Deltacorpus 1.1

mar-45

Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

ह्या मंदिरासमोरील विहीर आणि त्यातील पाणी काढायचे ते बांबुचे साधन ( जर मी चुकत नसेन तर मी ते त्याच मंदिरासमोर पाहीले होते ) त्याचा फोटो नाहि काढला का ? मौज - सत्यकथा या कंपूबाबतच्या नाराजीबाबत नेमाड्यांच्या एका मुलाखतीतील खालील मासलेवाईक वाक्य पुरेसे उद्बोदक ठरावे . दुवा दिलेल्या चित्रफितीमध्ये रुना लैलानी हे गाणं खूप छान गायलं आहे . ही बया माझी खूप लाडकी गायिका आहे . सुरेल गाते . भक्तिभाव , कल्याणाची सात्विकता , उत्साह , आणि जोश यांचं एकाच वेळी दर्शन या गाण्यामध्ये फार छान तर्‍हेने अनुभवायला मिळतं . अर्थात , ही सर्व माझी मतं . आपली आपण अवश्य कळवा . > > बोटभर खार चाटल्यावर तो कसा हडबडला त्यावरून लोणच्यात मोहरी किती चढलिये याचा अंदाज येतो मागच्य वेळेस मी मुद्दाम मोठ्ठेमोठ्ठे ग्रुप्स बघुन त्यांच्या आजुबाजुला हिंडुन हेच का ते माबोकर हा अंदाज घेत होते . . नंतर कळले माबोचा ग्रुप किती मोठा होता ते . पण त्यामुळे मला निदान माबोकरांची जागा तरी कळली . गणेश मंदिराच्या मागच्या बाजुला . . . . . " रवी , मला वाटतं की काल आपण रस्ता चुकलो होतो . मी काल ड्राईव करत होते ना तेव्हा हायवेवर मध्येच रस्त्यावर दिवेच नव्हते . एकेठिकाणी मला रस्ता थोडा अरुंद झाल्यासारखा वाटला . ओळखीचा वाटत नव्हता , आणि मग नंतर काय झाले ते नाही आठवत . . . . तुला कित्तींदा सांगितलं की इतकी पित जाऊ नकोस . मला रात्रीबेरात्री गाडी चालवण्याची सवय नाही हे माहित होतं तुला . " सीमाने बोलता बोलता आवाज चढवला . मोहाली - भारत - पाकिस्तान सामन्याची उत्सुकता नक्की किती आहे , हे प्रत्यक्ष मोहालीमध्ये आल्या आल्या लगेचच जाणवते . पण मंगळवारी रात्री हलकासा पाऊस होण्याची शक्‍यता स्थानिक वेधशाळेने वर्तविली होती . एकीकडे टीव्हीवर श्रीलंका - न्यूझीलंडचा उपांत्य सामना बघणे आणि भारत - पाकिस्तान सामन्याच्या चर्चा करणे , असाच काहीसा सर्वांचा कार्यक्रम सुरू होता . पण मंगळवारी अचानक वीजांसह जोरदार पाऊस आला आणि संभाषणांचा विषय " पाऊस आणि उद्या काय होणार ' असा झाला . खरे तर सकाळी मोहालीला येताना दिल्लीपासूनचा प्रवास अगदी छान झाला . वाटेत " कुरुक्षेत्र ' दिसले आणि तेव्हापासूनच मनात काहीशी चलबिचल निर्माण झाली होती . ते का झाले , याचे उत्तर या पावसात मिळाले . मोहालीतील सर्व हॉटेल्स जगाच्या काना - कोपऱ्यातून आलेल्या क्रिकेटप्रेमींनी अगदी गच्च भरली आहेत . दोन्ही देशांचे कट्टर समर्थक इथे एकत्र वावरताना बघून छान वाटत होते . पण या पावसाने सगळ्यावरच पाणी फिरविल्यासारखे झाले आहे . श्रीलंका - न्यूझीलंडमधून कोण फायनलला आले , याकडे अनेकांचे लक्षही गेले नाही . " उद्या काय होणार ' , " पाऊस कधी थांबणार ' हेच प्रश्‍न सगळ्यांच्या मनात आहेत आणि एकमेकांनाही तेच विचारत आहेत . चला माझा काहीतरी उपयोग झाला ठाण्याला येऊन ! मिपावरच्या पोरांना रंग आणि गणित समजायला लागलं . . . पुढील आय पी एल च्या वेळी सर्व राज्य झाडून कर गोळा करतील . महाराष्ट्र सरकारचा फार मोठा कर मागच्यावेळी बुडाला . आता नवीन पॉवर बाज उपमुख्यमंत्री व पारदर्शी कारभार करणारे मुख्य मंत्री जातीने कर गोळा करतील अशी अशा करूया . जड पावलांनी विद्या खाली आली . खिडकीतून बायजाक्का बघत असेल असं तिला उगीचच वाटून गेलं . तिने वर पाहिलं , पहिल्यांदाच भेटलेली स्मितावहिनी तिला , " पुन्हा ये गं . . . " म्हणत होती . . . अगदी बायजाक्काच्याच जागी बसून ! इकडे खान्देशात ही भाजी " कटूर्ले " या नावाने ओळखली जाते . पावसाळ्यात बाजारात आली , की नुस्त्या ऊड्या पडतात ! खान्देशात शेंगदाणे + हिरवी मिरची यांचे वाटण लावून रस्साभाजी करतात . पण , नुस्त्या काच - या करून कांद्या बरोबर परतून करतात तशी भाजी मला जास्त आवडते ! यम्मी ! ~~चला तर मंडळी , लागा कामाला आणि द्या उत्तमोत्तम खाद्यब्लॉगांचे दुवे !~~ सायोतै , परत केले की काढते फोटो . परवा फोटो काढायची आधीच लोकांनी कबाब पळवले जिन्नस : हरबरा डाळीचे पीठ - १ वाटी साखर - दीड वाटी पाणी तेल बदाम - ५ - ६ पिस्ते - ५ - ६ काजू - ५ - ६ २ झारे ( एक तळण्याकरता , एक बुंदी पाडण्याकरता ) क्रमवार मार्गदर्शन : एका पातेलीत डाळीचे पीठ भिजवावे . थोडे थोडे पाणी घालून डाळीचे पीठ भिजवा . डाळीचे पीठ भिजवताना अजिबात गुठळी होता कामा नये . एकसंध गंधासारखे पीठ भिजवा . पीठ सहज ओतता आले पाहिजे इतपत पातळ भिजवा . साधारण दाट बासुंदी असते इतके पीठ पातळ हवे . दुसर्‍या पातेल्यात साखर घाला . साखर बुडून थोडेसे वर पाणी राहील इतके पाणी घाला व मध्यम आचेवर पातेले तापत ठेवा . सारखे ढवळत राहा . हे मिश्रण पूर्ण उकळून त्यावर बुडबुडे येतील व थोड्यावेळाने एक तारी पाक होईल . एक तारी पाक झाला की लगेच गॅस बंद करा . मध्यम आंचेवर कढई तापत ठेवा . त्यात तळण तळण्याकरता जितके तेल घालतो तितके तेल घाला . तेल व्यवस्थित तापू दे . तेल तापले आहे की नाही हे पाहण्यासाठी हाताने थोडे भिजवलेले पीठ घाला . ते वर येऊन तरंगले की तेल बरोबर तापले असे समजावे . आता कढईवर झारा ठेवून त्यात वाटीने झारा भरेल इतके पीठ घाला . झार्‍यातून आपोआप बुंदी तेलात पडतील . त्या पडल्या की लगेच झारा पाण्याने स्वच्छ करून घ्या . आता दुसर्‍या झार्‍याने बुंदी निथळून घ्या व लगेचच गरम पाकात घाला . अशा प्रकारे सर्व बुंदी पाडून त्या लगेच गरम पाकात घाला . प्रत्येक नवीन बुंदी पाडण्यासाठी झारा स्वच्छ हवा . सर्व बुंदी पाडून झाल्या की लगेच पाकातल्या बुंदी डावेने ढवळून घ्या . बुंदी पाकात मुरतील . पाकबुंदीचे मिश्रण कोमट झाले की त्यात बदाम , काजू , पिस्ते यांची पूड घाला . पूड भरड असावी . लाडू वळा . या मिश्रणाचे ८ ते १० लाडू होतील . वरील पाककृती मनोगत दिवाळी अंक २०१० मध्ये प्रकाशित झाली आहे . मालेगाव - येथील स्थायी समिती सदस्य निवडीच्या वेळी जनता दलाचे पाकीट फोडून त्यात नावाची फेरफार केल्याच्या आरोपावरून महापौर नजमुद्दिन शेख , स्थायी समितीचे सभापती मालिक युनूस ईसा व जनता दलाचा कार्यालयीन सचिव विनय वरने यांच्याविरुद्ध गुन्हा दाखल करण्याचा आदेश येथील न्यायालयाने दिला आहे . याबाबतची माहिती अशी - स्थायी समिती सदस्य निवडीसाठी जनता दलाचे गट नेते निहाल अहमद यांनी 29 जुलै 2009 ला बंद पाकीट आयुक्तांना दिले . आयुक्तांनी हे पाकीट 30 जुलै 2009 ला महासभेत महापौरांकडे दिले . या दिवशी महासभा तहकूब झाली . 13 ऑगस्टला महासभेत जनता दलातर्फे मालिक युनूस ईसा यांचे नाव वाचण्यात आले . श्री . अहमद यांनी पाकिटात मोईन अश्रफ यांचे नाव दिले होते . कागदपत्रात फेरफार केल्याची फिर्याद किल्ला पोलिसांत देण्यात आली होती . मात्र , पोलिसांनी दखल न घेतल्याने मोईन अश्रफ यांनी न्यायालयात धाव घेतली होती . न्यायाधीश ज्योती परदेशी यांनी किल्ला पोलिसांत गुन्हा दाखल करण्याचे आदेश दिले असून , 30 डिसेंबरपर्यंत सविस्तर चौकशी अहवाल न्यायालयात सादर करण्याचे आदेश दिले आहेत . १ . कॉटनच्या कापडाची बाहेरची बाजु वर आणि खाली येइल अश्या रीतीने मधे घडी घाला . एकुणातच तिथल्या सोयींबद्दल कुणाचं काही म्हणणं नसतं . सगळ्यात मोठी गोष्ट म्हणजे सरकारी कार्यालय असूनही ते चोवीस तास उघडं असतं . इथली माणसं समोरच्याशी बरं बोलतात , वागतात असा त्यांचा लौकिक होता . हेही एक विशेषच . असं सगळं असताना तिथल्या रंगाविषयी , पोपडे उडालेल्या भिंतींविषयी , कमी प्रकाशाविषयी नाराजीचा सूर उमटण्याचं काही कारणच नव्हतं . आणि सर्वांत महत्त्वाचे - मी जे काही थोडेफार वाचले व त्यातून मला वर्णमालेतील ज्या काही बाबींचा उलगडा झाला , त्या माझ्या कुवतीनुसार येथे मांडण्याचा प्रयत्न करते आहे . मी या विषयातील तज्ज्ञ नसून केवळ एक विद्यार्थिनी आहे , त्यामुळे वाचकांच्या सर्वच प्रश्नांना मला उत्तरे देता येतील असे नाही . परंतू अशा प्रश्नांचे स्वागतच आहे , कारण असे प्रश्न उत्तरे शोधण्यासाठी विचारांना चालना देतील . जूई , त्या वांग्याच्या बाफवर यंदाच्या फॅन्सी ड्रेसचा फोटो पण डकवला आहे बघ . महाराष्ट्रात मराठीच हवी अशी साधीच मागणी केली तरी सुद्धा हेच विचारवंत कुत्र्यासारखे भुंकत येतात . मुलांबरोबर वावरताना , त्यांच्या एकेक लकबींचे निरीक्षण करताना अनेक विलक्षण गोष्टी लक्षात येतात . आपण ब - याचदा ज्या गोष्टींचा विचारही करत नाही ते त्याचा उहापोह करून मोकळे होतात . . . एका सातवीतल्या मुलीला बालभारतीच्या पाठ्यपूस्तकातला एक पाठ शिकवत होते . त्याचा साधारण सारांश असा की , एक गरीब कुटूंबातली मूलगी खूप कष्ट करून IAS officer होते आणि तिच्याच वर्गातील एक मूलगा ( संजय ) , तिच्याइतकाच बूद्धिमान असताना देखिल , फ़ार शिकू शकत नाही . तिच्या शाळेने आयोजित केलेल्या तिच्या सत्कार समारंभाला लक्षात येते की , तो त्याच शाळॆत आता शिपाई आहे . या साधारण पाठावर मूलांना काही प्रश्न दिले आहेत , ज्यामूळे मूलांमध्ये UPSC च्या परीक्षांसंदर्भात आतापासूनच जागरूकता निर्माण व्हावी . त्यातला एक प्रश्न : समजा , संजयने देखिल मेहनत केली असती तर तो IAS officer होऊ शकला असता का ? आता यावर मला " हो " एवढंच उत्तर अपेक्षित होते . . पण ऐका ( वाचा ) मी काय ऐकले . . " ताई ( मला संबोधून ) , असे कसे म्हणता येइल , त्याने मेहनत केली असती तर लगेच झाला असता IAS . . आता त्या मूलीच्या घरी ती आईबाबांची एकूलती एक मूलगी असेल ( असं पूस्तकात कूठेही दिलेलं नाही ) , त्यामूळे तिला शिकवणं जमलं असेल आईबाबांना तिच्या ! समजा . संजयच्या घरी त्याची चारपाच भावंडे असतील आणि नेमका तो मोठा असेल तर त्याच्यावर भावंडांना मोठे करायची , बहीणी असतील तर त्यांची लग्न लावून द्यायची , ह्या जबाबदा - या असतील , मग तो काय करणार बिचारा . . कसं परवडणार आईबाबांना त्याच्या ? ? " मी तिला शेजारी कवेत घेण्यापलीकडे काहीही करू शकले नाही . रोजच्या रोज हे असे अनेक अनूभव येत असतात , ( सगळेच लिहीत राहणं शक्य नाही ) आणि बोथट झालेल्या आपल्यापेक्षा ही चिमूरडी मूलंच खूप मोठी वाटायला लागतात . एक अजून अनूभव जो मला एक व्यक्ती म्हणून बरंच काही देऊन गेला . एक नवीन विद्यार्थी , पहीलाच दिवस ! " शेजारी बस " असं मी म्हटल्यावर शेळीच्या कोकरागत माझ्याकडे पाहणारे त्याचे भेदरलेले डॊळे . . . सहज गप्पा मारता मारता " तूला गणित आवडतं का ? ' असं मी विचारल्यावर मानेनंच त्यानं नकार दिला . त्याचा हा प्रामाणिकपणा आणि निरागसता बघून , मी गमतीने म्हणून त्याच्या खांद्यावर हात ठेवायला गेले तसे लगेच त्याने त्याची पाठ माझ्याकडे वळवली . मला कळेना , मग विचारलं तर म्हणाला , " माझी आधीची miss नाही आलं तर लगेच २ / ४ थोबाडीत मारायची , ते जोरात लागायचं मग तो मार चूकवण्यासाठी मी पाठ द्यायचो . . पाठीला कमी लागतं ना ! " ही निरागस पिल्लं निव्वळ त्यांच्यावरच्या दडपणाखाली पार पिचून जातात . त्यांचे प्रश्न , त्यांचे अवलोकन , आणि त्यांच्या प्रश्नाची उत्तरे ही परीक्षेच्या पाठ्यपूस्तकांपेक्षा वेगळी असतात . त्यांचे जगणे ते स्वतः फ़ूलवू पाहतात , अर्थात जर तसं करू दिले तर . . . . ५ . असा करार करणार्‍या ग्राहकांना रोशच्या उत्पादनाचा पुरवठा करण्यात नेहमीच अग्रक्रम दिला जाई . याचा एक अर्थ असा होता कि ज्यांनी करार केलेला नाही त्यांना तुटवड्याच्या काळात ज्या ग्राहकांनी करार केलेला नाही त्यांनी आधी मागणी नोंदवूनही मागाहून आलेल्या करारबद्ध ग्राहकाच्या मागणीमुळे आवश्यक माल मिळेलच याची शाश्वती नव्हती . ज्या लहान ग्राहकांना असा करार करणे शक्य नव्हते त्यांना मूग गिळून बसण्यापलिकडे काहीच करता येत नसे . १९७१ साली जीवनसत्त्वाच्या आगामी तुटवड्याचा अंदाज घेऊन रोशने त्या कारणास्तव अनेक ग्राहकांना अशा करारात बांधून घातले होते . ~~अहो ते बाजीरावाचे प्रकरण ! पुणे सोडून मुंबईत कसे येणार ?~~ सर्व बैलांना बैलपोळ्याच्या हार्दीक शुभेच्छा . आम्ही तर बाबा कार्यालयात मस्त नटुन - थटुन आलो आहोत वाट पहातोय फक्त पुरण - पोळी मिळण्याची . . तुम्ही कसा साजरा करत आहात ? सर्व बैल भक्तांना बैल - पोळ्यानिमीत्त दर्शनाचा लाभ घेता यावा म्हणुन हा खटाटोप . . Share this : Facebook Email Buzz Yahoo Buzz Print StumbleUpon Digg Reddit > २ . कल्पना दुसर्‍याला पटवून देता आली पाहिजे , नाहीतर ती कल्पना > चुकली असू शकते . हे माझे मत आहे , बरोबर . वेठबिगारी म्हणजे मजुराला आपले श्रम खुल्या बाजारात विकण्याची संधी नाकारणे आणि प्रचलित दरापेक्षा त्याला कमी वेतन देणे - ह्या दोन गोष्टी सरकारी कायद्यानुसार वेठबिगारी सिद्ध करतात . आत मूळ मुद्दा म्हणजे - सगळे " काम देणारे - मालक " हे एकजुटीचे ( आणि बहुतकरुन वरच्या वर्णवर्चस्वाचे ) - जिथे कामाला हजार माणसे मिळू शकतात तिथे एकाच माणसाला कोण बांधून ठेवेल ? आणि एका मालकाने काम नाकारले की सगळेच तसे करणार - मग मजुराकडे पर्याय काय ? दुसरा मुद्द म्हणजे प्रचलित दराचा - एखाद्या स्थानिक ठिकाणी सगळे मालक जो दर देणार तोच प्रचलित दर - आनि हरकाम्या गड्याचा प्रचलित दर काढायचा तरी कसा ? जोपर्यंत रोजगाराची पर्यायी व्यवस्था उपलब्ध होत नाही तोपर्यंत हे असेच चालू रहाणार . १ . भाज्या , फळे घेताना कोणतेही अनैसर्गिक लोभस दिसणारे अन्न घेऊ नये . जसे कि अति चकाकणारी फळे , अगदी एकसारखा / अवास्तव मोठा आकार असणारी फळे आणि भाज्या . २ . आपण गावल्याक्डून दुध घेत असल्यास सहज म्हणून गोठ्यात चक्कर टाकावी . जनावरांच्या अंगावर सुई तोच्ल्याच्या खुणा / जवळ पास सुया दिसल्यास लक्ष ठेवावे . ३ . असे आढळल्यास संबंधित आरोग्य खात्याच्या अधिकार्यांना माहिती द्यावी . ४ . शक्यतो या सार्याच्या अगदी अखेरच्या टोकाला असणार्या , अशा औषधांचा वापर करणार्यांना बरेचदा यासाम्ब्धीत योग्य आणि पुरेशी माहिती नसते . तरी त्यांना अगदी हलक्या सुरात याविषयीची माहिती करून द्यावी . ५ . USDA सारख्या मोठ्या सौस्थांचे सील असणार्या ओरगानिक खाद्य पदार्थांची मॉल मधून खरेदी करण्यास हरकत नाही . पर्यावरणाचे संतुलन डेलिकेट असते . एक एक जाती अनैसर्गिक रीतीने नष्ट होत गेली तर धोका संभवतो . ~~स्वतःला हवा तसा ( शक्यतो वाईट ) अर्थ काढायचे ढळढळीत उदाहरण .~~ २ ) साकी मुस्तैदखान त्याच्या मासिरे आलिमगिरे नावाच्या ग्रंथात म्हणतो - ' राजगड हा अतिशय उंच . त्याची उंची पाहता सर्व किल्ल्यात तो श्रेष्ठ होय असे म्हणता येईल . त्याचा घेर १२ कोसांचा आहे . त्याच्या मजबूतीची तर कल्पनाही करवत नव्हती . डोंगराच्या द - याखो - यातून आणि घनघोर अरण्यातून वा - याशिवाय दुसरे काही फिरकू शकत नाही . येथे पावसालाच फक्त वाट मिळू शकते . इतर कोणीही त्यातून जाऊ शकत नाही . ' प्रकाशाचे मूळ येथेंच दिसते हे । काळी जी कोजळ ( काजळी ) - दिव्याची या ॥ निळया या बुबुळीं तेज किरणें निघती । जीवनें जन्मती - मृत्यूमध्यें ॥ १५० ॥ कंपूंच्या गोष्टींवरून वसंतराव देशपांडे आठवले . त्यांना कोणी विचारले , तुम्ही कोणत्या घराण्याचे ? त्यावर त्यानी ताड्कन उत्तर दिले आम्ही वसंतराव देशपांडे घराण्याचे . तेच तत्व आम्ही लागू करावे म्हणतोय . तेव्हा प्रश्न असा आहे , की तुम्ही आमच्या कंपूत ( सध्या लोकसंख्या एक ) येणार का ? नागपूर , १० जुलै / प्रतिनिधी सांस्कृतिक आणि सामाजिक क्षेत्रात काम करणाऱ्या गार्गी मुव्हीज या संस्थेतर्फे भन्नाट म्युझिकल सामाजिक आशय देशी कॉमेडी ' यमाच्या गावाला जाऊ या . . ' हा चित्रपटाची निर्मिती करण्यात आली असून सप्टेंबर महिन्यात प्रदर्शित करण्यात येणार असल्याची माहिती चित्रपटाचे निर्माते कवी ज्ञानेश वाकुडकर यांनी पत्रकार परिषदेत दिली . मी हे प्रश्न मुद्दाम विचारत आहे कारण प्रवासात बर्‍याच गोष्टी / स्थळे दिसतात . पण दरवेळी गाडी थांबवणे जमत नाहि अश्या या प्रश्नांच्या उत्तराचा फायदा होईल ज्ञान , व्यक्तिमत्व विकास आणि करमणूक यापलिकडे किंवा मुख्यत्त्वे नोकरी मिळवण्यासाठी यांचा काय उपयोग होउ शकतो ? परदेशी भाषा शिकल्या तर अनुवादक , दुभाषा वगैरे तरी नोकर्‍या आहेत पण आपल्याच भाषा , उदा . एखाद्याने मराठीतील , उदा . बहिणाबाईंच्या कविता यावर पी . एच् . डी केली तर त्याला तुम्ही बदनाम करत असलेल्या डॉक्टर् / इंजिनीयर ( विषेशतः संगणक अभियंते ) या पेशातल्या लोकांप्रमाणे पगार मिळेल ? तुम्ही म्हणता तसे बालपणी इतरच गोष्टींचे महत्त्व अमेरिकेतल्या मुलांना इतके पटते की ती १२ वी नंतर शाळाच सोडतात . अमेरिकेत असलेल्या किमान वेतनामुळे ते चालूनही जाते . पण असे भारतात अपेक्षित आहे का ? झाले तर ती मुले एका किमान पातळीचे जीवन जगू शकतील ? शिवरायांच्या मागिन शौर्या कर्णाच्या घेइन औदार्या ध्रुव - चिलयाच्या अभंग प्रेमा लाभु दे चिमण्या बाळाला ॥ २ ॥ आमच्या या नाटकाचं प्रेक्षकांनी भरघोस स्वागत केलं . पण दुर्दैव असं की जेमतेम बारा प्रयोग झाले आणि ३१ डिसेंबरला ' बाइंडर ' कोर्टातून सहीसलामत सुटलं . प्रयोगासाठी निर्माते उदय धुरतांच्या दुकानासमोर कंत्राटदारांची रांग लागली आणि ' बाइंडर ' चे प्रयोग करायचे म्हणून धुरतांनी ' घरटे अमुचे छान ' कडे दुर्लक्ष केलं आणि नाटक बारा प्रयोगांवरच थांबलं . ananddhara wrote 1 year ago : साधक अपनी साधनाओं का प्रयोग मानवीय हित में करे । आप ऐसा कोई काम न करें जिससे किसी का अहित हो । आकाश … more → आपण मागील भागात बघितले की शास्त्राप्रमाणे फायनान्समध्येही सुरवातीला सर्वात ideal अशी गृहितके घेतात . त्यातील एक महत्वाचे गृहितक म्हणजे " मार्केट " एफिशिएंट आहे . यालाच परफेक्ट मार्केट असेही म्हणतात . एफिशिएंट मार्केटचे महत्वाचे तत्व असते की मार्केटमध्ये सहभागी असलेल्या सर्वांना सर्व प्रकारची माहिती उपलब्ध आहे . म्हणजेच कोणत्याही प्रकारच्या Information asymmetry ला वाव नाही . Information asymmetry म्हणजे काहींना इतरांपेक्षा जास्त माहिती उपलब्ध असणे . तसे एफिशिएंट मार्केटमध्ये नसते . या गृहितकाची implications खूपच महत्वाची आहेत . कोणतीही कंपनी आपला बिझनेस वाढावा यासाठीचे महत्वाचे धोरणात्मक निर्णय घेत असते . म्हणजे भविष्यकाळात नक्की काय करायचे - नवा कारखाना काढावा का किंवा उत्पादन वाढवे का , कोणत्या मार्गातून पैसा उभा करायचा , तो कसा खर्च करायचा इत्यादी अनेक महत्वाचे निर्णय कंपनीचे मॅनेजर घेत असतात . त्या निर्णयाची माहिती कंपनीच्या मॅनेजर मंडळींना असते पण इतर सगळ्यांना ( शेअरधारकांसह ) तशी माहिती नसते . पण एफिशियन्ट मार्केटच्या गृहितकामध्ये सामान्य गुंतवणूकदारालाही मॅनेजर मंडळींइतकीच कंपनीच्या या महत्वाच्या निर्णयांची माहिती आहे असे गृहित धरलेले असते . आता बौद्ध - जैनांसारख्या धर्मांच्या अनुयायांना वेद प्रमाण नसले तरी त्यांचे धर्मसंस्थापक , तीर्थंकर , सिद्ध आणि तीर्थक्षेत्रे भारत देशातच असल्यामुळे त्यांना या देशाला पुण्यभूमी मानण्यात काहीच अडचण नाही . याउलट ख्रिस्ती आणि मुसलमान यांची तीर्थे जेरुसलेम व मक्का ही भारताबाहेरील म्हणजेच त्यांची " पुण्यभू ' भारताबाहेरील . सावरकरांनी हिंदूंच्या आपल्या व्याख्येत " पुण्यभू ' शब्दाचा समावेश करून हा परिणाम साधला . भारतात हॉकीन्स फुच्युरा चा भान्ड्यान्चा सेट मिळतो का ? ( लहान मोठे तवे , कढई , आणखी काही भान्डी किवा कुकर असा ) मिळत असेल तर सधारण किम्मत किती असते ? किवा याची वेगवेगळी किमत साधारण काय असते ? ह्या बद्दल बरच चान्गल ऐकलय . इथे चन्गल्या दुकानातून हार्ड आनोडाइज्ड च्या नावाखाली घेतलेला महागडा ८ पीस चा सेट बन्डल निघाला कोटीन्ग नीघू लागल महीन्यातच . बर झाल इथे वस्तू अवडली नाही म्हणून परत करता येते . . . . . ' लगे रहो मुन्नाभाई ' बघीतला . आवडला . पण अर्शद वारसीसारखा गुणी कलाकार आता लोक फक्त ' सर्किट ' या एकाच भूमिकेत स्वीकारणार की काय अशी शंका आली . ' मुन्नाभाई ' च्या दोन भागांमध्ये वारसीचे बरेच चित्रपट येऊन गेले , पण ' सलाम नमस्ते ' सोडला तर त्यातला इतर कोणताच चालला नाही . ' सलाम नमस्ते ' ( ' नाईन मंथस ' ची भ्रष्ट नक्कल , पण ते जाऊ द्या ! ) च्या यशातही वारसीचा [ . . . ] गेल्या दोन दशकांहून अधिक काळ प्रचंड मंथन होऊनही शेवटी ओट्टावियो क्वात्रोचीच्या केसालाही भारत सरकार धक्का लावू शकले नाही . किंबहुना क्वात्रोचीच्या केसालाही धक्का लागू नये याची तजवीज वेळोवेळी सरकारनेच केली . आयकर लवादाने क्वात्रोचीला लाच मिळाली होती , असा निष्कर्ष आपल्या आदेशात नुकताच काढलेला असतानाही सीबीआयला हे प्रकरण फाईलबंद करण्याची घाई लागून राहिली होती . न्यायालयाच्या कालच्या निवाड्याने बोफोर्स घोटाळ्याला संशयाचे निराकरण न होताच अखेरची मूठमाती मिळाली आहे . १९८६ साली एबी बोफोर्सकडून भारताने या ४०० होवित्झर तोफा वादग्रस्तरीत्या खरेदी केल्या , तेव्हापासूनचा इतिहास तपासला तर क्वात्रोची , विन चढ्ढा आणि इतर मध्यस्थांना आरोपीच्या पिंजर्यातत उभे करण्याऐवजी त्याची सतत पाठराखणच केंद्रातील कॉंग्रेसप्रणित सरकारकडून होत आली . २००४ साली उच्च न्यायालयाने गांधी परिवाराला लाचखोरीच्या आरोपातून मुक्त केले , त्याचा आधार घेत क्वात्रोचीला निर्दोष ठरवण्याचा प्रयत्न सातत्याने होत आला . इंटरपोलने त्याच्याविरुद्ध जारी केलेली रेड कॉर्नर नोटीस रद्द केली जावी यासाठी सीबीआयनेच शिफारस केली . त्याच्या लंडनमधील खात्यामध्ये बेहिशेबी संपत्ती आढळल्याचे इंटरपोलने निदर्शनास आणले असताना ती गोठवलेली खाती मोकळी करण्याचे सत्कार्य आपल्या कायदा मंत्रालयानेच केले . त्यासाठी सीबीआयलादेखील विश्वासात घेतले गेले नाही . त्याला मध्यंतरी अर्जेंटिनात अटक झाली तेव्हा त्याच्या भारतातील प्रत्यर्पणाबाबत गांभीर्याने प्रयत्नदेखील झाले नाहीत . सगळे काही क्वात्रोचीला वाचवण्यासाठी चालले आहे अशी शंका कोणाच्याही मनात यावी अशा रीतीने हे प्रकरण केंद्र सरकारने हाताळले . क्वात्रोचीविरुद्धचा खटला दोन दशके चालला , परंतु या महाभागाला एकदाही एकाही भारतीय न्यायालयापुढे कधी हजर होण्याची तसदी घ्यावी लागली नाही , हे पुरेसे बोलके आहे . बोफोर्सचा तेव्हाचा तो व्यवहार आणि लाचखोरीची रक्कम आज क्षुल्लक वाटावी एवढ्या प्रचंड प्रमाणात आज भ्रष्टाचार बोकाळला आहे . तेव्हाचे ६४ कोटी आजच्या टूजी स्पेक्ट्रम घोटाळ्यापुढे किस झाडकी पत्ती वाटू लागतात . या क्वात्रोचीचे राजीव गांधींशी आणि गांधी परिवाराशी निकटचे लागेबांधे कसे होते आणि राजीव गांधींच्या बहराच्या काळात हे क्वात्रोची तेव्हा गांधींच्या गोतावळ्यात असलेले सतीश शर्मा , आर . के . धवन , अरुण नेहरू आदींच्या भेटी घेण्यासाठी आणि त्यांना भेटी देण्यासाठी कसे रात्री अपरात्री थेट जायचे , त्याचा खुलासा क्वात्रोचीचा वाहनचालक शशीधरन यानेच सीबीआयपुढे केला होता . क्वात्रोचीच्या लाग्याबांध्यांपुढे भारतीय न्यायव्यवस्थाच थिटी पडली . क्वात्रोची मोकाट राहिला , मजेत राहिला . भारतात बोफोर्सवरून वादळ उठले , कॉंग्रेसने सत्ता गमावली आणि पुन्हा कमावलीही . फ्रान्सच्या सोफमा तोफा अधिक कार्यक्षम असल्याने त्या घ्याव्यात , ही तत्कालीन लष्करप्रमुखांची मागणी धुडकावून बोफोर्सला फेरनिविदा सादर करू देऊन झालेल्या खरेदी व्यवहारातून या देशाच्या जनतेच्या कष्टाच्या पैशाची विल्हेवाट लागली . काहींचे खिसे गरम झाले . परंतु त्यावरचे पांघरूण तर हटवण्यात आले नाहीच , उलट याच बोफोर्सशी पुन्हा एकदा दीड अब्ज डॉलरचा ३००० तोफांचा नवा करार करण्याचा प्रयत्न झाला . क्वात्रोची असो , नाही तर भोपाळ वायूग्रस्तांचा कर्दनकाळ ठरलेला वॉरन अँडरसन असो , त्यांनी विदेशांत राहून भारतीय न्यायदेवतेला वाकुल्याच दाखवल्या . आपली शंभर कोटींची जनता मुकाटपणे हा तमाशा बघत राहिली . भ्रष्टाचाराची बलदंड साखळी भेदण्यास विरोधी पक्ष , प्रसारमाध्यमे आणि न्यायव्यवस्थेसारखे लोकशाहीचे आधारस्तंभ अपुरे पडले . ' द हिंदू ' च्या पत्रकाराने उजेडात आणलेल्या गोपनीय डायरीतील ' आर ' कोण हे आजतागायत जाहीर होऊ शकलेलेे नाही . ज्याच्या तोंडून हे वदवता आले असते , त्या क्वात्रोचीलाच चौकशीच्या कक्षेबाहेर सुखरूप ठेवले गेले . काळाच्या ओघात सार्याय गोष्टी विस्मरणात जातात . बोफोर्स प्रकरणात उदंड चर्चा होऊनही शेवटी पर्वत पोखरून उंदीरसुद्धा बाहेर येऊ शकला नाही . गेल्या वीस वर्षांच्या उदंड घुसळणीनंतर शेवटी एक मोठे शून्यच मागे राहिले आहे . ~~छे ! पण ते काय होणार नाही . खरच योगेश काय सुरेख वर्णन करतो रे . लई भारी .~~ वेड्याचा बाजार आहे हा ! मूर्ख आहात तुम्ही . . . इतकी अक्कल नाही का . . कुणाच्याही कार्यक्रमाला जाता का ? ~~आज मेरे पास बडा बंगला हे , पैसा हे , फोरेनची Catlas ची सायकल आहे~~ गत आयुष्यातल्या सर्व घटना सर्र सर्र मनाच्या पटलावर उमटल्या . माझ्या शालेय जीवनात प्रत्येक वर्षी रिझल्ट लागल्यावर न विसरता तुम्ही शाबाशाकीचे पत्र आणि मनी ऑर्डरने बक्षिसी पाठवायचे , प्रत्येक सणवारला आठवण ठेवून शुभेच्छा पत्र पाठवायचे , तुमचे माझ्या आईविशयीचे प्रेम , पाठचा भाऊ असल्याने आईचा तुमच्याविशायीचा मनाचा हलूवार कोपरा , अशा अनेक गोष्टी मनात साठवलेल्या आहेत . प्रत्येक आनंदाच्या क्षणी तुमची खूप आठवण येते . काही चांगली गोष्ट केली तर तुम्हाला त्या व्यक्तीचे किती कौतुक वाटायचे , किती उत्साहात बोलायाचे . डॅफो एकदम छान माहीती दिलीस . फोटो पण छान आलेत . सतीश लिंक बद्दल धन्यवाद . माझ्या भटकंती करण्यासाठीच्या ठिकाणांच्या यादीत आजून हे एक ठिकाण वाढले . खरच लाजीरवाणा प्रकार . हेच काम जर एखाय्द्या विरुद्ध पक्षाच्या राज्यात झाले असते तर ? भारतीय राजकारण हे तालिबानी होत चाललेय . आता माझा टर्न होता हार घालून घेण्याचा ! ! भटजींनी हळूच खाजगी आवाजात गहन शिक्रेट सांगितल्या सारखं कुजबुजत सांगितलं , " खाली बस " . मला वाटलं असेल बुवा इथला विधी . . नवरीला बसवून हार घालायचा . . . ! ! मला काय , मी बसले धाप्पकन पायाखाली ठेवलेल्या पाटावर . . . पाय अवघडलेले नाहीतरी एवढा वेळ उभं राहून ! ! मला चक्कर आली असं वाटून नवर्‍यासकट सगळे पुढे सरसावले . . . भटजींनी घाई केली " मुहुर्त टळतोय आधी हार घाला . . . " नवर्‍याने वाकूनच हार घातला . नंतर त्याची मावशी त्याला ओरडत होती . . " लग्नातच बायकोपुढे वाकलास ? ? ? आता आयुष्यभर वाकावं लागणार ! ! ! " ( तसंपण वाकावं लागतंच उंचीतल्या फरकामुळे ) अम्मी त्यांच्या बेडवर बसलेल्या पिकदानी घेऊन . भोवताली पुस्तकं पडलेली . त्या त्यांच्या वहीत कविता लिहीत असतात . लिहून झाली की ऐकवतात . अब्बू पातळशा सुरीनं भाज्या कापत ऐकतात . अम्मी मला सांगतात , " " अब्बू क्लासिसिस्ट हैं , तो मेरी मॉडर्न कविता उन्हे पसंद नही . फेमिनिझम तो वो समझ नहीं पाते फिरभी मैं लिखती हूं और उन्हें सुनाती हूं . . . ' ' अब्बूंचं ठहके मारत हसणं . नगमा - दीबाची टिप्पणी , जामी , सादीची चेष्टा . . . याच वातावरणात मी बिल्कीस हसनना पाहिलं . घरात पंधरावीस माणसं सहजच जेवतात रोज . अम्मी स्वयंपाक करून ठेवतात . घरातल्या सगळ्या मुलांचे कपडे अम्मीच घरी शिवतात . मुलीच्या कपड्यांवर हलकीशी पण देखणी कलाकारीही भरतकामाची . . . अम्मींची खासियत . स्वयंपाक झाल्यावर त्या त्यांच्या लेखनाकडे वळतात . दुसऱ्या दिवशीच्या स्वयंपाकाची तयारी , मुलांचे खाण्यापिण्याचे लाड बघण्याचं काम अब्बूंचं . त्यांच्या घरी येणाऱ्या जाणाऱ्यांची संख्या मोजायचं मी केव्हाच सोडून दिलेलं . जयबालन , राजाराम , व्हेरानिका , लरी , सिद्धार्थ , अकिला , मीरा , खान सर , सादी , जामीचे मित्र - मैत्रिणी , घरी काम करणारे आणि त्यांचा गोतावळा हे नेहमीचेच , शिवाय अब्बूंच्या कामातले , संबंधातले , अम्मींची मैफल असेल तर ती गडबड वेगळीच . त्यात कोणी उर्दू तर कोणी पर्शियन शिकायला आलेलं , कोणी गझलांवरच्या चर्चेसाठी . अम्मीचं घर म्हणजे जिवंतपणानं गजबजलेलं . तेव्हा मी आणि नगमा एम . ए . करत होतो पुणे विद्यापीठातून इंग्रजीमध्ये . 1980 ची गोष्ट आहे . परवा दिल्लीला जावून अम्मींना भेटून आले . त्यांची चार पुस्तकं प्रकाशित झाली . दोन कवितासंग्रह , एक कथासंग्रह आणि एक लहान मुलांसाठी . नगमानं मध्यंतरी कळवलं होतं , की भाषांतरित केलेलं टेनिसी विल्यम्सचं " ग्लास मिनाजरी ' आणि सिसिरकुमार दासांचं " बाघ ' त्यांनी तिच्या विद्यार्थ्यांकडून बसवून घेऊन सादर केलं होतं . अम्मी मुशायऱ्यांना जायच्या अनेकदा . त्यांच्या काही कविता जुषेीव अपींहेश्रेसू ेष णीर्वी झेशींीू त प्रसिद्ध झाल्या होत्या . नगमाच्या घरानं मला खूप प्रेम दिलं , अम्मींनीही मैत्री केली . माझ्या वाढीचा एक मोठा टप्पा अम्मींच्या घरातला होता . पुण्यात होते , तेव्हा ते सगळे आणि अनेकांना त्यांनी भरभरून दिलं . कोणालाही मोकळेपणानं वावरण्यासाठी त्यांचं घर सदैव उघडं असायचं . इतक्या वर्षांचं राहिलेलं देणं द्यायचं ठरवलं . मी दिल्लीहून निघाले , तेव्हा अम्मींनी माझ्यासाठी पहाटे तीनच्या नमाजात दुवा मागून माझ्या दंडावर इमाम जामीन बांधला . म्हणाल्या , " " सुखरूप पोहोचलीस की यात बांधलेले पैसे कोण्या गरिबाला देऊन टाक . ' ' मी हसले . म्हणाले , " " अम्मी खुदाला कशाकशासाठी मनवत राहणार ? मी आले नाही का सुखरूप ? तशीच जाईनही . ' ' अम्मी म्हणाल्या , " " मां हो तो अल्ला को छोड नही सकते ना । दुवा मांगते रहना होता है । ' ' त्यांचे बच्चे अगणित . प्रत्येकासाठी दुवा मागायची तर देवाला सुपर संगणक घ्यावा लागेल . देवाला उसंत कशी मिळणार ? त्या हसून म्हणतात , " " उसने पैदा किया है , तो संभलना उसकी जिम्मेदारी है । मेरा काम दुवा मांगना है । हर आदमी अपने लिए पनाहगार ढूंढता है । मेरी नमाजही मेरी पनाहगार है । ' ' मग त्यांचा शेर ऐकवतात . खुदा देता नहीं है दुख किसीकी नफ्सकी वुस्सतसे ज्यादा मेरे अंदर मगर उसने जमीनों आंसमांसे बढकर वुस्सत दी है । ( देव कोणालाही त्याच्या सहनशक्तीच्या पलीकडचं दुःख देत नाही . माझ्यामध्ये त्यानं भरपूर सहनशक्ती भरून ठेवली आहे . असा काहीसा अर्थ आहे . ) मला उर्दू कळत नाही . शिकायला हवं होतं . पण नगमा , अम्मी , अब्बू सगळ्यांनाच मराठी इतकं छान कळायचं , की माझं उर्दू शिकायचं राहून गेलं . अब्बू राजपत्रित अधिकारी . माहिती आणि प्रसारण खात्यात . सेतू माधवराव पगडींपासून ते बिमल दत्तांपर्यंत त्यांचा मैत्रीचा आवाका . माझी मैत्री अम्मींशी . त्या जेम्स हॅडले चेस , अगाथा ख्रिस्तीपासून ते समकालीन उर्दू लेखकांपर्यंत वाचत असायच्या . नगमा , दीबा इंग्रजी घेऊन एम . ए . झाल्यावर तर अम्मींना कित्येक दालने खुली झाली . अटवूड ते टेनेसी विल्यम्स आणि एमी टंन ते रे ब्रंडबरी पर्यंत लेखकांच्या कथा अम्मींनी भाषांतरित केल्या आहेत . स्त्रीवेदनेबद्दल सहानुभूती असल्यामुळे नगमा , दीबाकडून स्त्रीवादही जाणून घेतला . त्यांची कविता स्त्रीवादी नाही , असं त्या म्हणतात , पण स्त्रीवाद्यांना ती जवळची वाटते . त्यांचं म्हणणं , " " औरतके पास जितनी ताकद होती है , उतनी मर्दोंके पास नहीं होती । ' ' मी , नगमा , दीबा त्यांच्याशी वाद घालतो . स्त्रीवेदनेशी इतक्या संवादी असणाऱ्या अम्मी " मी स्त्रीवादी नाही ' असं का म्हणतात ? पण अम्मी ठाम . त्या म्हणतात , " " इस दुनियामें हम सब लोग हालातके मुताबिक काम करते है । हालातको निभाते चलें इसमें भलाई है । गरज हो चिल्लाना , चिखना ठीक है । कुछ बनाना हो तो तोड सकते है । अपने आप कोई चीज बन नहीं सकती । बनानेकी ताकद औरतमें होती है मर्द के पास नहीं होती । ' ' मग मी अम्मींची कविता वाचते . त्यात त्या बरंच काही म्हणत असतात . तो आकांत जाणवतो . त्यांच्या " व्हीलचेअरमें बैठी हुई जिंदगी ' तल्या या ओळी - . . . अब मेरे सरपे आसमां टूटे या पैरोंतले फ़ट जाए जमीं मैं तो भागही नहीं सकती ये पैदा होतेही मेरे पैरोंमें डाल दिये गये थे लोहेके जूते इन बिना बढे पैरोंसे नजाकतसे फ़ुदकफ़ुदककर कमरेसे आंगनतकका रास्ताही तय किया जा सकता है दौडने , भागनेका सवालही पैदा नहीं होता अपनी जिंदगीकी व्हीलचेअरपे बैठी मैं हर आते जातेको देखते इंतजार करती रहती हूं जो आये और मेरी व्हीलचेअर ढकलकर मुझे गली और सडकोंपर ले जाए , अपने सहारे मुझे मेरा शहर दिखाए . कोणतंही औपचारिक शिक्षण न घेता त्यांनी आधुनिक जगाचा जो आवाका जाणून घेतला आहे , तो लक्षणीय आहे . बामा , व्होल्गा , दास यांच्यासारखे भारतीय लेखक त्यांनी उर्दूत आणलेच शिवाय पाश्चात्त्य लेखकांचे भाषांतरही त्यांनी उर्दूत करून स्वतःची वेगळी ओळखही निर्माण केली आहे . नगमाच्या मते अम्मींचं हे त्यांच्याभोवतीचे अडसर ओलांडून जाणं महत्त्वाचं आहे . अम्मींनी अनेक साहित्यप्रकार हाताळले आहेत . कथा , कविता प्रामुख्यानं . पण नाटक , नभोनाट्य , बालसाहित्य , भाषांतर हेही प्रकार त्यांनी मोठ्या ताकदीनं सांभाळले आहेत . त्या कविता आणि गझलांमध्ये प्रयोग करण्यासाठी प्रसिद्ध आहेत . पण कथांमध्येदेखील त्यांनी नवीन श्र्वास भरले . त्यांचा " वीराने आबाद घरोंके ' हा कथासंग्रह एकाच मध्यवर्ती कल्पनेभोवती गुंफला आहे आणि उर्दूतला असा पहिलाच कथासंग्रह आहे . त्यांचा लहान मुलांसाठी लिहिलेला " दिलचस्प ' हा कथासंग्रह मध्यमवर्गीय कौटुंबिक माहोल उभा करणारा आहे . पण त्यातली मुलांकडे बघण्याची लाघवी संवेदनशीलता फार आकर्षक आहे . अम्मी त्यांच्या बालपणाविषयी सांगतात . त्यांचे वडील इनायत - उर - रहमान ब्रिटिशांच्या काळात मुन्सीफ मॅजिस्ट्रेट होते . ते बिहारचे . पटणा विधानसभेतही दहा वर्षं काम केलेले . त्यांचे धाकटे काका शकील - उर - रहमानही खूप शिकलेले . पटणा आणि काश्मीर विद्यापीठांचे उप - कुलगुरुपद भूषवलेले . त्यांनी बरीच पुस्तके लिहिली . ते लहानपणीचे अम्मींचे आदर्श . वडीलही लेखक होते . त्यांनी एक कादंबरी लिहिली होती . न्यायखात्यात असल्यामुळे त्यांना ती स्वतःच्या नावावर लिहिता आली नाही , पण त्यांनी ती पत्नीच्या नावे लिहिली . अम्मींची आई झाकिया खातून बेहद " काबिलियत ' असणारी . त्यांनी सगळ्यांना आपापले कपडे शिवायला शिकवलं . आपण कपडे घालतो , तर ते शिवता आलेच पाहिजेत हा दंडक . वडिलांची स्वतःची लायब्ररी होती . मुलींनी शाळेत जाऊन मुलांबरोबर शिकण्याला त्यांचा विरोध असला , तरी मुलींची शिकण्याची सोय त्यांनी उत्तम केली होती . गणित शिकवायला पंडित , उर्दू शिकवायला मौलवी घरी यायचे . घरात शायरीच्या मैफिली होत . बायका त्या पडद्याआडून ऐकत . बिल्कीसची - अम्मींची पहिली कविता बाराव्या वर्षी झाली . स्वतःची पहिली गजल घेऊन त्या अब्बांकडे गेल्या . म्हणाल्या , " " मेरीभी गजल इस्लाह करो . ' ' मी विचारलं , " " काय होती गजल ? ' ' त्या हसून म्हणाल्या , " " अब बिलकुलही याद नहीं । होगा वोही प्यार - व्यार । वो हस पडे और बोले लिखना चाहती हो तो कहांनिया लिखो । शायरी मत लिखो । ' ' मला नवल वाटलं . त्यांना कारण विचारलं , तेव्हा त्या म्हणाल्या , " " शायरातका हाल लडकियोंके लिए ठीक नहीं था ऐसे अब्बा को लगता था । प्यार व्यारकी शायरी लिखी तो शायरको उसी नजरसे देखा जाता था . . . मुझे भी " ऐसीवाली औरत ' नजरसे देखेंगे ऐसा लगा होगा अब्बा को । ' ' या मैफिलीत झफ़िरुल हसनही सामील असायचे . त्यांचा अभ्यास भरपूर आणि कविता अप्रतिम पारंपरिक ढंगाच्या . ते इंग्रजीत एम . ए . करत होते आणि पर्शियन उत्तम जाणत होते . अम्मींची धाकटी बहीण नाहिद त्यांच्याकडे पर्शियन शिकत होती . त्यांना राखी बांधून तिनं त्यांच्याशी भावाचं नातंही जोडलं होतं . बिल्कीसचं लग्न तिच्या आत्तेभावाशी ठरलं होतं . पण वडिलांनी त्यांना स्वतःचा नवरा पसंत करण्याची पूर्ण मुभा दिली होती . बिल्कीस अठरा वर्षांची होती आणि त्या काळाच्या मानानं हा उशीरच होता . थोरल्या बहिणीच्या नवऱ्याची हसनशी मैत्री होती . त्यांनी सुचवलं बिल्किसचं लग्न हसनशी व्हावं . बिल्किसचा तात्काळ होकार आला . हसन , शिया आणि सय्येद . त्यांची बहीणच त्यांच्या लग्नाचं बघणार होती . त्यांचं म्हणणं शिया , सुन्नी असण्यानं फरक पडत नाही . अशी लग्न होत आलेली अनेकदा . पण ते सय्येद होते . झाफिरुलची पत्नी सय्येद नसेल , तर त्यांच्या घरात स्वतःच्या मुलींची लग्नं त्यांना करता येणार नव्हती . हसनना वेगळीच चिंता , मोठ्या घरातली मुलगी करायची आणि त्यांच्याजवळ नोकरीही नव्हती . कोणालाही न सांगता ते तडक कलकत्त्याला गेले . बिल्कीसच्या घरी चिंता , नक्की निर्णय काय म्हणायचा ? बिल्कीस स्वतःच्या मतांवर ठाम होती . पैशांची चिंता कशाला करायची ? कवितेवर प्रेम असणाऱ्या बिल्किसला " हमजबां ' हवा होता . हसननी कलकत्त्याला " असीरे जदीद ' या वर्तमानपत्रात नोकरी पकडली . मग बिल्किसशी लग्न केलं . पुढे " आजाद हिंद ' मध्ये नोकरी केली . अश्रश्रळशव डर्शीींळलशी , खपषेीारींळेप रपव इीेरवलरीींळपस ची परीक्षा पास झाले . बंगाल सरकारचे मुखपत्र " मघरीबी बंगालमध्ये ' त्यांनी काम केलं . त्यांना मुंबईत दाखल व्हायला सांगितलं . त्यावेळेस त्यांना सरकारी घरं उपलब्ध नव्हती . त्यांनी दोन झोपड्या भाड्यानं घेतल्या . बिल्कीस आणि त्यांची दोन मुलं तिथे राहायला लागले . संडास नव्हते . खाडीत प्रातिर्विधींना जावं लागे . शिवाय शेजारी दगडांची खाण होती . त्यातील स्फोटांनी दगड उडून घरात यायला लागले , तशी मग सुरक्षित घराची सोय गरजेची वाटायला लागली . मग बिमल दत्तांनी त्यांची सोय केली . तिथे पंधरा वर्षे खूप आनंदात गेली . अम्मी सांगतात , तिथे सर्व धर्माचे लोक होते . फाळणीतून आलेले सिंधी , पंजाबी पण होते . होळी , दिवाळी , ईद आणि पारसी नववर्ष अगदी जोरात आणि एकत्र साजरे व्हायचे . " बाहें फैलाके करते थे । ' अम्मी संागतात , " " छुट्टीयोंमें मैं घर जाने निकलती तो वो सिंधी पडोसन बोलती थी , तुम्हें जानेके लिए घर है , हम कहां जायें ? तो मेरी आंख भर आती । वो मेरे घरवालेही थे । मुस्लिम होने की आपत्ती नही थी । सब मिलजुलके रहते थे । बहोत प्यार था हममें । हम अकेले तो नहीं रह सकते ना ? एक दुसरेसे अलगभी तो नहीं हो सकते । मेरी कहानी तो मेरे पडोसीसे जुडी रहेगीही । ' ' पुढे मग झफीर बदली होऊन पुण्याला आले . अम्मी सांगतात , " " मैंने लिखना बंबईमें शुरू किया था । महाराष्ट्र तो मेरी कर्मभूमी है । मेरे और नगमाके अंदर आजभी महाराष्ट्र पूरा मौजूद है । दुनियाके किसीभी कोनेमें हम चले जाएं तोभी हम महाराष्ट्रीयनही रहेंगे । ' ' माझी नगमाशी मैत्री आणि अम्मींशी मैत्री तेव्हापासूनच . अब्बू मेजर हसन कायम माणसांच्या गराड्यात . अम्मी म्हणाल्या , " " झफिरसाहब एकदम मस्त आदमी थे । वो ना अपना बोझ किसीपे डालते ना किसीको उनके उपर डालने देते । मेरे छे बच्चे थे । तो मुझे फुरसदही नहीं थी उनके आगेपीछे करनेकी । तो मैं बच्चोंमें लगी रहती । ' ' अम्मी नाकारत असल्या तरी त्यांच्या " स्त्रीवादी ' कवितांची सुरुवात इथेच झाली असावी . तशा त्यांच्या कथांमधून काही इंटरेस्टिंग व्यक्तिरेखा येतात . उदा . फुलसो ही कथा . कथा मध्यमवर्गीय नजरेतून सांगितली आहे , पण त्यातून उभे केलेले मूल्यात्मक प्रश्र्न लक्षात घेण्याजोगे आहेत . कथा फुलसो या घरकाम करणाऱ्या बाईची गोष्ट सांगते . तिचा पहिला नवरा तुरुंगात आहे . ती ज्या कुटुंबात काम करते आहे , त्या इमारतीच्या सुरक्षारक्षकाशी तिचे संबंध आहेत . ते दोघे लग्न करणार आहेत . पण तिचा पहिला नवरा तुरुंगातून पळून येतो . त्या दोघांना फुलसोची मालकीण शालिनीची आई त्यांच्या गच्चीवर एकत्र बघते , तेव्हा ती निवेदिकेच्या घरी येऊन आरडाओरडा करते . तिला फुलसोला समजावयाला सांगते . निवेदिकाही मध्यमवर्गीय घरवाली . ती म्हणते , " " मैं शालिनीकी मांको चंडीमांके रूपमें देखके हैरान हो गयी । ' ' ती फुलसोशी बोलते , तेव्हा फुलसो तिला सांगते , " " क्या करे बाई , हमारा पहला मरद जेलसे भागके आया । वोभी तो हमारा मरद है । हमारे नतालीका बाप । तो उसको ना कैसे बोलती ? ' ' त्यांच्या या कथेचा एक ध्वनी त्यांच्या एका कवितेत उमटला आहे . या कवितेत बिल्कीस हसन यांनी हिंदीच्या बोलीचा खूप छान वापर केला आहे . पण ती अनुवादित स्वरूपात दिल्यास त्यातील भाव आपल्याला अधिक चांगला जाणवेल अशा कल्पनेने ही कविता पुढे देत आहे . प्रतिष्ठा " " वहिनीसाहेब , माजा नवरा रोज रातचा घरी यायचा शाप पिऊन आन बडवायचा मला , येक फुटकी कवडीही द्यायचा न्हाई तेच्या कमाईतली . तुमीच सांगा , कशी रहानार त्या बेवड्यापाशी ? म्हून मंग सोडला त्याला गावबी सोडलं आन शहरात आली हितं . मंद्या सॉलिड जमून गेलंय . . . बादवे सुंता विचारांची . . विचारांचा नाही बहुतेक . सशल मला वाटतं राफाला जे काही दाखवायचं ते कोर्टात उतरल्यावरच दाखवतो . कोर्टच्या बाहेर अगदी साधा , सरळ सज्जन , नम्र , गुणी बाळ . . हे सगळं खरंखुरं . सामना / चॅम्पियनशिप जिंकल्यावर तो समोरच्या खेळाडूला चक्क सॉरी म्हणाला एकदा ! नवोदयनंतर मात्र आमची मार्गाथा खुंटली . कॉलेजात बरेच उद्योग केलेत , पण हॉस्टेलाईट असल्याने कोणी कधी भिडला नाही . पोरींनी ( बर्‍याचदा मध्यस्थीत ) " माझा भाऊ खुप टेरर आहे . तो त्याचे मित्र घेऊन येईल " असं काही सांगितलं तर " चल वट बे , तुझा भाऊ खुपच खुप १५ - २० जण आणेल . आम्ही ऐंशी जण आहोत हॉस्टेलवर " असं म्हणत त्यांच्यावर ( म्हणजे त्याच्या टशनवर ; गैरसमज नको ) गार पाणी वतायचो . . ~~रेसकोर्स : टर्फ क्लब समोर , पुणे - सोलापूर रोड , पुणे .~~ * आमच्या शाळा कॉलेजच्या ( १०वी + १२वी + अभियांत्रिकी ) अभ्यासक्रमात फॉर्मली रिलेटिव्हिटी शिकवली गेली नव्हती . त्यामुळे कानावर आदळलेले तुकडे - काळ सापेक्ष असतो , प्रकाशाच्या वेगाने कोणीच जाऊ शकत नाही वगैरे - मनात ठेवून वाचत असताना त्या तुकड्यांचा थोडा अडथळा होई . तसे काहीसे उत्क्रांतीच्या मनात ठसलेल्या कल्पनांच्या पेक्षा वेगळे वाचताना वाटत आहे . भाई पृथ्वी जी , आपके इस प्रयास ने युवाओं को अपनी बहुमूल्य विरासत को समझने और संजोने की तमीज सिखाई है । अपनी संस्कृति के उन महत्ती पहलुओ से आपने उन्हें जोड़े रखा , यह आज के समय में बहुत बड़ी बात है . आशा करता हूँ कि यह निरंतरता यूँ ही बरकरार रहेगी और बनी रहेगी उसकी उम्दा गुणवत्ता भी । बहुत - बहुत शुभकामनाए … आपका फुखराज । घरात बसून पाऊस बघायचा असेल तर मजाच वेगळी . सुक्या बोंबलाचे भुजणं , वाफाळणारा पांढरा शुभ्र भात , फणसाची करंदी / कोलंबी घालून केलेली भाजी , खिडकीतून दिसणारा टपाटप पडणारा पाऊस , लोकांची त्रेधातिरपीट , त्या निमित्ताने थंडावलेली मुंबई . बॅकग्राऊंडला हेमंतकुमार किंवा गीता दत्तचा सुरेल आवाज किंवा ' ओ सजना ! बरखा बहार आयी ' अशी खास पावसाची गाणी . . . . म्यॅन ! आय मिस इट ! ! अनुभव सही आहे . सुचना आणि युक्त्यांबद्दल धन्यवाद ! नेटवर्क इंस्टॉल ची कल्पना भारतात अजून तरी न केलेलीच बरी : ( पण सीडी मिळवण्याचा प्रयत्न करेन . ३ . यात भऽरऽपूऽर कॅलरीज असतात पण हे इतके भारी लागते की खातांना असले काही लक्षात ठेवणे अशक्य आहे तेव्हा दुसर्‍या दिवशी अवश्य जीमला जाणेचे करावे " जॉनशी असलेल्या मैत्रीने मला खूप समृद्ध केलं . माझ्या व जॉनच्या नात्यात अंतराय निर्माण झालेला असला तरी मी मनाने खचलेले नाहीये . मी आनंदानं जगतेय , जगेन . सुसह्य नातं असह्य झालं तरी जगणं सोडत नाही कुणी , आणि सोडूही नये . त्या क्षणांचा , त्या भावनांचा , त्या वेदनांचा आदर करत जगावं . क्‍या पता . . कल हो न हो . . . ' ' सांगतेय बिपाशा बसू आपल्या नातेसंबंधांविषयी . . . जन्म दिल्लीचा . . . 7 जानेवारी 1979 मध्ये सामान्य मध्यमवर्गीय कुटुंबात जन्मलेले मी . . माझ्या आधी माझ्या मोठ्या बहिणीचा जन्म , नंतर माझा व माझ्यानंतर माझ्या लहान बहिणीचा जन्म झाला . म्हणजे आम्ही तीन बहिणी तीन देवियॉं आहोत . थोरली बिदिशा , नंतर मी व माझ्यानंतरची बिजोता . . माझ्या नावाचा अर्थ होतो अंधकार . . जसं निशा नाव असतं तसं हे नाव , बिपाशा . . . माझ्या लहानपणी मी काळी कुळकुळीत , शरीराने स्थूल अगदी बेढब होते . माझा आणि सुंदरतेचा दूरान्वयानेही संबंध नव्हता . गंमत अशी , की जेव्हा माझा जन्म झाला . तेव्हा माझी आजी खूप खट्टू झाली . पण दुसऱ्या आणि तिसऱ्याही कन्यारत्नांच्या जन्मानंतर माझे आई - वडील जराही खिन्न झाले नाहीत . मी लहानपणी खूपशी टॉमबॉइश होते . हे सर्व झाले एखाद्या वेळी एखाद्यावर आलेला प्रसंग . पण ४थ्या वर्षी तर जणू अर्ध्या बॅचसमोरच पैशाची अडचण उभी राहीली होती . जवळपास सर्व प्रॅक्टिकल ( प्रयोग ) परीक्षांचे जर्नल ( प्रयोगवही ) तपासून तयार . सर्वजण परीक्षेचे अर्ज भरून नंतर घरी जाण्याच्या तयारीत . ह्यात मग ते पैसे वेगळे काढल्यावर बहुतेकांच्या लक्षात आले , आर्थिक आघाडीवर आपण मार खातोय . मग त्या २ - ३ दिवसांत मुलांचे खर्च बघण्यासारखे ( की न बघण्यासारखे ? ) होते . आमच्या दररोजच्या जेवणावर त्याचा एवढा फरक पडला नाही , कारण डबा लावला होता . त्यामुळेही बहुधा ते आधी जाणवले नाही . पण रविवारी दुपारी फिस्ट असल्याने रात्रीचे जेवण बाहेरच करावे लागे . आता रात्री काय जेवावे ? कसे तरी स्वत : च्या सर्व सामानातून धुंढाळून पैसे जमा केले व रात्री मॅगी खाल्ले . तो होता स्वस्त उपाय . तरीही मला एक दिवस आणखी काढायचा होता . पण हॉस्टेल मधील एका मित्राला आणखी काही दिवस ( की परीक्षा होई पर्यंत ) तिकडेच थांबायचे होते . त्याचा पैशाचा बंदोबस्त होण्यास थोडा वेळ होता . आम्ही मग जुनी पुस्तके शोधून काढली जी विकू शकतो . आता हे असे करण्यात काही गैर नव्हते . आपण पुस्तके टाकू नये म्हणतो . पण शेवटी भरपूर पुस्तके रद्दीतच देतो ना ? जुनी पुस्तके ठेवण्याचे कारण असे की पुढे दुसया मुलांना ते विकू शकतो . किंवा आपल्या वापरण्याकरीताही ठेवू शकतो . पण ती विकण्यास आम्ही धजावलो . कारण वेळच तशी होती . तरीही का कोण जाणे आम्ही वेगळा विचार केला . म्हटले , पुस्तके विकून पैसे घेणे नको . इतर मुले नाहीत पण आपले मोठे लोक आहेत ना उधार मागण्यास . मग मी विचार केला , कॉलेजच्या सरांनाच मागवेत पैसे . प्रत्येक लोकशाही राष्ट्रात हा प्रश्न वेगवेगळ्यापद्धतीने सततच भेडसावत असतो . अगदी अमेरीकापन याला अपवाद नाही . पण आपल्याकडे राजकारण्यांना सत्तेचे राजकारण करण्यासाठी अधिकृतपणे पैसे गोळा करण्याचे नक्की किती मार्ग आहेत या विषयी शंका आहे . कस्टमरच्या मेल आल्या तरच उत्तर द्यायचं . क्यूमध्ये मेल नसल्या तर बसा चकाट्या पिटत . ऐका एमपीथ्री . बघा यु ट्यूब . आणि उलट कानाच्या क्यूमध्ये मेल हजारांनी आल्या , तर मग मारा बूच आणि बसा मेलला रिप्लाय ठोकत . " काना " हे आमचं मेल हँडलिंग सॉफ्टवेअर आहे . वर्कलोड कितीही असू दे , पण शिफ्टची वेळ संपली की त्या सेकंदाला " काना " मेलबॉक्समध्ये चालू असलेला मेलही परत मेन क्यूमध्ये टाकायचा आणि काना बंद करून चालू पडायचं . बाहेर सुमो वेट करत असतेच . लेट सिटींग - बिटिंग काही नाही . कधी बसलात , तर तुमचा चॉइस आणि त्याच्या सॅलरीच्या डबल ओव्हर टाईम भेंचोत . जर ९० टक्क्यांहून अधिक लोकांना हेच हवे असेल तर उरलेल्यांनी निमूटपणे पाहणे हेच योग्य ठरते . ( आठवा विदूषक मधील कावळे आणि राजहंसाची कथा . ) ~~सावन का नजारा है ऐसे में आजाओ सनम छुप छुप के बहारों में ऐसे में आजाओ सनम~~ ~~सवाल हा आहे की समोरच्याची त्या मार्गाकडे जायची तयारी आहे का ?