה , סוף ־ כּל ־ סוף , באַשלאָסן וואָס צו קויפֿן , האָט דער פּרײַז מיך געלאָזט ממש אָן לשון . $ 225 ! ( און דאָס איז געווען בערך אין 1980 , ווען די פּרײַזן זענען געווען אַ סך נידעריקער פֿון הײַנט . ) ווען איך האָב זי געפֿרעגט : " אָבער ווי אַזוי וועסטו באַצאָלן ? " , איז איר ענטפֿער געווען : " איך האָב אַ קרעדיט ־ קאַרטל . " עס האָט זיך פֿאַרזאַמלט אַ קליינער עולם . יעדער סקיצע האָט געמוזט געדויערן נישט מער ווי אַ פֿערטל שעה . דער פֿאָרהאַנג הייבט זיך בעת אָסוואַלדאָ קלינגט יעדע מינוט אָנצוזאָגן מיר איך זאָל זיך נישט לייגן שלאָפֿן . ער האָט מיר עפּעס זייער וויכטיקס צו זאָגן . איך פֿאַרגעס זיך און שפּיל . מיטאַמאָל קלינגט דאָס גלעקל . איך עפֿן די טיר און אָסוואַלדאָ קומט אַרײַן . גרוי און אַלט . און איידער ער עפֿנט דאָס מויל און וויל מיר אָנזאָגן זײַן בשׂורה , הייב איך אָן , ווי זײַן פֿרוי , צו קלאָגן און וויינען : די לעצטע יאָרן פֿון איר לעבן האָט זי געוווינט אין ישׂראל . הײַיאָר , אין מײַ חודש , איז זי געשטאָרבן אין עלטער פֿון 92 יאָר . עס זעט אויס , אַז אויף איר טויט האָט מען זיך אָפּגערופֿן , דער עיקר , אין טשילי , וווּ מע האָט ניט פֿאַרגעסן איר קול . אין רוסלאַנד איז עס קיין גרויסע נײַעס ניט געוואָרן . און אין ישׂראל האָט מען עס , דאַכט זיך , אין גאַנצן ניט באַמערקט . פֿונעם 30סטן נאָוועמבער ביזן 8טן דעצעמבער 1941 , האָבן די דײַטשן אומגעבאַכט די 30 , 000 ייִדן וואָס זענען געבליבן אין דער ריגער געטאָ . נאָר עטלעכע הונדערט ריגער ייִדן האָבן איבערלעבט דעם חורבן . די טויזנטער ייִדן אין דער פּראָווינץ פֿון לעטלאַנד האָט מען נאָך פֿריִער אומגעבראַכט . יעדעס יאָר אין דער צײַט קומען זיך צונויף די לעטישע ייִדן פֿון דער שארית ־ הפּליטה צו דערמאָנען די טויטע , זייערע משפּחות און נאָענטע . צווישן די אַקטיווסטע אָנטיילנעמער אין די יזכּור ־ פּראָגראַמען , נישט נאָר אין נאָוועמבער , נאָר אַ גאַנץ יאָר איז דזשעק ראַץ . זײַן אויטאָביאָגראַפֿיש בוך אויף ענגליש " Endless Miracles " [ נסים אָן אַ סוף ] האָט ער שוין עטלעכע מאָל געדאַרפֿט איבערדרוקן . למשל , דער רבי נחמן בראַצלעווער האָט דערקלערט , אַז ס ׳ איז בעסער צו פֿאַרטיפֿן זיך אין אַ התבודדות - מעדיטאַציע - אין אַ וואַלד אָדער אַן אַנדער באַהאַלטן אָרט , וווּ די מענטשן גייען נישט אום אַפֿילו בײַטאָג און שפּעט בײַנאַכט . אַזאַ סבֿיבֿה העלפֿט צו דערגרייכן די ריכטיקע שטימונג , כּדי אָפּצורײַסן די נשמה פֿון עולם ־ הזה . רבי נחמן האָט געגעבן אַן עצה צו ווענדן זיך צום באַשעפֿער מיט אייגענע ווערטער , בעסער אויף ייִדיש , כּדי צו דערוועקן דאָס עצם ־ נשמה . לאמיר מקדים זיין א קורצע הקדמה , פאר מיר וועלן קלאר מאכן ווי אזוי א מענטש זאל ארבעטן אויף די מדה פון כעס דורך איינווארצלען די אמונה אין זיך . א שטארקער יסוד איז אוועק געשטעלט אין די גאנצע גאנג פון די אמת ' ע עבודה , די פארעם ( צורה ) פון די עבודה בכלל , און די פארעם ( צורה ) פון די עבודה בפרט , אין די מידה פון כעס וואס מיר זענען יעצט עוסק , איז דורך אריינלייגן השי " ת אין די בילד . דאס מיינט יעדער גאנג און גאנג פון עבודה , פארעכטן א זאך און עס מסדר זיין אויפן גלייכן וועג , קען נאר זיין אז מען לייגט אריין דעם אויבערשטן אין די בילד . " ואם אני כאן ( דאס מיינט צו זאגן הקב " ה ) הכל כאן " . אויב השי " ת איז דא , איז אלעס דא . דאס מיינט צו צאגן , אויב מען בריינגט ריכטיג אריין דעם אויבערשטן אין יעדן בילד , בהכרח מוז זיין אז די זאך וועט פאראכטן ווערן . ווייל אויב השי " ת איז דא באמת אין די פנימיות פון די זאך , מוז זיין אז עס פעלט דארט גארנישט , און קיין שום שלעכטס איז דארט נישטא , און די זאך ווערט ערלעדיגט און פאראטן מיטן גאנצן שלימות ווי עס דארף צו זיין . קומט אויס אז די גאנצע ארבעט פון דעם מענטש איז אריינליגן השי " ת אין די זאך אויף אריכטיגן אופן , און אין אריכטיגע וועג . איך בין געלעגן אין בעט , מײַנע אבֿרים זענען געווען ווי געליימט . דער טאַטע איז צוגעלאָפֿן צו מיר , גענומען מיך אויף די הענט און איידער איך האָב זיך גוט אומגעקוקט , בין איך שוין געווען אויף דער באָבעס בעט . די שטאַרקע ליכט האָט מיך געשטאָכן אין די אויגן . ס ׳ האָט זיך געהאַלטן אַ פֿאַרציטערטע שטילקייט . דער מאַמעס האַסטיק עפֿענען די קאַרטאָן ־ פּושקעס מיט די גאַז ־ מאַסקעס האָבן אָט ־ די שטילקייט דורכגעלעכערט , ווי אַ דונער . און דאָס איז אָנגעוווּנקען אין די ווערטער פֿון פּסוק : " בעצם היום הזה " , אַז דער טאָג פֿון משה רבינוס פּטירה איז נוגע צום " עצם " קיום פֿון ייִדישן פֿאָלק . פֿאַר דעם אויבערשטן איז געווען אַנטפּלעקט , אַז עס וועט קומען אַ צײַט ווען די ייִדן וועלן געשטרויכלט ווערן אין חטאים און פּשעים , און זיי וועלן דערפֿאַר פֿאַרטריבן ווערן פֿון הייליקן לאַנד - דערפֿאַר איז געווען נייטווענדיק אַז משה רבינו זאָל נישט אַרײַן אין ארץ ־ ישׂראל . אויב קענסטו האבען פארוויינטע אויגען בעט אויף דיין דעת זאל זיך גראד שטעלען , זאלסט נישט אנקומען צו דעם וואס אלע תועבה זוכער קומען אן , שמועס דיך אדארך מיט קלוגע ערליכע מענטשען איך קען אסאך קלוגע ערליכע לייט נישט פאנאטיש נישט בלינד גלויביג נאר זיי ווייסען וויפיל מען קען וויסען אין קענען אויך פארשטיין געבען אז מען קען נישט אלעס וויסען , ליידער קען איך נישט רעקאמאנדירען דא קיין נאמען ) . אין " סאָוועטיש היימלאַנד " האָט מען מיר אָפּגעזאָגט דרוקן אַפֿילו אַ טייל פֿון " איך מוז דערציילן " . דער תּירוץ איז געווען , אַז אויף דער טעמע האָבן זיי שוין אַ מאַנוסקריפּט . דעם שמועס האָט מיט מיר געפֿירט דער פֿאַרוואַלטער פֿונעם פּראָזע ־ אָפּטייל אַבֿרהם גאָנטאַר . נאָך דעם ענטפֿער האָב איך פֿאַרשטאַנען , אַז די איינציקע טיר , וואָס וואָלט זיך געקענט עפֿענען , כּדי שרײַבן און דרוקן זיך אין ייִדיש איז פֿאַרמאַכט . . . אָבער דערציילן מוז איך דאָך , ווײַל די מיט וועמען איך בין געווען אין געטאָ און אין צוויי לאַגערן , וועלן שוין קיין עדות ניט זאָגן . האָב איך מײַן ייִדיש איבערגעזעצט אין ליטוויש . אין דער זעלבער צײַט האָט איליאַ ערענבורג זיך פֿאַראינטערעסירט מיט מײַן מאַנוסקריפּט און קיין ייִדיש האָט ער ניט פֿאַרשטאַנען , האָב איך אים איבערגעזעצט אין רוסיש און אַזוי בין איך נאָכן פֿאַרענדיקן דעם מאָסקווער ליטעראַרישן אינסטיטוט געוואָרן אַ רוסישע פּראָזאַיִקערין , וואָס שרײַבט וועגן דער טראַגעדיע פֿון אונדזער פֿאָלק בימי היטלער . איבערזעצונגען שטיצט דורך וובעט 4 . 2 . 3 פּאַוערד דורך וובוללעטין ווערסיע 4 . 0 . 8 דרוקרעכט © 2011 וובוללעטין סאָלוטיאָנס , ינק . . אַלע רעכט רעזערווירט . סעאָ דורך וובסעאָ 3 . 5 . 2 שפּאַלטן : vBHELP . pl - פויליש וובוללעטין סופּפּאָרט שטיצן : ווילו עקסטרע טאַבס דורך וובוללעטין היספּאַנאָ אָבער די מעשׂיות פֿון ר ׳ ברוכל און הערשעלען פֿאַרנעמען נאָר אַ קליינע צאָל פֿון די אַלע מעשׂיות וואָס מע דערציילט וועגן אים . די ערשטע רוסישע איבערזעצונג פֿון די ערשטע קאַפּיטלען " מאָטל פּייסי דעם חזנס " איז אַרויס נאָך אין 1910 . אין דער הײַנטיקער באַקאַנטער רוסישער איבערזעצונגען , פּובליקירט אינעם יאָר 1960 , הייסט דאָס בוך " דאָס ייִנגל מאָטל " ( " Мальчик Мотл " ) . דעם איבערזעצער , מיכאַיִל שאַמבאַדאַל ( 1891 - 1964 ) , אַ טאַלאַנטירטער שרײַבער , זשורנאַליסט און פּאָעט , וועלכער האָט אויך איבערגעזעצט אַ סך אַנדערע שלום - עליכמס ווערק , האָט זיך אײַנגעגעבן אָפּצוהיטן דעם אויטענטישן גײַסט און די זאַפֿטיקע שפּראַך פֿונעם אָריגינאַל . ס ׳ איז איראָניש , אַז שאַמבאַדאַלס " סאָוועטישער נוסח " פֿון שלום - עליכמען קלינגט אַ סך מער ייִדישלעך , ווי ס ׳ רובֿ הײַנטיקע רוסישע ביכער אויף ייִדישע טעמעס , וווּ די טראַדיציאָנעלע מיזרח - אייראָפּעיִשע ייִדישע קולטור ווערט פֿאַרביטן אויף אַן אידעאָלאָגיזירטן ישׂראלדיקן " סוראָגאַט " , לויט וועלכן אַפֿילו די נעמען פֿון די ייִדישע קלאַסיקער ווערן אַרויסגערעדט ווי " שאַלאָ ׳ ם אַלייכע ׳ ם " אָדער , למשל , " מאָכע ׳ ר ספאַרי ׳ ם " . בײַם אָנהייב האָט די נײַע מאַכט טאַקע פֿאַרדרייט אַ פֿליכט מיט די ייִדישע " אָרטיקע קאַדרען " , וועלכע זיי האָבן געפֿינען צווישן דער אָרעמשאַפֿט ; מ ׳ האָט זיי געמאַכט פֿאַר אַדמיניסטראַטיווע און ווירטשאַפֿטלעכע פֿירער , בפֿרט אין די נאַציאָנאַליזירטע אונטערנעמונגען ; געבילדעטע קאַדרען האָט מען פֿאַרטרויט צו אַרבעטן אין יורידישע אָפּטיילונגען און אַפֿילו אין די אָרטיקע זיכערהייט ־ אָרגאַנען ( ענקאַוועדע ) . איר האָט זיך פֿאָרגעשטעלט וואָס פֿאַר אַ קאָלירן מע קען דערזען אין מענטשלעכן גוף ? אַז מע קוקט אָן די פֿרוי וואָס ליגט אויפֿן בעט ( דאָס איז דאָך אַן אָפּעראַציע ) זעט מען , ווי ראָזעווע און געזונט ס ´ איז די הויט , ווי ווייך . מע גיט אַ שניט ( אויף אַ קאָנטראָלירטן אופֿן , פֿאַרשטייט זיך ) , צעשפּריצט זיך בלוט , און מע דאַרף זיך באַניצט מיט אַ ספּעציעל רערל כּדי אָפּצוזויגן די רויטע גיסיקייט . נאָך אַ שניט : די פֿילפֿאַרביקע שיכטן וואָס ליגן צווישן הויט און מוסקלען . בּאַלד ־ באַלד געפֿינט מען זיך בײַם הייבמוטער ( יוטערוס ) . די רעזידענטקע , און די כירורגין וואָס פּאַסט אויף אויף איר אַרבעט , רעדן אַרום דאָס פּאַסיקסטע אָרט אײַנצושנײַדן אין דעם בלוט ־ שפּרודלנדיקן , וויגנדיקן אָרגאַן , דער היים פֿון וולד . מע שנײַדט אײַן . מע נישטערט זיך . און נאָך אַ פּאָר שעהען שפּאַנונג - גיט מען אַ רוק אַרויס אַ פּאָר געזונטע בייביס , וואָס וויינען און שרײַען אויף וואָס די וועלט שטייט . זיי זײַנען גרוי , פּערפּל , צאַפּלדיק , און געזונט . אַ קייזערשניט . די ערשטע אָפּעראַציע , וווּ כ ´ האָב זיך אַרומגעוואַשן אויף אַ כירורגישן אופֿן . כ ´ האָב גאָרניט צעבראָכן , קיינעם ניט באַשעדיקט . דער פֿרוי קומט אַ מזל ־ טובֿ און איך דאַרף בענטשן גומל . אָבער נישט ווייניקער און נישט קלענער זײַנען די חטאים פֿון די ישׂראלדיקע מנהיגים , וואָס האָבן מיט זייער ענגהאַרציקער פּאָליטישער קורצזיכטיקייט נישט געהאָלפֿן , נישט דערמוטיקט און נישט דערלאָזט צו קיין פֿרידלעכער לייזונג פֿון דעם אָן אויפֿהער בלוטיקנדיקן סיכסוך און " האָבן נישט אַדורכגעלאָזט קיין געלעגנהייט נישט אַדורכצולאָזן קיין געלעגנהייט " - וואָס מיר פֿלעגן פֿריִער פֿאָרוואַרפֿן די אַראַבער , לויטן באַרימטן בליצווערטל פֿון אַבא אבֿן . זינט איר אויפֿקום , האָט די מדינה געבליט און געקרענקט און איז געוואַקסן , און צוזאַמען מיט איר זענען געוואַקסן די סאָציאַלע מחנות און פּאַרטיייִשע מחלוקתן , און עס מערן זיך די געפֿאַרן , וואָס באַדראָען איר עצם עקזיסטענץ . דער חידוש אין וואַליעס אויגן איז געוואַקסן . זי האָט ווידער געפֿרעגט : איבערזעצונגען שטיצט דורך ענטערפּרייז ווב טראַנסלאַטאָר 4 . 2 . 3 פּאַוערד דורך וובוללעטין ווערסיע 4 . 0 . 8 דרוקרעכט © 2011 וובוללעטין סאָלוטיאָנס , ינק . . אַלע רעכט רעזערווירט . סעאָ דורך וובסעאָ 3 . 5 . 2 שפּאַלטן : vBHELP . pl - פויליש וובוללעטין סופּפּאָרט שטיצן : ווילו עקסטרע טאַבס דורך וובוללעטין היספּאַנאָ איר זענט געקומען צו אַ בלאַט וואָס עקזיסטירט נאָך נישט ! כדי שאַפֿן דעם בלאַט , קלאַפט אַרײַן טעקסט אין דעם קעסטל אונטן ( זעט דעם הילף בלאַט פֿאַר מער אינפֿארמאַציע ) . אויב איר זענט אַהערגעקומען בטעות , דרוקט דאָס Back קנעפל אין אײַער בלעטערער . « טשעריל קאָלע - מעסי ליטטלע ראַינדראָפּס | » מיין אויך נישט אַז מיט בלייבן וועט דיין צער און פּיין צוליב דיינע קינדער נעלם ווערן . צוצוקוקן ווי דו בידים ברענגסט אויף דיינע באַליבטע טעכטער אין אַ סיסטעם וואָס איז נאָר אינטערסירט אין זיי פאַרשקלאַפן מיט צניעות און זיי חתונה מאַכן וועט דיר געבן נישט ווייניק עגמת נפש און ווייטיק . די קינדער וועלן שפּירן אַז דו האַלטסט נישט טייער זייערע אָנשטרענגונגן צו קאָלירן די צעפּ פון אַ מיידל מיט אַ בעזעם אין דער האַנט . וויפיל דו וועסט מאַכן אַן אָנשטעל פון התפעלות וועסט דו דיין פאַראיבל נישט קענען באַהאַלטן און ביודעין צי בלא יודעין וועלן זיי עס וויסן . ווי מיין טאָכטער זאָגט מיר , ' אַז עס געפעלט דיר נישט , שיק מיך נישט אַהין . ' איך האב שוין טריינג צו באַקומען עטלעכע אַוטאָ טובז פֿאַר אַ בשעת אָבער זיי זענען אויס פון פּראָדוקציע , אויב ווער עס יז ווייסט פון קיין ביטע לאָזן מיר וויסן . אַזוי האָט דער משׂרד ־ החינוך מיט אייניקע טעג צוריק פֿאַרעפֿנטלעכט אַ סטאַטיסטיק , וואָס שפּיגלט אָפּ דעם מצבֿ וואָס שייך דער צאָל תּלמידים אין לאַנד אין עלטער פֿון 17 יאָר , וועלכע דערגרייכן און פֿאַרענדיקן כּיתּה י ״ ב - דעם 12טן קלאַס פֿון דעם תּיכון ( מיטלשול ) , און באַקומען תּעודות ־ בגרות ( מאַטורע ) . די דאָזיקע סטאַטיסטיק באַווײַזט , אַז איינער פֿון יעדע פֿינף תּלמידים , פֿאַלט אָפּ און פֿאַרענדיקט ניט די מיטלשול . בלויז 49 . 