EN | ES |

yid-17

yid-17


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

« וואַ - לאָונגע עלעקטריק - סוויט ליב | וואַ - עדאָאַרדאָ בעננאַטאָ - סטאָריטעללערס » עס לויפֿן פֿיר קאַנדידאַטן : דער חרדישער כּנסת ־ דעפּוטאַט , געוועזענער וויצע ־ מיניסטער פֿאַר באַזעצונג מאיר פּרוש , דער ראָש פֿון דער אָפּאָזיציע אין שטאָטראַט , באַקאַנטער אינדוסטריעלער פֿון הײַטעק ־ טעכנאָלאָגיע ניר ברקת ( באַרקאַט ) , דער רוסישער אָליגאַרך ־ מיליאָנער אַרקאַדי גאַידאַמאַק , און אַריה דרעי ( דערי ) , געוועזענער הויפּט פֿון דער חרדישער ש ״ ס ־ פּאַרטיי , געוו ' כּנסת ־ דעפּוטאַט און מיניסטער אין דער ישׂראל ־ רעגירונג , וועלכער איז אָפּגעזעסן עטלעכע יאָר אין טורמע פֿאַר קאָרופּציע . ער וויל זיך צוריקקערן צו דער פּאָליטישער אַרענע , מיט דער ברכה פֿון זײַן פּאַטראָן הרבֿ עובֿדיה יוסף און אַנדערע שטיצער . ער וויל דערוויילט ווערן , ניט מער און ניט ווייניקער ווי דער ראָש ־ העיר , בירגערמײַסטער פֿון דער הייליקער שטאָט ירושלים ( ! ) . דער אַמאָליקער ( און מיט רעכט , נאָך אַלץ באַרימטער ) זומער ־ לאַגער פֿונעם " שלום ־ עליכם ־ פֿאָלק ־ אינסטיטוט " , " בויבעריק " , פֿלעגט פֿאַרענדיקן יעדן זומער ־ סעזאָן ניט מיטן סקאַבראָוון " קאָלירן ־ קריג " , וואָס אייניקע ( אין יענער צײַט : מערסטע ) אַנדערע ייִדישע זומער ־ לאַגערן האָבן איבערגענומען בײַ זייערע ניט ־ ייִדישע קאָנקורענטן . בײַ זיי פֿלעגט מען אַלע קינדער אײַנטיילן אויף צדדים ( " קאָלירן " ) און דורך פֿאַרשיידענע ספּאָרט ־ פֿאַרמעסטן באַשליסן וועלכע מאַנשאַפֿט צו קרוינען פֿאַרן טשעמפּיאָן איבער אַלעמען . דעם באַוווּסטן ייִדישן פּעדאַגאָג ־ פּסיכאָלאָג לייבוש לעהרער איז אָט דער גאַנצער נוסח זייער ניט געפֿעלן . וואָס הייסט עס אַז בלויז איינער געווינט און אַלע אַנדערע פֿאַלן דורך ? דאָס , האָט לעהרער געהאַלטן , איז געווען אי ניט דערציִעריש , אי אויסגעליידיקט פֿון יעדן ייִדישן אינהאַלט . האָט ער , אַנשטאָט דעם " קאָלירן ־ קריג " , אײַנגעפֿירט דעם " פֿעלקער ־ יום ־ טובֿ " בײַ וועלכן די עלטסטע גרופּעס ייִנגלעך און מיידלעך זענען געווען די ייִדן און די מכניסי ־ אורחים , וואָס האָבן אויפֿגענומען אין זייער שלום ־ לאַנד די פֿעלקער פֿון דער גאָרער וועלט ( חוץ די דײַטשן און די איטאַליענער ) צו פּראַווען אַ יום ־ טובֿ לכּבֿוד דעם אידעאַל פֿון צווישן ־ פֿעלקערלעכן שלום אויף דער וועלט . מיר האָבן שוין געשריבן וועגן דעם , אַז " נאָך 30 יאָר פֿון לערנען די ייִדישע שפּראַך אין אוניווערסיטעט פֿון מערילאַנד גייט מען איצט אָפּשטעלן די ייִדיש ־ קורסן . במשך פֿון דער צײַט זײַנען די דאָזיקע קלאַסן געווען די איינציקע אוניווערסיטעט ־ קלאַסן פֿון ייִדיש אינעם גאַנצן שטאַט מערילאַנד " . אין טעאַטער טרעפֿט ער זיך אָן אין אַ באַרימטן עלטערן אַקטיאָר וואָס אַלע שאַצן אָפּ זײַן גרויסקייט און באַרימטקייט . ער הייסט האַריסאָן מאַרלאָו ( דזשאָרדזש ס . אוירווינג ) און יענער מאַכט קרעפּל פֿלייש פֿון אונדזער דודן . די עלטערן דערוויסן זיך וועגן דעם אומגליק , אַז זייער בנוק שדכנט זיך צום טעאַטער , און אַז ער גייט אַרום מיט אַ שיקסע . און אַז זייער חלום פֿון אַן אַפּטייקער רינט אויס צוזאַמען מיט די רינוועס אין צענטראַל ־ פּאַרק . הייבן זיך אָן סקאַנדאַלן . אין 1969 - 1973 האָט אַלעהאַנדראָ , דער יונגער כירורג , געמאַכט זײַנע ערשטע שריט ווי אַ דאָקטער אין אַ תּל ־ אָבֿיבֿער שפּיטאָל , בעת ישׂראל האָט געהאַלטן אין מיטן דער יום ־ כּיפּור ־ מלחמה . ער דערציילט , אַז אַ סך פֿון דער טעכניק וואָס ער האָט געלערנט אין ישׂראל , האָט ער שפּעטער באַנוצט אין זײַן פּראַקטיק צו ראַטעווען לעבנס . אָט דער מאָדנער כירורג , מיטן בערדל און אַ פּאָר לאַכעדיקע אויגן , האָט בײַגעוווינט אַ טראַגישן מאָמענט וואָס פּלאָגט אים עד ־ היום . דאָ האַנדלט זיך וועגן אַ יונגן סאָלדאַט , וועלכער איז אַרײַנגעפֿירט געוואָרן אין שפּיטאָל מיט אַ נירן ־ אַנטצינדונג , און אין אַ קורצער צײַט אַרום איז ער אויסגעגאַנגען ווי אַ רעזולטאַט פֿון אַ נישט ־ געוויינטלעכער רעאַקציע צו אַנטיביאָטיק . דער יונגער אַלעהאַנדראָ האָט זיך נישט געקענט מוחל זײַן , וואָס ס ׳ האָט זיך נישט אײַנגעגעבן צו ראַטעווען דאָס לעבן פֿון דעם יונגן סאָלדאַט . ד " ר אַלעהאַנדראָ בערנשטיין דערציילט , אַז כאָטש דעם סאָלדאַטס טויט האָט אים אָפּגעקאָסט אַ שטיק געזונט , האָט עס אָבער אים אָפּגעלערנט אַ וויכטיקע לעקציע . ער האָט געטראַכט , אַז מען האָט געקענט ראַטעווען דעם סאָלדאַט ווען די אַנטיביאָטיק וואָלט געקענט אײַנגעשפּריצט ווערן דירעקט אינעם אָרט וווּ די אַנטצינדונג האָט זיך געפֿונען , אַנשטאָט געבן עס אים אויף דעם סטאַנדאַרטן אופֿן , דורכן מויל . יענער מאָמענט איז געבליבן אײַנגעקריצט אין זײַן זכּרון , און דאָס האָט געפֿירט צו זײַן פּיאָנערישער ראַדיאָלאָגישער אַרבעט , צו באַנוצן זיך מיט רענטגען ־ שטראַלן און " קאַטעטערס " . ס ' הייסט קליינע רערעלעך , וואָס קענען באַנוצט ווערן , ווען מען ציט זיי אַדורך דורך די אָדערן צום דעזיגנירטן אָרט בײַ אַלערליי " וואַמקולאַרע " קראַנקייטן . אַ דעצידירנדיקער עלעמענט אין דער פּאָ ­ ליטישער קאָרופּציע , איז פֿאַרבונדן מיט דעם , וואָס די כּוונה פֿונעם געזעלשאַפֿטלעכן טוער איז געווען צו געניסן פֿון זײַן טאַט אַ פּער ­ זענלעכן רווח אָדער נוץ . פֿאַר די אָסלאָ ־ אָפּמאַכן , האָט די יאָרדאַנישע אָפּציע אויסגעזען ווי אַ לייזונג פֿון דעם ישׂראל ־ פּאַלעסטינער קאָנפֿליקט . דאָס הייסט , אַ לייזונג , וווּ דער מערבֿדיקער ברעג פֿון ארץ ־ ישׂראל וועט צוריקגיין צו יאָרדאַניע . אין דער מאַדרידער שלום ־ קאָנפֿערענץ , אָקטאָבער 1991 , האָט זיך באַטייליקט אַ געמיינזאַמע יאָרדאַניש ־ פּאַלעסטינער דעלעגאַציע . מיט די אָסלאָ ־ אָפּמאַכן האָט ישׂראל גורם געווען , אַז קעניג כוסיין פֿון יאָרדאַניע האָט מוותּר געווען אויפֿן מערבֿדיקן ברעג און עס געלאָזט אין די הענט פֿון אַראַפֿאַטן , ווי דער פּרעזידענט פֿון דער פּאַלעסטינער אויטאָריטעט . מיט דרײַ יאָר צוריק האָט אַ פּראָמינענ ­ טער רוסיש ־ רעדנדיקער ייִדישיסט ( וועלכער באַ ­ האַלט אויס , ווי ס ׳ רובֿ " זשעזשיסטן " , זײַן רעאַלן נאָמען ) , געגרינדעט אינעם " לעבעדיקן זשורנאַל " אַ נײַע קהילה , מיטן נאָמען " ru_yiddish " . במשך פֿון דער צײַט , איז זײַן בלאָג זיך צעוואַקסן אין אַ בכּבֿודיקער " קהילה " , וואָס דערמאָנט די באַקאַנטע ענגליש ־ שפּראַכיקע בליץ ־ רשימה " מענדעלע " . אין פֿאַרגלײַך מיט " מענדעלע " , אָבער , איז " ru_yiddish " אַן אינטעראַקטיווע גרופּע , וווּ די מיטגלידער קענען גיך באַקומען אַן ענטפֿער אויף זייערע פֿראַגעס , און קענען פֿאַרעפֿנטלעכן בילדער און מוזיק ־ פֿראַגמענטן . זײַן פֿאַרברעכן איז באַשטאַנען אין דעם , וואָס ער האָט צוגערעדט אַראַפֿאַטן ער זאָל זיך אַוועקזעצן מיט ישׂראל צום טיש פֿון די פֿאָרגעלייגטע שלום ־ פֿאַרהאַנדלונגען , און אַראַפֿאַט האָט , צו דער גרויסער אַנטוישונג פֿון די ישׂראלדיקע מדינה ־ פֿירער , זײַן עצה אָנגענומען . דער " ניו יאָרק טײַמס " באַריכטעט איבער די לעצטע ציפֿערן פֿונעם צענזוס צײלונג װאָס װײַזן אַז דער מנהג פֿון האָבן אַ סך קינדער אין יעדער פֿאַמיליע בײַ די סאַטמערע משפּחות . . . " . . . די קומענדיקע צען יאָר וועלן זיכער פֿאָדערן מער אָנשטרענגונג און מער שטיצע , כּדי ' תּגלית ' זאָל ממשיך זײַן און פֿאַרשטאַרקן אירע טעטיקייטן . מיר און אונדזערע מיטשותּפֿים אין דעם פּראָיעקט , וועלן ווײַטער העלפֿן צו פֿאַרווירקלעכן די דאָזיקע פּלענער אין דער צוקונפֿט " , האָט ער מיט גרויס סאַטיספֿאַקציע און נחת ־ רוח פֿאַרזיכערט . דער קלאַנג האָט לייזערן אויפֿגעוועקט אין בעט ; ער האָט געהערט ווי דאָס בלוט קלאַפּט אים אין זײַנע אויערן . די אויגן האָבן גאָרנישט ניט געזען . " וווּ בין איך ? וואָס טו איך ? " - האָבן געבליצט זײַנע געדאַנקען . " וווּ איז די שיקסע ? " אָבער דער חושך האָט זיך אָפּגעלאָזט און דאָס ביסל ליכט פֿונעם פֿענצטערל האָט אַנטפּלעקט קעגנאיבער דער ספֿרים ־ שאַנק . דער שום פֿונעם אַלטן לופֿטקילער און דאָס געזונטע כראָפּען פֿון זײַן ווײַב אינעם צווייטן בעט האָבן אים באַרויִקט - אַלץ איז אויפֿן אָרט , ברוך ־ השם . ער האָט אַ דריי געטאָן די לינקע פּאה , זיך פֿאַרטראַכט און באַשלאָסן , אַז ער דאַרף אַראָפּקריכן פֿון בעט און אויסטרינקען אַ גלאָז וואַסער . דערבײַ האָט ער זיך געהיט ניט אָנצוטרעטן אויף די שפּילעכלעך , ניט מאַכן קיין רעש , כּדי ניט אויפֿצוּוועקן די קינדערלעך , וואָס שלאָפֿן ניט אַזוי שטאַרק ווי זײַן פּלוניתטע , אַ לעבן אויף זייער קאָפּ . שוין מיט דעם גלאָז וואַסער אין האַנט איז לייזערן אײַנגעפֿאַלן , אַז ס ' וואָלט אויך ניט געווען שלעכט צו פֿאַרבײַסן מיט עפּעס - נאָר דער פֿרידזשידער איז געווען אָנגעפֿילט מיט שבתדיקע מאכלים , וואָס ער האָט ניט געטאָרט אָנרירן . סײַדן אַן אָנגעביסענעם עפּל , וואָס איז דאָרטן געלעגן שוין עטלעכע טעג . ער האָט געזאָגט די ברכה און זיך צוגערירט צום פֿרוכט - נעבעך פֿאַרפֿוילט . די ערשטע פּרשיות פֿונעם חומש " ויקראָ " , פֿאַרנעמען זיך , דער עיקר , מיט קרבנות און חיות . איצט אין די פרשיות " תזריע " און " מצורע " , גייט די תּורה אַריבער צו דעם מענטש גופֿא , צו אַזעלכע ענינים , ווי דאָס געבורט פֿון קינדער און דאָס משפּחה - לעבן . די מפֿרשים דערקלערן , אַז אַזוי ווי דער מענטש , ווי די וויכטיקסטע באַשעפֿעניש , איז באַשאַפֿן געוואָרן בײַם סוף פֿון מעשׂה - בראשית , קומען די מענטשלעכע ענינים אין " ויקראָ " אויך שפּעטער - צוליב דעם באַזונדערן חשיבֿות פֿונעם מענטש . אַ צאָל חסידישע מפֿרשים זאָגן , אַז איר זון האָט אויך געמיינט , אין אַ געוויסער מאָס , לשם ־ שמים . ער האָט אויסגענוצט דעם הייליקן שם ־ המפֿורש פֿאַר אַ מין כּישוף , כּדי אָפּצוראַטעווען זײַן מאַמעס כּבֿוד פֿונעם בזיון . זײַן אַקציע האָט אָבער " צעשאָקלט " די גײַסטיקע וועלטן און האָט געדראָט מיט אַ גרויסער סכּנה , דערפֿאַר האָט מען אים געמוזט דערהרגענען . אין דעם פֿאַל זעט מען אויך , אַז אַפֿילו איין וואָרט האָט צומאָל אַ ריזיקן כּוח - צום גוטן אָדער צום שלעכטן . איך האַלט , אַז ייִדישע אותיות זענען בפֿירוש שיין , וואָס קיין שענערס איז גאָר ניט בנימצא . איך האַלט פֿון די אותיות אונדזערע פּונקט ווי , למשל , גלאַטשטיין האַלט פֿונעם ייִדישן וואָרט . דער שענסטער נאָמען פֿאַר אַ ייִדיש בוך האָט טאַקע גלאַטשטיין אַליין צוגעטראַכט מיט זײַן " די פֿרייד פֿון ייִדישן וואָרט " ( ז ׳ 206 , 1961 ) : הײַנט ־ צו ־ טאָג זעט מען אויף די טעלעוויזיע ־ קאַנאַלן אַ שלל מיט דאָקטוירים וואָס פּראָקלאַמירן זייערע רפֿואות . מײַן מאַמע פֿלעגט זיי רופֿן " כּישוף ־ מאַכער " . שוין אָפּגערעדט פֿון די פֿאַרמאַצעווטישע מעדיקאַמענטן , מיט וועלכע מען דולד אײַך אַ קאָפּ טאָג און נאַכט ; ערשטנס , צו קויפֿן דעם מעדיקאַמענט , אָדער פֿאָדערן בײַ אײַער דאָקטער ער זאָל אײַך תּיכּף ־ ומיד פֿאַרשרײַבן דעם מעדיקאַמענט , ווײַל פֿון דעם וועט איר געזונט ווערן . דער טעלעוויזיע ־ יריד וואָס שפּרייט זיך אויס גלאָבאַל , האַנדלט מיט רפֿואות צו קאָלעסטעראָל , דיאַבעטיס , הויכן בלוט ־ דרוק און אַפֿילו מענערישע דעפֿעקטן ווען עס קומט צום ווײַבערשן מין . איז לאָמיר צוגיין צום עיקר , ווי אַזוי האָבן זיך ייִדן אַן עצה געגעבן מיט חלאתן . אין 1937 איז איזי כאַריק געפּײַניקט גע ­ וואָרן ביז טויט פֿאַר פּאָליטישע און נאַציאָ ­ נאַלע סיבות - מכּלומרשט פֿאַר " דורכלאָזן טראָצקיסטישע דורכפֿאַלן " אינעם מינסקער " שטערן " , כאָטש אין דער אמתן איז ער אַרויס ­ געטראָטן קעגן טראָצקיזם אין אַ ליד געדרוקט אין 1936 . אויך , לויט זכרונות , האָט ער גע ­ האַט געבעטן בײַם אָפּטייל פֿאַרן נאָענטן מיזרח אין " קאָ ­ מינטערן " אַ " שעפֿערי ­ שע שליחות " קיין ארץ ־ ישׂראל , כּדי צו זאַמלען אײַנ ­ דרוקן און פֿאַקטן פֿאַר אַ קאַפּיטל וועגן ציוניזם אין אַ גרויס ווערק וואָס ער האָט זיך געקליבן צו שרײַבן . די " בודאַפּעשטער שיטה " אין די ייִדישע לימודים טיילט זיך אויס מיט אַן אייגענעם מעטאָדאָלאָגישן קוקווינקל , וואָס פֿאַראייניקט די פּרטימדיקע קענטענישן פֿון לאָקאַלער געשיכטע מיט דער מאָדערנער טעאָרעטישער מעטאָדיק פֿון סאָציאַלן אַנאַליז . פֿון די דאָזיקע פּרט ־ שטודיעס בויט זיך בהדרגה אַ גרעסערער כּלל ־ בנין פֿון דער ייִדישער געשיכטע אין מיזרח ־ און מיטל ־ אייראָפּע . אָבער דערווײַל פֿעלן אין אָט דעם כּלל ־ בנין עטלעכע וויכטיקע בלאָקן , וועלכע האָבן צו טאָן מיט דער קולטור און ליטעראַטור אויף די ייִדישע שפּראַכן . דאָס רובֿ פֿאָרשער באַטראַכטן ייִדן דורך " גוייִשע " ברילן . מען הערט נאָך אַלץ ניט גענוג די ייִדישע שטימען , און די " אָסטיודן " בלײַבן עד ־ היום אַ ביסל פֿרעמד פֿאַרן שפּירעוודיקן מיטל ־ אייראָפּעיִשן שׂכל . די טרילאָגיע " אויף ווײַטע וועגן " איז אַרויס אין ניו ־ יאָרק אין 1932 , אָבער איר האַנדלונג קומט פֿאָר אין די ערשטע יאָרן פֿונעם צוואַנציקסטן יאָרהונדערט . איגנאַטאָוו באַשרײַבט די סבֿיבֿה פֿון דער ראַדיקאַלער רוסיש ־ ייִדישער אינטעליגענץ , וועלכע איז געקומען מיט די ערשטע כוואַליעס פֿון דער מאַסן ־ עמיגראַציע פֿון רוסלאַנד נאָך 1881 . דער קערן פֿון דער דאָזיקער געזעלשאַפֿט באַשטייט פֿון די מיטגלידער פֿון דער סאָציאַליסטישער אָרגאַניזאַציע " עם ־ עולם " , וואָס איר ציל איז געווען צו באַנִײַען דאָס ייִדישע לעבן אויף די יסודות פֿון דער " פּראָדוקטיווער " אַרבעט און קאָלעקטיוון אייגנטום . די פּראָיעקטן פֿון ייִדישע לאַנדווירטשאַפֿטלעכע ייִשובֿים אויף דעם אַמעריקאַנער ערד זײַנען ניט מקוים געוואָרן , און די אַקטיוויסטן פֿון דער באַוועגונג האָבן זיך סוף ־ כּל ־ סוף באַזעצט אין די גרויסע שטעט . אַדמין טשאַט אַדמין טשאַט קאָלאָר קאָלער אין סייַ ' ו . צווייטנס , לעבט הײַנט איבער די אַמעריקאַנער אויסשפּיר ־ דינסט נישט די בעסטע צײַטן , באַזונדערס אין מיטעלן מיזרח . זי נייטיקט זיך אין ענגע פֿאַרבינדונגען מיט אַנדערע אויסשפּיר ־ אַגענטורן , בתוכם - דער ישׂראלדיקער " מוסד " . שוין אָפּגערעדט , אַז קיין בעסערן סטראַטעגישן אַליִיִרטן אין יענעם ראַיאָן וועט אַמעריקע נישט געפֿינען . אין זײַן בוך " Vision of Eden " האָט הרבֿ סירס געזאַמלט אַ סך אַרגומענטן לטובֿת וועגעטאַריאַניזם און וועגן פֿאַרשיי ­ דענע עקאָלאָגישע ענינים , אַרײַנגערעכנט צענד ­ ליקער ציטאַטן פֿון קבלה - ספֿרים , חסידישע מעשׂיות און אַנדערע תּורה - קוואַלן . דאָס בוך איז גוט באַלאַנסירט : דער מחבר פּרוּווט נישט איבערצוצײַגן יעדן צו ווערן אַ ווע ­ געטאַריאַנער , און ברענגט אויך אַרגומענטן פֿון " מינימאַליסטן " , וועלכע האַלטן , אַז ס ׳ איז כּדאַי צו באַגרענעצן דאָס פֿלייש ־ געברויך ביז אַ מיני ­ מום , אָבער נישט אָפּ ­ זאָגן זיך אינ ­ גאַנצן פֿון פֿליישיקע מאכלים , בפֿרט שבת און יום ־ טובֿ . דוד סירסעס בוך און אַרטיק ­ לען זענען פּאָפּולער אויך צווישן די אַלגעמיינע , לאו - דווקא ייִדישע וועגעטאַרישע קרײַזן . ווי גרויס איז דער מהלך צווישן דעם נײַעם תּורה ־ שיעור אָדער אַלט ־ ייִדיש קרײַזל און דעם געחלומטן פֿרײַען אוניווערסיטעט ? אַז עס קומען שוין פֿאָר צוויי אונטערנעמונגען אַזעלכע , פֿאַר וואָס זאָלן נישט זײַן דרײַ אָדער פֿיר ? אַז מע קען לערנען תּורה און " בבֿא ־ בוך " אויף ייִדיש , קען מען דאָך אויך לערנען פֿילאָסאָפֿיע , געשיכטע , מאַטעמאַטיק , די נאַטור ־ וויסנשאַפֿטן . אָדער אויך זינגען , שפּילן שאָך , טאַנצן באַלעט , קבלה , רעדן עספּעראַנטאָ - וואָס קען מען נישט לערנען אויף ייִדיש ? אויב עס געפֿינען זיך ווײַטער בעלנים , סײַ צו לערנען , סײַ צו ווערן געלערנט , איז אונדזער פֿרײַער אוניווערסיטעט שוין פֿאַראַן . איך האב די 70 לימיטיד און פֿאַר עטלעכע סיבה , עס נאָר זיצט אין