~~ इलेक्ट्रॉन्स आणि प्रोटॉन्सची दुनिया थोडी सुरस आणि चमत्कारिक वाटते . ऋण आणि घन विद्युत भारांमध्ये परस्परांबद्दल आकर्षण ( attraction ) असते आणि एकाच प्रकारचा भार ( charge ) असलेले पदार्थ एकमेकांना दूर ढकलत असतात ( repulsion ) असे सर्वसाधारणपणे दिसते . पण ऋणविद्युतभारी इलेक्ट्रॉन घनविद्युतभारी प्रोटॉन्सपर्यंत जाऊन त्यांना भेटत नाहीत , ते त्यांच्या सभोवती घिरट्या घालत राहतात . एका अणूमध्ये खूप इलेक्टॉन्स असले तर ते आपसांमधील रिपल्शनमुळे एकत्र असणार नाहीत हे कदाचित सहजपणे समजण्यासारखे आहे . ते निरनिराळ्या कक्षांमध्ये गटागटांमध्ये राहून फिरत राहतात . घनविद्युतभारी प्रोटॉन्स एकमेकांपासून दूर का जात नाहीत याचे आश्चर्य वाटेल . कोणताही विद्युतभार नसलेले न्यूट्रॉन्स त्यांना एका जागी धरून ठेवत असतात . न्यूट्रॉन्स आणि प्रोटॉन्स ( यांना संयुक्तपणे न्यूक्लिऑन्स म्हणतात ) यांना एकत्र बांधून ठेवणारी एक बाइंडिंग एनर्जी असते . ती त्या अणूच्या वस्तुमानाच्या स्वरूपात त्यात दडलेली असते . दोन किंवा अधिक फक्त प्रोटॉन्स एकमेकांसोबत राहू शकत नाहीत , पण त्यांच्यासमवेत न्यूट्रॉन्स असतील तर मात्र त्या सर्वांची मिळून पुरेशी बाइंडिंग एनर्जी होते आणि ते सर्वजण मिळून अणूच्या केंद्रभागी ( nucleus ) एकत्र राहतात . condensed milk च्या आइवजि इथे भारतात म्हशिचे दुध घेने . अर्धे दुध आटवणे अनि अर्धे चे पनिर करणे . नन्तर दोन्हि मिक्स करुन त्यात तुरटि चि थोडि पुड घालणे . आणि मग साख्रर घालुन थोडा वेळ gas var thevun mag nantar vadya padane . agadi baherchyasarakhya hotat . hyat mango issence add kelyas mango malai barfi milate . असाच एक दिवस सहजरावांना म्हणालो आज नाशकाला जातोय तेव्हा काहीही होवो गुंडोपंताची भेट घेणार म्हणजे घेणार . गुंडोपंतांना व्य . नि . टाकला . नाशकात कुठे भेटायचं . काहीच उत्तर नाही . सहजरावांच्या आणि त्यांच्या व्य . नि . मनीच्या गोष्टी नक्कीच झाल्या असाव्या आणि भर दुपारी एका मराठी आंतरजालीय सज्जन व्यक्तिमत्त्वाचा फोन आला . फोन रुटीन होता . गप्पा मारता मारता ते म्हणाले तुम्हाला एक गोष्ट सांगायची आहे . मी ' गुंडोपंत ' . क्षणभर विश्वास बसला नाही . काहीच बोलणे सुचले नाही . प्रचंड आश्चर्य . मग गुंडोपंतावर खूप गप्पा झाल्या . एक तर मी गुंडोपंताशी व्य . नि . खरडी करत होतो . आणि वरीजनल व्यक्तीशीही खरडी व्य . नि . चाललेले असायचे . खरं म्हणजे गुंडोपंत हे कोणी वेगळेच असले पाहिजे असे मला तेव्हाही वाटत होते . एक वेगळीच छबी या माणसाने उभी केली होती . गुंडोपंताच्या मस्त मस्त आठवणी आहेत . गुंडोपंत माझा खास मित्र आहे . कधी - कधी वाटतं . आभासी जगातील वाढवत चाललेला हा आणखी एक भावनिक गुंता आहे . दूर राहिले पाहिजे . पण कुछ लोग हटके रहते है . जालावर काही आयडींना नेहमी भेटावं वाटतं . असाच हवाहवासा आयडी म्हणजे गुंडोपंत आयडी . मला आजही वरीजनल व्यक्ती कमी आणि ' गुंडोपंत ' जास्त आवडतो . असो , पंत वी विल मिस यू . . . . . . . . . ! स्वार्थ wrote 2 months ago : जन्म लेते ही बेईमान बना रहा है बाप बच्चे को लाके हराम खिला रहा है बाप जहर का पला सर्प के सिवा क्या ब … more → ~~बरंच काही सांगायचं आहे . . . बघू योग कधी येतो ते .~~ मी माझ्या पिढीचा प्रतिनिधी म्हणून तेंडुलकरांना आदरपूर्वक वंदन करीत आहे . आमच्या शाळेतल्या बाईंनी सांगीतल्या गोष्टीत ह्या हाकमारी चा उल्लेख होता . ती म्हणे नावाने हाक मारते तिला ओ दिली तर तिच्यामागे ती आपल्याला नेते . अन् अंगात येणारे ही स्वतःला देवाचे झाडच म्हणतानाही मी ऐकलं आहे . आय टी , दक्षीणा , श्यामली आणि चेतन धन्यवाद . मध्य गोवा . जे अध्यात्मात रमत नाहीत त्यांनाही भूरळ पाडेल अशी सुंदर सुंदर ठीकाण आहेत गोव्यात . माझ्या गोव्याच्या ५ दिवसाच्या वास्तव्यात मला वर्षभर पुरेल इतका ऑक्सीजन भरुन घेत्लाय . श्यामली : मी फोंड्याचा नाही . पण फोंड्याच्या जवळच्या परीसरात श्री नागेशी , श्री शांतादूर्गा , श्री मंगेशी , श्री रामनाथी , श्री म्हाळसा अशी सगळी देवस्थान येतात . . दक्षीणा : गोव्याला अवश्य जाऊन ये . चेतन : तूला फोन करत होतो पण लागत नव्हता . आज नक्की करेन वरील २ ही कार्डच्या साईट् वर तुम्हाला लिंक भेटेल , काय काय पहावे त्याची . . . sort करा आणी काही अडलेच तर ईकडे प्रश्न टाका . . . मग एकदा मसल्स खान चोरांचा पठलाग करता करता खामोश कन्या च्या घरात छपरावरून पडतो . खामोश कन्या ने लहानपणी त्याचा " खामोशी " पाहिलेला असल्याने ती त्याला समोर अचानक पाहून कायमची " खामोशश " होते . मग तो तीला " धोंडू बाम " देतो . पहिल्या प्रेमाची पहिली पेनकिलर भेट . " पण कुणालाच मी नको होते . हो ना ? सर इथल्या बाकिच्या स्टाफ़ने काय काय केले . ते पण मला माहितीय . पण तूम्ही म्हणाला असतात तरी मी इतर कुठे जाऊ शकले नसते . प्रवासात घालवायला वेळ नाही माझ्याकडे . पिंकीला तेवढा वेळ देऊ शकते ना मी " ती म्हणाली . . मणिपुरचा प्रदेशही मूळ किरातांचाच . कमाल , लुआंग , मोइरंग आणि मेईयेई या मूळ जनजाती मेईमेई म्हणुनच ओळखल्या जातात . तंगखुळ , काबुई , कोईराव , मारिंग या नागजनजाती या शिवाय कुकी आहेत , फुंगनाई आहेत . पाखेंबा हा सर्वश्रेष्ठ देव . तो विश्वपिता आहे . प्रत्येक गावाची एक रक्षक देवता असतेच . या ग्रामदेवतेला लासनई म्हणतात . उमंगलाई ही वनदेवता तर इमुंगळाई ही गृहदेवता . याशिवाय पानथोयबी , नौंगशाबू , युमथाईलाई अशा अनेक देवता आहेत . धार्मिक सण , उत्सव , रथयात्रा या बाबतीत तर मणिपुरी खुपच उत्साही आहेत . माड शांग ( होळी ) उत्सव म्हणजे तर आनंदाची पर्वणीच . मणिपुरी नृत्य ही तर मानवी सृष्टीला मिळालेली कलेची अपूर्व देण्गी आहे . महाभारत कालात अर्जुन मणिपुरला आला होता . मणिपुर्च्या राजकन्येशी , चित्रांगदेशी त्याचा विवाह झाला . बभ्रुवाहन हा त्यांचा पुत्र . माता , पिता दोघांकडुनही त्याला शौर्य , साहस , आणि बुध्दिमत्तेची देण्गी मिळाली होती . पण यात झालं असं की भारतीय शैलींचा परिचय शिक्षणचौकटीत होत नव्हता . भारतात हजारो वर्षं अनेक प्रकारची कला निर्माण होत होती . मोहेंजोदारो , भीमबेटका आणि अजिंठा - वेरूळ अशा काळापासून ते मधुबनी किंवा कांगरा अशा आपल्या परंपरेतल्या अनेक शैलींमध्ये वेगवेगळ्या प्रकारचा कलाविष्कार होत होता . > > > C and E can be interchanged . Since there is no stop watch you do not know if C2 is faster than E2 or vice versa . They have run into different races . All you know is C2 is slower than C1 and E2 is slower than E1 . असाम्या , ई१ हा कधीच क्र . २ होणार नाही कारण त्याच्यापेक्षा अधिक वेगवान असा सी१ शर्यतीत आहे . बरोबर ? याचाच अर्थ ई१ हा ' जास्तीत जास्त ' क्र . ३ होऊ शकतो . पण त्यामुळे ई२ हा कधीच क्र . ३ होणार नाही कारण त्याच्यापेक्षा वेगवान असा ई१ अनिलभाईंनी शर्यतीत घेतला आहे . जरी ई२ हा सी२ पेक्षा अधिक वेगवान असला तरी ई१ हा ई२ पेक्षा अधिक वेगवान आहेच . त्यामुळे ई२ घेण्याची गरज नाहीच . परंतु , ई१ आणि सी२ यांत कोणीही अधिक वेगवान असू शकते , त्यामुळे सी२ घेतला पाहिजे , जे अनिलभाईंनी केले आहे . त्यामुळे अनिलभाईंचा तर्कही बरोबर आहे . प्रत्यक्ष जीवनात नणंद - भावजयीचं पवित्र नातं कसं असावं , याचं किती यथार्थ दर्शन सलमान - मलायकाच्या नृत्यातून घडतं . . . वहिनी असावी तर अशी असं प्रत्येकाला वाटलं नाही , तर ज्याचं नाव ते . प्रधानजी : अहो महाराज तुम्ही मला लेट झाल्याचे विचारल त्याला हो म्हटलो . खरं का नाय ? तर , मला स्वारगेट - सातारा रोड परिसरातल्या भरवशाच्या डेस्कटॉप टेक्निशियन बद्दल कोणी सांगू शकेल काय ? म्हणजे माहिती असेल तर पत्ता / फोन नंबर वगैरे . अन हो भावानुवादच अपेक्षित आहे त्यांना , बघूयात काय होतय ते धन्यवाद सुशांत ! ~~अवगत अनेक होत्या , रीती मला परंतु ते वसन शुभ्र अंती , चुरगाळण्यास जमले~~ मुद्द्यांची गल्लत करत आहात असे वाटते आहे . केदारचा लेख हा ऐतिहासिक मागोवा स्वरुपाचा आहे . तुम्ही कर्मकांडांविषयी बोलत आहात . वारीचे वेध लागले की मला आठवतो तो जुना ' संत तुकाराम ' पिक्चरमधला शेवटचा प्रसंग ! तुकारामाना न्यायला विमान आलेय आणि ते त्यात बसून ते वैकुंठाला सदेह जातात . लहानपणी अगदी लक्षात राहिलेला प्रसंग ! आशिया खंड सोडल्यास इतर खंडांमधील देश आपापसातील वैर विसरून एकमेकांशी सहकार्याच्या तत्वाने एकत्र मिळून प्रगतीची वाटचाल करत आहेत . परंतू आशिया खंडात हे चित्र दृष्टोत्पत्तीस पडत नाही . इतर खंडातील देशांनी एकमेकांत वैर असण्याचे नुकसान - तोटे भोगलेले आहेत . पण आशिया खंडातील देश या दृष्टीने अजुनही गंभीरपणे विचार करताना दिसत नाही . " पुढच्यास ठेस मागचा शहाणा " या म्हणीचा अर्थ येथे लक्षात घेण्याची खरोखर गरज आहे . स्वार्थ विसरून आणि एकमेकांच्या फायद्याच्या गोष्टींत समसमान रस घेउन एकत्र प्रगती करणे शक्य आहे . आशिया खंडातील अशाच गंभीर प्रश्नांवर कशाप्रकारे यशस्वीपणाने तोडगा काढला जाउ शकतो यावर संदीप वासलेकरांच्या एका दिशेचा शोध या पुस्तकात विस्तृत विवेचन केले आहे . दिनकर झिंब्रे , मंगळवार , २१ जून २०११ महाराष्ट्रात नागरीकरण झपाटय़ाने वाढत आहे . याच वेळी शहरांचा सुनियोजित विकास होण्याऐवजी त्यांची होत असलेली घसरण चिंतेची बाब बनली आहे . शहर विकासाच्या प्रश्नांवर साताऱ्यासह चिपळूण , अलिबाग , मालेगाव , परभणी , अकोला अशा महाराष्ट्रातील छोटय़ा व मध्यम शहरांच्या नागरी समस्या , व्यवस्थापन व प्रशासनाचा दर्जा याबाबतची पाहणी टाटा समाज विज्ञान संस्था मुंबई व प्रयास अभ्यास गट पुणे या संस्थांनी केली आहे . [ संशोधन ] अंधश्रद्धा निर्मूलनाच्या आयचा घो ! [ खुलासा ] एकोळी धागे सौजन्य : मिपा ~~खुदा बंदेसे खुद पूछे बता तेरी रजा क्या है !~~ मराठी सैनिकांनी खंडण्या गोळा करण्यास शहरात सुरुवात केली . गडगंज श्रीमंतांकडूनच फक्त खंडणी गोळा केली जात होती . त्यातही टक्केवारी होती । खंडणी घेतल्यावर , त्या त्या धनिकाला रसीद दिली जात होती . दुबई - पती , पिता आणि अन्य नातेवाईकांची तुरुंगातून सुटका करण्यात यावी , या मागणीसाठी मध्यपूर्वेच्या अरब जगतातील बहारीन या देशातील झैनब अल्‌ ख्वाजा या महिलेने उपोषणाचे हत्यार उपसले आहे . झैनबने या संदर्भात तिच्या ब्लॉगवर अमेरिकेचे अध्यक्ष बराक ओबामा यांना उद्देशून लिहिलेल्या पत्रात म्हटले आहे , की लोकांच्या उत्स्फूर्त लोकशाहीच्या मागणीसाठी झालेले आंदोलन सरकारने चिरडून टाकले आहे . त्यात आपला पिता , पती आणि अन्य नातेवाईकांना अटक करण्यात आली . त्यांची सुटका करण्यासाठी अमेरिकेने पुढाकार घेतला पाहिजे . ओबामा यांना उद्देशून या पत्रात झैनब पुढे म्हणते , " बहारीनची अल्‌ खलिफा राजवट नागरिकांच्या हक्कांबाबत आणि जीविताबाबत निष्काळजी असल्यामुळे तुम्हाला हे पत्र लिहित आहे . माझ्या कुटुंबीयांची तातडीने सुटका करण्यात यावी . माझे वडील सामाजिक चळवळीतील एक प्रमुख कार्यकर्ते आहेत . ' बहारीन सरकारने गेल्या महिन्यापासून लोकशाहीवादी चळवळ करणाऱ्या नेत्यांना आणि त्यांच्या समर्थकांची धरपकड सुरू केली आहे . त्यांच्या सुटकेची मागणी करण्यासाठी उपोषणाचे हत्यार उपसण्याचा हा पहिलाच प्रसंग आहे . दरम्यान , लष्करी राजवट पुकारण्यात आल्यानंतर अटक करण्यात आलेल्या आंदोलकांपैकी 86 जणांची सुटका करण्यात आल्याचा दावा सरकारतर्फे करण्यात आला आहे . मात्र अद्याप तुरुंगात असलेल्यांविरुद्ध लष्करी कायद्यानुसार कारवाई करण्याची तयारी सुरू आहे . किती आंदोलकांना अटक करण्यात आली आहे , याची आकडेवारी देण्यास सरकार तयार नाही . मात्र , अटक झालेल्यांची संख्या शेकड्यांत आहे , असा आंदोलकांचा दावा आहे . अमेरिकेचे पाचवे आरमार आखाती प्रदेशातील या द्वीपराज्यात नांगरून ठेवलेले असले , तरी त्यांच्याकडून बहारीन सरकारच्या कारवाईबाबत कोणतीही प्रतिक्रिया देण्यात आलेली नाही , अशी टीका आंदोलकांकडून करण्यात येत आहे . नागरी व ग्रामीण प्रशासन क्र तपशील संख्या नावे १ नगरपालिका ०४ नंदुरबार , शहादा , तळोदे , नवापूर प्लॅस्टिक ड्रग्जचा धोका ऍण्टी नार्कोटिक सेल ( ए . एन . सी . ) आणि नार्कोटिक कंट्रोल ब्युरो ( एन . सी . बी . ) दोन्ही अमलीपदार्थाविरोधी अंमलबजावणी यंत्रणेने अलीकडे मुंबई उपनगरामध्ये घातलेल्या धाडीत एक बाब उघड झाली आहे की , दिवसेंदिवस मुंबईमध्ये अमलीपदार्थांचे सेवन वाढत आहेत . विशेषत : श्रीमंत व उच्चभ्रू समाजात त्याची लागण झाली आहे . युरोप आणि अमेरिकेमध्ये वापरात असलेले स्मोकिंग पाइप म्हणजे किसिंग पाइप्स ( चिलिमी ) पोलिसांच्या धाडीत सापडले आहेत . १५ ते २० हजार रुपयांपर्यंत अशा विशिष्ट पाइपची किंमत असते . पाइपचा वरच्या बाजूला एका इंच भागात मादक पदार्थ भरतात आणि चिलिमीप्रमाणे खालच्या बाजूला तोंडाने श्‍वास घेऊन नशा केली जाते . या अमली पदार्थांचा व्यवसाय करणार्‍या लोकांची धरपकड होत असली तरी ते न्यायालयातून निर्दोष सुटण्याची व्यवस्था करतात आणि भरपूर कमाई असलेल्या धंद्यात पुन्हा उतरतात . प्लॅस्टिक ड्रगच्या नावाने ओळखल्या जाणार्‍या असल्या अमली पदार्थांत एक्सरेसी , स्पीड , ऍसिड , पोईझन , आइस , ब्लू क्रिस्टल , व्हाईट ड्रिम्स , कोकेन , हेरॉईन आदींचा समावेश असतो . ख्यातनाम व श्रीमंत वस्तीत चालणार्‍या पार्ट्यांमध्ये त्याचा वापर विशेष प्रमाणात होत असतो . पारंपरिक ड्रग्सबरोबर या प्लॅस्टिक ड्रग्जची लज्जत पोरासोरापासून ते सत्तरीतल्या म्हातार्‍या नशेबाजांना लागलेली आहे . त्यांचे पाहून नवतरुणांना मोहात पाडणारे हे व्यसन चिंतेची बाब बनू पाहत आहे . आधीच हल्लीच्या तरुणाईंचे वर्तन बिघडावे अशा अनेक गोष्टी आजूबाजूला आहेत . इंटरनेट आणि सोशल वेबसाईटच्या जाळ्यात अडकून आजची तरुण पिढी ' व्हर्च्युअल रिऍलिटी ' च्या आहारी गेली आहे . अमली पदार्थांची नशा त्यापेक्षा कितीतरी भयंकर आहे . - ज्ञानेश्‍वर गावडे अतिसेवनाने रोगग्रस्त झालेली किती शाकाहारी उदाहरणे दाखवू ? आपल्या कडील सर्व भाषकांमध्ये जे ब्राह्मण आहेत किंवा शुद्ध शाकाहारी आहेत ते सर्व व्याधीमुक्त जीवन जगतात असा आपला दावा आहे का ? त्यांच्यातही व्याधीग्रस्त तितकेच असतात जितके मांसाहारींमध्ये . अतिसेवन हेच त्या मागिल कारण आहे . ( असमतोल आहार हेही एक कारण असू शकते . ) सत्य साईंचा पुतळा उभारल्यावर सच्चूला सर्वपक्षीय पाठिंबा मिळेल असे वाटते . भारतरत्नाचा मार्ग कदाचित त्यामुळे मोकळा होईल . ~~रमाकांत : पण साहेब हे पाकिटाचे राजकारण मला समजले नाही .