Text view
sah-20
View options
Tags:
Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.
- Биһиги кииммит өйөбүлгэ наадыйар ыалга уонна оҕолорго социальнай - экэнэмиичэскэй , психолого - педагогическай уо . д . а . көмөнү оҥорор . Улууспутугар аһыы утаҕы батан иһэр төрөппүт элбээн иһэрэ хомотор . Кэлиҥҥинэн кыаммат ыал араҥата кэҥээтэр - кэҥээн иһэр . Сүрүн биричиинэ - үлэ суоҕа . Үгүс ыал оҕо босуобуйатын суотугар олорор , оттон оҕото хайдах аһаан - таҥнан сылдьарыгар наадыйбат . Көрүүтэ - истиитэ суох хаалбыт оҕолор аанньа аһаабакка , таҥныбакка , сууммакка - тарааммакка сылдьан ыалдьаллар , дьиэлэриттэн бэйдиэ бараллар , араас буруйу оҥороллор . Социальнай киин уопсайа 8 ыстааттаах . Үлэһиттэр арыгыны батан иһэр ыал дьиэтигэр түүннэри - күнүстэри кэриэтэ сылдьаллар . Арыгылаабыт буоллахтарына оҕолорун бэйэбитигэр ылабыт . Оттон арыгыһыт ийэлэрин эмтэтэбит . Ийэлэрэ эмтэнэр кэмигэр оҕолору аймахтарыгар кэпсэтэн олордо сатыыбыт . Бэйэлэрэ да нэһиилэ кыанан олорор ыаллар ону олус ыарырҕаталлар . Ханна да барар - кэлэр сирдэрэ суох оҕолору киин балыыһаҕа угабыт . Онтубут бобуулааҕын ааһан балыыһаҕа куойка тиийбэт , аһа - үөлэ хайдаҕа эмиэ биллэр . Балыыһа оҕоҕо анаммыт 12 куойкатын улахан аҥаара - көрүүтэ - истиитэ суох хаалбыт оҕолор . Миэстэ тиийбэтин үрдүнэн ханна да барар сирдэрэ суох оҕолору син биир киллэрэбит . Маны тэҥэ оскуола интэринээттэригэр эмиэ олордобут . Оҕолор балыыһаҕа сытар кэмнэригэр дьыссаакка сылдьыбаттар , үөрэхтэрин көтүтэллэр . Манна фрукта , оҕуруот аһа , үрүҥ ас - дэписиит . Баар да буоллаҕына , Дьокуускай сыанатынааҕар - икки , ардыгар үс бүк ыарахан .
Сайын үгэнэ . Киһи барыта , буолаары буолан курорт куораттарыгар күнү күннүктээн муораҕа сыталлар . Оттон олимпиада ыытыллыахтаах объектарын тутар ыччат этэрээттэрэ сынньанары билбэттэр . Бу сылга ыччат тутар этэрээттэригэр барыта 1700 киһи үлэлии сылдьар . Онтон 1100 - э тимир суол тутуутугар , 600 - э Сочига олимпиада объектарын тутар .
- Ити « оҕонньоттору » истэбин . Олус да элбэҕи , олус да күүстээхтик эппиттэр эбит .
- Кини үлэлиирин саҕана оҕолонон олорбутум , онон бу диэн тугу да этэр кыаҕым суох . Билиҥҥи президеммит Иван Андросов эдэрчи киһи . Ырааҕы өтө көрөр салайааччы диэн сыаналыыбын . Кини саамай уустук , өтөрүнэн быһаарыллыбатах боппуруоһу ( бу кризис кэмигэр ) - тутууну быһаарда . НКИК дьиэтигэр эбии икки этээс тутулунна уонна кэнэҕэс өссө кэҥэтиллэр былааннаах . Саха телевидениетэ сууккаҕа 24 чаас көрдөрөр - иһитиннэрэр соругу ситиһээри олорор . « Дети Азии » кэмигэр Арассыыйа үрдүнэн оонньуулары сырдатыахтаах . Президеммит « биһиги кырабыт , кыайбаппыт » диэн сэнэммэккэ , төттөрүтүн « кыахтаахпыт - кыайабыт » диэн бириинсибинэн үлэни салайарын олус ытыктыы көрөбүн .
Мэлдьи үлэ үөһугэр сылдьан , үгүспүт сынньанарбыт туһунан санаабаппыт даҕаны . Сылайары даҕаны аахсыбакка , бириэмэни эккирэтэн үлэҕэ умса түһэбит . Бу , биллэн турар , биһиги доруобуйабытыгар олус охсуулааҕын , кэлин сылаа мунньуллан киһини улахан ыарыыга тэбиэҕин умнуо суохтаахпыт .
Оттон биґиэхэ балаґыанньа атын . Бу соторутааҕыта Москуба мээрин тохтоттулар . Лужков айаатаан - міІүрээн олорон , уонча мілүйүіннээх куоракка тус бэйэтин баҕатын соІноон ыыппыт тутууларын аґаҕастык « тимир - бетон сыбаалката » диэн үіҕэллэр , « куорат архитектуратын , былыргы кэрэ кістүүлэри суох оІордо » диэн буруйдууллар . Билигин кинилэр 80 м үрдүктээх Бүіт Бэлиикэй пааматынньыгын Москубаттан суох гынартан ордук кыґалҕалара суох . Лужков мээрдээбитин тухары ол « сыбаалканы » тутууга сүүґүнэн миллиард дуоллар үп кумахха кутуллубутун ким да санаабат .
Ол курдук , « Кыым » бу дьыл муус устар 29 күнүгэр ыһыы сиэмэтин хаачыстыбатыгар сыһыаннаан , СӨ « Россельхознадзор » Управлениетын ыстаарсай испэсэлииһиттэн тэттик интервью тахсыбыта . Онно тастан киирии сиэмэ кэккэ өлүүскэтэ хаачыстыба ( по кондиции ) ирдэбилигэр эппиэттэспэтинэн , булгуччу ыраастаан эрэ баран туттуллуохтааҕын , ол толоруллубакка , үүнүү кэлбэт түгэнигэр бурдук хаһаайыстыбалара ыстарааптанар кутталлаахтара этиллибитэ . Итинтэн сиэттэрэн « Кыым » хаһыат СӨ тыа хаһаайыстыбатын миниистирэ С . С . Охлопков аатыгар маннык хабааннаах официальнай ыйытык түһэрбитэ .
Оло ? хону салгыы µірэтиигэ Сибиир , Дальнай Восток уонна Хотугу регионнары кытары хардарыта µлэлэ ? эргэ « Сибиир , Дальнай Восток уонна хотугу регионнар т ? рµт омуктарын эпостара XXI - с µйэ ? э » диэн Бурятия , Тыва , Калмыкия республикалара , Горнай Алтай , Ханты - Мансийскай , Ямало - Ненецкэй автономнай уокуруктар уо . д . а . норуоттар эпостарын хабар Мегапроект о ? о ? уллан бэлэмнэннэ . Мегапроект хас да хайысхалаах : а ) Саха сирин олохтоох омуктарын - сахалар , эбээннэр , эбэ ? килэр , ону та ? ынан Сибиир , Дальнай Восток уонна Хотугу регионнар норуоттарын эпическэй нэ ? илиэстибэлэрин мультимедийнай информационнай система ? а киллэрэн та ? ыы ; б ) оло ? хону Европа уонна или ? ? и дойдулар норуоттарын тылларыгар тылбаастаа ? ы ? ? а Аан дойдутаа ? ы конкурсу ыытыы уо . д . а .
Усуйаана ± а Сомондоон µрэ ± э хас да салаа ± а арахсар сиринэн тулатыгар Туундара мааны отоно моруоска кытара тэлгэммит , µрэ ± эр кімµс хатырыктаах ілгімнµк µіскээбит Быґыттаах диэн Хоту Дойду мааны тµілбэтэ баар .
Бу тэрээһин кэмигэр быйылгы дьылга сүөһү аһын , оҕуруот аһын бэлэмнээһиҥҥэ үрдүк ситиһиилээх дьон , тыа хаһаайыстыбатын хоһуун үлэһиттэрэ бэйэлэрин бородууксуйаларын дьоҥҥо - сэргэҕэ атыыга таһаардылар . Быйылгы дьаарбаҥкаҕа , сылын аайы баар буолар аһы - үөлү тэҥэ , Өлөөнтөн уонна Орто Халыматтан кэлбит сибиэһэй балык , эт араас көрүҥэ , байанай бэлэхтэрэ , булчут ыттар быыстапкалара , үрдүк бородууксуйаны биэрэр т / х сүөһүлэрэ көрдөрүүгэ - атыыга турдулар .
Булчут сиэрэ - туома тутуһуллубатаҕына ¥ тү ³ күнүнэн « Булчут кутаата » ! Бу саас тахсыбыт « Байанай мо ´ уоктаатаҕына » диэн суруйууга , мин билэр ки ´ им И . Аввакумов чахчы буолбут түбэлтэни суруйбут . Киниэхэ к ³ ҕүйэн эмиэ буолбут түбэлтэни , ыччаты булчут ки ´ и майгытыгар - сигилитигэр иитэр - ү ³ рэтэр соруктан суруйдум уонна с ³ бүлүүр ха ´ ыаппар « Кыым ² а » бэчээттииллэрэ дуу диэн ыытабын .
Быыстапкаҕа улуус үгүс маастардарын оҥоһуктара турда - саха быһаҕа , хомус арааһа , дьахтар симэҕэ , мастан , муостан оҥоһуктар , оҕуруонан , сабынан тиһии , быысабай , күндү түүлээҕинэн аттаран тигиилэр , сиэл , муос оҥоһуктар о . д . а . Айар - тутар талааннаах дьон санааларын ууран туран онорбут айымньыларын киһи эрэ сөҕө - махтайа көрөр . Саха НКИК саайтын матырыйаалыттан .
Ууґуттар 3 міл . 722 тыґ . т таґа ± аґы тиэйдилэр Ааспыт нэдиэлэ бµтµµтэ СР Президенэ Вячеслав Штыров ууґуттары , таґа ± аґы туруорааччылары , салаа министерстволар салайааччыларын кытары Республика саалатыгар кірµстэ . Сµбэ мунньахха РФ муора уонна ірµс транспорын федеральнай агентствотын салайааччытын солбуйааччы Олег Шахмарданов кытынна . Салгыы »
« Бырабыыталыстыба Саха сирин дьоно - сэргэтэ байылыат олохтоох буоларын ситиґэр соруктаах . Култуура уонна духуобунай сайдыы таґыма онно ситэ эппиэттэспэт буоллаҕына , ити кыаллыбат . Бырабыыталыстыба эґигини кытары бииргэ үлэлииргэ уонна ійүүргэ бэлэм » , - диэн Е . Борисов түмүктээтэ . Солбуйааччыта Ю . Куприяновка , Экэниэмикэ сайдыытын уонна үп министиэристибэтигэр ыам 1 күнүгэр диэри кірсүґүүгэ киирбит бары этиигэ харда биэрэргэ сорудахтаата .
Александр Андреевич : « Быйыл 710 тэрилтэни кытары дуогабар түһэристибит . Ол гынан баран , стажировкаланыан баҕарар ыччат ахсаана аҕыйах . 666 эрэ выпускниктан сайабылыанньа киирдэ » , - - диир . Билиҥҥи ыччат тута уонна элбэҕи өлөрүөн баҕарар . Оттон стажер илиитигэр 5000 солк . аахсар дииллэр . биллэн турар , итинник кыра суумаҕа сөбүлэнэр дьон ахсааннаах .
Кыайыылаахтарга диплом уонна куонкурус кыттыылаахтарыгар « Депутатский резерв » ураты бэлиэни туттарбыттар . Биһиги ыччаттарбыт " Льготное налогообложение детского труда " диэн үлэлэрин Госдума дьокутааттара үөрэтэн баран , сокуон барылын быһыытынан дьүүлгэ таһаарыахтара .
От ыйын 2 кµнµгэр Бµлµµгэ " Манчаары оонньууларын " кэмигэр республика спорка уонна бэчээккэ тэрилтэлэрин салайааччылара Спортивнай суруналыыстар аан дойдутаа ± ы кµннэринэн сибээстээн , оонньууларга µлэлии сылдьар республикатаа ± ы иґитиннэрэр - кірдірір средстволар суруналыыстарын идэлээх кµннэринэн чиэстээтилэр . Ол курдук , Госкомспорт председателэ М . Д . Гуляев , Бэчээт департаменын салайааччы Ф . П . Пестряков , " Манчаары оонньуулара " 18 - с спартакиада кылаабынай судьуйата А . И . Трофимов суруналыыстары э ± эрдэлээтилэр , ситиґиилэри ба ± ардылар уонна ійдібµнньµк бэлэхтэри туттардылар . Бу µірµµлээх дьаґалы Госкомспорт отделын начальнига , уруккута " Спортивная Якутия " хаґыат редактора Родион Кривогорницын салайан ыытта . На ± араадаламмыттар ортолоругар " Саха сирэ " хаґыат " Дьулур ± ан " сыґыарыытын редактора Петр Павлов уонна фотокорреспондент Виктор Эверстов бааллар . Оттон бу иннинэ стадиоІІа кµрэхтэґии кэмигэр Саха Республикатыгар физическэй культура уонна спорт сайдыытыгар іІілірµн иґин спортивнай суруналыыстар Василий Посельскай , Александр Васильев - Кірдµгэн , Владислав Коротов уонна " Саха " НКИК суруналыыґа Алексей Соколов Россия Олимпийскай комитетын дипломнарынан на ± араадаланнылар . Ити курдук , бу кµннэргэ Бµлµµгэ " Манчаары оонньуулара " спартакиада хаамыытын сырдата , республика дьонун - сэргэтин билиитигэр - кірµµтµгэр таґаара µлэлии - хамсыы сылдьар спортивнай суруналыыстар бэйэлэрин идэлээх кµннэрин µлэ µіґµгэр сылдьан кірµстµлэр . Итиэннэ истиІ сыґыантан , соґуччу бэлиэтээґинтэн астыннылар . Бэйэбит инф .
Аҕыс уонус сылларга урут киэҥ эйгэҕэ биллибэтэх дьиэ эргиннээҕи олоҥхоһуттар С . Г . Алексеев ( Горнай ) , В . Д . Егоров - Айах Баһылай , Д . С . Сергеев ( Ньурба ) , С . Г . Егоров ( Сунтаар ) , М . Г . Соров ( Таатта ) , К . Л . Федоров ( Чурапчы ) син балачча биллэн олоҥхолоон киэҥ биһирэбили ыла сылдьыбыттара . В . О . Каратаев , А . С . Васильев ( Бүлүү ) , Л . П . Новогодин ( Уус Алдан ) уус - уран самодеятельность концертарыгар тыыллан - хабыллан олоҥхолоон барбыттара . Чуолаан , кинилэр олоҥхо киэһэлэрин тэрийэн ыытыыга көхтөөхтүк кыттыспыттара . ТЛИ институтун үлэһиттэрэ П . Н . Дмитриев , В . П . Еремеев кинилэр репертуардарын үйэтитиигэ үгүстүк түбүгүрбүттэрэ . В . О . Каратаевы кытта бииргэ үлэлээһин түмүгэр « Модун Эр Соҕотох » олоҥхотун үс төгүл магнитофоҥҥа суруйбуппут . Ол түмүгэр « Памятники фольклора народов Сибири и Дальнего Востока » диэн 60 томнаах кинигэҕэ кини олоҥхотун туспа томунан сахалыы - нууччалыы тылларынан бэчээттэн таһаарбыппыт .
Үгэс курдук сылын аайы ыытыллар буолбут үлэ дьаарбаҥкатыгар үлэтэ суох дьон кэлэн иллэҥ үлэ миэстэлээх тэрилтэлэри кытары сиһилии кэпсэтиэхтэрэ , билсиэхтэрэ , туһалаах информацияны ылыахтара . Дьаарбаҥка кэмигэр гражданнар үлэлээх буолууга , профориентацияҕа , идэни уларытыыга сыһыаннаах босхо сүбэлэри ылыахтара , юристартан сүбэлэтиэхтэрэ .
Ыт кілі барахсан таба ± а тэІнээтэххэ айаныгар тіґі да бытаанын иґин Туундара ± а эрэллээх кілі буолла ± а . Былыргы айанньыттар муора ± а , онноо ± ор суола ииґэ суох сиринэн , им балай хараІа ± а , бур ± ааттаах буур ± аттан толлубакка айанныыллара . Дьэ оннук айаІІа ійдііх бэриэтчиктээх ыт кілі эрэллээх буолар . Кµµстээх тыал таІнары сатыылыыр кэмигэр , ыттар аалыктарын кэппитинэн , буочахтарыгар хастыы да суукка ± а хаар анныгар сыталлар уонна буур ± а сэллээтэ ± инэ , хаар анныттан оронон тахсан аґаан баран , айаннарын сал ± аабытынан бараллар . Дьэ ити курдук сырыылаах кілµµр ыты анаан - минээн иитэн - такайан таґаараллар . Хотугу дьон ыттарын араас оґолтон , ыарыыттан сµрдээ ± ин харыстыыллар . Чысхааннаах тымныыга ыт ата ± а эмсэ ± элээбэтин диэн , тирииттэн анал атах таІаґын тигэн биэрэллэр , онтон саас сып - сырдык ча ± ылхай кµн уотуттан ыт хара ± а ыалдьыбатын диэн кыара ± ас хайа ± астаах сиитэ курдук анал таІаґы баайаллар .
Оскуолаҕа биир оннук . Саха буолан төрөөбүт « буруйдаахтар » биһиги буолан эрэбит быһыылаах . Саатар Анна Соловьева пресс - кэмпириэнсийэтигэр « Оҕо быраабын Конвенциятыгар эрэ төрөөбүт тылынан үөрэтии ыйылла сылдьар » диэбитин тус бэйэм өйдөөбөтүм . Оттон Төрүт Сокуоммут , үөрэх туһунан сокуоннарбыт ?
Эдэр талааннаах журналист Олег Марков " МэІэ - спорт " телевизорынан биэриитэ спорду сэІээрээччилэр биґирэбиллэрин ылан эрэр . Ааспыт ыйга Варвара Иосифовна уонна Степан Степанович Контоевтар тустарынан икки тµґµмэхтээх биэриитэ бµтµн Сахабыт сиригэр кіґµннэ . То ± о диэтэххэ , биир дьиэ кэргэнтэн µс аан дойду чемпионун иитэн , µірэтэн - такайан таґаарбыттара бµтµн Россия µрдµнэн да ± аны суох ини . Бу уґулуччулаах ситиґии дэбигис спорт историятыгар хатыламмата буолуо . Дьыл хонук дииллэрэ кырдьык эбит . Оскуола ± а µірэнэ сылдьарбыт бу баарга дылы . Степа Контоев кылааска µірэн мичээрдээн киирэн кэлэрэ бу харахпар кістін кэлэр . Бэґис кылаастан орто оскуоланы бµтэриэхпитигэр диэри Бэрдьигэстээххэ бииргэ µірэммиппит . Олус эрэллээх , алама ± ай , кірсµі , истиІ до ± орбут . ЧиІник , µірэ ± и ылынардыы µірэнэр этэ . Ґірэ ± эр олус кыґамньылаах буолан , холобур буолара . Сарсыарда алта чаастан сµµрэн , зарядкалаан баран уруоктарын хатылыыра , экзаменнар кэмнэригэр бу режимэ іссі чуолкай , кытаанах буолбута . Степан µірэххэ дьµккµірэ биґиэхэ холобур буолара . Бэйэтигэр улахан ирдэбиллээ ± э оло ± ун устатыгар оскуола ± а , армия ± а , студент сылларыгар , учууталлыыр кэмнэригэр быраабыла курдук тутуґуллубута . Оскуола ± а µірэнэр сылларыгар алтыспыт дьон бары билэбит , бу кытаанах майгыта µс улахан ситиґиилээх буола сайдыбыт чулуу спортсмен уолаттарыгар , саха омугун киэн туттар ыччаттарыгар бэриллибит . Салгыы »
Билигин бассыыбай харчыны бэчээттээн аан дойдуну барытын сүүлүктээн олорор АХШ атын дойдуларга , ол иһигэр арабтарга , дьайыыта мөлтөөтө . Онон , холобур , 1986 сыллаахха Саудовскай Аравияны кигэн ньиэп сыанатын алта төгүл түһэрбиттэрин курдук балаһыанньа буолбатах . Санаан көрүҥ , арабтар ( ОПЕК ) баар - суох табаардарын сыанатын тоҕо түһэриэхтэрэй ? Арассыыйа исламы , холобур , Афганистаны кытта билигин сэриилэспэт . Ол эбэтэр , Чечня бэрэсидьиэнэ Кадыровы кытта албыннаһыы буолбакка , бэлиитикэ барда .
Путин Наоми Кэмпбеллга интервью биэрбит . Премьербит сыгынньах туран модели кытары хаартыскаҕа түспүтүн омук прессэтэ сүөргүлээбит . GQ сурунаал саҥа нүөмэригэр интервьюну английскайдыы тылбаастаан таһаарбыт . " Они оба позировали перед камерами топлесс , оба любят свет софитов , и оба считаются секс - символами " , - диэн The Independent суруналыыһа Шон Уолкер кэпсээбит . Уолкер этэринэн , интервью өссө ахсынньыга оҥоһуллубут .
Төгүрүк остуол бэрт туһалаахтык барыа эбит даҕаны … Үгэс курдук , « түгэнинэн туһанан » сорох тыл этээччилэр « оҕо сахалыы ( эбэҥкилии , эбээннии , юкагирдыы , чукчалыы , долганныы ) ааҕарын ( суруйарын , толкуйдуурун ) сайыннарарга » хайдахтаах курдук « күүскэ үлэлииллэрин » отчуоттаан , кэпсэтиини сымсатан кэбистилэр . Саха киинэтэ , национальнай мусуой , кинигэ кыһата , хомус , муусука мусуойдара , о . д . а . тэрилтэлэр , биллэн турар , саха тыла сайдарыгар кылааттара сүҥкэн ! Ону ким да мэлдьэспэт ! Ол эрээри , кэпсэтии атын сүнньүнэн барыахтаах этэ ээ ! Тоҕо наар « үрдүк өһүөлээхтэр » кэллэхтэрин аайы кыһалҕа суоҕар дылы , « Потемкин дэриэбинэтин » көрдөрөбүтүй ? !
Cоторутаа ± ыта " Кыым " хаґыат саґарбыт страницаларын арыйталаан кірі олорон , биґиги отделбытыгар - культура ± а , µірэххэ сыґыаннаах матырыйааллартан , " Артистар кэллилэр " диэн бэрт чопчу ааттаах кыракый заметка ± а бол ± омтом хатана тµстэ . Онно , 1963 сыллаах " Кыым " атырдьах ыйын 13 кµнµнээ ± и нµімэригэр бу заметка µґµс балаґа ± а " Ходуґа ± а колхоз , совхоз дьыл ± ата быґаарыллар " диэн улахан матырыйаал иґинэн киирбит . Аа ± абыт : Салгыы »
Карл Новиков ( ілбүт уол аҕата ) киґитэ кини буолан , уон сылы быґа дьаныардаахтык киирсэн , Саха сирин биир саамай хотугу улууґуттан саамай соҕурууІІу кэриэтэ улууґугар буолбут быґылааны тэІІэ силиэстийэлэґэн , буруйдааҕы син хаайтарбыт . Ол гынан баран , кырдьаҕас сууттан - сокуонтан астымматаҕын , кэлэйбитин аґаҕастык хайдах баарынан эппит : « Суут миигин астыннарбата . Кырдьыгы кірір дьон Ґрдүкү суукка бааллара буолуо диэн бүк эрэммитим да , үІсүґэн эмиэ туґамматым . Ґс киґи оҕобун кіміліін ілірбүттэрэ биллибитин үрдүнэн биир эрэ киґини сууттаатылар . Мин ону букатын ійдіібіппүн . Суукка хоруупсуйа баар дииллэрин урут итэҕэйбэт этим . Онтум , кырдьык , баар эбит ! Ону сокуон бэйэтэ үіскэтэрин биллим . Силиэстийэни ыытааччы баҕардаҕына буруйу оІорбут дьоІІо атыыланыан да , атыылаґыллыан да сіп эбит . Ону ким да хонтуруолуур , утарсар , бопсор кыаҕа суох . Кини іссі дьыаланы соруйан уґатан - кэІэтэн баран , кэлин « болдьоҕо тахсыбытын иґин » диэн букатын да сабар бырааптаах . Дьикти сокуон буолбатах дуо ? ! Билигин іріспүүбүлүкэ хаґыаттарыгар аймахтарын , кэргэттэрин , оҕолорун іліттірбүт дьон абалаах - саталаах суруйуулара тиґигин быспакка тахса турар . Итинник дьоІІо мин курдук дьаныардаахтык суруйан , салгыбакка үІсүґэн эрэ кырдьыгы булуохха сіп диэн сүбэлиэхпин баҕарабын . Бу биґиги дойдубутугар оннук эбит » .