4 % סטודענטן פֿון די 116 , 415 17 ־ יאָריקע אין דעם יאָר ענדיקן דעם 12טן קלאַס און מאַכן דורך די מאַטורע ־ עקזאַמענס . זיי זענען 2 פּראָצענט ווייניקער פֿון די פֿאַראַיאָריקע סטודענטן און 5 פּראָצענט ווייניקער , ווי מיט 4 יאָר צוריק . און דער יונגער מרדכי האָט געטאָן אַ נדר - דעם קלאַנג פֿון פּערפֿעקטן אַקאָרד וועט ער היטן שטענדיק . ווי נאָוואַטאָריש זאָל זײַן יצירה זיך נישט וויקלען , וועט ער נישט אָפּטרעטן פֿון דעם הייליק ־ הומאַניסטישן כּלל , וואָס דיקטירט אַ וואָריקן קינסטלער - היטן דאָס עטישע , דאָס טיף ־ מענטשלעכע , און הילן עס אין פּערפֿעקט ־ עסטעטישע פֿאָרמעס . טוט מען זיך פֿאַרטיפֿן אין די אַרדאָנישע ווערק , ווערט קלאָר און באַשיידן , אַז ער איז טרײַ פֿאַרבליבן דעם נדר , וואָס ער האָט אויף זיך גענומען אין קאַיאָר פֿון זײַן קאַריערע . אָבער טאָקייערס גרעסטע אַנטדעקונג איז געווען מער ווי 8 , 000 זײַטן פֿון קלאַסיפֿיצירטע יאַפּאַנישע דאָקומענטן געשאַפֿן צווישן 1934 און 1940 , וואָס האָט באַשריבן דעם אַזוי ־ גערופֿענעם " פֿוגו ־ פּלאַן " - ווי אַזוי יאַפּאַן האָט פּלאַנירט צו גרינדן אַ מקום ־ מיקלט פֿאַר די ייִדן בעת דער צווייטער וועלט ־ מלחמה . אין איינעם מיט מערי שוואַרץ , האָט טאָקייער אָנגעשריבן אַ בוך וועגן דעם ( אויף ענגליש ) , טענהנדיק , אַז יאַפּאַן האָט , אַ פּנים , געהאָפֿט צו שאַפֿן אַ ייִדישן אויטאָנאָמישן ראַיאָן , כּדי צו אַנטוויקלען פּאָזיטיווע באַציִונגען מיט די פֿאַראייניקטע שטאַטן און גלײַכצײַטיק אויסצוניצן די " אויסערגעוויינטלעכע פֿעיִקייטן " פֿון די ייִדן . ( די רעגירונג האָט באַקומען גרויס דרך ־ ארץ פֿאַר די ייִדן נאָכן לייענען פֿאַרשידענע מקורים , אַרײַנגערעכנט דעם אַנטיסעמיטישן מאַניפֿעסט , " די פּראָטאָקאָלן פֿון זקני ־ ציון " . ) דער דינעווער רבי - אַ גרויסער חסידישער צדיק , וועלכער איז צום מערסטן באַקאַנט ווי דער מחבר פֿונעם ספֿר " בני ־ ישׂשׂכר " - האָט דערקלערט דעם " בונט " , מיט וועלכן די נאַטור ־ כּוחות זענען אַרויסגעטראָטן קעגן די מצריים , אויף אַ באַזונדערס שאַרפֿן און פּאַראַדאָקסישן אופֿן . ווי עס שטייט אין דער פּסחדיקער הגדה , איז דער אייבערשטער אַליין אַראָפּ קיין מצרים און האָט אַרויסגעפֿירט די ייִדן בכּבֿודו - ובֿעצמו - נישט קיין מלאך און נישט קיין שׂרף , נאָר דער באַשעפֿער אַליין . די מענטשהייט טיילט זיך אָבער נישט אין לעבעדיקע און טויטע נשמות . ווען ס ׳ קומט צו נשמות , איז אדם אַ מענטש און איש איז אַ מענטש , און גבֿר איז אַ מענטש . עס איז אָבער פֿאַראַן אַ וועלט מיט צווישנדיקע , גוטע נשמות און רשעים ; אַרײַנקריכער אין דער נשמה און אַזעלכע וואָס לאָזן לעבן , נישט פֿאַרגינערס און אומשולדיקע נשמות , אַן אָפּגעלעבטע נשמה און פֿאַרפֿאַלענע נשמה , אַ דאָקוטשענדיקע נשמה און אַ טײַערע נשמה . ס ׳ ווענדט זיך בלויז בײַ וועמען די נשמה שטייט אײַן . איך בין אַלע מאָל געווען אונטערן אײַנדרוק , אַז די ציוויליזאַציע קולטיווירט די נשמות פֿון דעם מין מענטש . פֿאַרשטייט זיך , אַז דאָס טראָגט אַרײַן אַ צעמישונג בײַם לייענער און , דער עיקר , מען קען שוין מער ניט איבערשיקן איין בריוו מיטן וואָרטירער צו לייענערס איבער דער וועלט , ווײַל אין פֿאַרשיידענע ערטער איז מען צוגעוווינט צו די זעלבע ייִדיש ־ קלאַנגען איבערצוגעבן מיט באַשיידענע לאַטײַנישע אותיות . אויף דעם אופֿן ווערט צעשטערט די לאַנג ־ געגאַרטע און שווער אויסגעקעמפֿטע איינהייטלעכקייט פֿון דער ייִדישער טראַנסליטעראַציע ! צוליב פֿרעמדע וויזועלע געוווינהייטן ווערט די איינהייטלעכקייט פֿון איבערגעבן ייִדישע קלאַנגען אויך פֿאַרלוירן . דאָס האָט דער מיניסטער אויסגעדריקט פֿאַר זײַן קאָלעגע די שווערע פֿרוסטראַציע , וואָס הערשט אין דער פּאַרטיי , וועלכע האָט פֿאַרלוירן איר השפּעה אין דער קאָאַליציע , און האָט פֿאַרלוירן אירע פֿליגלען און קען זיך נישט " אויפֿהייבן " אין די פּובליק ־ טעסטן איבער אירע איצטיקע 19 מאַנדאַטן אין דער כּנסת . ווען ער וואָלט דאָס געזאָגט אין אַן אָפֿענעם וויכּוח אויף דער זיצונג פֿון דער " עבֿודה " ־ פֿראַקציע אין דער כּנסת , וואָלט עס נישט אַרויסגערופֿן קיין באַזונדערע שטוי ­ נונג . אָבער ווײַל אָט דעם איינעם אויער ־ פֿליסטער האָט בשעת דער זיצונג אויפֿגע ­ כאַפּט אין זײַן רעקאָרדער דער קאָרעס ­ פּאָנדענט פֿון דער טעלעוויזיע און האָט אים דעם זעלבן אָוונט צעפּויקט אין זײַן נײַעס ־ באַריכט , איז דאָס געוואָרן דער " סקופּ " , די סענסאַציע פֿון דער וואָך . ינדזשעקטיאָן פון פליסיק דיעטע אָדער רער פידינג אין די לייכעץ סאַקשאַן דורך שוועסטערייַ שטעקן , האט געמאכט גרויס פּראָגרעס אין 2010 צו דער ימפּלאַמענטיישאַן פון ינסטיטושאַנאַל אַנטוויקלונג פון עטלעכע פון די מעדיציניש פיר . מיניסטעריום פון געזונט געווארן דער צענטער פון די " לערנען גרופע אויף רעפארם פון די סיסטעם פון ימפּלעמענטאַטיאָן פון שוועסטערייַ שטעקן רעכט צו סאַקשאַן לייכעץ " ( פֿאָרזיצער - פרעזידענט , נאַציאָנאַלער צענטער פֿאַר געריאַטריקס און געראָנטאָלאָגי אָאָשימאַ נאָבוקאַזו ) פאָוקיסינג דיסקוסיע אין דעם איך געקוקט צוריק איין יאָר . מאנטיק 4 , לייכעץ סאַקשאַן און נורסינג שטעקן פון " קאָשער " סאַקשאַן און בעזש איז אין דעם מויל און האַלדז , נאַסאַל קאַוואַטי , לופטרער , בראָנטשי , בראָנטשיאָלעס , און אַלוויאַלער סאַקרישאַנז אַקיומיאַלייטיד ( בעזש ) צו אַרבעט מאַשין און אראפגענומען ניצן סאַקשאַן . זאָרג וואָרקערס , טוען די באַזייַטיקונג פון לייכעץ אין דעם מויל און נאַסאַל קאַוואַטי און די האר . רער פידינג , דער מענטש קען ניט ינדזשעסט עסן דורך מויל , נאָז און מאָגן , און נוטריאַנץ אַרבעט צו אַרייַנשפּריצן פליסיק עסן דורך אַ רער אין דער קישקע . רער דורך דער נאָז , גיסן די נוטריאַנץ " נאַסאָגאַסטריק רער פידינג , " און ניצן אַ רער געשטעלט דורך די הויט פון די בויך פֿאַר דעם מאָגן , צו דערנערונג , " גאַסטריק וואַקס " איז געווען דער הויפּט . די ערשטיק זאָרג וואָרקערס צו שעפּן , אַזאַ ווי דורך אַ רער לאָוקייטאַד אין דער נאָז און מאָגן , און נוטריאַנץ זענען ינדזשעקטיד אין דער אַרבעט . אָריגינאַללי , די לייכעץ סאַקשאַן און רער פידינג , דער אַקט קען נאָר געטאן ווערן מעדיציניש דאקטוירים און נורסעס . אבער , קריטיש זאָרג , טעגלעך אַקטיוויטעטן , די באאמטע און שוועסטערייַ היים זאָרג איז אויך אַ ספעציעלע באדערפענישן שול לעגאַט , " 阻却 ומלעגאַל " ( אָבער דאכט צו זייַן ומלעגאַל אַקס , ומלעגאַל צו האָבן אַ ספעציעלע סיבה קענען ניט ) , ווי האט מען געזען אונטער זיכער באדינגונגען פון פירונג . אין אפריל דעם יאָר , נאָך אין די געזונט פּאָליטיק ביוראָו אָנזאָג פון דעם מיניסטעריום , שוועסטערייַ היימען ( נורסינג ) זאָרג שטעקן שטרעבונג פון לייכעץ ( פון די פראָנט פון די האַלדז ) און מאָגן רער פידינג פון וואַקס ( אַזאַ ווי קאַנעקטינג טובינג נורסעס ווערק ) זענען געווען טאן . אויף ימפּלאַמענטיישאַן , דער געשעפט מאָדעל ( צוריקקומען צו די מעכירעס 12 שעה פון טריינד נורסעס פּערפאָרמד 14 שעה פון טראַינינג פֿאַר שוועסטערייַ שטעקן ) איז געווען עקוויוואַלענט טראַינינג איז פארלאנגט . אבער אַפֿילו דעם אָנזאָג , " 阻却 ומלעגאַל " אַסומז אַז די ענדערונג איז ניט . דערצו , דער אָנזאָג דאָקומענט איז " קאָשער " איז אַדמיטאַד צו די מעדיציניש פיר באגלייט דורך ווערטער . געלערנט תורה סטייטאַד אַז די מיניסטעריום לאַנג פֿאַר זייַן פרוי אין יאנואר 5 הויפּט ענדערונגען אין נאציאנאלע פּאָליטיק איז געווען מאי . מאי 15 , לייבער מיניסטער אַקיראַ דיק פרוי לאַנג צוריק , פֿאַר בייַשפּיל סאַקשאַן לייכעץ , ינדאַקייטיד זייַן כוונה צו האלטן אין דער ריכטונג פון געזעץ און לאָזן אַ גרופּע היים זאָרג וואָרקערס ווי גוט . ווייַטער , " ( די ביללס ) און איר באַקומען צו דער נאַציאָנאַלער אַסעמבלי ווייַטער יאָר צו פאַלן צו וועגן ( ספּעציפיש צופרידן ) מעטאַי " און געמאכט עס קלאָר . " 阻却 ומלעגאַל " ווי גוט ווי די געזעץ קלאר פּאַזישאַנד צו סאַקשאַן לייכעץ רער פידינג און שוועסטערייַ שטעקן האבן געזען בלויז אין דער פאָרעם פון אַז זאַך וואָס קענען ווידען דעם פאַרנעם פון באַאַמטער פירונג . די קאַבינעט באַשלוס אויף יוני 18 " לויט צו פּאָליטיק רעגולאַטאָרי רעפארם " , די " קלעראַפאַקיישאַן פון דעם פאַרנעם פון מעדיציניש פיר ( דורך די זאָרג שטעקן שטרעבונג פון ספּוטום , מאָגן און ליפטינג די וואַקס באַהאַנדלונג ) " אין דער " מעדיציניש באגלייט אַ מעדיציניש פיר וואָס איז פּאַסיק צו די שוועסטערייַ היים זאָרג וואָרקערס אונטער זיכער טנאָים , אַזאַ ווי ינשורינג זיכערקייַט אין שוועסטערייַ היימען און גרויס , אין דער ריכטונג פון ליפטינג דער פאַרבאָט אויף זאָרג וואָרקערס האָבן קונה זיכער וויסן און סקילז דורכקוק . אויך , אויך דיסקאַסט די יקספּאַנשאַן פון אַקטיוויטעטן וואָס קענען זייַן גענומען זאָרגן שטעקן " איז ניט דערמאנט . מאנטיק 8 , טאָן אַז די פארגעלייגט פּראָצעס פּראָיעקט . טרייני האַזימע היראַקו אקטאבער איז צייַטונג אויף יולי 5 אונטער דער פּאָליטיק פון דעם לאַנד , " לערנען גרופע אויף רעפארם פון די אינסטיטוציעס פֿאַר די ימפּלאַמענטיישאַן פון זאָרג וואָרקערס , עטק רעכט צו סאַקשאַן לייכעץ " איז געווען . די לערנען גרופּע , פאַרזאַמלונג אין אַ גיך גאַנג און ריפּיטאַד פיר מאָל איבער אַ חודש פון קאַטער , אויף אויגוסט 9 , דער " געשעפט פּלאַן און פּרווון צו סאַקשאַן די לייכעץ , " געקומען צו פֿאַרשטיין אין פּרינציפּ צו . דער פּראָצעס איז געווען באדעקט דורך די פּרויעקט , די נורסינג היים , שוועסטערייַ היים זאָרג , גרופּע היים , שוועסטערייַ היימען , פנים מיט דיסאַביליטיז ( קינדער ) און שטיצן פאַסילאַטיז , שוועסטערייַ זאָרג וואָרקערס באַזוכן די אָפיס . קען זייַן באגלייט ווי אַן אַקט פון די " סאַקשאַן לייכעץ ( נאַסאַל און מויל טרייקיאַל קאַננולאַ ין . ווארים די מויל קאַוואַטי , ביז די פראָנט פון די האַלדז ) " און " נאַסאַל רער פידינג אין ינטעסטאַנאַל וואַקס וואַקס מאָגן " איז געווען באַשטימט בייַ אָדער . דערצו , די שוועסטערייַ שטעקן צו אָנטייל נעמען אין דעם פּראָצעס פּרויעקט , " אויב ביידע פון די סאַקשאַן רער פידינג און בעזש , און 50 שעה פון רעפֿעראַטן , עקסערסייזאַז בייַ מינדסטער פינף מאָל יעדער " יקערדיק טראַינינג און אַזאַ , די גיידאַנס פון נורסעס עס באַשלאָסן צו נעסינע אַ הענט , אויף טראַינינג בשעת ריסיווינג פּראַקטיש טראַינינג געגעבן . טראַינינג פֿאַר די פּרויעקט איז שוין געווארן אנגעהויבן אין אקטאבער , איז סקעדזשולד צו אָנהייבן מערץ ווייַטער יאָר אַן פּרווון דורך באאמטע געענדיקט די טראַינינג פון זאָרג . מאנטיק 12 , טאָן אַז די פּלאַן תורה פֿאַר די ינטעראַם נאך דיטערמאַנינג דער אָנהייב פון דעם פּראָצעס פּרויעקט , " לערנען גרופע אויף רעפארם פון די סיסטעם פון ימפּלעמענטאַטיאָן פון לייכעץ סאַקשאַן רעכט זאָרג וואָרקערס " זענען האלטן רעגולער מיטינגז . דעצעמבער 13 אין ווייניקער ווי זעקס חדשים נאָך זייַן ערשטער באַגעגעניש , און די מאָס פון די קאָנקרעט רער פידינג און שוועסטערייַ שטעקן קענען דורכפירן די לייכעץ סאַקשאַן , באוויליקט אַ פּלאַן ינטעראַם באַריכט קענען ווערן געפירט אויס ינקאָרפּערייטינג פאַסילאַטיז . אין די ינטעראַם , אין תורה און אַמענדינג די סאָציאַל אַרבעטער און זאָרג אַרבעטער , אנגעוויזן אַז די סאַקשאַן און לאָזן געזעץ ענפאָרסמאַנט באאמטע פון זאָרג דורך בעזש . עס איז מער ווי איין סיבה צו פאַרבינדן אַ שיינקייט פּאַדזשאַנט . עטלעכע שיינקייט פּאַדזשאַנץ - מיס אַמעריקע , פֿאַר ביישפּיל - איז אַ וויסנשאַפט פּאַדזשאַנט אַז אַוואַרדס ווינערז און ראַנערז זיך מיט עדזשאַקיישאַנאַל וויסנשאַפט צו קיין ינסטיטושאַן פון איר ברירה . באַזונדער . . . Read more דו האָסט אויך דערמאָנט אַן אַנדער וויכטיקן מאָמענט : די לינקע אַנטי ־ רעליגיעזע רעטאָריק העלפֿט נישט צו באַקעמפֿן דעם רעליגיעזן פֿונדאַמענטאַליזם . אויב דו ווילסט איבערצײַגן די גלייביקע מענטשן , אַז גאָט אַנטפּלעקט זיך אין דער וועלט דורך גלײַכקייט און יושר , מוז מען טאַקע רעדן מיט זיי וועגן גאָט . איך מיין , אַז ס ׳ רובֿ גלייביקע מענטשן קאָנען פֿאַרשטיין , אַז דאָס אמתע רוחניות פֿאַראייניקט אַלעמען ; אַזוי באַטאָנען דאָך כּמעט אַלע גרויסע מיסטיקער פֿון אַלע רעליגיעס . אין 1906 קלײַבט מען אויס אַבראַמאָוויטשן אין דעם צענטראַל - קאָמיטעט פֿון דער פֿאַראייניקטער רוסלענדישער סאָציאַל - דעמאָקראַטישער אַרבעטער - פּאַרטיי . אָבער דאָס דאָזיקע אַחדות האָט לאַנג ניט געדויערט און דער " בונד " איז אַרויס פֿון דער פֿאַראייניקונג . אַבראַמאָוויטש האָט זיך באַזעצט אין ווילנע , וווּ ער האָט געאַרבעט ווי אַ לערער און זיך באַשעפֿטיקט מיט פּאַרטיייִשער טעטיקייט . לײַכטער האָט זיך אויך צוגעהערט צו די פֿאַראַנענע זאַמלונגען פֿון רעקאָרדירונגען פֿון אַזוינע לידער . צי דאָס וואָס חסידים זינגען הײַנט , און האַלטן פֿאַר אַן אַלטן רעפּערטואַר איז טאַקע אַלט , בלײַבט אַ שאלה . לײַכטער שטעלט זיך אָפּ לענגער אויפֿן ליד " צדה לדרך " כּדי צו אַנאַלזירן דעם טעקסט און די מוזיק . אַ נײַעס אין אַ היגער רוסיש ־ שפּראַכיקער צײַטונג מכּוח פֿאַריתומטע ייִדישע קינדער און זייערע פֿאַרזאָרגער אין ליטע 1944 - 1945 , האָט מיך שטאַרק באַאײַנדרוקט . אויסטערליש , אַז לעבנדיק אין ווילנע פֿון 1947 ביז 1990 אונטערן טאָטאַליטאַרן רעזשים , האָב איך גאָרנישט געוווּסט וועגן יענע דראַמאַטישע געשעענישן . ווען זומער 1944 האָט די רויטע אַרמיי באַפֿרײַט ווילנע האָבן אויף די גאַסן זיך באַוויזן ייִדישע קינדער , וועלכע האָבן זיך געהאַט אויסבאַהאַלטן אין די וועלדער , קעלערן און ביידעמער . עס האָט ממש גענומען אַ שוידער אַ קוק צו טאָן אויף זיי , די אויסגעדאַרטע , שמוציקע און אָפּגעריסענע . די חסידישע ספֿרים דערקלערן , אַז דער חילוק באַשטייט דאָ אין דעם צוגאַנג צום ענין פֿון געזעצן . אין נאָרמאַלע סיטואַציעס שטרעבן די ייִדן זיך נישט ווענדן אין אַ בית - דין ; די קאָנפֿליקטירנדיקע צדדים פּרוּוון קודם צו לייזן דעם סיכסוך אַליין , צווישן זיך . אויב מע באַשליסט יאָ צו ווענדן זיך אין אַ בית - דין , פּרוּוון די דיינים אָפֿט אויסצוגלײַכן דעם קאָנפֿליקט דורך אַ פּשרה . מיט דער אַנטשטייונג פֿון דער מדינה , האָט אויסגעבראָכן די אומאָפּהענגיקייט ־ מלחמה און זיבן אַראַבישע מדינות האָבן אַטאַקירט ישׂראל . די מלחמה האָט זיך אָפֿיציעל געעענדיקט דעם 20סטן יולי 1949 מיטן אונטערשרײַבן דעם וואָפֿנשטילשטאַנד ־ אָפּמאַך מיט סיריע . פֿאַר דעם זענען אונטערגעשריבן געוואָרן ענלעכע אָפּמאַכן מיט עגיפּטן , לבֿנון און יאָרדאַניע . דעם 11טן מײַ 1949 איז ישׂראל אָנגענומען געוואָרן ווי דער 59סטער מדינה ־ מיטגליד אין דער " יו ־ ען " . די פֿאַראייניקטע שטאַטן איז געווען דאָס ערשטע לאַנד , וואָס האָט אָנערקענט מדינת ־ ישׂראל , 11 מינוט נאָך איר פּראָקלאַמירונג . צוויי טעג שפּעטער , איז ישׂראל אויך אָנערקענט געוואָרן דורך דעם סאָוועטן ־ פֿאַרבאַנד . דער ערשטער דיפּלאָמאַטישער פֿאָרשטייער פֿון מדינת ־ ישׂראל אין מאָסקווע איז געווען גאָלדע מאיר ( מאַיִרסאָן ) . די סאָוועטן האָבן זיך נישט פֿאָרגעשטעלט וואָס עס דערוואַרט זיי . די ארונים זענען אפשר נישט רוב אין סאטמאר זענען זיי אין אלגעמיין די אינגערער דור , מאנרוי תלמידים , וואס פארשטייען בעסער צו טעכניק , זיי קאנטראלירן אויכט די יידישע הייד פארק גרופעס , די זאליס זאגן אז דאס איז צוליב וואס די ארונים פאלגן נישט די רבנים וואס אלע האבן געאסרט די אינטערנעט דעריבער זעהט מען זיי מער אויפן אינטערנעט און נישט צוליב דעם וואס זיי זענען מער געלונגענער , אבער איך שיהיה זענען די ארונים רוב אויפן אידישען אינטערנעט ספערע . בעתן יאָר 2008 וועט מען פּראַווען נישט איין , נאָר צוויי , שׂימחות אין דער שטאָט טשער ­ נעוויץ . קודם ־ כּל , מערקט מען אָפּ , סוף אויגוסט , 100 יאָר נאָך דער היסטאָרישער טשערנעוויצער שפּראַך ־ קאָנפֿערענץ פֿון 1908 , מיט אַ יובֿלדיקער ייִדיש ־ קאָנפֿערענץ . פּראָפֿ ׳ וואָלף מאָסקאָוויטש פֿון העברעיִשן אוניווער ­ סיטעט ( אַליין אַ טשערנעוויצער ) האָט אָרגאַניזירט די אַקאַדעמישע קאָנפֿערענץ צוזאַמען מיט דער ייִדישער קהילה אין אוק ­ ראַיִנע , מיט יוסף זיסעלס בראָש , כאָטש דאָס איז אַן אָנגעווייטיקטע פֿראַגע , ווערט ייִדיש נישט גערעדט צווישן די ייִדן אין אַמעריקע הײַנט . אָבער ייִדיש ווערט נאָך אַלץ גערעדט און בליט אין אַ צאָל חסידישע געגנטן . נישט נאָר ווערט עס גערעדט , נאָר עס איז בײַ זיי די הויפּטשפּראַך , וואָס מען הערט אויף די גאַסן און אין דער היים . דאָס איז צוליב דעם וואָס ייִדיש פֿאַרבינדט זייער לעבן אין אַמעריקע הײַנט צו טאָג , מיט זייער מיזרח ־ אייראָפּעיִשער קולטור פֿון הונדערטער יאָרן . אין אייראָפּע איז דאָס לעבן געווען אין גאַנצן אַנדערש ווי דאָס איז אין אַמעריקע הײַנט . ייִדן אין מיזרח ־ אייראָפּע האָבן געפֿירט איזאָלירטע קהילות , וווּ די פֿרומע ייִדישקייט איז געווען דאָס איינציקע לעבן וואָס זיי האָבן געפֿירט . עס איז געווען קאָנצענטרירט אויף דער תּורה און אַ רעליגיעזן אופֿן פֿון לעבן . דאָרט האָבן געבליט ישיבֿות . זיי האָבן קוים געהאַט אַ פֿאַרבינדונג מיט דער דרויסנדיקער , סעקולערער וועלט און וועלטלעכע אידייען . ווען זייער לעבן איז געווען אין סכּנה , זײַנען אַ סך פֿון זיי געקומען קיין אַמעריקע . אַמעריקע איז געווען באַקאַנט ווי אַ טריפֿהנע מדינה מיט אַ וועלט פֿון שלעכטע השפּעות , אַזוי אַז די פֿרומע ייִדן האָבן זיך געהאַלטן פֿון דער ווײַטנס . האָבן זיי דאָ אויפֿגעשטעלט זייערע אייגענע קהילות , אַזעלכע ווי זיי האָבן מיטגעברענגט פֿון אייראָפּע , מיט ייִדיש ווי זייער הויפּטשפּראַך אַזוי ווי עס איז געווען אַמאָל . אַזוי נאָך האָבן זיי אויסגעמיטן די סעקולערע וועלט אַרום זיי , סײַ צוליב די באַגרענעצקייט פֿון קענען ענגליש , סײַ צוליב דעם וואָס עס איז זיי געלונגען אויפֿצושטעלן אַ לעבן ווי זיי האָבן עס געדענקט פֿון זייערע טאַטע ־ מאַמע , אַרומגענומען מיט תּורה און רעליגיעזע ווערטן . « סקרעני דורך אַלק | סס קסאַינע » אין 1993 - אַ צײַט , ווען בלויז די פֿאַר ­ מעגלעכע האָבן פֿאַרמאָגט מאָבילקעס ( צעל ־ טעלעפֿאָנען ) - האָט אַ געשעפֿטסמאַן אָנגע ­ קלאָגט אין געריכט די טעלעפֿאָן ־ פֿיר ­ מע " מאָטאָראָלאַ " , טענהנדיק , אַז זײַן פֿרויס מאָבילקע איז שולדיק אין דעם , וואָס בײַ איר האָט זיך אַנטוויקלט אַ מוח ־ ראַק . דער אָנקלאָג איז שפּעטער אָפּגעוואָרפֿן געוואָרן , ווײַל מע האָט נישט געפֿונען קיין ראיות דערפֿון . הײַנט האָט מען שוין אין גאַנצן פֿאַר ­ געסן אין דעם אָנקלאָג . די מאָבילקעס זענען געוואָרן ממש אַ טייל פֿון אונדזער אָנטועכץ ( בײַ געוויסע מענטשן - כּמעט אַן אבֿר ) . הגם ס ׳ רובֿ מענטשן האַלטן , אַז די גרעסטע קולטורעלע רעוואָלוציע פֿון די הײַנטיקע צײַטן מוז זײַן די אינטערנעץ , ווײַזט די סטאַטיסטיק , אַז די מאָבילקע איז נאָך מער פֿאַרשפּרייט . אין פֿאַרגלײַך מיט דער אינטערנעץ , וואָס איז אַ סך מער באַניצט אין די רײַכערע לענדער ( צוליב דעם הויכן פּרײַז פֿון קויפֿן אַן אייגענעם קאָמפּיוטער ) , זענען די מאָבילקעס הײַנט פּאָפּולער אין כּמעט אַלע לענדער פֿון דער וועלט . לויט דער לעצטער סטאַטיסטיק , אַבאָ ­ נירן זיך איבער דער וועלט צוויי ביליאָן מענטשן - דאָס הייסט , אַ דריטל פֿון דער וועלט ־ באַפֿעלקערונג - אויף אַ מאָבילקע ־ פּלאַן ; אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן אַבאָ ­ נירן זיך 66 % . עס וואַקסט כּסדר די צאָל מענטשן , וואָס די מאָבילקע איז זייער איינציקער טעלעפֿאָן ; דאָס הייסט , אַז זיי פֿאַרמאָגן אין גאַנצן נישט קיין פֿעסטע טעלעפֿאָן ־ ליניע ( " לאַנד ־ ליניע " ) . די מאָבילקע איז ספּעציעל פּאָפּולער צווישן די יונגע לײַט אונטער 25 יאָר . אַ דאַנק איר , קענען גוטע פֿרײַנד זײַן אין פֿאַר ­ בינדונג 24 שעה אַ טאָג , 7 טעג אַ וואָך . און ס ׳ זעט טאַקע אויס , אַז אַ סך פֿון די מאָבילקע ־ טרעגער פֿאַרברענגען מער צײַט מיט איר , איידער אָן איר . אַפֿילו אין יענע סיטואַציעס , ווען מע טאָר נישט רעדן ( למשל , בעת מע זיצט אין קלאַס ) , שיקט מען זיך איבער בריוולעך ( " טעקסט ־ אָנזאָגן " ) . פֿון אַן אַנטראָפּאָלאָגישן קוקווינקל קומט אַרויס אַן אינטערעסאַנטע פֿראַגע : אויב מענטשן רעדן אַזוי פֿיל מיט זייערע פֿרײַנד אויף דער מאָבילקע , קאָן מען דער ­ פֿון אַרויסדרינגען , אַז דער מכשיר דינט ווי אַ נייטיקע רפֿואה קעגן אונדזער גיך ־ רירנדיקער , הויך ־ טעכנאָלאָגישער געזעל ­ שאַפֿט ? אַז אין אַ תּקופֿה ווען די השפּעה פֿון דער משפּחה איז אַ סך שוואַכער ווי אַ מאָל , העלפֿט די מאָבילקע שאַפֿן אַן עמאָ ­ ציאָנעלע , מער " משפּחהדיקע " פֿאַרבינדונג צווישן חבֿרים , און דערבײַ - אַ מער וואַרעמע געזעלשאַפֿט ? אפֿשר . זיכער קען מען זאָגן , אַז די מאָבילקע מוטיקט אַ גרעסערע אָפּהענגיקייט פֿון אַנדערע מענטשן . אין שפּײַזקראָם , למשל , וועט אַ מאַן , שטייענדיק בײַ די פֿרוכטן , פֿרעגן טעלעפֿאָניש : " איך זע פֿאַר ­ שידענע מינים פּאָמידאָרן . ווילסטו די גרויסע ניו ־ דזשערזי פּאָמידאָרן ? די קאַרשן ־ טאָ ­ מאַטן ? אָדער די אָרגאַנישע ? " אין די צײַטן פֿ ״ מ ( פֿאַר דער מאָבילקע ) , האָט אַ מענטש געניצט דעם שׂכל ־ הישר בײַם אײַנ ­ קויפֿן פֿאַר דער משפּחה ; הײַנט האָט ער מורא אַליין צו באַשליסן וואָס צו קויפֿן , מוז ער קלינגען צום ווײַב בײַ יעדער גע ­ לעגנהייט - גלײַך ווי אַ קינד , וואָס האַלט זיך נאָך פֿאַר דער מאַמעס פֿאַרטעך . אַ צווייטער משל : אַ מיידל פֿאַרבעט אַ צוואָנציק פֿרײַנד אויף אַ שׂימחה . בשעת זי שמועסט מיט אירע געסט , קלינגט איר אָן אַ גרופּע חבֿרטעס , וועלכע זענען פֿאַרבלאָנדזשעט געוואָרן . זיי ווילן זי זאָל זיי געבן אינסטרוקציעס בשעת זיי פֿאָרן , ווי אַזוי אָנצוקומען צו איר טיר . אין די צײַטן פֿון פֿ ״ מ , אַז אַ גאַסט האָט זיך פֿאַרבלאָנדזשעט , האָט ער זיך געוואָנדן צו אַ מאַפּע אָדער צום אָנגעשטעלטן אין דער נאָענטסטער בענזין ־ סטאַנציע . ס ׳ וואָלט קיינעם נישט אײַנגעפֿאַלן צו דולן אַ קאָפּ דעם גאַסטגעבער , וואָס דאַרף זיך , דער עיקר , פֿאַרנעמען מיט די געסט . די מאָבילקע האָט אויך באַוויזן אָפּצו ­ מעקן די וואַנט צווישן דער פּריוואַטער און דער עפֿנטלעכער ספֿערע . אין די צײַטן פֿ ״ מ , ווען אַ מענטש אויף דער גאַס אָדער אין אַ רעסטאָראַן האָט געדאַרפֿט עמעצן אָנ ­ קלינגען , האָט ער זיך פֿאַרשפּאַרט אין אַ טעלעפֿאָן ־ קאַבינע און געקענט רעדן פּרי ­ וואַ ­ טע דיבורים הינטער אַ פֿאַרמאַכטער טיר . אַפֿילו שפּעטער , ווען די טעלעפֿאָן ־ פֿיר ­ מעס האָבן , אַנשטאָט די קאַבינעס , גע ­ שטעלט האַלבע ווענטלעך צווישן איין טעלעפֿאָן און אַ צווייטן , האָט מען נאָך אַלץ געהאַט אַ שטיקל פּריוואַטקייט צו קענען פֿירן אַ פּערזענלעכן שמועס , אָן אַז אַנדערע זאָלן קענען הערן . הײַנט , מיט דער מאָבילקע , איז הפֿקר ־ פּעטרישקע . נישט גענוג , וואָס מע פּרוּווט נישט צו באַ ­ האַלטן די פּריוואַטע סודות פֿון דער עפֿנט ­ לעכקייט ; פֿאַרקערט , צוליב דעם וואָס ס ׳ איז אָפֿט מאָל שווער צו הערן דעם צווייטן מענטש אויף דער ליניע , רעדט מען אַ סך העכער ווי געוויינטלעך , און מע כאַפּט זיך אַפֿילו נישט , אַז אַלע אַרום הערן זייער שמועס . נישט ־ וועלנדיק , ווערט מען אַן עדות צו דעם , ווי אַ מאַן זידלט אויס זײַן זון ; מע זעט ווי אַ מיידל צעוויינט זיך , ווײַל איר בחור האָט זיך ערשט צעגאַנגען מיט איר . גאַנצע זייף ־ אָפּערעס שפּילן זיך אָפּ פֿאַר אונדזערע אויגן , און מיר ווערן דערבײַ אַ געצוווּנגענער עולם דערצו . איבער די גאַסן פֿון מאַנהעטן זעט אויס ווי יעדער צווייטער מענטש פֿירט אַ שמועס אויף דער מאָבילקע . און דאָס ברענגט אונדז צו נאָך אַן ענין : צי האָבן די יונגע לײַט אַ מאָל אַ געלעגנהייט צו באַטראַכטן די וועלט אַרום זיך ? צו באַוווּנדערן די אַר ­ כיטעקטור פֿון אַ בנין , דעם חנעוודיקן זאָג פֿון אַ ייִנגעלע , אָדער די געשמאַקע ריחות פֿון אַ רעסטאָראַן ? אָדער פֿאַרקערט , צו ווערן אויפֿגעבראַכט פֿון מיסט , וואָס וואַלגערט זיך אויף די גאַסן ? כּדי צו קענען אָנשרײַבן אַן עסיי , אָדער אַ ליד , דאַרף מען צו ערשט אָנשאַרפֿן די פֿעיִקייט אויפֿ ­ צונעמען די וועלט , און ס ׳ דאַכט זיך , אַז די מאָבילקע ־ פֿאַרגעטערער פֿאַרלירן יעדן טאָג אָן אַ שיעור געלעגנהייטן אײַנצוזאַפּן די אײַנדרוקן , און ריכטיק אָפּצושאַצן זייער סבֿיבֿה . יעדע געגנט אין אַ שטאָט האָט איר אייגענעם כאַראַקטער , אָבער אויב אַ מענטש מאַכט זיך טויב אָדער בלינד , וועט ער די אייגנשאַפֿטן פֿון אַ געגנט נישט קענען אָפּשאַצן . און אפֿשר ווילן זיי עס טאַקע אַזוי , ווײַל אַזוי קענען זיי זיך איבער ­ ציִען אין אַ פֿרעמדער שטאָט , אָבער זיך ווײַטער פֿאָרשטעלן , אַז זיי וווינען נאָך צווישן זייערע פֿרײַנד ? דאָס באַטראַכטן די וועלט איז איין קרבן פֿון דער מאָבילקע ־ פּלאַפּלערײַ ; אַ צווייטער איז דאָס קענען זײַן אַליין , פּראַווען אַ שטיקל התבודדות . אין די צײַטן פֿון פֿ ״ מ , אַז מ ׳ איז געגאַנגען שפּאַצירן אָדער געפֿאָרן צו דער אַרבעט , האָט מען זיך אָפֿט מאָל פֿאַרטראַכט וועגן פֿאַרשידענע זאַכן . מע האָט געחלומט וועגן נסיעות אין אַ ווײַט לאַנד , וועגן די מעגלעכקייטן פֿון אַ נײַעם פּראָיעקט , וועגן אַ פּאָטענציעלן געליבטן . . . מע האָט אויסגעטראַכט סטראַ ­ טעגיעס , ווי אַזוי אויסצופֿרעגן אַ שיין מיידל אויף אַ ראַנדקע , אָדער ווי אַזוי צו מאָנען אַ העכערונג אין די שׂכירות . מע האָט דורכגעטראַכט פֿאַרשידענע " טרעפּ ־ ווערטער " - די ווערטער , וואָס פֿאַלן אײַך אײַן נאָך אַן אַרגומענט , ווען איר זענט שוין אויפֿן וועג אַרויס . און דאָס , האַלט איך , איז נישט קיין קלייניקייט . אָן די מאָמענטן פֿון באַנע ­ מען סײַ די דרויסנדיקע וועלט , סײַ די אינע ­ ווייניקסטע געדאַנקען , איז זייער מעגלעך , אַז די מאָבילקע ־ ניצער וועלן מיט דער צײַט אַרויסווײַזן ווייניקער שאַפֿערישקייט און פּראָדוקטיווקייט אין די אַנדערע אַספּעקטן פֿון זייער לעבן , בפֿרט ווען זיי וועלן אַ מאָל פּרוּוון אָנשרײַבן אַ ליד אָדער אַן אַרטיקל . צוריק גערעדט , אויב די לייענער פֿון זייערע ווערק וועלן אַליין זײַן ווייניקער שאַפֿעריש , טאָ ווער וועט באַמערקן , אַז עפּעס פֿעלט ? איר נעץ פֿון דער דערציִונג און שול ־ סיסטעמען איז די גרעסטע אין לאַנד . אין די קינדער ־ גערטנער און אין די מיטלשול ־ קלאַסן לערנען אַרום 220 טויזנט תּלמידים . דער ירושלימער אוניווערסיטעט איז איינער פֿון די פֿירנדיקע לערן ־ אינסטיטוציעס אין דער וועלט . " נו , אויב ער איז געווען אַזאַ הונט מיט אויערן איז בעסער אַז מ ' פֿאַרגעסט , " האָב איך פּסחן געטרייסלט , " אָבער ווער איז געשטאָרבן ? " זיי האָבן נישט דערלאַנגט איינער דעם אַנדערן די הענט . פֿאַרהאַלטן דעם גאַנג , האָבן זיי זיך געטראָפֿן מיט די אויגן און אָנגערופֿן יעדער זײַן נאָמען , צוגעבנדיק , ווי עס פֿירט זיך : " זייער אָנגענומען " - " מיר אויך " . " אונדזער שליחות איז אײַנצופֿלאַנצן די ייִדישע קולטור ווי אַן אינטעגראַלער טייל פֿונעם לערן - פּלאַן בײַ די ישׂראלדיקע תּלמידים אינעם 21סטן יאָרהונדערט . איך וויל נישט , אַז קינדער זאָלן זאָגן , אַז ייִדיש , פֿאַר זיי , איז די אַלטע ייִדענע וואָס קויפֿט פֿיש , נאָר אַז ייִדיש איז אַנאַ מאַרגאָלין , אָדער אַן אַנדער שרײַבער פֿון דער מאָדערנער ייִדישער ליטעראַטור . בײַם יונגן דור זאָל מען באַטראַכטן ייִדיש ווי אַ מאָדערנע קולטור , נישט ווי אַ שפּראַך פֿון גלות . ווען מיר וועלן האָבן אַזאַ אַנטאָלאָגיע פֿאַר די שולן , וועט יעדער תּלמיד דאָס מוזן לייענען און עפּעס קענען פֿון דעם , כּדי צו גראַדויִרן ; זאָל זײַן איין מעשׂה פֿון שלום ־ עליכם , אָדער אַ ליד פֿון מאַנגער . אַבי אַ מוז צו גראַדויִרן . הײַנט ווייסט מען נישט אין די קלאַסן פֿון מאַנגערן און אַפֿילו נישט פֿון באַשעוויס , אַפֿילו מיט זײַן נאָבעל ־ פּרײַז . זאָלן די תּלמידים מיך שילטן פֿאַר דעם וואָס זיי לייענען דאָס , אָבער איך וועל זײַן צופֿרידן . " דער בריוו , וואָס איך דרוק איצט , ווײַזט , אַז זינגער האָט טאַקע געבעטן זײַן פֿרײַנד אָפּאַטאָשו צו העלפֿן אים אַריבערצוגיין אָדער צו די קאָמוניסטן , אָדער אין דער צײַטונג " דער טאָג " . דער " אָדער . . . אָדער " איז זייער וויכטיק , ווײַל אין יענער צײַט צו ווערן אַ מיטאַרבעטער פֿון " פֿרײַהייט " , האָט גאָר ניט געמיינט אָנצונעמען אַלע חכמות פֿון דער קאָמוניסטישער תּורה . ביז סוף 1920ער יאָרן זײַנען די קאָמוניסטן געווען גרייט מיטצואַרבעטן מיט אַ סך אינטעלעקטועלע " מיטלויפֿער " , וועלכע האָבן קיין אַנדער אַפֿיליאַציע ניט געהאַט צי ניט געוואָלט האָבן . אַפֿילו שפּעטער , שוין אין די 1940ער , פֿלעגט מען זײַן צופֿרידן צו האָבן אַזעלכע מחברים , ווי - אַ שטייגער - שלום אַש , וואָס איז געווען זייער ווײַט פֿון קאָמוניזם . אָבער צוליב זײַנע " קריסטלעכע ראָמאַנען " , האָט ער זיך צעבוצקעט מיט אַב . קאַהאַן און געפֿונען אַ מקום - מיקלט אין דער " פֿרײַהייט " . איבערזעצונגען איבערגעגעבן דורך וובעט 4 . 2 . 