~~ खास वैद्य उपाहारगृह परंपरा - मिसळीत लाल तिखट नाही , आल्याचा मुक्त हस्ताने वापर - सर्व कामगार कोकणचे असल्याने होळी ते रामनवमी उपाहारगृह बंद राहणारच ( 1912 पासूनची परंपरा ) - सगळा माल रोजच्या रोज बनणार आणि खपणारही - दुकानात आजही वडील - मुलगा , भाऊ - भाऊ असे एकाच कुटुंबातले सदस्य कामगार - राजा रविवर्म्यांची चित्रे , देवादिकांची चित्रे यांनी सजलेल्या भिंती ( 1928 मधील दत्ताची तसबीर अजूनही खांबावर ) - तीच जुनी ओतीव लोखंडाची टेबले आणि जुन्या बसक्‍या खुर्च्या त्यांच्या बोलण्यात खूपच सच्चेपणा वाटला . कोणाचाही मुलाहिजा न ठेवता , आपलं मत ते बेधडक मांडतात . आयुष्यभर स्वच्छ राहिलेला माणूसच हे करू शकतो . इतर राजकीय नेत्यांबद्दल त्यांनी मांडलेली मतं खरोखरच जहाल आहेत . देशातील सगळेच राजकारणी हे कोणाला ना कोणाला तरी विकले गेले आहेत हे स्वतः राजकारणात राहून स्पष्टपणे ठणकावून सांगणे हे सोपे नाही . आधुनिक चाणक्य शरद पवार हे त्यांचे मेव्हणे . पवार हे एनडींच्या बायकोचे भाऊ . पण पवारांच्या प्रभावाखाली नसलेला एकमेव नेता असे त्यांचे वर्णन केले जाते असे वागळे म्हणाले . कर्मवीर भाऊराव पाटिलांच्या तालमीत तयार झालेला हा गडी अजूनही रयत शिक्षण संस्थेची गाडी हाकत आहे . यात सिनेमा , नाटक , मालिका या क्षेत्रातल्या घडामोडी , मुलाखती , गॉसीप असं बरंच काही वाचायला मिळेल . यामध्ये वाचायचा कंटाळा असलेल्या लोकांसाठी व्हीडीओचा भाग वाढविण्याचा विचार आहे . नविन कोणता सिनेमा किंवा नाटक येते आहे , त्याची शक्य झाली तर झलक , कधीतरी एख . . . आध्यात्मिक ध्येयांच्या मागे लागुन कोणतीतरी जादू होऊन तुमची भौतिक ध्येये सोपी आणि सहज होतील असे समजणे तुमची चूक आहे . प्रातःकाळी उठुनी द्यावे आळस वेडेवाकडे जाऊनी ' तिकडे ' मगच यावे इकडे कट्ट्याकडे एकूणच साहित्यसंमेलनांचे एकूण वा . ड्मयव्यवहारातील स्थान , कालपरत्वे त्यांचे बदलत गेलेले स्वरूप , त्यांची आवश्यकता याबद्द्लचा उहापोह येथे उचित होईल . अरे दादा . . हे मस्त केलंयस तू . . मला कोणत्याही गोष्टीची चुणुक लागली की मी तीच्यामागे एखाद्या बकासुरासारखा पळत सुटतो . यावेळी सेकंड सेमिस्टरला आम्हाला ओपन सोअर्स सॉफ्टवेअर टेक्नॉलॉजी हा विषय आहे . पण मागच्या वर्षाच्या दिवाळीनंतरच असे समजले व लिनक्स ( उबुन्टू ९ . ०१ ) ला पिंजून काढायचे ठरवले . या वर्षाच्या जानेवारीमध्ये मी माझ्या लॅपटॉपवर ( ८० जीबी डीडीआर व ५१२ एमबी रॅम ! ) ड्युअल बुट माहित नव्हते . काहीही न वाचता , ना कोणाला विचारता मी सात वेळा विन्डोज उडवली माझी … तरीही मला चैन पडेना . . कित्येकदा आधी विन्डोज राहू द्यायची व तिच्यात जाऊन १० - १५ जीबी डिस्क स्पेस रिकामी ( फ्री ) करून उबुन्टूला साईड - बाय - साईड इन्स्टॉल करायचो , पण एखाद्यावेळी विन्डोजच्या काही बुट इनिशिएशन डीडीएल फाइल्स उडून गेल्यामुळे किंवा सुपिशिअस प्रोग्रॅम्सचा ऍटॅक झाल्यामुळे विन्डोज रीपेअर करावी पडली . मला कुठे माहित की " ड्युअल बुट " साठीची ओएस निवडण्याची विन्डो ( म्हणजेच ग्रब लोडर किंवा लिलो ) हे उबुन्टू इन्स्टॉल केल्यानंतरच दिसते म्हणून … ! झालं . . सत्यानाश तर होणारच ना . . ? ड्युअल बुटला विन्डोजच्या सह उबुन्टू असतांना काही अडचणींमुळे विन्डोजला रीपेअर करतांना उबुन्टू उडायची तर नाही पण ग्रब लोडर मात्र उडायचे . . मग त्या उबुन्टूचा काय फायदा . . ? त्यासाठी सात - आठ वेळा काड्या केल्या व त्यानंतर " आधी विन्डोज टाकायची , तीच्यासह ड्युअल बुटला उबुन्टू टाकायची ! " हे सुत्र मी पाळतो . . ह्म्म , या सुत्राला जर उलटं केलं की तुमच्या पीसीमध्ये विन्डोज ला उबुन्टू खाऊन घेईल व एखाद्या अधाश्यासारखा ( जसं काही सर्व त्याच्याच बापाचं आहे ! ) तुमची सर्व डिस्क स्पेस ( एन्टायर डिस्क ) वापरेल . ( मुळात उबुन्टू आणि लिनक्सचे इतर फ्लेवर्स उदा . फेडोरा १२ , ओपन स्युस , रेड हॅट एन्टरप्राईज इत्यादी हे सर्व २ ते ५ जीबी मध्ये आरामात बसतात . ) असो … … … … … … … ३ . मागे लग्न ठरले तेव्हा आपल्या मातोश्रींनी भरभक्कम हुंडा देते असे कबूल केल्याचे आठवते . हुंड्यात भरभक्कम म्हणजे त्या स्वत : याची आम्हाला कल्पना नव्हती . ती आल्यावर आम्ही हादरून गेलो . बाकी षिंडी आता म्हातारी झाली वय झालं की द्राक्षांचेही मनुके होतात ( अर्थात मनुके देखील कोणाकोणाला आवडतात ) असे म्हणुन मी षिंडीप्रेमींचा रोष ओढावुन घेणार नाही , सुंदर होती षिंडी , निर्विवाद . . . प्रतिसादातली बाकी कमी , आमचे जालिय मित्र श्री ५१२ पुर्ण करतील > > केवल त्या कारण ने लीहित नाहि . अर्धवट राहिले तरी काही काळजी करायची नाही . जेव्हा वेळ मिळेल तेव्हा आपण टाकलेल्या अर्धवट प्रतिसादात [ उपप्रतिसाद आला नसेल तर ] संपादन करुन भर घालायची . इथे अनेक सन्माननीय उपक्रमी [ अपवाद असू शकतात ] आपला प्रतिसाद कमीत कमी दोनदा आणि जास्ती जास्त सात - आठ वेळेला तरी दुरुस्त करीत असतात . तेव्हा ' कापि पेस्त ' आवश्यक असेल तिथे जरुर करा . ~~3D वापरण्यासाठी स्वतःचा 3D व्हिडिओ काढून शेअर करण्यची सुविधा .~~ " अनेक राज्यातून झेंडा लावत जाणार आहे . . . " ठीक आहे . पण त्यांच्या कार्यक्रमपत्रिकेत असे कुठले राज्य आहे की जे यात्रेच्या या कार्यक्रमाला विरोध करणार आहे ? आणि जर विरोधच नसेल तर भाजपच्या तयारीला वा उद्देशाला तरी काय अर्थ राहणार आहे . . . . त्यासाठी मूळ पत्रिका ' काश्मिर ' च असेल आणि तेथे यामुळे होणारा उद्रेकच जेटली अ‍ॅण्ड को . ला अभिप्रेत असेल तर बाकीचे सारे युक्तीवाद विफलच ठरणार . १५ . समुद्रा रेस्तरॉं गोवन तसेच मालवणी पद्धतीने बनविलेले मासे व कोल्हापुरी पद्धतीने बनविलेले पदार्थ . मत्स्यप्रेमींसाठी इथे गोवन आणि मालवणी अशा दोन्ही पद्धतीने तयार केलेले मासे . फिश प्लॅटर फिश करी खिमा गोली पुलाव पत्ता : म्हात्रे पुलाजवळ , कर्वेनगर , पुणे - 411052 . 09422943742 ( म्हात्रे पूल संपला , की डावीकडे वळून डीपी रोड ) यावेळच्या भारतवारी मध्ये अशा अनेक गोष्टी दिसल्या त्याबद्दल काही बोलावसं वाटलं , काही करावसं वाटलं . जास्त दिवस राहिल्याने गोष्टी जुन्याच पण नव्या दृष्टीने बघितल्या गेल्या आणि प्रत्येक वेळी बोलावसं वाटूनही भिडेपोटी बोलता आलंच नाही . * स्ट्रायकर / फॉर्वर्ड / क्लिनिकल फिनिशर : बेधडक घुसणे , कसलाही विचार न करता समोरच्यावर बिनधास्त हल्ला करुन मैदान मारणे , खेळ गाजवणे , समोरच्याचा पार चिंध्या चिंध्या करणे , मध्येच एखादा धडाकेबाज फटका मारुन ' प्लेयर ऑफ द डे ' होणे अशी ह्या स्ट्रायकर्सची नाना कौशल्ये . माणुस मात्र दमदारच हवा , बाकी थोडे " अ‍ॅडज्स्ट " करता येते . तापट आहे , हरकत नाही . पटकन निराश होतो , हरकत नाही , पण माणुस रिझल्ट ओरियंटेडच हवा . . . असे हे स्ट्रायकर्स १ . तात्या अभ्यंकर ( जेव्हा गोली असलेला कांता फीट असतो तेव्हा हे बिनधास्त स्ट्रायकर म्हणुन खेळु शकतात व समोरच्यावर आरामात हल्ले करु शकतात ) २ . मिभोकाका ( जेन्युईन स्ट्रायकर ) ३ . टारझन ( एक भरपुर टॅलेंट असलेला एकदम तरुण स्ट्रायकर , पण जरा ' पेशन्स ' कमी , बर्‍याच वेळा रेडकार्ड घेऊन बाहेर जातो व पुढची मॅचही बेंचवर बसुन पहातो , पण ज्या दिवशी खेळेल तो दिवस त्याचाच ) मेन सामन्यात आम्ही ह्यातले " २ जण " खेळवु . . . ~~मारे गए लोगों में दो स्वीडन के नागरिक भी हैं .~~ त्रिवार अभिनंदन ! परंतू आपण आपल्या राज्यातील घाणेरड्या नेत्यांची संख्या कमी करून चांगले राजकारणी नेते निवडावेत व त्यांना मंत्रीपदे द्यावीत ही आमची इच्छा पूर्ण करा म्हणजे आपण आपला कार्यकाळ पूर्ण कराल ह्यासाठी आमची सदिच्छा ~~तराजू कधी पावला सांग त्यांना ? उभा जन्म ज्यांचा शिळा घास होता~~ " थांब युधिष्ठीरा , तुला ते पाणी पिता येणार नाही " " कोण आहे ? काय झालंय माझ्या भावांना ? समोर येऊन बोला " पुणे - ' सकाळ ' आणि सह्याद्री हॉस्पिटलतर्फे , तसेच " फेस्कॉम ' च्या सहयोगाने आयोजित " सकाळ सह्याद्री सुरक्षा कवच ' योजनेला ज्येष्ठ नागरिकांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळत आहे . येत्या शनिवारपर्यंत ( ता . 13 ) या योजनेत सहभागी होता येणार आहे . यानंतर मुदतवाढ होणार नाही . सभासदत्वासाठी 2150 रुपये शुल्क असून , वय वर्षे 50 ते 69 या वयोगटातील नागरिकांना या योजनेत सहभागी होता येईल . सभासदांना पुण्यातील सह्याद्री रुग्णालयात घेतलेल्या उपचारांवर एक लाख वीस हजारांपर्यंत , तर सत्तर व त्यापुढील वयाच्या व्यक्तींना 60 हजार रुपयांपर्यंतची आंतररुग्ण उपचार सुविधा मोफत मिळणार आहे . तसेच , वर्षभरात चार मनोरंजनाचे कार्यक्रम , आरोग्य डायरी , मधुमेहावरील पुस्तक आणि आरोग्यविषयक " सीडी ' देण्यात येणार आहे . " ऍड ऑन कार्ड ' साठी सभासद शुल्क 50 रुपये भरून चार अतिरिक्त कार्ड ( पन्नास वर्षांखालील व्यक्ती ) सभासद घेऊ शकतात . या " ऍड ऑन कार्ड ' धारकांना बाह्यरुग्ण तपासण्यांवर तीस टक्के , तर औषधांवर आठ टक्के आणि दंतोपचारावर 25 टक्के सवलत मिळणार आहे . त्याचे तपशील मुख्य अंकातील ( ता . 12 ) जाहिरातीत देण्यात आले आहेत . इच्छुकांसाठी सह्याद्री हॉस्पिटलच्या कर्वे रस्ता , पौड रस्ता , सूर्य हॉस्पिटल , शंकरशेठ रस्ता , फातिमानगर , मगरपट्टा कॉर्नर , बिबवेवाडी , बोपोडी या शाखांमध्ये ( सकाळी साडेनऊ ते साडेपाच ) अर्ज उपलब्ध केले आहेत . सभासदांना कार्डियाक कॅथेटर अँजियोग्राफीसाठी सवलतीचे 6300 चे पॅकेज , मानसोपचारतज्ज्ञ / समुपदेशक या सेवाबाह्य रुग्णसेवा , कृत्रिम सांधेरोपण शस्त्रक्रिया ; तसेच सह्याद्री हॉस्पिटलच्या बाह्यरुग्ण तपासण्यांवर 40 टक्के , डायलिसिसवर 15 टक्के सवलत मिळणार आहे . याशिवाय पुणे व परिसरातील नामवंत दंतविशारदांकडे त्यांच्या नियमित शुल्कावर 25 टक्के सवलत मिळेल . याशिवाय सलोनी क्रोकरी , कर्वे पुतळा , कोथरूड , फोन ः 25388088 , एक्विझिट ड्रायफ्रूट्‌स - भिकारदास मारुती रस्ता , फोन ः 9850897083 , फेस्कॉम ऑफिस ( सकाळी 10 ते सायंकाळी 5 ) रविवार सोडून फोन ः 9850884375 येथेही अर्ज स्वीकारले जातील . या संदर्भातील अधिक माहितीसाठी इच्छुकांनी 9209863330 अथवा 9209908030 येथे संपर्क साधावा . " फडणीस इन्फ्रास्ट्रक्‍चरर्स ' , " लोटस खाकरा - शबरी खाकरा ' आणि " मिटकॉन - ई स्कूल ' , रेडिओ एफएम 93 . 5 हे योजनेचे सहप्रायोजक आहेत . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - सभासदांचे अनुभव मकरंद नागपुरे - " सकाळ सुरक्षा कवच ' च्या सभासदत्वामुळे स्ट्रेस टेस्ट , इको टेस्ट आणि अँजिओप्लास्टी हे सर्व उपचार मला सवलतीच्या दरात घेणे शक्‍य झाले . रजनी फडणीस - निवृत्तीनंतर पेन्शन नाही , साठवलेले पैसे एका बॅंकेच्या आर्थिक अडचणी अडकले होते . अशा वेळी ऑपरेशनची वेळी आली , पण " सकाळ सुरक्षा कवच ' मुळे संकट निभावले . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - आकाशने कॅसेट रिवाईंड केली आणि मग प्ले चे बटन दाबुन रेकॉर्डींग चालु केले . असल्या खराब रस्त्यात आपल्याकडचे राजकीय पक्ष वृक्षारोपण करतात . बहूतेक वेळा हे काम विरोधी पक्षाचे लोक करतात किंवा ' नागरीक आघाडी ' , ' युवक मित्र मंडळ ' असल्या रिकामपणाच्या कामगिर्‍या करणारे लोकं करतात . बहूतेक वेळा उद्देश हा राजकीय हेतूने प्रसिद्ध पावण्याचा असतो . आता रस्त्यातल्या खड्यात झाड कधी जगेल काय ? किंवा जगलेच तर त्याची देखभाल होवून त्याचा वृक्ष होईल काय ? नाही . आपली वर्तमानपत्रात फोटोची हौस भागवली जाते . यातूनच नविन पुढारी घडविले जातात . नेतृत्वगुणाची कसोटी लागून नेतृत्व करणार्‍या पुढार्‍याला पैलू पडतात . त्याच्या केलेल्या कामांच्या यादीत एका आंदोलनाची भर पडते . कोपर्‍यावर एखादे बॅनर लावले जाते . हा एक फायदाच . ~~छान लेख . आता प्रतिसादांची मजा इथे बसून निवांत बघावी म्हणतो . : )~~ हा बदल अजून शिफारस या पातळीवर असल्याने शयातील त्रुटींवर चर्चा निश्चितच होईल . आपल्या कडे कायदे करताना त्यांचा दूरूपयोग होणार नाही याची काळजी घेतली जाते का ? या बद्द्ल मी साशंक आहे . तसेच लहान आणि कुमारवयातील मुलांसाठी ' वंचित विकास ' ह्या समाजसेवी संस्थेचे श्री . विलास चाफेकर ह्यांनी सुरु केलेले ' रानवारा ' नावाचे पाक्षिक आणि ज्ञानप्रबोधिनीचे ' छात्र प्रबोधन ' नावाचे मासिक ही दोन्ही पुस्तके खूप वाचण्यासारखी आहेत . माझा एक मूळ प्रतिसाद पुन्हा देत आहे . प्रत्येक बाब हि सुखदायक आणि घातक असतेच . जो पर्यंत आपण प्रत्येक बाबीला एक ठराविक गुण देऊन तिचे दरवर्षी मुल्यांकन करत नाही तोपर्यंत आपण नुसते शब्दांचे खेळ पाहू . ~~मायबोली आयडी : _नील_ मुलाचे नावः ओम वयः ३ . ५ वर्षे~~ तर या ' बुक ऑफ मॉर्मन ' वरून न्यूयॉर्कच्या सुप्रसिद्ध ब्रॉडवे थिएटरमध्ये " दि बुक ऑफ मॉर्मन " म्हणून एक संगितीका आत्ताच चालू झाली आहे . त्यात मॉर्मन मिशनरी , त्यांच्या श्रद्धा यांची कुठल्याही नॉर्मल भारतीय मनाला विकृत वाटेल अशा पद्धतीने थट्टा केली आहे . ती केली ते केली त्या शिवाय अमेरिकेतील क्रूर / विकृत गुन्हेगारांची नावे त्यात आणली आहे , रोगांची नावे आणली आहेत आणि घृणास्पद गुन्ह्यांची नावेपण थट्टा करत आणली आहेत . हे जर भारतात झाले असते तर आत्ता पर्यंत काय काय झाले असते याचा विचार करावा लागत आहे . मात्र मॉर्मन्सच्या The Church of Jesus Christ of Latter - day Saints संस्थेने काय करावे ? " The production may attempt to entertain audiences for an evening , " but the Book of Mormon as a volume of scripture will change people ' s lives forever by bringing them closer to Christ . " असे म्हणत त्या शो मधील हवा देखील काढून टाकली आणि हकनाक मिळू शकणारी त्या नाटकाची प्रसिद्धीपण अधिक न बोलता , बंद करून टाकली ! ~~वर मी जो वेलीचा फोटो टाकलाय तिला आता फळ धरलंय - त्याचा फोटो -~~ हॅहॅहॅ . आदरणिय चंद्रशेखर तुम्ही णेमकं वर्मावर बोट ठेवल्ये . वरिल कौल ' सहज ' कुण्या ' कौलघे ' कराने कमिशण करुण लिहुण घेत्ल्यासारखा वाटतो आहे . प्रा० अर्जुनवाडकर ह्यांचा मुद्दा विचारणीय आहे . आपण उच्चार करताना बुङ्ढा , विट्ठल , सक्खा असाच करीत असतो . पण . . . आणि हा पण फार महत्त्वाचा आहे ; आपण नेहमी जसा उच्चार करतो तसे लिहीत नाही आणि आपण पूर्वीपासून जसे लिहीत आलो तसेच पुढेही लिहीत राहिल्याने आपले वाचन सुकर होत असते . पुढे वाचा » दुसरी गोष्ट ; व्यक्तीचे स्वातंत्र्य , बोलणे , लिहिणे , राहणे , वागणे , हे आणि इतर या सर्व आधुनिक संकल्पना असून त्यात अधिक खुलेपणा असला पाहिजे , त्याचे समर्थन केले पाहिजे . व्यक्तीचे हक्क आबाधित राहिले पाहिजे . ~~@ किरण्यके - हवा तापवू नका . आम्ही तुम्हाला ओळखले आहे .