Декларацияны киэІник иґитиннэрэн - биллэрэн µлэлиир республика сокуону таґаарар µрдµкµ органа ылыммыта . Ґрдµк Сэбиэт састааба демократическай киэпкэ сіп тµбэґэр быыбар тµмµгэр тэриллибитэ . Историческай докумуон балаґыанньаларын киэІ общественность бэрэстэбиитэллэрэ араас варианнары дьµµллэґии тµмµгэр оІорбуттара . Декларация бµтэґиктээх бырайыагын республика бµттµµн общественноґа биґирээбитэ диэн , омуннаабакка этиэххэ сіп . Онон , Ґрдµкµ Сэбиэт ону ылыныыта демократия уонна норуот былааґын принциптэригэр сіп тµбэспитэ .
Өрөспүүбүлүкэҕэ орто хамнас 25 тыһ . эбит буоллаҕына , « АЛРОСА » - ҕа биллэ үрдүк - 40 - ча тыh . Манна хампаанньаҕа өр үлэлээбит уонна баай уопуттаах үлэһит уонна саҥа үлэһит хамнаһын араастаһыыта улахан . Чуолаан , сүрүн производство уонна хааччыйыы эйгэтин хамнаһа үчүгэй . Холобур , Мииринэйдээҕи ХБК , АТМ , МГРЭ , БГРЭ , УКС , « Алмазавтоматика » , УМТС үлэhиттэрэ ыйга ортотунан 40 - 45 тыh . аахсар буоллахтарына , Мииринэйдээҕи шахтаны тутар трест үрдүкү разрядтаах проходчига эбэтэр шахтера 70 - 80 тыh . ылар . Хамнас араас . Уустук кэм саҕана 13 - с хамнас эбэтэр бонус бэриллэрэ саарбах этэ . Ол эрээри хампаанньа сыллааҕы дохуотуттан көрөн , сыл түмүгүнэн бонус биэрэргэ быhаарыммыта . Бонуһу түҥэтии - бүддьүөт тэрилтэлэригэр , бэл , атын бырамыысыланнай да хабааннаах тэрилтэлэргэ тарҕамматах көстүү . Оттон бу « АЛРОСА » ҕа уруккуттан баар . Кэлэр сылга инфляция хаамыытын баттаһа хамнас үрдүүрэ этилиннэ . Быйыл сайын , « АЛРОСА » бэрэсидьиэнэ Федор Андреев СМИ - гэ эппитинэн , бырабылыанньа быhаарыныытынан , оробуочайдар хамнастара - 10 , хампаанньа офис - менеджменигэр - 8 % үрдүөхтээх . Алмаас тэрилтэтэ бородууксуйатын төһө барыстаахтык батарар , дохуотун үрдэтэр да , оччонон үлэһиттэрин хааччыйары тупсарар дьүккүөрдээх .
СаІалыы тэрээґининнэн улуус иhигэр массабай спорт кірµІнэригэр нэґилиэктэр икки ардыларыгар - ыччат спартакиадата буолан ааспыта , маны таґынан улахан дьоІІо 2 таhымнаах комплекснай спартакиада тэриллэн ыытылла сылдьар . 21 нэhилиэк уонна улуус тэрилтэлэрин ыккардыгар бара турар . Тэрилтэлэргэ 13 кірµІІэ тµмµк тахсан турар , нэhилиэктэргэ 23 кірµІ программа ± а киирбититтэн 18 кірµІІэ кµрэхтэhии буолан бµттэ .
Аска - µілгэ , дьиэ - уот , айан суолун тілібµрµгэр " сынньанары билбэккэ " сыана µрдµµ турар . Холобур , бу кыґын грипп ірі турбутугар эмтэр сыаналара лаппа µрдээбитин ааґан , саамай наадалаахтар кістµбэт да буолбуттара . Оттон " Ґµт ардах " тула айдаан тахсыбытыгар , µµт астарбыт сыаналара сонно µрдээбитинэн барбыта . АйаІІа да биир оннук . Тыа сирин таксилара бырааґынньыктарга , сыаналарын балачча " ірі кіті ± ір " µгэстээхтэр . Сыана итинник кµн - тµµн туохха барытыгар µрдµµ турарыттан дьон - сэргэ айманар : " Хонтуруол диэн баар буолуохтаах " , - дииллэр . Мантан сиэттэрэн , СР Сыана ± а политикатын государственнай комитетыгар - РЭК АнаалыстааґыІІа , хонтуруолга уонна потребительскай сыана ± а управлениетын салайааччытын солбуйааччы Вера Тимофеевна Власованы кірсін сыана ± а хонтуруол , бэрэбиэркэ туґунан ыйыталастыбыт . Салгыы »
Дьэ , ити сыл сүллүүкүн тахсыбыт диир кэмнэригэр « таас тардыбыттарын » ійдүүбүн . Оччолорго бурдук тардар таас ( кыракый суоруна ) элбэх ыалга баара . Холкуостарга бурдук ыґыыта булгуччулаах быґыылааҕа . Холкуостар « кіліґүн күнүгэр » туораах бурдугу үллэрэллэрэ . Бурдук тардар таас түірт атахтаах модьу - таҕа анал даар үрдүгэр ууруллубут буолааччы уонна баҕана эбэтэр дьиэ эркинигэр баар хараҕаҕа тартаран , хамнаабат гына хам кэлгиллибит буолар . Турар сирэ - кімүлүік оґох кэннэ .
Посол президени кытары көрсөр санаалаах . Оттон Егор Борисов өттүттэн тырааныспар миниистирэ уонна « Якутия » хампаанньа бэрэстэбиитэллэрэ баар буолуохтара .
Хаґыат бµгµІІµ нµі мэриттэн са ± алаан , сайын биґиги Дьокуускайбытыгар ыытыллар Россия кіІµл тустууга чемпионатыгар Саха сирин чиэґин аатыттан кыттар сµрµн састаабы билиґиннэриэхпит . Бастакынан , биллэн турар , саамай эрэнэр бі ± іспµт Виктор Лебедев туґунан . БилиІІи кэмІэ тустууну ірі тутар Саха сирин ханнык ба ± арар улахан таґымІа кірдірір бастыІ спортсменынан Виктор Лебедев буолла диэтэхпитинэ сыыстарбаппыт буолуо . Дэлэ ± э , Россия спортивнай тустууга федерациятын президенэ Михаил Мамиашвили Москва ± а , СР Президенин кытта кірсµґµµтµгэр Виктор Лебедеви аны билигин аІардас тустуук , спортсмен эрэ буолбатах , кини « Саха сирин бырайыага » диэн этиэ дуо ? ! Ханныгын да иґин , Виктор Лондоннаа ± ы - 2012 Олимпиада ± а киириитэ уонна ситиґиилээхтик кыттыыта билигин Саха Республикатын спорка эйгэтигэр государственнай ирдэбил быґыытынан турар . Ол да иґин СР Президенэ , республика тустууга федерациятын салайааччыта Егор Борисов , Виктор Лебедев Олимпийскай оонньууларга бэлэмнэниитигэр анал программаны олохтуурга тустаах Ыйаах таґаарбыта . - Спорка саамай ыарахана диэн , бастатан туран , бэйэни бэйэ кыайа туттуута буолар , - диир республика бастыІ спортсмена Виктор Лебедев . - Кµннэтэ кµµстээх эрчиллиигэ дьаныардаахтык дьарыктаныы , хас хапсыґыы ахсын уратытык бэлэмнэнии , бэйэни бастыырга , кыайарга эрэ бэлэмнээґин … Кыахпын толору аґарга , сіптііхтµк туґанарга кыґаллабын . Республика салалтата миигин ірµµ истиІник кірсірµттэн астынабын . Маннык ійібµллээх буоллахпына , ханнык ба ± арар улахан кирбиини ыларга бэлэммин . Кырдьык , Виктор Лебедев хас биирдии кыайыыта - бµтµн Саха сирин кыайыыта . Соторутаа ± ыта Махачкала ± а аан дойду кубогын кµрэхтэґиитэ ыытыллан тµмµктэннэ . Онуоха Виктор Лебедев киргиз А . Алимбаевы , узбек Н . Курбановы уонна бµтэґик быґаарыылаах кірсµґµµгэ иранец Х . Рахимины ча ± ылхайдык кыайталаата , утарсааччыларыгар биир да очкону биэрбэтэ . Итиэннэ хас кірсµґµµ аайы хамаандатыгар кыайыы очколарын бастакынан а ± алан , Россия кубогы ыларыгар тіґµµ кµµґµнэн буолла . Биллэрин курдук , былырыын бала ± ан ыйыгар Москва ± а аан дойду чемпионатыгар соргулаахтык тустуо ± уттан кини бу бастакы кµрэхтэґиитэ . Бу кэм устата Виктор сынньаммакка эрчиллэн тахсыбыта , Россия хамаандатын µірэтэр - эрчийэр тµмсµµлэрин кітµппэтэ ± э , ыйааґынын тута сылдьыбыта барыта уочараттаах µтµі тµмµктэри тосхойдо . Бэйэтин ыйааґыныгар аан дойду бастыІ бі ± іґі буоларын іссі тігµл итэ ± эттэ . Уопсайынан аан дойду чемпионатыгар кыайыыта киниэхэ элбэ ± и биэрбитэ . Билигин хаґааІІытаа ± ар да бэйэтигэр эрэллээхтик сананар . Хайа уонна аан дойду чемпиона киґиэхэ улахан эппиэтинэс сµктэрилиннэ ± э дии , хотторуу кыбыстыылаах . Виктор билигин Россия чемпионатыгар бэлэмнэнэр . Дьокуускайга тэриллэр чемпионакка кини ситиґиилээхтик тустарга соруктанар . Онуоха чемпионат « Эллэй Боотурга » ыытыллар буолбута µтµінµ эрэ тµстµµр µгэстээх . Ол курдук , 2004 сыллаахха « Азия о ± олоро » норуоттар икки ардыларынаа ± ы спортивнай оонньуу кіІµл тустууга турнира чуолаан манна тэриллибитигэр ча ± ылхай кыайыыны ситиспитин , оттон 2008 сыллаахха таптыыр кыыґынаан Розалыын сыбаайбаларын Муус дыбарыаґыгар тэрийбиттэрин санаан кэлиІ . Билигин Лебедевтэр дьиэ кэргэн µґµгэр сылдьар уол уонна биэс ыйдаах кыыс о ± олоохтор . Петр ПАВЛОВ .
Эмиэ түүн , Мииринэйдээҕи Киин балыыhа ыарыhахтары тутар этээhигэр , сирэйэ бүттэтэ суох « эттэммит » киhини аҕалбыттар . Узбекистантан төрүттээх , 45 саастаах эр киhини куорат биир саататар - көччүтэр сиригэр харыстаабакка тунайдаабыттар . Кини онно харабыллыыр эбит . Ордук кырыктаах быhылаан , Мииринэй « Малибу » диэн ааттаах , түүннэри саататар киинигэр , сарсыарда 4 чаас 30 мүн . таҕыста . Манна , пиибэ чааныттан өй - мэй барбыт 1991 сыллаах төрүөх ыччат айбардаабытын түмүгэр , Арыылаах сэлиэнньэтиттэн сылдьар эдэр кыыс эмсэҕэлээтэ . Обургу эчэйиилээх балыыhаҕа киирдэ .
Фольклорист П . Е . Ефремов Саахардаах Дьуонаттан ахтыытын суруйан ылбыта . « Эдэр эрдэхпинэ куолаһым үчүгэй буолан куруук ыҥырыкка сылдьарым . Ыһыаҕы көтүппэт этим . Биирдэ сэттэ түүннээх күн ыһыахтары кэрийэ сылдьан , үҥкүү тыла эппитим » , - диэн кэпсээбит [ Ефремов . л . 49 ] .
Халлааммыт тымныйда , тумана хойунна . Кµн бµгµн Дьокуускайга " Тирэх " диэн быстах олорон ааґар отделение ± а 46 киґи киирэн сытар . Быґата , тµптээх олорор дьиэтэ - уота суох дьон тумнубат дьиэлэрэ буолбут . Иллэрээ сыл манна 1150 , былырыын 1181 киґи киирэн тахсыбыта итини туоґулуур . Сылаас , ыраас дьиэлээх - уоттаах отделение сэбиэдиссэйэ Александр Владимирович Михалев " Тирэххэ " киирэн ааґар тыґыынчанан дьон туґунан кэтээн кірµµлэрин билиґиннэрэбит . Cэбиэдиссэй дневнигэ - Боруокпутун араас дьыл ± алаах дьон атыллыыр . Сорохторун аґыы уу аймаабыт , кэргэннии олоххо , µлэ ± э табыллыбатахтар , дьиэлэрэ уокка былдьаммыттар … бары киирэллэр . Омугунан да ыллахха , аІардас нуучча , саха эрэ буомус буолбат , молдаванин , азербайджанец , украинец да курдук омуктар маннык дьыл ± аланаллар . Ордук кэрэ аІардарбыт уулусса дьоно буолбуттара хомотор . Бу билигин сытааччылартан 12 - тэ - дьахтар . Ааспыт сылга 303 дьахтар киирэн тахсыбыта да тугу кэпсиирин бэйэ ± ит санааІ . Онон дьахтар киириитэ элбээтэ диэ ± и сатаммат , а ± ыйаата диэ ± и табыллыбат курдук . Эр дьоІІо кыанар саастаах - саха , кыаммат , инбэлиит буолбута - нуучча дьоно муор - туор олохтоммут . Салгыы »
Бу тугу этэрий ? Бу биhиги улууска былаас кризиhэ буолара чугаhаабытын , М . Донской улуус муоhатын му ` ччу тутан эрэрин , урууллуур механизмын туурата туллаnнаабытын , хара5ата халбаnнаабытын , эриэспэтэ элэйбитин туhунан этэр . Бу , дьиn ' эр , улуус салалтатыгар итэ5эйбэт буолууну биллэрии буолар .
Ахсынньы 15 кµнµгэр СР Президенэ Е . А . Борисов « Алданзолото ГРК » , « Полюс золото » уонна « Со ± уруу ДьааІытаа ± ы хайа - байытар компания » салалталара кыттыылаах сыл тµмµгµнэн µлэ - хамнас , µп - харчы боппуруостарынан мунньах ыытта . БµгµІІµ кµІІэ « Алданзолото ГРК » кімµґµ хостуур биир бідіІ тэрилтэнэн буолар . Компания сµрµннээн Кураанахтаа ± ы рудалаах сиргэ кімµґµ хостуур , 2000 - тан тахса киґини µлэнэн хааччыйан олорор . Кэнники « Полюс золото » курдук Россия биир бідіІ компаниятыгар киирэн , иккис тыынын ылан сайдыы суолун тутуґар . БідіІ промышленнай тэрилтэлэр кыттыылаах итинник мунньахтар ардыгар « сабыылаах » буолаллар . Ол оннугар мунньах бµтµµтэ , салайааччылар кэпсэтии сµнньµнэн комментарий биэрэр идэлээхтэр . СР Президенэ Е . А . Борисов уонна « Полюс золото » компания директордарын сэбиэтин чилиэнэ Евгений Иванов суруналыыстарга бэйэлэрин санааларын эттилэр . Евгений Иванов республика Правительствотын кытары маннык кірсµґµµлэр сыл аайы ыытыллаллар , мунньахха сыл тµмµгµнэн µлэбитин , кэлэр сылга былааммытын быґаарыстыбыт диэн кэпсээтэ . Республика Правительствотыгар уонна Егор Афанасьевичка туґулаан , маннык кірсµґµµнµ тэрийбиттэрин иґин махтанарын биллэрдэ . « Полюс золото » тэрилтэ аатыгар элбэх кириитикэлиир тыллар этиллибиттэрин бэлиэтээн туран , Евгений Иванов кэлэр сыл бастакы кварталыгар буолар мунньахха итэ ± эстэри туоратан , бэлэм кэлэргэ эрэннэрдэ . Оттон Президент Егор Борисов бµгµн Правительство иннигэр республика интэриэґин кімµскээґин турарын бэлиэтээтэ . Кини республика сиригэр - уотугар µлэлиир тастан киирбит бары тэрилтэлэр олохтоох нэґилиэнньэ иннигэр эбээґинэстэрин , социальнай , дьарыктаах буолуу боппуруостарыгар сµрµн бол ± ом - тону ууруохтаахтарыгар тохтоото . « Алданзолото ГРК » тэрилтэни ылар буоллахха , итиннэ проблема элбэ ± э , ол эрээри туруоруллубут боппуруостарга сіптііх эппиэт ылыллыбыта бэлиэтэннэ . Иккиґинэн , Егор Афанасьевич Нежданинкатаа ± ы сир баайын баґылааґын туґунан кэпсэтии барбытын билиґиннэрдэ . Онно , билиІІитэ электроэнергиянан хааччыйыы боппуруоґа турар . Бу икки іттµттэн бииргэ µлэлээґин эрэ тµмµгэр кыаллыан сіп . Президент Егор Борисов бэлиэтииринэн , судаарыстыба уонна улахан бизнес икки іттµттэн бэйэ - бэйэ ± э ирдэбиллээх буоллахтарына µтµі тµмµк баар буолуо диэн тоґо ± олоон бэлиэтээтэ . Санатар буоллахха , Промышленность министерствотын быґа холоон аа ± ыытынан , 2010 сыл тµмµгµнэн , 18580 кг кімµс хостонуо . Туруоруллубут соругу Алдан , Уус - Маайа , Усуйаана уонна Аллараа Халыма оройуоннарыгар баар тэрилтэлэр толорбот кутталлаахтар . Ити иґигэр « Алданзолото ГРК » улаханнык хаалан иґэрэ бэлиэтэнэр . « Алданзолото ГРК » ААУо 3800 кг кімµґµ хостуур кыахтанна , ити былаан 75 , 7 % эрэ ылар . Сайаана ЛЬВОВА
Манан диэн эттэххэ , иллэрээ сыллаахха , балаҕан ыйын 22 күнүгэр Үөһээ Бэстээххэ Мохсоҕоллоох детдомун иитиллээччилэрин - Макаров Евгений уонна Сизов Николай өлүктэрин булбуттара . Бастааҥҥы экспертизэ көрдөрбүтүнэн , бу уолаттары муомахтаан тыыннарын быспыт курдуктара . Хата , диэбиккэ дылы , бу быһылааны силиэстийэлии сылдьан , милииссийэлэр сэргэ 20 ыарахан , олус ыарахан буруйу арыйбыттар . Ол гынан баран « муомахтааччылары » милииссийэлэрбит булбатахтара . Онтон Саҥа дьыл кэнниттэн , атын экспертизэ оҥоһуллубут диэн буолбута . Онно уолаттар сүһүрэн өлбүттэр диэн түмүк тахсыбыта . Иккис экспертизэни эмиэ , ити , үөһээ ахтыллыбыт - - « Российский Федеральный центр судебной экспертизы при министерстве юстиции Российской Федерации » ГУ оҥорбута . РФ Оҕо быраабыгар боломуочунайа Павел Астахов кэлэ сырыттаҕына « оҕолор өлүктэрин хостоон көрбөккө да эрээри ( ! ! ! ) кэтэхтэн « килиэйи сыттаан бэйэлэрэ өлбүттэрин » туһунан экспертизэ түмүгэ оҥоһулунна » диэн үҥсүбүттэрэ .