די טאַש , איך וועט יוזשאַלי כאַפּן אַ מער אָביעקטיוו . איך בין געגאנגען צו נוץ עס פֿאַר אַ וואָך און באַקומען באַקאַנט ווידער . דאַנק פֿאַר דעם פּאָסטן , פייַן סעריע . באָב מיר איז ניט באַקאַנט , צי מע פֿאָרשט איצט ערנסט זלמן שניאורס ייִדישע ווערק . רוסישע ליטעראַטור - קענער אינטערעסירן זיך צו מאָל מיט שניאורן , ווײַל אייניקע זײַנע לידער האָט איבערגעזעצט דער באַקאַנטער דיכטער וויאַטשעסלאַוו כאָדאַסעוויטש . לעצטנס , האָב איך זיך אָנגעשטויסן אויף אַ " זשורנאַל פֿון קעלנער אוניווערסיטעט " פֿאַרן יאָר 2004 , וווּ עס ווערט דערציילט וועגן אַ גאַסט , וואָס איז געווען געקומען קיין קעלן אַזש פֿון דעם באַגדאַדער אוניווערסיטעט : ד ״ ר הײַדער אַ . יאַסים פֿונעם אינסטיטוט פֿון סעמיטישע שפּראַכן , בײַם פֿאַקולטעט פֿון שפּראַך - קענטעניש . לויט דעם ווי עס דערציילט דער " זשורנאַל " , האָט זיך דער איראַקער געלערנטער באַשעפֿטיקט מיט מאָדערנער העברעיִשער דיכטונג און אָנגעשריבן אַ ביאָגראַפֿיע פֿון זלמן שניאור . געזונט - רעפֿאָרם , גרײַזן און דערװאַרטונגען אינטערעסאַנט איז , װאָס דאָס זײַנען פּונקט די זעלבע חסרונות פֿון װעלכע עס לײַדט די אַמעריקאַנער סיסטעם . װאָס לאָזט דאָס אונדז הערן ? נישט װאָס די אוניװערסאַלע געזונט - פֿאַרזיכערונג ( דער ציל פֿון איצטיקן אַמעריקאַנער געזונט - רעפֿאָרם ) טױג נישט ( אײַ , אַפֿילו אַ סיסטעם װי אױסטראַליעס איז נישט פֿרײַ פֿון גרײַזן ? ) , נאָר װאָס מיר קענען נישט ריכטן זיך אַז די אוניװערסאַלע פֿאַרזיקעהרונג װעט תּיכּף לײזן אַלע פּראָבלעמען . יעקבֿ האָט אַרויסגעוויזן אַ באַזונדערע ליבשאַפֿט צו יוספֿן , און האָט אים געמאַכט אַ ספּעציעלן פֿיל - קאָליריקן מלבוש , ווי אַ סימן פֿון זײַנע פֿאַרשיידנאַרטיקע גײַסטיקע כּשרונות ; יוסף פֿלעגט נאָכשפּירן נאָך זײַנע ברידער , און איבערגעבן זײַן טאַטן , ווען זיי האָבן זיך געפֿירט , לויט זײַן מיינונג , נישט ריכטיק . יוסף פֿלעגט אויך דערציילן זײַנע ברידער וועגן זײַנע חלומות , אין וועלכע ער האָט געזען פֿאַרשיידענע רמזים , אַז אין דער צוקונפֿט וועט ער באַקומען אַ מאַכט איבער זײַן משפּחה . דער רמב ״ ם שרײַבט אין הלכות תּשובֿה ( ב , ז ) : " יום הכּיפּורים הוא זמן תּשובֿה לכל , לכל יחיד ולרבים וכו ׳ לפֿיכך חייבֿים הכּל לעשות תּשובֿה וכו ׳ ביום הכּיפּורים " - יום ־ כּיפּור איז די צײַט פֿאַר תּשובֿה פֿאַר אַלע , פֿאַר אַ יחיד און פֿאַר רבים . . . דעריבער , זײַנען אַלע מחוייבֿ תּשובֿה צו טאָן אין יום ־ כּיפּור . . . " דער ׳ ייִדישער דערציִונג ־ פּראָיעקט ׳ האָט איצט אַ ברייטערע וויזיע , און דאָס איז צו אַנטפּלעקן נײַע צוגאַנגען אין ייִדישער דערציִונג פֿאַר יעדן עלטער , " האָט איבערגעגעבן דעבי סײַדען , די פּראָיעקט ־ פֿאַרוואַלטערין . " דורכן אויסשטעלן טאַניאַ פֿרעדמאַנס ווערק , וועלן אַ סך מער מענטשן זיך באַקענען מיט איר , און ס ׳ וועט אונדז אויך העלפֿן לאָזן צו וויסן די מענטשן וועגן אונדזער נײַער ריכטונג . " מעלדונג גרופע : וואַמפּס מעלדונג שם : מאַטשעטע . דוודריפּ . קסוויד - וואַמפּס מעלדונג דאטום : 11 דעצעמבער 2010 פילענאַמע : מאַטשעטע . דוודריפּ . קסוויד - וואַמפּס מקור : n / אַ נומער : 700מב גענרע : אַקשאַן | אַדווענטורע | קאמעדיע | קרימע וידאו : קסוויד | 608 336 | 794 קבפּס אַודיאָ : פויליש | mp3 | 128 קבפּס סובטיטלעס : קיינער רונטימע : 105מן ימדב רייטינג : 7 . 5 / 10 ( 17 . 881 וואָוץ ) רט קריטיקס : 6 . 5 / 10 ( 129 באריכטן ) דירעקטעד דורך : עטהאַן מאַניקוויס , ראבערט ראַדריגעז סטאַררינג : דאַני טרעדזשאָ , ראבערט דע ניראָ , דזשעסיקאַ אַלבאַ , מישעל ראַדריגעז ימדב : http : / / www . imdb . com / title / tt0985694 / פּילאָט : די העכסט באָקע פעדעראַלע מאַטשעטע איז כייערד דורך עטלעכע אַנסייווערי טייפּס צו אַססאַססינאַטע דער סענאַטאָר . אבער פּונקט ווי ער ס וועגן צו נעמען דעם שיסער , ער נאטיצן עמעצער אַימינג בייַ אים און ריאַלייזיז ער ס שוין שטעלן אַרויף . ער קוים סערווייווז די סנייפּער ' ס קויל , און איז באַלד אויס פֿאַר רעווענגע זיין פרייַערדיק עמפּלויערס , מיט די הילף פון די רעלוקטאַנט זיין אַלט פרייַנד טשעעטש מאַרין , וואס האט ווערן אַ גאַלעך און טאַקען אַ וואָוו פון נאַנווייאַלאַנס . אויב איר אָנשטעלן אים צו נעמען אויס די שלעכט גויס , מאַכן זיכער די שלעכט גייז אַראַן ה איר ! קוויטקאָ האָט מיט זײַנע ערשטע לידער געקריגן אַ גרויסן נאָמען . געוויס זענען די דאָזיקע בכורים זײַנע געווען אַן אָנזאָג אויף עפּעס , וואָס איז נישט מקוים געוואָרן . דאָס איז , אַגבֿ , געווען דער גורל פֿון אַ סך פּאָעטן אין רוסלאַנד , וואָס די רעוואָלוציע האָט איבערגעבראָכן זייער אַנטוויקלונג , און די שפּעטערדיקע סאָוועטישע ליטעראַטור - פּאָליטיק האָט זיי לחלוטין דערקוועטשט און פֿאַרוואַנדלט אין פּורים - שפּילער . אויך קוויטקאָ וואָלט אַנדערש געוואַקסן און אַנדערש זיך אַנטוויקלט אין אַ פֿרײַער וועלט . מיר מעגן אָבער אָננעמען , אַז ער וואָלט סײַ - ווי , אויך אין אַנדערע באַדינגונגען , נישט געבליבן בײַ דעם אומעט - אומרו פֿון זײַן ליטעראַרישן אָנהייב . און פּונקט אַזוי איז אויך זיכער , אַז אַפֿילו אין זײַנע שפּעטערדיקע סאָוועטישע יאָרן איז ער פֿאָרט געבליבן געטרײַ דעם פֿאָלקס - טאָן , דעם פֿאָלקס - גראָטעסק און דער פֿאָלקס - פֿאַנטאַסטישקייט , וואָס מען האָט באַגעגנט אין זײַנע ערשטע לידער . עפּעס פֿון זײַן ערשטער פּרימיטיווער נאַטור - קרעפֿטיקייט איז געבליבן אויך אין זײַן ווײַטערדיק שאַפֿן , הגם די מאָטיוון פֿון זײַן שאַפֿן זענען שוין געווען הימל - ווײַט פֿון יענער יוגנטלעכער מרה - שחורה , פֿון יענער פֿאַנטאַסטישער פֿאָלקס - מעשׂהדיקייט , פֿול מיט לצים , שרעטעלעך און אַנדערע בין - מנחה - למעריבֿ - וויזיעס , וואָס האָבן כאַראַקטעריזירט זײַנע אָנפֿאַנגערישע פּרוּוון אין דער ייִדישער פּאָעזיע . די פֿרויען זענען בכלל מער אויסגעשטעלט צו דער פֿרײַער וועלט ווי די מענער . געוויינטלעך , איז עס די פֿרוי וואָס רעדט מיטן קינדער ־ דאָקטער , מיט די וווילפֿאַרזאָרג ־ אַגענטורן , און מיט דער עלעקטריע ־ פֿירמע . דעריבער איז זייער ענגליש אַ סך פֿליסיקער ווי בײַ זייערע מענער . די פֿרויען האָבן דערציילט פֿיידער , אַז זייערע מענער שטאָלצירן טאַקע מיט דעם וואָס זייער ייִדיש איז בעסער ווי זייער ענגליש , ווײַל דאָס איז אַ סימן , אַז זיי זענען פֿאַרטיפֿט אינעם לערנען . געלט האָט אונדז געלאָזט אָנשטעלן אַ טאַלאַנטירטן דיזײַנער און געהאָלפֿן פֿאַרשפּרייטן דעם זשורנאַל , שטעלן רעקלאַמעס , שיקן אויף די זומערקורסן , צו די לערערס פֿון ייִדיש ־ קלאַסן , צו לייענערס פֿון אַנדערע ייִדיש ־ פּובליקאַציעס , אאַזִ ״ וו . אָבער געלט קען נישט פֿאַרענטפֿערן אַלע צרות : פֿון וואַנען , למשל , וועט מען נעמען שרײַבֿערס ? איך האָב דורכגעקוקט עטלעכע אַלטע נומערן " חשבון " און געזען די פּלעיאַדע מחברים . קודם אײַערע אייגענע : ה . רויזענבלאַט , אליהו טענענהאָלץ , אַלעקס ראַבין , לילקע מײַזנער און משה שקליאַר , און דערצו גוט ־ באַקאַנטע שרײַבערס פֿון איבער דער גאָרער וועלט ווי אַבֿרהם סוצקעווער , חיים גראַדע , אַבֿרהם גאָלאָמב , רבֿקה באַסמאַן בן ־ חיים , בלומע לעמפּל , לילי בערגער , און ווער נישט ? מיר האָבן אויך אַ מאָל געהאַט די זעלבע כּוחות , די זעלבע קוואַלן , אָבער ווייניק זײַנען געבליבן . איז פֿון וואַנען וועלן מיר נעמען שרײַבערס ? צום גליק , זײַנען נאָך דאָ אַ צאָל שרײַבערס פֿונעם עלטערן דור - משה שקליאַר , שלום לוריע , אַלכּסנדר שפּיגעלבלאַט , ביילע שעכטער ־ גאָטעסמאַן , ביז הונדערט און צוואַנציק , און ביז לעצטנס , יחיאל שרײַבמאַן , איטשע גאָלדבערג - אָבער נישט גענוג . די גוטע בשׂורה איז , וואָס עס זײַנען נאָך אַלץ דאָ מענטשן פֿון דעם מיטעלן דור , וואָס קענען אָנשרײַבן אַ לײַטישן אַרטיקל אויף ייִדיש . די אוניווערסיטעטישע קורסן שטעלן אויך צו נײַע מחברים און לייענערס , אפֿשר מער ווי די ייִדישע שולן , ווײַל אַזוי פֿיל פֿונעם לערנען אויף אַזאַ ניוואָ באַציט זיך צום געשריבענעם וואָרט . הייסט עס אַז עס , זײַנען דאָ געבילדעטע יונגע ־ לײַט וואָס האָבן וואָס צו זאָגן , וואָס קענען שרײַבן , אמת , נישט פּערפֿעקט אויף ייִדיש , אָבער דער עיקר , זיי ווילן שרײַבן און זיי לאָזן זיך רעדאַקטירן . און דערפֿאַר בין איך אַ רעדאַקטאָר איך זאָל זיי רעדאַקטירן . זשוק אויף אַ דראָט ניטאָ די דזשאַמפּינג זשוק דזשאַמפּינג איבער די קראָוז און כאַפּ פון דראָט צו דראָט . ווי לאַנג קענען איר בלייַבנ לעבן ? מיר הערן צו די רייד זיך צו , דער שופֿר בלאָזט : טרו ־ טרו ־ טרו . דער ליטוואַק , וואָס פֿלעגט קומען קיין וואַרשע קויפֿן סחורה , פֿלעגט אין וואַגאָן זידלען די פּוילישע מיט דער בלאָטע גלײַך . " טשמײַערס , עפֿנט אַ פֿענצטער אין וואַגאָן , לאָזט אַרײַן אַ ביסל וואָזדוך ( לופֿט ) . " מיר האָבן געדאַרפֿט קוקן דעם אמת גלײַך אין פּנים אַרײַן און זיך אָפּגעבן אַ דין ־ וחשבון , מיט וואָס זײַנען מיר שוואַכער פֿון די פֿריִערדיקע דורות און מיט וואָס זײַנען מיר שטאַרקער ? די חסרונות און פּגימות זײַנען דאָך קלאָר : שווער צו געפֿינען אַ סך בעלנים אויף אָנצושרײַבן אַ לײַטישן אַרטיקל , - די געבוירענע ייִדיש ־ רעדערס און - לייענערס גייען אַוועק אין דער אייביקייט . איך דערמאָן זיך אינעם וויץ וועגן דעם ייִדישן צײַטונג ־ רעדאַקטאָר וואָס זעט ווי אַ לוויה גייט פֿאַרבײַ זײַן פֿענצטער און ער רופֿט אויס צום דרוקער , " דרוקט מיט איין עקזעמפּלאַר ווייניקער " . איך וועל זײַן גאַנץ אָפֿן מיט אײַך ; יאָ , איך לייען די נעקראָלאָגן אין " פֿאָרווערטס " און קוק באַלד אויף אונדזער פּאָסט ־ רשימה צו זען , אויב ס ׳ איז נישט , חלילה , אַוועק אונדזערס אַ לייענער . לעצטנס , האָב איך זיך געשטעלט אַ פּערזענלעכן ציל פֿון פֿאַרבײַטן יעדן פֿאַרשטאָרבענעם לייענער מיט אַ לעבעדיקן . נישט אַזוי גרינג מאַכט זיך דאָס ווי סע רעדט זיך . אַלע ווייסן , אַז דאָס אַרומפֿאָרן מאַכט אַ מענטשן ניט בלויז מיד , נאָר אויך אַ ביסל קליגער . למשל , מיט אַ פּאָר יאָר צוריק האָט מען מיך גערופֿן צו לייענען אַ לעקציע אין פּאָרטלענד , אָרעגאָן , וווּ עס געפֿינט זיך דער באַקאַנטער " ריד - קאָלעדזש " . דאָרטן האָב איך זיך דערוווּסט , אַז דער נאָמען האָט צו טאָן מיט דער היגער רײַכער משפּחה , ריד , וועלכע האָט מיט אַ יאָרהונדערט צוריק זיך צעבײַטלט אויף דער לערן - אינסטיטוציע . נאָך מער : טאַקע פֿון אָט דער משפּחה שטאַמט דזשאָן ריד , דער פּיאָנער פֿון דער אַמעריקאַנער קאָמוניסטישער באַוועגונג און דער העלד פֿונעם " אָסקאַר " - באַקרוינטן פֿילם " רויטע " ( Reds ) . קריסטנטום איז אָפפיסיאַללי דערקענט און 7 מער , אין 321 עמפּעראָר קאַנסטאַנטין ארויס אַ גזירה , וואָס פארענדערט דעם טאָג פון מנוחה פון שבת צו זונטאג . קאַנסטאַנטין איז געווען אַ דעוואַטי פון די פּייגאַן זון גאָט , אזוי סאַנקטיפיינג אָרדערד די זונ - טאָג . אין דער צייַט פון די גזירה איז ניט אַ פאַלאָוער פון יאָשקע המשיח , באַפּטיזאַם איז לעטינג אַרויף אויף זייַן דעטבעד . זיין גרונט איז געגרינדעט זונטיק ווי אַ דענקמאָל פון יוזל ' המתים , ליבערשט ווי די יידן אויס פון להכעיס . האלוי , מענדעל , וואָסי נייעס ? האַ ? ווער אי דאָס יאנקעל ! ווער ? איך יאנקעל ! אהה וואָסטע געוואָלט ? זאגסט מער אייביג איך קאָל נישט , דא בין איך ! וואס ? אָקעי , זיי מיר געזינד ! נאַ , הענג נישט אויף ! וואָס ? יאנקעל ! איין מינוט ! אךךך שששאאאָטס וואס האט פאסירט ? האסט מיך געמאכט אויט , כ ' האב געשפיעלט טעֶטריס אה אנטשולדיגט סוי וואס זאגסטע ? זיי געזינד נאַ יאנקעל , האסט שוין געגעסען סאַפער וואָס קלערסטו ? צעהנע ביינאכט ? אהה איך האלט נאך פאר סאפער , סי שוין צעהנע ? ? קוק שוין , איך שפיל שוין טעטריס זינט זיבענע . איך לויף עפעס עסען כעל רעדען דורכ ' ן יאָר אז עס פאָרט פאַרביי די פאליציי מיט קולות הערט מען נישט , הלילה הזה איז דער אויער עמפינדליך צו יעדען געשריי . יעדער צוגייט אהיים צו זיין ליידיגע נעסט מיט א רואיג געוויסען , ווי נאָר מען קלאַפט אָן די קליאַמקע פון טיהר שלאָפט מען באלד ביז מען וואַכט זיך צו א ניי געבאָרעדיג טאָג , נישט וויסעדיג צו ס ' איז פאר - טאג צו פאר - נאכט אויף דעם שבת האָבען מיר שוין ווייניגער צו שלעפען . דאס ווארט " ווייניג " באדייט , איך האב נישט געדארפט בינדען רענצלעך צום דאַך און כ ' האב געקענט ארויסקוקען פון הינטערשטען שפיגעל ביים דרייווען די קאַר איז ווי פון זיך אליין געפארען אויפ ' ן אומגעפלאַסטערטען בריקעל וואס טראָגט צום קאָנטרי , זיך איינגעדרייט אלע שטעגען און וועגען ווי א געשולדעטער סאלדאט מיט א געהויבען געמיט ברום איך שטיל אינטער דעם ניגונ ' דיל וואס שפילט אויפ ' ן סי - די , ווען עס קומט אריין א צאָק פון די צוויי פאָדערשטע פענצטער . א סטאַדע הינגעריגע הערשען לויפען ביי דער זייט פון טראטור מיך צו באגריסען איידער די קאַר שטעלט זיך אָפ קומען זיי שוין צו לויפען , משה ' לע פאָכעט מיט א צווייגעל אין האנט , ווי א טרעפיק פאָליס ווינקט ער מיר , דאָ מאך א רעכט ' ס . שטעל זיך דאָ . און זיי העלפען מיר אריין ברענגען די טלית און תפילין מיט די איבעריגע חפצים די קינדער גייען שלאָפען שפעט דאנערשטאג ווייל טאַטי קומט באלד , און פרובירען זאָל איך קומען מיט ליידיגע הענט אפילו די פרוי קוקט זיך צו מיט נישט ווייניג קנאה , אפשר פאָרט איז דאָ עפעס פאר איהר . און אז מען זיכט טרעפט מען . דאס פעקעל שמוציגע וועש ברענג איך איהר אהיים איטליכע וואך Email : שיקן אַ בריוול דורך email צו דזשקסולליוואַן באַגאַזלענען סטעול פּלאַן פאַרמעסט מעלאַניע קאָדדינגטאָן גיאָרגיאָ אַמאַני קאָליר ינלענדיש דעסינגער גראַפיק דיזיין זשאַליוזן & שאַדעס פעטרוס פראַנק ינהאַביטאַט פלאַך ינלענדיש ינלענדיש פּלאַן פּראָדוקץ סטאַפפאַן סטרינדבערג נייטקלאַב גאַרנעט הילל זיס 038 גאַבבאַנאַ דעקאָר8 וואַלד באַגאָט ריטאָרט ילעקטריקאַל אַקסעסעריז נייטקלאַב פּלאַן כסימע קלוב יסאַבעל לאָפּעז טיג סאַנדראַ טאַררועללאַ ינווייראַנמענאַלי פרייַנדלעך וויעססאָ באָוינג האַמצאָע פאַרלאַנג ווילליאַמס סאָנאָמאַ שטראַל קאָווער ווייערד מאַגאַזין טעקסטשערז פאָטאָ אין יאַנואַר 1938 האָבן זיך אָנגעהויבן נײַע אַרעסטן . אין יענער צײַט , זענען די הויפּט ־ מיטאַרבעטער פֿונעם " אַגראָ ־ דזשוינט " שוין געווען , על ־ פּי ־ רובֿ , אַרעסטירט . די זיכערהייט ־ דינסטן האָבן זיי פֿאַרהאַלטן פֿאַר די קאָנטאַקטן מיט די " אַנטי ־ סאָוועטישע עלעמענטן " . די אָרגאַניזאַציע , אין וועלכער זיי האָבן געאַרבעט , האָט אָפּגעהיט איר אָריגינעלן נאָמען - " די אַמעריקאַנער ייִדישער אַגריקולטור ־ קאָרפּאָראַציע " - און פֿלעגט יעדן טאָג קאָנטאַקטירן מיט די אויסלענדער . אַ סך מיטאַרבעטער האָבן באַזוכט אַנדערע לענדער , באַקומען אַ בילדונג אין אייראָפּע , אָדער זענען געבוירן געוואָרן אין די ראַיאָנען פֿונעם ראַטן ־ פֿאַרבאַנד , וואָס האָבן זיך שפּעטער פֿאַרוואַנדלט אין אומאָפּהענגיקע מלוכות . - כ ' געדענק צײַטן , ווען יעדעס מאכל האָט מען בײַ אונדז געגעסן מיט ברויט , אַזוי הונגעריק איז מען געווען - קאַרטאָפֿל מיט ברויט , מילך מיט ברויט , עפּל מיט ברויט , קאַווענע מיט ברויט . . . אַז מען שיקט מיר צו אַן אויסצוג פֿונעם ווילנער אָוונטבלאַט " וואַקאַראָ זשיניאָס " ווייס איך , אַז דאָרטן וועט זײַן שמוץ אויף ייִדן . נאָר אַזאַ אַנטיסעמיטישע בילערײַ ווי הײַיאָר , אין מערץ חודש , איז נאָך ניט געווען . אין ריגע איז דאַן פֿאָרגעקומען אַ חורבן ־ קאָנפֿערענץ , וואָס עס האָט אָרגאַניזירט דער וועלט ־ קאָנגרעס פֿון רוסיש ־ רעדנדיקע ייִדן . די הויפּט ־ רעדנער זײַנען געווען דער דירעקטאָר פֿון ש . וויזענטאַל ־ צענטער אפֿרים זוראָף , דער אָנפֿירער פֿון דעם קאָנגרעס באָריס שפּיגל און דער קאָנגרעס ־ פֿאָרשטייער פֿון ישׂראל לעאָן גרינבערג . לאמיר מאכן א סך הכל