~~ खूप खूप धन्यवाद सगळ्यांनाच . पहिल्यांदाच माझ्या एखाद्या कवितेला संगीतबद्ध करण्याचा प्रयत्न केला होता . तुम्हा सगळ्यांच्या अभिप्रायावरून तो ब - यापैकी ठीक झाला आहे असं वाटतय . याच श्रेय आशिषला आणि सावनीला . तर आहेच पण तू आरती लिहीच म्हणून रोज मला छळणा - या अल्पना आणि शैलजाला . या दोघींनी असं रोज रोज मला बडवल नसतं तर मी आरती लिहायचा विचारसुद्धा केला नसता . स्थळ - तुमच्या आमच्या घरातलं स्वैपाकघर काळ - रविवार सकाळ साडेदहा अकरा . खमंग नाश्ता मटकाउन श्री दुस - या चहाचे घुटके घेत आहेत . हातात रविवारची पुरवणी . सौ . ओट्याशी उभ्या राहुन पोळ्या करतायेत . पार्श्वसंगीत - " व - हाडी कोण कोण येणार आमच्या सुंदरीचं लगीन . . . सौ : अहो ! ऐकलं का ? श्री : अं . . . हं . . . सौ : झाला बाई एकदाचा साखरपुडा ! मी म्हटलं इजा बिजा तिजा होतंय की काय ? अभीला मात्र चांगलच गटवलं तिनी ! श्री : हो ! . . . सौ : पण लहान आहे तो तिच्याहुन ! श्री : अँ ? . . . मंदी कुठं मोठीय ग ? सौ : अहो ! कोण मंदी ? मी अभीषेक ऐश्वर्याच्या लग्नाचं म्हणतेय ! तसा मला काही दिवसांपुर्वीच वास लागला होता . ही बच्चन मंडळी तिला घेउन काशी विश्वेश्वराला गेली ना ? तेंव्हाच मी म्हटलं की काहीतरी शिजतंय ! नायकीण म्हणाली ` गुरू ' साठी गेले असतील ! पण मी तेंव्हाच ताडलं की हे ` मंगळा ' साठी आहे म्हणुन ! उगाच नाय ऐश्वर्यानं साड्या खरेदी केली . माझा पण लग्नाचा शालू बनारसी आहे बरं . श्री : अरे वा वा ! सौ : अरे वा वा काय ? साड्यांची खरेदी आम्ही केली म्हणुन ! तुमच्या मंडळींवर सोडली असती ना , तर इरकल नाहीतर बेळगावी घेतली असती वन्संनी . श्री : ( चहाबरोबर गिळलेल्या शब्दांचा आवाज ) सौ : तशी मंडळी फार भाविक हो . सगळ्या देवांना जाउन आली ! आपण पण जायचं का ? ऐश्वर्या ट्रॅवलची नवीन सहल आहे , ` शुभ मंगळ ' बच्चन स्टाईल . आणि म्हायतीय का ? अमिताभच्या मेकपमॅनची वहिनी पण आपल्या सोबत येणार टुरवर ! काशी , अजमेर , विन्ध्यवासिनी सगळं कवर करणार . शिवाय बच्चन क्वीज आणि जलसा ते सिद्धीविनायक खास चालण्याची स्पर्धा ! जाउया ना ! श्री : काय म्हणतेस ! सौ : वृंदाबाई फारच हौशी हो . जावयाचा वॉर्डरोब करायला दिलाय , फक्त अभिषेकची उंची मोजुन बनवनार आहे म्हणे . पण मी म्हणते कपाट करायला काय करायचीय उंची ! श्री : खु . . खु . . वॉर्डरोब म्हणजे त्याचे लग्नसमारंभाचे कपडे . हॅ हॅ . . कपाट म्हणे . . सौ : बरं बरं . . पण तरी नुस्त्या उंचीवरुन कसे काय कपडे शिवणार ? सुरवार तंग होऊन अनावस्था प्रसंग ओढावला म्हणजे ? माणसानं कसं प्रॅक्टिकल असावं ऐश्वर्यासाठी जया काय दागिने करणारेय कोणास्ठाउक ? ती कधी काही सांगत नाही की बोलत नाही नुस्ती वामांगी रखुमाई आहे . आता दागिने घेउन टाक म्हणावं ! नाहीतर लगीनसराई सुरु झाली म्हणजे सोनं कडाडायचं ! आधीच दहा झालंय ! श्री : आपल्याला काय करायचंय ? सौ : वा असं कसं ? आपल्या घरची मंडळी आहेत ही ! आपले बंटी - बबली तसे हे रोज भेटणारे ! टीवीवर हो ! इतक्यांदा तर माझी बहीणसुद्धा भेटत नाही मला ! मी तर म्हणते चांगला घसघशीत आहेर करायला हवा . हेअरबँड दिला तर चांदीचा ? श्री : काहीतरी काय ? ऐश्वर्या कुठे घालते हेअरबँड ? सौ : ऐश्वर्याला नाही हो . अभिषेकला म्हणतेय मी . बघितलंत ना टीवीवर ? श्री : अँ हो का ? असेल असेल ! सौ : तर मग ठरलं ! अचानक मुहुर्त ठरवतील आणि आपली मात्र धावपळ . आधीपासुन तयारी ठेवली पाहिजे . मी पण सकाळी फिरायला जातेय . असं स्लीम दिसलं पाहिजे . तुम्ही पण लक्ष द्या जरा . ढेरी दिसतीय केव्हढी ! श्री : हॅ . . काहीतरीच तुझं ! सौ : आणि गंमत सांगायची राहिलीच तुम्हाला ! मी किनै , मंगलाष्टक पण रचलंय . पाठवुन देणारेय जयावैनींना . आपली बाजु कमी नको पडायला . म्हणुन दाखवु का ? अभिषेकाशी जडले नाते विश्वसुंदरीचे । स्वयंवर झाले ऐशुचे , स्वयंवर झाले ऐशुचे । श्री : वा ! वा ! सरोजिनी नायडुंनंतर आपणच ! सौ : हो कळतात बरं हे टोमणे . पण खरं सांगु , कधी कधी वाटतं , यांच्या सगळ्या खाजगी गोष्टी किती पब्लिक होतात नै ? म्हणजे प्रायवसी कशी ती नाहीच . आपण आठवतं लग्नाआधी चोरुन टेकडीवरच्या मारुतीला गेलो होतो ? श्री : आणि तुझी चप्पल हरवलीवती . सौ : हुं तेच कसं हो आठवतं तुम्हाला ? तुमच्यासारखा शुंभ माणुस नै पाहिला मी . मी सांगतीय काय आणि तुम्ही बोलताय काय ? श्री : अग चिडतेस काय अशी ? मजा केली ग मी . खरंय तुझं म्हणणं , त्या आठवणी फक्त आपल्या आहेत आणि त्याची सर कुठल्याही बेंटलेला येणार नाही ! सौ : काय बेंटेक्स ! मी काही बेंटेक्स फिंटेक्स घालणार नाही . सांगुन ठेवतेय , सगळे लॉकरमधले दागीने आणायचे आहेत . श्री : हो माझे आई हो ! तु म्हणशील ते खरं ! आणि अशा त - हेने ही साठा उत्तराची कहाणीही श्रींच्या शरणागतीने सफल झाली ! सुरुवात : यात पहिल्या १० % भागात स्थल , काल , व्यक्ती यांच्याबद्दल माहिती देणारे प्रसंग घडतात . मध्य : पुढच्या ७५ % भागात नाट्यमय ताण वाढत जातो आणि आणीबाणीच्या परिस्थितीत अत्युच्च ताणापाशी क्लायमॆक्स , इथून माघार अशक्य . शेवट : आणि मग उरलेल्या १५ % भागात ताणाचे निराकरण आणि तात्पर्य समजते . पापी रे मानसा , हा बसला बाजारात लोकाची लेक बाया याने घेतली नजरात बाजारात कसले कसले लोक येतात . त्यांच्या नजरा दुस - याच्या बायाबापड्यांवर फिरत असतात . . . अशाच एका नजरेची तिला दळण दळता दळता आठवण होते . . . . आणि दुसरीला सावध करण्यासाठी ती तीला हे ओवीतुन सांगते . मला पण हे झाड नवीन . बघितलेले नाही अजून . पक्षी फळे खात नाहीत म्हणजे बहुतेक बाहेरुन आलेले झाड आहे . आमचा खाद्या एवेएठी शुक्रवारी रात्रीच सुरू झाला होता सिंड्रेलाकडे . तिने दहीवडे , गाजर का हलवा , बिरड्याची उसळ > > तुमच्या एकंदर तयारीला उशीर का झाला सकाळी ते आत्ता लक्षात येतेय जिस ज़माने में पी . टी . वी . आता था तब नायरा आपा को बार बार सुना था . बाद में इंटरनेट पर भी सुना . सागर भाई उनकी तबियत में एक अजीब सी विकलता है जो उन्हें रूहानी आवाज़ में तब्दील कर देती है . ये सरहद के लफ़ड़े बंद हो जाएं तो कभी नायरा आपा से पचास के दशक के हिन्दुस्तानी गीतों के वर्शन गवाना चाहिये . और हाँ एक बात कहना तो भूल ही गया . . . . आवाज़ पर तबियत हमेशा भारी रहती है . . . सुनने वालों अपने कानों में समेट लो नायरा आपा का नि : ष्पाप स्वर . मी आज पवई उद्यानात जाऊन ( ऑफिस अवर्समध्ये ) बकुळीची फुले गोळा करून आणली आणि डेस्कवर ठेवलीत . अगदी झाड हलवून ताजी ताजी फुले गोळा केली . - - - - - - - - - - - अपडेटः ( ४ - सप्टेंबर २००९ ) आम्ही तिला पेड ऑप्थाल्मोलॉजीस्ट कडे नेउन आणले . . ती म्हणाली काही प्रॉब्लेम नाही . तिच्या लाँग साईट मधे किंचीत दोष आहे पण तो वयाप्रमाणे आपोआप ठीक होतो . . सी यु आफ्टर २ ईअर्स . . २ कप मोड आलेली मटकी १ च . काळा मसाला पावडर १ च . लाल मिरची पावडर २ च . लाल काश्मीरी मिरची पावडर ५ - ६ लसूण पाकळ्या २ मोठे च . सुके खोबरे किसलेले ८ - १० कडी पत्ता पाने १ च . जिरे १ च . मोहरी कोथिंबीर १ कांदा पिडांकाकांचे धाकटे बंधू बसले आहेत का ? हनुवटीवर तीळ असलेला गोंडस मुलगा कोण आहे . ? नवीन umedetil शिक्षकांना असे वागवणे ठीक नाही . गलगंड पगार गेणारे काम करत नाहीत तर मग विव्हर करा ? काल १ तारखेला सूर्य ग्रहण होते . काळ्या काचेतून पाहिले , मुलांना तर अजिबात अप्रूप वाटले नाही . सर्वांचे व्यवहार अगदी बरोबर चालले होते तेव्हा माझ्या लहानपणीच्या ग्रहणकाळातील आठवणी जाग्या झाल्या . आधीच सांगतो . ज्यांना बिभत्स रसाचं वावडं आहे , किंवा ज्यांची हृदयं कमकुवत आहेत , अशा दोन्ही प्रकारच्या लोकांनी ह्या सिनेमाच्या वाट्याला जाऊ नये . कारण हा चित्रपट अतिशय अंगावर येणारा असा आहे . मेंदूला झिणझिण्या येणं म्हणजे काय याचा अनुभव हा सिनेमा देतो . सध्याच्या इंधन समस्येवर तोडगा काढणे ही काळाची गरज आहे . आतापर्यंत फक्त खनिज तेल वापरूनच ऊर्जा निर्मिती करता येते असा समज होता . परंतु आता शास्त्रज्ञांनी बऱ्याच पर्यायी ऊर्जाप्रणाली पुढे आणल्या आहेत . यात वायुजन्य ऊर्जा , सौर ऊर्जा , लाटांपासून ऊर्जा निर्मिती , सागरी प्रवाहांतील तपमानाच्या फरकाचा फायदा घेऊन ऊर्जा निर्मिती , भू - औष्णिक ऊर्जा असे अनेक पर्याय आहेत . परंतु या सर्व ऊर्जाप्रणालीवर निर्सगाचे नियंत्रण चालते . आणि मानवी इच्छेवर निसर्ग चालत नाही . त्यामुळे यापासून आपल्या ऊर्जेच्या गरजा भागवता येणे अशक्य आहे . रासायनिक ऊर्जा निर्मिती व आण्विक ऊर्जा निर्मिती प्रक्रिया या दोनच मानवी हुकमाखाली राहू शकणाऱ्या ऊर्जानिर्मिती पध्दती आहेत . पण या पध्दती खर्चिक आणि धोकादायकही आहेत . अशा परिस्थितीत शास्त्रज्ञांना दोनच आशेचे मार्ग आहेत . एक म्हणजे हायड्रोजनचा इंधन म्हणून वापर करणे आणि दुसरा मार्ग म्हणजे अणु ( साधन ) संघटन किंवा फ्यूजन . परंतु हे ऊर्जास्त्रोत प्रचलीत होण्यासाठी अजून बरेच संशोधन करावे लागणार आहे . खनिज इंधनाव्यतिरिक्त सध्या प्रचलित असणारे ऊर्जाप्रकार पुढे संक्षिप्तपणे सांगितले आहेत . ~~अनुशन्गाने एक सत्य कथा आठवली ती योग्य होइल इथे सान्गने .~~ घाटकोपरच्या एका मैफलीतलं यमन रागाचं फार सुंदर रेकॉर्डिंग होतं ते ! किराणा पद्धतीची , सवाईगंधर्वांच्या तालमीखाली तावूनसुलाखून निघालेली फार अप्रतीम गायकी होती त्यांची ! किराणा पद्धतीनुसार एकेका स्वराची बढत करून विकसित केलेला राग , अतिशय सुरेल अन् जवारीदार स्वर , स्वरांचं अगदी छान रेशमी नक्षिकाम करावं अशी आलापी ! खरंच , दस्तुरबुवांचं गाणं म्हणजे सुरेल , आलापप्रधान गायकीची ती एक मेजवानीच असे ! असो ! दस्तुरबुवांच्या गायकीवर लिहायला मी अजून खूप लहान आहे . आणि त्यांच्या गाण्यावर कितीही जरी भरभरून लिहिलं तरी त्यांच गाणं शब्दातीत होतं हेच खरं ! वाईट वाटलं वाचून कुठून बरं येत असेल गरिबांच्या मुलांमधे एवढा समजूतदारपणा ? कुठुन येत असेल मनावर ताबा मिळवण्याची शक्ती ? गरिबीमधे काय अशी ताकद असते की , दोन वर्षांच्या मुलालाही अकाली शहाणपण यावं ? > > > हे प्रश्न मलाही खूपदा पडतात . कधीकधी अकबर - बिरबलाची बागेतले गुलाब आणि ऊनपावसात तगून राहिलेले रानटी गुलाब ह्यांची गोष्टही आठवते . परिस्थिती माणसाला घडवते हेच खरं ! जगाभरात मधुमेहाचे प्रमाण वाढत आहे , त्यापेक्षासुद्धा भारतात प्रमाण अधिकच वाढत आहे . रौशनीकडे बसलो असताना मध्येच एकदम मी भानावर यायचो . माझा माहोल , माझा पांढरपेशी सुसंस्कृत समाज मध्येच मला , मी कुठे बसलो आहे , का बसलो आहे , हे प्रश्न विचारायचा , त्यांची जाणीव करून द्यायचा ! पण मी आज रौशनीला बोलू देणार होतो , तिचं सगळं म्हणणं ऐकून घेणार होतो . आणि मी का भीड बाळगू माझ्या सुसंस्कृत पांढरपेशी समाजाची ? माझ्यासमोर बसलेली बयाही माझी लेखी सुसंस्कृतच होती ! त्यावेळच्या ऑफिसतर्फे मिळणा - या फुकट वैद्यकीय सवलतींच्या लाभासाठी आम्ही तिथं , जहांगिर मध्ये . ओपिडिच्या जवळच थांबलो आहे , नंबर यायची वाट बघत . तेवढ्यात एक अ‍ॅम्ब्युलन्स येते , टँ टु टँ टु करत , दरवाज्याजवळची गर्दी बाजुला होते , त्यात आम्ही पण . दवाखान्यात आधीच माहीती कळाली असणार आहे , त्यामुळं तयारी आहेच . अर्ध्या मिनिटात ऑक्सिजन , सलाईन , अजुन काय काय बाहेर येतं , मागचा दरवाजा उघडतो रुग्णवाहिकेचा , अन स्ट्रेचर वर पहिल्यांदा चकचकीत पॉलिश केलेले बुट दिसतात अगदि स्वच्छ पांढ - या शुभ्र मोज्यांसहित , मग झक्कपैकी काळी कुळकुळित पँट . नंतर मात्र थोडीशी हिरवी चादर . चर्चेत दोन वेगवेगळे मुद्दे आलेले आहेत : १ . वैद्यकाच्या व्यासायिक मनोवृत्तीत बदल झाला आहे का ? ( ऋषिकेश यांच्या आप्तांचा करुण / तिखट विनोद म्हणजे " पेशंट चुकुन बरा झाला तर माझ्या पोटापाण्याचं काय " म्हणणारा डॉक्टर . ) २ . वैद्यकाचा प्रयोग वेगळा झाला आहे का ? साधारणपणे मागची शंभर सव्वाशे वर्षं आपण तेल विहीरींमधून तेल उपसतोय आणि वापरतोय . तेल हा मानवाच्या जीवनातला सर्वात सोपा आणि सर्वात स्वस्त उर्जा स्त्रोत आहे . तेल याचा अर्थ नुसतंच आपल्या गाड्यांमध्ये भरायचं पेट्रोल किंवा डिझेल नव्हे तर याचा अर्थ फार मोठा आणि समर्पक आहे . उर्जा निर्माण करण्यासाठी लागणारं तेल आणि वायू , लोकांची किंवा सामानाची एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी वाहतूक करण्यासाठी लागणारी तेलं आणि वायू आणि अन्न पदार्थांच्या निर्मितीसाठी लागणारी उर्जा हे सर्वात मोठे प्रकार यात मोडतात . अन्न पदार्थांच्या निर्मितीतही शेत नांगरण्यापासून , किंवा रासायनिक खतांच्या आणि औषधांच्या निर्मितीपासून ते शेवटी तयार धान्य किंवा त्यापासून केलेली उत्पादनं जगभरात सगळीकडे तुमच्या दारात पोहोचवण्यापर्यंत संपूर्ण साखळीचा समावेश आहे . हे फक्त मुंबईच्या तमाम कष्टकरी महिलांचे विचार नाहीत तात्या ! जगातल्या सगळ्या आया ( होय हो , परदेशातल्यासुद्धा ! ) आपापल्या मुलांशी अश्याच जिवाभावाने बांधलेल्या असतात आणि नोकरी किंवा इतर गोष्टींपायी त्यांच्या मनाची अशीच कुतरओढ होते . मुले लहान असताना , लहान आहेत म्हणून तर मोठी झाल्यावर ' आता मोठी झालीत ' म्हणून काळजी हा प्रकार कोणत्याही आईला चुकत नाही . आईच्या मायेला स्थल कालाचे बंधन नाही . व्हिसाचीही गरज नाही . भारतात बसलेली आई परदेशातल्या मुलाजवळ मनाने असतेच . तुमचीच ओळख तुम्ही करून द्यायची आहे सर्व वविकरांना . . . . उखाण्यातून . . . अर्थात तुम्ही स्वतःच नाव घ्यायचय . ' देहबोली ' ह्या शुचींच्या सुचवणीला अनुमोदन . थोडा छिद्रान्वेषीपणा करायचा झाला तर ' एकाद्या व्यक्तीचे सापेक्ष महत्व जाणण्याबाबतचे कसब राडारसदृष अचूक असते ' हे बहुतेक radar - like accuracyचे शब्दशः भाषांतर असावे . त्याऐवजी एकलव्य - लक्ष्यवेधसारखी इतर एखादी मराठीत अधिक रूढ असणारी उपमा चालून जावी , असं वाटतं . शक्य असल्यास मुलाला सांभाळायला बाई आणि देखरेख करायला आजी आजोबा हा ही एक चांगला पर्याय ठरू शकतो . म्हणजे आजी आजोबांना त्यांच्या वयाला न झेपणारी धावपळ करायला नको आणि परक्या बाईवर देखरेखही झाली . आम्ही आइकलं व्हतं त्या परमानं खरं तर त्ये डबोलं आयेचं न्हवतंच . पन त्ये डबोलं द्येउनशान त्या उद्योगपतीनं राजाला पटवूनशान घ्यातलं . ~~बाप्रे . . भिती ने अंगावर काटा आला असं ही नाही म्हणता येत : ड~~ वरुण यंत्राविषयीच्या बातमीमुळे हा धागा सुरू झाला . त्या बातमीतील डॉ . मराठे यांना