3 פּאַוערד דורך וובוללעטין ווערסיע 4 . 0 . 8 דרוקרעכט © 2011 וובוללעטין סאָלוטיאָנס , ינק . . אַלע רעכט רעזערווירט . שפּאַלטן : vBHELP . pl - פויליש וובוללעטין סופּפּאָרט שטיצן : ווילו עקסטרע טאַבס דורך וובוללעטין היספּאַנאָ שניט ענטוזיאַסץ פון אַרום דער וועלט האָבן שוין קאַנסיסטאַנטלי זוכט אויס פֿאַר דרכים דורך וועלכע זיי זענען ביכולת צו ינשור אַז זיי קענען צו באַקומען זייער הענט אויף דער בעסטער פון שניט אַקסעסעריז פון אַרום דער וועלט . אויב איר זענט איר זוכט אויס פֿאַר אַ מיטל דורך וועלכן איר קענען קויפן די בעסטער פון שניט צירונג , עס איז בעסטער אַדווייזד אַז איר ויסקוקער די מאַרק יפעקטיוולי און קענען צו לייגן דיין הענט אויף דער בעסטער אַז די אינדוסטריע האט צו פאָרשלאָגן . הייַנט , מיט אַזוי פילע אָפּציעס זייַענדיק באשאפן מיט די פּיאַטע כוונה פון פּראַוויידינג קאַסטאַמערז מיט דער בעסטער פון ביידע וועלטן , דאָרט האָט געווארן אַ גרויס נומער פון מענטשן וואָס האָבן שוין קענען צו ינשור אַז זיי קענען באַקומען דווקא וואָס זיי ווילן פון די שניט אינדוסטריע . לכאורה זײַנען די צוויי צונויפֿגעפּאָרטע ווערטער " ארץ ־ ישׂראל " סתּירהדיק , קאָנטראַדיקטיש : " ארץ " שטעלט מיט זיך פֿאָר אַ עכט ־ גשמיותדיקן מאַטעריאַליסטישן וועזן - ערד ; דאַקעגן " ישׂראל " איז דער העכסטער נאָמען פֿון ייִדישן פֿאָלק , וואָס דריקט אויס העכערקייט , דערהייבנקייט ( דער דאָזיקער נאָמען איז געגעבן געוואָרן צו יעקבֿ אָבֿינו - און איז דערנאָך אַריבער צו אַלע זײַנע קינדער - ווײַל " שׂרית עם אלקים " , ׳ שׂרית ׳ איז פֿון לשון ׳ שׂר ׳ - האַר ) , וואָס איז עקסטרעם ווײַט פֿון ׳ ארץ ׳ , ערדישקייט . אויך די אַנדערע צוויי ווערטער מיט וועלכע ארץ ־ ישׂראל ווערט אָנגערופֿן - " ארץ ־ הקודש " , זײַנען קעגנזעצלעך , ווי יעדער פֿאַרשטייט . און דאָס זאָגט אונדז גאָר אַ סך : אַ גאַנץ מאָדנע און אַפֿילו דעטעקטיווע געשיכטע האָט זיך געטראָפֿן אין ראַשקעוו מיט עטלעכע יאָר צוריק . עמעצער האָט אַרויסגעשניטן דעם גאַנצן שטיינערנעם אָרון ־ קדוש און די מנורה , איבערלאָזנדיק פּוסטע לעכער אין דער וואַנט . עס איז קלאָר , אַז פֿאַר אַזאַ מין אַקציע האָט מען געדאַרפֿט האָבן ספּעציעלע טעכנישע מכשירים . די רעגירונג פֿון דער טראַנסניסטריע ־ " רעפּובליק " , וואָס האָט דערקלערט אומאָפּהענגיקייט פֿון מאָלדאָווע נאָכן צעפֿאַל פֿונעם סאָוועטן ־ פֿאַרבאַנד , האָט אַוודאי ניט קיין אינטערעס אין אָפּצוהיטן דעם אוניקאַלן ייִדישן דענקמאָל . אָבער אין מאָלדאָווע איז מען זיכער , אַז די גנבֿים דאַרף מען זוכן אין דעם קעשענעווער " דזשוינט " . אַ סבֿרה , מען האָט בדעה געהאַט צו פֿאַרפּוצן מיט דער אַלטער מנורה די נײַע געבײַדע פֿונעם ייִדישן צענטער " קדם " . צו געפֿינען שפּורן פֿון די פֿאַרשוווּנדענע ייִדישע אוצרות איז אַן אויפֿגאַבע פֿאַר קרימינעלער אויספֿאָרשונג , אָבער די מאָלדאַווישע פּאָליציי טאָר ניט אַרײַנטרעטן אויף דעם באָדן פֿון דער טראַנסניסטריע ־ רעפּובליק - איז וועט די דאָזיקע מעשׂה בלײַבן אַ סוד , ביז די אוצרות וועלן איין טאָג אויפֿשווימען ערגעץ ־ וווּ . פֿרעגט , פֿאַר ווען און פֿרעגט פֿאַר וואָס היט אַ טיר דיר מיט אַ שלאָס , ריגל ־ אײַזן אין דער מיט , שטילע , שטילע וועכטער ־ טריט , און נאָך שטילער רינט אַ טרער : קליפּ ־ קלאַפּ מע קלאַפּט ניט מער ? כאַראַקטעריש , אַז בערל באָטוויניק האָט באַשריבן חנוכּה ווי אַן " אינהאַלטסרײַכער יום - טובֿ " , וואָס פֿאַלט , דאַכט זיך , גאָר ניט צונויף מיט דער מיינונג פֿון האַוואַרד דזשייקאָבס , דעם באַקאַנטן בריטישן שרײַבער . אין זײַן אַרטיקל אין " ניו - יאָרק טײַמס " ( דעם 30סטן נאָוועמבער ) שרײַבט ער דווקא וועגן אַ שוואַכן היסטאָרישן אינהאַלט פֿון חנוכּה און , באַזונדערס , וועגן אַ גאָר שוואַכן שײַכות פֿון הײַנטיקע צײַטן מיט די געשעענישן , וועלכע האָבן זיך אָפּגעשפּילט מיט צוויי טויזנט יאָר צוריק . דזשייקאָבס האָט אויך דערמאָנט די פֿאַרבינדונג צווישן חנוכּה און ניטל , דאָס הייסט , אַז חנוכּה ווערט הײַנט אָנגענומען ווי אַן " ענטפֿער " דעם ניטל . פּראָפֿ ׳ דוד לבֿני , וואָס איז פֿאַראַיאָרן געוואָרן אויסגעצייכנט מיטן " פּרס ישׂראל " פֿאַר תּלמוד ־ פֿאָרשונג , האָט אין אַן אינטערוויו פֿאַרן צוטיילן אים דעם פּרײַז געזאָגט , אַז " אין דער געשיכטע פֿון ייִדישן פֿאָלק זײַנען געווען צוויי היסטאָרישע וועגצייכנס : אויפֿן באַרג סיני אין דער אָנוועזנהייט פֿון גאָט , און אין אוישוויץ - אין גאָטס אָפּוועזנהייט " . דער טויט מאַרשיז פראָדאָ , סאַמי און גאָלעם זענען אויף אַ נסיעה און סוף זיך אין די טויט מאַרשיז . זיי מוזן קלאָר יעדער מדרגה דורך קאַלעקטינג די רינגס און זייַן אָפּגעהיט פון היטטינג די זייטן און דאַמידזשינג דעם שיפל . פֿאַרוויילערישע האר פון די רינגס באזירט שפּיל פון שפּילערייַ פון גאָנדאָר . דאַן ג לאָזן גיין אויב איר זענט גוט גענוג , איר קענען שפּילן דעם שפּיל פֿאַר טעג . איר זאל האָבן אַ צופאַל אין דיין שטול . אפֿשר איר זאָל גיין פֿאַר די רעקאָרד בשעת זיצן אויף אַ קלאָזעט שיסל . איך געדענק עס זייער גוט , עס איז נאָך טיף אײַנגעקריצט אין מײַן זכּרון . אין אַ הייסן זומער ־ טאָג , כ ״ א תּמוז , תרצ ״ ד - 1934 , בין איך געפֿאָרן באַזוכן מײַנע חבֿרים אין דעם באַוואַלדיקטן שטעטל נאָוואָיעלניע , ניט ווײַט פֿון מײַן היים ־ שטעטל , וווּ עס האָט זיך דאַן געפֿונען דער זומער ־ לאַגער פֿון דער יוגנט ־ גרופּע פֿון שומר ־ הצעיר . דאָס דאָזיקע שטעטל איז געווען באַקאַנט ווי אַ קילע זומער ־ דאַטשע , וואָס האָט צוגעצויגן יוגנ און אַלט פֿון די ייִדישע ייִשובֿים אַרום און פֿון די גרעסערע שטעט , ווי סלאָנים , נאַוואַ ­ רעדאָק ( נאָוואָגרודאַק ) , באַראַנאָוויטש א " אַ . ווי אַ ווידיאָגראַפער אַז ענדזשויז ניצן ' ס איך געוואלט אַ ליכט וואָג , נידעריק טאַרעראַם , שטיצן לייזונג ווען פילמינג . איך האב ניט געווען גאָר פארקויפן אויף די פאַרשידן פּלייצע אָנקלאַפּן אָפּציעס געמאכט דורך די לייקס פון זאַקוטאָ און אנדערע ווייַל וויילסט זיי טאָן באַקומען עטלעכע גוט באריכטן זיי זענען ראַדיקיאַלאַסלי טייַער און קאַמבערסאַם . זיי ויסקומען צו איבער פאַרגיטיקן פֿאַר ' S ניט זייַענדיק נאָרמאַל ווידעא קאַמעראַס און פאַרגעסן וועגן דער אייגנארטיקער פֿעיִקייטן פון ' ס זיך . אַזוי נאָך אַ ביסל פאָרשונג אויף דער אינטערנעץ איך געקויפט די מאַנפראָטטאָ 561BHDV מאָנאָפּאָד און איך בין טשופפעד מיט מיין באַשלוס . משחק כותבים עים ש לא עים ס ונמאס לי מה השגיאות כתיב אוף המשחק מעפן אני יוצא מתעטייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייייי די פליענדיק פּלאַטאַפּוס קאַטער , עסן שטאָפּן פֿאַר מער בוסט און באַקומען אַ הויך כעזשבן ! בעת די אַמאָליקע רוסיש ־ ייִדישע היסטאָריקער האָבן זיך קאָנצענטרירט אויף צוויי אַספּעקטן פֿון דער ייִדישער געשיכטע ׃ דער אויטאָנאָמיע פֿון דער ייִדישער קהילה און דעם פּאָליטישן מצבֿ פֿון ייִדן אונטער דער קריסטלעכער שליטה , באַטאָנט די נײַע געשיכטע די פֿאַרשידנאַרטיקייט פֿון דער ייִדישער היסטאָרישער דערפֿאַרונג . ייִדן ווערן דאָ פֿאָרגעשטעלט ווי אַקטיווע אָנטיילנעמער אינעם היסטאָרישן פּראָצעס , סײַ ווי יחידים , סײַ ווי אַ כּלל . ייִדן האָבן געהאַט פֿאַרשידענע אינטערעסן , און זייערע באַציִונגען מיט די אַרומיקע פֿעלקער זײַנען געווען תּמיד אַקטיוו ; צומאָל פֿרײַנדלעך , צומאָל ניט . צוזאַמען מיט אַנדערע פֿעלקער זײַנען די ייִדן געווען ניט קיין פּאַסיווע קרבנות , נאָר אַקטיווע טוער און בויער פֿון אָט דער אייגנאַרטיקער ציוויליזאַציע , וואָס האָט באַקומען דעם נאָמען " רוסלאַנד " . אני הצלחתי לשים על 9999 איזה סתומים . . . אפשר רק מספרים בעלי 4 ספרות ! האַלטן זיך פאַראַנטוואָרטלעך פֿאַר אַ העכער סטאַנדאַרט ווי ווער עס יז אַנדערש יקספּעקס פון איר . קיינמאָל אַנטשולדיקן זיך . אַ דאַנק . יאָ , געמאכט נייַ וועבסיטעס איז שיין דאָנטינג . עס האט אַ באטייטיק גרעסער חלק פון מיין לעבן ווי איך איז פּלאַנירונג אויף , און איך אפילו האט רובֿ פון די אַרבעט געטאן דורך מיין פרייַנד וואס איז אַ פאַכמאַן וועב דיזיינער . איך טאָן ניט וויסן וואָס סאָפטווער ער געוויינט , אָבער איך וויסן ער געשריבן רובֿ פון די קאָד זיך , און עס איז געווען שיין פיל געבויט פון קראַץ . די פאָטאָ האָסטינג איז אויף גאָדאַדדי פֿאַר די פּאָרטפאָוליאָוז , און איז אויף וואָרדפּרעסס פֿאַר די בלאָג . דער בלאָג איז אַ וואָרדפּרעסס בלאָג אַז איז מנהג סקינד און אויפגעבויט אין די פּלאַץ פעלד . אַז ס שיין פיל אַלע איך וויסן . 1 און איין שבת מאָרגן אין אַ פֿינצטערניש צו אָטבאַ מאַרי מאַגדאַלענע צו די קייווער באַטראַ די שטיין איז געווען אראפגענומען פֿון די גרוב : 2010 פאַלן שניט פֿאַרשטעלן זיך זומער היץ איז פאַדינג אַוועק , גירלס מוזן זייַן זייער אינטערעסירט אין די ניו 2010 פאַלן שניט גאַנג . לעץ נעמען אַ בליק בייַ די פאַנטאַזיע זאַמלונגען פון דעם סופּער מאָדעל און הנאה די ניו פאַלן שניט גאַנג ! די אויסשטעלונג וועט בלײַבן אָפֿן פֿאַר באַזוכער ביז יאַנואַר 2010 . דער אַדרעס פֿונעם " מוזיי פֿון דער ייִדישער ירושה " איז 36 Battery Place , לעבן " באַטערי ־ פּאַרק " אין מאַנהעטן . ד איז פֿאַר " דראַמער " וואס האלט דעם קלאַפּן . איך דיסאַגרי . פּענטאַקס מאַקאַניקאַל סלרס ביסט בעסער דורך ווייַט ווי קיין אנדערע . קריס שעפּס אין ספּאַין איבער די לעצט יאָרצענדלינג האט דיקריסט דורך 25 % . אין 2010 , ווי אין פריערדיקן יאָרן , עס האט אויך דיקריסט . אין יאָר 2008 זענען געפֿונען געוואָרן אין אַ פֿאַרלאָזטער דירה אין מיזרח ־ בערלין 29 צייכענונגען , צווישן זיי 15 אָריגינעלע פּלענער פֿון קאָמפּלעקס אוישוויץ ־ בירקענאַו . די פּאָפּולערע דײַטשישע צײַטונג " בילד " , וואָס געהערט צום אַקסעל שפּרינגער ־ פֿאַרלאַג , האָט וועגן דעם באַקאַנט געמאַכט אין נאָוועמבער , און אין פֿעברואַר 2009 זענען די פּלענער עקספּאָנירט געוואָרן אויף אַ צײַטווײַליקער אויסשטעלונג אין בערלין , נאָך דעם ווי עקספּערטן האָבן באַשטעטיקט , אַז זיי זענען אויטענטיש . בעת אַן אָפֿיציעלן באַזוך אין דײַטשלאַנד אין חודש אויגוסט , האָט דער הויפּט ־ רעדאָקטאָר פֿון " בילד " , קאַי דיקמאַן , איבערגעגעבן דעם פּרעמיער ־ מיניסטער נתניהו און דעם פֿאָרזיצער פֿון " יד ־ ושם " שלו די בוי ־ פּלענער פֿון אוישוויץ ־ בירקענאַו . זכרונות פֿאַרנעמען אין דער רוסיש ־ ייִדישער ליטעראַטור זייער אַ חשובֿ אָרט . צו דעם דאָזיקן זשאַנער געהערן אַזעלכע מײַסטערווערק ווי שמעון דובנאָווס " דאַס בוך פֿון מײַן לעבן " און " ברויט און מצה " פֿון זײַן טאָכטער סאָפֿיע , גריגאָרי באָגראָווס " נאָטיצן פֿון אַ ייִדן " און הענריך סליאָזבערגס " מעשׂים פֿון פֿאַרגאַנגענע טעג " , אָסיפּ מאַנדעלשטאַמס " גערויש פֿון צײַט " און איליאַ ערענבורגס " מענטשן , יאָרן , לעבן צו דער דאָזיקער רשימה קאָן מען איצט צוגעבן די זכרונות פֿון אַהרן פּערעלמאַן ( 1876 - 1954 ) , וואָס זײַנען אָנגעשריבן געוואָרן אין לענינגראַד אין די 1940ער - 1950ער יאָרן און אָפּגעהיט געוואָרן אין דעם אַרכיוו פֿון דעם מחברס משפּחה . משלי 30 , 5 . 6 - כל גאָט ס רייד איז ריין , ער איז אַ שילד צו יענע וואס צוטרוי אין אים . זיינע ווערטער , ניט צוגעבן , אָדער ריביוקס איר און פאַרשילטן די ליגט . אַרקאָרמען פֿאַר באַמערקונגען אויף דעם אַרטיקל . | טראַקקבאַקק URI און איצט , בעט איך מחילה און ציטיר עטלעכע שורות וועגן מיר , וואָס ווערן איבער ­ געחזרט אין עטלעכע באַקומענע בריוו פֿון י . בורגן . דאָס מאָל אָנגעשריבן דעם 30סטן אָקטאָבער 1990 : " און ווידער וועגן דעם זעלבן : זאָגן אײַך אַ דאַנק , הייסט גאָרנישט זאָגן , ווײַל איך בין אײַער אייביקער בעל ־ חובֿ . וואָלט אין די זיבעציקער , אַכציקער יאָרן נישט געווען מישע לעוו , וואָלט הײַנט נישט געווען יוסף בורג אַלס שרײַבער . אַ שרײַבער וועלכער איז הײַנט באַקאַנט נישט נאָר דעם ייִדישן לייענער . טראָג איך אין מײַן האַרצן אַ געפֿיל פֿון דאַנקבאַרקייט און ליבע פֿאַר אַלץ , וואָס איר האָט געטאָן פֿאַר מיר " . ווען מעגן דאָקטוירים באַהאַנדלען מענטש אָן זײַן הסכם ? לעצטנס האָט סקאַנדאַל אויפגערודערט די וועלטן פון מעדיצין און ביאָ - עטיק . די מעשה האָט זיך פאַרלאָפן אין קאָרנעל - שפּיטאָל , איינעם פון די הויפּטצענטערס פון אַקאַדעמישער מעדיצין אין ניו - יאָרק , אין דעם נויטפאַל - אָפּטייל ( עמערדזשענסי רום ) . און ווי אַזוי מע דערציילט די מעשה איז שטאַרק פאַרבונדן מיטן צוגאַנג וואָס מע האָט צום ענין גופא , דהיינו , ווען איז דעם פּאַציענטס הסכם נייטיק פאַר מעדיצינישער באַהאַנדלונג . דערציילט מען די מעשה אַזוי , נעמט מען דעם צד פון די דאָקטוירים - דערציילט מען אַנדערש , איז מען אויפן צד פון אָנקלאָגער . וועלן מיר סײַ ווי סײַ נעמען זיך צו דער מעשה . דעם פּאַציענט האָט מען אַרײַנגעפירט אין נויטפאַל - אָפּטייל מיט פּריוואַטן אויטאָ , נאָר די קרובים צי פרײַנד וואָס האָבן אים געבראַכט צו פירן זײַנען אַוועק . דער מענטש איז געווען פאַרמישט אין אַן אויטאָ - אַקצידענט און אין זײַן קאָפּ איז געווען בלוטיקנדיקער וואונד . דער געטראָפענער האָט דאַכט זיך מסכים געווען אַז די דאָקטוירים זאָלן אַרײַננייען פּאָר שטעך אין דעם וואונד כדי אים צו פאַרריכטן . דאָ ווערט די מעשה קאָמפּליצירט , און עס בעט זיך אַן אַרײַנפיר צו דער אַרבעט פון טראַומאַ - דאָקטוירים , מעדיצינישע פּראָפעסיאָנאַלן וואָס אַרבעטן מיט קרבנות פון אַן אומגליק . לויט די כללים פוּן דער פאַך איז אָנגענומען אַז " אין יעדן לאָך שטעקט מען אַרײַן פינגער " צו זען צי עפּעס איז ניט צעבראָכן אָדער צעבלוטיקט . אַז מע גיט אַרײַן פינגער אין אָחור ( רעקטום ) קען מען זיך דערוויסן וועגן מצב פון בעקן ( פּעלוויס בלע " ז ) , אינגעווייד , און נערוון - סיסטעם . איז דאָס פּערפעקט מיטל וואָס מען קען דערמיט מוותּר זײַן אויף רענטגענס אָדער סי - טי - אימאַזשן ? ניין , אָבער נוצלעך איז עס יאָ . דער פּאַציענט האָט אָבער אין דעם פאַל געזאָגט אַז ער וויל ניט דעם רעקטום - אונוערזוך . ער האָט זיך געווערט , אַפילו בגוואַלד געפּרואווט אָפּשטעלן די אונטערזוכנדיקע דאָקטוירים . האָבן זיי אים אײַנגעצאַמט און - ווען דאָס האָט ניט אויסגעפּועלט - אײַנגעשלעפערט מיט מעדיקאַמענטן און " אײַנגעטרײַבלט " מיט רערל דורכן האַלדז , כדי די אײַנשלעפערונג זאָל ניט דערדריקן זײַן אָטעמען . ווי געזאָגט זײַנען די פּרטים אונטער געוויסן פראגע - צייכן , און עס קען זײַן אַז די שפּעטערדיקע לעגאַלע אָפּרופן פוּן די צוויי צדדים ווען זײַן איבערגעטריבן . ( דער פּאַציענט טענהט שוין אַז דער ניט - געבעטענער רעקום - אונטערזוך האָט בײַ אים גאָר אויסגערופן אַזאַ מין פּסיכאָלאָגישע טראַומע . ) נאָר ניט געקוקט אויף דער געריכט - דראַמע שווימען אַרויף לפּחות צוויי עטישע שאלות פון דער גאַנצע מעשה : 1 . אין וועלכע פאַלן קען מען אָננעמען אַז דער חולה איז מסכים - אָן צו באַקומען בפירושן ענטפער ? פאַראַן אומשטענדן אין מעדיצין , ווען מע קען ניט אָדער האָט ניט קיין צײַט צו בעטן דערלויבעניש בײַם פּאַציענט . איז דאָס געווען אַזאַ פאַל , צי האָט מען געדאַרפט מער בפירוש פעסטשטעלן אַז דער חולה איז מסכים ? ווען איז חל די קאַטעגאָריע " נויטפאַל " און ווען מעג מען פאָרן ווײַטער לשם פּיקוח - נפש ? ווען איז מען באַרעכטיקט ניט אָנצונעמען דעם פּאַציענטס אָפּזאָג , מיטן חשש אַז ער איז ניט בײַם פוּלן זינען ? 