פון אונזערע ווערטער ביז יעצט , דער תכלית פון א איד איז צו זיין זאנט און זיין דבוק אין בורא עולם . עס איז מין ־ הסתּם ניט מעגלעך צו באַטראַכטן די געשיכטע פֿון אַזאַ קאָמפּליצירטער און סתּירותדיקער דערשײַנונג ווי דער מאָסקווער " גאָסעט " פֿון אַן " אָביעקטיוון " קוקווינקל . אַזוי אָדער אַנדערש מוז מען אָננעמען דעם אָדער יענעם צד אין דעם קאָנפֿליקט צווישן פֿאַרשידענע אינטערעסן און פּאָזיציעס . די אָפֿיציעלע סאָוועטישע היסטאָריאָגראַפֿיע פֿונעם ייִדישן טעאַטער , וואָס הייבט זיך אָן פֿון ליטוואַקאָווס בוך " פֿינף יאָר מעלוכישער ייִדישער קאַמער ־ טעאַטער " ( 1924 ) , שטייט נאַטירלעך אויף דער פּאָזיציע פֿון דער " ייִדסעקציע " . די ניט ־ סאָוועטישע טעאַטער ־ פֿאָרשונג באַטאָנט דעם סינטעז צווישן ייִדישקייט , וועלטלעכקייט און מאָדערניזם . וולאַדיסלאַוו איוואַנאָוו איז פֿאַראינטערעסירט קודם ־ כּל צו זען גראַנאָווסקיס קינסטלערישע עוואָלוציע . אַזאַ מין קוקווינקל איז גאַנץ באַרעכטיקט , בפֿרט אַז די ייִדישע וויסנשאַפֿט האָט צומאָל אַ נטיעה צו באַטאָנען די נאַציאָנאַלע אַספּעקטן אויפֿן חשבון פֿון דער קינסטלערישער קוואַליטעט . געוויינטלעך , ווערט דער " חכם " באַטראַכט ווי אַ גרעסערער בעל - מדרגה , ווי דער " פֿערטער זון " . בײַ תּקיעת - שופֿר איז די לעצטע מדרגה , " תּקיעה גדולה " , דווקא די וויכטיקסטע : זי נעמט אַרײַן אַלע אַנדערע מדרגות , שליסנדיק דעם גאַנצן סדר פֿון די תּקיעות . אין די חסידישע ספֿרים ווערט דערקלערט , אַז דער גרויסער בעל - מדרגה איז אַ חכם , וועלכער שטעלט זיך אויף דער מדרגה פֿונעם " פֿערטן זון " , און פֿאַרשטייט , אַז זײַן שׂכל איז גאָרנישט לגבי דער ענדלאָזיקער ג - טלעכקייט . דווקא דורך תּשובֿה , ווען מיר דערפֿילן אונדזער ביטול פֿאַרן אייבערשטן , ווען מע " זאָגט אָפּ " פֿון אַלע מדרגות און מע פֿילט זיך ווי דער " פֿערטער זון " , וואָס " ווייסט נישט , ווי צו פֿרעגן " , קען מען דערגרייכן אַ נײַע השׂגה אין עבֿודת - השם . דאָס קול פֿונעם שופֿר , אין פֿאַרגלײַך מיט די תּפֿילות , איז אַ פּשוטער קלאַנג , וואָס האָט נישט קיין ווערטער - באַדײַט - אַזוי ווי אַן אויסגעשריי פֿונעם האַרצן ; גראָד אַזאַ קלאַנג איז מסוגל צו דערוועקן דאָס אינערלעכע " פּינטעלע " אין דער ייִדישער נשמה , וואָס איז העכער פֿון אַלע חכמות . " ווי מיר ווייסן הײַנט , ווען אַ מאַן איז אויפֿן וועג צו אַ ווילדעניש און אַ זאַמד ־ שטורעם באַפֿאַלט אים און ער קען נישט אַנטלויפֿן ווערט ער צוגעדעקט מיט זאַמד . ווען וואַנדערער געפֿינען דעם טויטן מיט יאָרן שפּעטער נעמט מען אים צו " מעדיצין ־ סוחרים " און מע רופֿט אים אַ מומיע . אַזוינע מומיעס ניצט מען נאָך הײַנט אין דער מעדיצין " . דו הערסט ? זײ קלאַפּן זיך אין ברוסט " אָשמנו ! " , איך טרעף זיך מיט אַ מיידל שוין איין חודש און זי האָט פּלוצעם פֿאַרלוירן איר טאַטן . איך וויל זי טרייסטן , אָבער איך האָב מורא , אַז זי וועט זיך אָנהאַלטן אין מיר צו פֿיל . לעצטנס , האָב איך ספֿקות וועגן אונדזער באַציִונג . זאָל איך בלײַבן מיט איר , אָדער זי פֿאַרלאָזן , זי זאָל זיך געבן אַן עצה מיט אירע געפֿילן אָן מיר ? דער באַנײַטער אינטערעס צו קלעזמער ־ מוזיק , אָנהייבנדיק פֿון די 1980ער יאָרן האָט , בדרך ־ כּלל , צוגעצויגן צו די קלאַנגען פֿון די אַמאָליקע אוקראַיִניש ־ רומענישע קלעזמאָרים . מוזיקער פֿון דער דאָזיקער טעריטאָריע האָבן דאָמינירט אויף די קלעזמער ־ רעקאָרדירונגען אין אַמעריקע , פֿונעם אָנהייב 20סטן יאָרהונדערט ביז די 1940ער יאָרן . די גרויסע קלאַרנעטיסטן , ווי דייוו טאַראַס און נפֿתּלי בראַנדווײַן האָבן געשטאַמט פֿון יענע מקומות , אָדער בשכנות ( בראַנדווײַן פֿון מיזרח ־ גאַליציע ) . די פֿידלער לעאָן שוואַרץ , אייב שוואַרץ און ה . קאַל קרוטטשלאָוו 6 1 . 35 . 329 - 28 לאַפּס : " איך געווען אויף די פראָנט רודערן רעכט בייַ די סוף און עס נאָר גאַט אוועקגענומען , אָבער איך בין נאָך טאַקע צופרידן ווייַל איך געקומען דאָ און האט ניט טראַכטן איך ' ד אפילו זיין ריידינג בייַ דעם בינע פון דער אָפּרוטעג . איך געדאַנק איך ' ד בלויז קענען צו טאָן אַ ביסל לאַפּס ווייַל פון מיין קאַלערבאָון שאָדן און דאָ איך בין פייטינג פֿאַר די פראָנט רודערן . איך טראַכטן איך געגאנגען פֿאַר עס אויף מיין לעצט ווייך רייַף אַ קליין ביסל צו פרי צו זיין ערלעך אָבער איך קענען ניט זיין דיסאַפּויניד . זעקסט מיינט צו זיין מיין פּאָזיציע אויף דער גריד בייַ דער מאָמענט ווייַל אַז ס די דריט ראַסע אין אַ רודערן איך ' ווע סטאַרטעד פון אַז אָרט . מיין פּלייצע איז טאַקע ווייטיקדיק איצט צו . דער 90 - מינוט סעסיע דעם מאָרגן נאכגעגאנגען דורך אנדערן שעה דעם נאָכמיטאָג מיטל איך קענען טאַקע פילן די קאַלערבאָון טראַבינג . די שנעלקייַט ענדערונגען פון ריכטונג זענען די ביגאַסט אַרויסגעבן . פליקקינג די בייק דורך עטלעכע פון די שנעל קינגקס איז שווער גענוג ווען איר ' ווע גאַט פול שטאַרקייַט , אַזוי פֿאַר מיר ווייל אַ גרויס אָפּעראַציע צו שילדל מיין קאַלערבאָון בלויז לעצט וואָך , עס איז טאַקע שווער . צו זיין ערלעך איך האָפֿן עס ריינז פֿאַר די ראַסע מאָרגן , אָבער איך וועט פּרובירן מיין בעסטער פֿאַר דער מאָנסטער יאַמאַהאַ טעק 3 קאָלעקטיוו וועלכער די וועטער . " דאָס וואָרט " קץ " , וואָס מיינט " סוף " , איז פֿאַרבונדן מיט דער קומענדיקער משיח ־ גאולה , " קץ ־ הימים " . דעריבער , קאָן דער נאָמען פֿון דער פּרשה , " מקץ " , אָפּגעטײַטשט ווערן ווי " בײַ דער שוועל פֿון דער גאולה " אָדער " אַ שטיקל גאולה " . יוסף , וועלכער האָט זיך בײַם אָנהייב געפֿונען אין אַ טיפֿן גלות , זיצנדיק אין טורמע , האָט פּלוצעם זוכה געווען צו אַ פּערזענלעכער גאולה , און איז געוואָרן איינער פֿון די סאַמע בכּבֿודיקע מענטשן אין מצרים . אינאײנעם מיט זיין לעצטן שריי אױף צװײען - נאָכן אָפּפֿינצטערן אַריבער 20 יאָר איז ער , אויפֿן סמך פֿון אַמנעסטיע , געוואָרן באַפֿרײַט פֿון קאַטאָרגע . משה גרודהס מעמואַר איז געשריבן פּשוט און אמתדיק , אָן אויסטראַכטענישן און באַפּוצונגען און איז דערפֿאַר זייער איבערצײַגעוודיק . ער איז אַ גוטער אָבסערווירער און זײַן זכּרון דינט אים גוט . אין זײַן בוך זײַנען פֿאַראַן פֿײַנע באַשרײַבונגען פֿון ייִדישן שטייגער לעבן אין פּוילן , ווי אויך פּרטימדיקע סצענעס פֿון דעם , וואָס ער האָט זיך אָנגעזען בעת זײַנע וואַנדערונגען איבער דער ברייט פֿון סאָוועט ־ רוסלאַנד ; זיי שפּיגלען אָפּ ענלעכע איבערלעבונגען פֿון טויזנטער אַנדערע ייִדישע מלחמה ־ פּלטים . גרודה איז פֿול מיט לויב פֿאַר די פּשוטע רוסישע מענטשן , מיט וועלכער ער איז געקומען אין באַרירונג און וואָס האָבן אים אָפֿט מאָל אַרויסגעהאָלפֿן און ער שאַצט אָפּ זייער מענטשלעכקייט און גוטהאַרציקייט . דאָס שטערט אים אָבער ניט אַרויסצוטראָגן אַ נעגאַטיוון אורטייל איבערן סאָוועטישן רעזשים . ער שרײַבט : " איך מוז זיך מודה זײַן , אַז איך האָב פֿאַרלאָזן רוסלאַנד מיט געמישטע געפֿילן : פֿון איין זײַט בין איך געווען דאַנקבאַר , וואָס זיי האָבן מיך באַשיצט פֿון די דײַטשן ; אָבער פֿון דער אַנדערער זײַט האָב איך צוגעזען דעם גרויסן ליגן וועגן דער כּלומרשטער ׳ גלײַכקייט ׳ , וואָס האָט געדאַרפֿט זײַן דער תּוך פֿון דעם רעזשים און וואָס זיי האָבן פּראָקלאַמירט איבער דער וועלט . פֿאַקטיש איז דאָס געווען איין גרויסער בלאָף " ( ז ׳ 243 ) . ברײַנע וואַסערמאַן איז געבוירן געוואָרן אין אַ שארית ־ הפּליטה ־ לאַגער אין ווין , און האָט אימיגרירט מיט אירע טאַטע ־ מאַמע קיין קאַנאַדע אין 1950 . איר מאַמע , דאָרע וואַסערמאַן , האָט געגרינדעט דעם מאָנטרעאָלער ייִדישן טעאַטער אין 1958 ( שפּעטער באַקאַנט ווי דער " דאָרע וואַסערמאַן ייִדיש ־ טעאַטער " ) און דורות מאָנטרעאָלער האָבן זיך באַטייליקט אין דער גרופּע , וואָס איז , אין תּוך , געווען אַן אַמאַטאָרן ־ טרופּע , אָבער האָט אויפֿגעפֿירט וווּנדערלעכע פּיעסעס פֿאַר דער בינע . ווען דאָרע איז געוואָרן קראַנק , האָט זי געבעטן איר טאָכטער , זי זאָל איבערנעמען די פֿירערשאַפֿט פֿונעם טעאַטער אין 1996 . ברײַנע וואַסערמאַן האָט צו יענער צײַט באַקומען איר מאַגיסטער אין רעזשי פֿונעם ניו ־ יאָרקער אוניווערסיטעט . איבערזעצונגען געשטיצט דורך וובעט 4 . 2 . 3 פּאַוערד דורך וובוללעטין ווערסיע 4 . 0 . 8 דרוקרעכט © 2011 וובוללעטין סאָלוטיאָנס , ינק . . אַלע רעכט רעזערווירט . שפּאַלטן : vBHELP . pl - פויליש וובוללעטין סופּפּאָרט שטיצן : ווילו עקסטרע טאַבס דורך וובוללעטין היספּאַנאָ דער ערגסטער פֿאַל פֿון אַנטיסעמיטיזם אין אירלאַנד איז געווען דער אַזוי ־ גערופֿענער " לימעריקער פּאָגראָם " . אינעם פּעריאָד פֿון 1884 ביז 1896 האָבן די ייִדן אין דער שטאָט לימעריק געליטן פֿון אַ צאָל גאַס ־ אָנפֿאַלן , און אין 1904 האָט אַן אַנטיסעמיטישער גלח דערקלערט אַ בויקאָט קעגן די ייִדישע קראָמען ; די אָרטיקע ייִדן - על ־ פּי רובֿ הענדלער - האָבן געמוזט פֿאַרלאָזן די שטאָט . הגם דער דאָזיקער אינצידענט איז באַקאַנט אין דער אירלענדישער געשיכטע ווי אַ " פּאָגראָם " , האָט ער ווייניק צו טאָן מיט עכטע בלוטיקע פּאָגראָמען אין מיזרח ־ אייראָפּע . די רעגירונג האָט באַשטראָפֿט די שולדיקע ; דער גלח איז באַזײַטיקט געוואָרן ; קיין איין ייִד האָט נישט באַקומען קיין ערנסטע וווּנדן . עס איז שווער צו זאָגן וועמען ער האָט דערמיט געסטראַשעט און געמיינט צו באַשטראָפֿן פֿאַר זײַן סעריאַלן דורכפֿאַל : דאָס פֿאָלק , וואָס האָט אים אַנטוישט ; זײַן פּאַרטיי , וואָס איז אים נישט דאַנקבאַר פֿאַר זײַן פֿירערשאַפֿט , וועלכע האָט זי צעשמעטערט , אָדער גאָר זיך אַליין . ווײַל - מיטן פֿאַרלירן די שאַנסן צו ווערן צום צווייטן מאָל דער פּרעמיער ־ מיניסטער און ווידער אָנצופֿירן מיט דער מדינה , איז זײַן לעצטער באַגער געבליבן כאָטש ווי דער מיניסטער פֿאַר זיכערהייט אָנצופֿירן מיט דער אַרמיי . דאָרט האָט ער זיך אויפֿגעכאָוועט און אַרײַנגעאָטעמט אין זיך דעם מיליטאַנטישן גײַסט זינט זײַנע ייִנגסטע יאָרן , נאָכן פֿאַרלאָזן די נעסט פֿונעם קיבוץ . די " עבֿודה " אונטער זײַן פֿירערשאַפֿט איז אָבער אין די וואַלן געוואָרן צעטראַסקעט און האָט באַקומען בלויז 13 מאַנדאַטן - די נידעריקסטע אין דער געשיכטע פֿון דער פּאַרטיי און פֿון דער מדינה . זי איז געוואָרן פֿאַרשטויסן אויפֿן פֿערטן אָרט נאָך ליבערמאַנס " ישׂראל ביתנו " - און ברק איז געצוווּנגען געוואָרן צו דעקלאַרירן , אַז דאָס פֿאָלק און דער גורל האָבן פֿאַרמישפּט די " עבֿודה " ( צוזאַמען מיט אים ) צו גיין אין דער אָפּאָזיציע . בעת דער צווייטער וועלט ־ מלחמה האָט מינאַ זיך געראַטעוועט אין סאָוועטן ־ פֿאַרבאַנד , וווּ זי האָט געשפּילט מיט לאָלאַ פֿאָלמאַן , דזשיגאַן און שומאַכער אינעם " ביאַליסטאָקער טעאַטער ־ מיניאַטור " . ווי אַ פּוילישע בירגערין , און אַ דאַנק אַן אָפּמאַך צווישן פּוילן און ענגלאַנד , האָט מען זי און איר קליין טעכטערל , און 20 אַנדערע מענטשן , געשיקט קיין אוגאַנדאַ אין 1944 , צו זײַן וואָס ווײַטער פֿון דער מלחמה - צו " אַ קאָלאָניע אין מיטן פֿון אַ וויסטעניש " . אין אַ ראַדיאָ ־ אינטוערוויו מיטן קאָרעספּאָנענט קאָבי ווײַצנער אין דער " פֿאָרווערטס " ־ שעה , אין 2000 , האָט זי דערציילט ווי מע האָט געלעבט אין שטרויענע כאַטעס , געהערט ווי די שלאַנגען און מאַלפּעס קריכן אַרום . בײַ טאָג האָט מען באַאַרבעט די ערד און פֿאַרזעצט קאַרטאָפֿל און געפּרוווּט מאַכן דאָס לאַנד פּאַסיק פֿאַר פֿאַרמערײַ . " מיר זענען אַליין געוואָרן ווי ווילדע חיות " , האָט זי געזאָגט . זי האָט געלערנט מיט די קידנער פּוילישע לידער און טענץ און ווען מע האָט די קינדער ־ גרופּע געבראַכט קיין נײַראָבי פֿאַרן בריטישן קאָנסול , איז זי געבליבן דאָרטן . איר שוועסטער , וואָס איז געווען מיט איר די גאַנצע צײַט , האָט אויך באַקומען אַרבעט לעבן איר . פּיגס ליבע ופמערקזאַמקייַט און וועט באַסק אין זייַענדיק גערעדט צו , הנאה אַ קראַצן הינטער די אויער און אַ גוט רייַבן אַראָפּ מיט אַ באַרשט . אָבער , קיינמאָל פּאַטש אַ חזיר אויף די דערציען סוף , אָדער אויף די פּלייצעס . דיין ליבלינג חזיר וועט האַסן דעם , וועט זייַן אַנפערגיווינג צו יענע , וואס פּרווון דעם , און וועט ברויגעז זייַן פֿאַר טעג , אויב ניט וואָכן . נאָך איין פּאָרל איז , לויט אַלע סימנים , געקומען צו " טעסטירן " זייער באַקאַנ ­ ט ­ שאַפֿט , אפֿשר אַן עלעקטראָנישע . ער , אַ פֿופֿציק - יאָריקער צי אַפֿילו עלטער , איז געווען פֿון ענגלאַנד , אָבער האָט אויסגעזען ווי דער פֿראַנצויזישער אַקטיאָר לויִ דע - פֿינעס ; און זי איז געווען פֿון האָלאַנד , צוויי מאָל גרעסער פֿון אים . אַ פּעפֿערקע , פֿלעגט זי זיך ניט באַווײַזן ביז אַרום איינס אַ זייגער , און ער האָט דערווײַל אַרײַנגעקוקט אין אַ בוך אין אונדזער בײַם - ימישן לייען - זאַל . דערויף האָבן מיר נישט באַקומען קיין תּשובֿה . זינט קריעת ־ ים ־ סוף , ווען מען האָט דעם ים געשפּאָלטן , קומען פֿאָר שפּאַלטונגען בײַ ייִדן און בײַ דער רעליגיעזער יוגנט . . . אליעזר שטיינבאַרג , דער ייִדישער משלים ־ דיכטער , האָט געשטאַמט פֿון ליפּקאַן , בעסאַראַביע און ערשט אין יאָר 1919 , באַלד נאָך דער ערשטער וועלט ־ מלחמה איז ער געקומען קיין טשערנאָוויץ , ווען בעסאַראַביע איז דעמאָלט שוין געווען , פּונקט ווי בוקאָווינע , אַ רומענישע פּראָווינץ . די קאָמבינאַציע פון טעקסטוראַל ציגל ווענט , געהילץ פלאָרז און דזשוינערי און ספּלאַשאַז פון קאַרראַראַ מירמלשטיין געבן דעם ניו פּאַסיק אויס אַ גליטשיק הייַנטצייַטיקע פילן . דער אומקער קיין וואַרשע נאָך דער מלחמה איז געווען אַ שווערער אויספּרוּוו . מען האָט זיך געמוזט צופּאַסן צו די נײַע סאָוועטישע באַלעבאַטים און זייערע פּוילישע משרתים . די אַמאָליקע קאָמוניסטן און ליבעראַלן זײַנען אַדורך פֿאַרשידענע מינים אידעאָלאָגישע און שאַפֿערישע גילגולים . וואַט , אַ מאָל דער רעדאַקטאָר פֿון אַ וויכטיקער פּראָ ־ קאָמוניסטישער ליטעראַרישער צײַטשריפֿט , איז געוואָרן אַ קאַטוילישער דיסידענט . דער ליבעראַלער סקעפּטיקער אַנטאָני סלאָנימסקי , האָט אויף אַ ווײַלע אָנגעטאָן אַ מאַסקע פֿון אַ סטאַליניסט . וואַנדאַ וואַסילעווסקאַ , די טאָכטער פֿון פּילסודסקיס אַ נאָענטן חבֿר און דעם ערשטן פּוילישן אויסערן ־ מיניסטער , איז געוואָרן אַ פֿאַרביסענע סטאַליניסטקע און סאָוועטישע פּאַטריאָטקע , און האָט חתונה געהאַט מיטן אוקראַיִנישן דראַמאַטורג קאָרנייטשוק און איז פֿאַרבליבן לעבן אין סאָוועטן ־ פֿאַרבאַנד . 