/ / Государственнай политика таґымыгар таґаарыахха Ааспыт нэдиэлэ ± э " Эдэр саас " ыччат хаґыата уонна " Техническэй вузтар выпускниктарын сµрµннµµр киин " коммерческайа суох партнерство кыттыґан " Ыччаты техническэй идэлэргэ µірэтии " диэн " тігµрµк остуол " тэрийэн ыыттылар . " Тігµрµк остуолга " олохтоох дьон промышленнай тэрилтэлэргэ µлэ ± э киириилэрин , туох кыґал ± алары кірсіллірµн , кинилэргэ хайдах кіміліґµіххэ сібµн , бу тэрилтэлэргэ устудьуоннар тілінір практикаларын барыыларын , " Саха ыччатын - промышленноска ! " " СЫП " бырайыак сайдыытын туґунан сµрдээх интэриэґинэй кэпсэтии буолла . Кыттыыны ыллылар : " Саха сирэ " хаґыат кылаабынай редакторын бастакы солбуйааччы Ксенофонтов Иван Иванович , СР Президенин уонна Правительствотын дьаґалтатын Кадр политикатыгар департаменын салайааччыта Филиппов Алексей Анатольевич , СР Кадрдары билгэлээґиІІэ , бэлэмнээґиІІэ , аттаран туруорууга департаменын директорын бастакы солбуйааччы Захаров Иван Моисеевич , СР Геология ± а , сир баайын туґаныыга госкомитетын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Кириллин Николай Дмитриевич , Ыччат парламенын чилиэнэ Руслан Михайлов , Ыччат министерствотын муниципальнай тэриллиилэри уонна общественнай тµмсµµлэри кытары µлэлиир отделын специалиґа Матвеев Афанасий Павлович , " Якутская топливно - энергетическая компания " кадрга отделын специалиґа Карадчина Ксения Георгиевна , " Эдэр саас " хаґыат редактора Бубякин Прокопий Петрович , " Техническэй вузтар выпускниктарын сµрµннµµр киин " коммерческайа суох партнерство бэрэссэдээтэлэ , " Сахатранснефтегаз " ААО линейнэй - хааччыйар сулууспатын начальнига Ксенофонтов Павел Валерьевич , кини солбуйааччыта , " Ленагазсервис " ААО производственнай - техническэй отделын начальнига Уваров Аян Николаевич , Ыччат правительствотын чилиэнэ , Транспорт министерствотын отделын начальнига Аржаков Николай Иванович , СР Президенигэр Салайыы институтун доцена Васильев Павел Иванович . И . М . Захаров : " Ханна да буоллун - биир тэІІэ ! " - Мин саныахпар , бµгµІІµ " тігµрµк остуол " - Саха сирин олохтоохторугар промышленность туґунан ійдібµлµ тиэрдэр туґалаах тэрээґин . Олохтоох ыччаты техническэй µірэхтэргэ сыґыарыы , кадрдары бэлэмнээґин билигин улахан бол ± омто ± о турда . 2006 сылтан са ± алаан биґиги техническэй олимпиадалары быйыл алтыс тігµлµн ыытабыт . Маннык регионнаа ± ы олимпиадалары ыытан , биґиги тыа сиригэр олорор о ± олору техническэй хайысхалаах µірэххэ сыґыарабыт , бэйэбитигэр да кэккэ тµмµктэри оІостобут . Урут техническэй µірэххэ сорох улуустартан биир да о ± о киирбэт эбит буолла ± ына , билиІІи туругунан , бары улуустартан кырата уонтан тахсалыы о ± о µірэнэр . Президент Егор Борисов эппитинии , о ± ону µірэххэ сыґыарыыга хоту буоллун , киин улуус буоллун , идэ ± э туґаайыы µлэтэ биир тэІник барыан наада . Преподавателлэр улуустарга тиийэн сырдатан , кµµскэ µлэлиэхтэрин наада . А . А . Филиппов : " Сибилигин , тута кыаллыбат ! " - " СЫП " - бу интэриэґинэй , µчµгэй , тµмµктээх бырайыак . Кадры кытта µлэ политиката билигин эргэрдэ , ол иґин биґиги барытын саІаттан былааннаан , элбэх хайысханан µлэни ыытабыт . СаІа концепциянан µлэлиэхпит . БилиІІи кэмІэ кадр политикатын департамена µс тус сыаллаах программанан µлэлиир : " Государственнай гражданскай µлэґиттэр " , " Муниципальнай сулууспалаахтар " , " Салайар кадрдар резервэлэрэ " . Оттон " СЫП " бырайыагы тус сыаллаах программа быґыытынан µлэлэтиэххитин ба ± арар буоллаххытына , экономическай іттµнэн µчµгэйдик аа ± ыахха - суоттуохха наада . Экономика іттµнэн тіґі барыстаах буолуой ? Тіґі туґалаа ± ын солкуобайга ууран тэІнээІ . Тµмµккэ Правительство быґаарыыта тахсыан наада . Эдэрдэр барытын тута уонна билигин ылыахтарын ба ± араллар . Миэхэ эдэр дьон кэлэн µлэ кірдііччµлэр . Кинилэр хайаан да µрдµк хамнастаах µлэни ыйыталлар . Бары сылаас , ыраас кабинекка олорон салайар µлэ ± э µлэлиэхтэрин ба ± араллар . Ханнык да практическай уопута суох эрээри . Ґстµµ - тµіртµµ диплому арыйан кірдіріллір . ДьиІинэн , институт кэнниттэн идэ ± инэн µлэлээн , карьера кирилиэґин саамай алын µктэлиттэн са ± алыахтааххын . Ааспыт 굴µн Мирнэйгэ бара сылдьан , рудникка биир дойдулаахтарым салайар µлэ ± э µлэлии сылдьалларын кірін астыммытым . Билигин чахчы наадалаах эрэ идэлэргэ µірэттэриэххэ наада . " СЫП " бырайыагы бµгµн эрэ истибит дьыалам буолбатах , уруккуттан билэбин . Бу бырайыагы государственнай программа курдук оІорорго бэйэбит іттµбµтµттэн µлэлэґэргэ бэлэммит , аґа ± аспыт . А . П . Матвеев : " Алаас менталитетын " уларытыахха ! " - Бу бырайыак хайдах олоххо киирэрин билэбит , биґиги ійµµбµт . Олоххо киирэрин са ± ана , мин оччолорго Амма ± а ыччат лидеринэн µлэлии сылдьыбытым . " СЫП " быйылгыттан Ыччат министерствотын былааныгар киирэн турар . Бµгµн кэпсэтэр темабыт сі ± µмэр улахан диэххэ сіп . Биир министерство со ± ото ± ун быґааран кэбиспэт боппуруостарын кірібµт . Салайааччылар , министерстволар , улахан промышленнай хампаанньалар бары биир санаанан тµґµнэн µлэлээтэхпитинэ эрэ тобуларбыт буолуо . Хомойуох иґин , билигин улахан промышленнай хампаанньалар салалталарыгар саха дьоно µлэлээбэттэр . Холобур , " Якутуголь " , " Газпром " , " Сургутнефтегаз " буоллун . Кинилэр рынок сокуонунан сирдэтинэллэр : кыра ороскуотунан , µрдµк барыґынан . Тыа сирин ыччатын промышленноска хайдах сыґыарабыт диэн боппуруос тирээн турар . Билигин алаас менталитетын тосту уларытар сµрдээх ыарахан . О ± олор ханна да ыраах барыахтарын ба ± арбаттар . Холобур , АлдаІІа µірэнэр о ± олору кірдіххі - 70 % - ра нууччалар , оттон сахата - 30 % . Бастаан тылга - іскі µгµс мэґэйдэри кірсіллір . А ± ыйах сыллаа ± ыта Светлэйгэ ( Мирнэй оройуона ) кµµстэринэн кэриэтэ 60 - ча о ± ону µірэттэрэ ыыппыттара . Биир сыл буолан баран отуччата тіннін кэлбитэ . Партия " Молодежь и промышленность " диэн бырайыагынан µлэтэ , µірэ ± э суох ыччаты кімµс хостуур артыалларга ыытабыт . Бастакы сылга Таатта уонна Чурапчы ыччата , барыта отут киґи барбыта . Онтон 2010 сылга сµµсчэкэ киґи µлэлээбитэ . Ол барыта - хара µлэ . Ґрдµк µірэхтээхтэр онно наадата суохтар . Ыйга 40 - 50 тыґыынча хамнастаахтар . Артыал хаґаайына биґиэхэ сакаас ыытар , онон кірін биґиги улуустартан ыччаты ыытабыт . Бу эмиэ бэрт дьыала . Н . И . Аржаков : " Биир кэлим электроннай базаны айыахха ! " - Саха ыччатын промышленноска , тимир суол µлэтигэр сыґыарыы бастакы Президент Михаил Николаев са ± аттан баара . Бастакы кадрдар онно иитиллэн тахсыбыттара . Тимир суол тутуутугар биґиги Хабаровскайга µірэнэн , 18 буолан µлэлээн са ± алаабыппыт . Коллегаларым билигин да быґаччы промышленноска µлэлии сылдьаллар . 2013 сылга тимир суол Дьокуускайга кэлиэ ± э . 400 - тэн тахса тыґыынча километр усталаах тимир суол µлэ ± э киирээри турар , ол µлэ ± э киирдэ ± инэ 500 кэриІэ µлэ миэстэтэ тахсыа ± а . " Железные дороги Якутии " тэрилтэни кытта бииргэ µлэлэґиигэ сібµлэґиилээхпит . Ол чэрчитинэн Иркутскай , Новосибирскай , Хабаровскай куораттарга µрдµк µірэхтээх специалистары бэлэмниибит . БилиІІи туругунан , Хабаровскайга 200 - тэн тахса о ± о µірэнэр , Новосибирскайга эмиэ биир оччо . Ол орто уонна µрдµк анал µірэхтэргэ µірэнэр о ± олор идэлэрин ыллахтарына , сµµс бырыґыан кэлэн µлэ миэстэтинэн хааччыллыахтаахтар . Биґиги маны барытын кэтээн кірібµт . Саха ыччатын прмышленноска сыґыарыыга , улахан кыґал ± алар бааллар . Бэйэм тыа сириттэн тахсыбыт уонна промышленноска сыстыбыт киґи быґыытынан ити кыґал ± аны билэбин . Бу маны быґаарарга , бастатан туран , ситимнээх µлэ наада . 7 - с кылаас о ± отуттан са ± алаан республика биир ситим электроннай базатын оІоруохха наада . Интернет кімітµнэн биир ситим портал оІорон , республикабыт бары 400 - тэн тахса оскуолаларын киллэрэн Ґірэх министерствотын кытыарыахха наада . А . Н . Уваров : " УстудьуоІІа производственнай практиканы киллэриэххэ " - БилиІІи кэмІэ устудьуон дьиІнээх промышленнай объектарга практиканы барыыта туохха да бэриллибэт , хатыламмат уопут буолар . Ґірэммитим ( Нефть , газ университетыгар - ред . ) тухары бэйэм эккирэтиґэн µс производственнай практиканы барбытым . Бµтэґикпин оруобуна биир ый µлэлээбитим . Ґірэхпэр ылбыт теориябын практикабар туґаммытым . Кырдьык , билиІІи туругунан , устудьуон практика ± а барыытыгар харчы тілімміті ± µнэ , барбат . Холобур , Кыґыл Сыыры ылан кірдіххі , устудьуон онно тугун - ханныгын билбэт , ол иґин бара да сатаабат . Јскітµн кини хамнастаах µлэлиирэ буоллар , онно хатаныа этэ . Ити боппуруоґу быґаарарга маннык этии киллэрэбин : устудьуон , бастатан туран , хаачыстыбалаах , эппиэтинэстээх µлэ ± э бэлэм буолуохтаах . Ханнык да ± аны практикалатар тэрилтэ хамнас тілµін ба ± арбат . Билигин маннык усулуобуйа ± а , элбэх о ± о сылдьар . Табыллар буолла ± ына , инникитин Кадр департамена практиканы тілібµрдээх оІорор курдук µлэлиэххэ наада . Иккиґинэн , производственнай практиканы барыыга университеты кытта µлэ дуогабарын тµґэрсэн , µґµс курс кэннэ бэлэмнээх о ± олор кэлэллэрин курдук … Н . Д . Кириллин : - Кадр боппуруоґунан дьарыктаммытым ыраатта . Ол курдук отчуоттарынан кірін , Петр Шишигин диэн киґи баарын билэммин геологическай партия начальнигынан а ± алан турардаахпын . 2005 сылга " Геология " диэн кинигэни таґаарбыппыт . Ґірэх министерствотын кытта дуогабар тµґэрсэн , 2000 кинигэни онноо ± ор босхо биэрэн тар ± ата сатаабыппыт . Хомойуох иґин , билигин µірэтэн кірдіххі , кинигэлэр миэстэлэригэр тиийбэтэхтэр . Харчы кірдµµллэр … Республика ± а неби , гаґы хостооґуну са ± алыыр хойут буолбатах . Ыгылыйар дьону итэ ± эйимэІ , саамай кэмэ кэллэ . Биґиги урут сайын устата производственнай практика ± а кырата µс ый сылдьар этибит . Билигин биир эрэ ый сылдьаллар . Ону эбиэхпит . Н . И . Аржаков : - Устудьуоннарын практика ± а ыытар µірэх кыґата кі ± µлээґин быґыытынан тэрилтэ ± э харчы тілµіхтээх . Тэрилтэ оччо ± о эрэ ылыа ± а . И . М . Захаров : - Бµтэґик алта сылга департамент ніІµі 3800 о ± о µірэнэн бµтэрдэ . Олортон 298 эрэ о ± о республика тас іттµгэр µлэлии хаалла . Бары республика ± а тіннін кэлбиттэрэ . П . В . Ксенофонтов : - Ґс ыйга µлэ дуогабарын тµґэрсэн 15 устудьуону ылаары сылдьабыт . Биґиги санаабытыгар бу производственнай практика туґунан бэйэбит хампаанньаларбытын кытта кэпсэтиэхтээхпит . Барыта оскуолаттан са ± аланар . БилиІІи о ± о оскуола кэмигэр механиканы билэн , массыына ыытар бырааптаах бµтэриэхтээх . Билигин итиннэ улахан итэ ± эс баар . Ону сіргµтµіххэ наада . Оскуоланы бµтэрбит о ± о µірэххэ кыайан киирбэт тµгэнигэр , µлэлиир кыахтанарын курдук . Икки сыл анараа іттµгэр Ґірэх министерствота маны олоххо киллэриэх буолбута , ол билигин да киирэ илик . Хас биирдии киґи техническэй дуу , гуманитарнай дуу хайысханан барара айыл ± аттан бэриллэр . Холобур , Япония ± а ону барытын эрдэ быґаараллар . Биґиги эмиэ оннук системанан µлэлиэхпитин наада . Биґиги " Эдэр саастыын кыттыгас " СЫП " бырайыакпытын биир эмэ министерство ± а хос программа курдук са ± алыахпытын наада . Ґбµлээґин боппуруоґа , биллэн турар , ыарахан . Элбэх хампаанньа биґиэхэ аккаастаата . Ханна эмэ тиийдэххэ , бары µп - харчы іттµнэн балаґыанньалара ыарахан аатырар . Ол эрэн биґиги сынтарыйар санаабыт суох . П . И . Васильев : - Барыта оскуолаттан са ± аланар . Холобур , Бµлµµгэ идэни туґаайар тэрээґиІІэ µс оскуола о ± олорун мунньан , каарта ± а кірдірін баран Кыґыл Сыырга ким барыан ба ± арарын ыйыппыттарыгар , ким да хаалыан ба ± арбат . То ± о диэтэххэ , онно хайдах усулуобуйа баарын о ± олор билбэттэр , куттаналлар . 7 - с , 8 - с кылаас о ± олорун кытары µлэлиэххэ наада . Университекка диплом эрэ иґин µірэнэр дьон элбэх . Лекция ± а утуйа олороллор , идэлэринэн µлэлээбэттэр . Онон идэ ± э туґаайыы µлэтин кµµґµрдµіххэ , хас о ± о µірэнэрин , ба ± алаа ± ын кытта , мониторинг ыытыахха наада . ЭТИИЛЭР " Тігµрµк остуол " тµмµгµнэн былаас уорганнарыгар , промышленнай компанияларга маннык этиилэр киирдилэр : И . М . Захаров : Балаґыанньа быґыытынан , саха ыччатын промышленноска сыґыарыы боппуруоґунан СР Промышленноска министерствота дьарыктаныахтаах . Кини ити эбээґинэґэ чуолкайданнын . Р . Михайлов : Промышленность хайысхатынан µірэтии хайаан да практика ± а оло ± урбут буолуохтаах . " Эдэр саастар " итини ситиґиІ . К . Г . Карадчина : Промышленнай тэрилтэлэр Кадрдары бэлэмниир департамены кытта быґаччы сибээс олохтуохпут . Биґиги вакансиялары аґыахпыт , оттон эґиги , " эдэр саастар " выпускниктар тустарынан дааннайдар базаларын бэлэмнээІ . Н . И . Аржаков : Хас биирдии µірэх тэрилтэтигэр дааннайдар базалара баар . Ону департамент сµµмэрдээн , биир кэлим базаны оІоруон наада . Оччо ± о эрэ са ± аланыа . Н . Д . Кириллин : Компаниялар социальнай - экономическай эппиэтинэстэрин туґунан сокуону ылынан кµµскэ µлэлээн барыахха . А . Н . Уваров : " СЫП " бырайыагы бюджекка киллэрэн µлэлиэххэ наада . АІардас энтузиаст дьоІІо сµктэрэр сыыґа . П . В . Ксенофонтов : Бары бииргэ µлэлиэхпит , бииргэ буолуохпут . П . П . Бубякин : Тылы аччатыахха , µлэни элбэтиэххэ ! ТҐМҐКТЭЭ ¤ ИН " Тігµрµк остуол " тµмµгµнэн резолюция ылылынна . Онно этиллэринэн , 11 дакылааты истэн , эдэр дьон µлэ ± э киириилэрин , оскуола о ± олоругар идэ ± э туґаайыы µлэтин кыґал ± аларын туґунан боппуруостар тула кэпсэтэн баран , маннык хайысханан µлэлииргэ быґаардылар : 1 . " Саха ыччатын - промышленноска ! " диэн бырайыагы государственнай тус сыаллаах программа быґыытынан ылыннарарга µлэни ыытыы . 2 . Республика ыччатын промышленнай объектарга сыґыарар концепцияны оІоруу . 3 . Промышленность уонна Ыччат министерстволарын тус сыаллаах программаларыгар " Ыччаты - промышленноска ! " хос программаны киллэрэргэ . 4 . " Саха " НКИК каналыгар ыччат форматыгар сіп тµбэґэр реалити - биэриилэринэн промышленноска сыстыыны кэпсиэххэ . Оскуолаларга анал техническэй куруґуоктары тэрийэн , идэ ± э туґаайыы µлэтин кµµґµрдэргэ . 5 . Бу кыґал ± аны быґаарарга ыччат идэтинэн сайдыытын киинин тэрийэргэ . 6 . Дьокуускайга Промышленность музейын тэрийэргэ . Балаґаны Ангелина ВАСИЛЬЕВА , Ирина БОДРУГ бэлэмнээтилэр . Эрэллээнэ САМСОНОВА хаартыска ± а тµґэриитэ .
Сергей Михайлович Маймаҕа , Дьэһиэй баһылыга : « Котуйскай » МП - ны кытары ити үбү туһанныбыт , 40 - ча киһини уопсастыбаннай үлэҕэ кытыннардыбыт . Холобур , оскуола умайбыт сирин хомуйуу үлэтэ төлөммүтэ . Арай тыраахтар бөһүөлэк таһыгар тахсар кыаҕа суох буолан , тиэйбэккэ олоробут .
- Ол аата , кими да туппаттар буоллаҕа , оччо элбэх харчылаах ки ´ и барыларын атыыла ´ ан ылбат ү ´ ү дуо ?
Ити эрэ буолбатах . Биґиги Сахабыт сирэ олус киэІ . Ыраах улуустартан салгын суолунан эрэ айаннаан киин сири булар кыахтаахпыт . Оттон сімілүітүнэн кітүү сыаната - былыттааҕар быдан үрдүк . Арассыыйа барытын үрдүнэн итинник хартыына : Москубаттан Владивостокка кіппүттээҕэр , Нью - Йорка тиийбит быдан судургу . Биґиэхэ хайдаҕый ? Москубаҕа да кіппүт , хоту улууска да айаннаабыт - биир , ардыгар іссі ыарахан буолар . Ол « монополистар кыраґыын сыанатын аґара ыараппыттарыттан уонна нолуок олус үрдүгүттэн тутулуктаах » эбит . Арааґа , маннык балаґыанньаны уларытар хамсааґын тахсыах курдук . « Дойду иґигэр кітүүгэ нолуок ситимин атыннык да оІоруохха сіп буолуо . Ґп уонна Кілі министиэристибэлэригэр туґааннаах сорудаҕы биэрбитим . Тоҕо маннык балаґыанньа олохсуйбутун үірэтэн баран , миэхэ этиилэрин киллэриэхтээхтэр » , - диэтэ Путин .
Саха Республикатын Президенигэр Салалта институтугар муниципальнай сулууспа кадрдарын бэлэмнээЇин биир кэлим тиЇигин олохтуурга " Муниципальнай салалта " идэіэ бэлэмнээЇин программата оµоЇуллан олоххо киллэриллэ сылдьар . 2002 сылга 60 истээччи сўўмэрдэммитэ . Дальнай Востоктааіы государственнай сулууспа академиятын Саха сиринээіи филиалыгар - 120 киЇи .
- Манна диэн эттэххэ , сорох урбаанньыт судургу суолу тутуһар ээ . Арыгы , табах атыылаан байар . Оттон эн ылсар бырайыагыҥ барыта социальнай суолталаах .
Ыам ыйын 17 күнүгэр аан дойду үрдүнэн оҕолорго « Итэҕэл төлөпүөнүн » күнэ бэлиэтэннэ .
Муус устар - нолуок тілііґµнµгэр саамай тыІааґыннаах ый . « Кууруссаны 굴µн аа ± алларыныы » , дохуоту , барыґы аа ± ыыны саас бу ыйынан тµмµктµµллэр . Бу кµннэргэ эмиэ µгµс киґи почтанан нолуокка тілібµрдэрин иґитиннэриитин тутан , ону тіліірµ сµпсµгµрэ сылдьар . Былырыын баайга - дуолга нолуок тутуллуутун бырыґыана µрдээн , быйыл дохуоту декларациялыырга кіннірµµлэр , уларыйыылар киирэннэр киґи мунаарара элбэх . Бары да билэбит , туох иґин хас биирдиибит нолуогу тілµµрµн . Ол эрээри , µгµспµт нолуок туґунан иґитиннэрии кэллэ ± инэ эрэ , ол туґунан саныыбыт . ДьиІинэн ыллахха , хас биирдии киґи баайыттан - дуолуттан , дохуотуттан , барыґыттан тутуллар нолуогу тілµµрµ ытык иэґин курдук саныахтаах . Иґитиннэрэр кумаа ± ыны кэтэґэн олорбокко , хас биирдии киґи бэйэтэ тиийэн тілµіхтээ ± ин туґунан нолуок µлэґиттэрэ дьоІІо ійдітіргі этэллэр . Быйыл туох уларыйыы киирдэ ? Тохсунньу 1 кµнµттэн бэйэтин дьыалатынан дьарыктанааччы дьоІІо анаан барыстан уонна дохуоттан тутуллар нолуогу тілііґµн судургутутулунна . Былырыын киирбит уларыйыыларга эбии быйыл дьо ± ус уонна орто предпринимателлэргэ сыґыаннаах патеннааґын системата диэн киирдэ . Бу нолуок тілііґµнµн судургутутуллубут кірµІэ буолар . Уопсай дохуоккуттан , барыстан 6 % тіліін патент ылан баран , атын НДФЛ уонна НДС нолуоктартан , уопсайынан нолуок туґунан декларацияны толорортон босхолоно ± ун . Сокуон Саха сиригэр тохсунньу 1 кµнµттэн µлэлээн эрэр . Бу анал нолуок ураты кірµІэ . Патент системата бизнестээх дьоІІо улахан кімілііх буолуон сіп . Итиэннэ предприниматель бэйэтэ талар , сылга биирдэ патены ыларын дуу , нолуогу уруккулуу тілµµрµн дуу . Патены ылыы суумата сыллаа ± ы дохуоттан 6 % эрэ ылар . Холобур быґыытынан а ± аллахха , маннык , предприниматель сыллаа ± ы дохуота 100 тыґ . солк . буолла ± ына , патена суох 17 тыґ . солк . нолуогу тілµµр . Оттон патеннаах буолла ± ына , 100 тыґ . солк . дохуокка 10 - ча тыґ . солк . тілµін сіп . Ол эрээри , ону сіпкі туґаннахха . Ити система ± а ким киирсиэн сібµй ? Итиннэ биирдиилээн предпринимателлэр бизнестэрин сыллаа ± ы дохуота 60 міл . солк . кыра уонна Саха сиригэр 5 сылтан итэ ± эґэ суох кэмІэ олорбут буоллахтарына кыттар бырааптаахтар . Аны « СР Нолуок политикатын туґунан » 10 . 11 . 2010 З 616 - IV № - дээх сокуон 7 - с ыстатыйатыгар бу патенныыр система ± а кыттыан сіптііх предпринимательство кірµІµн испииґэгэр сіп тµбэґэр буолуохтаах . Испииґэккэ барыта 69 араас кірµІ µлэ киирэр : таІас тигиитэ , атах таІаґын ірімµінэ ( тигиитэ ) , дьиэ малын - салын оІоруу , ірімµіннээґин , норуот уус - уран киэргэллэрин оІоруу , хаартыска ± а тµґэрии уонна онно сыґыаннаах µлэлэр , массыынаны ірімµіннээґин , парикмахерскай іІіті , о . д . а . Сокуон олоххо киирээтин кытары тохсунньуттан итинник патены ылыан ба ± алаах 500 - тэн тахса биирдиилээн предприниматель сайабылыанньа биэрдэ . Ол гынан баран сайабылыанньалартан кірдіххі , µгµстэрэ куораттарга уонна киин сирдэргэ олорор автотранспорт іІітµн оІорооччулар киирсэн эрэллэр . Кинилэр кэннилэриттэн нэґилиэнньэ ± э таІас тигиитин , парикмахерскай іІітµн , массыына ірімµінµгэр іІінµ оІорооччулар нолуогу тілііґµн бу систематыгар киирдилэр . Оттон тыа сирин предпринимателлэрэ іссі да « уґукта » иликтэр диэххэ сіп . Кэмиттэн кэмигэр патены тіліін иґиллиэхтээх , оччо ± о урукку курдук хас да кірµІ нолуок тутуллубат , ону сырсан бириэмэ да бараммат . Оттон патены туґаныы усулуобуйатын кэстиІ да ± аны , µс сылга туґанар быраабыІ быґыллар . Салгыы урукку НДФЛ , НДС курдук нолуоктаргын тіліін бара ± ын . Ол кэннэ нолуогу тілµµргэ ханнык система ордугун предприниматель бэйэтэ быґаарыа . Сайаана ЛЬВОВА
Сибэкки олус ураты көрүүнү - харайыыны ирдиирин бары билэбит . Оттон оҕо - олох сибэккитэ . Кэскилгэ , ол аата улаатар оҕоҕо уратытык , истиҥник сыһыаннаһар ама баа буолуо дуо ?