2 . וואָס הייסט " פּראָפעסיאָנעלע כללים " ? ווער דעפינירט זיי ? ווער באַשליסט ווען זיי זײַנען חל ( אָדער ניט ) ? צי קען פּאַציענט מאָל ניט מסכים זײַן מיט די דאָקטוירים , אַפילו אין נויטפאַל , ווען גענויע רוטינען זײַנען לעבנס - וויכטיק ? די דאָזיקע פראַגעס וועלן מסתּמא פאַרבלײַבן לאַנג נאָך דעם ווי דער דאָזיקער לעגאַלער פאַל איז באַשלאָסן און די אָפּקלאַנגען פוּן דער פּיקאַנטער מעשה שטילן זיך אײַן . חיהלע ביר איז נישט קיין פּנים ־ חדשות אויף דער ייִדישער גאַס ; זי איז אַ צענטראַלע פֿיגור פֿון דער ייִדישער קולטור אין לאָנדאָן און אָקספֿאָרד , און אַן אַקטיווע אָנטיילנעמערין אין דער ייִדישער קולטור אין גאַנץ אייראָפּע . אין ייִדישע שפּראַך ־ פּראָגראַמען אין עטלעכע לענדער באַטייליקט זי זיך ווי אַ מײַסטער ־ לערערין . לאַנגע און פּרטימדיקע צוגרייטונגען זענען געמאַכט געוואָרן פֿאַר דער קאָנפֿע ­ רענץ , געווידמעט דער טעמע " די אַשכּנזים " , וואָס איז פֿאָרגעקומען אין תּל ־ אָבֿיבֿער אוני ­ ווערסיטעט דעם 27סטן און 28סטן פֿעברואַר . די דאָזיקע קאָנפֿערענץ איז אַ רעזולטאַט פֿון אַ בשותּפֿותדיקער צוזאַמענאַרבעט צווישן לייוויק ־ הויז און דעם אינסטיטוט פֿאַר פֿאָרשן דעם ציוניזם און ישׂראל א " נ פֿון חיים ווייצמאַן , בראָש מיטן פּראָפֿ ' אַניטאַ שפּיראָ , וועלכע וועט דעם יאָר באַקומען דעם ישׂראל ־ פּרײַז , די סאַמע העכסטע אָנער ­ קענונג פֿאַר פּערזענלעכקייטן און זייער באַשטײַערונג פֿאַר מדינת ־ ישׂראל , וואָס ווערט פֿאַרטיילט אין " יום ־ העצמאות " . דער דאָזיקער אַרטיקל איז געדרוקט געווען וואָרט פֿאַר וואָרט , ווי איך האָב עס געשריבן . קאָלעגן האָבן אויסגעדריקט זייער חידוש און אַ גאָר גרויסע איבערראַשונג איז עס געווען פֿאַר די " פֿאָרווערטס " - מיטאַרבעטער אַליין , וואָס קאַהאַן האָט דורכגעלאָזט אַזאַ " אַפּיקורסישן " אַרטיקל , וואָס איז פֿאַקטיש אַן אומדירעקטער אַטאַק אויף אים אַליין , אויף זײַן באַציִונג צו דער ייִדישער שפּראַך און קולטור . קעניג אַבדאַלאַ איז דערמאָרדעט גע ­ וואָרן דעם 20סטן יולי 1951 אין דער אַלטער שטאָט פֿון ירושלים דורך אַ פּאַלעסטינער עקסטרעמיסט , און דער ישׂראל ־ יאָרדאַנישער דיאַלאָג האָט זיך באַנײַט ערשט אין סעפּ ­ טעמבער 1963 מיט אַבדאַלאַס אייניקל , קעניג כוסיין . דרײַ חדשים נאָכדעם ווי לוי אשכּול איז געוואָרן פּרעמיער ־ מיניסטער . נאָך בן ־ גוריונס דעמיסיע , האָט קעניג כוסיין זיך געטראָפֿן אין לאָנדאָן מיט אשכּולס פּאָלי ­ טישן ראַטגעבער יעקבֿ הערצאָג . איר מיינען קייפל אַפּס ( יעדער האט 11ן ראַדיאָ ) , 1 ססיד , אויף דער זעלביקער קאַנאַל , דעריבער מאַכן זיכער יעדער קליענט איז פארבונדן צו די קלאָוסאַסט אַפּ ? בעת דעם קענען זייַן געטאן , ינעווייניק ווו איר טיפּיקלי האָבן בעסער רף צעשיידונג פון אנדערע וויפי נעטוואָרקס אַרום איר , דו ביסט פיל בעסער אַוועק מיט עטלעכע קאַנאַל פּלאַנירונג און 2 - 3 נאַן - אָוווערלאַפּינג טשאַנאַלז . מערסט קליענט דעוויסעס האָבן קיין פּראָבלעם כאַפּינג פון איין קאַנאַל צו אנדערן באזירט אויף וואָס אַפּ האט די בעסטער רססי אָן דראַפּינג מער ווי אַ פּאַקאַט אָדער צוויי מיר האבן טראַכטן וועגן ניצן גבע , אָבער , אויף 2 . 4גהז , עס וואָלט ראַרעלי מאַכן אַ חילוק אין די רעאלע פאָרשטעלונג אין פאַקט אָבער צוגעבן פּרייַז צו אים . דזשערי איז רעכט , איר ' רע אַנלייקלי צו באַקומען קיין העכער ווי 20 - 30מב / s געמיינזאַם סוסטאַינעד טרופּוט אין 2 . 4גהז צו אַן אַפּ פול פון לאַפּטאָפּס אָדער כאַנדכעלד דעוויסעס סיידן ובנט באפרייט צווייענדיק ראַדיאָ דעוויסעס פֿאַר וניפי , איר ' רע קיינמאָל געגאנגען צו שלאָגן 100מביט אין אַ פאַקטיש וועלט דיפּלוימאַנט אַוועק אַ איינציק אַפּ . 4 ) די האַרב קעמיקאַלז מער אָפֿט ווי ניט לאָזן דיין הויט זוכן רויט און געפיל רוי , ווי אויב יעדער האָר איז נאָר געווען יאַנגקט אויס , וואָס בייסיקלי זיי האָבן אין פּאַריז האָט בעלאַ איבערגעזעצט און רעדאַקטירט מאַרק שאַגאַלס אויטאָביאָגראַפֿיע " מײַן לעבן " . טובֿה שטעלט זיך אָפּ אויף דעם נאָמען , און דריקט אויס דעם טרויער וואָס בעלאַ פֿילט ; די אויטאָביאָגראַפֿיע הייסט " מײַן לעבן " און לאָזט בעלאַ פֿון דרויסן . דער עגאָיִזם פֿונעם מאָלער שטערט דער באַציִונג צווישן מאַן און ווײַב , אָבער בעלאַ ( אָדער בעלאָטשקאַ ) פֿאַרגינט אים דעם חסרון , און פֿאַקטיש ווערט זי זײַן געשעפֿטס ־ פֿירערין אין פּאַריז . אָן קיין איינציקן פֿרײַנד לעבן זיך , איז חיה אויסגעגאַנגען אין גרויסע יסורים . זי איז געבראַכט געוואָרן צו קבֿורה הינטערן פּלויט , ווי מען טוט עס מיט אַ זינדיקער . דאַן איז אָנגעקומען דער מאַן , ער האָט געפֿרעגט וועמען מען האָט איצט באַגראָבן , " נישטאָ אויף וועמען האָבן רחמנות , - האָט מען אים געענטפֿערט , - אַ זונה , וואָס איז פֿאַרגאַנגען אין טראָגן בעת דעם מאַנס אָפּוועזנהייט " . שמואל האָט באַלד פֿאַרשטאַנען , אַז אַ גרויסער אומגליק האָט אים געטראָפֿן . ער איז אַוועקגעלאָפֿן צום רבֿ , אים דערציילט דאָס געשעענע און געבעטן מען זאָל עפֿענען דעם קבֿר . צו אַלעמענס גרויסער דערשטוינונג האָט מען געפֿונען אין אָפֿענעם קבֿר אַ לעבעדיק קינד , וואָס האָט געזויגן די ברוסט פֿון דער טויטער מוטער . ווי פֿריִער דערמאָנט , האָבן נישט נאָר אַלטע באָבעס געניצט פֿאָלקס ־ מעדיצין צו היילן מענטשן , נאָר אויך רבנים און רביים . אין דער טויזנט ־ יאָריקער " שאלות און תּשובֿות " ־ ליטעראַטור ליגט אַן אוצר פֿון דעם מין פֿאָלקלאָר . אין זײַן בוך " כּישוף ־ מאַכער , רעליגיעזע פֿירער און דאָקטוירים " [ Magicians , Theologians and Doctors ] האָט דער מחבר ה . זימלס דורכגעבלעטערט הונדערטער ספֿרים און געזאַמלט גאָר אינטערעסאַנטע מאַטעריאַלן . איך באקומען אַן email דערהייַנטיקן פון קאָמפּוטעלאָגי אויף ווי צו באַקומען זעמאַנאַ אַנטילאָגגער מיט 3 יאָר דערלויבעניש גילטיקייַט . מער פרטים דאָ : באַזוכן דעם לינק און געב אויף קנעט דאַונלאָוד קנעפּל צו באַקומען די לעצט ווערסיע באַמערקונג : די דערלויבעניש איז דעלעיווערעד צו מיין email אין 15 מינס . אַזוי זיין פּאַציענט , עס איז ווערט עס . ר ' אהרןס אינטערנעט כוחות מיט וועבסייטס ובראשם הייד פארק , גייען שוין אן מיט זייער בעיבישע מעשיות א צירקע פון באלד צען יאר . שוין גאנצע צען יאר וואס יעדע וואך איז דארט דא כאטש איין מעשה וואס שמואל ווידער באקט איבער א פרישער מלחמה צווישן משה דעם גבאי , ליפא קרויס , שמואל טייטלבוים , די שפיצקע מיט ' ן תימנעם בלעקבערי רבי . עס איז שוין נישט אפילו דא איינער וואס ווענדט עס אפ ווייל אזאך וואס חזרט זיך איבער וועכנטליך איז שוין אפילו נישט שייך צו שפילן נצחון . . . גאַנץ אָפֿט האָט מען איצט טענות צו די פֿאַראייניקטע שטאַטן און אַנדערע לענדער , אַז מע האָט דורכגעלאָזט דעם גינציקן מאָמענט , ווען מע האָט געקענט רויִק אינטעגרירן רוסלאַנד אין דער מערבֿדיקער סיסטעם . אַזאַ אינטעגראַציע וואָלט געמיינט אַ ריכטיקע דעמאָקראַטיזאַציע פֿון דער געזעלשאַפֿט . אָבער די רוסישע עליט האָט עס ניט געוואָלט . זיי ווילן " סטאַבילקייט " , לכל - הפּחות , אין דער פֿאָרעם , ווי זיי פֿאַרשטייען עס , און זיי פֿאַרשטייען עס דווקא ווי אַ היפּוך צו " דעמאָקראַטיע " . אין אָנהייב וועסט דו דיך אפשר שפּירן נאַקעטיק נישט קענענדיק דער וועלט , דער שפּראַך , דער קולטור . אָבער אין אַ קורצע צייט וועסטו זען אַז אַלע דערגיין צום זעלבן וידע אדם . אַלע ווילן בעסער פאַרשטיין דער וועלט וואָס מיר לעבן דערין און יעדער יחיד זיך אַליין אין דער מיט . נישט לשם אַ תשובה נאָר בעסער צו פאַרשטיין די שאלה . ניקקטהעטאַסמאַניאַק האט באקומען אַ גאַנץ פון 11 ליקעס | View All פון ניקקטהעטאַסמאַניאַק ס ליקעד הודעות ווי יונג דאַרף מען זײַן צו קומען אין " יונג ־ ייִדיש " ? " די יונגקייט שטעקט אין ייִדיש " - ענטפֿערט כּהנא . ער האָט געשפּילט ייִדיש טעאַטער מיט בנימין צמח , וועלכער האָט אָנגעפֿירט מיט אַ טרופּע צו 94 יאָר מיט אַ יונגטלעכן גײַסט , און דאָס האָט אינספּירירט מענדי אָנצורופֿן די גרופּע " יונג ־ ייִדיש " . " דער כּוח פֿון ייִדיש איז צו מאַכן יונג " - זאָגט ער ווײַטער . ער איז אויך שטאָלץ מיט דעם וואָס אין " יונג ־ ייִדיש " ווערן צונויפֿגעבראַכט די יונגע און אַלטע . אין ישׂראל האָט מען גוואַלדיקע טאַלאַנטן און כּוחות פֿון פֿאַרשיידענע סבֿיבֿות - נײַע רוסישע עולים , עלטערע אימיגראַנטן , פֿרומע פֿון בני ־ ברק . אויך סאַברעס פֿון אַן עלטער פֿון 50 אָדער 60 יאָר דערנענטערן זיך צו ייִדיש און זענען אויך אַ טייל פֿון " יונג ־ ייִדיש " . די געטאָ האָט פֿאַרמאָגט אַ רײַכע גאַלעריע פֿון קאָלירפֿולע פֿיגורן אין מיסחר , פֿינאַנצן , מעדיצין און קולטור . דער מחבר קאַלימאָני דערלאַנגט אונדז אַ סדרה געשטאַלטן וואָס האָבן זיך פֿאַרקריצט אין דער ייִדישער געשיכטע און באַדעקט מיט רום די געטאָ אין ווענעציע . אָט למשל , ר ' יצחק אַבראַבאַנעל , וואָס נאָכן פֿאַרלאָזן שפּאַניע און אָפּוואַנדערן יאָרן , האָט ער געפֿונען אַ מקום ־ מיקלט אין ווענעציע און דאָ געשפּילט אַ ראָלע . אָט איז דער ייִד יוסף הנשׂיא - אַ פּרינץ בײַם סולטאַן - ער האָט באַקומען פֿון אים אַ מתּנה די שטאָט טבֿריה בכדי דאָרט אויפֿצושטעלן אַ היים פֿאַר ייִדן : גאַנץ אייראָפּע האָט זיך מיט אים גערעכנט : מיט דער פֿאַרריסענער מדינת ־ ווענעציע האָט ער געלערנט אַ סדרה בלק , איר געוויזן אַז אַ ייִד דאַרף מען שאַנעווען . אָט , נעמט ר ' שלמה אַשכּנזי - אָן אים וואָלט ווענעציע , נאָך דער באַרימטער שלאַכט אין לעפֿאָנטע ( 16טער יאָרהונדערט ) מיט טערקײַ דעם שלום נישט אָפּגעשלאָסן . אָט , די שטויסנדיקע פֿיגור פֿון ר ' יהודה אַריה פֿון מאָדענאַ - דער פֿאַרטיידיקער פֿון ייִדישן קאָמפּאָזיטאָר ראָססי , אַ ייִד מיט אַן אָפֿענעם קאָפּ , אַ קריטישער בעל ־ שׂכל , אַ מחבר פֿון פֿיל קריטישע חיבורים , אַ טיפּישע פֿיגור פֿון רענעסאַנס . ער איז געווען רבֿ , חזן און אַ בעל ־ דרשן - איינער אין דער וועלט ; אים זענען געקומען הערן פּרינצן ! דערצו איז ער אויך געווען אַ שדכן . דער ייִד האָט געהאַט 26 פּרנסות , און פֿון אַלע גליקן איז ער געווען אַ ייִד , אַן אָרעמאַן ; ווײַל אַ קאָרטן ־ שפּילער , אַן אַזאַרטניק , האָט ער יעדן פֿאַרדינטן גראָשן פֿאַרשפּילט אין קאָרטן . . . אָט , שטייט פֿאַר אונדז די דיכטערין פֿון געטאָ שׂרה קאָפּיאָ ־ סולאַר , זי האָט געדיכט שירים בייִדיש : זי האָט אין געטאָ געפֿירט אַ ליטעראַרישן סאַלאָן וואָס אַפֿילו קריסטלעכע גײַסט ־ מענטשן פֿלעגן אים באַזוכן . באַמערקט מיך , האָט ער , ווי זײַן שטייגער איז , זיך אָנ ­ גערופֿן : « קאַמף פֿאַר אַדמין | אינפֿאָרמאַציע פֿאַר פּלייַערס » די קאָנפֿערענץ אין 1908 איז פֿאַקטיש געווען אַ פּרוּוו אײַנצושפּאַנען די יחידים אין אַ נײַער כּלל - ישׂראלדיקער אידעאָלאָגיע , וועלכע האָט געדאַרפֿט אָפּהיטן די ייִדן פֿון אַסימילאַציע און פֿון צעשפּאַלטונג . ייִדיש און ייִדישע קולטור האָט מען באַטראַכט ווי אַ סגולה פֿון פֿאַרגוייִשט און פֿאַרלוירן צו ווערן אין דער מאָדערניזירטער וועלט . צו קולטור , בפֿרט צו ליטעראַטור , האָט מען דאָך זיך דעמאָלט באַצויגן כּמעט רעליגיעז , אַזוי אַז ס ' איז גאַנץ לאָגיש געווען צו בויען אַ נײַעם מאָדעל פֿון ייִדישן לעבן , דהײַנו : אַ מאָדעל , אין וועלכן רעליגיע האָט שוין ניט געשפּילט די צענטראַלע ראָלע . איר אָרט האָט געדאַרפֿט פֿאַרנעמען , און צו מאָל האָט שוין געהאַט פֿאַרנומען , קולטור - אַזאַ הויכע און אַזאַ נאַציאָנאַלע , אַז אַ מאָדערנער , געבילדעטער ייִד האָט געקענט זיך אויסלעבן אין איר , ווי אַ טראַדיציאָנעלער ייִד האָט זיך אויסגעלעבט אין אַ כּלל - ישׂראלדיקער סבֿיבֿה . עס וועט אויך אויפֿטרעטן דער איטאַ ­ ליענישער אַנסאַמבל " אַקאָרדאַנע " , וואָס באַ ­ שטייט פֿון צוויי זינגער און פֿינף מוזיקער ; זייער אויפֿטריט איז געווידמעט דער אַלט ­ צײַטיקער פּאָפּולערער מוזיק פֿון דרום ־ איטאַליע . די הויפּט מייַלע פון אָפּצאָל , באזירט עצה איז פּשוט : אויב אייער אַדווייזער איז באַצאָלט די זעלבע אָפּצאָל דורך איר ניט ענין וואָס סטראַטעגיע אָדער ינוועסמאַנט פּראָדוקט וואס זיי רעקאָמענדירן , דעריבער זיי וועלן שטעלן אייער אינטערעס פאָרויס פון זייער אייגן . קלאר אַ אָפּצאָל - באזירט צוגאַנג צו פינאַנציעל עצה בעסער אַליינז די פינאַנציעל פּלאַנער ס אינטערעס מיט די פון זייער קלייאַנץ . אַזוי אונדזער הצלחה איז טייד גלייַך צו די הצלחה פון אונדזער קלייאַנץ ' , און ניט צו דעם פאַרקויף פון אַ אָופּייק קאָמיסיע פּראָדוקט . " ווען איך וואָלט געוואָלט רעזומירן דעם קאָנגרעס אין איין פּסוק - אַ זאַך וואָס איך וואָלט נישט געוואַגט צו טאָן עפֿנטלעך - וואָלט איך געזאָגט , אַז אין באַזעל האָב איך געשאַפֿן די ייִדישע מדינה . ווען איך וואָלט דאָס געזאָגט אין דער הייך , וואָלט מען מיר געענטפֿערט מיט אַ געלעכטער . אפֿשר אין פֿינף יאָר , זיכער אין 50 יאָר אַרום , וועלן דאָס אַלע אָנערקענען " . פראנקרייך איז א אן עלעגאנט לאנד : דארט רעדן אויך די גאסן - קערער פראנצויזיש ! 