71 ) אמו של רבינו הרבנית הצדקנית מרת שטערנא שרה היתה בת הרה " ק ר ' יוסף יצחק ( בן כ " ק אדמו " ר הצ " צ ) והרבנית מרת חנה , בת הרה " ק ר ' יעקב ישראל מטשערקאס , בן הרה " ק ר ' מרדכי מטשערנאביל , בן הרה " ק ר ' מנחם נחום מטשערנאביל ( ראה אגרות ­ קודש ח " ב ע ' כו ) . נסתלק יא מרחשון תקנ " ח ( אגרות ­ קודש ח " ד ע ' תסו ) . ווען דזשעק זײַדענבערג האָט דעם חודש באַזוכט די " פֿאָרווערטס " ־ אויסשטעלונג אינעם " מוזיי פֿון דער שטאָט ניו ־ יאָרק " , האָט ער נישט געוווּסט , אַז עס וואַרט דאָרט אויף אים אַ סורפּריז : אויפֿן בילד פֿון די באַרימטע ייִדישע אַטלעטן איז געווען אַ פֿאָטאָגראַפֿיע , וואָס ער האָט דערקענט פֿון זײַן משפּחה ־ אַלבאָם . אַ בילד פֿון זײַן ברודער , האַראָלד זײַדענבערג , אַן אַמאָליקער שפּילער פֿאַר דער אַמעריקאַנער פֿוטבאָל ־ מאַנשאַפֿט פֿון קאָרנעל ־ אוניווערסיטעט , האָט מען געדרוקט אין אונדזער קונסט ־ בײַלאַגע אין 1952 . אין יאָר 1962 האָט מען באַשלאָסן אים נישט צוצוטיילן קיין בירגערשאַפֿט לויטן רעפּאַטריאַציע ־ געזעץ , צוליב זײַן אָנגעהעריקייט צו אַן אַנדער רעליגיע , אָבער מען האָט אים דערמעגלעכט צו באַקומען די בירגערשאַפֿט לויטן ישׂראלדיקן בירגערשאַפֿט ־ געזעץ . אינעם " הויכן געריכט " , וואָס האָט געלייזט רופּאײַזנס ענין , זענען געזעסן 5 ריכטער . פֿיר פֿון זיי האָבן אָנגענומען דעם באַשלוס אים נישט אַרויסגעבן קיין בירגערשאַפֿט לויטן רעפּאַטריאַציע ־ געזעץ . דער פֿינפֿטער ריכטער , חיים כּהן , האָט אויסגעדריקט אַ מיינונג , אַז די ייִדישקייט פֿון אַ מענטש איז א סוביעקטיווע זאַך , און אַ מענטש דאַרף פֿאַרשריבן ווערן ווי אַ ייִד לויט זײַן דעקלאַראַציע . מיט דער צײַט איז אויסגעדריקט געוואָרן אַ מיינונג דורכן ריכטער אַהרון ברק , אַז די ייִדישקייט פֿון אַ מענטש קען באַשטימט ווערן דורך אַ ריכטער , וואָס נעמט אין באַטראַכט פֿאַרשידנאַרטיקע קאָמפּאָנענטן : די ייִדישקייט לויטן רעליגיעזן ייִדישן דין , דעם סוביעקטיוון געפֿיל , דאָס פֿילן אַ בשותּפֿותדיקן גורל מיטן ייִדישן פֿאָלק ( דינען אין דער ישׂראלדיקער אַרמיי , ראַטעווען ייִדן אין דער צײַט פֿון חורבן און נאָך ) , אַפֿילו זײַן שפּראַך . דער באַרימטסטער פֿון זיי איז דאָס טאָגבוך פֿון אַנאַ פֿראַנק . די אַלע אַנדערע " שטייען ניט אָפּ " , ניט מיט זייער אינהאַלט און ניט מיט זייער ליטעראַרישן ניוואָ און אויסדרוק ־ קראַפֿט וואָס זיי פֿאַרמאָגן . יעדעס טאָגבוך האָט זײַן ספּעציפֿישן כאַראַקטער פֿון שילדערן געשעענישן , מענטשלעכע טיפּן , זייערע פּערזענלעכע שטריכן , זיטן , האַנדלונגען און רעאַקציעס אין פֿאַרשיי ­ דענע סיטואַציעס און באַדינגונגען . עס ווענדט זיך אָן דעם שרײַבערס פֿעיִקייט פֿון אויסדרוק , באַנעמונג , זײַן כּוח פֿון אָב ­ סער ­ וואַציע , פֿון זײַן פּסיכאָלאָגישן און גײַסטיקן געדאַנקען ־ גאַנג . כ ׳ ווייס נישט צי כ ׳ האָב אײַך שוין אַ מאָל דערציילט אַז בײַ פֿרומע ייִדן איז אַ גט , אַ פּגם , אַ פּליאַמע , אַ פֿלעק אויפֿן ייִחוס פֿון דער משפּחה . דעריבער , איידער אַ בחור און אַ מיידל מיט די מחותּנים בתוכם , נעמען די זאַך ערנסט , לאָזט מען זיך אַרויס , ווי די דעטעקטיוון אויסצופֿאָרשן דעם ענין , צי ס ׳ איז נישטאָ חס ־ וחלילה קיין גט אין דער פֿאַמיליע . אויב יאָ , איז אויס שידוך . בײַ די וועלטלעכע ייִדן איז אַ גט קיין מניעה נישט . ווער גט זיך הײַנט נישט ? יעדער סקאַרבאָווער שמענדריק , יעדער בכּבֿודיקער בעל ־ הבית , יעדע פֿאַרריסענע ייִדענע , די גבֿירים און די פּענטאַקעס , די אַקאַדעמיקער , די אַקטיאָרן , די דאָקטוירים און די אַדוואָקאַטן , ס ׳ איז ממש אַן אויסכאַפּעניש אויף גטן . און נישט איין מאָל און נישט צוויי מאָל . אַז מ ׳ פּאָליובעט איין גט , טוט מען עס אָפֿט . וויל איך אײַך פֿריילעך מאַכן מיט אַ מעשׂה פֿון אַ גט . האָבן זיך פּויערים אויפֿן מאַרק שטאַרק דערשראָקן פֿאַר זײַן אויסזען , פֿאַר די קללות פֿונעם " שעלטנדיקן ראַבין " , און זײַנען זיך שנעל צעפֿאָרן . די נײַעס , אַז אַ " הייליקער ראַבין " האָט אין נעמיראָוו אין מיטן מאַרק געשאָלטן מיט בייזע קללות , האָט זיך שנעל פֿאַרשפּרייט איבער די דערפֿער פֿון דער גאַנצער געגנט . האָבן די פּויערים אויפֿגעהערט קומען אויף די יאַרידים קיין נעמיראָוו , און ס ' האָט לאַנג נישט גענומען ווי דער מאַרק ­ פּלאַץ איז פֿאַרוואַקסן געוואָרן מיט גראָז . ווי קליין ווי דרייַסיק יאר צוריק , יליטעראַסי אין ניקאַראַגואַ איז אַ גוואַלדיק פּראָבלעם און אַ עסטימאַטעד 50 % פון די באַפעלקערונג זענען אַנאַלפאַבעטיש . אין דאָרפיש געביטן , דעם ציפער איז אפילו העכער מיט לעוועלס פון יליטעראַסי בייַ צווישן 75 % און 90 % . « לינק 4 דעד 2 - באשרייבונג פון די וואַלוו גאַמעס | מעסער אין זיין לינקער , און די מנוחה אין די רעכט » « זייטלעך פֿאַר נייַ פּלייַערס דע_ינפערנאָ | מיין ליד פֿאַר אַ קאָביעטקי » - " דאָס ערשטע מאָל אין דער געשיכטע פֿון ייִדישע שטודיעס , עפֿנט זיך אַ זומער ־ פּראָגראַם , וווּ מען וועט לערנען די ייִדישע שפּראַך און קולטור , וואָס וועט פֿאָרקומען אין ביראָבידזשאַן , די הויפּטשטאָט פֿון דער ייִדישער אויטאָנאָמער געגנט . זינט 1935 איז ביראָבידזשאַן געווען דאָס איינציקע אָרט אין דער וועלט , וווּ ייִדיש האָט פֿאַר ­ מאָגט אַן אָפֿיציעלן סטאַטוס . אין משך פֿון יאָרן איז ביראָבידזשאַן אַדורכגעגאַנגען אַ שלל מיט פּאָליטישע און עקאָנאָמישע שוועריקייטן , וואָס האָבן רויִנירט די ייִדישע חלומות און אַספּיראַציעס . אָבער קיינער האָט אין צווישנצײַט נישט אויסגעביטן דעם אָפֿיציעלן סטאַטוס פֿון ייִדיש אין דער אויטאָנאָמער רעפּובליק " . איר ווייגעשריי דערגייט צום לייענער נאָר דערפֿאַר , ווײַל אַליין איז זי אַרײַנגעפֿאַלן אונטערן נאַצישן חלף , ווען איר האָט באַדאַרפֿט ערשט ווערן פֿערצן יאָר און דאָס וואָס איר איז אויסגעקומען אויסצושטיין האָט זיך פֿאַראַנקערט ביז הײַנט אין איר זכּרון . זי איז אין פֿולן זין פֿון וואָרט אַ פֿאַרקערפּערונג פֿון דעם זכר . דניאל 2 : 44 Hebrew OT : WLC ( Consonants & Vowels ) וּבְיֹומֵיהֹון דִּי מַלְכַיָּא אִנּוּן יְקִים אֱלָהּ שְׁמַיָּא מַלְכוּ דִּי לְעָלְמִין לָא תִתְחַבַּל וּמַלְכוּתָה לְעַם אָחֳרָן לָא תִשְׁתְּבִק תַּדִּק וְתָסֵיף כָּל ־ אִלֵּין מַלְכְוָתָא וְהִיא תְּקוּם לְעָלְמַיָּא ׃ " זע נאָר , זע נאָר , ווי די פּאָעטעסע האָט זיך דאָס צעבלימלט . זאָרג זיך נישט , ס ׳ וועט זײַן גוט . קענסט זיך אויף מיר פֿאַרלאָזן . " און איצט צוריק צו נפֿתּלין . ער איז געווען שיין ווי די וועלט , געכאַפּט אַן אָנבליק צו די קענעדיס , און אין די צוואַנציקער . געוואָרן אַן אײַנגייער בײַ אונדז אין שטוב , געקומען צו אַלע פֿאָרלעזונגען פֿון אַ ייִדיש בוך . מײַן טאַטע האָט אים געפֿונען אַרבעט אין אַ בעקערײַ און די מאַמע האָט אים אויסגענייט לאַנגע טאַשן אינעווייניק אין זײַן פֿופֿײַקע ( זשאַקעט ) . ער איז געווען אַן אינטעליגענטער יונגער ־ מאַן , אַ שעמעוודיקער און אַ גוטהאַרציקער . מיר דאַכט זיך , אַז איך האָב שוין באַשריבן דעם עפּיזאָד מיט דער בעקערײַ , וווּ נפֿתּלי האָט געגרוזעוועט שווערע זעק מיט מעל . און ווען ער האָט פּרובירט אַראָפּנעמען אַזאַ זאַק פֿון דעם לאַסטאויטאָ , איז אַ שווערער זאַק אַראָפּגעפֿאַלן אויף זײַן האַנט און עס אָפּגעריסן . מען האָט אים באַלד אָפּגעפֿירט אין שפּיטאָל , צוזאַמען מיט דער אָפּגעהאַקטער האַנט . די כירורגן האָבן געאַרבעט איבער אים שעהען ־ לאַנג , ביז מען האָט די האַנט צוריק צוגעטשעפּעט צום אָרעם . אויב איך מאַך נישט קיין טעות , איז עס געווען די ערשטע אַזאַ אָפּעראַציע אין רוסלאַנד . פייַן אַרבעט דזשאָדאַ . . טנקס פֿאַר דעם פאָדעם . . עס טאַקע העלפט . . סאָרי באַוט דעם אינצידענט אין אָק אַ בשעת צוריק . . נאָר דאַרפֿן טעמפּ פּץ פֿאַר די ודאַ טייל פון מיין ברודער . . בײַ מיר האָט זיך געשאַפֿן אַן אײַנדרוק , אַז דווקא אין אוקראַיִנע האָט ייִדיש איבערגעלעבט אַ באַזונדערס טראַגישן אונטערגאַנג . אין רוסלאַנד זײַנען פֿונדעסטוועגן דאָ ערנסטע פֿאָרשער און לערער פֿון ייִדיש און ייִדישער קולטור . אַפֿילו אין ווײַסרוסלאַנד זעט עס אויס - לכל - הפּחות פֿון דער ווײַטנס - בעסער איידער אין אוקראַיִנע . איך רעד שוין ניט וועגן פּוילן , וווּ עס זײַנען טעטיק אַ צאָל ערנסט - אויסגעשולטע אינטעלעקטואַלן פֿונעם ייִנגערן דור . די קיִעווער און אַנדערע אוקראַיִנער געלערנטע האַלטן יאַקאָס , אַז מע קען זיך באַשעפֿטיקן ערנסט מיט ייִדישער געשיכטע צי ליטעראַטור - פֿאָרשונג אויפֿן סמך פֿון ניט - ייִדישע קוואַלן . אַזוי זעט אויס , יעדנפֿאַלס , אין דער געדרוקטער פּראָדוקציע וואָס פֿאַלט אַרײַן אין מײַנע הענט . טובֿה פֿעלדשו האָט זיך אויסגעשיילט ווי איינע פֿון די אָנגעזעענסטע אַקטריסעס אין האָליוווּד , אויף בראָדוויי און אויף טעלעוויזיע . זי האָט זיך צום מיינסטן אויסגעצייכנט ווען זי האָט געשפּילט " גאָלדע , " מיט אַ פּאָר יאָר צוריק און אָנערקענט געוואָרן דערפֿאַר . דאָס מאָל האָט זי זיך אונטערגענומען גאָר אַ שווערע מלאָכה ; אַ פּיעסע וואָס האָט צו טאָן מיט אַ פּאָליאַטשקע , וואָס האָט געראַטעוועט ייִדן . זעט אויס , אַז עס זײַנען געווען געציילטע פּאָליאַקן וואָס האָבן יאָ צוגעלייגט אַ האַנט אין באַהאַלטן ייִדן אויף בוידעמס און קעלערן , אַ סך מאָל פֿאַר געלט און זעלטענער - אָן אַן אָפּצאָל . איינער טאָן קלאַפּ קלאַפּ א דזשאַנעטיקלי מאַניפּיאַלייטיד און ימענסלי שטאַרק גאָריללאַ איז טריינג צו אַנטלויפן פון דער לאַבאָראַטאָריע ! וואָס איר זאָלט נישט רעדן , וווּ איר זאָלט נישט זײַן , ייִדן ־ קינדער זײַט איר , קינדער קליין און פֿײַן . דער צווייטער וויכטיקער גאַסט איז געווען בײַ אונדז דער ישׂראלדיקער אויסערן ־ מיניסטער , אַבֿיגדור ליבערמאַן . ער פֿאַרגעסט נישט זײַן אַלטע היים און באַזוכט אונדזערע מקומות גענוג אָפֿטלעך . בײַ יעדער אַזאַ געלעגנהייט טרעפֿט ער זיך מיט די פֿאָרשטייער פֿון דער ייִדישער קהילה . אין זײַן קורצן אויפֿטריט האָט ליבערמאַן באַדאַנקט די אָרגאַניזאַטאָרן פֿון דער טרעפֿונג , דעם ייִדישן קאָנגרעס פֿון מאָלדאָווע , און דערקלערט פֿאַר די באַטייליקטע , פֿאַרוואָס ער האָט אַזוי ליב צו קומען אַהער , אינעם לאַנד , וווּ ער האָט פֿאַרבראַכט זײַנע קינדער ־ יאָרן ; אינעם שטעטל אוריִעוו , און שפּעטער - אין קעשענעוו , וווּ ער האָט זיך געלערנט אינעם ווירטשאַפֿטלעכן אינסטיטוט . פֿאַרשטייט זיך , אַז אין זײַן אויפֿטריט האָט דער חשובֿער גאַסט זיך אָפּגעשטעלט אויפֿן אינערלעכן מצבֿ פֿון ישׂראל בפֿרט , און אינעם מיטעלן מיזרח בכלל . ווי ער האָט באַטאָנט , איז די סיבה פֿונעם הויפּט ־ קאָנפֿליקט נישט אַזוי ווײַט דער סיכסוך צווישן ישׂראל און די פּאַלעסטינער , ווי צווישן די מעסיקע און ראַדיקאַלע כּוחות אין די אַראַבישע לענדער - אין לבֿנון , עגיפּטן און אין דער פּאַלעסטינער אויטאָנאָמיע גופֿא . אין דעם איצטיקן פּאָליטישן סעזאָן האָט זיך זייער פֿרי אָנגעהויבן די קאַמפּאַניע , וואָס וועט אַ פּנים אָפּקאָסטן אַ ביליאָן דאָלאַר און בלי - ספֿק ברענגען אַ נײַעם אײַנוווינער אין דעם " ווײַסן הויז " . אייניקע זשורנאַליסטן טראָגן עס אונטער אַזוי , גלײַך ווי ס ׳ איז שוין כּמעט קלאָר דער נאָמען פֿון דעם קומענדיקן פּרעזידענט - הילאַרי קלינטאָן . צוריק גערעדט , ס ׳ איז דאָך אַפֿילו ראַציאָנעל , ווײַל זי וועט ניט מוזן פּטרן קיין צײַט צו מאַכן קלאָר וווּ עס געפֿינט זיך דער וואַשצימער און אַנדערע חדרים אין דעם בנין , אין וועלכן זי האָט געהאַט פֿאַרבראַכט אַ שיין ביסל צײַט ווי די " ערשטע ליידי " . אין יוני האָט די ייִדישע קהילה אין קעשענעוו דורכגעפֿירט אַ פֿעסטיוואַל , געווידמעט דעם 150סטן געבוירן ־ טאָג פֿון שלום ־ עליכמען . אָנגעהויבן האָט ער זיך מיט דער פֿאָרשטעלונג , " די לעצטע תּפֿילה " , וואָס גייט שוין 20 יאָר אויף דער בינע פֿונעם רוסישן דראַמאַטישן טעאַטער , אַן אינסצעניזאַציע פֿון טבֿיה דער מילכיקער , געמאַכט פֿונעם באַקאַנטן דראַמאַטורג גריגאָרי גאָרין . במשך פֿון די אַלע יאָרן האָבן שוין אין דער פֿאָרשטעלונג געשפּילט עטלעכע דורות אַקטיאָרן , און זי גייט נאָך אַלץ אָן מיט דערפֿאָלג . אויף וואָס איך האָב זיך יאָ געריכט , אָבער נישט אויפֿן פּלוצעמדיקן טויט פֿון מײַן גוטן פֿרײַנד פּסח פֿישמאַן . ערשטנס , ווײַל ער איז געווען אַן אײַנגעפֿונדעוועטער פֿאַקטאָר אויף דער מישטיינס געזאָגט , ייִדישער גאַס . ער האָט געגעבן ייִדיש קלאַסן וווּ נאָר מען האָט אים פֿאַרבעטן , אַפֿילו אַרומגעפֿאָרן איבער דײַטשלאַנד מיט אַ קלעזמער ־ קאַפּעליע , וווּ ער האָט דערציילט ייִדישע מעשׂיות פֿאַרן פֿאַרזאַמלטן עולם דײַטשן . זיכער האָט ער געליטן , מען האָט אים נישט אָפּגעשאַצט און נישט געשאַנעוועט . ער איז געווען אַ מענטש וואָס האָט נישט אַדורכגעלאָזט קיין קריוודע אָדער אַן עוולה , נישט געקענט זיך צוקוקן צו די קהלשע געשעפֿטן מצד די ייִדישע אָרגאַניזאַציעס . קריוודעס און עוולות נישט דווקא געצילט אין זײַן ריכטונג , נאָר ממש געצילט אין האַרצן פֿון זײַן מאַמע ־ לשון , זײַן שפּראַך , מיט וועלכער ער האָט זיך אַרומגעטראָגן ווי אַ מאַמע טראָגט זיך אַרום מיט אַ קראַנק עופֿעלע אין אַ זאַווערוכע . אַרום אים האָט זיך געשפּרייט אַ ייִדישער מידבר , און בײַ אים איז דאָס חיות ממש אויסגעגאַנגען פֿון פֿאַרדראָס . מ ' קען זאָגן , אַז ס ' איז ייִדישלעך , ס ' איז קאָמיש . און אָט דאָ ליגט דער הונט באַגראָבן . דאָס ייִדישע לשון איז נישט ייִדיש . איך הער ענגלישע זאַצן אויף ייִדיש . די גראַמאַטיק איז אַ באַזונדערע צרה . אפֿשר טראַכטן די פֿאַרוואַלטער פֿונעם טעאַטער , אַז דער עולם קען סײַ ווי נישט קיין ייִדיש , איז וועמען גייט עס אָן , און אַז מען וועט אַרײַנוואַרפֿן אַ ניבול ־ פּה דאָ און דאָרט , וועט עס זיכער אַרויסרופֿן אַ געלעכטער , איז פֿאַרוואָס דאָס נישט . איר קענט פֿאַרבײַטן דעם פֿרישן טימיאַן און ראָזמאַרין מיט די געטריקנטע בלעטער , אָבער אויב יאָ - ניצט בלויז 1 / 2 לעפֿעלע פֿון ביידע . איך זאָג עס אַנטקעגן דעם , וואָס אונדזער אייגענער , כּמעט איינציקער און אָפּגעציטערטער שוישפּילער און פֿאַרווײַלער , מײַק בורשטיין , שטעלט איצט אין " סיינט לוקס טעאַטער " , אויף 308 וועסט 46סטע גאַס אין מאַנהעטן , זײַן פּיעסע וואָס רופֿט זיך " לאַנסקי " . דאָ האַנדלט זיך וועגן איינעם פֿון די גרויסע פֿאַרברעכער צווישן אַ גאַנצער כאָפּטע ייִדישע אונטערוועלטניקעס און בלאַטע גאַסן ־ יונגען פֿון די צוואַנציקער ביז די פֿופֿציקער יאָרן פֿון פֿאַרלאָפֿענעם יאָרהונדערט - צווישן זיי איז אויך געווען בעני ( באַגזי ) סיגל , וועלכער האָט פֿון די קדמונים אויפֿגעשטעלט אַ האָטעל אין לאַס ־ וועגאַס , מיט קאַסינאָס און מיט אַזאַרד ־ שפּילן . ער האָט קאָנקורירט מיט אַנדערע בלאַטע יונגען - סײַ ייִדן , סײַ מיט דער איטאַליענישער מאַפֿיע . זיי האָט מאיר לאַנסקי גערופֿן " ביזנעסמען " . אָבער די ייִדישע מינהגים , וואָס די משפּחה היט אין דער היים , האָבן ניט קיין אינהאַלט , וואָס מען קאָן דערקלערן מיט ווערטער . אויף פּסח מאַכט מען אַ סעודה , אָבער קיין הגדה לייענט מען נישט . עס איז פֿאַרבליבן בלויז איין און איינציקער מינהג בײַם סדר - דאָס אָפּהיטן פֿונעם אַפֿיקומן - ווײַל אַזוי האָבן די טאַטע ־ מאַמע געטאָן אין זייערע קינדער ־ יאָרן . יום ־ כּיפּור פֿלעגן די עלטערן גיין אין שיל , און די קינדער זײַנען געגאַנגען אין שול אָנגעטאָן אין זייערע בעסטע קליידער . די אַנדערע יום ־ טובֿים האָט מען געפֿײַערט אין דער היימישער סבֿיבֿה מיט געהעריקע מאכלים ׃ האָמענטאַשן אויף פּורים , עפּל מיט האָניק אויף ראָש ־ השנה . לכו ימינה וקחו את המברשת שיניים , תצאו מהחדר תלחצו על התמונה מימין לחדר עם הדלת הכחולה ותמצאו כוכב , תפתחו את אחת הדלתות , אם בחרתם בדלת השמאלית תעשו כך : פתחו את המגירה האדומה התחתונה יש שם כוכב מאז נתקעתי . . . קאָלעקטיוו מאַנאַגער ראָבין אַפּפּלייאַרד : " מיר זענען צופרידן צו באַגריסן קעוו צוריק אין דעם קאָלעקטיוו אין אָולטאָן פּאַרק ; ער האט רייסט מיט אונדז פריער און מיר האָבן פארבליבן אין קאָנטאַקט זינט ער דזשוינד מאָטאָ2 . עס איז אַ גרויס געלעגנהייט פֿאַר קעוו צו באַקומען צוריק אויס אויף שפּור און ווייַזן וואָס ער קען טאָן וויילסט דזשאַק האלט זיין אָפּזוך . פֿאַר דעם קאָלעקטיוו און די טשאַמפּיאַנשיפּ ווייל קעוו אויף די גריד זאָל זיין אַ גרויס בוסט און מיר האָפֿן פֿאַר אַ שטאַרק געשעעניש אין אָולטאָן פּאַרק . " שמוננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננננה 4 ל שטעלן חן רחמנות 2קס 30 . 