Дьокуускай куорат Сайсарытыгар Егор Спиридонов диэн бэртээхэй мас ууһа олорор . Егор Прокопьевич Кэбээйи Мукучутугар төрөөбүт , билигин сааһа 55 - һэ . Кини Дьокуускайдааҕы художественнай училищены бүтэрэн баран « Худфонд » диэн тэрилтэҕэ « оформитель - худуоһунньук » диэн идэнэн үлэлээбит . Быһата , былакаат , луоһун бөҕөтүн оҥорбут , суруйбут . Сэбиэскэй саҕана туох былакааты , уруһуйу оҥороллорун син сэрэйиэххэ сөп . Егор Прокопьевич , бэйэтэ этэринэн , ол сылларга хас сүүс , тыһыынча Ленин мэтириэтин оҥорбутун айбыт таҥара бэйэтэ билэр .
Тохсунньу саҥатыгар Саха циркэтигэр « суорумньу буолар үґү » диэни иґиттибит . Тіґі да « эдэрбит » дэннэрбит , « биґиги эмиэ эргэ бара иликпит » аатыран уонна сураҕырдар суорумньуларын кірі - истэ таарыйа , билэр - кірір баҕа батарбакка , тірдүі буолан суорумньулуу тиийдибит . Ґксэ дьахтар аймах , буспут дьэдьэн курдук тэтэркэй , кэрэ - талба бэйэлээхтэр . Ол быыґыгар , саґан үүммүт бідіІ дьэдьэн курдук , онон - манан аҕыйах эр киґи кытаран кістір . Дьэ , биґигини бу дьээдьэлэриІ кірүү - истии біҕі . Ол гынан баран биґигини манна лаппа эдэрдэр диэтилэр быґыылаах , саастаах « конкуренткаларбыт » іттүлэриттэн кынчарыйааччылар да кіґүннүлэр . Бүппүтүн кэннэ дьиэлээн иґэн « кэбис , аны уонча сылынан кэлииґибит » дэстибит .
Учууталлар съезтэрин программатынан СР Профсоюзтарын федерациятын дьиэтигэр кірсµґµµ ыытылынна . Манна делегаттар - улуустардаа ± ы профсоюз лидердэрэ µірэхтээґин эйгэтин µлэґиттэрин социальнай кімµскэллээх буолууларын тула кэпсэтистилэр . " Тігµрµк остуолу " µірэх µлэґиттэрин профсоюґун рескомун бэрэссэдээтэлэ Янина Щепанская ыытта . БµгµІІµ кµІІэ саамай тыын суолталаах боппуруоґунан учуутал хамнаґа буоларын " тігµрµк остуол " кыттыылаахтара ыйдылар . Ол курдук , µлэ тілібµрµн саІа тиґигэр кіґµµ кэнниттэн , икки сыл тухары бюджет эйгэтин µлэґиттэрин хамнастарыгар индексация оІоґулла илик . Ол аата бу чааґыгар Ґлэ кодексатынан кірµллµіхтээх эбэґээтэлистибэлэр тутуґуллубаттара кістір . Сыана улаата турар кэмигэр профсоюзтар бары таґымІа бу проблеманы ірµµ кіті ± іллір , туруорсаллар . Маныаха туох эмит хамсааґын барар дуо диэтэххэ , биґиги республикабытыгар соторутаа ± ыта бала ± ан ыйын 21 кµнµгэр СР Правительствотын уураа ± а тахсан , бу дьыл ахсынньы 1 кµнµттэн государственнай бюджет µлэґиттэрин хамнастарын кі ± µлµµр чааґыгар , ол эбэтэр бириэмийэлиир фонда ± а республика хааґынатыттан µбµлээґин 6 % эбиллэр буолла . Государство іттµттэн чэпчэтиини , компенсацияны кірµµгэ кэккэ проблема тирээн турар . Маныаха профсоюзтар 2007 сылтан " Ґірэхтээґин туґунан " федеральнай сокуоІІа уларыйыылар киириилэригэр , тыа сиригэр , біґµілэктэргэ олорор µлэґиттэргэ коммунальнай іІі ± і чэпчэтиини кірµµнµ туруулаґаллар . Учуутал сылыгар сіп тµбэґиннэрэн , республикаттан µірэхтээґин эйгэтигэр 40 - тан тахса сыл µлэлээбит , учуутал быґыытынан 2010 сылга пенсия ± а тахсыбыт 350 педагогическай µлэ ветерана 100 тыґ . солк . РФ Президенин граныгар тигистэ . Ґірэх рескомун ійібµлµнэн , сыллата µірэх µлэґиттэриттэн 700 - тэн тахса киґи доруобуйаларын чэбдигирдэр кыахтанар . Сыллата 30 - ча киґи Москва ± а " Бэс Чагда ± а " сынньанар . Билигин " Бэс Чагда " путевкатын µс нэдиэлэлээх болдьо ± ун кµннэрин аччатыы суотугар сынньанааччы ахсаана эбиллэрин туруорсаллар . Сайын уоппуска кэмигэр айан тілібµрµгэр чэпчэтиинэн бары ба ± алаах кыайан туґаммат , бу іттµгэр µірэх профсоюзтара Госдума депутата Ю . Песковскаяны кытта федеральнай таґымІа туруорсаллар . Билигин СР Ґірэ ± ин министерствота уонна µірэх профсоюґун рескомун икки ардыларыгар µлэґиттэри социальнай кімµскэллэрин мэктиэлээґиІІэ 2011 сылга уочараттаах сібµлэґиини тµґэрсиэхтэрэ . Тµмµккэ , алтынньы 7 кµнµгэр дойдуга " За достойный труд " диэн ааттаах Бµтµн Россиятаа ± ы акция бастакы тµґµмэ ± э буоларынан , µлэ быраабын кімµскээґиІІэ профсоюз чилиэннэрин кіхтііхтµк кыттарга , ійдітір - сырдатар µлэни ыыталларыгар ыІырдылар . Саргылаана Данилова
« Якутия » авиахампаанньа иһитиннэрбитинэн , бу күһүн кинилэр саҥа Боинг сөмөлүөттэнэллэр . Бу улахан грузовой Boeing 757 - 200F диэн сөмөлүөт . Билигин барыта холбоон авиахампаанньаҕа биэс Боинг баар . Кэлэр - барар сырыы күнтэн - күн улаата турар .
Биири уураттылар да уларыйыы суох « Якутск вечерний » хаһыат ( 9 . 01 . 2009 ) Саха £ р ³ спүүбүлүкэтин Ис дьыалаларга миниистирин солбуйааччы Анатолий Дзивицкэйи үлэтиттэн устубуттарын - биэнсийэҕэ ыыппыттарын , туһунан сиһилии суруйбута .
Бэҕэһээ , сэтинньи 17 күнүгэр , Ленскэйгэ үс этээстээх дьиэҕэ квартира умайда . Дьиэ барыта да умайбатаҕын иһин , 1976 сыллаах төрүөх киһи угаардаан балыыһаҕа киирдэ . Баһаарынайдар икки киһини дьиэттэн куоттардылар . Уоттан эмсэҕэлээбит квартираҕа кириэһилэ умайбыт .
Үөрэх министиэристибэтэ уонна С . Н . Донской - II аатынан Үөрэх үлэһиттэрин таһымын үрдэтэр институт кулун тутар 31 - тэн муус устар 6 күнүгэр диэри « Сыл учуутала » өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкуруһу ыыталлар .
Кы ´ ы ² ² ы Спартакиада ИСТОРИЯТЫТТАН Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр хайыһар спорда чэчирии сайдарыгар усулуобуйа барыта баар курдук : уһун кыһын , сибиэһэй ыраас салгын , бастыҥ хаачыстыбалаах көпсөркөй хаар .
« Урукку іттүгэр маннык халандаар оІоґулла илик » да диэтэххэ улахан омуннааґын буолбатах буолуо . Халандаарга саха бастакы худуоґунньуга , Саха сиригэр биир бастакынан хаартыскаҕа түґэриинэн систиэмэлээхтик дьарыктаммыт , удьуор интэлигиэн - сырдатааччы Иван Васильевич Попов түґэрбит хаартыскалара киирдилэр . Биллэрин курдук , Поповтар аймах хас эмэ кілүінэ устата ытык Таатта сирин сібүлээн , дойду оІостон олорбуттара . Эґэлэрэ түґэрбит хаартыскаларын кини сиэннэрэ , бэчээт эйгэтин үлэґиттэрэ , ини - бии худуоґунньуктар Иван уонна Гаврил Поповтар саІардан , іІніін , аныгылыы - быґыылаан таґаалаан оІорон таґаардылар .
Сарсын Тында - Дьокуускай учаастагар Р - 684 цифровой радиорелейнай лиинийэ үлэҕэ киириэхтээх .
1 ) Олохсуйбута өр буолбут , киэҥник туттуллан сахалыы көрүҥнэммит остуол , куорат , дьыала , бирикээс , оскуола , сокуон , дьааһыла , ачыкы курдук , ону сэргэ саха тылын сокуонугар дэбигис сөп түбэһэр , үөрүйэх буолбут киэҥ туттуллуулаах рынок - ырыынак , кино - киинэ , тема - тиэмэ , мансарда - мансаарда , алфавит - алпаабыт , обои - обуой , автомат - аптамаат курдук тыллар сахалыы көрүҥүнэн суруллаллар .
1990 с . муус устар 30 күнүгэр өлбүтэ . Дьокуускайга көмүллүбүтэ .
Түмүккэ , өссө биири тоһоҕолоон этиэҕи баҕарыллар . Олоҥхо жанр быһыытынан үүнэн - сайдан тахсыыта , Н . В . Емельянов суруйарынан , норуот этническэй өйүн - санаатын , бэйэтин орто туруу бараан дойдуга арҕаһыттан тэһииннээх айыы аймаҕын , көхсүттэн тэһииннээх күн улууһун киһитинэн ааҕарынан урааҥхай саха ууһунан ааттанар кэмигэр үөскээбит айымньы . Олоҥхо чопчу бу кэмҥэ айыллыбыта диир кыах суох эрээри , үйэлэр кирбиилэригэр , саханы саха дэтэр кэмҥэ , эпическэй айымньылар норуот бэйэтин билиниитин кэмигэр киэн туттууну үөскэтэллэр диэн этэр тоҕоостоох . Чугаһынан ылахха , XIX үйэттэн XX үйэҕэ киирэр кэмҥэ олоҥхолооһун күүскэ сайда сылдьыбытын сурукка - бичиккэ көрүөххэ сөп . Билигин икки үйэ кирбиитигэр биһиги сахалар диэн киэн туттуулаахтык ааттанан туран , Арассыыйа эбэ хотун аан дойду киэҥ таһаатыгар атыллаары олорон , олоҥхо курдук улуу айымньыбытын өрө тутан , көмүскэс санаалаах күн улуустарын , аһыныгас санаалаах айыы хаан аймахтарын удьуордара буоларбытын көрдөрүөхтээхпит . Ол инниттэн « Саха кэскилэ » общество 2000 сылы олоҥхо сылынан биллэрбитин ылынан , олоҥхону үйэтитиигэ , үөрэтиигэ - иитиигэ , үгэстэри сөргүтүүгэ хаалбыт аҕыйах сылга анал государственнай программа оҥостон былааннаахтык үлэлиэхпитин наада .
Бµлµµ куорат µбµлµійµгэр ананан ыытыллыбыт " Манчаары оонньуулара " спорт национальнай кірµІнэригэр XVIII спартакиада дуораана ситэ сµтэ илигинэ , аны эґиил Јлµіхµмэ 375 сыллаах µбµлµійµгэр уонна Саха Республикатын норуоттарын V спортивнай оонньууларыгар бэлэмнэнии са ± аланна . Манан сибээстээн соторутаа ± ыта СР вице - президенэ Е . И . Михайлова салайааччылаах , бу дьаґаллары тэрийэн ыытар республикатаа ± ы комитет Јлµіхµмэ ± э тиийэн кіґі сылдьар мунньа ± ы ыытта . Ити туґунан биґиэхэ Дарья Тимофеева иґитиннэрэр . Син эмиэ Бµлµµгэ курдук , µбµлµійгэ анаан элбэх тутуу ыытыллар . Сµрµн объектарынан стадион уонна спорткомплекс буолуохтара . Ол курдук , 3 тыґыынча миэстэлээх , чэпчэки атлетиканан дьарыктанар манежтаах стадион барыллааґын аа ± ыынан суумата 236 міл . солк . тэІнэґэр . Бу , Бµлµµтээ ± и стадионтан икки бµк ыарахан сыана . Итинтэн 66 міл . инженернэй блокка , спортивнай объектары уонна чугастаа ± ы кварталы итиинэн хааччыйар котельнайга , уу ыраастыыр станция ± а , уба ± ас уматык ыскылаатыгар , инженернэй ситимІэ туґаныллар диэн туґааннаах специалистар быґаараллар . Итиэннэ спорткомплекс болдьоммут кэмигэр µлэ ± э киирэригэр эрэннэрэллэр . Биґиэхэ , улахан тутуулар ыы муннукка анньыллан кэлбиттэрин эрэ кэннэ , дьэ кµргµімнээх хамсаныы тахсара µгэскэ кубулуйан эрэрэ киґини µірдµбэт . Хайдах эрэ итинник буолуохтаа ± ын курдук . Тіґі эмэ улахан тэрээґиннэр ыытыллаллара эрдэттэн биллэриллибитин µрдµнэн , µлэ ірµµ бµтэґик сылга , бµтэґик болдьоххо , этэргэ дылы , тутуу объега аґылларын биллэрэр лиэнтэни быґыах а ± ай иннинэ µмµрµйэр . Итинник ыксалынан тутуллубут объектар хаачыстыбалара тіґі µчµгэйигэр іссі киґи саарбахтыыр . То ± о мин инньэ диибиний ? То ± о диэтэргит , Јлµіхµмэтээ ± и µлэлэр биллэрдик бытаардылар . Маннык тµгэІІэ сµрµн тутуу - стадион буолар . Оттон онтукайбыт тутуутун матырыйаала кыґыІІы суолунан а ± алыллар эбит . Туґааннаах салайааччылар тутууну кэмигэр µлэ ± э киллэрэргэ уоскуталлар да ± аны , кµн - дьыл бу ыган кэллэ . Сылы кыайбат кэм хаалла . Иккис улахан тутуунан ветераннарга аналлаах 40 квартиралаах олорор дьиэ буолар . Бу тутуу 2010 сыл ыам ыйын 1 кµнµгэр µлэ ± э киллэриллиэхтээх . Аукцион тµмµгµнэн генеральнай бэдэрээтчитинэн " Ситим " фирма талыллыбыт . Тутуу уопсай иэнэ 2600 кв . м . , смета быґыытынан сыаната - 81 мілµйµін солк . Маны тэІэ 75 миэстэлээх доруобуйа киинэ тутуллуо ± а . Оттон ҐІкµргэ оскуола дьиэтэ тутуллара былааннанар . Оонньуулар кэмнэригэр кыттааччылары уонна ыалдьыттары Саха государственнай тыа хаґаайыстыбатын академиятын Јлµіхµмэтээ ± и филиалыгар , техникумІа , 1 уонна 2 № - дээх оскуолаларга , сайыІІы лаа ± ырдарга тµґэрэргэ былаанныыллар . БµгµІІµ кµІІэ бары тутуу µлэлэрэ са ± алааґын тµґµмэ ± эр сылдьаллар . Јлµіхµмэ куорат µбµлµійµгэр уонна СР норуоттарын V спортивнай оонньууларыгар бэлэмнэнии µлэлэр хайдах баран иґэллэрин истэн баран , олохтоохтор билиІІитэ бу улахан тэрээґиннэргэ ылса иликтэрин бэлиэтиэххэ сіп . ДьиІэ маннык улахан таґымнаах спортивнай оонньуулары бэйэлэригэр тэрийэн ыытарга ба ± алаах улуустар элбэхтэр . Онон СР норуоттарын V спортивнай оонньууларын тэрийэн ыытарга быраабы ылбыт - ілµіхµмэлэр Президент итэ ± элин толорорго кыґаллыахтаахтар . Хайыаххыный , ылынныІ да - толороргор тиийэ ± ин . Тутуу тутуунан , оттон ону хайдах туґаныы боппуруоґа туспа кыґал ± а . Санаан кэлиІ , маннык тэрээґиннэргэ ананан тутуллубут , билигин иччитэх турар Покровскай уонна Хаандыга спортивнай объектарын … Петр ПАВЛОВ
Убаастабыллаах " Эдэр саас " редакцията ! Бэс ыйын 24 кµнµгэр тахсыбыт " Олох оскуолата " рубриканан Иван Каженкин " Сэнээмэ " ыстатыйатын аа ± ан баран , маннык санаа ± а кэллим . Кырдьык , сэнэбиллээхтик сыґыаннаґыы - олоххо ірµµ баар кістµµ . Автор этэрин курдук , " киґи барыта хайдах да кыайан тэІ буолбат " . Ити олох уларыйбат сокуона . Хайа эмэ іттµнэн киґини , кырдьык , баґыйар да буоллахха , ону кірдірі , чопчулуу сатааґын - культура намыґа ± ын туоґута . Салгыы »
Биирдиилээн толорооччуларга 29 о ± о кыттыбытыттан 12 о ± о анал ааттарынан бэлиэтэннилэр . Ол курдук , « Тэтимнээх толорооччу » анал ааты Чурапчы гимназиятын 8 кыл . µірэнээччитэ Захаров Ньургун « Айыы Дьура ± астай » олоІхону толорон ылла , « Умсул ± аннаах толорооччу » ааты Бµлµµ к . Алексеева Настя ылла . Салайааччыта Иванова А . И . « Сэґэн сµнньµн тутар толорооччу » ааты Бµлµµ Сыдыбылыттан сылдьар 7 кыл µірэнээччитэ Михайлова Маша П . Игнатьев « Кулан Кыыртай Бухатыыр » олоІхотун толорон ылла . « Тµілбэ µгэґин тутуґааччы » ааты Амма 1 № - х оскуолатын 10 кыл . µірэнээччитэ , Артемьева А . И . уґуйуллааччыта Какуркина Алена ылла . « Кэскиллээх толорооччу » ааты Сунтаар Кутанатыттан 3 кыл . µірэнээччитэ « Айыы Дьура ± астай » олоІхону дьоґуннанан олорон тэтимнээхтик толорон ылла . « Кэрэхсэбиллээх толорооччу » анал ааты ХаІалас улууґун Тиит - Арыы 8 кыл . µірэнээччитэ Аммосов Максим « Эрчимэн Бэргэн » олоІхону толорон ылла . « Уґун тыыннаах толорооччу » анал ааты Чурапчы Чакырыттан сылдьар 5 кыл . µірэнээччитэ Алексеева Настя « Дьырыбына Дьырылыатта кыыс бухатыыр » олоІхону толорон биґирэннэ . « Удьуор утумун тутааччы » ааты Ленскэй ул . Бэчинчэ сэл . сылдьар 4 кыл . µірэнээччитэ Мыреева Милена « Бµдµрµйбэт Нµґэр Бі ± і » олоІхону толорон ылла . « Ыллам ырыалаах толорооччу » ааты Бµлµµ Чинэкэтиттэн 10 кыл . µірэнээччитэ Семенова Сардаана ылла . « Хомо ± ой тыллаах толорооччу » ааты Чурапчы Хайахсытыттан 10 кыл . µірэнээччитэ Каженкин Игнат ылла . « Талба талаан » анал аат Сунтаар Кутанатыттан кыра сааґыттан утумнаахтык дьарыктанар 11 кыл µірэнээччитигэр Егорова Грета ± а ананна .
Киґи аймах µтµінµ - кэрэни ійдµµр буолуо ± уттан , архитектура диэн ійдібµл µіскээбитэ . Архитектура - искусство тµІ былыргы кірµІэ . Киґи аймах историятыгар аан бастаан µіскээбит искусство . Архитектура сайдыбыт сиригэр олох - дьаґах тупсар , кэрэ ± э наадыйыы кµµґµрэр . Сµµґµнэн , тыґыынчанан сылларга киґи - аймах туппут тутууларын баґыйар ітті анал µірэхтээх архитектордарынан буолбакка , айыл ± аттан айдарыылаах норуот до ± урдаахтарынан тутуллубуттара . Манна оло ± уран , бµтµн аан дойду , улуус , нэґилиэк сайдыыларын генеральнай былааннара оІоґуллар . Дьиэ - уот тупса ± ай тутуутуттан са ± алаан , киґи тулалыыр эйгэни кытары дьµірэлэґэн ситимнэґиитэ оло ± урар , киґи кэрэ ± э тардыґар ійгі - санаа ± а кэлэр . Бу µірэххэ о ± ону кыра сааґыттан сыґыаран µірэтэр наада . О ± о бу уустук олоххо бэйэтин миэстэтин таба буларыгар , идэни сіптііхтµк таларыгар кіміліґір . Эрдэттэн архитектураны , тутууну кытары билсиспит о ± о барытыгар дэгиттэр сайдыылаах буолар . Архитектурнай µірэх олоххо киллэрии идеятын туруулаґар РФ уонна СР Архитектордарын союзтарын чилиэнэ , Саха сирин бочуоттаах архитектора , архитектура уонна дизайн студиятын директора Ньургустаана Исматова бу курдук этэр : - Биґиги оскуолабытыгар кіннірµ кэпсэтэбит эрэ , о ± о µлэтин сыыґатын - халтытын сыаналаабаппыт . Айар µлэ уустуга онно сытар . Архитектура µірэ ± э киґи тус эйгэтин ытыктыыр , " мин киґибин " диэн чиІ санаалаах дьону иитэн таґаарар . Ол иґин архитектор дьон , общество туґугар µлэлиир эппиэтинэстээх , µрдµк таґымнаах киґи буолар . То ± о диэтэххэ , архитектура бµтµн норуот олорор эйгэтин оІорор , бу норуот кэскилэ хайдах буолуохтаа ± а архитектураттан быґаччы тутулуктаах . Дьокуускайдаа ± ы государственнай инженернэй техническэй институт устудьуоннарыттан турар " Айар ситим " диэн тµмсµµлээхпит . Тµмсµµ сµрµн сыала - архитектурнай эйгэни киэІ араІа ± а таґаарыы , билиґиннэрии уонна µірэнэр ыччакка кімі , тирэх буолуу . Бу тµмсµµнµ Дьокуускайдаа ± ы инженернэй - техническэй институт уґуйааччыта Ньургустаана Исматова уонна архитектурнай факультет устудьуона Андриан Максимов салайаллар . Манна ирдэбил сµрµн хайысхатынан билии , политика , духуобунас , экономика боппуруостара уонна айар дьо ± ур буолар . Туспа суоллаах иистээх дьоннору кытары µлэлэґэн , бэйэ кыа ± ын холонон кірµµ буолар . Кэлин , идэбит суолун сіпкі таларбытыгар ол туґалаах буолуохтаах . Биґиги кэммит улуу маастара Борис Неустроевтыын - Мандар Уустуун кірсµґµµ - идэ уонна оґуор ійдібµлэ , суолтата . Кини этэринэн саха омук тыыннаах хаалыыта , культура уонна айар талаан . Киґи аймах уратылаґар эрэ буолла ± ына тыыннаах хаалар . Киґи со ± ото ± ун буолбакка , кµргµімµнэн µлэлиэхтээх . Бэйэ талаанынан муІурдаммакка , іссі дьону кі ± µлµіххэ , сайыннарыахха наада . Андриан МАКСИМОВ .