1 עס וואָלט זיין מער קאַנווינסינג אויב איר קענען דערציילן וואָס פֿעיִקייטן ביסט נאָך אין דעקאַרט ? אָדער העכער ? אמת קריפּט גיט ענקריפּטיאָן אַלגערידאַמז : אַעס - 256 , סערפּענט , און טוואָפיש . אַלע דער בעסטער אָנעס , בשעת דעקאַרט נאָר צושטעלן 256 אַעס . אין אמתן זענען מיר אינגאַנצן נישט בייז . חוץ פון וואָס מיר זענען פון די הנעלבים ואינם עולבים פּאַסט דאָך נישט צו גיין אויף אַזעלכע פּלעצער וווּ עס קומען נישט לכל הפּחות נאָך אַ מנין בעלי מופתים , בנן של קדושים , צדיקים , חסידים ואנשי מעשה . עס איז אויך למעשה אַ סאַך בעסער אַז מען זאָגט נישט אויפן גאַס אַז מען האָט אונז גערופן ווייל כאָטש מיר גיין אויפן דרך בעל שם און זענען מקרב אַלע יידן מיזן מיר דאָך אויך אינזינען האָבן כּבוד בית קטלא . ווי דער טאַטע פלעגט צו זאָגן , טאַקע בנים אתם לה ' אלקיכם אָבער נישט אַלע קינדער לאָזט מען גיין אַ קאָלפּיק . און אַז מיט דײַן מילך , וואָס ווי ווײַן האָט צעברויזט זיך , אויף וועלטישער סעודה מײַן גײַסט איצטער גרויסט זיך . שוין פֿאַר דער מלחמה האָט ד ' ' ר עמנואל רינגעלבלום רעפּרעזענטירט דאָס שענס ­ טע און דאָס בעסטע פֿון דעם ייִנגסטן דור ייִדישע היסטאָריקער אין פּוילן . אַ תּלמיד ותיק פֿון יצחק שיפּערן אין מעטאָדן פֿון פֿאָרשן געשיכטע , האָט ער אויך דער ­ מאָנט זײַן אויסגעצייכנטן לערער אין זײַן לעבנס ­ וועג ווי אַ געזעלשאַפֿטלעכער טוער און פּאָליטישער קעמפֿער . מיט באַלאַ ­ באַ ­ נען האָט אים פֿאַראייניקט נישט בלויז די אַליין - באַגרענעצונג אויסשליסלעך צו גע ­ שיכ ­ טע פֿון ייִדן אין פּוילן , נאָר אויך די נטיה אויסצופֿאָרשן יעדן ענין , לויט די אַרכיוואַלישע מקורים , און דער מאָנאָ ­ גראַפֿישער אופֿן פֿון באַהאַנדלען היסטאָרישע פֿראַגעס . בעת באַלאַבאַן און שיפּער האָבן געהערט צו צוויי תּקופֿות אין ייִדישן קול ­ טור - לעבן , צו דער פֿאַרמלחמהדיקער " גליציה וחכמיה " און צום נאָך - מלחמהדיקן פּוילן , איז רינגעלבלום געווען כּמעט אין גאַנצן אַ דערשײַנונג פֿון ייִדישן לעבן און שאַפֿן אין אומאָפּהענגיקן פּוילן . ווילליאַמס סאָנאָמאַ דעקאָר8 פעטרוס פראַנק וואַלד באַגאָט באַגאַזלענען סטעול פאַרלאַנג ינלענדיש פּלאַן פּראָדוקץ ינווייראַנמענאַלי פרייַנדלעך כסימע סטאַפפאַן סטרינדבערג ווייערד מאַגאַזין מעלאַניע קאָדדינגטאָן גיאָרגיאָ אַמאַני נייטקלאַב ינלענדיש דעסינגער קלוב זיס 038 גאַבבאַנאַ טעקסטשערז ריטאָרט גראַפיק דיזיין יסאַבעל לאָפּעז פאָטאָ ינהאַביטאַט זשאַליוזן & שאַדעס פּלאַן פאַרמעסט טיג שטראַל קאָווער וויעססאָ נייטקלאַב פּלאַן פלאַך ינלענדיש האַמצאָע סאַנדראַ טאַררועללאַ באָוינג גאַרנעט הילל ילעקטריקאַל אַקסעסעריז קאָליר " ער איז דורכגעגאַנגען דאָס גאַנצע שרײַבערישע לעבן זײַנס מיט אַ שמייכל - חנא גאָטעספֿעלד - דער גאַליציאַנער , לויטן געבורט און לויטן געמיט , און נישט אומזיסט האָט ער אַ גאָר גרויסן טייל פֿון זײַנע הומאָרעסקעס געשריבן אונטערן פּעננאָנען : טובֿיה שמייכל . ' טובֿיה ' האָט ער זיך גערופֿן צוליב צוויי סיבות : ערשטנס , כּדי מיט דעם אָנצורירן די פּאָלע פֿון שלום - עליכמס טובֿיה דעם מילכיקן און זיך צו שטויבן אין זײַן שטויב , ווי דאָס רעדט זיך אין די רבנישע מליצות ; און צווייטנס , כּדי מיט דעם אָנצודײַטן , אַז ער האָט ליב די גוטסקייט . « כאַראַקטעריסטיש מאַמאַלז - עסיי , פּאַפּיר | די וויכטיקייַט פון פּראָדוקציע [ רוי ] און ניט - פּראָדוקציע [ שוץ און געזעלשאַפטלעך ] פֿונקציע פון \ u200b \ u200bדער וואַלד פֿאַר דעם ציבור » הײַנט האָט די פֿאַנטאַסטישע ליטע ­ ראַטור זיך זייער אַנט ­ וויקלט , און טיילט זיך אײַן אויף צענדליקער סובזשאַנערס - פֿונעם " קלאַסישן " , שטרענג - וויסנשאַפֿטלעכן סטיל , ביז פֿאַרשיידענע מינים " פֿענטעזי " , אוטאָ ­ פּיעס און אַנטי ־ אוטאָפּיעס , און " אַל ­ טער ­ נאַ ­ טיווע היסטאָריעס " . בויען אַ בערגער איר ווע געווארן כייערד צו אַרבעטן אין דער קיך מיט בערגער לעגענדס באָב און וואַלט . הילף זיי פּלאָמבירן די אָרדערס יעדעס יאָר פֿאַרברענג איך שעהען ־ לאַנג אויף דעם דאָזיקן יריד . איך וואַנדער פֿון איין טיש צום אַנדערן און באַוווּנדער די שפֿע ־ גערעטעניש פֿון די ישׂראל ־ פֿאַרלאַגן . מײַנע אויגן קענען זיך ניט אָנזעטיקן מיט די הונדערטער נײַע אויסגאַבעס , מיט די צאָלרײַכע שאַפֿונגען פֿון אַלע זשאַנערס פֿון דער ליטעראַטור און געדרוקטן וואָרט : בעלעטריסטיק , פֿאָלקלאָר , פּראָזע , פּאָעזיע קלאַסישע און מאָדערנע ראָמאַנען פֿון העברעיִשע שרײַבער און שאַפֿונגען פֿון דער וועלט ־ ליטעראַטור אין העברעיִשער איבערזעצונג . אויף דער אַמעריקאַנער בינע - פּינקט ­ לעכער , לאַנדשאַפֿט - געפֿינען זיך בערך 200 מיליאָן ביקסן . שיסן זיי טאַקע . ניט אַלע , אָבער ס ׳ איז גענוג , אַז דאָס לאַנד זאָל פֿון שיסערײַ פֿאַרלירן אין משך פֿון אַ יאָר 30 , 000 נפֿשות . ווײַל מיליאָנען אַמע ­ ריקאַנער האָבן זיך אײַנגערעדט אַ קינד אין בויך - אַז צו לעבן מיט אַ ביקס איז רויִקער איידער אָן אַ ביקס . נאָך איידער לווי איז געבוירן געוואָרן האָט זײַן טאַטע געהאַט געאַרבעט אין אונגאַרן , גראָד בעת בעלאַ קוהנס קאָמוניסטישער רעוואָלוציע . פֿון אָט דער איבערלעבונג איז בײַם טאַטן געבליבן אַ ווידערווילן צום קאָמוניזם בכלל , צו ייִדישע קאָמוניסטן בפֿרט , און , דער עיקר , אַ מורא פֿאַר די גוייִשע רעאַקציעס קעגן דעם אַ " ג " ייִדישן קאָמוניזם " . אָבער דער טאַטע איז אויך געווען אַ קעגנער פֿונעם פֿאַשיזם , מיט זײַן גאַנצן כּמעט קאָמישן טומל , געפּלוידער און פּאַראַדעווען . " פֿאַרוואָס גיט מען נישט קיין אינטעליגענץ ־ עקזאַמען יעדן פּאָליטיקער וואָס רײַסט זיך צום בענקל ? " - איר ווייסט , רעטשיל , מײַן מאַמע און די מומעס פֿלעגן אויך פּונקט אַזוי זאָגן . אינ ­ טערעסאַנט . . . מגולגל זאָל ער װערן אין אַ הענגלײַכטער : בײַ טאָג זאָל ער הענגען און בײַ נאַכט זאָל ער ברענען . אַ דאַך , אַ שטומער דאַך , מיט שװאַרצע שינדלען די נייע קאמוניסטישע כינעזער רעגירונג האט זיך באלד אנטקעגן געשטעלט און געפאדערט די יו - ען מען זאל אוועקנעמען די מיטגלידערשאפט פון טייוואן און דאס איבערגעבן צו זיי . פארשטייט זיך אז טייוואן האט נישט מסכים געווען אבער עווענטועל האט כינע געוואונען די קאמף און כינע ' ס יו - ען מיטגלידערשאפט איז אריבער צו די קאמוניסטישע כינע . טייוואן האט באלד דערנאך געפאדערט א באזונדערע מיטגלידערשאפט אבער כינע אלס א גרינדער מיטגלידער האט דאס שטענדיג געשטערט מיט ' ן טענה אז טייוואן איז א טייל פון כינע און קען נישט באקומען א באזונדערע מיטגלידערשאפט . צוגעלאָפֿן צו זײַן נײַעם באַלעבאָס , זענען זיי שוין געגאַנגען באַרג ־ אַרויף איינער לעבן דעם צווייטן , ווי אַלטע , גוטע פֿרײַנד . די אַמעריקאַנער אַדמיניסטראַציע ווייסט , אַז דער ענין ירושלים איז זייער אַ שווערער , אָבער ביידע צדדים וועלן מוזן אָננעמען ווייטיקלעכע באַשלוסן , אַז דער דאָזיקער ענין זאָל נישט זײַן קיין שטערונג צו דער ­ גרייכן אַ שלום . דעם 2טן מײַ 2008 האָט דער " קוואַרטעט " - אַמעריקע , אייראָפּעיִשער פֿאַר ­ באַנד , רוסלאַנד און די " יו ־ ען " - אויסגעדריקט אויף אַ זיצונג אין לאָנדאָן זײַן פֿולע שטיצע פֿאַר די ישׂראל ־ פּאַלעסטינער פֿאַרהאַנדלונגען און פֿאַר פּעזידענטס בושס פּאָזיציע , אַז ביזן סוף פֿון יאָר 2008 דאַרפֿן די פֿאַרהאַנדלונגען ברענגען צום שאַפֿן אַ פּאַלעסטינער מדינה אויפֿן מערבֿ ־ ברעג און אין עזה און מיט דעם מאַכן אַ סוף צום קאָנפֿליקט . " דבֿ - בער קערלער ( ליטעראַרישער פּען - נאָמען : באָריס קאַרלאָוו ) איז באַקאַנט מיט זײַנע דערגרייכונגען ווי אַ פֿאָרשער , לעקטאָר , רעדאַקטאָר , טאַלאַנטפֿולער פּאָעט און פֿעיִקער אָרגאַניזאַטאָר פֿון אינטערנאַציאָנאַלע קאָנפֿערענצן געווידמעט דער ייִדישער שפּראַך און קולטור . שטאָך בליצן צעשטערן די באַללס דורך שיסערייַ זיי אָבער ויסמייַדן זיי ווייַל זיי קענען טייטן איר ! דער שרײַבער וויקטאָר פּעלעווין איז איינער פֿון די ווייניקע הײַנטיקע רוסישע ליטעראַטן מיט אַן אינטערנאַציאָנאַלן שם , אָבער אַפֿילו צווישן זיי איז ער אַ יוצא ־ דופֿן . פּעלעווין איז אַ געהיימניספֿולע פֿיגור . ער באַווײַזט זיך ניט אויף די עפֿנטלעכע אונטערנעמונגען , גיט ניט קיין אינטערוויוען און זאָגט ניט אַרויס קיין מבֿינות וועגן פּאָליטישע אָדער קולטורעלע ענינים . פֿון דעסטוועגן , איז ער אפֿשר דער סאַמע שאַרפֿזיניקער אָבסערוואַטאָר און קריטיקער פֿונעם הײַנטיקן רוסישן לעבן . זײַנע ביכער שפּיגלען אָפּ די ווירקלעכקייט בעסער פֿון נײַעס ־ באַריכטן אָדער רעפּאָרטאַזשן . לויט אַן אַרטיקל אין " ניוסוויק " פֿאַרגאַנגענע וואָך , איז דער ציל פֿון די דרײַ סענאַטאָרן נישט געווען אָפּצושטעלן אין גאַנצן די שטרענגע פֿאַרהער ־ מיטלען מצד דער " סי ־ אײַ ־ איי " . זיי האָבן בלויז באַטאָנט , אַז איין טעכניק , וואָס איז ביז איצט באַניצט געוואָרן , כּדי אַרויסצובאַקומען אינפֿאָרמאַצאַציע איז " בלי ־ ספֿק , אומלעגאַל . " דער מיטל הייסט waterboarding , אויך באַקאַנט מיטן אייפֿעמיזם , " די וואַסער ־ רפֿואה " . איך נאָר באקומען אָנזאָג פון מיין האָסטינג פירמע וועגן דעם זייער אַרויסגעבן , אָבער , עס ס שייַכות צו דער וופּ - קראָנ . פפּ טעקע און די פּלוגינס פֿאַר אַר פידז פֿאַר טוויטטער , בלאָגס , פליקקר . ווען איך שטעלן די אין ווידזשיט ספּייסאַז אין די פוטער אָדער סיידבאַרז . נאָך מיט אַ צוואַנציק יאָר צוריק האָבן די טרעפֿונגען צווישן די פֿירער פֿון די 7 גרויס ־ אינדוסטריעלע לענדער - ענגלאַנד , פֿראַנקרײַך , דײַטשלאַנד , די פֿאַראייניקטע שטאַטן פֿון אַמעריקע , איטאַליע , יאַפּאַן און קאַנאַדע - פֿאָרגעשטעלט מיט זיך אַ געשעעניש פֿון אַן אויסערגעוויינטלעך וויכ ­ טיקן פֿאַרנעם . די באַגעגעניש אין ראַמבוּיע , לעבן פּאַריז , אין 1975 , אָרגאַניזירט דורך זשיסקאַר ד ' עסטען , דעם דעמאָלטיקן פּרעזי ­ דענט פֿון פֿראַנקרײַך , האָט אַרויס ­ געוויזן די זאָרג פֿון דער וועלט ־ עליט צוליב דעם וואַקסנדיקן כאַאָס אין די אינטערנאַציאָנאַלע ענינים . " אַזוי קומט עס טאַקע פֿאָר , ווען איך באַווײַז זיך ווי אַן אַלטער עגאָ פֿון דעם נאַצישן העלד פֿון דער פּיעסע . ער איז דאָך דאָס ייִדישע זויגקינד בעתן טויט פֿון די קינדער . נישט געקוקט וואָס די פּיעסע האָט אַ שײַכות צו דײַטשלאַנד אין די דרײַסיקער יאָרן , האָבן מיר מורא געהאַט אָנצורירן די חורבן ־ טעמע . די מערהייט פֿון אונדזער פּובליקום האָט איבערגעלעבט די טראַוומע און וויל נישט ווידער עפֿענען די וווּנדן . בסך ־ הכּל , בין איך איבערראַשט ווי אַזוי די פּיעסע ווערט אויפֿגענומען . דאָך , פֿאַרשטיי איך , אַז שפּילן נאַציס אויף ייִדיש איז נישט קיין קליינע סכּנה . איך האָף , אַז מיר זענען מצליח צו קאַריקאַטורירן די מענטשן ־ בעסטיעס " . פאַרשטענדלעך , אַז עס איז נאָך אַלץ פֿאַראַן אַ ברייטע שער צווישן די שטעלונגען פֿון ביידע צדדים , אָבער נישט געקוקט אויף די צוויי מלחמות אין די דרײַ יאָר פֿון דער רעגירונג פֿון אהוד אָלמערט , און נישט געקוקט אויף דער פּאַרלאַמענטאַרישער " כאַמאַס " ־ איבערקערעניש אין עזה ־ פּאַס , איז דערגרייכט געוואָרן די ביז איצט גרעסטע דערנעענטערונג ( חוץ דער קורצער אָסלאָ ־ תּקופֿה ) מיט דער פּאַלעסטינער אינסטאַנץ אויפֿן מערבֿדיקן ברעג : אַ באַרויִקונג , וואָס איז איצט געוואָרן גאָר ערנסט באַדראָט מיטן איבערנעמען די מאַכט דורך דער רעגירונג פֿון דעם " אַקטיוויסטישן " דרײַלינג פֿון נתּניהו ־ ליבערמאַן ־ ברק ( אָדער " אהוד ביבערמאַן " , ווי עס האָט אים אַ נאָמען געגעבן איינער פֿון די היגע הומאָריסטן ) . דאָ ס אַ שאָס פון די אָביעקטיוו און מיין מיעס באַפאַלן ווי אַ באָנוס . ( ווייַב סנאַפּט עס אויף אַ שיפל עקסקורסיע דעם אָוונט , גאַט עטלעכע פייַן שאַץ מיט די 500 . . . ) שאָס כאַנדכעלד פֿאַר אַ פּאָר פון שעהען , איינער גענעם פון אַ דעלטאָיד ווערקאַוט . - אנטוויקלונג געשיכטע ; קאָקויאָ ז & ה אָן אַ נאָדל דרעטלער ( העפטן ) " האַרינאַקקוסו " זענען סעלינג . טייַנען און פארשטארקן וויקנאַסאַז אָן נעעדלעס , אַזוי אַז די סטיטשיז אַרויף צו 10 שיץ פון פּאַפּיר פֿאַר די ערשטער מאָל אין די אינדוסטריע . פארלאזן אָן סאָרטינג די דאָקומענטן געניצט פֿאַר ניט ניצן מעטאַל נעעדלעס . קאַפּטורעד די הערצער פון קאָנסומערס פון פאַנגקשאַנאַל יקאַלאַדזשי און זיכערקייַט . [ בילדער ] " האַרינאַקקוסו " פול ליניע פּראָדוקטן " עקאָ × " ענוויראָנמענטאַל שוץ אַ הויפּט טעמע פון די פירמע . אבער קאָקויאָ ז & ה אַקטיוויטעטן זענען פאַרשידענע כאָומיאָופּאַטאַק . טרעפן די סטאַנדאַרדס פון זייער אייגן פּראָדוקטן , " עקאָ × ( קרייַז עקאָ ) " פון ( פאַרגעניגן ) , ינדיאַ ( אין ) צו סעלעקטירן , זיי זענען באַוווסט אין אַ גרויס וועג אין די 2008 קאַטאַלאָג . אבער דער ציל איז צו פאַרגיכערן די פירמע ' ס פאָרשונג און אַנטוויקלונג , דער דרוק פון עמפּלוייז איז ניט שווער צו זייַן ראַשט . ניו פּראָדוקט אַנטוויקלונג אָפּטיילונג פון שטאט פאַראַנטוואָרטלעך פֿאַר די פירמע ' ס סטיישאַנערי , " קאָר טעק ווו ( באַטרעף יוניט ) " אַז איז ינאָגערייטיד 20 יאר . איין מיטגליד , הער אַוי היראָקאַזו האט געליטן פֿאַר די מיסיע . " ענוויראָנמענט צו מאַכן פּראָדוקטן פאַרקויפן קאַסטאַמערז ווי גוט . אבער , אין די פּראָדוקטן טראָגן די באַניצער צו אָנטאָן אַ נאָמינאַל עקאָ ניט גוט " די געקומען צו מיינונג איז פעסט געגרינדעט אין די אָפיס פון אָפּפאַל צעשיידונג . סאָרטינג טאַסקס איינער דורך איין און באַזייַטיקן די נאָדל פון דעם אַרטיקל טאָדזשי מי ווייטיק . ניצן די נאָדל אנגעהויבן צו אַנטוויקלען אַ דרעטלער . באַקומען דורך טאָפּל טירן אויב עס זענען געווען מער ווי אַ יאָרצענדלינג אָן אַ נאָדל פּראָדוקטן , דער באַניצער האט ניט דורכנעמען . דריי אָדער פיר סטיטשיז און ניט נאָר שטיקער אַנאַוויילאַביליטי איז געווען רעכט צו די נידעריק ריטענשאַן געשווינד פאַלן באַזונדער . נאָענט מעקאַניזאַם איז פּשוט . שטעלן די שנייַדן אין צוויי ערטער אַרום די פּלאַץ טאָדזשי מו , " לשונות " אַ כאַלאָוד - אויס מען אָנלייגן פון פּאַפּיר , ווי די אנדערע זאַך דורך די לעכער . די דאַונסייד איז אַ טיקער אָנלייגן פון פּאַפּיר די מער קארטלעך , און פּאַפּיר סקרוד זאַך איז איבערגעבליבענע קראַפט . דער אַוי ס ינספּיראַציע אין יעסורים , די לאָך " ה " איז ווי צו פאָרעם טאָפּל טירן עפענען . טאָר איז גרויס גענוג צו פאָרן דורך די דיק אָנלייגן פון פּאַפּיר אויב עס קענען זייַן לייטאַנד דורך די רייַבונג פון די פּאַפּיר מאַסע . דער פּראָבלעם איז ווי צו שטעלן אַ קאַרב . אבער ה - שייפּט בלייד מאכט עס גרינג צו טאָן די פּראַסעסינג בלייד אָדער ה פאָרעם . איך געדאַנק אַז דער טיפּ וואַרפן , שפרינג צו קימאַט 10 מאָל די פֿריִער פּרייַז . אזוי ניט זייער קאַמערשאַלייזד . זומער חדשים פון דעם יאָר איז אריבערגעגאנגען אָן געפונען אַ לייזונג . אַוי ס זענען פלאַשט אין מאָדעל טריינז ווי זיי מאַכן די פּייפּערבאָרד און פאָלדינג די דרייַ יאָר אַלט זון איז געווען אויף יום טוּב . שטעלן דאָס אין דרייַ דימענסיעס רי גערע קאַץ מעטאַל פּלייץ 1 , ה - שייפּט האָלעס זענען . משפּחה איז פעסט שלאָפנדיק אַז נאַכט , אַוי ס דיקאַמפּאָוזישאַן מאָדעל איז איינער אין סוד , " קומען איצט , און דעם סיסטעם . . . " און איז געווען טינגקינג קאַמפּלייסאַנטלי . די נידעריק ריטענשאַן איז ריזאַלווד דורך די טאָדזשי מי בייַ צוויי . 