25 הס 4 פּי פאַרשטעלן 1פּק סדזש 3 אַנטי קריט דזשפּ פֿאַר דיין 5 ססב אַזאַ געזאַנג רופֿט אַרויס די צאַרטסטע געפֿילן און עס ווערט גוט אויפֿן האַרצן . טאַקע אַ פּיצינק פֿייגעלע , וואָס קוים צו באַמערקן , ס ' איז אָבער אַ לעבעדיק באַשעפֿעניש מיט אַלע ווייען , פֿריידן און פֿאַרדינט אויך אַן אָרט און אַ ווערט אינעם אַלוועלט . זלמן קאָלעשניקאָװ איז אין פּאַריז געװען אַן אינסטיטוציע . ער האָט " געפּראַװעט " טיש און דערצײלט זײַנע װיצן , אַפֿאָריזמען און גלײַכװערטלעך . ער איז געװען אַ גלענצנדיקער דערצײלער . ער האָט געקענט פּרעכטיק פֿאַרװײַלן דעם עולם . ער איז געװען אַ ליבער און האַרציקער מענטש . עס איז געװען אַ פֿאַרגעניגן מיט אים צו פֿאַרברענגען אַ פּאָר שעה אין אַ קאַפֿע ־ הױז בײַ אַ גלעזל קאַװע און אַ גוטן פֿראַנצױזישן קאָניאַק . אין דעם איצטיקן פּאָליטישן סעזאָן האָט זיך זייער פֿרי אָנגעהויבן די קאַמפּאַניע , וואָס וועט אַ פּנים אָפּקאָסטן אַ ביליאָן דאָלאַר און בלי - ספֿק ברענגען אַ נײַעם אײַנוווינער אין דעם " ווײַסן הויז " . אייניקע זשורנאַליסטן טראָגן עס אונטער אַזוי , גלײַך ווי ס ׳ איז שוין כּמעט קלאָר דער נאָמען פֿון דעם קומענדיקן פּרעזידענט - הילאַרי קלינטאָן . צוריק גערעדט , ס ׳ איז דאָך אַפֿילו ראַציאָנעל , ווײַל זי וועט ניט מוזן פּטרן קיין צײַט צו מאַכן קלאָר וווּ עס געפֿינט זיך דער וואַשצימער און אַנדערע חדרים אין דעם בנין , אין וועלכן זי האָט געהאַט פֿאַרבראַכט אַ שיין ביסל צײַט ווי די " ערשטע ליידי " . פּראָסט מען טאָן ניט עסן גענוג פרוכט און וועדזשטאַבאַלז אין זייער דיעטע , וואָס איז לידינג צו וויידספּרעד לעוועלס פון וויטאַמין און מינעראַל דיפישאַנסיז אַמאַנגסט די באַפעלקערונג , און דעם פּראָבלעם איז יגזאַסערבייטאַד דורך אַ ינקריסינג טענדענץ פֿאַר דער גענעראַל באַפעלקערונג צו פאַרנוצן פּראַסעסט סנאַקס און סינטעטיש פודז . אָליע מיט די קינדער האָבן זיך אַרײַנגעצויגן אין אַ חורבֿה לעבן דעם צווינטער און זענען שוין געבליבן אינעם דאָרף ביזן יאָר 1946 , ווען פֿון בערלין האָט זיך אומגעקערט איר מאַן , אַנדריי גאָזון . פֿון אָליעס משפּחה זײַנען אַרויס פֿונעם פֿײַער איר עלטערער ברודער מיכאל און די קלענערע שוועסטער אודיע . נאָכן איבערגעלעבטן האָט מען אויך אויפֿן לעבן אָנגעהויבן קוקן אַנדערש ; ס ' האָט נישט געאַרט , אַז וווּ מע זאָל זיך נישט געווען אַ וואַרף טאָן , האָט עפּעס אויסגעפֿעלט . פֿון איין זײַט , האָט די מאַכט דערהויבן די פֿאַרדינסטן פֿון סאָוועטישן פֿאָלק בעת דער מלחמה ביזן הימל אַרײַן , און פֿון דער אַנדערער זײַט , געהאַלטן עס כּסדר האַלב הונגעריק און אונטערן שרעק פֿון אַ נײַער שוין נוקלעאַרער מלחמה , וואָס דער אַמעריקאַנער אימפּעריאַליזם איז גרייט צעבינדן אין יעדער מינוט . הגם איך בין ניט געבוירן געוואָרן אין מאָסקווע , האָט די שטאָט אָפּגעשפּילט אַ ממשותדיקע ראָלע אין מײַן לעבן . איך האָב דאָרטן געוווינט אין משך פֿון פֿופֿצן יאָר און האָב ליב געהאַט די דאָזיקע שטאָט . דאָך קיין שום נאָסטאַלגישע געפֿילן באַמערק איך בײַ זיך ניט . צוליב דעם זײַנען דאָ אַ צאָל סיבות . איינע פֿון זיי איז אַזאַ : די שטאָט גופֿא האָט זיך אין די לעצטע יאָרן גאַנץ ראַדיקאַל געביטן און בשעת - מעשׂה פֿאַרלוירן אַ היפּשן חלק פֿון " מײַן אַמאָליקער מאָסקווע " . עפּעס ענלעכס הער איך אויך אָפֿט מאָל פֿון אַנדערע געוועזענע מאָסקווער תּושבֿים . איך האב נאָר בלויז געראטן צו פּרובירן דעם אויס , מיין וואָרקפלאָוו ( מיט די ק200 ) די לערער זענען געקומען אויפֿן סעמינאַר , כּדי זיך צו לערנען נײַע מעטאָדיק פֿון ייִדיש ־ לערערײַ , אַנטוויקלען ייִדישע ווידעאָ ־ מאַטעריאַלן , און אויך געבן מאָראַלישע שטיצע איינער דעם צווייטן . און צוליב דעם וואָס אַלץ איז פֿאָרגעקומען אויף ייִדיש , האָט עס במילא געגעבן די לערער אַ געלעגנהייט צו פֿאַרבעסערן זייערע אייגענע שפּראַך ־ פֿעיִקייטן . " עדזשיאָ " איז געווען דער ליבלינג פֿון דער ייִדישער אַרבעטער ־ יוגנט און אינ ­ טע ­ ליגענץ אין סאַנץ . דער שיינער , בלאָנדער סטודענט אין זײַן גימנאַזיע - פּעלע ­ רינע האָט געצויגן אויף זיך אַלעמענס אויפֿ ­ מער ­ קזאַמקייט . זײַן זילבערן , האַרציק גע ­ לעכ ­ טער און זײַן געזאַנג פֿון ייִדישע פֿאָלקס ­ לידער און סאָציאַליסטישע לידער פֿלעגט אָפֿט אָפּהילכן אין שטאָט - פּאַרק " אויף די פּלאַנטן " , וווּ ער פֿלעגט אין די זומער - אָוונטן נאָך אַ שווערן טאָג אַרבעט שפּאַצירן אַרומגערינגלט פֿון אַ קרײַז חבֿרים און חבֿרטעס . דער באַשלוס אָנהייבן אַ מלחמה איז געווען אַ דורכגעטראַכטער און נישט קיין לײַכטזיניקער . די מאָטיוואַציע פֿון " כעזבאָלאַ " צו פֿאַרכאַפּן די ישׂראלדיקע סאָלדאַטן און באַשיסן ישׂראל מיט " קאַטיושעס " איז געווען גוט באַקאַנט , און ישׂראל האָט אָגענומען אַ פּרינציפּיעלן באַשלוס ווי אַזוי צו רעאַגירן אַ צײַט פֿאַרן אַטאַק . דעריבער , ווען דער אַטאַק איז פֿאָרגעקומען , האָט ישׂראל גע ­ מוזט שנעל אָנגיין ווײַטער און מיטן פֿולן כּוח . ווי געזאָגט , האָבן די וואַקלענישן און די איבערגעטריבענע פֿאָרזיכטיקייט צוגע ­ שפּילט דעם שׂונא . דאָס בוך " אָריענטאַליזם " פֿון עדוואַרד סאַיִד , דעם באַקאַנטן אַמעריקאַנער ליטע ­ ראַטור ־ פֿאָרשער פֿון פּאַלעסטינישן אָפּשטאַם , וואָס איז אַרויס אין 1978 , פֿאַרמאָגט ביז הײַנט אַ שטאַרקע השפּעה אויף די לינק ־ געשטימטע אינטעלעקטואַלן אין אייראָפּע און אַמעריקע . סאַיִדס טעזיס איז גאַנץ פּשוט ׃ די גאַנצע אייראָפּעיִשע קולטור איז דורכגעדרונגען מיטן ביטול ־ געפֿיל לגבי דעם " אָריענט " , וואָס מען מאָלט ווי אַן אָרט פֿון פּרימיטיווע מענטשן מיט ווילדע מנהגים . סאַיִד באַשולדיקט די קלאַסישע אייראָפּעיִשע ליטעראַטור אין פֿאַרשפּרייטן און באַרעכטיקן די דאָזיקע זאַבאָבאָנעס און אויף אַזאַ אופֿן אונטערשטיצן די קאָלאָניאַלע פּאָליטיק . רעוו 2 רענטגענ ימר 200 עם פֿאַר דיין פדאַ לאַו איך האָב געזען אַ גאַס אין טויזנט יאָר אַרום : גאָט פארלאנגט פון אונדז צו געבן זיך עפּעס וואָס איז פֿאַר אונדזער גוט . אלץ נעמט אָרט , גאָט פּערסוז דער שלום פון זייער קינדער . די אויסשטעלונג בלײַבט אָפֿן ביזן 15טן יולי 2009 . זונטיק - סיטי - עקאָנאָמיש דיוויזשאַן עדיטאָריאַל קעי יוואַסאַקי די רגע שליסל שפילער אין רישאַפאַלד קאַבינעט נאַאָטאָ קאַן , די עקאנאמישע און פינאַנציעל פּאָליטיק מיניסטער קאַאָרו יאָסאַנאָ , באשטימט . אבער דורך ליווינג די יוניטי פון סאָציאַל זיכערהייַט און שטייַער רעפארמען אַנאַונסט אין יוני צו באַקומען אַ לעצט פּלאַן דורך דער הויפּט מיניסטער , ביידע פּאַרטיעס זענען ינקריסינגגלי קריטיש פון די אָפּאָזיציע צו די אַפּוינטמאַנט . ווי וואָלט איר באַקומען דעם . קאַנסיסטאַנטלי אַרגיוד אַז רעפאָרם יאָסאַנאָ ס ינסייט אויף ענינים ניט שטייַער און פינאַנציעל רעפאָרם . אָדער ליבערשט , אַנאַליטיקאַל סקילז און באַגייַסטערונג פֿאַר ריסטאָרינג פינאַנציעל וואָג און בנין אַ סאַסטיינאַבאַל סאָציאַל זיכערהייַט סיסטעם אין די געפיל פון פֿאַראַנטוואָרטלעכקייט איז איינער פון די בעסטער פאליטיקאנטן . בּלאַט ווייזונג דער פּראָצעס פון פינאַנציעל קאַנסאַלאַדיישאַן אין די שפּעט קאָיזומי 2006 " גרויס - באָונד פּאַלאַסיז " אין די פאָרמיוליישאַן פון די הויפט ראָלע ווי מיניסטער פון עקאנאמיע . שטייַער רעפאָרם איז דילייד די ניט ויסצאָלן מאַרשרוט , און שטייַער ראַטעס פון 10 פון די סאציאל סעקוריטי שטייַער צוועקן ווי אַ שטייַער אויף פינאַנציעל רעפאָרם ין די לדפּ פּרעזידענט קען פּראָצענט האָדעווען צונויפגעשטעלט אַ באַריכט ינקאָרפּערייטינג די אויבן . אַסאָ אין און געוויזן דעם קורס פון שטייַער רעפאָרם אַרייַנגערעכנט רייזינג די קאַנסאַמשאַן שטייַער " פּראָגראַם " מיטל - טערמין אַנטוויקלונג פון דער איניציאַטיוו איז באַקט דורך תורה ענפאָרסמאַנט אין 2011 . אין אנדערע ווערטער , פאַנדינג און פינאַנציעל פעסטקייַט און סאָציאַל זיכערהייַט הוצאות אין אַדישאַן צו קיין קאַנסאַמשאַן שטייַער שפּאַציר , קליימינג אַז די אַקציע איז קאָנסיסטענט . " פאר פיר יאר , כאַפּן די קאַנסאַמשאַן שטייַער , " דער הויפּט מיניסטער האט ריפּיטידלי פּלעדזשד קאַן און די דפּדזש , די קאַנסאַמשאַן שטייַער שפּאַציר איז טראַנספערד צו דער שול צו עדות די פאַרוויסונג פון די פינאַנציעל מאָל פינאַנצן מיניסטער . אבער , מענטשן באַקאַנט מיט די דעמאָקראַץ ווי שטייַער און פינאַנציעל סיסטעמען זענען ניט יאָסאַנאָ געזאגט . און די שריט וואָלט זייַן דערוואַרט אויב זייַן לייזאַן מיט די אָפּאָזיציע . ער איז געווען שרעקלעך קעגן יאָסאַנאָ , די בלויז שטייַער און פינאַנציעל אַדמיניסטראַציע האט קריטיקירט די דעמאָקראַטיק פארטיי ווי גוט ווי די לדפּ ס ערשטע קלוב , זיך אַ געוועזענער גלויבנס - פירער " יאַפּאַן טאַטשיאַגאַרע " פון " ס ס סתירה , " און אַז קריטיק אַז אויס . אבער , די האַשאָרע איז אַז פֿאַר אים , טייַטש טאָן ניט ווי דעם . אין די שפעטערע יאָרן צו שפּעט 3 אפילו דעמאָקראַטיק פארטיי רעגירונג האט פארענדערט טעמפּערעראַלי , דרייַ יאר וועט געדויערן סייַדן עס איז אַ קנאַקן וואַלן . האַזימע טאַקאַראַ קענען ניט אַפֿילו ינשור די פעסטקייַט פון די גרונט פּענסיע 2 / 1 רעגירונג סובסידיעס , רעגירונג כויוו איז די גראָב דינער פּראָדוקט ( א א ) פון 1 . 4 מאָל ערגער ריפאַנאַנסינג איז לעגאַמרע צו שפּעט . קאַן סטראַטעגיע איז אויך ניט פאַרפעסטיקט טאַליע , אַ געפיל אַז דער ריקאַנסטראַקשאַן . איצט דעריבער , " פייַנט טעריטאָריע " דזשייאָו זיך . אבער , איך פאַרשטיין אַז די ווענט זענען צו דיק . יקערדיק מחמת אַ פונדאַמענטאַל רעצענזיע פון די פּלעדזשיז דער דעמאָקראַטיק פארטיי . דער הויפּט מיניסטער אויפגעוועקט די קאַנסאַמשאַן שטייַער דאַרף צו זייַן אויסגעדריקט , מיר מוזן ערשט סטייטאַד אין דעם פּאָליטיק פּלעדזשיז . גואַראַנטעעד מינימום פּענסיע זאָל זייַן רעוויעוועד גאָר דורך טאַקסאַז אַימעד בייַ די פאַרלייגן אויף ביכאַף פון דער פאַרזיכערונג , סענטריק צוגאַנג . די יידזשינג געזעלשאַפט איז יוואַלווינג ראַפּאַדלי , די סערדזש אין פאָדערונג פֿאַר מעדעצינישע באהאנדלונג ליבערשט ווי פינאַנציעל . עס געפאלן אונטער די פּענסיע געניצט בלויז צו דעקן די גאנצע פּרייַז פון די קאַנסאַמשאַן שטייַער , סאָציאַל זיכערהייַט טוט ניט בייַשטייַערן צו פינאַנציעל קאַנסאַלאַדיישאַן . די גאנצע שטייַער סיסטעם איז קריטיקירט דורך הער יאָסאַנאָ דעריבער , עס איז אויך זייַענדיק טונד צו אַ געגעבן הוזיי היראָהיסאַ דעפּיוטי טשיף קאַבינעט סעקרעטאַרי הער יאָסאַנאָ ראָלעס און סופּפּאָרטינג קאַנ . אבער די מאַכט פון די שליטע פון דער פּאַרטיי פּלעדזשיז שטאַרק אַבדזשעקשאַנז האָבן קומען אַרויף אין דעם קאַבינעט . יאָסאַנאָ געזאגט די קאַבינעט צו קאָואָרדאַנייט די אָפּאָזיציע פּאַרטיעס וואָלט זייַן אוממעגלעך . און פּונקט אַזוי די רעגירונג אָרגאַניזירט אַ דיסקוסיע פון דער רעגירונג טאַקס קאַמישאַן די שטייַער און סאָציאַל זיכערהייַט , סאָציאַל זיכערהייַט רעפאָרמירן די פּסאַק פּאַרטיי הויפּטקוואַרטיר יגזאַמאַנד , די פּאַרטיי האט אַ פּרויעקט מאַנשאַפֿט און אַדוויסאָרי קאַמיטי פֿאַר פונדאַמענטאַל רעפאָרם פון די שטייַער רעפאָרם טאַקסאַז און סאָציאַל זיכערהייַט , ווו די באַפֿעל צענטער קיין געדאַנק וואָס יי אויב איר ווילן צו סענטראַלייז פּאָליטיק אויב איר לאָזן די ינאַגרייטיד רעפאָרם פון סאָציאַל זיכערהייַט און שטייַער יאָסאַנאָ געזאגט , וואָלט זייַן צו בויען אַ האַרט פּאָליטיק - געמאכט פּראָצעס ערשטער . שפּילן אַ הויפּט ראָלע אָבער די ראָלע פון אַ פּלייַמאַקער וואס געגרינדעט די נאַציאָנאַלער סטראַטעגי צימער ראַט צו אָפּשאַפן די עלטער זימינטאָו נאָרמאַללי , געגעבן די בעהאָלע אַז אנגעהויבן אין די דיספאַנגקשאַנאַל דעמאָקראַטיק אַדמיניסטראַציע , די אָרגאַניזאַציע פאַרלייגן אַ ראַט עס איז דער בעסטער . אַימס צו סענטראַלייז די באַשלוס - געמאכט לבֿנה און די נאציאנאלע סטראַטעגיע דורך די שליסל באדינער צו דינען ווי הויפּט מיניסטער טשערד די פּאַרטיי פּאָליטיק הויפּט , אַדינג מער פּריוואַט סעקטאָר טרעגערס . צו באַוואָרענען די פליען אין באַשולדיקונג געפונען אַז מר יאָסאַנאָ . אויך קלאָר ווי דער טאָג פון די עפֿנטלעכע דיסקוסיע פּראָצעס קענען זייַן אָופּייק און דורכזעיקייַט . אבער אַפֿילו ווי די לעצט פּלאַן פון די רעפאָרם איז געווען , און לייכט נעמען דעם טיש פֿאַר דיסקוסיע און אונטערטעניק צו ווידדראָאַל פון לדפּ כאַזער - פלייש פאַס הבטחות , אַקשלי . " סאציאל סעקוריטי און שטייַער רעפאָרם איז אַן ינאַגראַל פֿאַר די מענטשן , ניט נאָר פֿאַר דעמאָקראַץ , און שטעלן פּאָליטיש לעבן , " קאַן געזאגט אין דער האָפענונג אַז די רעגירונג זייַן גרייט צו באַקענען דעם פאַל טאַקעשיטאַ שטייַער . [ אַרטיקלען ] די רגע מאָדיפיקאַטיאָן , וואָס איז , " פינאַנסע מיניסטער ( מיניסטרי ? ) קאַבינעט " פילן נעבעך היגע וואַלן אַרוף עקאָנאָמיש , פינאַנציעל באַטראַכטונג ? יאָסאַנאָ , עקאנאמיע מיניסטער , ריפערינג צו כאַפּן פּענסיע עלטער דעפיסיץ , 23000000000000 ¥ אין פינאַנציעל נייַן שטייַער נוץ געוואקסן דורך 32 % די נויט פון פּאָליטיק פּרייַז 32000000000000 ¥ אין פינאַנציעל 23 20 יאר זינט די ייַנבראָך פון קאָמוניזם אין די סאָוועטן " יערושע " צו פאָרזעצן האלטן די לאקאלע . . . . דורך אָט דער פּריזמע קוק איך אויף די געשעענישן אין רוסלאַנד . ס ׳ איז דאָך אַן אַלטע צינישע חכמה : יעדעס פֿאָלק פֿאַרדינט צו האָבן די מלוכישע סיסטעם , וועלכע עס האָט זיך געשאַפֿן אין לאַנד . פאַרפירן מאַלפאַנגקשאַן דיין שניט חוש איז שיק , אָבער קענען אייער אַפּאַראַט האַלטן זיך ? נעמען בילדער מיט דיין טעלעפאָן פון די מאָדעלס אין נאָר די רעכט מאָמענט צו געווינען . " געווען אויך קלאַסיקער - שלום ־ עליכם , גאָלדפֿאַדען , הירשביין , גאָרדין . אַפֿילו פּרץ און מענדעלע . צום באַדויערן , איז דער טעאַטער אין יאָר 1929 צעפֿאַלן געוואָרן . " און העכער און העכער עס ווערן די טענער אַיעדער אַקאָרד טוט בײַם האַרצן אַ קלעם ; אין ווײַסע , אין טיפֿע פֿאַרבאָרגענע היילן , דאָרט קומט אום אַן אומה אויף קידוש ־ השם . . . פֿון דרויסן , איבער אייראָפּע , קודם ־ כּל , האָט די ידיעה זיך אָפּגערופֿן מיט אַ ממשותדיקן דיסאָנירנדיקן אַקאָרד . נישט אַלע אייראָפּעיִשע לענדער זײַנען גליקלעך געווען צו דערהערן דאָס שוואַכע נײַ ־ געבוירענע קולכל . אַזעלכע לענדער ווי גריכנלאַנד , שפּאַניע , סלאָוועניע , בולגאַריע , רומעניע , וואָס האָבן זייערע אייגענע סעפּאַראַטיסטישע צרות , קוקן זיך שוין אום מיט חשד , אַז בײַ זיי אין דער היים זאָל , חלילה , עפּעס אַ געגנט זיך נישט אָפּטשעפּען און זיך נישט דערקלערן פֿאַר אַ פּאָלנעם באַלעבאָס . דער באַגריף " רוסיש ־ ייִדישע ליטעראַטור " האָט אין די לעצטע פּאָר צענדליק יאָרן צוגעצויגן אַ געוויסן פֿאָרשערישן אינטערעס סײַ אין רוסלאַנד און סײַ אין אַנדערע לענדער . עס גייט דערבײַ וועגן אַ פּאָר טוץ מחברים פֿון ייִדישן אָפּשטאַם , וואָס האָבן געשריבן אין רוסיש אויף ייִדישע טעמעס , אי פֿאַרן ייִדישן אי פֿאַרן אַלגעמיינעם לייענער . קאַטאַלאָניע איז אַ פּראָווינץ אין צפֿון ־ מיזרח שפּאַניע , וואָס האָט אַ שם ווי דאָס דריט - בעסטע אָרט פֿון געשמאַקע פּאָטראַוועס אין אייראָפּע . די ערשטע צוויי זענען איטאַליע און פֿראַנקרײַך . כ ' וויל דא באהאנדלען א טעמע וואס כ ' האב שוין לאנג געוואלט אויסשמיעסן לעצטענס האט ריח ' ' מ פר ' ' מ געלאזט פאלן סטעימענטס פאר עטליכע מענטשן , ווי מ ' האט געקענט אפען זעהן אז ער באוויינט זיין עבר , ער האט באוויינט זיין רילעישאןשיפ צווישען אים אין רבינו שליט ' ' א , אין ווי אויך האט ער שטארק אויסגערימט רבינו שליט ' ' א אין שטאלצירט אז ער האט אזא תלמיד . מענטשן האבען ג ' טעהנ ' ט אז דאס קומט ציליב זיין עלטער אין די זכרון ארבעט שוואכער אבער נאך די סטעיטמענט וואס ער האט געזאגט פאר ' ן קרית יואל ' ע דיין די וואך , שטעלט זיך ארויס די בילד זייער קלאר { כ ' האב עס נאר געהערט פין א כלי שלישי , אין כ ' וועל נישט ברענגן די לשון , אבער ווער עס ווייסט די פינקטליכע לשון זאל עס ביטע פאוסטען ) ער האט נעבעך באמת אנגעזעהן ווי ער איז אנגעקומען , באמת האט זיך שוין אנגעזעהן צייכענס דערפון פאר א לאנגע צייט ציריק ווען רבינו שליט ' ' א איז אים געווען מנחם אבל אין עס איז דאן פארפירט געווארען זייער א ווארימע שמיעס אין זינט דאן האט ער שוין געלאזט פאלען סטעיטמענטס פאר עטליכע מענטשן