आयआयटी बॉम्बेच्या पुणे चॅप्टरने , संशोधकांच्या प्रदर्शनात बोलाविले होते . त्यांच्या दाव्यात तसेच प्रायोगिक निरीक्षणांमध्ये काही दम नव्हता परंतु ही बाब त्यांना मान्य होती . स्वतःच्या खर्चाने मला प्रदूषणकारी खेळ करू द्या एवढीच त्यांची अपेक्षा दिसली . अडीच वर्षांपूर्वी मी त्यांना पहिल्यांदा भेटले तेव्हा दोघांना हाक काय मारायची हा माझ्यापुढे जेन्यूईन प्रश्न होता . जोशी काका आणि जोशी काकू असं नॉर्मल मध्यमवर्गीय घरातील मुलंमुली मध्यमवर्गातीलच मध्यमवयीन मराठी स्त्री पुरुषांना संबोधतात . मी प्रत्यक्ष भेटण्या आधी जेव्हा श्रीयुत जोशांशी फोनवरुन बोलले तेव्हा माझ्या बाबांच्या परिचितांपैकी एक ह्या इथे परक्या देशात आपल्या बरोबर फोनवरुन बोलत आहेत ह्याचे भान वगैरे ठेवून मी आवाजात नम्रपणा , आणून त्यांना संभाषण संपवताना म्हणाले की ' " ठिक आहे जोशीकाका मी ह्या शनिवारी येते . " माझं वाक्य पुरं व्हायच्या आत जोशी भडकले . " मला काका म्हणू नकोस . तसलं काही म्हणवून घ्यायच माझं वय आहे का ? " अरेच्चा ! ! ओके . मी माझ्याजवळच्या पत्त्यावरचं नरेन्द्र जोशी हे नावही वाचून ठेवलं . बाहेरच्या लोकांसाठी मुंबईची ओळख जरी उद्योगसंस्कृती अशी असली तरीही मला मात्र मुंबईची खाद्यसंस्कृतीच जास्त भुरळ घालते . पिझ्झा हट् , मॅकडोनाल्डस् , सब् - वे अशा परकीय आक्रमणांना न जुमानता चाट , सॅन्डविच् , डोसा , वडापाव विकणारे असंख्य एतद्देशीय भय्या , दादा , काका , अण्णा हे मुंबईकरांच्या उदराभरणाचा गाडा सुखेनैव हाकत आहेत . मुंबईकरांच्या रसनेची आणि त्याचबरोबर खिश्याचीही काळजी घेणारी ही चालतीबोलती रेस्टॉरंट्स हेच मुंबईचे खरे वैशिष्टय आहे असे मला वाटते . मुंबईच्या खाद्यसंस्कृतीविषयी बोलताना अग्रपूजेचा मान चाटचा आणि त्यातही भेळेचा ( की भेळीचा ? ) काही जण मानतात की भेळ गुजरातहून आली , तर काही जण म्हणतात उत्तरप्रदेशातून . ( पण भेळ बनवणा - यांसाठी भय्या हे कॉमन संबोधन असल्यामुळे भेळेचा जन्म एखाद्या उत्तरप्रदेशीय रसोईत झाला असावा हे माझे मत ) पण भेळेचा बनिया संस्कृतीशी जवळचा संबंध असावा . गल्ल्यावर बसल्याबसल्या तोंडाला चाळा म्हणून कुरमुरे , शेव आणि चाट मसाला ह्यांचे मिश्रण जन्माला आले असावे . नंतर कुण्या देशीच्या बायडीने ( बुवानेही असेल कदचित ! ) त्यात आपल्या कल्पकतेची भर घालून आजची साग्रसंगीत भेळ तयार झाली असावी . भेळेचं माहेर कुठेही असो . आज ती सासरी सुखाने नांदते आहे . भेळेचा USP हा की ती चुटकीसरशी तयार होवू शकते . तळणे , शिजवणे , भाजणे ही भानगड नसल्यामुळे एकदा का कच्चा माल तयार असला की पाचव्या मिनिटाला खायला सुरुवात करता येते . पण रस्त्यावरच्या भेळेचा ख्ररा आनंद लुटायला थोडं आंधळं व्हावं लागतं . भय्याच्या हातांचा रंग , चटणीसाठी वापरलेलं पाणी वगैरेचा विचार करायला लागलात तर भेळ तुमच्या कधीच पचनी पडणार नाही . फक्त कल्पना करा की समोर निळाशार समुद्र पसरलेला आहे , त्या स्वच्छ किना - यावर भेळेचं एक टुमदार दुकान आहे . तुम्ही तिथे गेल्यावर पांढराशुभ्र एप्रन नेसलेला भय्या अदबीने तुमचे स्वागत करीत आहे आणि ग्लोव्ह्ज घालून नुकत्याच निर्जंतुक केलेल्या पातेल्यात टी - स्पून टेबलस्पूनच्या मापाने भेळ बनवतो आहे . शेजारीच एका फलकावर भेळेच्या आहारमूल्याचा एक तक्ता लिहिलेला आहे . हे चित्र म्हणूनच ठीक आहे . पण प्रत्यक्षात भय्या जर असे वागू लागला तर लोक नक्कीच त्याच्या एक ठेवून देतील आणि त्याला भानावर आणतील . ( " बागबान " नावाचा एक अतिशय सुमार हिन्दी चित्रपट पाहिला आहात का ? त्यातल्या सलमान खानच्या अतिचांगुलपणामुळे मला अशीच एक ठेवून द्यावीशी वाटत होती ! ) जी गोष्ट भेळेची तीच पाणीपुरीची . लाल फडकं लपेटलेल्या स्टीलच्या घड्यात न बुचकळलेली पाणीपुरी खाल्ली तर माझं पोट नक्कीच बिघडेल ! The secrets of a perfect bhel / panipuri lie in these imperfections ! नाही म्हणायला मिनरल वॉटर पाणीपुरी नावाचे एक फॅड आले होते कधीतरी . पण मुंबईकरांना फार काळ मानवले नाही . जुहूचा किनारा , खारी हवा , सुखद गारवा , आणि वाळूत अंथरलेल्या चटईवर बसून सूर्यास्त पहात आणि नाकाडोळ्यातलं पाणी परतवत कागदी द्रोणातल्या अगदी तळाशी रहिलेल्या चुरमु - यापर्यंत खाल्लेली झणझणीत पण चटकदार भेळ ! तिची सर पंचतारांकित हॉटेलातल्या जेवणालाही येणार नाही . अगदी फुकट असलं तरीही … अशा भेळेच्या कर्त्याकरवित्याविषयी पुन्हा कधीतरी ! तर झालं काय होतं , ४१४२७ चा काहीच पत्ता लागत नाही बघून जोशीसाहेब स्वत : आता त्याच्या मागे लागले होते . त्यांच्या तावडीत पहिल्यांदा आमचे शितोळे सापडले . जोशीसाहेब तर त्यांच्या मागे हात धुऊन लागले . . . . हे करा आणि ते करा . शेवटी त्याला लागणारे सगळे पार्टस‍ जमा झाले आणि त्याचा हा मोठा ढीग साठला होता . पण शेवटची असेंब्ली काही होत नव्हती . कारण त्याला लागणारी एक सब‍ - असेंब्ली होत नव्हती . कारण त्यासाठी लागणारा एक कॉंपोनंट तयार होत नव्हता . यालाही अर्थात कारण होतेच . आमच्याकडे एक बरं असतं . सगळ्यासाठी सगळ्यांकडे कारणं तयार असतात . काही विचारले की सांग कारण . थोडक्यात काय , कॉंपोनंट नाही म्हणून सब असेंब्ली नाही , ती नाही म्हणून मुख्य असेंब्ली नाही , त्यामुळे माल जाणार नाही . मनावरचे विचारांचे दडपण दूर झाले होते . आता मन भरारी मारण्यासाठी सज्ज झाले होते . सदरील संस्थेने काही वर्ष संशोधन करुन निष्कर्ष काढले आहेत असे वाचले आहे . त्यामुळे गोमूत्र अर्क शरिरासाठी उपयुक्त नाही असे म्हणायला शास्त्रीय अधिकार आपल्या प्रतिसादात दिसत नाही . ~~जे जे म्हणेन मी माझे , ते सर्वकाही गेले … . .~~ ~~अहो रुप महो ध्वनी : ह्या संस्कृत उक्तीची ह्या निमित्ताने आठवण झाली .~~ धुळे जिल्ह्यातील ग्रामीण महार कुटुंबामध्येही पितृसत्ताक पद्धती आहे . त्या अनुषंगाने कुटुंबसंस्थेशी निगडित वैशिष्ट्यपूर्ण शब्द दलित - महार जातीच्या बोलीत आढळतात . उदा० देरवट , पोटखालना , रांडमुंड , लोकसोयर्‍या , घरघुशी , दूदभाऊ , दूदबहीन , रांडम्या , रांडकुली , रनबल्या इत्यादी . आता पूर्वीइतके साधेसुधे दिवस राहिले नाहियेत ना म्हणून जरा प्रतिसाद लिहिताना विचार करावा लागतो ( जसं कि या प्रतिसादाचा पुढे काय परिणाम होईल , झालंच तर लेखन संकेतस्थळाच्या एकूणच उद्देशाला पूरक आहे का नाही , शिवाय " मराठी संकेतस्थळांचे भवितव्य " वगैरे वगैरे . . ) त्यामुळे जरा बिचकूनच आहे ! पण आता मात्र रहावले नाही आणि लिहून टाकला एकदाचा प्रतिसाद . हा लेख श्री डग्लस बुलीस यांच्या लेखावर आधारीत आहे . जवळ जवळ त्यांच्या लेखाचे भाषांतरच म्हणाना ! मी अर्थातच यात बरीच भर घातली आहे पण मूळ लेखाचा ढाचा तोच ठेवला आहे . त्यांचा हा लेख आर्मको वर्ल्डवर प्रसिध्द झाले आहे . त्यांनी ते भाषांतर करायला परवानगी दिली आहे त्याबद्दल त्यांचे आभार मानावे तेवढे थोडेच आहेत . १ ) वड्यांसाठीचे सर्व साहित्य एकत्र करुन त्यात दिड ते दोन वाट्या पाणी घालून नीट ढवळून घ्या . गुठळ्या मोडून घ्या . २ ) जाड बूडाच्या पातेल्यात किंवा कूकरमधे ते मिश्रण शिजत ठेवा . सतत ढवळत रहा . ३ ) गोळा जमू लागला कि ते मिश्रण एका ताटात ओता . वाटीच्या तळाने सपाट करुन घ्या . साधारण एक सेमी पेक्षा थोडी कमी जाडी ठेवा . व ते मिश्रण थंड होऊ द्या . ( ज्या भांड्यात मिश्रण शिजवले ते न धूता तसेच ठेवा ) ४ ) तव्यावर खोबर्‍याचा किस ख्ररपूस परतून घ्या . तो बाजूला काढून खसखस परता . ५ ) मग तेलात कांदा खरपूस परतून घ्या . ( थोडा चिरलेला कांदा बाजूला ठेवा . ) त्यातच लसूण पाकळ्या परता . ६ ) आता तळलेला कांदा , लसूण , खोबरे व खसखस बारिक वाटून घ्या . ७ ) थापलेल्या मिश्रणाच्या शंकरपाळ्याच्या आकाराच्या पण थोड्या मोठ्या वड्या कापून घ्या . ८ ) ज्या भांड्यात वड्यांचे मिश्रण शिजवले त्याला चिकटलेले मिश्रण आता सुटून आले असेल , ते काढुन घ्या . ( वड्यांचा चूरा ) ९ ) तेलाची हिंग जिरे मोहरीची फोडणी करुन त्यात हळद घाला व बाजूला ठेवलेला कांदा त्यात घालून परता मग पाणी ओता . १० ) त्यात लाल तिखट , मसाला , वाटलेले मिश्रण , कोकम किंवा चिंच घाला , व मिश्रण चांगले उकळू द्या . ११ ) मीठ घाला , वड्यांचा चुरा घाला , परत उकळी फूटली कि वड्या टाका . एखादा कढ आला कि नारळाचे दूध घाला . मग उकळू नका . हा रस्सा थोडा झणझणीतच चांगला लागतो . शक्यतो साखर , गूळ नकोच . १२ ) साध्या भातबरोबर किंवा थोडा खडा मसाला घातलेल्या पुलावाबरोबर खा . शिवाजी आणि सावर करांच्या नावावर राजकारण करणे बंद करा , सर्व आपल्या फायद्या साठी करीत आहात हे जनतेला कळू लागले आहे . केवळ आजूबाजूची गावे या स्पर्धेत भाग घेतात म्हणून नव्हे , तर गावातील लोकांना आरोग्य आणि स्वच्छता यांचे महत्त्व पटवून देण्याकरिता त्यांनी संत गाडगेबाबा ग्रामस्वच्छता अभियान व निर्मलग्राम योजनेत भाग घेतला . त्यानंतर अक्षरशः कात टाकल्यासारखे हे गाव बदलले . गुरूसी शाप देतां निर्धारीं ॥ आपण नरक भोगावे कल्पवरी ॥ राव म्हणे चतुर सुंदरी ॥ बोललीस साच तें ॥ २४ ॥ एकदा एक माणूस असं जाहीर करतो की त्याच्या कुत्र्याला छान इंग्रजी येतं . तो तशी पैज लावतो . बरीच लोकं त्याच्या घरी गोळा होतात . तो हातात एक बिस्कीट घेतो आणि कुत्र्यासमोर धरुन त्याला म्हणतो " Take Tommy , take . " तर टॉमी जाउन बाजूच्या भिंतीला टेकतो . हा प्रकार हल्ली मराठीत झाला आहे काय ? हा प्रश्न कठिण आहे . मराठी स्वभाषा म्हणून बोलणार्‍या सभ्य समाजात कसे बोलले जाते ? अनेक वर्षे महाराष्ट्राबाहेर राहिल्यामुळे याबाबतीत मला ताजे काही सांगता येत नाही . " डॉक्टर्सना बोलवा " असे म्हणणारी एक नर्सबाई आमच्या इस्पितळात होती , बहुतेक लोक मात्र " डॉक्टरांना बोलवा " असे म्हणत . प्रत्यय लावत असल्यामुळे नर्सबाईंच्या बोलण्यातला " डॉक्टर्स " शब्द वरील निकषाने " मराठी " होतो . कदाचित या नियमाच्या बाबतीत हा मराठीतला संक्रमणाचा काळ आहे . ~~प्रश्न असा पडलाय की मी नक्की कोण आहे ? आपण नक्की कोण आहोत ?~~ सांदणदरीबाबत खरं म्हणजे फोटो दाखवून किंवा सांगून खरं रुप कळतच नाही . शप्पथ अहो ! वल्लीच्या धाग्यावरचे फोटो पाहून " जायलाच पाहिजे " असं वाटलं खरं . पण तिथं पोचल्यावर कळलं , राजेहो . . . हे प्रकरण फोटोत दिसतं त्याच्या लाखपटीनं भारी आहे . रतनअबोलीची वेणी माळलेली आणि निळ्याजांभळ्या वस्रालंकारात संध्येसारखी बहरलेली तू तळ्याकाठच्या केवड्याच्या बनात आपल्याशीच हसताना मला दिसली नसतीस तर आज माझ्या जीवनाच्या अस्ताचलावर हा भुलावणा सप्तरंगी सोहळा असा सर्वांगानी फुलारलाच नसता पुस्तकपरिचय आवडला . लहान मुलांसाठी अशा वेगळ्या स्वरूपाचं , वेगवेगळ्या क्षेत्रांतली माहिती सोप्या भाषेत एकत्र देणारं पुस्तक नक्कीच उपयुक्त ठरेल असं वाटतं . मैत्री कशी हवी . . . . मोरासारखी नाचणारी ; निखळ आनंद देणारी कोकीळेच्या स्वरात गाणारी ; सुखसंवाद करणारी प्राजक्तासम नाजूक ; हळूवार सुगंधी पखरण रातराणीसम गंधीत ; मस्त धुंद करणारी प्रवाहासम वाहती ; हवी तिथे नेणारी खडकाहूनी अचल ; खंबीर आधार देणारी मेणाहूनी मऊ ; हवी तशी दबणारी सोन्यासारखी झळाळणारी ; मैत्रीचा कस दाखवणारी अन आरशासम पारदर्शी ; जणू तुमचीच प्रतिकृती मैत्री अशी असावी ! टीप - अबक हे या माणसाचे खरे नांव नाही . त्यांचे खरे नांव वेगळेच असून ते मी त्यांच्या परवानगीशिवाय येथे देऊ शकत नाही . मात्र सर्वप्रथम आपण सर्वजण थोडे वादातीत असे technical मुद्दे समजून घेतले तर त्याप्रमाणे यावर उपाय योजता येतील . मी परत आल्यावर एक माणुस ( हमाल ) एक ट्रॉली घेऊन आला व म्हणाला साहेब दुसरी कडुन बाहेर काढतो फक्त ४५० डॉलर ध्या ! ! ! मी त्याला म्हंटल की असं कोणतही सामान माझ्याकडे नाही जे काढुन देण्यासाठी तुझ्या बरोबर येऊ . तरी सुध्दा तो माझा पिच्छा सोडेनाच् . . शेवटी बराच वेळ वाट पाहुन कटाळुन तो निघुन गेला . काऊंटर वरचे कर्मचारी तर इतके उध्दटपणे वागले की सौजन्य कशास म्हणतात ते त्यांना माहितच नव्हते ! ! ! माझ्या बॅगेत डिजिटल कॅमेरा होता , , मला वाटले की त्याच्या वरुन हेलोक त्रास देणार पण नशीबाने तसे काहीच झाले नाही . मदनबाण . . . . . मनाच्या या विचित्र अवस्थेचा शरीरावरचा सर्वात मोठा आणि भयानक परिणाम म्हणजे आत्मघात ! दुर्दैवाने वेळीच उपचार न मिळालेले कितीक लोक या परिणामाला बळी पडलेले आपण वृत्तपत्रात वा प्रत्यक्षात पाहतो . ~~मी मुलगा , तू मुलगी तू साडी , मी लुंगी !~~ कामावर पोहचल्या पोहचल्या मी सर्व प्रथम जो व्यक्ती मला भेटण्यासाठी योग्य वाटला तो म्हणजे आमचे अकांन्टट श्री . जगराम सिंग जी त्यांना जाउन मी माझ्या हिशोबा बद्दल विचारले , माझा पगार हा कोणाच्या मार्फत राजीवजींच्या जवळ जातो व किती ? आता मात्र मला चक्कर येण्याचीच वेळ आली होती . . . कारण माझ्या हिशोबाने माझा पगार हा १८०० . ०० रु होता व तो नेहमी मला राजीवजींच्या मार्फत मीळत होता पण येथे तर मोठेच लफडे चालू होते . . . . माझा पगार हा कार्यालयातून आनंद मार्फत राजीवजींना मिळायचा ३८०० . ०० रु . व माझ्या हाती यायचे फक्त हजार रुपये तथा राजीवजी म्हणायचे की तुझे आठशे रु . हे माझ्या कडे जमा राहतील ज्यावेळी तुला गरज लागेल तेव्हा तु परत घे . . . झाले मी मात्र तेथेच मटकन बसलो व म्हणालो धोका , असला कसला हा धोका छे कोणावर भरोसा करुन फायदा नाही एकतर पुर्ण पगार नाही जे मीळत होता त्यातील देखील अर्धे हाती . . . . नकोच आज काहीतरी फायनल करुच . त्याच क्षणी परत हरिद्वारच्या बस मध्ये बसलो व तडक शर्माजींच्या जवळ गेलो व सर्व कहानी - कथा त्यांना सांगितली डोळ्यातून रागाने पाणी वाहू लागले होते व शर्माजी मला समजावून सांगत होते की अजून काही फरक नाही पडला आपला रस्ता बघ . . नवीन मार्ग शोध काही जास्त नुकसान झाले नाही उलट तु येथेच येऊन काही ना काही शिकला आहेस , माझ्या ही डोक्यात ही गोष्ट व्यवस्थीत बसली की चल काही हरकत नाही आपण मार्ग काढूच . ~~नाट्या > > अनिल अवचटांचं कुठल पुस्तक म्हणतोयस तु ? मला वचायला आवडेल .~~ ह्या स्कारचा तरसांवर भारी जीव . त्यांच्या मदतीने सिंबा आणी मुफासा ह्यांचा काटा काढुन जंगलाचा राजा बनण्याचे त्याचे स्वप्न असते . लवकरच स्कारच्या सैतानी मेंदुत असा एक कट शिजलाही जातो . आपल्या क्रुर आणी काहिशा विकृत तर्स मित्रांच्या सह्हायाने स्कार त्या कटाची जोरदार अंमलबजावणी करतो . ही कथा आहे क्लॉडियो करोलो या एका चॉकलेटवेड्या इटालियन माणसाची आणि जगातले सर्वात शुद्ध आणि उत्कृष्ट चॉकलेट बनवण्याच्या त्याच्या ध्यासाची . हा करोलो मूळचा फ्लॉरेन्स इटलीचा . तिथल्याच शेतकी कॉलेजात त्याने शिक्षण घेतले आणि 1974 मधे त्याने एका आंर्तराष्ट्रीय मदत संस्थेतर्फे , आफ्रिकेतल्या कांगो देशामधे चालणार्‍या , मदत केंद्रात काम करण्यास सुरवात केली . य़ा कामामुळे . . . इतिहासात पाहिले असता , भारतात दिल्लीची गादी गेल्यावर मुसलमान लोकांना उत्तर भारतात वाली उरला नाही . मुस्लमानांची अवस्था दारूण होऊ लागली होती . तसेच सामान्य मुसलमान हिंदुंच्या चालीरितींकडे आकृष्ट होऊ लागला होता . भारतीय इस्लामवरचा हा सर्वात मोठा धोका टाळण्यासाठी स्वातंत्र्याच्या काळा आधी महंमद इल्यास खांद्लवी यांनी तबलिगी जामातची स्थापना सहारनपूर येथे केली . पण जर कमीतकमी माणसांनी जर त्यांना उगवणारी मिशी काढली नाही व नाकातले केस तसेच वाढू दिले तर मला वाटते की स्वाईन फ्लू चे विषाणू " ह्या " केसांच्या नैसर्गीक गाळणीत अडकून पडतील . वारंवार नाक तोंड साफ करावे हा सल्ला तर डॉक्टर देतच असतात . त्या साफसफाईत मिशी पण साफ होते . म्हणजे महागाचा मास्क किंवा अडणीचा रुमाल वापरावा लागणार नाही . हां , आता लहान मुले , महीलावर्गाची यात कुचंबणा होणार , पण निसर्गापूढे कोणाला जाता येते का ? ८३ व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्ष डॉ . द . भि . कुळकर्णी यांनी त्यांच्या भाषणामध्ये भाषा शुद्धी आणि समृद्धतेच्या अनुषंगाने काही मौलीक विचार व्यक्त केले आहेत . त्यावर अधिक चर्चा होऊन भाषालेखनासंबधात काही निटनेटके , सुस्पष्ट आराखडे तयार होणे गरजेचे आहे . ~~तात्या , youtube वरची तुमची सगळी गाणी पाहिली / ऐकली - आवडली .