2009 сылы республика 190 тыґ . 125 табалаах кірсµбµтэ . Табаны иитиинэн 110 хаґаайыстыба , ол иґигэр биир акцияламмыт общество , биир казеннай тэрилтэ , биир ХЭТ , 7 ГУТ , 11 МУТ , 9 бідіІ производственнай тэрилтэ , 78 кіґі сылдьар а ± а ууґун общината уонна 2 кімілті хаґаайыстыба дьарыктанар . Бу тэрилтэлэргэ барыта 2291 киґи µлэлиир . Билигин 224 тыґ . 723 таба баар . БылырыыІІы сыл туґааннаах кэмигэр 215 тыґ . 345 этэ , кірдірµµ 4 , 2 % - нан тупсарыллыбыт . Бу элбэх дуу , а ± ыйах дуу ? Тыа хаґаайыстыбатын министерствотын Ґгэс буолбут хотугу салааны сайыннарыыга департаменын эппиэттээх µлэґитэ , биологическай наука кандидата Г . Н . Осипованы кытары кэпсэтиибит бу тема ± а ананна . Салгыы »
СӨ Аҕа баһылыга Ыччат бырабыыталыстыбатын тэрийэр туһунан ыйаах таһаарда . Ыччат бырабыыталыстыбатын састаабын СӨ Бырабыытабыстыбата от ыйа бүтүөр диэри бигэргэтиэхтээх . Оттон ким салайарын бэрэсидьиэн бэйэтэ быһаарар . « Өрөспүүбүлүкэ кыһалҕаларын , кэскиллээх соруктары олоххо киллэрэргэ , экэниэмикэни салайарга ыччаты кытыннарар суоллары өрүү көрдүүбүт .
Решетниковтар Охумал , Тына кµ ? ллэри кыйа олорбуттар . Охумал тула Егор Петрович Решетников диэн а ± ам аба ± ата - Биэспэлэй Дь ? гµ ? р олорбута . Та ? ара дьиэтин бастакы бэчээтэ Егор Петрович Решетников диэн суруктаах эбит . Кини 1840с . т ? р ? ? бµт ки ? и этэ . Онтон мин а ± ам 1869с . т ? р ? ? бµт . А ± ам Дь ? гµ ? рдээн диэн хос ааттаах , сэбиэскэй былаас иннинэ суруйар , кыра µ ? рэхтээх ки ? и этэ . Оло ? хо ? ут дьону ы ? ыран хонноро сытан оло ? холотор идэлээ ± э . Кµнээйигэ Дэниис Элбэрээкэп , Оччоох Борокуопай , Б ? ± ? Тара ? ай инитэ улахан оло ? хо ? ут , Сиэллээххэ µчµгэй оло ? хо ? ут Дарыбыан Дабыыдап диэн бааллара . Бу µс оло ? хо ? уту µгµстµк истибитим . Кинилэри алаадьылаан , ас басты ? ынан к ? рс ? лл ? р ? . Маанылаан , кµндµлээн , манньалаан ыыталлара . Оло ? хо ? ут кэллэр эрэ чугас ыалбыт бары мусталлара . ? с тµµннээх кµн оло ? холууллара . Кµ ? ? э икки - µс чаас оло ? холуур бы ? ыылаахтара . Онон барыта 9 чаас оло ? холууллара бы ? ыылаа ± а . Оччотоо ± уга ордук астык Чурапчы Мырылатын ки ? итин оло ? хото буолара , Дэниис Элбэрээкэп , Дарыбыан Дабыдаап аныгы со ± ус дьоннор , Кыайыы ы ? ыа ± ар иккиэн оло ? холообуттара . Оччоох " Ойо ? ос у ? уохтаах батыйалаах тулаайах со ± отох " диэн оло ? хону оло ? холообутун ? йдµµбµн . Дарыбыан Дабыыдап " Кµн Дьирибинэ бухатыыры " оло ? холообута . Дьахтар , эр ки ? и , абаа ? ы буолан араастаан куола ? ынан ыллыыллара , сюжетын ис хо ? оонун биэрэ сатыыллара .
Сүрүн итэҕэстэр : кулууп харабылынан сіптііх бэлэмнэниини ааспатах дьону ылыы , видеонан кэтээн кірүү систиэмэтэ ирдэбилгэ эппиэттээбэтэ , сигнализация үлэлээбэтэ кэккэ тэрилтэлэргэ бэлиэтэннэ . Элбэх киґи тоҕуоруґар сирдэригэр бэрээдэги хонтуруоллааґыны , куттал суох буолуутун хааччыйыыны ис дьыала уорганнарыгар эрэ сэлээннээбэккэ , өрөспүүбүлүкэ атын да уорганнара , олохтоох салайыныы тэриллиилэрэ бииргэ ылсан үлэлииллэрэ наада диэн Д . Глушко тоґоҕолоон бэлиэтээтэ . Дьокуускайдааҕы Ис дьыала Управлениятын дааннайынан , ааспыт сылга сынньанар сирдэр территорияларыгар барыта 242 буруйу оІоруу түбэлтэтэ тахсыбыт , ол иґигэр уоруу - 99 , халабыр - 32 , киґини кырбааґын - 17 , киґи доруобуйатын улаханнык эчэтии - 6 ( ол иґигэр 2 киґи ілбүт ) , массыына угона - 3 , атын киґи бас билэр баайын - дуолун алдьатыы - 2 . Статистика кірдірірүнэн , « Дракон » кулуупка саамай элбэх буруй тахсыбыт . СИА иһитиннэриитинэн .
Биһиэхэ судаарыстыба олигархтары кытта сыһыана « куоскалаах кутуйах » курдук . Судаарыстыба наада буоллаҕына эрэ тыҥыраҕынан « көхсүлэрин тарбыыр » . Оттон атыныгар олигарх судаарыстыба үрдүк сололоох чунуобунньуктарын кытта « харчынан » биир быаҕа баалла сылдьар . Ону көрө - көрө көрбөтөҕө буолабыт . Уонна хоруупсуйа хантан кыайтарыай ?
Кистэл буолбатах , үгүспүт бэйэбит бырааппытын үрдүнэн - аннынан , куолутугар эрэ билэбит . Бүгүн инбэлиит оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ көмө буоллун диэн суруйуубун саҕалыыбын . " Российскай Федерацияҕа инбэлииттэри социальнай көмүскээһин туһунан " 1995 сыллаахха сэтинньи 24 күнүгэр ылыныллыбыт федеральнай сокуоңңа олоҕуран " Инбэлиит оҕо " диэн категорияҕа доруобуйалара эчэйбит , организмнарын функциялара кэһиллиилээх эбэтэр бэйэлэрин кыайан көрүммэт - дьаһаммат 18 сааһыгар диэри оҕолор киирсэллэр . Маннык категорияны МСЭК 6 ыйтан саҕалаан 2 сылга диэри болдьохтоон аныан сөп . Россия Президенэ Дмитрий Медведев дуоһунаһыгар киирээт таһаарбыт бастакы ыйааҕа инбэлиит оҕотун уонна бастакы группалаах инбэлиити көрөн олорор төрөппүккэ уонна кини аймаҕар төлөнөр 1200 солк . суумалаах төлөбүр туһунан буолбута . Пенсионнай чэпчэтиилэр " Российскай Федерацияҕа судаарыстыбаннай пенсионнай хааччыйыы туһунан " федеральнай сокуоңңа олоҕуран , инбэлиит оҕоҕо социальнай пенсия ананар . " Российскай Федерацияҕа үлэ пенсиятын туһунан " федеральнай сокуон 11 ыст . 6 п . 1 ч . олоҕуран үлэлиир саастаах төрөппүт инбэлиит оҕотун көрөн олорбут сыллара страховой стажка ааҕыллар . Параолимпийскай уонна сурдоолимпийскай оонньуулар чемпионнара Российскай Федерация сиригэр - уотугар олорор уонна пенсия ылар буоллахтарына , үлэ пенсиятын базовай чааһын кээмэйиттэн 250 бырыһыан кээмэйдээх ый ахсын төлөнөр эбии материальнай төлөбүрү ылыахтаахтар . ( " Российскай Федерация иннигэр ураты ситиһиилэрин иһин Российскай Федерация гражданнарын ый ахсын эбии төлөнөр материальнай хааччыйыы туһунан " федеральнай сокуон ) . Айаңңа , транспорга Урукку өттүгэр инбэлиит оҕолор уонна кинилэри арыаллыыр дьон общественнай транспорт бары көрүңнэригэр босхо айанныыллара . Билигин ити чэпчэтии ый ахсын төлөнөр биир кэлим харчынан төлөбүрүнэн солбуллубута . Сылга биирдэ эмтэнэр сирдэригэр айанныылларыгар инбэлиит оҕоҕо уонна кинини арыаллааччыга айан ороскуота төлөнөр . Дьиэ - уот - коммунальнай өңөҕө Бу саңа үүммүт сылтан саҕалаан инбэлиит оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ квартира уонна уот иһин төлөбүрдэргэ эмиэ ый ахсын харчынан төлөбүр оңоһуллар буолла . Биллэрин курдук , бу иннинэ ити төлөбүрдэр аңаардарын төлүү олорбуттара . Инбэлиит оҕолоох дьиэ кэргэттэр олорор усулуобуйаларын тупсарыахтарын баҕарар буоллахтарына , олорор сирдэринэн уонна үлэлиир миэстэлэригэр тэңинэн учуокка турар бырааптаахтар . Эбии олорор иэңңэ бырааптаах инбэлииттэр ыарыыларын испииһэгэ : 1 . Бары уорганнар уонна систиэмэлэр актыыбынай көрүңнээх сэлликтэрэ . 2 . Булгуччулаах диспансернай кэтээн көрүүнү ирдиир психическэй ыарыылар . 3 . Трахеостома , нефростома , хабах стомата , о . д . а . 4 . Хойуутук ириңэрэр , ууланар - хаарданар тирии эчэйииитэ . 5 . Араң ( проказа ) . 6 . Оҕолорго ВИЧ инфекция . 7 . Кириэһилэ - кэлээскэнэн сылдьар инбэлииттэргэ . 8 . Киин нервнэй система органическай ыарыылара . 9 . Ис уорганнары трансплантациялааһын кэнниттэн . 10 . Бүөр ыарахан органическай сүһүрүүтэ . Үөһээ ыйыллыбыт ыарыылаах дьон эбии олорор иэңңэ тиксэр бырааптаахтар . Тулалыыр дьоңңо кутталлаах сыстыганнаах уонна психоневроз ыарахан көрүңүн курдук ыарыылаахтар туспа хоһунан хааччыллыахтаахтар . Инбэлиити реабилитациялааһын тус программатыгар олоҕуран , дьиэлэрин аймахтарыгар чугас сытар эбэтэр алын этээскэ турар тэң сыаналаах дьиэҕэ уларытыахтарын сөп . Даача туттар буоллахтарына , сир учаастагын бастакы уочарат ылыахтаахтар . Эмтэниигэ Инбэлиит оҕолор быраас суруйбут ырысыабыгар олоҕуран эминэн босхо хааччыллаллар . Протеһынан уонна ортопедическай оңоһуктарынан эмиэ босхо хааччыллаллар . Территориальнай поликлиникаларга инбэлиит оҕолорго тииһи протезтааһын эмиэ босхо оңоһуллар . Санаторнай путевканан бэйэтэуонна арыаллыыр киһитэ босхо хааччыллар бырааптаахтар . Хааччыллыы эйгэтигэр Эргиэн , общепит , дьиэ - уот - коммунальнай хаһаайыстыба , доруобуйа харыстабылын тэрилтэлэригэр инбэлиит оҕолор уочаракка туруо суохтаахтар . Кинилэри салайааччылар эмиэ уочарата суох приемңа киллэриэхтээхтэр . Оҕо саадыгар миэстэнэн бастакы уочарат хааччыллыахтаах . Эмтиир - профилактическай уонна доруобуйаны бөҕөргөтөр тэрилтэлэргэ миэстэнэн эмиэ бастакы уочарат хааччыллыахтаах . Орто анал уонна үрдүк үөрэх кыһаларыгар киириигэ чэпчэтиилэр көрүллэллэр . Инбэлиит оҕону дьиэҕэ үөрэтии " Российскай Федерацияҕа инбэлииттэри социальнай көмүскээһин туһунан " федеральнай сокуон 18 ыстатыйатыгар олоҕуран , инбэлиит оҕо уопсай үөрэхтээһин тэрилтэлэригэр кыайан үөрэммэт буоллаҕына , төрөппүт сөбүлэһиитинэн толору уопсай үөрэхтээһин программатынан оҕо дьиэҕэ олорон үөрэнэр бырааптаах . Маныаха эмтиир - профилактическай тэрилтэ түмүгэ баар буолуохтаах . Төрөппүт уонна үөрэтэр тэрилтэ икки ардыларыгар дуогабар түһэрсиллиэхтээх . Бу дуогабарга олоҕуран , үөрэтэр тэрилтэ инбэлиит оҕо үөрэнэр кэмигэр учебниктарынан , ыйынньыктарынан уонна атын да ити тэрилтэ библиотекатыгар баар литературанан босхо хааччыйыахтаах . Оҕо уопсай үөрэхтээһин программатын баһылыырын инниттэн методическай көмөнү оңоруохтаахтар , специалистарынан толору хааччыйыахтаахтар . Түмүктүүр аттестация оңоһуллуохтаах . Ол түмүгүнэн үөрэҕин бүтэрбитин туһунан докумуон ылыахтаах . Үлэ тэрилтэлэригэр Инбэлиит оҕолооххун диэн матыыптаан үлэҕэ ылбат буолуу уонна хамнаһы сарбыйыы бобуллар . Инбэлиит оҕолоох төрөппүтү үлэтиттэн устар көңүллэммэт . Командировкаҕа ыытыы , сүрүн үлэтин тас өттүнэн хос үлэлэтии бэйэтин сөбүлэңэ суох бобуллар . Инбэлиит оҕолоох төрөппүт төлөбүрэ суох 14 хонуктаах эбии уоппуска ылар бырааптаах . Ити уоппусканы уочараттаах уоппускатын кытта холбуу эбэтэр атын кэмңэ туһаныан сөп . Инбэлиит оҕолоох төрөппүт итини таһынан ыйга 4 сынньалаң күнүнэн эбии туһанар бырааптаах . Ити социальнай страховкалааһын Фондатыттан төлөнөр . * * * Үөһэ ахтан аһарбыт чэпчэтиилэрим таһынан инбэлиит оҕолоох төрөппүттэр подоходнай , транспорт , квартира нолуоктарыгар эмиэ чэпчэтиинэн туһаналлар . " Монетизация " киирбитин эбэтэр чэпчэтиилэр харчынан солбуллар буолбуттарын үгүс дьон сөбүлээбэт . Ити оруннаах . Чэпчэтиилэрин уу харчынан ылан баран , атын да сыалга туттан кэбиһии түбэлтэтэ аҕыйаҕа суох . Людмила НОГОВИЦЫНА .
Саха сиригэр сааскы булт болдьоҕо быhаарылынна . Алда ² ² а , Ленскэйгэ , Мииринэйгэ , Нерюнгрига , Бүлүү б ³ л ³ х улуустарыгар , £ лү ³ хүмэҕэ , Уус - Майаҕа , Ха ² аласка , Дьокуускай куоракка хааска , атыыр куска булт ыам ыйын 7 - эн 22 - с күнүгэр диэри , оттон Амма , Горнай , Кэбээйи , Мэ ² э - Ха ² алас , Нам , Таатта , Уус - Алдан , Чурапчы улуустарыгар ыам ыйын 7 - эн 18 - с чыыhылатыгар диэри к ³ ² үллэнэр . Андыны бултаа ´ ын бэс ыйын 1 күнүттэн 4 - с күнүгэр диэри к ³ ² үллэннэ . Оттон хоту улуустарга хаас , кус булдун болдьоҕо , улуустарынан к ³ р ³ н , хойутаан саҕаланан баран арыый уhаан биэриэҕэ .
Быйыл саас « Дьулуур » сµµрµµнµ таптааччылар кулууптара тэриллибитэ отут сылын туолла . МаІнай 1981 сыллаахха Дьокуускайдаа ± ы авиаэтэрээт инженерэ , хайыґарга ССРС спордун маастарыгар кандидат Михаил Яковлев , онтон салгыы Саха сирин чэпчэки атлетика ± а спордун маастара Спартак Белолюбскай тэрийбиттэрэ . Бу отут сыл устата кулууп иґинэн чэбдигирдэр сµµрµµнэн - хаамыынан дьарыктанан кэллилэр . Манна эдэриттэн 80 саастаах араас идэни баґылаабыт учуонайдар , быраастар , педагогтар , инженердэр , геологтар о . д . а . идэлээх дьон бааллар . Салгыы »
Бу туһунан биһиги эрэдээксийэбитигэр туһааннаах нэһилиэк баһылыга М . И . Осипов иһитиннэрэр . Билиҥҥитэ Сергей Потапов үс , оттон Иван Соловьев уонна Гаврил Слепцов иккилии бөрөнү суоһарбыттар . Бөрөнү сонордоһууга диэн , нэһилиэк сүүстүү л бензини анаабыт . Онон хоту дойду хоһуун дьоно « Буранынан » сылдьан бултууллар , баар суох баайдарын харыстыырга күүстэрин харыстаабакка сыралаһаллар .
Е . Борисов эргэ , хаарбах дьиэлэри кітүрүү боппуруоґун туруорда , Хоту дойдуга таґаҕас тиэйиитигэр уонна энэргиэтикэни сайыннарыыга судаарыстыба ійібүлэ ирдэнэрин ыйда . Холобур , Саха сиригэр 127 диисэл ыстаансыйата баар . Балар улахан ороскуоттаах үлэлиир буоланнар , субсидията суох табыллыбаттар . Сімілүітүнэн кітүү эмиэ уустуктаах : уґук сиртэн Дьокуускайга диэри 20 тыґ . солк . тиийэ тіліін кітіллір .
Кылгастык санаттахха , онно арыгыһыттар бэркэ диэн сөбүлээн мустар сирдэрэ этэ . Чугас олохтоохтору ити сир бэккэ диэн эрэйдээбитэ . Түүн аайы итириктэр хаһыылара - ыһыылара … Охсуһуу , этиһии күн аайы кэриэтэ буолара . Аны чугас турар дьиэлэр бары туалекка кубулуйбуттара . Хата , олохтоохтор тулуурдара туолан , кытаанахтык туруорсубуттара . Билигин ити айдааннаах сир сабыллан турар . Уодьуганнаах сир сабылла илигинэ , онно икки киһини быһахтаабыттара . Эдэр куорат олохтооҕо арыгы иһэ олорон онно этиспит . Этиһэн баран охсуһан барбыттар . Бүтэһигэр кыыллыйан быһаҕынан биир киһини көхсүгэ хаста да саайталаабыт .
Ойуур харыстабылын департамена Нам Үөдэйэ халаантан эмсэҕэлээбитигэр көмөлөһөн сиэрдийэ , бүтэй маһын бэлэмнээтилэр . Субуотунньукка 50 киһи Департамеҥҥа сыһыаннаах тэрилтэлэртэн кытыннылар . Инньэ гынан барыта 900 сиэрдийэ , 600 бүтэй маһа кэрдилиннэ .
Икки санаа , икки толкуй Айылҕаҕа , күннээҕи да олохпутугар туох барыта утарыта күүстэртэн тутуллан турар курдук : түүн - күнүс , итии - тымныы , минньигэс - аһыы , үчүгэй - куһаҕан , төрөөһүн - өлүү - ааҕан сиппэккин . Оннооҕор итии ууга үктэнээт , бастаан тымныы курдук ылынаҕын эбэтэр аһара туустаах ууну амсайдахха , тута минньигэс амтан кэлэр . Икки күүс бииргэлэстэҕинэ эрэ дьиҥнээх хартыына көстөр , кырдьык тахсар быһыылаах .
Оставайтесь на связи с Eznis Airways и другие , которые летают с нами на наших страницах социальных сетей .
Ґірэх µлэґиттэрин µгэс буолбут тохсунньутаа ± ы сµбэ мунньахтарыгар µірэ ± ирии сайдыытыгар туґуламмыт программалары , " Ґірэхтээґин " национальнай бырайыак олоххо киириитин хаамыытын , ааспыт сыл тµмµктэрин µірэтэн , ырытыґан , санаа атастаґан , кэлэр іттµгэр онно оло ± уран туох µлэ барыахтаа ± а дьµµллэґиллибитэ . Салгыы »
Сергей Иванов , Бөтүҥ орто оскуолатын учуутала , идэлээхтэр кэмитиэттэрин бэрэссэдээтэлэ ( Нам ) , үөскээбит балаһыанньаны билиһиннэрдэ . Таллан Бүрэ аатынан оскуола 104 саастаах . Оскуола сүрдээх интэриэһинэй бырагыраамалаах . Нэһилиэнньэтэ - - 600 , оскуола 75 оҕолоох . Үөрэнээччилэр сыл аайы үтүө түмүгү көрдөрөллөр , үөрэх кыһатыгар киирэллэр .
Мин учууталга сугуруйэбин . Сыллар ааhаллар , хонуктар хото5ос курдук субуhаллар . Киhи оло5ор эгэлгэ тугэннэр ; уёруу да , хомолто да - баар буолаллар . Олортон уксулэрэ умнуллалар . Киhи бэйэтин уйэтигэр элбэх киhилиин бодоруhар , элбэх табаарыстанар , до5ордонор . Олортон сорохторун ааттарын кэлин бэрт эрэйинэн ёйдуугун , сорохторун таhыччы умнан кэбиhэ5ин . Мин бачча кырдьыахпар диэри син элбэх уонна араас учууталга уёрэннэ5им буолуо . Бары да5аны ис сурэхтэриттэн чахчы кыhанар - муhэнэр улэhиттэр , а5а - ийэ курдук истин ' , чугас дьон этилэр . Кинилэри умнубаккын . Ол эрээри мин испэр ордук минньигэстик санаан кэлэр ус учууталлаахпын . Олор мин дьолбор уонна уёруубэр , бары тыыннаахтар ; бэhис , сэттис кылаастарга саха тылын грамматикатын бэркэ уёрэппит уонна физика , астрономия диэн уёрэхтэр дьиктилэрин кытта биhигини аан бастаан билиhиннэрбит Гаврил Федотович Сивцев ; уруккута ? кутскайдаа5ы педтехникумн ' а саха тылын олус учугэйдик уёрэппит Николай Николаевич Павлов - Тыаhыт уонна Эн . . . Уонна Эн , кунду Николай Васильевич , биhиги бастакы учууталбыт уонна оччоттон билин ' н ' э диэри олус ытыктыы кёрёр улахан киhибит . Мин урут Эйиэхэ суруйа илик киhибин . Ба5ар , ол эн биhикки аймахтыы буолбатахпытыттан буолуо ; ба5ар , бииргэ улэлээн фрон ' н ' а бииргэ эрэйдэнэн - мун ' нанан , онно уёрууну - хомолтону тэн ' н ' э уллэстэн тэн ' нээх до5ор , табаарыс буолбатахпытыттан буолуо . Ба5ар , ол мин Эйигиттэн толлорум бэрдиттэн буолуо . Кырдьык толлобун . Арай бырааhынньыктарга тубэhиннэрэн открытка ыытааччыбын , Эн олус да уёрунньэн ' , аккуратнай , культурнай киhигин ! Мэлдьи оройуон ' н ' а сылдьар , мэлдьи бокуойа суох ааттааххын да , хайаан да суруйбут , эппиэттээбит , уон оччонон ордук истин ' , сылаас тыллары эппит буола5ын . Ол иhин Эйиэхэ улахан - улахан баhыыба , кунду учууталым ! Эн дьэрэкээн ойуулаах кыракый открытка5а туhэрбит сурдээх ыраас , чуолкай буочаргын кёрё тустэрбин эрэ , мин бастакы дьолбун , санаабар , аан дойду бутуннуутэ курдаттыы кёстён олорор киэн ' туннуктэрдээх кылааhы уонна аан бастаан Эйигинниин кёрсубут умнуллубат тугэни ёйдуу биэрэбин . Номнуо биэс - уонча сыл ааhан эрэр . Тёhё да сыл аастын , оттон биhиэхэ адьас бэ5эhээ курдук . Кылаас аана аhыллар уонна кёбус - кёнё дьылыгырас ун ' уохтаах , харан ' а ён ' нёёх тройка кёстуумнээх , ыраас сэбэрэлээх учуутал , салгын ' н ' а хааман эрэрдии тыаhа суох чэпчэкитик уктэнэн , киирэн кэллэ . Кини дуоска аттыгар туран эрэн киэн ' хара харахтарынан о5олору кэриччи кёрутэлээтэ , ол кэнниттэн биллэр - биллибэттик тардыалатан , ис - киирбэх куолаhынан ; " Дорооболорун ' , о5олор ! " - диэтэ . Ол - Эн этин ' , биhиги бастакы учууталбыт , кунду Николай Васильевич Егоров ! Ол кэмтэн ыла Эн биhиэхэ - мэлдьи учууталгын , мэлдьи а5а табаарыскын , кунду киhигин . Эн , ба5ар , билбэтин ' , сэрэйбэтин ' буолуо , биhиги , Эйиэхэ уёрэммит дьон , испитигэр хаарыаны Эн курдук буолбут киhи баар ини дии саныырбытын . Испитигэр Эйиэхэ умсугуйарбытын , Эйигин утуктэ сатыырбытын . Эн билигин да5аны кёрё туhэн биhиэхэ этэр биир - икки истин ' тылларын ' биhиги сылаабытын тургэнник аhарарга , санаабытын кынаттыырга , эрэлбитин кууhурдэргэ дылылар . Хор , Эн оннук ураты аптаах киhигин - биhиги тапталлаах учууталбыт ! Кунду Николай Васильевич ! Эн 70 сааскын туоллун ' , биэс - уонтан тахса сыл учууталлаатын ' . Ити усталаах - туоратыгар Эн тёhё элбэх о5ону уёрэппитин ' , тёhё элбэх о5о5о билбэтин - билэр , ыарар5атарын - чэпчэки он ' орбутун ' буолуой ! Билигин - учууталлар учууталлара5ын . Эйиэхэ махтаммат , Эйигин билбэт учуутал биhиги Сахабыт сиригэр суох буолуо . Ити - дьол ! Yгус киhиэхэ тиксибэт урдук дьол ! Итини саныы - саныы , Эн урдук на5араадалары толору кэппит туёскун кёрё - кёрё , биhиги олус уёрэбит , киэн туттабыт уонна ; " Ити биhиги учууталбыт сылдьар " , - дэhэбит . Баhыыба учуутал ! Кырдьары билбэккэ , мэлдьи билин ' н ' ин ' курдук тип - тигинэччи улэлии сырыт !