רוב דערפון במסיח לפו תומו , ווי ער שטאלצירט אז רבינו שליט ' ' א איז זיין תלמיד , ( א זאך וואס ער האט שטארק ארויסגעברענגט פאר 25 יאר ציריק ביי די הכתרה פין רבינו שליט ' ' א , ווי ער האט אים שטארק אויסגערימט ) אין ביי געוויסע פעלער באוויינט די רילעישאןשיפ , - ווי ער האט בפ ' געזאגט פאר ק ' ' י דיין די וואך . די זעלבע האט יעדער געזעהן די וואך ביי די טארטיקאוו - קאסאן ' ער חתונה ווי האט זיך אויפגעשטעלט פאר רבינו שליט ' ' א אין געהעריג בארגריסט , אין געוען אנוועזנד ביי די מצווה טאנץ פין רבינו שליט ' ' א וכו ' ספעעציעל האט רעפלעקטירט זיין אפוועזענהייט ביי די קידוש פין פאללאק ' ס ביה ' ' ח , אין ביי די גענעראל פארזאמלונג דערנאך א ' סליחות אין ראדני , וואס געצויגען אויפמערקזאמקייט , נאכדעם וואס ער איז פאקטיש די רעספעקפולסטער אטאריטעיט ביי די זאליס . ביי אינז איז דאס נישט גיין גרויסע העדליין , מיר האבען ב ' ' ה א זעלטענע פראצענט פין יודן אמת ' ע ת ' ' ח ויר ' ' ש זקנים ונשיא פנים ( יודן ת ' ' ח איז באמת קיינמאל נישט גענוג , אבער ב ' ' ה מיר האבען זיך נישט וואס צו שעמען פין קיין איין קהילה ) נאר די שאלה איז אויב וועט אוזוי גיין ווייטער , וואס וועלן די זאלי ' ס טוהן , צו ר ' לייבוש קען מען דאך שוין נישט גיין . . . . . ( כ ' פארשטיי אז די זאלי ' ס וועלן זייער ווילד ווערן אויף דעם אשכול , אבער פארמעגליך וועט שוין פארבעצירן עפעס א נחמה ) למשל , לעוו וואָלאַס , אַ באַרימט אַלגעמיין און ליטערארישע זשעני , איז געווען אַ באַוווסט אַפּיקוירעס . פֿאַר צוויי יאָרן אַזוי אַז די מערסט וויכטיק ליבראַריעס אין אייראָפּע און אַמעריקע , געלערנט און גאַדערד אינפֿאָרמאַציע פֿאַר אַ בוך וואָס וואָלט אויף אייביק צעשטערן קריסטנטום . ווען שרייַבן די צווייטע קאַפּיטל , ער פּלוצלינג געפונען נילינג אויף זייַן ניז רופט אויס צו יאָשקע : " מייַן האר און מיין גאָט ! " קען ניט מער אָפּזאָגן צו באַשטעטיקן אַז יאָשקע המשיח איז דער זון פון גאָט , עס געפונען ערנסט און ומלייקנדלעך זאָגן . . . . מיר פֿאַרגעדענקען דאָס אָרט און גייען אַ צווייטן מאָל אַהער אַרײַן . דער קליינינקער אָרקעסטער שפּילט אַ ייִדישן ניגון . ווען ער ענדיקט , שטעלט עמעץ אָן עפּעס אַנדערש , אָבער דער עולם איז ניט צופֿרידן - מען פֿאָדערט ייִדישע מוזיק . איך קוק זיך צו צו די געסט און זע ניט קיין איין ייִדישן פּנים . יעדנפֿאַלס דאַכט זיך מיר אַזוי . וויפֿל ייִדן זײַנען געבליבן אין אָדעס נאָך דער מלחמה ? אָבער אָן ייִדישע מעלאָדיעס איז , ווײַזט אויס , אומעטיק . . . די היסטאָריע ווערט קיינמאָל נישט געשריבן פֿון פֿאָרויס און עס זײַנען נישטאָ הײַנט די נבֿיאים וואָס זאָלן קענען פֿאָרויסזאָגן , וועלכן אָרט ס ׳ וועלן פֿאַרנעמען די הײַנטיקע פּאַסירונגען אין אונדזער וועלטל אין די געשיכטע ־ ביכער פֿון מאָרגן . עס זײַנען שוין געווען מער דראַמאַטישע , מער שטורמישע און מער " היסטאָרישע " געשעענישן אין דער תּקופֿה פֿון אונדזער דור און אין אונדזער געשיכטע . אָבער זעלטן ווען האָט דער פּאָליטישער באַראָמעטער פֿון די איצטיקע טעג אין אונדזער קליינעם וועלטל אַזוי טרעפֿלעך אָפּגעשפּיגלט דעם קאַפּריזנעם איבערקערערישן קלימאַט פֿון דעם קאַלענדאַר ־ חודש מערץ , וועלכער ליגט ( אַרײַנגעפֿאַסט אָדער אויסגעשפּרייט - אָפּהענגיק פֿון דעם צוגאַנג ) צווישן פּורים און פּסח , צווישן " כשנכנס אדר מרבים בשׂמחה " און דעם " עבֿדים היינו ועתה בני חורין " . זון ווירטואַל אַקטואַל מאַסאַמי פודזשיטאַ : נאַציאָנאַלער אַסעמבלי אנגעהויבן הייַנט צו באַשטימען די 2011 בודזשעט . א שטרענג דרייַ אין דער נאַציאָנאַלער אַסעמבלי טשיימבערז , צי די רעגירונג קאַן קענען ינאַקט אַ בודזשעט , עס איז ומקלאָר בייַ אַלע . די פּראָבלעם מיט די דעמאָקראַטיק פארטיי זענען קלאָר . ניט זייַן אַטשיווד אין די 2009 גענעראַל וואַלן מאַניפעסטאָו צוגעזאָגט אַ לאַנדסלייד זיג אין וואָס צו פילע אָדער ניט מיינט צו זייַן ימפּלאַמענטאַד . פארשיידענע טעמים , עס וואָלט זייַן איינער פון די הויפּט פראבלעמען איז די פאַקט אַז עס איז דער פאַרבאַנד פון די דעמאָקראַטיק פארטיי מאַכט באַזע . אין די מאַניפעסטאָו פֿאַר בייַשפּיל , האט צו שנייַדן 20 פּראָצענט פון אַרבעט קאָס פון רעגירונג באאמטע . זענען רופט פֿאַר מער ספּענדינג צו שנייַדן 1000000000000 ¥ דורך דעם . אבער אין די בודזשעט רעכענונג איז ניט דיקריסינג אָבער בלויז ¥ 190 , 000 , 000 , 000 . עס איז אַפֿילו רעדן פון דער נאַציאָנאַלער אַדוויסאָרי דורכשניט אויבן , ווייַל עס איז אַ סיסטעם פון רעקאַמאַנדיישאַנז אַז דער נאַציאָנאַלער פּערסאַנעל אויטאריטעט אין וועקסל פֿאַר די רעכט צו שלאָגן איז לימיטעד , און ווייַטער פֿאַרקלענערן די אָפּאָזיציע פּאַרטיי גערופן די אומרעכט בערנער איז געווען . וואָס עפנטלעך באאמטע ווערן אַ ערנסט פּראָבלעם אַרויסגעבן פֿאַר לעצטע וואָך ס עקאָנאָמיסט ( יאנואר 8 אַרויסגעבן ) האט געגרינדעט אַ ספעציעלע טשיקאַווע . דער טיטל איז " קומענדיק מלחמה " און די סאַבטייטאַל " מלחמה אויף יידל דינסט פאַרבאַנד איז ניט בלויז אַ ענין פון ספּענדינג קאַץ . איז אַ ענין פון פּראָודאַקטיוואַטי עקוויוואַלענט צו " פֿראַזע . איז געווארן אַ ערנסט פּראָבלעם פון עפנטלעך באאמטע , די סאַכאַקל פון פינאַנציעל סטרינדזשאַנסי ( היפּפּאַקו ) , וואס האָבן שוין . אין גריכנלאנד , אַ גרויס דעמאַנסטריישאַן גענומען אָרט ווי גאַווערנמאַנץ פּרובירן צו פֿאַרקלענערן די סאַלעריז פון יידל קנעכט געפאלן אין פינאַנציעל קריזיס . דעם מצבֿ , די פאראייניגטע שטאַטן ניט בלויז אין אייראָפּע ( למשל קאַליפאָרניאַ ) זענען , צו . די זעלבע איז אמת פון קורס יאַפּאַן . עס איז ניט די בלויז סיבה . אין פילע דעוועלאָפּעד לענדער , די באַהאַנדלונג פון יידל קנעכט איז העכער ווי די פּריוואַט סעקטאָר אַלגעמיין , אויף זייער אַדוואַנטיידזשאַס פּענסיע האט שוין פיל מער סטאַביל ווי די פּריוואַט סעקטאָר ( קליין צו זייַן פייערד . ) וניאָנס ביסט שטענדיק מער " רעפאָרם " איז געווארן ריזיסטאַד , און דער עקאָנאָמיסט געזאגט . " אפילו אין אייראָפּע , די פאראייניגטע שטאַטן אנערקענט אַז גוט לערנען איז וועגן ווי שווער צו פֿייַער אַ שלעכט לערער " פֿאַרבאַנד קורס פון פּריוואַט סעקטאָר אָרגאַניזאַציעס אין דער פאַרגאַנגענהייַט 30 יאר האט דיקליינד סיגניפיקאַנטלי . למשל , אין בריטאַן 44 % און 15 % פון וואָרקערס אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן אין דער זעלביקער צייַט פון 15 פּראָצענט צו 33 פּראָצענט . אבער יידל דינסט פאַרבאַנד אין די וק איז אַז מער ווי העלפט , 36 % אין די יו . עס . אַז עס וועט שוטעף . דורך דעם וועג יאַפּאַן איז עסטימאַטעד יוניאַנאַזיישאַן קורס אין 2009 , לויט צו דער עבודה פון געזונט יבערבליק פון 18 . 5 % . אין וואָס איז געווען צו קומען אַראָפּ פיל רעכט פּלייצע , וואָס פאָרעם און סטאַפּט פאַללינג אין לעצטע יאָרן . זוכן אין די אינדוסטריע , וואָס אַקאַונץ פֿאַר וועגן 10 פּראָצענט פון וואָרקערס קלאַסאַפייד ווי אַ עפנטלעך אָפיציר , די יוניאַנאַזיישאַן קורס אין 2009 , פיל העכער ווי דער 43 . 4 פּראָצענט קוילעלדיק . ווי געשטיצט דורך דער דעמאָקראַטיק פֿאַרבאַנד , צענטער - לינקס רעגירונג אין דער אייראפעישער פֿאַרבאַנד האט ווערן די מאַכט באַזע . די בריטיש לייבער פארטיי 80 פּראָצענט פון די געלט באקומען פון דעם פאַרבאַנד . אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן אין 2008 ( א יאָר אבאמא איז געווען עלעקטעד פּרעזידענט ) אַז אַקאַונאַד פֿאַר 10 פּראָצענט פון די לערערס פאַרבאַנד דעלאַגייץ צו דער דעמאָקראַטיק נאַציאָנאַלער קאַנווענשאַן . די יאַפּאַניש פאליטיקאנטן וועקן זיך זון ווארים יידל דינסט פאַרבאַנד איז שטאַרק , פאליטיקאנטן האָבן שוין דיפיטאַד פילע מאָל לעקן יידל דינסט רעפאָרם . און די געצאָלט אויך גענאַקו , מער האָלידייַס , און פאַרגרעסערן די פּענסיע רעפאָרם , אָדער אַז עס האט זיך . אבער , דעוועלאָפּעד לענדער זענען צאָרעס פון בודזשעט דעפיסיץ אַריבער דעם טאָוול . עקאָנאָמיסט און פּאָליטיקער האט קומען צו רעפאָרמירן די וועג מיר האָבן יידל דינסט אָדער רעגירונג באאמטע טאַקע געזאגט . אַפּקאַמינג קאמף מיט יוניאַנז און יידל קנעכט , ליבערשט ווי ספּענדינג קאַץ , די פּראָבלעם זאָל זייַן פּראָדוקטיוו יידל קנעכט . פּריוואַט סעקטאָר האט זייער פאַרגרעסערן די פּראָודאַקטיוואַטי אין די לעצטע פערטל יאָרהונדערט . עס איז ווייַל זיי זענען פֿרייַ צו לויפן די פירמע ( מוז אַראָפּ באַטלאָניש געוויקסן , אַזאַ ווי טאַלאַנט ראַקרוטמאַנט . ) אבער , דאס יידל קנעכט פאַרבאַנד , " פֿרייַ " בשעת רידזשעקטינג כּמעט אַלע . עס איז מערקווירדיק אַז די לערערס ' פאַרבאַנד אין באַזונדער . באטראכט אַז אין יאַפּאַן דאָרט . אָרעמקייַט און אַז רעגירונג פיינאַנסיז זענען זייער קלאָר ווי דער טאָג . און צוקונפֿט דורות שולדיק אַ חוב צו דער א ( גראָב דינער פּראָדוקט ) , כּמעט צוויי מאָל ווי פיל . אין פינאַנציעל 2020 , פינאַנציעל וואָג און אַנדערלייינג ( שטאַט באדעקט דורך שטייַער געלט פּאָליטיק , דער וואָג פון די כויוו אויב איר דערגרייכן דעם טוט ניט פאַרגרעסערן ) , וואָס יימז צו ווערן נוצלעך , און עסטאַמייץ פון די קאַבינעט אָפפיסע רעוועך גענוג צו ווערן אַזוי אַז איבער 23000000000000 ¥ ( בעערעך 9 פּראָצענט פארקויפונג שטייַער און זאָגן אין אַ מינוט . ) אין אַזאַ אַ רעפאָרם , יידל דינסט איז מיינט צו זייַן קיין צייַט , צי עס איז טאַקע אין אַ דעמאָקראַטיק אַדמיניסטראַציע . איידער די יונאַפייד היגע עלעקטיאָנס זענען סקעדזשולד פֿאַר אפריל , ווי עס איז קעגן דעם פאַרבאַנד מאַכט באַזע , אָבער וואָלט ניט פֿאַרבאַנד ( יאַפּאַניש א פֿאַרבאַנד קאָנפעדעראַטיאָן ) , די וניאָנס זענען וועגן 6 , 800 , 000 . די יידל דינסט יוניאַנז צווישן זיי , איז וועגן וועגן 1 , 300 , 000 , געפירט דורך זיטיראָו און נצוקיאָוסאָ . בכלל אויב איר נעמען די וואָטערס ופשטאַנד , זיי שטימען אויף פאַרבאַנד אָרגאַניזאַציע און בלאָון אַוועק . מײַן פּלוניתטע געהאַט צו מיר שוין ווידער טענות . . . - אַרויסגעוויזן האָט זײַן קול דער רבי , - וואָס איז ? . . . לאָזט אָפּ . . . וואָס דאַרף איך אײַך דעם קאָפּ פֿאַרקלאַפּט , מיט מײַנע לעכער און מיט לאַטעס ? ! איר האָט גענוג , כ ' בין זיכער , אײַער אייגן בינטל . . . און דאָך , כ ' וויל פֿרעגן , צי ווייסט איר נישט פֿאַרוואָס , איז אָדם , דער וואָס איז הראשון , אַ בחור נישט געבליבן ? ניין . . . איז הערטשעט אויס מיט קאָפּ : באַשאַפֿן האָט דער גאָט די וועלט , און צוגעלייגט זיך אויף דעם גראָז אַ רו טאָן נאָך דער ניט ־ מענטשלעכער עבֿודה . ווי נאָר פֿאַרמאַכט האָט ער אַן אויג , פּאַסמאַקעווענדיק זיך מיטן חיות פֿונעם שלאָף , האָט באַלד דער רוח זיך אָראָפּגעלאָזט בשתּיקה און קלאָגן זיך גענומען פֿאַר דער גאָרער וועלט : " נו , וואָס האָט ער שוין ווידער דאָ געמאַכט , דער אַלטער תּרח ? צונויפֿגעשטוקעוועט אָט דאָס מיט יענץ און פֿאַרן מענטש אַ דרך אויסגעפֿלאַסטערט - שטותים ! וועל איך אים איצט אויף טערקיש אָפּמאַכן אַ שפּיצל און אָט דאָס שיינע וועלטל זײַנס פֿון פֿיס אויף קאָפּ אַוועקשטעלן קאַפּויער ! " זײַן אַרבעט אָפּגעטאָן , האָט דער נישט ־ גוטער פֿאַרנעמען זיך דערווײַל פֿון דער אַרענע אויס , און זיך צעשמאָלצן אין דער לופֿט . דער בורא נאָך אַ זיסן דרעמל געלעגן איז אַ ווײַלע און געמאַכט אַ בולטע מחיצה צווישן דעם חלום און דער וואָר . . . און פּלוצעם האָט די נאָז אַ דריי געטאָן זיך זײַנע , און דאָס פּנים - זיך פֿאַרקרימט אין אַ גרימאַסע האָט : " וואָס טוט זיך דאָ ? און וווּ איז אָדם ? כ ' האָב דאָך געלאָזט אים פֿיטערן די שאָף ? " אַרומגעקוקט זיך , האָט דערזען דער בורא , אַז דער , וואָס האָט געהייסן אָדם , געשטאַנען אויף צוויי קני , און מיט ידים אַרומגעכאַפּט אַ שעפֿעלע אַ ווײַס , אַ שיינס . . . " נאָר דאָס פֿעלט אויס מיר אין גן ־ עדן ! " - האָט גאָט אַ ברום געטאָן זיך אין דער באָרד . אַ דריי געטאָן אַ וואָנציע , האָט ער שוין ווייך באַשטימט : " אַ שאָף האָט לעבן זיך אַ באָק , וועט אָדם פֿאַרמאָגן לעבן זיך אַ אישה ! " וו ' אַזוי געזאָגט - אַזוי געמאַכט ! אַ ברירה האָט דער אייבערשטער געהאַט ? דעם רוחס האַנט געפֿילט זיך אָבער סײַ ־ ווי , און נישט געהאָלפֿן האָט קיין מבול און קיין סדום ! אַן אומצופֿרידענער און אַ הונגעריקער האָט לייזער צוריק געשלעפּט זיך צו זײַן בעט , שטיל ניט אַרויסלאָזנדיק קיין פּיפּס . און דאָך , אַז ס ׳ איז באַשערט , קאָן מען עס נישט אויסמײַדן . ער האָט פֿאַרטשעפּעט מיט אַ פֿוס אינעם פּליושענעם ספֿר ־ תּורהעלע , וואָס די קינדער שפּילן זיך דערמיט . לייזער איז , נעבעך , געפֿאַלן און זיך אַ קלאַפּ געטאָן מיטן קאָפּ אינעם זשומענדיקן לופֿטקילער . זײַן פֿאַלן האָט אויפֿגעוועקט די גאַנצע שטוב - געוואַלד , וואָס איז געשען ? אָבער לייזער האָט עס שוין ניט געהערט . איבערזעצונג צו אנדערע שפּראַכן געשטיצט דורך וובעט טראַנסלאַטאָר 2 . 4 . 4 פּאַוערד דורך וובוללעטין דרוקרעכט © 2011 וובוללעטין סאָלוטיאָנס , ינק . אלע רעכט רעזערווירט . זוכן ענגינע אָפּטימיזאַטיאָן דורך וובסעאָ 3 . 6 . 0 רק 2 איר האָט , אַ פּנים , באַמערקט דעם " ניטאַמאָל " אין דער אויבן - ציטירטער פֿראַזע פֿונעם אַנאָנימען קריטיקער : " דער פּראָבלעם איז אַז עס קוקט ניטאַמאָל אויס אמת ! " " ני ( ש ) טאַמאָל " באַגעגנט זיך זייער אָפֿט און מיינט " לחלוטין ניט " , " בשום - אופֿן ניט " , " גאָר ניט " . אַ שטייגער : " איך וואָלט נישט געמאַכט דעם [ די ] רײַזע . . . נאָר כּדי צו באַאיינדרוקן איינעם וועם [ וועמען ] איך קען נישטאַמאָל , אַז איך ווייס געהיימע זאַכן " ; " ער האָט נישט געקענט פֿאַרשטיין , ווי אַזוי ער איז אַזוי לײַכט גרייט צו באַצאָלן דעם פּרײַז , ווען ער איז דאָס נאָך ניטאַמאָל געקומען זען " ; זײַנע " פֿינגער זענען אַזוי פֿלינק געלאָפֿן , אַז ער האָט ניטאַמאָל געקענט מיטהאַלטן וויפֿל קנעפּלעך ער האָט געדרוקט " ; " ער האָט ניטאַמאָל פּרובירט [ זיך ] צוצורירן צום [ צו דער ] קליאַמקע צו עפֿענען דעם [ די ] טיר , אָננעמענדיק אויף זיכער , אַז דער [ די ] טיר איז פֿאַרשלאָסן " . המשחק הוא משחק קשה אני לא מצליחה לעבור את שלב 12 זה קשה סערווירער שם : סערווירער יפּ : ווערסיע : צייַט מאַפּע : פריענדליפירע : עקסקלודעד פאַסטדאָוונלאָאַד : יאָ ! פורום : ראָש אַדמינס : נומער פון סלאָץ : 17 זײַנען מיר אַרויסגעפֿאָרן אויפֿן צווייטן שליטן , אַלע מחותּנימלעך דער חתן אין דער מיטן . דער אַמעריקאַנער רבנים ־ ראַט האָט מסכּים געווען צונויפֿצושטעלן אַ רשימה פֿון 15 אַמעריקאַנער בתּי ־ דין און בערך 40 דיינים , אָנערקענט פֿון דעם ישׂראלדיקן הויפּט ־ רבנות , וואָס וועלן מעגן מגייר זײַן מענטשן . אָט די אָפֿיציעלע נעץ פֿון בתּי ־ דין וועט באַשטימען די סטאַנדאַרטן פֿון גיור , און האַלטן אַן אויג , אַז די סטאַנדאַרטן ווערן אָפּגעהיט איבערן גאַנצן לאַנד , און אַז די קאַנדידאַטן וואָס וועלן דורכמאַכן דעם גיור זענען טאַקע ערנסט געשטימט צו פֿירן אַ פֿרום לעבן . באנוצערס וואס זענען איצט אין די פארום : police , snax , דער גראפיסט , דער תהילים איד , שמויגער , שמערי בערי און 19 געסט צי איר האָבן אַ גוט מעקסיקאַן פוד פֿירלייגן ? איבערזעצונגען איבערגעגעבן דורך ווב ענטערפּרייז טראַנסלאַטאָר 2 . 4 . 4 פּאַוערד דורך וובוללעטין דרוקרעכט © 2011 וובוללעטין סאָלוטיאָנס , ינק . אלע רעכט רעזערווירט . זוכן ענגינע אָפּטימיזאַטיאָן דורך וובסעאָ 3 . 6 . 