2 . 6 - פאַרלייגן אָביעקטיוו ניט קיין נעעדלעס קאָקויאָ דרעטלער פּראָדוקט וויקנאַסאַז וואָס זענען געווען פארשפרייט איידער עס געווארן אַ גרויס טעמע . די יערלעך פארקויפונג באַנד טאַרגאַץ דורך דער סוף פון לעצטע יאָר פון דער פאַרקויף פון 11 דעצעמבער 2009 האָט דערגרייכט 2 . 6 מאָל די 50 004 וניץ . צייַטונג אַ האַנט - געהאלטן אין פּלאַץ נאך סטיטשיז אין יולי 2005 איז געווען אַ יקספּלאָוסיוו שלאָגן 50 , 000 , 000 וניץ אין וועגן פיר חדשים . עקאָ , ווייזט פֿאַר אַפּעלירן , אַ רינוד פאָקוס אויף דעם מאַרק נוצן אַ מעטאַל נאָדל זיכערקייַט . ענטפער דורך די עדס זענען טכילעס רייז עקאָ - סוויטשט צופרידן פון די מיטל צו ונטערשטרייַכן זיכערקייַט און זיכערהייַט . נעמט דעם קול פון די קונה בייגיקייַט , סופּפּאָרטינג אַ קלאַפּ אין די שאָטן . " ענדזשוי מיט אַ נוציק געצייַג , עס איז געווען באמערקט , עקאָ , איך טראַכטן אַז די שטאָף פּראָדוקטן , " זאגט אַוי ריקאָלד . סטרינגענט פאדערונגען , דער גייסט איז די דעוועלאָפּער פון דער געזעלשאַפט , האט זיך דער ענטפֿער צו טרעטן צוריק פון דרינגלעך עקאַלאַדזשיקאַל . ( טאַנאַבע היראָשי ) [ האַרינאַקקוסו - אָן מעטאַל נאָדל , קאָקויאָ קענען אַרויף צו 10 שיץ פון פּאַפּיר נאָענט ז & ה דרעטלער . האַנט ווינקל צו קויפן אַ קאַנסומאַבאַל מעטאַל , פּאַפּיר ( קאָמבוסטיבלע וויסט ) און נאָדל ( גויים - קאָמבוסטיבלע וויסט ) צו זייַן פארלאזן אָן צעשיידונג . נאך רימוווינג אָדער דורכנעמיק נעעדלעס , קיין וועריז וועגן אַקסאַדענאַל ינדזשעסטשאַן אין עלטער שלום פאַסילאַטיז . און עקאָ , וואָס איז געשטיצט דורך קאָנסומערס פון ביידע זיכערהייַט און זיכערקייַט אַדוואַנסיז . 2 האָלע פאַרקויף פּרייַז פון גרויס קאָרפּעריישאַנז פֿאַר ¥ 5775 . צייַטונג אַ האַנט - געהאלטן עקסטרע לאָך , די נומער פון סטיטשיז וועט זייַן אַנטשיינדזשד און פיר אנדערע פּראָדוקטן , גערופן די הייך פון די פּאָפּולאַריטעט פון פּלאַן . די פּרייַז איז ¥ 1155 . [ אַרטיקלען ] מיזונאָ נאָגל באַן Powered האָנדאַ חלום אָן ראָוטיישאַן " יגוניטאַסו " " פאָגובאַ " גילדענע עלטער אַפּעלירן גלייַך צו דער פּרעזידענט וואַקס אַנטוויקלונג קאָנפידענטיאַל די פּרייד פון בראַנד פאַרשווינדן " איך געהאט אַ " מעקייַעם , סאַניאָ גאָפּאַן אין אַ וואָרט , זי שלאָגן די טשעכיש פּרעזידענט מודזשי סאַקס " סומי נאַאָ " רעווענגע ! עלעקטריש ביקעס פון יאַמאַהאַ , זעגל פעסט טאַילווינד פאָר 20 יאר זינט די ייַנבראָך פון קאָמוניזם אין די סאָוועטן " יערושע " צו פאָרזעצן האלטן די לאקאלע . . . . איין פֿיגור , וואָס האָט אויפֿגעוועקט אַ סך אינטערעס צווישן דער ייִדישער אינטעליגענץ , איז געווען זיסקינד פֿון טרימבערג ( 1218 - 1298 ) , דער איינציקער באַקאַנטער ייִדישער דיכטער ־ " מינעזינגער " , וועלכער האָט איבערגעלאָזט אַ שפּור אין דער מיטל ־ עלטערלעכער דײַטשישער ליטעראַטור . זײַנע לידער זײַנען אָנגעפֿילט מיט אומעט און מעלאַנכאָליע , באַזונדערס ווען ער זינגט וועגן זײַן באַגער צו פֿאַרלאָזן די קריסטלעכע וועלט , וווּ ער פֿילט זיך פֿרעמד און ליידיק . ער וויל זיך פֿאַרוואַנדלען אין אַן אַלטן ייִד , אָפּלאָזן אַ לאַנגע גרויע באָרד און טראָגן אַ לאַנגן מאַנטל מיט אַ ייִדישן היטל . אינטערעסאַנט , וואָס אַן אָפּקלאַנג פֿון דעם דאָזיקן מאָטיוו טרעפֿט זיך כּמעט מיט זיבן יאָרהונדערט שפּעטער אין יעקבֿ גלאַטשטיינס באַרימט ליד " אַ גוטע נאַכט , וועלט " . « די מיינונגען פון מאָדערן ( סטאַנדאַרד מאָדעל ) : פון 1964 צו די פּרעזענט | דיאָדעס - פּאַפּיר , די אַנטוויקלונג » אין די לעצטע פּסוקים פֿון דער פּרשה ווערט אָבער קלאָר דערציילט , אַז מע האָט באַוויינט יעקבֿן , באַלזאַמירט אים און באַער ­ דיקט אין חבֿרון , אין מערת ־ המכפּלה ; פּרעה האָט אַרויסגעשיקט אַ גאַנצע טרויער ־ פּראָ ­ צעסיע פֿון הויך ־ ראַנגיקע באַאַמטע , רײַטער און רײַטוואָגנס , אָפּצוגעבן כּבֿוד דעם חשובֿן בר ־ מינן . אַדרבה , ווערט יעקבֿס קבֿורה באַ ­ שריבן אין דער תּורה מיט מער פּרטים , ווי די באַערדיקונג פֿון די אַנדערע אָבֿות . אויב דערמאָנען די אינערלעכע פּאָליטיק , באַטאָנען די אַנאַליטיקער , אַז צווישן די קנאַפּע דערגרייכונגען פֿונעם געוועזענעם פּרעמיער ־ מיניסטער יאַראָסלאַוו קאַטשינסקי , מעג מען אָנרופֿן זײַן קאַמף קעגן קאָרופּציע אינעם לאַנד . צוריק גערעדט , האָט דער קאַמף געבראַכט צו אַ טאָטאַלן חשד און פּחד , צום אויפֿרייצן איין טייל בירגער אויף אַן אַנדערן . באַזונדערס , האָט דערפֿון געליטן די אינטעליגענץ - אַדוואָקאַטן , דאָקטוירים , שרײַבער - ס ' איז דערגאַנגען ביז סטראַשונקעס , אַז אַלע דאָקטוירים וועט מען מאָביליזירן אין דער אַרמיי . די מענטשן פֿון יאַראָסלאַוו קאַטשינסקי זײַנען געשטעלט געוואָרן אויף די שליסל ־ פּאָזיציעס פֿון אַזעלכע מלוכישע אינסטיטוציעס ווי געריכט , פּראָקוראַטור , מאַסן ־ מעדיאַ , וווּ זיי האָבן אײַנגעפֿירט זייער אייגענע אָרדענונג . זיי האָבן זיך נישט געהאַלטן בײַ דעם דעמאָקראַטישן גרונט ־ פּרינציפּ פֿון אומאָפּהענגיקן געריכטן און פּראָקוראַטור , אײַנגעשלאָסן דעם קאָנסטיטוציאָנעלן געריכט . די אײַנגעפֿירטע שיטה פֿון בריוון ־ קאָנטראָל האָט געבראַכט צו עפֿנטלעכע סקאַנדאַלן און קאָמפּראָמעטאַציע פֿון אָנגעזעענע פּערזענלעכקייטן וכּדומה . דער צווייטער דורכפֿאַל איז , אין תּוך אַרײַן , אַ רעזולטאַט פֿון דעם ערשטן : ניט צוגרייטן קיין יונגע זשורנאַליסטן , זיי זאָלן פֿאַרבײַטן די אַלט - ווערנדיקע לײַט . צו מאָל , איז עס געווען שווער פֿאַר אַ יונגן זשורנאַליסט זיך דורכצורײַסן אין דער ייִדישער פּרעסע , ווײַל ס ׳ איז אין דער אמתן ניט געווען קיין אינטערעס צום המשך , צום האָבן דרײַ מענטשן , אויסגעשולט צו פֿאַרבײַטן יעדן יחיד , טאָמער יענער ווערט פּענסיאָנירט , אָדער צעקריגט זיך , אָדער נאָך עפּעס וועט געשען מיט אים . " קלעזקאַליפֿאָרניע " איז געגרינדעט געוואָרן אין 2003 , כּדי צו פֿאַרשטאַרקן דעם ייִדיש ־ ציבור אין דער סאַן ־ פֿראַנציסקאָ ־ געגנט , און אַרויסצוברענגען די אוצרות פֿון ייִדיש פֿאַר אַ ברייטערן עולם . די אָרגאַניזאַציע שטעלט צונויף און גיט אַרויס אַ כּסדר וואַקסנדיק אַדרעסן ־ בוך , די " געלע זײַטלעך " , וואָס איז כּולל די קאָנטאַקט ־ אינפֿאָרמאַציע פֿון ייִדישע קלובן , לייענקרײַזן , מוזיקאַנטן , לערערס און לעקטאָרן . דערצו אָרגאַניזירט קלעזקאַליפֿאָרניע צוויי ייִדיש ־ סאַלאָנען , פֿאַר סטודענטן און פֿאַר די וואָס רעדן שוין ייִדיש ווי אַ וואַסער . איך מיין , אָבער , אַז בײַדען איז , אין תּוך אַרײַן , געווען גערעכט : גאָר ניט אַלע לענדער , וואָס האָבן פֿריִער פֿונקציאָנירט אונטער אַן אויטאָריטאַרישן רעזשים צי ווי אַ קאָלאָניע , קענען שאַפֿן אין די זעלבע גרענעצן אַ דעמאָקראַטישע מלוכה . מע זעט עס , למשל , אין אַ סך לענדער פֿון אַפֿריקע , וווּ קינסטלעך צונויפֿגעשטוקעוועטע מדינות ווערן ממש צעריסן אין בלוטיקע מלחמות , געפֿירט צווישן פֿאַרשיידענע עטנישע און רעליגיעזע טיילן פֿון דער באַפֿעלקערונג . זיי שלאָגן זיך אַזוי יאָר - אײַן יאָר - אויס , און קיין סוף זעט מען ניט . ענלעכע קאָנפֿליקטן פֿון אַזאַ שניט האָט איבערגעלאָזט אויך דער סאָוועטן - פֿאַרבאַנד : גרוזיע מיט אַבכאַזיע און דרום - אָסעטיע , מאָלדאָווע מיט דער בײַ - דנעסטער - " רעפּובליק " . אויך אַרמעניע און אַזערבײַדזשאַן קענען ניט אויסגלײַכן טעריטאָריעלע פּראָבלעמען . ס ׳ זענען פֿאַראַן סײַ דײַטשן און סײַ ייִדן , וואָס רופֿן אָן דעם פּראָצעס פֿון די דײַטשיש ־ ישׂראלדיקע באַציִונגען ווי אַן איבערבעטונג ־ פּראָצעס , וואָס איז אַבסאָלוט פֿאַלש . דאָס איבערבעטן דאַרף פֿאַרריכטן אַ לאַגע , וווּ דאָס אַחריות ליגט אויף ביידע צדדים . אין דעם פֿאַל עקזיסטירט דאָס אַבסאָלוט נישט : וואָס פֿאַר אַ טייל האָבן די ייִדן אין די נאַציסטישע פֿאַרברעכנס ? האָבן שפּאַס לאַקער . האט איר און אייער כאַווערטע פּרובירן אַז קוקבוק איך סאַגדזשעסטיד ? אפילו אַרויף דאָרט אין דער גרויס ווייסע צפון , עס ס ספּרינג צייַט באַקומען אַרויס און הנאה עס ! מיר וועט זיין דאָ ווען איר קריק . דער פּאָפּולערער ליטעראַריש ־ קינסטלערישער און געזעלשאַפֿטלעך ־ פּאָליטישער זשורנאַל " Знамя " ( די פֿאָן ) האָט זייער אָפּעראַטיוו פֿאַרעפֿנטלעכט זייער דאָקומענטאַלע פֿאַצייכענונג " דער אויפֿשטאַנד אין סאָביבאָר " . געווען איז עס אין נומ ׳ 4 פֿאַרן 1945 יאָר ( אונטערן זעלבן נאָמען איז דער מאַטעריאַל פֿאַרעפֿנטלעכט געוואָרן אין " שוואַרצן בוך " , צונויפֿגעשטעלט און רעדאַקטירט פֿון וואַסילי גראָסמאַן און איליאַ ערענבורג ) . אין זײַן קאָמפּאָזיציע האָט ראָזאָווסקי אַרויסגעזאָגט אַ ריי קאָנטראָווערסיעלע אידעען . לויט אים , האָט דער גרינדער פֿון " גאָסעט " , אַלעקסיי גראַנאָווסקי , נאָך אין די אָנהייב 1920ער יאָרן פֿאָרויסגעזען דעם קער פֿון דעם סאָוועטישן רעזשים . אויף דעם האַלט זיך זײַן באַשלוס זיך נישט אומצוקערן צוריק אין ראַטן ־ פֿאַרבאַנד נאָך דעם ווי די אייראָפּעיִשע גאַסטראָלן פֿונעם ייִדישן קאַמער ־ טעאַטער האָבן זיך פֿאַרענדיקט . כ ׳ וואָלט אפֿשר צובינדן באַדאַרפֿט זי צו אַ בוים , ווי אונדזער ציג מ ׳ האָט צו אַ ביימל צוגעבודן ; נאָר איז די ציג דען ניט אַנטלאָפֿן פֿון דער היים ? און איז די היים ערגעץ אַליין דען ניט פֿאַרשוווּנדן ? וואָס זשע קאָנען נישט די צוויי כּוחות צעטיילן צווישן זיך ? זיי זײַנען דאָך אַזוי ענלעך איינער צום צווייטן אין זייער אַלגעמיינער שׂינאה צום ציוניסטישן ישׂראל ? לאָזט זיך אויס , אַז אידעאָלאָגיע איז צו מאָל שטאַרקער פֿון שׂינאה ; שׂינאה איז בלינד , און אידעאָלאָגיע מאַכט אויף די אויגן . סײַ " פֿאַטאַך " און סײַ " כאַמאַס " האָבן טאַקע איין ציל - אומצוברענגען מדינת ־ ישׂראל ; און אויב " כאַמאַס " , בראָש מיטן איצטיקן פֿירער איסמאַיל כאַניִע , האַלט אַז די מלחמה קעגן ישׂראל דאַרף געפֿירט ווערן אָן שום פּשרות און הנחות , ביז אַ פֿולער פֿאַרניכטונג , האַלט די פֿירערשאַפֿט פֿון " פֿאַטאַך " , אין שפּיץ מיט אַבו מאַזען , אַז פֿירן אונטערהאַנדלונגען מיט ישׂראל איז אַ וועג צו " פֿאַרשלעפֿערן " דעם שׂונאס וואַכזאַמקייט און פּאַמעלעך , אַ טראָט נאָך אַ טראָט , אַרויסשטויסן אים פֿונעם " שטח " און פֿאַרשפּאַרן אין אַ מין געטאָ , ווי די ייִדן זײַנען , אייגנטלעך , געוווינט . אויב אָבער מיר פֿאַרמאָגן דעם איינציקן , סאַמאָראָדנעם , עכטן אַבֿרהם אָבֿינוס גאָט , איז פֿאַרוואָס רײַסט מען זיך אַזוי בײַ די פּאָלעס ? פֿאַרוואָס פּראַוועט יעדע עדה און יעדער רבי אַן אייגענעם טיש ? אויב אָבער יעדער איינער פֿון אונדז גלייבט אין זײַנס אַ באַזונדערן גאָט , איז ער דאָך נישט דער זעלביקער אַבֿרהם אָבֿינוס אייניקל . און אויב ער איז נישט דער זעלבער פֿאַר אַלע ייִדן גלײַך , איז וווּ קום איך דאָ אַרײַן אינעם קרענצל ? ס ' איז אַלע מאָל אַ קאָמפּליצירטער ענין , ווען מע וויל אָנטאָן די קרוין איינעם , איין מענטש , ווי דער גרינדער אָדער דער פֿאַרלייגער פֿון אַ גאַנצן אַקאַדעמישן שטח . געוויינטלעך , איז אַזאַ אויפֿטו אַ בשותּפֿותדיקער און ס ' וואָלט געווען אוממעגלעך צו אָנערקענען נאָר איין מענטש ווי " דער פֿאָטער " אָדער " די מוטער " פֿון אַ ברייטן אַקאַדעמישן פֿעלד . וואָס שייך דעם שטח פֿון דער שטודיע פֿון ייִדישן פֿאָלקלאָר , האָט פּראָפֿעסאָר דבֿ נוי פֿון ירושלים פֿאָרגעלייגט צו קרוינען דעם פֿאָלקלאָריסט הרבֿ ד ״ ר מאַקס גרונוואַלד ווי דער גרינדער ; און ד ״ ר נוי האָט געהאַט מער ווי גענוג ראַיות דאָס צו באַשטעטיקן . דערפֿאַר האָבן ניט פֿאַרלוירן זייער ווערט זײַנע שפּעטערדיקע ראָמאַנען . " דער בעקער פֿון קאָלאָמייע " , " יצחק סאַנטאָס און זײַנע יורשים " , " דער לערער פֿון מעדזשיבאָזש " . אָפֿט קוק איך מיט פֿאַרגעניגן אַרײַן אין פּאָליאַנקערס זאַמלונג אַפֿאָריזמען , שפּריכווערטער , אַנעקדאָטן , וויצן . די דרײַ ראָמאַנען זײַנען שרײַבעריש בעסער פֿילטרירט , לײַדן ניט פֿון ווערטער ־ איבערפֿלוס און אויף