Соторутаа ± ыта Национальнай художественнай музейга художник Зинаида Курчатова туґунан кини дьµігэлэрин , бииргэ студеннаабыт до ± отторун , учууталларын , коллегаларын ахтыы киэґэлэрэ буолан ааста . Ахтыы киэґэни художественнай училище ± а бииргэ µірэммит ыкса дьµігэтэ Художественнай музей директора Ася Габышева са ± алаата : - Зиналыын биґиги бииргэ элбэ ± и ыралыырбыт , олортон µгµстэрэ туолбуттара диэххэ сіп . Кини наґаа кыраґыабай , хорсун санаалаах , сиргэ бигэтик µктэнэн турар кыыс этэ . Хартыыналары уруґуйдуурун таґынан кинигэ издательствотыгар , худ . училище ± а µлэлиирэ , бэртээхэй ийэ этэ . 1984 с . кини ійдібµнньµк быыстапката буолбута , онно 140 живописка µлэлэрэ , этюдтара , болотуналара туруоруллубута . Зинаида Курчатова 1948 с . Иркутскай уобалас Улахан Патом дэриэбинэтигэр элбэх о ± олоох иллээх дьиэ кэргэІІэ улааппыта . Тіріібµт дойдутугар таптала , о ± о сааґын ійдібµллэрэ кини пейзажка µлэлэригэр ордук биллэллэр , ол курдук айыл ± а уларыйар кэмин , киэґэриитин , ардах тµґээри турарын , о . д . а . табан кірдірірі . 1977 с . Бµтµн Союзтаа ± ы художественнай быыстапка ± а кыттыбыта , ити сыл Художниктар союзтарын чилиэнинэн ылыллыбыта . 1980 - с сылларга экзотика оннугар холку , биир кэлим , уустук уобарастары айан барбыта . Билиигэ - кірµµгэ тардыґыыта дириІээн испитэ . " Кµµтµµ " , " Эбэбинээн " , " Кыргыттар кэпсэтиилэрэ " хартыыналар ол кэмнэргэ айыллыбыттара . То ± ус сыл иґигэр кини саха ойуулуур - дьµґµннµµр искусствотыгар бэйэтин суолун хаалларан барбыта . Биирдэ биґиги II курска µірэнэ сылдьан , Художественнай музейга кэлбиппит , онно то ± о эрэ тоІуй со ± устук кірсµбµттэрэ . Зина кіні туруору киґи , сонно : " Тохтуу тµґµІ , манна мин µлэлэрим хараллар сирдэрэ буолуо " , - диэн кытаанах ба ± айытык сібµлээбэтэ ± ин биллэрбитэ . Зинаида Унарова , µірэппит учуутала : - Аан бастаан 1968 с . училище ± а µлэлии кэлбитим , эдэр буолан ирдэбиллээх этим , гос . экзамеІІа барыларыгар " 3 " сыананы туруорбутум . Онно муодунай ча ± ылхай икки кыыс Зина уонна Маша , биґиги салгыы µірэнэ барыа этибит диэн , хаттаан тутарбар кірдіспµттэрэ . Зина µірэ ± ин бµтэрэн кэлэн училище ± а преподавателлээбитэ , эмиэ кытаанах учуутал этэ . Оччолорго 70 - с сылларга училище ± а наґаа иллээх айар коллектив µлэлиирэ , Зина олох " душа компании " этэ . Зина кэлиІІи µлэлэрэ иґиттэн сырдыыр , ичигэс , сымна ± ас , дьиІ дьахтардыы майгылаах хартыыналар . Мария Рахлеева , художник : - Зиналыын студенныы сылдьан чугаґаспыппыт , 1974 с . µірэхпитин бµтэрэн кэлбиппит . Кини олорор дьиэтэ суох буолан Сайсарыга биґиги дьиэбитигэр олорбута . Оттон А . П . Мунхалов биґиэхэ µлэлиир мастарыскыай бэрдэрбитэ , Зина онно кіспµтэ . Кини эрдэ барарын билбит курдук олус ыксыыра , µлµмнэґэн µлэлиирэ . Биир сыл Россия бары муннуктарыттан 23 художник Саха сиригэр кэлэн , Тиксиигэ сылдьыбыттара . Тиксии кини тус оло ± ор , айар µлэтигэр улахан сабыдыалы оІорбута . Саха ойуулуур - дьµґµннµµр искусствотыгар бэлиэ суолу - ииґи хаалларбыт Зинаида Курчатова саха биллиилээх художнига , академик Афанасий Николаевич Осипов кэргэнэ этэ . Билигин кыыстара Аня эмиэ тіріппµттэрин суолларын батыста . Дьµігэтэ Ася Габышева этэн аґарбытыныы , Зинаида Курчатова айбыт - туппут хартыыналара билигин Национальнай художественнай музейга хараллан , µгµі аатын µйэтитэллэр . Хаартыскаларга : 1 . Россия народнай художнига Афанасий Мунхалов Зинаида Курчатова туґунан кэпсиир . 2 . Художник биир бастыІ хартыыната . Виктор ЭВЕРСТОВ тµґэриилэрэ .
- Баһылайым бииргэ олорбуппут 35 сылыгар бу олохтон барбыта . Ол иннинэ уон сыл билсибиппит . Инньэ гынан , син биир биэс уонча сыл кэриҥэ " эн - мин " дэсиһэн бииргэ сырыттахпыт дии . Холбоһорбутугар хайыы - үйэ отуттаах дьоммут . Хаарыан сыллар халтай аастахтара . Олус оҕомсох буолан , элбэх оҕолонуон баҕарара . Оҕолорун , кэлин сиэннэрин кытары ураты истиҥ сыһыаннаах буолааччы . Оһуоба улахан кыыһын Ольганы кытары .
Бу нэдиэлэттэн Дьокуускай - Аллараа Бэстээх хайысханан сымна ± ас сыттыктаах " Ирбис " пассажирдары таґыыны са ± алыахтаах . МаІнай боруобалааґын быґыытынан ірµс анараа биэрэгэр диэри кµІІэ µс рейс оІоруо ± а . Сарсыарда 8 чааска , кµнµс 12 - гэ уонна 17 чааска . Айаннааччылартан кірін , рейс ахсаанын элбэтэр санаалаахтар . Бырайыас сыаната 800 солк . , оттон кыра о ± олорго 400 солк . Анивера АКИМОВА .
21 - с үйэ саҥатыттан ыла Кытай космическэй уонна ядернай держава буолар . Чох , тимир , марганец , цинк , свинец , сурьма уонна вольфрам хостооһунугар Кытай аан дойдуга бастыыр . Ону тэҥэ аан дойдуга кокс , чугун , сталь , алюминий , цинк , олово , никель , телевизор , радио , мобильнай телефон , сууйар уонна тигэр массыына , велосипед , мотоцикл , чаһыы , фотоаппарат , хлопок , шелк , цемент , атах таҥаһа , эт , пшеница , ириис , хортуоска , табах оҥоһуутугар бастыыр . Маны таһынан аан дойду массыына оҥоһуутугар Дьоппуон уонна АХШ кэнниттэн турар . Экспорт объемунан Кытай аан дойдуга 1 - кы миэстэҕэ турар .
Хайа - байытар комбинаттар икки ардыларыгар анаан - минээн куоталаґыы суох эрээри , µлэ дьоно син биир кµрэстэґэр . Онон туораттан сылдьар киґи , кинилэр дьыалаларынан хайдах киэн тутталларын , идэлэрин хайдахтаах курдук таптыылларын бэлиэтии кірµін сіп . " ДьиІинэн . " АЛРОСА " µрдµнэн бастакы инициатива мантан , Удачнайтан , тахсар . Ол курдук , социальнай программалары ырытан олоххо киллэрии бастаан биґиэхэ боруобаланан баран компания ± а тар ± анар . Салгыы »
/ / Департамент о ± олоро Саха сиригэр нефть , газ cалаатын сайыннараллар Олунньу 6 кµнµгэр СР Кадры билгэлээґиІІэ , бэлэмнээґиІІэ уонна аттаран туруорууга департамена Россия араас µірэ ± ин кыґаларын бµтэрбит , билигин µлэлии сылдьар о ± олорбутугар анаан Опера уонна балет государственнай театрыгар кілµінэлэр кірсµґµµлэрин тэрийэр . Онно араас кэмІэ устудьуоннаабыт дьон бары тµмсµіхтэрэ , бэйэ - бэйэлэрин кірсін , дуоґуйа кэпсэтиэхтэрэ . Кинилэри республика салалтата , тустаах департамент µлэґиттэрэ , саха эстрадатын сулустара э ± эрдэлиэхтэрэ . Бу тэрээґиІІэ Москватаа ± ы Губкин аатынан Нефть уонна газ университетын ситиґиилээхтик бµтэрэн баран , иккис сылын " Ленагаз " тэрилтэ ± э тутуу учаастагар µлэлии сылдьар Павел Ноговицын бараары бэлэмнэнэ сылдьар . Бµгµн кини устудьуоннаабыт сылларын , билиІІи µлэтин - хамнаґын туґунан " Эдэр сааска " кэпсиир . Ыам ыйыгар устудьуон буолбутум - Мин Дьокуускайдаа ± ы Саха национальнай гимназиятыгар µірэммитим . Ґірэнээччилэр бары кэриэтэ куоракка буолар билии куонкурустарыгар кыттар , миэстэлэґэр этибит . Мин бэґис кылаастан ыла математика , онтон кэлин география олимпиадаларыгар кыґаллан туран бэлэмнэнэр , кыттар буолбутум . Ол билиим кэлин µрдµк µірэххэ туттарсарбар туґалаабыта . Идэбин таба тайанарбар кіміліспµт учууталбар Тамара Владимировна Михайлова ± а махтанабын . " Республика сиртэн хостонор баайынан биллэр . Кэлин бу хайысха улаханнык сайдыа ± а . Онно туттарсан кір " , - диэн кини сµбэлээбитэ . Москватаа ± ы нефть уонна газ университетыгар киирээри эрдэттэн бэлэмнэммитим . Математика ± а , физика ± а аналлаах курстарга сылдьыбытым . Онтон оскуоланы бµтэрэр сылбар ол кыґаттан бэйэтиттэн кэлэр профессордар лекцияларын истибитим , сорудахтарын толорбутум . Оннук хас да тµґµмэ ± и ааспытым . Баалым µрдµк буолан , ыам ыйыгар хайыы - µйэ устудьуон буолбутум . Онон абитура диэн тугун билбэккэ да хаалбытым . Саха сиригэр Кадрдары бэлэмнээґиІІэ департамент баар буолан , биґиги , саха о ± олоро , Дьокуускайтан ханна да айаннаабакка эрэ , Москва биир саамай бастыІ µірэ ± эр киирбиппит . Ґірµµбµт - кітµµбµт муІура суох этэ . Москва ± а µірэммит сылларым - " Разработка нефтяных и газовых месторождений " диэн факультекка биэс аІаар сыл µірэммитим . Биллэн турар , бастаан туохха да аралдьыйбакка , куруук µірэнэн тахсарым . Онтон кэлин бириэмэни сіпкі туґанар буоламмын , икки сыл курьердаабытым . Элбэ ± и билиэхпин - кірµіхпµн ба ± аран , аатырбыт музейдарга , театрдарга сылдьар этим . МаІнай о ± о барыта дьиэтин ахтар . Департамент ніІµі барбыт буоламмын , сылга биирдэ сімілµітµнэн кітір айаным тілінір этэ . Бастакы сылларбар дьонум кімілірµнэн кыґын эмиэ кэлэн , тіріппµттэрбин , до ± отторбун кірсін ахтыл ± аммын таґаарарым . Улахан курска тахсан баран , сири - дойдуну кірµіхпµн ба ± арар буолбутум . Иккитэ Египеккэ сынньанан кэлбитим . Омук дойдулара Москваттан чугас уонна айан сыаната чэпчэки буолан , устудьуоннар араас сирдэри кэрийэллэрэ . Саха сириттэн µірэнэ барбыт о ± олор биир дьиэ кэргэн курдук иллээх этибит . Бэйэ - бэйэбитигэр куруук кімілісµґэрбит . Туох баар куонкурустарга кіхтііхтµк кыттарбыт . Холобур , бэґис курска сылдьан саха устудьуоннарын ортолоругар ыытыллыбыт КВН - Іа бастаабыппыт . О , онно наґаа да µірбµппµт , астыммыппыт ! Дипломмун ылаат , дойдубар кэлбитим - Ґірэхпин бµтэрээт , тута дойдубар тіннµбµтµм . Москва ± а хаалыахха сіп диэн санаа да киирбэтэ ± э , - диир Павел . - Бастаан министерство µлэ буларын кэтэґэ сатаан баран , куоракка баар " Ленагаз " тэрилтэ ± э тиийбитим . Тутуу учаастагын начальнига : " МаІнай слесарынан µлэ ± э ылабыт , онтон бэйэ ± ин кірдірµіІ " , - диэбитэ . Ол курдук , 2008 сыллаахха " Ленагазка " слесарынан киирэн баран , 25 саастаах Павел Ноговицын билигин тутуу учаастагар производитель . Павловскайга , Ленскэйгэ газ киллэриитигэр µлэлээбит уопуттаах . - Биґигини " талан ылбыт хайысха ± ар тіґі кыалларынан элбэ ± и билэ - кірі сатыахтааххын , идэ ± эр профи буолуохтааххын " , - диэн µірэтэллэрэ . Ол кырдьык эбит . Гаґы кытта µлэлиир олус эппиэтинэстээх . Ол иґин тугу барытын чуолкайдык аа ± ан - суоттаан , ырытан туран оІоруохха наада . Туох эмэ ал ± ас та ± ыста ± ына , улахан иэдээн буолуон сіп . Биґиги газ ситимин тардыыга µлэлиирбит быґыытынан , инникитин туох буолуон сібµн барытын быґаарыахтаахпыт , - диир Павел Ноговицын . Абитуриеннарга сµбэ Саха сиригэр нефкэ , газка сыґыаннаах µлэ кэлиІІи сылларга да баар буолуо . Онон , о ± олор , математиканы , физиканы дириІэтэн µірэтэн , инженернэй , геологическай университеттарга киириІ . Россия ± а баар бастыІ µірэхтэргэ туттарса сатааІ . Престиж туґугар буолбакка . Онно сµµґµнэн сылларга мунньуллубут дириІ билиини улахан учуонайдар биэрэллэр . Ону туґанан чахчы µчµгэй специалист буолуохха сіп . Ол эрээри " дьиэ " о ± олоро буоллаххытына , бу µірэхтэргэ туттарсан бириэмэ ± итин бараамаІ . Ыарахаттартан толлубат чахчы тулуурдаах , дьулуурдаах уонна ба ± алаах киґи µлэлиэн сіп . Дьиэттэн эрэ барбыт киґи диэн киин µірэх кыґаларыгар туттарсар сатаммат . Јскітµн µірэхтэнэн баран , Саха сиригэр туґаны а ± алыам , талан ылбыт идэбинэн µлэлиэм диир буоллаххытына эрэ айаннааІ ! Оло ± у кытта тэІІэ хардыылаан иґиІ . Мин санаабар , саха киґитэ промышленность сайдыытыгар бэлэм буолуохтаах , бэйэтин сирин - уотун харыстыахтаах . Куґа ± аннык µірэннэхпинэ да , биллэр вуз дипломунан миигин µлэ ± э ылалларыгар µірэ - кіті кірсµіхтэрэ дии санаамаІ . Бэйэ ± ит билигитин - кірµµгµтµн , сатабылгытын эрдэттэн биллэрэ сылдьыІ ! Саргылаана ФЕДОРОВА .
1921 - 1928 сыллар усталарыгар түүрдүү тыллаах республикалар , уобаластар бэйэлэрин тылларыгар оруннаан латинныы суругу - бичиги ылыммыттара . Онон 1926 с . бу хамсааһыны сүрүннүүр саҥа түүрдүү алфавит Бүтүн Союзтааҕы комитета тэриллибитэ . 1929 с . бу комитет ССРС национальностарын Советын КСК иһинэн үлэлиир буолбута . Саха сиригэр 1930 с . кулун тутар 8 күнүгэр урукку сурук - бичик комитетын ( кулун тутар 19 к . 1928 с . БСК ( б ) П Саха сиринээҕи ОК уурааҕынан ) уларытан Саха республикатын КСК иһинэн үлэлиир саҥа алфавит комитета олохтоммута . Дьэ , маннык дириҥ төрүттээх , ыраахтан силистээх - мутуктаах комитет ученай секретарынан Г . У . Гермогеновы аныыллар . Комитет председателинан , үөһээ этиллибитин курдук П . А . Ойуунускай , оттон чилиэннэринэн И . Н . Барахов , А . А . Иванов - Күндэ үлэлииллэрэ . Комитет киэҥ үлэни ыытара . 1930 с . сахалыы сурук - бичик саҥа тупсарыллыбыт ( унификацияламмыт ) латинскай алфавикка көһөрүллүбүтэ . Ол олохтоноругар анаан элбэх чинчийиилэр , дьүүллэһиилэр ыытыллаллар . 1930 с . ахсынньы 29 күнүгэр саха тыла сайдыытын культуратын боппуруостарыгар аналлаах конференция ыытыллыбыта . Онно « Саха тылын терминологиятын төрүттэрин » туһунан П . А . Ойуунускай дакылаатын кытта сэргэ Г . У . Гермогенов « Саха тылын орфографиятын бырайыагар » аналлаах дакылаат оҥорбута . Ити дакылаата « Кыһыл ыллык » сурунаалга бэчээттэммитэ ( Эргис , 1931 , с . 91 - 103 ) . Акад . П . А . Слепцов Г . У . Эргис таба суруйууга бырайыагын историческай суолталааҕын ыйбыта : « Историческое значение проекта орфографии Г . У . Эргиса заключается в том , что это был по существу первый проект , заложенный основы современной орфографии , получивший общественную санкцию » ( Слепцов , 1980 , с . 84 ) .
Амма улууһун « Болугур » ТХПК базатын Липпэлээх сайылыгар от ыйын 21 - 22 - с күннэригэр массыынанан ынаҕы ыырга ³ р ³ спүүбүлүкэтээҕи күрэхтэһии ыытыллыаҕа . Тэрээһин улуус төрүттэммитэ 100 уонна Социалистическай үлэ дьоруойа , сэрии бэтэрээнэ Петр Яковлев 90 сааһыгар ананан барар .
Былыр эмирдэри , султааннары хоһоонунан хоһуйан куоталаһар майгыларыгар тийэн эрэбит быһылаах . Суоҕу баар , баары суох курдук эргитэн эгэлитэн аҕалан " кырдьык даҕаны ! " диэххэр дылы ньылбаардан этэҕэлээн этии уонна ону барытын хайҕабылга иэҕэн таһаарыы үрдүк маастарыстыбатын эбэхтик көрөбүн .
Бэҕэһээ Нерюнгри куоракка Кравченко уулуссатыгар биэс этээстээх дьиэ умайда . Баһаарынайдар олохтоохтору ыксаан куоттардылар .
Израильга алмаас салаата судаарыстыба өттүттэн улаханнык өйөнөр : дойдуга ювелирнай хаачыстыбалаах сырьены киллэрэр да , таһаарар да пошлината суох . Арассыыйаҕа , холобур , таас сыанатыттан 30 % пошлина төлүүгүн . Еврейдэр бу салааҕа дьарыктанар тэрилтэлэрэ ( бас билиилэриттэн тутулуга суох бары ) чэпчэтиилээх кредитинэн туһаналлар . Кинилэр табаардарын , интэриэстэрин аан дойду ырыынагар таһааралларыгар судаарыстыба көмөлөһөр . Израильга олус элбэх кырыылыыр собуоттаахтар уонна ону ааһан 5 аан дойду таһымнаах алмаас улахан биржаларын үлэлэтэллэр . Биһиги алмаас - бриллиант салаатын өрө тутар буоллахпытына , чуолаан , еврейдэр курдук судаарыстыба таһымыгар алмаасчыттарбытын өйүөхтээхпит .
4 кµн устата олоІхо бі ± іті иґилиннэ эрээри , кыттааччылартан ураты , истээччи а ± ыйа ± а хомотто . Онон бу кістµµ сир ахсын олоІхо эйгэтин µіскэтэргэ µлэ кµµскэ барыан наадатын кірдірді . ОлоІхо бол ± омто ± о ылыллар эрэ буолла ± ына сайдар кыахтаах . Онон сир ахсын бу µтµі µгэс ыччаттарга сал ± анан бара турарын туґугар олоІхо ± о улахан бол ± омто ууруллара эрэйиллэр . Сорох бэлэмнэммит о ± олор µп - харчы суох буолан кыайан кэлэн кыттыбакка хомолтолорун биллэрдилэр . Онон бу фестиваль тус сыаллаах олоІхо государственнай программатын иґинэн іссі киэІник ійінірі эрэйиллэр .
Урукку 1998 сыллаахха " Мисс Россия " кыайыылааҕа ааттаммыт , өссө ону ааһан " Мисс Вселенная " куонкурус кыттыылааҕа - 38 саастаах Анна Малова Нью - Йорк куоракка наркотиктары кистээн уонна сымыйа медицинскэй ырысыаптары оҥорон тутулунна . Өссө ол тутуллан баран эбиитин лицензията суох эрээри бэйэм эмчиппин диэн суоһурҕаммыт .