0 רק 2 הײַנט וווינען בערך אַכציק פּראָצענט פֿון רוסישע ייִדן מחוץ רוסלאַנד , דער עיקר , אין ישׂראל , צפֿון ־ אַמעריקע און דײַטשלאַנד ; ווי אויך , אין די אַמאָליקע סאָוועטישע רעפּובליקן . דער עלטערער דור עמיגראַנטן , וואָס האָט באַקומען אַ רוסישע בילדונג , שרײַבט כּסדר אויף רוסיש ; זייערע קינדער , וואָס זײַנען שוין אויפֿגעהאָדעוועט געוואָרן אין אויסלאַנד , שרײַבן אויף נײַע , אויסגעלערנטע שפּראַכן . אָבער אַזוי אָדער אַנדערש באַהאַנדלען זיי אַלע די דערפֿאַרונג פֿון עמיגראַציע : וועגן דער אויסגעוואָרצלטקייט פֿון דער אַלטער היים און וועגן דער אײַנוואָרצלונג אין דער נײַער . עס לאזט זיך נישט גלייבן וואס דא שטייט , דאס הארץ ווערט צוריסען . שטייט דא א רבן של ישראל א קדוש וטהור , און הייסט אז דאס ביהמ " ד זאל הייסן לע " נ זיין לעצטען טאכטער חי ' רויזא ע " ה , וואס איז נעבעך אוועק געריסען געווארן פון אים , דאס צער פונעם רבין זי " ע איז דאך נישט מעגליך פארצושטעלען , דאס הארץ בלוט נאר פון טראכטן דערוועגן . אבער מען פייפט אים אן , און מען לאזט נישט טאן זיין רצון . איך מיין אז מען זאל ארויף לייגן איצט א סיין פאר חי ' רויזא בבית מדרשינו אין בני ברק , צו ערפילען איינמאל פאר אלעמאל די רצון קדשו פון מרן רביה " ק זי " ע , און אפשטעלען די רשעות פונעם תמחה זכר חי ' רויזא מתחת השמים , וואס גייט נאך אן ליידער עד היום . אין דער איצטיקער צײַט ווערט געפֿײַערט דער 90סטער געבוירן ־ טאָג פֿון דעם קאָמפּאָזיטאָר און כאָר ־ דיריגענט דוד באָטוויניק . נישט אַלע לייענער קענען אים און זײַנע מוזיקאַלישע ווערק , ווײַל ער האָט כּמעט זײַן גאַנץ לעבן געלעבט און געווירקט אין מאָנטרעאַל . איך געדענק ניט צי ער איז אַ מאָל געווען אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן . איך האָב זיך מיט אים אייגנטלעך ניט געטראָפֿן . איך האָב אָבער אָנערקענט זײַן גרויסן פֿאַרדינסט אין נאָטירן פֿאַר שמערקע קאַטשערגינסקי די מעלאָדיעס פֿאַר די געטאָ ־ לידער אין זײַן גרויסן ווערק " לידער פֿון די געטאָס און לאַגערן " . איך האָב אויך געזען אין דעם לאַזאַר ווײַנער ־ אַרכיוו פֿון ייִוואָ אַ קאָנצערט ־ פּראָגראַם , וווּ ס ׳ איז אָפּגעדרוקט באָטוויניקס ליד " לייזער , דער ייִדישער פּאַרטיזאַנער " , וואָס ווײַנערס כאָר האָט געזונגען . וועגן נאָך אַ ליד " רחלע " האָב איך געהערט און געפּרוּווט געפֿינען , אָן דערפֿאָלג . דאָס דאָזיקע ליד און אויך אַנדערע געזוכטע לידער געפֿינען זיך איצט אײַנגעהילט אין דעם פּרעכטיקן נייעם באַנד לידער וואָס טראָגט דעם טיטל " פֿון חורבן צום לעבן " . דאָס בוך וואָס ווערט אַרויסגעגעבן פֿון דער ייִדיש ־ ליגע האָט שוין באַקומען פֿיל לויב און אָנערקענונג פֿון מוזיקערס , שרײַבערס , פּראָפֿעסאָרן . און אַזאַ בוך , אין אַזאַ צײַט , מיין איך , איז ווערט צו באַטראַכטן פֿיל מאָל . אויב איך האָב ניט קיין טעות איז דאָס לעצטע בוך פֿון אַזאַ מין פֿאַרנעם געווען רות לעווינס פּראַכט ־ אויסגאַבע פֿון איר פֿאָטער לייבו לעווינס לידער מיט יאָרן צוריק . איך בין נישט זיכער , אָבער איך בין ביסל סקעפּטיקאַל וועגן עס , ביז עמעצער טעסץ עס . און איראַן האַלט אין איין סטראַשען ווײַטער , און וואָס אַ מאָל שטאַרקער . איז דער מערבֿ פּלוצעם געפֿאַלן אויפֿן שׂכל : אפֿשר קאָכט זיך טאַקע אַ באָמבע אין דעם איראַנישן נוקלעאַרן קעסל , בפֿרט אַז אויך די אינטערנאַציאָנאַלע נוקלעאַרע קאָמיסיע בײַ דער " יו ־ ען " האָט אויך פּלוצעם אָנגעהויבן צו טענהן , אַז איראַן האָט שוין טאַקע אָט ־ אָט " אויסגעקאָכט " איר אַטאָם ־ באָמבע . נאָך נעכטן , הייסט עס , האָבן די מומחים פֿאַרזיכערט , אַז ס ' איז אַ בלאָף , און הײַנט - נאַט אײַך ! " אוי מינדעלע , האָסטו אַ פֿאַרשטאָפּטן קאָפּ . נאָך דרײַסיק יאָר האָסטו זיך נאָך אַלץ נישט אויסגעלערנט . ווי אַזוי וועסטו ווערן אַ סיטיזן ? " מײַנע ליבע מענטשן , זײַט גליקלעך , וואָס איר קענט זיך הײַנט לערנען ייִדיש אין אַזאַ שיין אָרט ווי פּאַריז . הונדערטער סטודענטן לערנען זיך ייִדיש יעדעס יאָר אין דעם פּאַריזער ייִדיש ־ צענטער , מיט זײַן באַרימטער מעדעם ־ ביבליאָטעק - די גרעסטע זאַמלונג פֿון ייִדישע ביכער אין מערבֿ ־ אייראָפּע . אַחוץ די געוויינטלעכע קלאַסן און סעמינאַרן , וואָס קומען פֿאָר אין צענטער במשך פֿון אַ גאַנץ יאָר , האָט מען הײַיאָר דאָרט אויך דורכגעפֿירט די פֿינפֿטע פּאַריזער אינטענסיווע זומערקורסן פֿון ייִדישער שפּראַך און ליטעראַטור . אַזוי האָבן אויך די באַזוכער פֿון אויסלאַנד געהאַט די געלעגנהייט צו פּראַווען ייִדישקייט אין אַ פֿראַנצויזישן נוסח . באנוצערס וואס זענען איצט אין די פארום : market , בחורהזעצער , ים רויבער און 2 געסט דאָס איז , פֿאַרשטייט זיך , געווען א שפּאַס . אָבער וויפֿל כּוח , וויפֿל שווייס און בלוט האָבן געדאַרפֿט אין דער דאָזיקער שטיינערנער ערד אַרײַנלייגן די אָנפֿאַנגער פֿון דער איצט שוין וועלט ־ באַרימטער לאַנדווירטשאַפֿט אין ישׂראל , די ערשטע דורות חלוצים און מושבֿניקעס , כּדי , אויסרייניקנדיק די ערד פֿון שטיינער און ווילדגראָז , פֿאַרוואַנדלען זי אין בליִענדיקע סעדער און גרינע פֿעלדער . . . פּמס געזאגט . פּריסעס דערהייַנטיקט . מער פאָטאָס . פּראָמאַסטער 7500 עדף ספּעקס פּראָמאַסטער 7500עדף דיגיטאַל פלאַש פּענטאַקס | פּרעסיסיאָן קאַמעראַ & וידאו פּראָמאַסטער 7500 עדף פראָנט פּראָמאַסטער 7500 עדף צוריק פּראָמאַסטער 7500 עדף באַטאַרייע אָפּטייל די 7500 עדף טוט האָבן אַ ילומאַנייטער . איר וויסן אַז אויב איר קויפן די פּראָמאַסטער בליצן איר וועט ווערן ביידע . . . " פּראָ " און " האר " אין אַ רעגע ! פּענטאַקס 360 פגז פארקויפט בלום שיסער ברייט אָפֿן אין פ2 . 8 וו / פּענטאַקס א 50 / 2 . 8 מאַקראָו שאָס פון 645ן + פאַ 75 / 2 . 8 פארקויפט דאַנק פֿאַר קוקן . האָבן מיר , די מענטשן אַרום " אויפֿן שוועל " , אַלע אַמעריקאַנער ־ אָדער קאַנאַדער ־ געבוירענע , באַשלאָסן , אַז מיר מוזן נישט סתּם דערציילן אַ מעשׂה לשם מעשׂה נאָר אַז בײַם דערציילן דאַרפֿן מיר זיך אײַנלעבן און אַרײַנלעבן אין דער מעשׂה און אויף דער מעשׂה שאַפֿן אונדזערע אייגענע מעשׂיות און אפֿשר אַפֿילו אָצינדן נײַע פֿײַערן . און ווען איך זאָג , אַז דער באַלעבאָס איז געווען שלום - עליכמס העלד , מיין איך ניט צו זאָגן , אַז ער האָט אים אַרויסגעשטעלט ווי אַ מוסטער . פֿאַרקערט : זײַן , שלום - עליכמס העלד - הייסט זײַן דער צילברעט פֿאַר זײַן סאַטירע . אין שלום - עליכמס העלד האָט יעדערער פֿון אונדז דערקענט אַ שטיק פֿון זײַן " איך " און דעריבער איז דער הומאָריסט געווען אונדז אַזוי נאָענט , און דעריבער איז ער געווען אַזוי פּאָפּולער און אַלגעמיין באַליבט . אין שלום - עליכמס סאַטירע האָט זיך קיין מאָל ניט געפֿילט קיין גאַל , איז קיין מאָל ניט געווען קיין ביליקער קיבעץ . ער איז אויך קיין מאָל ניט אַרויסגעטראָטן אין דער ראָלע פֿון אַ פּריידיקער , פֿון אַ זיטנלערער . ווי ניט אָנגענעם עס איז געווען צו דערזען זיך אין זײַן שפּיגל , האָט דאָך געצויגן צו אים , עס האָט זיך געפֿילט אַ פֿרײַנד . זײַן געלעכטער איז קיין מאָל ניט געווען קיין לצנות און קיין שפּאָט . אונטער זײַן געלעכטער האָט זיך געפֿילט די וואַרעמקייט פֿון אַ פֿרײַנד , וואָס האָט אַלעמען , אַלעמען צוגעצויגן ווי אַ מאַגנעט . דער אמתער סקאַנדאַל , האָט פֿאַראַכטאָגן דינסטיק געשריבן די " קריסטשען סײַענס מאָניטאָר " ( Christian Science Monitor ) , איז וואָס די נײַעס איז אַנטפּלעקט געוואָרן נישט דורכן קאָנגרעס , נאָר דורך דער מעדיאַ , " און דאָס באַווײַזט אונדז ווידער , ווי אומפֿעיִק איז דער קאָנגרעס צו זײַן אַ פּאָליציאַנט איבער זיך . " אַ חוץ דעם , דערקלערט גאָגון די אָפּוועזנקייט פֿון אַ באַזונדערער ייִדישער פּאַרטיזאַנישער באַוועגונג אין אוקראיִנע מיט אַנטיסעמיטיזם און מיט דעם וואָס עס זײַנען כּמעט ניט געווען קיין ייִדישע אָרגאַניזאַציעס , וועלכע זאָלן קענען נעמען אויף זיך די אָנפֿירונג מיט אַזאַ באַוועגונג . אין די אַלטע סאָוועטישע געגנטן האָט מען שוין לאַנג ליקווידירט אַלע סימנים פֿון ייִדישן געזעלשאַפֿטלעכן לעבן . אויף די נײַע טעריטאָריעס , האָט מען אַרעסטירט און פֿאַרשיקט ס ׳ רובֿ אָנגעזעענע ייִדישע טוער . דעם געטאָ ־ יתום איז , ווײַזט אויס , נישט באַשערט געווען קיין מנוחה אין נײַעם פּוילן . עס רוקט זיך אָן דאָס יאָר 1967 , וואָס האָט געברענגט דעם גרויסן נצחון פֿון דער ישׂראל ־ אַרמיי איבער די אַראַבער און די פּוילישע ייִדן ווערן געשטעמפּלט דורך דער הערשנדיקער קאָמוניסטישער קליקע פֿון גאָמולקאַ און מאָטשאַר ווי אַ פֿײַנטלעכער עלעמענט , אַ " פֿינפֿטער קאָלום " . דאָס רובֿ פֿון די פֿאַרבליבענע ייִדן פֿאַרלאָזן פּוילן און צעפֿאָרן זיך איבער דער וועלט . אין 1970 קומט מאַריאַן דאָמאַנסקי מיט זײַן משפּחה קיין קאַנאַדע . ער באַזעצט זיך אין טאָראָנטאָ , וווּ ער אַרבעט אין אַ דרוקערײַ ־ פֿירמע ביז זײַן אַרויסגיין אויף פּענסיע מיט אייניקע יאָר צוריק . * ווייך טריקאָט לייַנער מאכט פֿאַר וואָרמער , קאָוזיער דרעמלען זאַק * סייד בליצ - שלעסל אַלאַוז פֿאַר וואַרעם צוטריט פון ביידע אַרויס און ין דרעמלען זאַק * ינפלאַטאַבלע קישן פֿאַר העכסטן טרייסט * אַדדזשוסטאַבלע דרעמלען בעט לאָונגער קענען גער פון לאָונגע שטול צו נאַפּטימע כאַמאַק אין רגעס * כּולל 16 אַז פּאַליעסטער פּוסט פיבערפילל פֿענצטער 7 ספּ1 יע9 וק כל ווערסיאָנס קס86 / קס64 ינטעגראַטעד מייַ פֿענצטער 7 ספּ1 יע9 וק כל ווערסיאָנס קס86 / קס64 ינטעגראַטעד מייַ - ווינפאָר אינפארמאציע : דינען פּאַק 1 אין יעדער אויסגאבע פון \ u200b \ u200bדעם סיסטעם . Internet Explorer 9 אין יעדער אויסגאבע פון \ u200b \ u200bדי וק סיסטעם . ינטעגראַטעד אַלע אַמענדמאַנץ אַרויף צו מאי 2011 . באַשרייַבונג : די ווי האט עלף אויסגאבעס פון ווינדאָוז 7 ען קס86 / קס64 . אין די אָנהייב פון די ייַנמאָנטירונג פון ווינדאָוז איר קענען אויסקלייַבן די ווערסיע איר ווילן צו ינסטאַלירן . די ברירות זענען : אויסגאבעס 32 - ביסל ( קס86 ) : - סטאַרטער ( קס86 ) - היים בייסיק ( קס86 ) - היים פּרעמיום ( קס86 ) - פּראַפעשאַנאַל ( קס86 ) - ולטימאַטע ( קס86 ) - ענטערפּרייז ( קס86 ) אויסגאבעס 64 - ביסל ( קס64 ) : - היים בייסיק ( קס64 ) - היים פּרעמיום ( קס64 ) - פּראַפעשאַנאַל ( קס64 ) - ולטימאַטע ( קס64 ) - ענטערפּרייז ( קס64 ) שפּראַך סיסטעם און ינסטאָלער אין פויליש אינפֿאָרמאַציע פון \ u200b \ u200bדי רוקן בלאַט : 1 די סיסטעם איז ונמאָדיפיעד ( ריין ) . האָבן בלויז געווען ינאַגרייטיד אין אַלע אַמענדמאַנץ אַרויף צו מאי 2011 . די מנוחה איז ניערוסזאַנאַ . 2 ספּ1 איז פֿאַבריק פֿאַר אין זעמניע נאָן - ינטאַדזשער , הייסט , אַ קרייַז דורך מיקראָסאָפט . דער יסוד פון מיין אַרבעט איז אָריגינעל בילדער פון מסדן . 3 דעם מאָל איז אַ וויטאַמינקאַ - וויטאַמינעק געפֿירט עטלעכע פּראָבלעמס צו מענטשן וואס טאָן ניט ווי צו טראַכטן . אינסטרוקציעס : 1 ברען צו ווי . 2 אָנהייב די קאָמפּיוטער פון דער סי - די און ינסטאַלירן אָן אַ שליסל . 3 קוק די טעקע ' קראַק ' אויף ווי . טשעקקסומס בילד : מד5 : 9865ד0סע3ע628אַ1ד0אַ5ב13176ק70ב4קד שאַ - 1 : 3535939011פעקק90ב169ק7ק6ק507ק1ע52אַ39דפ9ק קרק32 : פבב23דק2 אָפּלאָדירן : טעקסטשערז יסאַבעל לאָפּעז ילעקטריקאַל אַקסעסעריז זשאַליוזן & שאַדעס וויעססאָ מעלאַניע קאָדדינגטאָן פאָטאָ זיס 038 גאַבבאַנאַ באָוינג פּלאַן פאַרמעסט פעטרוס פראַנק קאָליר קלוב האַמצאָע כסימע פאַרלאַנג ווייערד מאַגאַזין ינלענדיש דעסינגער ווילליאַמס סאָנאָמאַ גראַפיק דיזיין גאַרנעט הילל שטראַל קאָווער סאַנדראַ טאַררועללאַ גיאָרגיאָ אַמאַני ינהאַביטאַט ריטאָרט ינווייראַנמענאַלי פרייַנדלעך וואַלד באַגאָט נייטקלאַב פּלאַן באַגאַזלענען סטעול ינלענדיש פּלאַן פּראָדוקץ טיג נייטקלאַב סטאַפפאַן סטרינדבערג דעקאָר8 פלאַך ינלענדיש " די אַלע נישט ־ כּשרע מזוזות וואָס איר פֿאַרריכט , האָט עפּעס פּאַסירט אין די היימען פֿון די באַשעדיקטע מזוזות וואָס מ ׳ האָט זיי געמוזט ברענגען צום פֿאַרריכטן ? " איך ' ד נעמען עס צו נוצן אויף מיין סופּער טאַק מיט 58מם , אָבער אויב עמעצער האט אַן א גלאז אַז עס ' ד העלפן " גאַנץ " , שיקן עס אויף זייער וועג . במשך פֿון די אַלע 60 יאָר האָט די ישׂראלדיקע געזעלשאַפֿט געלעבט פֿון איין מלחמה צו אַ צווייטער און פֿון איין וואַל ־ קאַמפּאַניע צו אַן אַנדערער . דאָס פֿײַער פֿון די מלחמה ־ שלאַכטן האָט די ישׂראלים געמאַכט שטאַרקער און מוטיקער ; דער רעש און שוים פֿון די וואַל ־ קריגערײַען האָבן די ישׂראלים מאָראַליש אַראָפּגעריסן . פאַלקאָנייע אַרייַנגעשיקט זיין קיי - 7 און קקס וידאו טעסץ אויף זיין בלאָג אַמאָל איר ' ווע באשאפן אַן אלבאם דיר קענען ופּלאָאַד בילדער צו עס . פשוט מיינונג דעם אלבאם און געב אויף ' ופּלאָאַד פּיקטורעס ' . " אַוודאי ביסטו הונגעריק , חיים . ווען ביסטו נישט הונגעריק ? כ ' וואָלט געשוווירן אַז בײַ דיר אין מאָגן זיצט אַ דריל ־ מײַסטער און בויערט דאָרט אַ לאָך " . פּונקט ווי אין רובֿ שטעטלעך , פֿלעגט די יוגנט זיך אָנשליסן אין פֿאַרשיידענע רעוואָלוציאָנערע פּאַרטייען , יעדערע פֿון זיי האָט צוגעזאָגט אויסצוגלײַכן די וועלט און די ייִדישע יוגנט פֿלעגט אַרײַנלייגן לײַב און לעבן אין די נײַע געטשקעס . איז אין סמילע אויך געווען אַזאַ גערעטעניש אויף פּאַרטייען . אַ מזל וואָס בײַ ייִדן איז געווען אַזאַ ווערטל ווי " גאָלע גאָרנישט " , וואָס האָט אָפּגעשפּעט פֿון עמעצן וואָס איז נישט ווערט געווען קיין צעבראָכענעם דרײַער . האָט מען די אויפֿגעקומענע פּאַרטייען טאַקע גערופֿן " גע ־ גע " - די גאָלע גאָרנישטן . מסתּמא זײַנען דאָס געווען עלטערע ייִדן וואָס האָבן גוט פֿאַרשטאַנען וווּ די יוגנט ציט . אָבער זינט די וועלט שטייט , ווייס די יוגנט אַלץ בעסער - האָבן די " גע ־ גע " רעוואָלוציאָנערע פּאַרטייען גענאָסן און די יוגנט האָט בלוט פֿאַרגאָסן . אינטערעסאַנט צו באַמערקן , אַז איך טרעף זיך נאָך אָן אין עלטערע ייִדן און ייִדענעס , וואָס זײַנען נאָך נישט אַרויסגעוואַקסן פֿון יענער " גע ־ גע " רעוואָלוציאָנערער אָנגעהעריקייט . אָדער זיי ווילן בלײַבן אייביק יונג אָדער זיי זײַנען סתּם כעלעמער . ווען שווײַגן וואָלט געווען אַ פאַך , וואָלט ישׂראל געווען אַ קבצן אין זיבן פּאָלעס און וואָלט געגאַנגען אין אָפּגערי ­ סענע קליידער . אויך דאָס רעדן האָט דער מדינה נישט אַרײַנגעבראַכט קיין גאָלד , אָבער דאָס רעדן איז בײַ די מנהיגים פֿון ישׂראל אַזוי ווי לופֿט צום אָטעמען . איינער פֿון די כאַראַקטער - שטריכן , וואָס ווערן אַרויס ­ געבראַכט אין דעם ישׂראלדיקן זעלבסט - הומאָר איז דער שפּאַס , אַז ווען עס טרעפֿט אַז אַ סאַברע קושט אַ מיידל , לויפֿט ער גלײַך אַוועק זיך באַרימען פֿאַר זײַנע חבֿרים , און זי אַנטלויפֿט דערווײַל צו דער פּאָליציי און קלאָגט אים אָן פֿאַר סעקסועלער באַלעסטיקונג . . . האַכנאָסע אין די לאָואַסט שטייַער קאַנטיקער וועט זיין טאַקסט בייַ אַ נעגליגיבלי העכער טעמפּאָ . פֿאַר 2006 , די לאָואַסט פּערזענלעך האַכנאָסע שטייַער קורס וועט פאַרגרעסערן צו 15 . 