וויפֿל דאָס איז אין יענע באַדינגונגען מעגלעך געווען , לעבט אין זיי דער גײַסט פֿון יענער צײַט . נאָך דאַרף געזאָגט ווערן , אַז גראָד אויף פּאָליאַנקערס ביכער איז דער נאָכפֿרעג געווען אַ גרעסערער , ווי אויף אַנדערע . אין דער ספּעציעלער פּובליקאַציע אונטערן נאָמען " תּקומה " , וואָס איז דערשינען בשײַכות מיט דער קאָנפֿערענץ , ווערט דערציילט וועגן דעם אײַנדרוק וואָס די פּליטים , די נאָר וואָס אָנגעקומענע פֿון די שיפֿן , האָבן געמאַכט אויף די ישׂראל ־ קעמפֿערס אויף די פֿראָנטן . אָבער לאָמיר מער ניט רעדן וועגן טרויעריקע זאַכן . לאָמיר האָפֿן , אַז די תּל - אָבֿיבֿער , און ישׂראלדיקע טוער פֿון און פֿאַר ייִדיש וועלן סוף - כּל - סוף אָפּשטעלן די קריגערײַ און אויסנוצן די באַפֿרײַטע ענערגיע מער פּראָדוקטיוו . פֿאַר וואָס קאָסט די מעדיצין אַזוי טײַער אין אַמעריקע ? איינע פֿון די סיבות איז , אַז אַ דאַנק דער פֿאַרזיכערונג - סיסטעם , קענען די דאָקטוירים באַקומען קאָמפּענסאַציעס כּמעט פֿאַר אַלץ , וואָס הרגעט ניט גלײַך דעם פּאַציענט . אַזוי איז עס פֿאַר די בר - מזלס , וואָס האָבן אַ פֿאַרזיכערונג . און טאָמער ניט - מוז מען האָבן אין זינען דעם מעדיצינישן טוריזם . און צום סאַמע סוף האָט לישצינסקי אויסגעזאָגט נאָך איין " סוד " - " אַז פּרינציפּיעל בין איך אַ טעריטאָריאַליסט " . ער האָט ניט געגלייבט , אַז ייִדיש קען מען אײַנהאַלטן נאָר " פֿילאָלאָגיש " , דאָס הייסט , דורך פֿאַרשיידענע פֿאָרמען פֿון קולטור - אַרבעט . ער האָט געזוכט און ניט געקענט געפֿינען קיין סטאַבילע סאָציאַלע און עקאָנאָמישע יסודות פֿאַר אָפּהיטן די ייִדן פֿון אַסימילאַציע . קיין " פּרינציפּיעלער ייִדישיסט " איז ער , אַ פּנים , ניט געווען . ייִדישע אינטערעסן זײַנען פֿאַר אים געווען וויכטיקער פֿון ריינע שפּראַך - און - קולטור - אינטערעסן . דאָס דערקלערט , פֿאַר וואָס ער איז צום סוף געוואָרן אַן ענטוזיאַסט פֿון ישׂראל און האָט מער ניט גערעדט וועגן דעם , אַז דאָרטן " שאַפֿט מען אַ שבֿט , וואָס דאַרף פֿאַרבײַטן אָדער סימבאָליזירן דאָס ייִדישע פֿאָלק " . זײַן געשיכטע פֿון אַריבערגיין אין ציוניסטישן לאַגער קען , אפֿשר , אויך העלפֿן צו פֿאַרשטיין ענלעכע אידעאָלאָגישע מעטאַמאָרפֿאָזן צווישן אַ צאָל אַנדערע לאַנגיאָריקע ענטוזיאַסטן פֿון ייִדיש . " די ערשטיק אַסיאַן קאַפּ ל , יאַפּאַן 1 - 1 יארדאניע " ( 09 , קאַטאַר סק ) יאַפּאַן נאַציאָנאַל פוטבאָל מאַנשאַפֿט איז דער ערשטער קייַלעכיק פון די זון 9 בייטן גרופּע אין דער ערשטער ארום 1 - 1 ציען מיט יארדאניע . דער ערשטער שלאָגן נאָר פֿאַר דער סוף פון דער ערשטער העלפט אָבער , אין סטאַפּידזש צייַט דף יאָשידאַ ( 22 ) = וווווו ווענלאָ - קוים קאַט אַרויף מיט די יקוואַלייזער . די קומענדיק געיעג 13 ( 14 פרי שבת מאָרגן יאַפּאַן מאָל ) , דער ערשטער מאָל אין סאָדי אַראַביאַ יימז צו געווינען פיר טאָורנאַמענט דיפיטאַד 2 - 1 קעגן סיריע . שיפטעד פון די העכסט אַראָפּ אין דער צווייטער העלפט פון קאַגאַוואַ שינזי מף ( 21 ) = דאָרטמונד - אַווייטיד סיסטעם זענען אויפגעשטאנען צו שטעלן טעאָריע . עס איז געווען אַ ציען שפּיל . סטאַפּידזש צייַט איז קאָנסאַנטרייטיד , דאַנסט די נאַכט הימל פון די דאָהאַ פאַרנעם פון 189 סענטימעטער . א רגע אינטערנאַציאָנאַלער יקוואַלייזער יאָשידאַ גלייַכן צוויי שפּילערייַ . " די רעזולטאַט איז געווען ניט אומגעריכט . ' בשלום בין פּריפּערינג צו געווינען , ניט צופרידן . " זאַקקעראָני דירעקטאָר פון דער אַראָפאַנג פּנים אינטערוויו . מיטאַ קריגן די שטרענגקייַט פון אזיע . האַרוועסטינג סיסטעם " קאַגאַוואַ " עס . מף 13 - מינוט רגע העלפט וועט זייַן ינוועסטיד און אָקאַזאַקי , די שפּיץ קאַמאַנדער אונטער קאַגאַוואַ , מף מף האָנדאַ קעי שיפטיד רעכט . קאַגאַוואַ עס גייט אריין , פון די פּעריפעריע " איז געווען צו פּאַסיק די פּילקע אין פראָנט " און קולות וועט זייַן אויפשטיין מיט די באַפאַלן איז אַקטיווייטיד . קאַגאַוואַ געזאגט , " ניין זייַט קענען ניט זייַן קיין לינקס , " נאָר מיט דער פאררעדע " צו זייַן ערלעך , גרינג צו טאָן בעסער פון שפּיץ צו דנאָ , " ער האט געזאגט . האָנדאַ קעי אויך געגעבן זייַן פּאָזיציע צו אַספּייר " האט ימפּרוווד פון וואָס , איך געגאנגען צו די רעכט , " ער האט געזאגט , " איבערגעבליבענע , " ער דערציילט אונדז אַז דער יפעקטיוונאַס פון די סיסטעם . 10 דאָנד נאַכט , נאָך פיר אויף דער הייך " צו זען די גוטסקייט פון יעדער אַנדערער לעבעדיק " ( האָנדאַ קעי ) איז געווען די דירעקט רעדט . קאַגאַוואַ , " די פּלייַינג ייבערפלאַך , ( האָנדאַ ) איז אויך טייל פון קעי יוו קאַן איז סטריינד . יאַרערע געזונט אויב עס זענען פילע ווערייישאַנז פון " גערעדט , אַפֿילו האָנדאַ קעי " 选手 יאַשי רובֿ לייכט בעשאַס אַ שפּיל ינוואַלווינג אויך פירן צו מיין שפּיל , " און געוויזן אַ ווילינגנאַס צו צייַטיקייַט פון די ניו סיסטעם . אַסיאַן קאַפּ אָנהייב איז שווער . די קאַמאַנדער , " צוויי מער , נאָר צו געווינען , " ער האט געזאגט . קעגן סיריע , סאַודי אַראַביאַ ווינס קעגן בלויז 17 זענען שפּיץ בילכערקייַט , " קאַוואַשיטאַ קאַאָרו שפּיץ " איז דערוואַרט צו אויפשטיין . [ אַרטיקלען ] יאָשידאַ טעאַטער ראַנז אין זייַן רעכט פֿיס . . . ! טיינג קאָפּ ! ! קאַגאַוואַ , " נומ ' 10 אין יאַפּאַן " דעבוט . . . קאַגאַוואַ דירעקט פאַרהאַנדלונג איז דער דירעקטאָר זאַק . . . מיר פון שפּיץ צו דנאָ ! 1000 גאָול קאַגאַוואַ איך באַשליסן ! נאך פיר צו מיילסטאָון קאַגאַוואַ , ווייזונג אַוועק אַ נייַ נאָגל אין אַסיאַן קאַפּ באַשרייַבונג . איר דאַרפֿן צו באַקומען אייער קאָפּ יגזאַמאַנד דורך יוחנן עם פלאָרעס , אויף פליקקר קאַפע פאַבריקאַנט אלץ געחלומט פון אָונינג און דיזיינינג דיין אייגן קאַפע ? גוט דיין חלום האט קומען אמת ! הייַנט איז די גרויס עפענונג פון דיין קיוט ביסל קאַפע אין די ווינקל . אויסקלייַבן וואָס מין פון דעקעריישאַנז און מעבל צו נוצן פֿאַר דיין קאַפע . אלץ איז גרייט צו גיין . . לצים זאָגן , אַז די פֿאַרקילונג איז אים געקומען פֿון דעם צוגווינט , וואָס האָט אָנגעהויבן בלאָזן פֿון וואַשינגטאָן און האָט אַרומגענומען די לענדער פֿון אייראָפּע , וווּ די פּאָליטישע אַטמאָספֿער לגבי ישׂראל איז הײַנט , זינט נתניהו האָט איבערגענומען די מאַכט , אַ קאַלטע . די פֿענצטער האָבן זיך דאָרט צעעפֿנט מיט וואַרעמקייט אין דער ריכטונג פֿון דער " בוקאַטאַ " אין ראַמאַלאַ , וווּ עס נעסטעט די אָנפֿירונג פֿון דער פּאַלעסטינער אינסטאַנץ בראָש מיט אַבו ־ מאַזען , דעם פּרעזידענט פֿון פּל ״ אָ און פֿון דער אינסטאַנץ , דעם יורש פֿון אַראַפֿאַטן . נישט אַלע לידער און דערציילונגען וועגן טראַמווײַען זענען טרויעריק . אויף עטלעכע ספּעציעלע וועבזײַטן , געשאַפֿן דורך די ליבהאָבער פֿון טראַמווײַען אין רוסלאַנד , זענען דאָ אַרום הונדערט לידער וועגן זייער באַליבטן מין טראַנספּאָרט - על - פּי - רובֿ , גאַנץ פֿריילעכע און פּאָזיטיווע . זענען טיטלען פון " ערלי ספּרינג " און " שיעור " נו פאַרטראַכטנ זיך די אידעישע טייַטש פון די ראמאנען ? איך בין כמעט זיכער אז ר ' אביגדור האט דאס ארויסגעברענגט אויך . נאר מען האט דא מעתיק געווען נאר וואס דער שרייבער האט געהאלטן איז נוגע לויט זיין פארשטאנד . די איצטיקע אַנטוויקלונגען אין מיטעלן מיזרח לאָזן נישט איבער קיין ספֿק , אַז ער וועט מאָרגן ־ איבערמאָרגן שוין נישט זײַן דער זעלבער מיטעלער מיזרח , ווי ער איז געווען נעכטן ־ אייערנעכטן . קיינער קען אָבער נישט פֿאָרויסזאָגן ווי אַזוי אָט דער " נײַער מיטעלער מיזרח " וועט אויסזען ; וואָס פֿאַר אַ פּנים וועט ער האָבן אויף צומאָרגנס נאָך דער " אַראַבישער רעוואָלוציע " . אַזוי ווי עס איז נאָך קיינעם נישט באַוווּסט ווי אַזוי עס וועט אויסזען די וועלט נאָך דעם ווי משיח וועט קומען . . . די פּאָליטישע וועלט איז איצט פֿאַרקאָכט אין איר ; זי איז אומרויִק , פֿאַרזאָרגט . ווײַל דאָס וועט אָן ספֿק זיך אָפּרופֿן אויפֿן פּאָליטישן גורל פֿון דער וועלט - און אויף די סאָציאַלע פּראָבלעמען פֿון דער מענטשלעכער געזעלשאַפֿט - אויף די פּרײַזן פֿון נאַפֿט , אויף דעם סאָציאַלן וווילשטאַנד פֿון דער באַפֿעלקערונג אין די פֿאַרשיידענע לענדער , אויף די מיליטערישע בודזשעטן און אויף די נאַציאָנאַלע פּריאָריטעטן . אַזוינע האַרץ ־ רײַסנדיקע סצענעס האָט שלמה איסאַקאָוויטש , אַ לעבן ־ געבליבענער פֿון סיגעט , רומעניע , באַשריבן אין זײַנע זכרונות , " דער מענטש פֿון אַש " . בעת ער האָט געאַרבעט ווי אַ פֿאַרוואַלטער פֿון אַ פֿאַרם אין די בערג פֿון עקוואַדאָר ( " די שניי ־ באַדעקטע בערג האָבן מיר דערמאָנט אין מײַן היימלאַנד לעבן די קאַרפּאַטן ־ בערג " ) האָט ער געזען , ווי דער אויפֿזעער באַהאַנדלט די אינדיאַנער ערד ־ אַרבעטער - מענער און פֿרויען - אויף אַ ברוטאַלן אופֿן , וואָס האָט אים ממש דערמאָנט אין די נאַציס . " די שטענדיקע מורא אויף זייערע פּנימער , דער אייביקער הונגער און קראַנקייטן , זייער אונטערטעניקייט צום באַלעבאָס , האָבן בײַ מיר אַרויסגערופֿן די זעלבע אַנגסטן וואָס כ ׳ האָב איבערגעלעבט אין קאָנצענטראַציע ־ לאַגער . " מיט דער צײַט , האָט איסאַקאָוויטש געמוזט פֿאַרלאָזן די אַרבעט . איך ' ווע געווען באזוכן די לענסע אָפּטיילונג אין די פאָרום פֿאַר שטיל אַ בשעת איצט און איך קאָולנ ' ט העלפן אָבער ווונדער וועגן עטלעכע פון די ווערטער געוויינט / דערמאנטע . איך געפרואווט שאַרף פֿאַר די באַשרייַבונג אָבער ים טאַקע נישט זיכער אויב איך פֿאַרשטיין וואָס עס וואָלט פּונקט . עס וואָלט זיין נוציק פֿאַר אונדז נעווביעס אויב עטלעכע פּראָס געקענט באַווייַזן אַ פאָטאָ און פונט וט אויס דאָ ס דער רשימה : ( לייגן אַרויף אויב טהערעס וויכטיק טנאָים פעלנדיק ) 1 . טשראָמאַטיק אַבבעראַטיאָנס 2 . וויגנעטטינג 3 . פלאַרע 4 . דיסטאָרטיאָן , פאַס דיסטאָרשאַן 5 . סייאַן פרינגינג , 6 . עפענונג בליידז לענסע פֿעיִקייטן ( עקס . פון דאַ50 - 135מם ) 1 . עד , 2 . אויב , 3 . ( עקס . פון טאַמראָן 17 - 50מם ) 1 . אַספעריקאַל 2 . קסר 3 . לד 4 . אויב 5 . די פֿון דער אַנדערער זײַט , וועלן זיי יאָ קענען זיך פֿאַרלאָזן אויף זייערע ברי ­ דער , טאַטע ־ מאַמע , שוועסטערקינדער , פֿע ­ טערס און מומעס - סײַ וואָס שייך דער געזעלשאַפֿט ( זיך צוכאַפּן אויף אַ גלעזל טיי , פֿאַרברענגען אַן אָוונט אָדער אַ שבת אין איינעם ) , סײַ וועגן מער פּראַקטישע זאַכן , ווי פֿאַרריכטן דעם קאָמפּיוטער , באָרגן אַן אויטאָ אָדער , אם ־ ירצה ־ השם , העלפֿן אויפֿפּאַסן אויף די קינדער . זאלי ' ס און ירושלים שיקן בקשת מחילה פאר מרן ראב " ד הבד " ץ און דאָ פּלוצעם , אויך די טעג , פֿרעגט מיך אַ קרובֿ ( אין דער אמתן , אַ שטיקל קרובֿ ) מײַנער , צי איך האָב ניט פֿאַרגעסן וועגן סטאַלינס געבוירנטאָג , דעם 21סטן דעצעמבער . הײַיאָר מאַכט זיך אַ יובֿל בײַ דעם גזלן - 130 יאָר . דער שטיקל קרובֿ האָט עס מיר געזאָגט ווי אַ שפּאַס . זײַן איידעמס געבוירנטאָג איז אויך דעם 21סטן דעצעמבער , ליגט עס אים אין זינען . בריטאַניע האָט אַ גאַנץ גרויסע מוסולמענישע באַפֿעלקערונג - 1 . 6 מיליאָן נפֿשות , לויט דער פֿאָלקס ־ ציילונג , דורכגעפֿירט אין 2001 . די סטרוקטור פֿון דעם דאָזיקן סעקטאָר פֿונעם בריטיש עולם שפּיגלט אָפּ די געוועזענע קאָלאָניאַלע געשיכטע : 43 פּראָצענט פֿון זיי שטאַמען פֿון פּאַקיסטאַן , 17 - פֿון באַנגלאַדעש , און 9 - פֿון אינדיע . אַ סך משפּחות און יחידים האָבן גוטע קאָנטאַקטן מיט דער " אַלטער היים " . אייניקע פֿון די ראַדיקאַלן גייען דורך אַ צוגרייטונג אין פּאַקיסטאַן צי אַפֿגאַניסטאַן און אַפֿילו באַטייליקן זיך אין מיליטערישע אָפּעראַציעס , צו מאָל קעגן די בריטישע מיליטערלײַט . טעראָריסטישע גרופּעס זײַנען טעטיק אויך אין בריטאַניע . דאָס רובֿ סטודענטן פֿון דער פּאַריזער פּראָגראַם זײַנען דווקא געווען ניט פֿונעם " ייִנגערן דור " . אַזוי אַז מײַן פּלאַן צו געפֿינען זיך אַ באַשערטע צווישן די אַנדערע אָנטיילנעמערס איז דורכגעפֿאַלן . אָבער די עלטערע מענטשן האָבן אַנדערע מעלות ; זיי רעדן אַ מאָל בעסער ייִדיש , און זיי האָבן אָפֿט אינטערעסאַנטע מעשׂיות צו דערציילן . איין אַלטער ייִד , למשל , מיטן נאָמען שלום ראָזענבערג האָט געשמועסט מיט די סטודענטן וועגן זײַן לעבן אין וואַרשע און נאָך דער מלחמה - אין פּאַריז . ער האָט אויסגעדריקט גרויס באַוווּנדערונג פֿאַר פֿראַנקרײַך , וואָס איז געווען אַזוי גוט צו אים און צו זײַן משפּחה . דער סומע פון קליין געשעפט האַכנאָסע פּאַסיק פֿאַר די 12 % שטייַער קורס וועט פאַרגרעסערן פון 300 , 000 $ צו 400 , 000 $ , עפעקטיוו 1 יאנואר 2007 . די קליין געשעפט שטייַער קורס וועט זיין רידוסט צו 11 . 5 % פֿאַר 2008 און דערנאך צו 11 % פֿאַר 2009 . דער 26 קאַנטאַנז האָבן זייער אייגן קאָנסטיטוציע , פּאַרליאַמענט , רעגירונג און קאָרץ . 6 פון זיי האבן געהאלטן ביז לעצטנס ווי אַ האַלב - קאַנטאַנז פאָרמינג צוויי איינער קאַנטאַן ( באַסעל , און אַפּפּענזעלל ונטערוואַלד ) . געאָגראַפי אפגעשיידט נידוואַלדען ( די נעטהערלאַנדס ) און אָבוואַלדען ( אַפּער ) , רעליגיע צעשיידט די צוויי אַפּפּענזעלל ( קאַטהאָליק און פּראָטעסטאַנט יננעררהאָדען פֿאַר אָוטער רהאָדעס ) און די עקאנאמישע לאגע דיפערד ביידע פּאַרטיעס באַסעל : באַסעל - סטאַדט און באַסעל - לאַנד . די קאָנסטיטוציע פון אפריל 18 , 1999 אַבאַלישט דער באַגריף פון האַלב - קאַנטאַן כאָטש זיי נאָך האָבן בלויז איין אַוועקזעצן אָנשטאָט פון צוויי , די קאָונסיל פון לענדער און זיי באַריכטן פֿאַר בלויז האַלב אין די פעדעראלע וואָוץ . צוויי - בריוו אַבריווייישאַנז געניצט אין דעם שווייצער קאַנטאַנז זענען וויידלי געוויינט . פֿאַר משל עס געניצט צו דערלויבעניש פּלאַטעס און די יסאָ 3166 - 2 קאָד מיט דעם פּרעפיקס " טש - " ( למשל טש - ען פֿאַר די קאַנטאַן פון פריבאָורג ) . איר וועט געפינען וואַלאַנטעראַלי עקס האַלב - קאַנטאַנז גרופּט אויף דער זעלביקער בלאַט .

Download XMLDownload text