Ахсынньы 17 кµнµгэр ХаІалас улууґун Уулаах Аан сэлиэнньэтигэр улахан µірµµлээх тµгэн буолла . Бу кµн нэґилиэнньэ ір сыллаах ыра санаата олоххо киирдэ . Јссі 1989 сыллаахха бастакы тµірэ ± э тµспµт « Кэскил » о ± о саадын объега силигин ситэн , сылаас , сырдык саІа таас дьиэ кыраачааннар саІаларынан туолла . Уулаах ааннар µірµµлэрин республика Президенэ Егор Борисов бииргэ µллэґиннэ . Быйыл сааскы халааІІа о ± о саадын онто да суох эргэрбит дьиэтэ улаханнык ылларбыта . Республика Президенэ кэлэ сылдьан , µіскээбит уустук балаґыанньаны уталыппакка быґааран , о ± о саада хайаан да саІа дьиэ ± э µлэлиэхтээ ± ин туґунан сорук туруорбута . Бу эрэл туолбутуттан олохтоохтор ПрезидеІІэ махталлара муІура суох . Тутууну кылгас кэм устата « СР ЈІнііх таастарга комитета » ГУП µбµлээтэ . Сакаасчыт - « Сахавнешстрой » ХЭТ , бырайыагы « Якутагропромпроект » ААО оІордо , тутууну « Якутцемент » ПО ААО ыытта . Биэс уон миэстэлээх саІа тутуу дьэндэйбитин туоґулаан аалай лиэнтэни Президент Егор Борисов , « ХаІалас улууґа » МТ баґылыга Юрий Зайцев , « СР кµндµ металларга комитет » ГУП салайааччыта , народнай депутат Карл Васильев , о ± о саадын иитиллээччитэ Оксана Соломонова быстылар . Объект символическай кµлµµґµн « Якутцемент » тэрилтэ генеральнай директорын солбуйааччы Александр Быков о ± о саадын сэбиэдиссэйигэр Валентина Петрова ± а туттарда . - Ытыктабыллаах Уулаах Аан олохтоохторо , ыччата , кэлэр кэскилэ ! Биґиги бµгµн эґиги нэґилиэккитигэр бэртээхэй о ± о саадын дьиэтин кылгас кэмІэ µлэ ± э киллэрдибит . Билигин республика ± а тыа сиригэр 30 - ча о ± о саада « Мин Сахам сирэ ХХI µйэ ± э » хамсааґынынан тутуллар . Кэлэр сылтан о ± о саадтарын туттарыы Правительствобыт таґымынан маассабай хабааннаныа . Россия Президенэ Дмитрий Медведев быйылгы Анал этиитигэр регионнарга о ± о саадтарын туттарыы бол ± омто киинигэр сылдьыахтаа ± ын бэлиэтээтэ . Уулаах АаІІа объект киириитэ - биґиги Президент этиитин быґаччы олоххо киллэрбиппитин , са ± алааґын баарын кірдірір , - диэтэ Егор Борисов э ± эрдэ тылыгар . - Биґиги о ± о саадпыт тэриллибитэ лоп курдук 50 сылын туолла . Бу иннинэ типовой былааІІа эппиэттээбэт , сал ± ааґыннаах эргэ дьиэ ± э µлэлээбиппит . 20 сыллаа ± ыта олохтоох сэбиэт бэрэссэдээтэлэ Н . Д . Иванов туруорсуутунан о ± о саадын бастакы ба ± аната тµспµтэ . Ол эрээри боппуруос уґун сылларга кыайан быґаарыллыбакка тохтообута . Тутууну сіргµтэр туґунан быґаарыы быйыл сайын бэс ыйыгар ылыллыбыта . Ґірэх министерствота о ± о миэбэлинэн , « Якутцемент » техническэй инвентарынан хааччыйда . Билигин о ± о саадпытыгар µс білі ± µнэн 50 кырачаан сылдьар . Ґірµµлээх тµгэІІэ биґиги республикабыт Президенигэр , тутууну быґаччы ыыппыт бары тэрилтэлэргэ , биирдиилээн µлэґит дьоІІо махтанабыт , - диир о ± о саадын сэбиэдиссэйэ Валентина Петрова . О ± о саадын иитиллээччилэрэ ПрезидеІІэ ис сµрэхтэн махтанан бэйэлэрин уруґуйдарын бэлэхтээтилэр . Оттон республика баґылыга о ± о саадын оборудованиенан хааччыйыыга 600 тыґ . солк . сертификаты , ноутбугу , проекторы туттарда . Ол кэннэ саІа дьиэ ± э экскурсия тэрилиннэ . Манна биир тµгэни бэлиэтиэ ± и ба ± арыллар . Ыалдьыттар кырачааннар біліхтірі дьарыктанар саалаларыгар киирбиттэригэр , биир чоп - чобуо кыысчаан Егор Афанасьевиґы кірііт : « Мин эйигин билэбин , эн - Президент Егор Борисовкын , оттон эн миигин билэ ± ин дуо ? » - диэн чопчу ыйытыы биэрбитигэр , истибит дьон соґуччутуттан кµллµлэр . Онуоха Президент кыысчаантан аатын ыйыппытыгар : « Мин - Света Заморщиковабын » , - диэн хардарда . Президент : « Дьэ , маладьыас , Света , сытыы - хотуу эбиккин , µтµі киґи буолаар » , - диэн туран бары кырачааннарга алгыс тылын анаата . Салгыы бу кµн Егор Борисов ХаІалас улууґугар рабочай сырыы хаамыытынан Покровскайдаа ± ы базальт матырыйаалларын заводугар сырытта . Завод директора Егор Жирков ПрезидеІІэ производственнай сыахтары , бородууксуйа хаачыстыбатын бэрэбиэркэлиир лабораториялары , автономнай ититии блогун кірдірді . Киэґэтин Покровскайга « Саргы тµґµлгэтэ » культура киинигэр Президент улуус олохтоохторун кытта кірµстэ . Улуус билиІІи социальнай - экономическай туругун , халаан уутун содулун туоратар дьаґаллар тустарынан баґылык Юрий Зайцев билиґиннэрдэ . Егор Борисов саІа баґылыкка дуоґунаска киирбитин мэктиэлиир дастабырыанньаны туттарда . Ол кэннэ биирдиилээн нэґилиэктэр туруорсууларын эрдэттэн испииґэктээн киллэрбиттэринэн чопчу эппиэттэри биэрдэ . Ол онно балыыґалары , о ± о саадтарын , оскуолалары , коммунальнай хаґаайыстыба объектарын , социальнай олорор дьиэлэри туттарыы , ірµс эІээр нэґилиэктэри газтааґын , суолу - ииґи , быґыты , муостаны оІоруу , Покровскайга алмааґы кырыылыыр завод , Мохсо ± оллооххо милиция пуунун µлэтин сіргµтµµ , эдэр специалистарга хамнаґы µрдэтии уо . д . а . боппуруостар кіті ± µлµннµлэр . Кірсµґµµ кэмигэр Егор Борисов манныкка тохтоон бэлиэтээтэ : - Республиканы сайыннарар инники хамсааґыннарга нэґилиэнньэ кіхтііхтµк кыттыахтаах . Рынок сыґыаннаґыыта киирбитэ сµµрбэ сыл буолла . Онон гражданнар аІардас государство ± а эрэ сигэниэ , уонунан сылларга мунньуллубут проблема эмискэ быґаарылла охсорун эрэйиэ суохтаахтар . Маныаха хас биирдии киґи билиІІи кэмІэ бэйэтин ис эйгэтин кірµнэн , бу олоххо миэстэтин булунуох тустаах . Оттон салайааччылар дьон кыґал ± атын аанньа ахтыбат буолууну тохтотон , ылыммыт эбээґинэстэрин µтµі суобастаахтык , эппиэтинэстээхтик толоруулара ирдэнэр . Хас биирдии киґи билигин бэйэтин µлэтин кірдірµіхтээх , оччотугар государство кіміті чахчы да кідьµµстээх буолуо . Тµмµккэ , Егор Борисов Јксікµлээх Јліксій сµµс сыллаа ± ыта Хачыкаакка олорон саха интеллигенциятыгар туґаайбыт суругун а ± ынна . Бу сурук ис хоґооно билиІІи кэмІэ ордук то ± оостоммутун , киґи аймах бастыІ хаачыстыбатын сµтэрбэккэ , µтµі санаанан салайтара туруохтаа ± ын , бэйэ - бэйэ ± э кіміліґµµ , ійібµл мэлдьи баар буолуохтаа ± ын эттэ . Президент , Правительство тыын суолталаах кыґал ± алары нэґилиэнньэ ійібµлэ , кіміті суох хайдах да быґаарбаттарынан , бары бииргэ тµмсµµлээхтик кыттыґан оІоруохтаахпытын ыйда . Инники сайдыыга дьулуґар , кэскиллээхтик хардыылыыр буоллахпытына , тус бэйэбит культурабытын , духуобунаспытын байытыахтаахпытын , ійµ - санааны аныгы кэм ирдэбилигэр сіп тµбэґиннэрэн , µлэни сатабыллаахтык тэрийэр , ыччаты µлэнэн µірэтэр кэм кэлбитин санатта . Саргылаана Данилова Мария Васильева ( СИА ) хаартыска ± а тµґэриитэ .
Тыа сирин сүрүн кыһалҕата үп - харчы аҕыйаҕар , ыччат тыа сириттэн тэйэн эрэригэр сытар . Тэйдэ да диэххэ сөп . Куораттарга , улуус кииннэригэр тарҕаһан , аймахтарыгар хос моонньох буолбуттара ыраатта . Оннук ускул - тэскил сылдьан саарбах балаһыанньаҕа түбэһитэлииллэр . Дьиҥинэн , саха ахсаана онто да суох аҕыйах .
[ 14 : 51 : 42 ] ВВСШ № 1 говорит : ФГОС баарын тухары саха тылын уерэтиэхпит , суох буолла да саха тылын уерэтии кучумэ5эй буолуо диэн этэллэр . Ол септеех этии дуо ?
Чахчы да бэлиэ тµгэн кулун тутар 20 кµнµгэр М . А . Алексеев аатынан Ґіґээ Бµлµµтээ ± и республикатаа ± ы гимназия ± а буолбут . Манна СР Прокуратурата Бµлµµ эІэр улуустар µірэнээччилэригэр анаан аан маІнайгытын юридическай олимпиада ыыппыт . Бу туґунан республика прокуратуратын пресс - сулууспата иґитиннэрэр . Маннык олимпиаданы ыытар туґунан этиини Ґіґээ Бµлµµтээ ± и гимназия киллэрбитин республика прокурора Анатолий Подласенко тута ійіін , икки бастакы кыайыылаахха µірэххэ киирэргэ анал сыаллаах миэстэни биэрэргэ быґаарбыт . Ол эбэтэр , бу ураты олимпиада бастаабыт уонна иккис миэстэни ылбыт µірэнээччилэрэ Ураллаа ± ы юридическай госакадемия прокуратура ± а институтугар уонна М . К . Аммосов аатынан СГУ юридическай факультетыгар µірэххэ киирэр , µірэхтэрин бµтэрэн баран , прокуратура ± а µлэлиир кыахтаннылар . Ол сµрµн бириис хаґаайыттарынан Ґіґээ Бµлµµтээ ± и гимназия 11 - с кылааґын µірэнээччитэ Ирина Иванова уонна республикатаа ± ы лицей - интернат иитиллээччитэ Василий Жендринскэй буоллулар . Бу юридическай олимпиада ± а Ґіґээ Бµлµµттэн , Ньурбаттан , Сунтаартан , Бµлµµттэн уонна республикатаа ± ы лицейтэн барыта 65 µірэнээччи ( 9 - 11 кыл . ) кыттыбыт . Ґчµгэй бэлэмнээхтэрин Бµлµµтээ ± и гимназия о ± олоро кірдірбµттэр . Олимпиада сорудахтарын республика прокуратурата бэйэтэ бэлэмнээбит . Онтон уратыта диэн , бу олимпиада " µіґэттэн " ыйыы быґыытынан эбэтэр Ґірэх министерствотын да , управлениетын да ніІµі буолбакка , прокуратура быґаччы кі ± µлээґининэн ыытыллыбыт . Республика прокуратурата маннык олимпиаданы атын улуустарга эмиэ тэрийдэр олус бэрт буолуо этэ . Вера МАКАРОВА .
Бу барыта видеонан устууга кістір , арай саІалара иhиллибэт . Ляпин туох диэбитэ биллибэт , тоҕо эрэ биhиги оҕобут кинини кэнниттэн кэлэн илиитин тута сатаан кууhа түhэр . Ляпин сонно бэстилиэтинэн ытар . Итиччэ улахан киhи , бойобуой охсуhуу кірүІүнэн дьарыктанар , таах садьыйан да кэбиhэр кыахтаах эрээри . . . Саатар , алларанан да ытыан сіп этэ , ону тирээн туран , ілірірүн билэ - билэ , ыттаҕа . Ол айылаах бэйэтин кімүскэнэр киhибит видео - устууну кірдіххі , хара маІнайгыттан киэптиир былааннааҕа кістір . Атаҕын аччаччы тэбинэн турар да - « Тугу гыныаххытый миигин ? » - диэбит курдук . Тута бэстилиэттэнэн , « крышалаах » киhи быhыытынан киэптии турбут . Оччо айылаах куттаммыта эбитэ буоллар , тута массыынатынан баран хаалар кыахтаах этэ , ону бэйэтэ айдааны күіртүү турбут . Кімүскэммит ааттаах киhибит киhини ытан баран , олох да наадыйбата . Кімі оІоро сатаабата , хата ол оннугар тіліпүін үрдүгэр түhэн « наадалаах дьонугар » биллэрдэ . Кэлбит милииссийэлэр тутан илдьибэккэ , кинини таах кіІүл босхо ыытан кэбистилэр .
Оҕоҕо дьиэҕэ кырыктаахтык сыһыаннаһыы , атаҕастааһын олус куһаҕан содуллаах . Оҕолор ити майгыны биир саастыылаахтарыгар көһөрөн , оскуолаҕа , институкка , армияҕа , бэйэлэрэ ыал буоллахтарына салгыыллар . Уопсастыба оҕолорго кырыктаах сыһыаны утары охсуһуохтаах .
1 . Қалб солиҳ амал билан доимо Аллоҳга боғланиб жуда катта кучга эга бўлади ; 2 . Солиҳ амалда бардавом бўлиш Аллоҳ таолонинг муҳаббатига сабаб бўлади ; 3 . Энг оғир мусибатлар келганда ҳам собитқадам бўлиб нажот топишга сабаб бўлади ; 4 . Фаҳш ва мункар ишлардан қайтаради ; 5 . Гуноҳлар ўчириб ташланишига сабаб бўлади ; 6 . Нафсни ғафлатдан қутқаради ва тоат - ибодат билан лаззатланадиган қилади ; 7 . Ҳуснул - хотимага ( яъни ўлим келганда гўзал суратда ва тоат - ибодат устида вафот қилишга ) сабаб бўлади ; 8 . Қиёмат куни Аллоҳнинг Арш соясида бўлишга сабаб бўлади ; 9 . Дўзахдан ва мунофиқликдан саломат бўлишга сабаб бўлади ; 10 . Бирон узр билан амалдан тўхтаб қолса ҳам амал қилгандек савоб ёзилиб турилишига сабаб бўлади .
Конференция үлэтэ саха тылын сайдыытыгар биир сүһүөх кэрдиис быһыытынан сыаналаммыта . Ол туһунан Георгий Устинович « Автономная Якутия » хаһыат 1931 с . олунньу 12 к . нүөмэригэр суруйбута . Кэскиллээх үөрэххэ - үлэҕэ эриллибит эдэр киһини Г . У . Гермогеновы 1931 с . соҕуруу дойдуга оччотооҕу дьаһайар тэрилтэлэр үөрэххэ ыыппыттара . 1931 - 1932 сс . Казань куоракка педагогическай институкка үөрэммитэ . Бу аатырбыт Казанскай университеты кытта ыкса ситимнээх Илин дойдулар , ордук татаар , түүрк тыллаах дойдулар культураларын тылларын дьарыктанар үөрэх тэрилтэтэ этэ . Казань куорат XIX үйэҕэ Илин норуоттары үөрэтэр аан дойдуга биллэр үөрэх киинэ буолбута . Манна Сибиир омуктарыттан бастатан бурят маннайгы ученайа Доржи Баизаров үөрэммитэ . Казаҥҥа түүрдүү тылы үөрэтэр хайысханы өр сылларга хакас Н . Ф . Катанов баһылаабыта . Оттон Г . У . Эргис учууталларыттан биирдэстэрэ С . Е . Малов Казань куоракка үлэтин саҕалаабыта . Бу тюркология төрүттэммит уонна уйаламмыт киинигэр саха ыччата ситиһиилээхтик үөрэнэрин билинэн , кинини 1932 с . Москваҕа ССРС Наукаларын Академиятын Тыл уонна мышление Институтун иһинэн аспирантураҕа бэлэмниир куурсугар ыыппыттара . Курсу бүтэрэн , 1934 с . Ленинградскай Илин дойдулар омуктарын тылларын - өстөрүн , олохторун акад . В . В . Бартольд , А . Н . Самойлович , проф . С . Е . Малов , К . К . Юдахин , А . К . Боровков баһылаан - көһүлээн үлэлииллэрэ . Онон Георгий Устинович 1931 - 34 сс . саха суруга - бичигэ олохтонорун үөһүгэр буһан - хатан үлэлиирин кытта сэргэ , бары түүрк тыллаахтар саҥа сурукка көһөн саҥалыы сурук - бичик үөскүүрүн , дьүүлүн үгэнигэр , араас өрүттээх санаа - мөккүөр күөдьүйбүт болдьоҕор , онтон ити омуктар литературнай тыллара хайдах хайысханан сайдарын , ханнык көрүҥнээх сурук - бичик ылыллан сүрүн буоларын туһунан кэм биир санааҕа киирэргэ быһаарыллар кэмигэр түүрк тыллаахтар научнай кииннэрэ буолбут Казань , Москва Ленинград куораттар үөрэх тэрилтэлэригэр биллиилээх тюркологтар салайыыларынан дириҥ теоретическай билиини ылбыта .
Cофроновтар - Тулагы - Киллэм нэґилиэгин биир биллэр - кістір , ытыктанар ыаллара . Ийэлэрэ Антонина Софроновна олохтоох орто оскуола ± а математика учуутала . Оттон Гаврил Гаврилович сааґын тухары тутууга µлэлээбитэ , билигин бочуоттаах сынньалаІІа олорор . Айыыґыттара µс кыталык кыыґы бэлэхтээбитэ улаатан , µрдµк µірэ ± и бµтэрэн , ыал буолан билигин бары Дьокуускайга олороллор . Салгыы »
Хотугу дойдубут кылгас сайына бµтэ охсубута , эчи тµргэнин . Хайыы - µйэ кімµс 굴µн кэлэ охсубут . Ону кытта тэІІэ биир 굴µІІµ кыґал ± а тирээн кэллэ . СайыІІы кыґал ± а µірэххэ киирии боппуруоґа буолла ± ына , билигин µірэххэ киирбит о ± олор аны олорор дьиэлэрин булунар тµбµккэ тµстµлэр . Бу улуустан сылдьар устудьуоннар барыларын кыґал ± алара . Онон тіріппµт сµµрµµтэ - кітµµтэ , µрµі - тараа сµµрµµтэ , ґуу - ґаа буолуута у ± араабат . Ханнык эрэ тіріппµт аймахтарын кытта кэпсэтэн эрдэ ± э ( µчµгэй аймахтардаах устудьуон тіґі эрэ абыранна ) , кыанар со ± ус тіріппµттэрдээх устудьуон дьиэ , хос куортамныыр , оттон сорохтор уопсай дьиэ ± э анньыґаллар . Ґірэх дьыла чугаґаабытынан , биир бэйэм уопсайга киирии кыґал ± атын уруккуттан кірі - билэ сылдьар буоламмын , быйыл манна туох уларыйыы - тэлэрийии тахсыбын билэр туґуттан , бµгµн Хотугулуу - илиІІи федеральнай университет устудьуоннарын профсоюґун тµмсµµтµн бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Нинель Малышевалыын кэпсэттим . - Быйыл уопсай дьиэ ± э маІнайгы куурустарга тіґі миэстэ кірµлµннэ ? - От ыйын 22 кµнµгэр университет ректора Е . И . Михайлова бастакы куурустары уопсай дьиэ ± э киллэрэр туґунан бирикээґэ тахсыбыта . Ол тµмµгµнэн 9 киґилээх комиссия тэриллибитэ . Бастакы куурустарга бу сыл уопсайга 900 - чэ миэстэ кірµлµннэ . ( Оттон µірэххэ киирбит о ± о ахсаана быйыл 2515 - авт . ) Атырдьах ыйын 2 - 23 кµннэригэр докумуоннары хомуйа олоробут . - Тіґі о ± о уопсайга наадыйар эбитий ? - Билигин 501 сайабылыанньа киирэн сытар . Атырдьах ыйын 24 кµнµттэн киирбит сайабылыанньалары ырытан кірµіхпµт . Атырдьах ыйын 31 кµнµгэр уопсайга киирбит о ± олор бирикээстэрэ тахсыа ± а ( УЛК - ± а 109 каб . таґыгар ыйаныа - авт ) . - Оччо ± о µірэх дьыла са ± аланна да , бала ± ан ыйын 1 кµнµттэн устудьуоннар уопсайга киирбитинэн бараллар дуо ? - Уопсайга киирии бала ± ан ыйын 1 кµнµттэн са ± аланар . - Уопсайга миэстэни хайдах быґыылаахтык биэрэ ± итий ? - Тулаайах уонна инбэлиит устудьуоннар тута киирэллэр . Оттон салгыы элбэх о ± олоох , тиийиммэт ыал о ± олоро , хас да устудьуоннаах ыал , аІардас ийэлээх эбэтэр а ± алаах , инбэлиит тіріппµттэрдээх о ± олор киирэллэр . Урукку іттµгэр чугас улуустарга миэстэ бэриллибэт эбит буолла ± ына , былырыыІІыттан бу дьыала уларыйбыта . Онон ыраах , чугас улуустар диэн араарыллыбат , инники этиллибит дьиІ балаґыанньаларынан эрэ кірµллэр . - Университет статуґа уларыйбытынан сибээстээн , уопсай да дьиэ ± э олоруу уларыйда ± а буолуо ? - Быйыл биґиэхэ Иркутскайтан , Магадантан , Амурскай уобаластан , Красноярскайтан , Владивостоктан устудьуоннар µірэнэ кэллилэр . Кинилэр тута уопсай дьиэнэн хааччыллаллар . Онон республика о ± отугар миэстэ а ± ыйаан тахсар . Ґрдµкµ куурустар сайын уопсайтан тахсалларыгар , аттестацияларын ааспакка барбыт тµгэннэригэр , миэстэлэрин былдьатар кутталлаахтар . Маны таґынан университет федеральнай буолбутунан сибээстээн , урукку іттµгэр туспа µірэх кыґаларын , холобур СГПА - ны , СГИТИ - ни , кытта билигин биирбит . Бу µірэх кыґаларын устудьуоннара эмиэ сайабылыанньаларын биэриэхтэрин сіп . Ол эрэн , манна тіґі квота бэриллэрэ биллэ илик . - Институттарга , факультеттарга тіґілµµ миэстэ бэриллэрий ? - Биллэн турар , институттарга элбэх миэстэ кірµллэр . Онтон сылтаан манна эмиэ биир кыґал ± а µіскµµр . Холобур , билиІІи туругунан финансовай - экономическэй институкка маІнайгы куурустарга 68 , саха тылын уонна культуратын факультетыгар 43 миэстэ бэрилиннэ . Бу тіґі выпускник бµтэрбититтэн кірµллэр . Саха тылын факультетыгар улахан аІардара тыа о ± олоро киирэллэрэ биллэр . Оттон финансовай - экономическай институкка µксµлэрэ куорат о ± олоро . Онон профсоюз хайа факультекка тыаттан сылдьар , кыаммат - тµгэммэт о ± о элбэ ± ин кірін бу боппуруоґу эмиэ туруорса сатыыр . - Арай устудьуон уопсайга киирбэккэ хаалар тµгэнигэр … - Уопсайга киирбэккэ хаалар тµгэнигэр ыксаабатын . Киирбит сайабылыанньалары деканаттар бэйэлэрэ сылы быґа эргитэ сылдьан кірµіхтэрэ . Сыл баґыгар - ата ± ар улахан куурустар " академ " ылаллара µгµс . Миэстэ кіґµннэ да , дьиІнээхтик наадыйар , кыґал ± алаах устудьуон киириэ . Уопсайга киирэргэ ирдэнэр докумуоннар : 1 . Сайабылыанньа ; 2 . Дьиэ кэргэн састаабын туґунан ыспыраапка ( хайаан да оригинал буолара ирдэнэр ) ; 3 . Тіріппµт дохуотун туґунан ыспыраапка ( хайаан да 2 НДФЛ кірµІ ирдэнэр ) ; 4 . Элбэх о ± олоох , кыаммат эбэтэр аІардас дьиэ кэргэн хас да устудьуоннаа ± ын , ону тэІэ инбэлиит ийэлээхтэрин эбэтэр а ± алаахтарын , бэйэлэрэ инбэлииттэрин эбэтэр тулаайахтарын туоґулуур ыспыраапка . Сиґилии билсэр тіл . : 35 - 25 - 61 . ( Дьиэ кэргэн састаабыттан ураты докумуоннары факс ніІµі ыытыаххытын сіп ) . Аадырыґа : Белинскэй уул . , 58 ; УЛК дьиэтэ . 1 этээс , 109 каб . Сарсырда 9 ч киэґэ 17 ч диэри туталлар . Јрібµл кµннэрэ : субуота , баскыґыанньа . Сахая ТЕРЕХОВА .