5 % פון 15 % סטאַרטינג יולי 1 . אָבער מיט עטלעכע טעג איידער מע האָט אַרויסגעלאָזט דעם אַרבעט ־ באַריכט האָט דער אַמעריקאַנער צענזוס ־ ביוראָ פּובליקירט די אָרעמקייט ־ סטאַטיסטיק פֿאַרן יאָר 2005 , און די נײַעס זענען געווען נישט קיין פֿויגלדיקע . בערך 37 מיליאָן אַמעריקאַנער האָבן אין דעם יאָר געלעבט אונטער דער אָרעמקייט ־ ליניע ( $ 19 , 971 פֿאַר אַ משפּחה פֿון פֿיר מענטשן ) - וואָס דאָס איז אויף 4 מיליאָן מענטשן מער ווי אין 2001 . Vi se hvatate ukoštac sa životom , איר זענען אָפּטימיסטיש און פול פון קינדער ס ענטוזיאַזם , קאָנסידערינג אַז איר זענען באַשערט פֿאַר דער בעסטער . ווי פיל איז דער גוט פון דעם וואַס , אָפט אַגראַווייטינג די מענטשן אַרום איר . אבער איר קענען אין מאל צו פֿאַרשטיין זיין גרייַז און קערעקטאַד עס . קאַד נאָוואַק איר קענען פּיטאַנדזשו , טאָן ניט איר האַלטן פליסנדיק די ריזיקירן פון . די ליבע אַז איר זענען קוקן פֿאַר אַ ונטערטונקענ , ביסט איר אינטערעסירט אין אנדערע מענטשן , אַזוי עס אָפט פאלן צו פאָראַנערז , גרייט צו אָננעמען זייער וועג פון לעבן . כסימע פאַרלאַנג גיאָרגיאָ אַמאַני באָוינג שטראַל קאָווער טעקסטשערז מעלאַניע קאָדדינגטאָן האַמצאָע קלוב דעקאָר8 ווילליאַמס סאָנאָמאַ פעטרוס פראַנק גאַרנעט הילל נייטקלאַב פאָטאָ ווייערד מאַגאַזין טיג קאָליר ריטאָרט ינהאַביטאַט ילעקטריקאַל אַקסעסעריז ינלענדיש דעסינגער סאַנדראַ טאַררועללאַ סטאַפפאַן סטרינדבערג פּלאַן פאַרמעסט גראַפיק דיזיין ינלענדיש פּלאַן פּראָדוקץ באַגאַזלענען סטעול וויעססאָ נייטקלאַב פּלאַן זיס 038 גאַבבאַנאַ יסאַבעל לאָפּעז וואַלד באַגאָט ינווייראַנמענאַלי פרייַנדלעך זשאַליוזן & שאַדעס פלאַך ינלענדיש יד . דער בעל הבית איז באלד געפאָרן מיט ר ' ימישן צום גרויסן שפּיטאָל אין זייער געגנט , און מען האָט גענומען די גרעסטע דאקטוירים . אויך האָט מען באשטעלט די בעסטע דאקטורים פון איבעראל . געלט האָט נישט געשפּילט קיין ראָלע . די דאקטוירים האבן נאכן באטראכטן דעם שוחט , באלד מחליט געווען אַז זיין קערפּער פאנגט אן צו פוילן , און מען מוז באלד אָפּשניידן די גאַנצע האַנט , ווייל אויב נישט וועט דער גאנצער קערפּער אָפּפוילן ל " ע . אַלע וואָס איר זאָל וויסן וועגן דעם טעקעס : . אַמקסקס 5 ותמיד לילה ויומם היה בהרים ובקברים צעק ופצע את עצמו באבנים ׃ אין די דרייסיגער און זעכציגער יארן האט זיך דאס געטוישט און די אלע זאכן זענען געווארן אומלעגאל . די סופרים קארט האט דעמאלט אויפגעוויזן אז אין אסאך פעלער האבן אומשולדיגע מענטשן מודה געווען אין פארברעכן וועלכע זיי זענען קיינמאל נישט באגאנגען נאר ווייל זיי האבן געוואלט מען זאל זיי אפלאזן . פֿון דעם איינציקן זאַץ ( דעם גאַנצן אַרטיקל ) לערנט מען אָפּ אָן אַ שיעור וועגן דער ייִדיש - וויקיפּעדיע ( איך מיין אַוודאי אין קאָנטעקסט פֿון אַנדערע אַרטיקלען , נאָר דאָס איז אַ פּאַסיקער משל ) . ערשטנס , איז זי סײַ באַשאַפֿן , סיי געצילעוועט אויף דער חרדישער קהילה . פֿאַראַן אַ זיכערקייט ( אָדער ניט - באַטראַכטקייט ) וועגן וואָס מע דאַרף ניט געבן צו פֿאַרשטיין דעם באַניצער . נאָר אַַ סוב - קולטור אײַנגעווייקט אין מוסר ( אָדער מוסר נוסח חסידות ) דאַרף ניט קיין אויפֿקלערונג פֿון באַגריף " אויפֿפֿירונגס - צעטל " . צו אַ דערקערלונג פֿון פּאַרשוין ר ' אלימלך , ווידער , איז יאָ דאָ אַ לינק , נאָר דער שײַכותדיקער אַרטיקל איז ווידער ניט בײַהילפֿיק , סײַדן מע ווייסט שוין ווער ס ׳ איז דער נועם אלימלך , און וואָס איז די וויכטיקייט פֿון חסידישע צדיקים און זייערע יורשים . אפֿשר איז מײַן אויסטײַטש צו פֿיל געבויט אויף איין " פּסוק " פֿון דער וויקיפּעדיע , נאָר דעם אמת איז ניט אָפּצופֿרעגן : פֿון אַזאַ פּשוטן אַרטיקל קען מען פֿאַרשטיין עפּעס וויכטיקס וועגן ענציקלאָפּעדיעס בכלל , אַפֿילו בתקופֿה - האינטערנעץ : ניט בלויז זיי לערנען , אָדער גיבן איבער , נאָר זיי שטעלן פֿאָר די השערות פֿון דער ( סוב - ) קולטור , וואָס שאַפֿט זיי . פויליש נאַציאָנאַל מאַנשאַפֿט אין די שפּיל קאָונטער - סטרייק וואַן די גאָלד מעדאַל אין דער וועלט פינאַל פון וועלט סיבער גאַמעס די אָלימפּיק שפּילן . פּויליש אין די לעצט דועל דיפיטאַד שוועדיש מאַנשאַפֿט פנאַטיק . די הויפּט באַלוינונג פֿאַר אונדזער שפילער איז געווען 35 , 000 . דאָללאַרס . דאס יאָר ס ווקג אויך גורם אין די הצלחה פון יחיד פויליש רידער - פעטרוס " פּיאָ " זאַדזשקאָווסקי וואַן . . . www . uRumcajsa . com . pl הי ווי פון הייַנט איך וואָלט ווי צו פאַרבעטן אַלע די אָרגאַנאַזיישאַנז סערווערס www . uRumcajsa . com . pl אונדזער הויפּט אַרבעט איז צו לייוואַן אַרויף פּלייַערס שפּיל ווי בעסטער איך קענען : 1 ) קולטור שפיל 2 ) פייטינג מיט קזיטעראַמי 3 ) נייס אַטמאָספער פֿאַר קליינע פּינגאַטש נאָמען : ורומקאַדזשסאַ [ זאָמביע מאָד פּלאַוגע ] סערווירער יפּ : 89 . 231 . 6 . 6 : 27036 סלאָץ : 32 פּלאַטפאָרמע : פּאַרע + נאָנסטעאַם פורום : ורומקאַדזשסאַ - נעטוואָרק סערווערס קאָונטער - סטרייק - פּראָופייל - היים אַמקסבאַנס : אַמקסבאַנס - באַנליסט - ורומקאַדזשסאַ מאָניטאָר : נאָמען : ורומקאַדזשסאַ [ פפאַ + בפ2 ] סערווירער יפּ : 87 . 98 . 237 . 7 : 27037 סלאָץ : 20 פּלאַטפאָרמע : פּאַרע + נאָנסטעאַם פורום : ורומקאַדזשסאַ - נעטוואָרק סערווערס קאָונטער - סטרייק - פּראָופייל - היים אַמקסבאַנס : אַמקסבאַנס - באַנליסט - ורומקאַדזשסאַ מאָניטאָר : נאָמען : סערווירער יפּ : 89 . 231 . 6 . 6 : 27022 סלאָץ : 14 פּלאַטפאָרמע : פּאַרע + נאָנסטעאַם פורום : ורומקאַדזשסאַ - נעטוואָרק סערווערס קאָונטער - סטרייק - פּראָופייל - היים אַמקסבאַנס : אַמקסבאַנס - באַנליסט - ורומקאַדזשסאַ מאָניטאָר : נאָמען : סערווירער יפּ : סלאָץ : 26 פּלאַטפאָרמע : פּאַרע + נאָנסטעאַם פורום : ורומקאַדזשסאַ - נעטוואָרק סערווערס קאָונטער - סטרייק - פּראָופייל - היים אַמקסבאַנס : אַמקסבאַנס - באַנליסט - ורומקאַדזשסאַ מאָניטאָר : נאָמען : ורומקאַדזשסאַ [ גונגאַמע + בפ2 ] סערווירער יפּ : 89 . 231 . 6 . 6 : 27024 סלאָץ : 16 פּלאַטפאָרמע : פּאַרע + נאָנסטעאַם פורום : ורומקאַדזשסאַ - נעטוואָרק סערווערס קאָונטער - סטרייק - פּראָופייל - היים אַמקסבאַנס : אַמקסבאַנס - באַנליסט - ורומקאַדזשסאַ מאָניטאָר : גאַמינג פּערפעקשאַן > גענעראַל טאלק > נייַעס & אָפּיניאָנס > אַבאָרשאַן ייִדיש ־ פֿאַרם פֿאַרעפֿנטלעכט 2011 פּראָגראַם אַפּליקאַציעס זיך אײַנצושרײַבן דער גאַנצער קאָנצעפּט פֿון באַאַרבעטן ערד כּדי אײַנצופֿלאַנצן אין איר געװיקסן און דאָס אַלײן שפּעטער אױפֿצועסן איז שױן הײַנט פֿאַרגעסן געװאָרן אין דער . . . זײַן לעבן איז מער ניט " אַדורכגעדרונגען מיט ייִדישקייט . " צום באַדויערן דאַרף ער האָבן שטעלע . זוכט די צעלנומערן פֿון דער ב " - חבֿרה , משה - לעבן . . . אין זשורנאַל " חוליות " האָט ד ״ ר שלום לוריא אָפּגעדרוקט אַ פּאָר צענדליק פֿון זײַנע אייגענע פֿאָרש ־ אַרבעטן , ווי אויך קריטישע אַרטיקלען , באַהאַנדלענדיק , דער עיקר , די מאָדערנע ייִדישע ליטעראַטור , מיט אַרבעטן וועגן אלתר קאַציזנע , דניאל טשאַרני און זײַנע זכרונות , עזרא להד און זײַנע פֿאָרשונגען וועגן ייִדישן טעאַטער ; וועגן די פּאָעטן ה . לייוויק , משה קולבאַק , אַבֿרהם סוצקעווער און אַנדערע . הגעתי לשנת 2015 ועשיתי מיליון דולר . ת ' אמת , בקושי הבנתי איך משחקים . מה זה הקו האדום בצד ימין ? עס הייבט זיך אָן מיטן פֿאַרכאַפּנדיקן ליד " לאָמיר טרינקען אַ ביסעלע ווײַן " , און דערנאָך זינגען זיי " דער רבי אלימלך " אין אַ גיכן טעמפּאָ . קיינער , ביז אַהער , האָט ניט אויסגעניצט דעם פֿולן פּאָטענציאַל פֿון משה נאַדירס צעדרייטע , פֿאַרשיכּורטע שורות . דאָס זעלבע קען מען באַמערקן וועגן דעם טאַנצנדיקן רבין אין זייער ווערסיע פֿון " שאַ שטיל " . ווען באָנדער זינגט די שורה - " אַז דער רבי זינגט דעם הייליקן ניגון , בלײַבט דער שׂטן אַ טויטער ליגן " , ווילט זיך אָנטאָן אַ שטרײַמל און גיין באַדאַנקען דעם רבין בכבֿודו ־ ובֿעצמו פֿאַרן אַוועקטרײַבן דעם סיטרא ־ אַחרא . ליבע פֿרײַנד , איך מוז זיך מודה זײַן , אַז די הײַנטיקע פֿאַרפֿאַסערס פֿון " מיוזיקלס " טויגן אויף טויזנט כּפּרות . וועט איר דאָך פֿרעגן פֿאַרוואָס ? וועל איך אײַך זאָגן : ערשטנס , פֿעלט זיי טאַלאַנט ; צווייטנס , פֿעלט זיי הומאָר ; דריטנס , פֿעלט זיי פֿאַנטאַזיע ; פֿערטנס , פֿעלט זיי וויסן , און פֿיפֿטנס . . . כ ׳ גיי זיך דאָ נישט באַווײַזן , אַז איך קען ציילן ביז הונדערט . ווי איז דאָס צו רייד געקומען ? פּראָסט און פּשוט . אָבער אין די שפּעטערדיקע יאָרן , ווען אַ גרופּע רעדאַקציע - מיטגלידער האָט באַשלאָסן אַרויסצושטופּן קאַהאַנען פֿון דער רעדאַקציע און שטעלן אויף זײַן אָרט זאַמעטקינען , האָט זאַמעטקין זיך אָפּגעזאָגט . לאָראַ האָבסאָן האָט געשריבן : * שיינער בילד - קוואַליטעט גראַפיקס און אַנאַמיישאַן . * די וועטער בילד איז גרינג צו באַקומען און גרינג צו געדענקען , קעגן צו וועטער מעלדעט . * וואכט דעם וועטער אין קיין מאָמענט איר ווינטשן . * די בילד איז געבויט אויף שפּיץ פון דער עמעס דאַטע - וועטער , זון - ליכט , צייַט , אַסטראַנאַמיקאַל חשבונות . * יעדער וועטער דערשיינונג איז געשטיצט : אָ פאַרשידן וואלקנס אָ רעגן אָ שניי אָ האָגל אָ נעפּל אָ ווינט ( שפיגלט אין די וואלקנס , גראָז , רעגן טראפנס , עטק ) אָ שטורעם נעמען אַ קוק בייַ די סקרעענשאָץ * יעדער וועטער פּאַראַמעטער איר דאַרפֿן איז פאַראַנען פֿאַר אַרויסווייַזן : טעמפּעראַטור , ווינט גיכקייַט און ריכטונג , דרוק , הומידיטי , אאז " וו * איר קענען קלייַבן כמעט קיין אָרט אויף ערד צו היטן ( 21000 לאָוקיישאַנז ) ווען פּראָפֿעסאָר פּינסאָן האָט זיך על ־ פּי ־ נס אָנגעשטויסן אינעם יונגיטשקן מענדלען , האָט ער קודם געוואָלט וויסן צי ער קען לייענען ייִדיש . און ווי נאָר ער האָט זיך דערוווּסט , אַז ער קען זיך אויך אויף די קליינע אותיותלעך , האָט ער אים צוגענומען צו פּאַקן די קעסטלעך מיט די ביכער ־ אוצרות , כּדי זיי אָפּצושיקן קיין אַמעריקע אין " ייִוואָ - ייִדישן וויסנשאַפֿטלעכן אינסטיטוט " . ער האָט מענדלען אַרויפֿגעזעצט אויף אַ שיף און אים אָפּגעשיקט אין 1946 קיין אַמעריקע , צו זײַן שוועסטער און איר מאַן ד ״ ר סיף . טעקסטשערז זיס 038 גאַבבאַנאַ נייטקלאַב ווייערד מאַגאַזין סטאַפפאַן סטרינדבערג באַגאַזלענען סטעול פּלאַן פאַרמעסט גאַרנעט הילל פעטרוס פראַנק ינווייראַנמענאַלי פרייַנדלעך האַמצאָע באָוינג פאָטאָ ווילליאַמס סאָנאָמאַ וואַלד באַגאָט קאָליר סאַנדראַ טאַררועללאַ ינלענדיש דעסינגער וויעססאָ פלאַך ינלענדיש כסימע קלוב ילעקטריקאַל אַקסעסעריז פאַרלאַנג גיאָרגיאָ אַמאַני טיג נייטקלאַב פּלאַן ינלענדיש פּלאַן פּראָדוקץ גראַפיק דיזיין ינהאַביטאַט ריטאָרט שטראַל קאָווער מעלאַניע קאָדדינגטאָן יסאַבעל לאָפּעז דעקאָר8 זשאַליוזן & שאַדעס דעם ערשטן אויגוסט 1982 , מיט 25 יאָר צוריק , האָט די ישׂראלדיקע אַרמיי , אין פֿאַרלויף פֿון דער ערשטער לבֿנון ־ מלחמה , אײַנגענומען דעם פֿליפֿעלד פֿון ביירוט . איך בין דאַן געווען אַן אַמבאַסאַדאָר אין רומעניע און געדענק זייער גוט די דאַטע ; און איך באַטראַכט זי ווי איינע פֿון די דעצידירנדיקסטע דאַטע אין דעם וואָס עס פּאַסירט ביזן הײַנטיקן טאָג צווישן אונדז און די פּאַלעסטינער . קען זײַן , אַז וואָס איך שרײַב איצט איז אַ חכמה אחר ־ המעשׂה , אָבער איך האָב גוטע סיבות אַזוי צו טראַכטן . צום באַדויערן , איז קיין איין פֿאָרשטייער פֿון דער מאָלדאַווישער רעגירונג ( חוץ דעם דירעקטאָר פֿונעם דעפּאַרטאַמענט פֿאַר צווישן ־ עטנישע באַציִונגען ) , וועלכע פֿלעגן פֿריִער זיך באַטייליקן אין דער טרויער ־ צערעמאָניע , דאָס מאָל זיך נישט באַוויזן . זעט אויס , אַז דער קאָפּ ליגט זיי נישט אינעם אָפּהיטן די היסטאָרישע דאַטעס . פֿאַרוואָס אַזוי ? ווײַל ביז אַהער איז נישט דערקלערט געוואָרן די סיבה פֿון די פֿאַראַיאָריקע מאַניפֿעסטאַציעס , וואָס ס ׳ האָט דורכגעפֿירט די סטודענטישע יוגנט און שול ־ תּלמידים פֿון העכערע קלאַסן , אונטערגעהיצט פֿון די נאַציאָנאַליסטיש ־ געשטימטע " פּאַטריאָטן " . דווקא אין די זעלבע אַפּריל ־ טעג , אָבער שוין מיט 106 יאָר שפּעטער האָט דער צעווילדעוועטער המון אָנגעהויבן פּאָגראָמירן די בנינים און ביוראָען , וואָס געהערן צו דער רעפּובליקאַנער מאַכט . ביז אַהער האָט נישט די פֿריִערדיקע קאָמוניסטישע מאַכט , וואָס געפֿינט זיך איצט אין דער אָפּאָזיציע , נישט די איצטיקע ליבעראַלע פּאַרטייען , וועלכע שטייען נאָך די וואַלן בײַם רודער , נישט געפֿונען די שולדיקע אין די אומאָרדענונגען פֿון 2009 . צווישן די פֿראַגעס וואָס זיי וועלן דיסקוטירן זענען : ווי ווייניק בלוט ־ צוקער דאַרף אַ מענטש האָבן , כּדי באַצייכנט צו ווערן ווי אַן אויסגעהיילטער ? וואָס פֿאַר אַ שײַכות האָבן בלוטדרוק און כאָלעסטעראָל צו צוקערקרענק ? און וואָס טוט מען , ווען דער בלוט ־ צוקער בײַ אַן " אויסגעהיילטן " הייבט ווידער אָן שטאַרק צו שטײַגן ? איך האָב גרויסע פּראָבלעמען מיט מײַן מאַן . שוין אַ לאַנגע צײַט , ווי איך זע , אַז ער טוט וואָס ער וויל , נישט געקוקט אויף מײַנע געפֿילן . יענע וואָך זענען מיר געפֿאָרן דרײַ טעג אויף אַ " קרוז " אויף אַ שיף קיין מעקסיקע . איך בין שוין אין 7טן חודש . מײַן מאַן האָט נאָר געוואָלט פֿאַרברענגען אין אַ מעקסיקאַנער באַר . מיר האָבן זיך צעקריגט איבער דעם , און צום סוף , איז ער געבליבן אין זײַן באַר , און איך בין אַליין געגאַנגען אײַנקויפֿן . מיר האָבן אָפּגערעדט זיך צו טרעפֿן בײַ דער שיף 5 אַ זייגער בײַ טאָג . הייצט אָן צוויי לעפֿל בוימל אין אַ טאָפּ . גיט אַרײַן די לאָרבער ־ בלעטלעך און פּאַפּריקע און מישט אַ האַלבע מינוט . שיט אַרײַן די ציבעלע , גרינעם פֿעפֿער , פּאָמידאָרן , קנאָבל , פֿעלד ־ גליאַנדער , זאַלץ און שוואַרצן פֿעפֿער . דעקט צו און קאָכט 10 מינוט . ווער די אושפּיזין זײַנען ווייסט איר דאָך . זיי זײַנען די זיבן געהויבענע געסט וואָס קומען יעדן יאָר אויף באַזוך צו אײַך אין סוכּה . אַזוי שנעל ווי איר קלאַפּט נאָר אַרײַן די פֿיר פֿלעקלעך פֿאַר דער סוכּה , הייבן די זיבן אושפּיזין זיך גרייטן צו קומען צו אײַך און באַשיינען אײַער יום ־ טובֿ . דער זיידע אַבֿרהם - דער עלטסטער פֿון די אושפּיזין - רופֿט געוויינטלעך צונויף זײַנע אבֿרדיקע זעקס קאָלעגעס : יצחקן , יעקבֿן , יוספֿן , משהן , אַהרנען און דודן , און מען האַלט אָפּ אַ שטיקל קאָנפֿערענץ וועגן דעם געפּלאַנטן באַזוך אין דער סוכּה . געוויינטלעך איז דאָס זייער אַ פֿאָרמעלע קאָנפֿערענץ , אָט למשל , ווי אַ מיטינג פֿון דער " באָרד אָוו דירעקטאָרס " [ פֿאַרוואַלטונג ] פֿון אַ גרויסער באַנק . מען קומט זיך צונויף אַ רגע , דער סעקרעטאַר לייגט פֿאָר אַ קורצן באַריכט און מען מאַכט אַ פֿאָרשלאָג צו שליסן דעם מיטינג - געוויינטלעכע רוטינע און ניט מער . חיה אושרי ( אָשרי ) , איינע פֿון די קיבוץ כּנרת ־ חבֿרים , האָט אַרויסגערופֿן אַ הילכיקן געלעכטער , ווען זי האָט דערקלערט , אַז זי וויל באַגריסן " אונדזער יונגן נשׂיא שמעון פּערעס . . . " אָט קוקט זי אַרויס - פֿון די פֿינגערלעך ־ שפּאַלטן , וווּ זי איז אַנטרונען , און האָט זיך באַהאַלטן , ווי אַ קליינינקע מײַזעלע - הינטערן טיר . אין יענע סוף פֿערציקער , אָנהייב פֿופֿציקער האָבן אַלע געלעבט מיט איין זאָרג - ווי שווער עס זאָל נישט זײַן , אַבי נישט קיין נײַע מלחמה . די מורא פֿאַר אַ נײַער מלחמה האָט געציטערט אין יעדן איינעם נישט בלויז , ווײַל עס זײַנען נאָך געשטאַנען פֿאַר די אויגן די שרעקלעכע בילדער פֿונעם נעכטן ; די דאָזיקע מורא האָט זיך כּסדר געטראָגן פֿון די קליינע ראַדיאָ ־ קעסטעלעך אויף דער וואַנט , וואָס האָבן גערעדט אַ גאַנצן טאָג מיט אַ הייזעריק ־ פֿאַרקילט קול ; און אַפֿילו די לידער , וואָס מע פֿלעגט איבערגעבן , האָבן אויך געקלונגען ווי מע וואָלט זיי געשפּילט אויף פֿאַרזשאַווערטע מוזיק ־ אינסטרומענטן . 4 קליינטשיקע רויטע קאַרטאָפֿליעס 2 לעפֿל פּוטער 1 ציינדל קנאָבל , צעהאַקט 1 לעפֿעלע פֿרישע טימיאַן ־ בלעטער 1 לעפֿעלע פֿרישע ראָזמאַרין ־ בלעטער 2 קליינע זוקיניס זאַלץ און פֿרישער שוואַרצער פֿעפֿער , לויט אײַער געשמאַק 1 / 4 טעפּל צעריבענער פּאַרמעזשאַנער קעז אויף פּאָנאַר , בײַ ליכט פֿון שקיעה , רוט אין אַש מײַן טויטע שטאָט . פֿון טומאַן , אַ יונגער גאָט - שוועבט אין שויס פֿון דער וויליע . אַ פּאָר רוסישע פֿאַרלאַגן האָבן זיך מיט עטלעכע יאָר ערנסט פֿאַרנומען מיט ייִדישער ליטעראַטור - דהײַנו , מיט די קלאַסישע ווערק , וועלכע זענען טאַקע אָנגעשריבן אויף דער ייִדישער שפּראַך . בײַ ס ׳ רובֿ רוסיש ־ רעדנדיקע ייִדן , בפֿרט פֿונעם ייִנגערן דור , האָט זיך געשאַפֿן אַזאַ סטערעאָטיפּ , אַז די ייִדישע ליטעראַטור באַשטייט , כּלומרשט , בלויז פֿון רוסישע אָדער ענגלישע ביכער , וווּ עס ווערן כאָטש אַ פּאָר מאָל דערמאָנט די ייִדישע טעמעס , ווי אויך פֿון ווייניק ־ באַקאַנטע ישׂראלדיקע ביכער אויף העברעיִש .

Download XMLDownload text