Тустуук Дмитрий Валеев билигин да ± аны суор ± ан - тэллэх киґитэ буолан сытар . Ол гынан баран , кини аатыгар сµгµрµйээччилэргэ уонна да атын бары айыы санаалаах дьоІІо барыта µчµгэй буолуо ± а диэн бэрт кыралаан эрэл кыыма баар . Хайаан да атахпытыгар туруохпут , диэн тіріппµттэрэ кытаанах биир санаа ± а , кµн аайы ыарахан эчэйиини утары тулуурдаахтык охсуґан , бары кыахтарын барытын уолларыгар Дима ± а аныыллар . Билигин кини холкутук сытан эрэ саІарар кыахтаах . Илиитэ хамсыыр гынан баран , тарбахтара ыга тутар кµµстэрэ суох . Аллараа ітті билигин да кыайан хамсыыр кыа ± а суох . Салгыы »
Оттон оонньуута суох эттэххэ , экэниэмикэбит кириисистэн улаханнык эмсэҕэлээн олорор . Сорох экэнэмиис кириисис Арассыыйа экэниэмикэтин куґаҕан іттүн ілірүі , үчүгэйин сайыннарыа диэн күүппүтэ . Ол туолбата . Кириисиґи утары бырабыыталыстыба ылбыт дьаґаллара экэниэмикэни сууллартан эрэ ійіібүттэр . Оттон экэниэмикэ үүнэригэр саІа тирэҕи суґаллык булбатахха , улахан сатарыйыы тахсыан сіп .
- Дьиҥинэн , мин « быраатым » кээмэйинэн олус улахан буолбатах . Баҕар , кыра да буолуо . Ол эрээри мин этиэм этэ : кээмэйэ , уһуна туох да суолтата суох . Киһи дьахтарга дуоһуйууну сатаан бэлэхтиир , дьахтары дьиҥнээхтик таптыыр буоллаҕына - ол буолар , сүрүнэ . Эн бу аан дойдуга кэлбит сиргин - дьахтар « били миэстэтин » таптаа , онуоха сүгүрүй - оччоҕуна хайа да дьахтар эйигиттэн сүрэҕэ ууллуо диэн мин бэйэм уопуппуттан этэбин .
Кырдьаҕастар ү ³ рдүбүт Улуу Кыайыы 65 уонна Учуутал сылларынан сибээстээн , нэһилиэкпитигэр уонна улууспутугар элбэх өрүттээх тэрээһин буолан ааста .
1 ) С . П . Макаров туруорсарын курдук , тыа сирэ күүскэ сайдыан наада . « Куоракка - нэґилиэнньэ , оттон тыа сиригэр омук олорор » диэн этии саамай сіптііх . Куорат сахалара , іґүргэнимэІ . Эґиги нууччалыы тыыІІа , тылга улаханнык « сутуллубуккут » . Ґгүскүт тіріібүт түілбэҕититтэн букатын тэйэн тураҕыт . Оттон дьиІ саха тыына , тыла - іґі , кута - сүрэ тыа сиригэр , чуолаан Мандар Уус олорор Таатта Баайаҕатын курдук кырыы , чім сирдэргэ олохсуйан , « саґан » сытар .
« Глобальнай дьыбар » апельсин сиэппэт Киин Арассыыйа билигин сэрии буола турар толоонугар майгынныыр . Өтөрүнэн буолбатах , 38 - 40 кыраадыстаах уот кураан сатыылаата . Хааппыла да таммах халлаантан түспэккэ , хатыччы хаппыт ойуурдаах , дьон хойуутук олорор 17 регионугар хаһан да буолбатах улахан уот турда . Куораттары , дэриэбинэлэри бүтүннүү хойуу буруо бүрүйдэ .
Бµгµн Верхоянскайга Киґилээх хайатыгар " Азия о ± олоро " оонньуу уотун уматыы сиэрэ - туома ыытыллар Спортивнай оонньуулар уоттарын уматыы сиэрэ - туома іссі былыргы Олимпиадалартан силистээх - мутуктаах . Араас омуктар культураларыгар уот сµдµ суолталаа ± ын , киґини араІаччылыыр кµµстээ ± ин билэбит . Уокка , кµІІэ , µіґэ айыыларга сµгµрµйµµ - Азия норуоттарын культураларыгар элбэхтик кістір ритуал . Ґіґээ айыылартан µІэн - сµктэн кірдіґµµ ытык сирдэргэ , холобур µрдµк хайаларга тахсан оІоґулларын биґиги былыргы µґµйээннэртэн аа ± ан билэбит . Онон , " Азия о ± олоро " норуоттар икки ардыларынаа ± ы 4 - с спортивнай оонньуу уотун уматыы сиэрэ - туома Ґіґээ ДьааІы ытык сиригэр ыытыллыыта мээнэ ± э буолбатах . Киґилээх хайата - айыл ± а бэйэтэ чочуйан оІорбут ытык кістµµтэ . Бу сир кистэлэІ кµµґµн туґунан элбэх номохтор уонна µґµйээннэр бааллар . Дьэ , ол да иґин чуолаан манна , Саха сирин биир ытык сиригэр , тымныы оройугар - оонньуу уотун алгыґын ылыы сиэрэ - туома тэриллэр . Ытык хайа иччититтэн ылыллыбыт уот киґи айма ± ы кімµскµµр , араІаччылыыр кµµстээх . Ол эбэтэр , спортивнай оонньуулар уоттарын уматыы аІардас кµрэхтэґии са ± аламмытын иґитиннэрии эрэ курдук буолбакка , бары дойдулар о ± олоро тµмсµµлээх , сырдыкка , кэрэ ± э талаґыылаах , уопсай дьыала ± а бэриниилээх , былыргы µгэстэргэ ытыктабыллаах буолууларын бэлиэтинэн буолар . Дьэ , ити курдук Киґилээх ытык хайатыттан са ± ыллыбыт уот маІнай Верхоянскай , Эбээн - Бытантай улуустарын нэґилиэнньэлээх пууннарыттан арыалланан кулун тутар 30 кµнµгэр Дьокуускай куоракка а ± алыллыа ± а . Оттон , муус устар бастакы кµнµттэн са ± алаан республика бары улуустарын иилэ хабан эргитиллэн баран , бэс ыйын 25 кµнµгэр уоту Туймаада ыґыа ± ар кірсµіхтэрэ итиэннэ от ыйын 4 кµнµгэр " Туймаада " стадиоІІа уонна биир кэмІэ Мирнэйгэ , Нерюнгрига кµлµмнэтэ уматыахтара . Ити курдук , оонньуу са ± аланыан иннинэ уоту 5500 км сиринэн , 31070 км салгынынан сырытыннаран , республика 170 нэґилиэнньэлээх пууннарынан эргитиэхтэрэ . " Азия о ± олоро " оонньуу уотун уматыы сиэригэр - туомугар кыттыыны ыла Москваттан Россия Олимпийскай комитетын генеральнай секретара Юрий Николаевич Юрьев , Физическэй культура уонна спорт федеральнай агентствотын управлениетын начальнигын солбуйааччы Игорь Трифонович Выходец , Россия Олимпийскай комитетын бэрэстэбиитэлэ , Россия µтµілээх тренерэ Михаил Иванович Тихомиров , оонньуулары тэрийэн ыытар республикатаа ± ы комитет председателэ Александр Константинович Акимов кэллилэр . Кинилэри тэІэ бу бэлиэ тµгэІІэ биґиги киэн туттар дьоммут , олимпийскай чемпионнар Роман Дмитриев , Павел Пинигин , Мария Пинигина , олимпийскай призер Александр Иванов кыттыыны ылаллар . Тµгэнинэн туґанан , Россия Олимпийскай комитетын президенэ Леонид Тягачев , Аан дойдутаа ± ы Олимпийскай комитет чилиэнэ Виталий Смирнов уонна Физическэй культура уонна спорт федеральнай агентствотын салайааччы Вячеслав Фетисов " Азия о ± олоро " норуоттар икки ардыларынаа ± ы 4 - с спортивнай оонньуулар уоттарын уматыыга кэлбит салайааччыларга уонна кыттааччыларга туґаайан бэйэлэрин э ± эрдэлэрин тиэртилэр . Кинилэр , " Азия о ± олоро " оонньуу бµтµн аан дойдутаа ± ы олимпийскай хамсааґыІІа тіґµµ кµµс буоларын билинэллэрин биллэрбиттэр , бу кµрэхтэґииттэн са ± алаан элбэх о ± о спорт улахан аартыгар µктэнэригэр итиэннэ ійтін - санааттан сµппэт µтµі тµгэннэри бэлэхтииригэр ба ± арбыттар . Петр ПАВЛОВ . Хаартыска ± а : 2004 сыллаахха ыытыллыбыт оонньуу уотун уматыы тµгэнэ .
Биґиги дьалхааннаах олохпутугар µійбэтэх - ахтыбатах іттµттэн туох барыта буолуон сіп . Биир кіннірµ бырааґынньык тугунан тµмµктэниэ ± ин , биир дьоро киэґэ тугунан солбуллуо ± ун ким да билбэт . Бу суруйар дьыалам силиэстийэтэ саІа са ± аланаатын , ааспыт кыґын , ыксаабыт , аймаммыт ийэлэр биґиги хаґыаппыт редакциятыгар кэлбиттэрэ . Уолаттара буруйа суохтарыгар бµк эрэнэр , итэ ± эйэр буолан , сµбэ - соргу кір - діін , ійібµл эрэйэн . Туохтан са ± аламмытай ? 2007 сыл алтынньы 24 кµнµгэр университет маІнайгы курсун студеннарын " сµрэхтэнэр " биэчэрдэрэ буолбут . Андрейдаах Витя ( уолаттар ааттара уларыйда ) уонна іссі биэс уол , барыта сэттиэ буолан , эрдэттэн сµбэлэґии быґыытынан , ити биэчэр кэнниттэн салгыы дьиэ ± э бэлиэтии барбыттар . Квартираны Андрей паспорынан куортамнаабыттар . Биир киэґэ ± э . Кинилэргэ кэлин іссі атын уолаттар тиийбиттэр . Тµµн устатыгар ити кэлбит уолаттартан биирдэстэрэ сотовай тіліпµінµн сµтэрэн кэбиспит . Дьыбаан кэннигэр тµґэрбитин билбэккэ , Андрейдаахха баайсыбыт . Јґµргэнсии , тилигирэґии буолбут . Табыйсан ылбыттар . Ол тµмµгэр остуол ата ± ын алдьаппыттар . Онуоха дьиэлээх хаґаайкаттан мі ± µллµіхпµт диэн , остуолу тµннµк анныгар , эркиІІэ ійіннірі туруорбуттар . Хонон баран , сарсыарда дьиэлэрин туттаран , ол курдук тар ± аспыттар . Барыта этэІІэ курдуга . . . " Эґиги дьахтары кµµґµлээбиккит ! " 2007 сыл алтынньы 26 кµнµгэр Андрейга Дьокуускай куорат Ис дьыала ± а управлениетыттан тіліпµіннээн : " Милиция ± а кэлэ сырыт , кыра дьыала баар , кэлэн быґаарыс , тµргэн буолуо " , - диэн ыІырбыттар ( сотовай тіліпµінµн нµімэрин паспорын дааннайдарынан булбуттар ) . Андрей " арааґа , дьиэлээх хаґаайка µІсэн , остуолун тіліттірірі буолуо " дии санаабыт . Бииргэ сылдьыбыт уолаттарыттан до ± ор оІостон илдьэ бараары , тіліпµіннэтэлээбит да , Витяны эрэ булбут . Киэґэ 18 . 00 чаас са ± ана иккиэн Дзержинскэй уулуссатыгар турар Дьокуускай куорат Ис дьыала ± а управлениетыгар тиийбиттэр . Андрей паспорын илдьэ барбыт , тутатына араспаанньатын ыйыппыттар . - Уолаттар , 24 - с чыыґыла ± а тугу гыммыккытый ? - Мустубуппут , аґаабыппыт . . . - Дьахтары кµµґµлээбиккит ! - Эс ! - диэн уолаттар кµµппэтэхтэрин истэн , саІа аллайа тµспµттэр . Онуоха " билигин хаартыска ± а тµґэртээн баран , ол дьахтарга кірдірµіхпµт " диэн уолаттары хаартыска ± а тµґэрбиттэр уонна биир чаас кµµттэрбиттэр . Андрейдаах буруйдара суо ± ун билэр буолан , холкутук туттан олорбуттар , билигин ыытыахтара диэн . Дьэ , суох . Опердар чаас курдугунан кэлэн : " Дьахтар эґигини биллэ " , - диэт , наручниктары кэтэрдээт , 406 - с кабинекка киллэртээн , билиннэрээри , иккиэннэрин кырбаталаан киирэн барбыттар . Опердартан биирдэстэрэ кыра уІуохтаах , тара ± ай , нуучча киґитэ эбит , иккиґэ - бідіІ - садаІ саха киґитэ . Онтон Витяны 406 - с хоско хаалларан , илиилэринэн - атахтарынан сирэйгэ , быарга , бµіргэ охсубуттар - тэбиэлээбиттэр , оттон Андрейы утары хоско таґааран кырбаабыттар . Чочумча буолан баран , Витя ± а кэлэн , табаарыґыІ билиннэ , онон , мэлдьэґэн туґа суох диэбиттэр . Андрейга эмиэ итинник эппиттэр . 17 саастаах уолаттар эт - сиин ыарыытын тулуйбакка , билинэр докумуоІІа илии баттаан кэбиспиттэр . Итиннэ барытыгар чаастан ордук бириэмэ барбыт . Сити бээтинсэ тµµн силиэдэбэтэлгэ илдьэллэригэр , опердар " кірдірµµгµтµн уларытыаххыт да , іліртµіхпµт " диэн сааммыттар . Дьокуускай куорат силиэстийэлиир отделын старшай силиэдэбэтэлэ , 3 - с кылаастаах юрист А . П . Якушев РФ Холуобунай кодексын 131 - с ыстатыйатын 2 - с чааґын " б " пуунунан ( " Білі ± µнэн кµµґµлээґин " ) кірµллэр буруй састааба баарынан холуобунай дьыала тэрийбит . Сокуоннай сааґын ситэ илик уолаттартан биирдэстэрэ , Андрей , сокуоннай бэрэстэбиитэлэ суох доппуруостаммыт . Оттон Витяны доппуруостааґыІІа 18 саастаах эдьиийин ыІыртарбыттар . Силиэдэбэтэлгэ биирдии - биирдии киллэрбиттэр . Опердар солбуґа - солбуґа иґирдьэ киирсэн олорбуттар . Доппуруостааґын бµппµтµн кэнниттэн , кырбааґыны уґултара - туоґулата барбыттар , онуоха опердар эмиэ иґирдьэ киирэн олорбуттар . Инньэ гынан , быраас уолаттартан " туох µІсµµлээххитий ? " диэн ыйыппытыгар , " суох " диэн кэбиспиттэр . Билигин илдьэн эмиэ кырбыахтара диэн куттанан . Онон , барыта наар аанньа буолан испит , барыта кинилэри утары : дьахтар " билбитэ " , уолаттар бэйэлэрэ " билиниилэрэ " , опердар кырбаабыттарын сатаан эппэтэхтэрэ , аны силиэдэбэтэл Якушев уолаттары СИЗО - ± а хаайтара сатааґына . . . Хата , суут ити ходатайстволары ійіібітіх , онон , уолаттар ханна да барбат туґунан баппыысканан сылдьыбыттар . Кырдьыгы буларга эрэл суох курдуга . . . Эрэйдээх этигэс 17 саастаах , олох киэІ аартыгар саІардыы µктэнэн , µрдµк µірэх кыґатыгар µірэнэ киирэн , µірэ - кіті сылдьыбыт эдэркээн уолаттар ити µлµгэрдээх хара балыырга , куґа ± ан , кирдээх дьыала ± а тµбэґэн да баран , санаалара тµспэтэ ± иттэн киґи эгди буолар . Кырдьык кыайыа , ама , оІорботох дьыалабытыгар ыыттахтарай диэн тиґэ ± эр диэри эрэллэрин сµтэрбэтэхтэр . Санаалара ырааґа , оло ± у билэ иликтэрэ онно тіґµµ буолла ± а буолуо . Оттон олох очурун - чочурун , сиэрэ суо ± ун билэр , ійдµµр тіріппµттэр быар куустан олорботохтор . Ийэлэр иккиэн , о ± олоро буруйдара суо ± ун дакаастаары , ійібµл , сµбэ - соргу кірдіін , кимиэхэ - кимиэхэ тиийбэтэхтэрэ баарай ! О ± о быраабыгар Боломуочунай Анна Соловьева ± а , киґи быраабыгар Боломуочунай Федора Захарова ± а , депутаттарыгар Карл Васильевка ( ХаІаластан ) , Анатолий Антоновка ( Ньурбаттан ) , республика прокуроругар Анатолий Подласенко ± а , республика прокуратуратын сокуоннай саастарын ситэ илик о ± олор дьыалаларыгар отделын салайааччытыгар Юлия Каминская ± а , Дьокуускай куорат прокуроругар Алексей Морозовка , силиэстийэлиир управление начальнигар Олег МезриІІэ уо . д . а . Ол быыґыгар , хас хардыыларын кэпсии - сµбэлэґэ , биґиги хаґыаппытыгар эмиэ . Киґи µірµі ± э баар , ити дуоґунастаах дьонтон биирдэрэ да сапсыйан кэбиспэтэх , сурук , ирдэбил , сайабылыанньа быґыытынан дьаґал , миэрэ ылан испиттэр . Республика прокуратурата орооґон , бэрэбиэркэ оІорон , барыллааґын силиэстийэ холуобунай - процессуальнай сокуон кэґиилэрдээх ыытылла сылдьарын быґааран , бу дьыаланы хонтуруолга ылбыт . Киґи муодар ± ыа ± а баар , бу барыллааґын силиэстийэ кэмигэр эмсэ ± элээбит дьахтары кытта уолаттары сирэй кірсµґµннэрбэтэхтэр ( очнай ставка ) , кэлин доппуруоска ыІырбатахтар . Эмсэ ± элээбит , 44 саастаах дьахтар кµµґµлээбит уолаттартан биирдэстэрэ кыра уІуохтаах , иккиґэ µрдµк , улахан уол диэбитэ то ± о эрэ бол ± омто ± о ылыллыбатах . Оттон бу Андрейдаах Витя µрдµктэрэ тэбис - тэІ - 170 см . Манна ол дьиэлээх хаґаайка дьайыытын бэлиэтиэхпин ба ± арабын . Кини дьиІнээх буруйдаахтары кірбµт туоґу кыыґы булан , уолаттар тіріппµттэрин ыІыртаран , ол кыыґы ийэлэр силиэдэбэтэлгэ сиэтэн а ± алан доппуруостатан - быґата , ийэлэр утуйар ууларын умнан , биир кµн олорон кірбіккі , сµµрбµттэр - кіппµттэр . Оттон 2008 сыл тохсунньу 29 кµнµгэр уолаттарбытын босхолоотулар , биґиги о ± олорбут буруйдара суо ± а дакаастанна диэн сµрдээ ± ин чэпчээн , сирэйдэрэ - харахтара сырдаан , олус µірэн , кэлэн кэпсээбиттэрэ . Анна Соловьева ± а , адвокаттарыгар Владимир Ушницкайга , Анатолий Жирковка , итэ ± эйбит , ійіібµт нэґилиэктэрин олохтоохторугар махтаммыттара . ДьиІнээх буруйдаахтар булуллан , буруйдарын билинэн , билигин дьыала хат силиэстийэлэнэ сылдьар . Сири аннынан иґиттэххэ , ол уолаттар арыгылыы сылдьан , дьахтары кµµґµлээбиттэрин ал ± ас бэйэлэрэ быктаран кэбиґэн , тµбэспиттэр . Санаан кірµІ , арай ити уолаттары булбатах буоллуннар , оччо ± о бу туох да буруйа суох уолаттар дьыл ± алара алдьанар эбээт ! Кырбаан билиннэрии , эмсэ ± элэммит дьахтар хаартысканан буруйа суох уолаттары ыйбытын ( ол кэмІэ холуочук буолан , сирэйдэрин ійдіін кірбіті ини ) , силиэдэбэтэл буруйдуур эрэ позицияны тутуґуутун тµмµгэр . Туох санаа µіскµµрµй ? Милиция µлэґиттэрэ киґини психологическай , эт - сиин іттµнэн баттаан , кырбаан туран , буруйу билиннэрэр ньымалаахтарын дьон эрэ барыта билэрэ буолуо . Ким эрэ бэйэтинэн , ким эрэ сурах хоту истэн . Бу хобдох дьыала ити чахчы ча ± ылхай туоґутунан буолбута саарба ± а суох . Ким эрэ итинник дьайыылары µІсэр , ким эрэ саІата суох хаалларар . Милиция µлэґитин киґи быраабын кэґэр итинник дьайыыта дакаастанна ± ына , µлэтиттэн биир - биэс тыла суох уґуллуохтаах , сууттаныахтаах . Бу дьыала ± а ийэлэри уонна миигин биир боппуруос мунаахсытта - уолаттар то ± о билиннилэр диэн . ОІорботох дьыалаларыгар , буолаары буолан , Холуобунай кодекс биир саамай кирдээх ыстатыйатыгар то ± о илии баттаатылар диэн . Онуоха онноо ± ор улахан да киґи эт - сиин ыарыытын тулуйбат , эгэ , иэримэ дьиэтиттэн , сылаас уйатыттан саІа тэйбит , охсуґар , таґыллар диэни билбэтэх , кіні , сэмэй , кэнэн о ± очоос тулуйуо дуо диэн тµмµккэ кэлбиппит . Олоххо араас буолуо дии , о ± олорбутун аны хайдах , туох диэн иитэн - такайан , киґи - хара оІоробут ? Александр Архипов уруґуйа . Вера МАКАРОВА
Download XML • Download text