~~ शुभ दीपावली ! आपल्या प्रतिक्रियांमुळे उत्साह निश्चितच वाढणार आहे . मोगरा फुलला दीपावली अंकाबद्दलचा आपला अभिप्रायही अवश्य नोंदवा . काही सूचना किंवा सल्ले द्यायचे असतील तर इथे क्लिक करा . वरील साहित्यावरही आपली प्रतिक्रिया अवश्य द्या . धन्यवाद . शिपाई : हवालदार साहेब आसं आपन कुठं फिरून राहीलो भटक्या कुत्रावानी ? महानगरपालीकेवाले लोकं आले तर नसबंदीसाठी उगाच पकडून घेवून जातील तुमाला . अन मंग माझ्यावरच सगळी जाबाबदारी येईल ना ? मन असते का ? नाही ! मन नसते . पण पिढ्यान पिढ्यांपासून अनुभव ज्यात साठत आले आहेत ते " वैश्विक मन " असू शकते . व्यक्ती असते का ? नाही ! व्यक्ती नावाची कुठलीच गोष्ट कुठेही अस्तित्वात नसते . ते फक्त एक अनुभवाचे गाठोडे असते . देवाबद्दल काय मत आहे ? या सार्‍या पसार्‍यात देव " इर्रेलेव्हण्ट " आहे . एन्लायट्न्मेंण्ट / मुक्ती / मोक्ष असतो काय ? असली कुठलीही गोष्ट नसते . वैदिक काळच्या ऋषिंपासून अगदी अलिकडच्या तथाकथित जागृत पुरूषांपर्यंत सर्वांनी अगोदर स्वत : ला मूर्ख बनवले आणि नंतर जगाला . टीचर : नमस्कार भुरग्यांनो म्हणा श्री गणेशाय नमः | भुरगीं : श्री गणेशाय नमः | टीचर : गणेश बुद्दीची देवता . तो सगल्या संकटांचो विनाश करता आणि आमचे कामाक यश दिता . म्हुण आमी खंयचेंय कार्य करतना गणेशाचें नांव पयली घेता . हं चला आता गणेश्स्तवन करात . भुरगीं : ( एका सुरान ) म्हणटात . ( म्हणुन जातकीच ) टीचर : कालचो गृहपाठ कोणे कोणे केलो ना ? असुर : हांवे केलो . नाना : हांवेय केलो . स्नेहा , पियु , डॉन , आनी हेर भुरगीं ( धमु सोडुन ) : आमीय करुन हाडला गृहपाठ टीचर : हांवे कोणे केलोना तें विचारलां . . तर भुरग्यानों गृहपाठ कोणे कोणे केलो ना ? धमु ? धमु : हांवे गृहपाठ केला टीचर . . . . टीचर : चल तर तुजें पुस्तक दाखय धमु : टीचर हांवे बुक हाडुंक ना . . . . टीचरः तु बरो आयलो मरे . . . खरे सांग बुक हाडलो ना काय अभ्यासुच केलो ना ? . धमु : टीचर केलो ना अभ्यास तो रुद्र आसा न्ही , तो काल आयिल्लो आमगेर . . . आनी तो म्हाका सतायतालो . . म्हुण हांव अभ्यास करुंक शकलो ना . . . . सॉरी टीचर अजुन एक गृप असतो मराठी पोरींचा ( किंव्हा आंटींचा ) ! आहाहा ह्यावर तर खंडच्या खंड पडु शकतात . दोन मराठी पोरी . . . चालु होतात इंग्रजी मिक्स हिंदी मधे . हा संवाद ऐकण्याचं भाग्य मिळालं इथेच इंटरव्यु ची फेरी सफल होते . " ए यु नो . . मी आत्ता जिथे काम करते ना ? आय अ‍ॅम नॉट अ‍ॅप्रिशियेटेड रे . . . " " ओह या सेम विथ मी नो . . म्हणुन तर मी चेंज करतीये . . " " आमच्या यांणा नाही आवडत माझी करंट कंपनी . . तिकडची लोकं जाम पॉलीटिक्स करतात " " अगं माझ्या तर आवती भोवती नुसती गोंडा घोळतात बघ माझ्या करंट कंपनीतली लोकं . . काहीही काम असलं की मीच हवी ह्यांना " ह्या नुकत्याच लग्न झालेल्या आंटी असतात . दोन किलो च्या थैलीत ४ किलो पिठ भरल्यासारखं शरीर . नाक हे भलं मोठं . . केसांत कंगवा घातला की त्याच अँगल मधे उलटा काढला तर ठिक . उंची ५फुटाच्या आजुबाजुला . वेण्या घातलेल्या . पायाच्या टाचांना भरपुर भेगा पडलेल्या . आणि प्लास्टिकच्या आवाज करणार्‍या कॅरिबॅग मधे यांचं अनोखं फोल्डर त्यात ह्यांची डॉक्युमेंट्स . मनात विचार येतो साला . . किती फेकावं ? आवरा हिला कोणी . झालं , एकमेकांना आधार देत उठलो , तशाही परिस्थितीत कोट आणि बूट घालावे एवढं आठवत होतं . मलातर फारच शौर्य " चढलं " होतं . आयुष्यात पहिल्यांदाच असा अनुभव येत होता ना , सरळ रेष कोणती ते समजतंय पण त्या रेषेवर पाय नीट नव्हते ठेवता येत ! आजच्या दिवसात खूपच काही घडलं होतं , नशीबामुळे एका नव्या सोर्सचा डेटा मिळाला होता , निरूपमशी पहिल्यांदाच " प्रेमळ " बोलणं झालं होतं , आज पहिल्यांदाच बर्फ पाहिला होता आणि आता पहिल्यांदाच युक्लीडच्या भूमितीच्या बाहेर पाय पडत होता . घराबाहेर पडलो , त्या घरामागच्या पडीक इमारतींपैकी एका इमारतीतून बाहेर पडलं की दुसर्‍या बाजूला आर्बोरिटम सुरू व्हायचं . जुना गोठा किंवा तबेला असावा असं आतून पाहिल्यावर वाटायचं . तिथेच एक जुना प्रोजेक्टर ठेवला होता , तो चित्रपटगृहात असतो ना तसल्या प्रकारचा ! तिकडे असं बरंच सामान होतं जुनंपुराणं , जॉड्रलमधल्या विद्यार्थ्यांच्या अनेक पिढ्यांनी तिथे आपलं भंगार सामान टाकून दिलेलं होतं . ते नेल्यावर आपल्याला पैसे देण्याऐवजी इंग्रज भंगारवाले आपल्याकडून पैसे घेतात . ~~असो तर आयटी जास्त पैसा मिळवते हा माझाही भ्रमच होता तर . . . ?~~ या वेगवेगळ्या प्रकारच्या मिरच्या नाकाला वेगळ्या झोंबतात की एकसारख्याच ? " मी तुला शिव्या देतो , तुझ्या ग्रंथाला शिव्या देतो , तुझ्या संस्कृतीला शिव्या देतो , तुझ्या पाखंडीपणाला शिव्या देतो इव्हन मी आईबापांनादेखील शिव्या देतो बांबलीच्यानो इथे जन्म घेऊन तुम्ही बर्बाद झालात आता मलाही जन्म देऊन तुम्ही बर्बाद केलेत " ' छोट्याशा सुट्टीत ' , ' फ्रिजमध्ये ठेवलेलं प्रेम ' , बेड के नीचे रहनेवाली ' , ' तू ' , ' चारशे कोटी विसरभोळे ' , ' गार्बो ' , ' नाणेफेक ' , ' मात्र रात्र ' , ' काश्मीर काश्मीर ' अशा दर्जेदार नाटकांमुळे मोहित टाकळकर म्हणजेच सकस नाट्यानुभव , हे समीकरण आता रूढ झालं आहे . एक प्रयोगशील दिग्दर्शक म्हणून त्याने ओळख तयार केली आहे . ' आसक्त ' या संस्थेद्वारे त्याने उत्तम नाटकं व कलाकार रसिकांसमोर आणले आहेत . महाराष्ट्रातील नाट्यचळवळीला एक वेगळी दिशा देण्यात मोहितचा फार मोठा वाटा आहे . मोहितच्या नाटकांमुळे उत्तम प्रेक्षक तयार होणं , ही एक अतिशय महत्त्वाची घटना आहे . ~~मस्त अनुभव आहे तुमचा . जिम कार्बेट्ची पुस्तके वाचायचा का जास्त तुम्ही ?~~ या लेखात ( शीर्षक - ' असे असायला हवे होते ' किंवा असंच काहीतरी ! ) चि विं नी असं म्हटलं आहे की ही सर्व ऋषिमुनींची जमात म्हणजे अत्यंत माजुरडी जमात होती . ही मंडळी स्वतः काहीही कामधंदा करत नसत परंतु उगाच सगळीकडे आपण मोठे विद्वान असल्याचा जोरा करत अत्यंत माजोरीपणाने समाजात वावरत . चि विं नी आपल्या विनोदी शैलीत या गोसावड्यांवर छान कोरडे ओढले आहेत . समीक्षक श्री महेश बर्दापूरकर यांचं वय जास्त असणार म्हणून अश्या प्रकारचा समीक्षण केलाय . तरुण मुलांना आवडणारा सिनेमा आहे ! वृद्ध व लहान मुलांसाठी नाही . लोगों में धार्मिक उन्माद भड़काकर चुनाव जीतने की उम्मीद पालने से कहीं ज़्यादा अच्छा है सत्ताधारियों को प्याज की कालाबाज़ारी करके हरा डालना तो म्हणाला मला वेळ नाही मी माझ्या बिल्डींगच्या ` पहिल्या ' प्रोजेक्टमध्ये बिझी आहे . ~~दि . ९ / ८ / २०१० रोजी घेण्यात आलेल्या चावडी वाचनाचे फायदे : -~~ साधारण २० - १ वर्षापूर्वी तळकोकणातील एका गावात एका माणसाला माझा मामा भेटला . त्याला म्हणाला की तुमची जमीन आहे असे कळले . तो माणुस म्हणाला , गावाबाहेर २ - ३ काळ्या पाषाणाचे ( कमी माती असलेले ) डोंगर आहेत असे तो पण ऐकून आहे . माझा मामा म्हणाला , चला तलाठ्याकडे , मला ते डोंगर विकत घ्यायचे आहेत . मग सर्व कागद पत्रे होऊन साधारण रु . १००० प्रति एकर असा भाव मामाने त्याला दिला . खरे तर त्याला ही लॉटरीच लागलेली होती . - - ब्राह्मणत्व हे त्याकाळी कशातही नैपुण्य , उच्च गुण प्राप्त केल्याने मिळत असे . - - ह्या माझ्या प्रतिसादातील वाक्याला प्रतिसाद देण्यासाठी तुम्ही धार्मिक ग्रंथातील उदाहरणे दिली आहेत . आता ती उदाहरणेच तुम्ही ग्राह्य धरत नाही ? मार्च २००१ मध्ये एरीयल शॅरॉन हे नवीन पंतप्रधान झाले आणि २००३ सालच्या निवडणुकांमध्ये ते आपल्या लिकुड पक्षासमवेत नेसेटवर परत निवडुन आले . शॅरॉनने गाझा पट्टीतून एकतर्फी माघार घेण्याची प्रक्रिया सुरू केली . ही प्रक्रिया ऑगस्ट आणि सप्टेंबर २००५ दरम्यान अंमलात आणण्यात आली . हाच तर प्रॉब्लेम आहे ना तुमचा . ठिक आहे मग आता तुमचा प्रॉब्लेम सांगा . . . नाटक केवळ पलंगावरचा डान्स आणि चादरीखालील हालचाली एवढंच नाही . नक्कीच नाही . तेव्हढच नाटक आहे असे आमचे ही म्हणणे नाही . पण या प्रसंगाची नाटकातील गरज काय ? आणि इतकी गरज आहे तर मग डोक्यावरुन चादर कशाला घ्यायची ? मग सरळ दाखवुच नका . पण मुळातलं नाटक न बघता कुणी एकाने जे लिहिलं ते तुम्ही मान्य करून चालणार . आणि वर अश्या टिप्पण्या करणार सगळंच माहीत असल्यासारख्या . तुम्ही नाटक बघितलय आणि तुम्हाला सगळे माहिती आहे तर तुम्ही दुसर्‍या बाजुने परिक्षण लिहा . . . . एखाद्याने लिहिलेले चुक आहे चुक आहे असे नुसते ओरडत बसण्यापेक्षा जे बरोबर आहे असे तुम्हाला वाटते ते लिहा . लोकं जे पटेल ते घेतिलच बुद्धीचे प्रकार नाहीत . ' बुद्धी ' ही सारखीच आहे . त्याचे प्रमाण मात्र कमी जास्त आहे . आणि अशा रुढींचे पालन करणे म्हणजे करणार्‍याला जो काही बुद्धीचा अंश मिळाला आहे त्याचा अपमान करणे ह्या मताशी मी ठाम आहे . ~~तुझ्या काठावर मी उभा अविचल , निश्चल माझ्या फुलांच्या डोळ्यांचा मी !~~ एकमेकांची काळजी करणे , सेवा करणे , एकोप्याने राहणे या गोष्टी कोणत्याही संस्कृतीत चांगल्याच असतात . परंतु , एकोप्याने राहणे म्हणजे एकत्र राहणे नाही हे समजून घेण्यासारखे आहे . एकत्र न राहता , मनाने आणि जमल्यास शरीराने जवळ राहून एकोप्याने राहणे अधिक सोपे असते . फार उदास चित्र आहे आपल्या कायदाप्रणालीचे . . . . सुधारण्याची कसलीही पुसटशीदेखील आशा नाही , हे स्वानुभावाने सांगतो . मला वाटतं मी हे नाटक सुमारे १२५ लोकांबरोबर पाहिलं . . . त्यात साधारणपणे ३ ग्रुप दिसले . त्यात एक ग्रुप - पुढे बसून जोराजोरात खिदळणारे , प्रचंद दाद देणारे अगदी २० २२ वर्षांचे कॊलेजियन . . . कारण हे सारे अगदी त्यांच्या मनातले , त्यांच्याच वयाची पोरे सांगताना दिसताहेत . दुसरा ग्रुप . . . ( माझ्यासारखा ) तीस पस्तीसच्या आसपासचा , त्यातल्या एका मित्राशी बोललो , तो डोळे मिचकावत म्हणाला , " कुतुहल , अंदाज , आनंद वगैरे त्या त्या वयात ठीक आहे पण शेवटी यांनाही कळेलच की नंतर की . . . म्हणजे . . . वाटतं तेवढं . . . हं . . . " आणि मान हलवत हसला . तिसरा ग्रुप . . . पन्नास - पंचावन्नचा ज्यांची मुले मुली वीशीत आहेत असे . . . यांचे चेहरे थोडे चिंताग्रस्त दिसले . . . . काही स्त्रिया तर वैतागलेल्या दिसल्या . . . ( हे काय घाणेरडं वगैरे ? घरात वेश्या बोलावताय ? " ) मला तर पुण्यातल्या शनिवार पेठेत आपण हा प्रयोग पाहिला , यावर थोडा वेळ विश्वास बसेना . . . . प्रयोग नाटकाच्या विषयाशी प्रामाणिक होता ? हो . बहुसंख्य प्रेक्षकांनी एन्जॊय केला ? हो . कलाकारांची कामे मस्त . . . . आधी मारे वाघासारखी गप्पा मारणारी पोरं ती आल्यानंतर शेळी होतात ते बेष्ट . . . ________________________ ( आता दुसर्या बाजूने विचार केल्यावर वाटतं , समजा तिथे खरंच कॊलेजची १८ वर्षांची PSW आली असती तर काय झाल असतं ? मध्यमवयीन स्त्री येणं आणि यांनी काहीच न करणं , ही नाटककाराच्या दृष्टीनं एक पळवाट झाली की सांगायला , " बघा माझी पात्रे वाईट नाहीत हो , काहीही न करता त्यांनी फ़क्त सिनेमा पाहिला " . . . मग एवढंच करायचं होतं तर इतक्या धीट विषयाला हात घालून ऐन वेळी पळवाट कशाला काढली ? तिथे खरी मजा आली असती की आलेली १८ वर्षांची मुलगी यातल्या एकाची मानलेली गर्लफ़्रेंड आहे . . . . मग खरी मजा आली असती . . . मग यांची बोलती बंद झाली असती , " तुम्ही मुलं जर तिला बोलवू शकता तर त्याच न्यायाने मी ती असू का नये ? ? " असा एक संवाद लिहून पाहू म्हणतो , सराव म्हणून . . . कोणी लिहिणार का ? ) _____________________________ काय राव , आता चित्रे दिली तर त्याचबरोबर पुस्तकातल्या लेखांचा सारांशही द्या ना . ललित लेखनाचा सुंदर आविष्कार संस्कृतातून तेथे अवतरला आहे . शरद दूर मी जातो अता मज साद तू घालू नको बंध हे तुटले अता त्यां गाठ तू घालू नको । उत्तरें देतां समाजा , लाज तुज येईल गे जे मी केलें , ते कसें , कां , प्रश्न मज घालू नको । घडलेच जे अपुल्या मधे ते राहू दे गुपितांत गे लक्तरांना प्रीतीच्या , वेशीस तू टांगू नको । वाट्यास जे आले म्हणावे प्राक्तनच गे आपुले त्याच साठी ह्याला त्याला बोल तू लावू नको । असले जर दैवात होइल भेट ही केंव्हा तरी वाट बघतां ओसरीला तू दिवा लावू नको । ह्या poiting ला फटक्याने मारायला पाहिजे . भारतात आल्यानंतर त्याची नाटके सुरु होतात . स्वताला समजतो काय हा . खर म्हणजे ह्याला अगोदर मारायला पाहिजे मग लागल का विचारायला पाहिजे . * * नाइट्रेट की अधिकता वाले आंशिक रूप से प्रभावित जिले ( प्रति लीटर 45 मिलीग्राम से ज्यादा ) : अदिलाबाद , अनंतपुर , चित्तुर , कडप्पा , पूर्वी गोदावरी , गुंटूर , हैदराबाद , करीमनगर , खम्माम , कृष्णा , कुरनूल , महबूबनगर , मेडक , नालगोंडा , नेल्लोर , निजामाबाद , प्रकाशम , रंगा रेड्डी , श्रीकाकुलम , विशाखापटनम , विजयानगरम , वारंगल , पश्चिमी गोदावरी मामांकडे छान जेवण करून आम्ही मनोरंजन आणि श्रीवर्धन गडाच्या मधल्या गळीत असलेल्या देवीच्या मंदिरात निजायला गेलो . मंदिराच्या पडवीत आम्ही सर्वांनी पथारी पसरली आणि यातच मला पिंगे काका ( माझ्या मावशीचे मिस्टर ) यांचा फोन आला , त्यांचा मुलगा ( रोहन ) याचा आठवड्या पूर्वीच झालेला साखरपुडा मोडला हे कळाले . यावर माझी आणि काकाची फार वेळ चर्चा झाली आणि मला फार राग आला होता हे सर्व ऐकून . आता पर्येतचा प्रवास , बुलेट बंध पडून दुरुस्त करण्याचा प्रयेत्न आणि त्यात केलेली मजा या सर्वावर , हि धक्कादायक आणि दु : खद घटनेने विरजण पडले . या मुळे मूड पूर्ण हटला पण काय करणार शेवटी काम हे काम आहे , ते केलच पाहिजे . बाकी सर्व माझा फोन संपण्याचीच वाट पाहत होते आणि तो पर्येंत सर्वांची मस्ती चालली होती . सीगल हार्बर हे कोबे बंदराच्या तीरावरचं दुमजली दुकान ! सायकल , मोटारींचे टायर , घरं सजवण्याचं सामान , गाद्याउशांपासून पलंगांपर्यंत सारे काही घडीचे , फोल्डींग ! वेगवेगळ्या प्रकारचे गालिचे , जाजमे , मनमोहक दिव्यांचे प्रकार , सुंदर वॉलपेपर , पडदे , सहलीसाठीचे तंबू , प्रवासाला लागणार्‍या पिशव्या , ट्रंका , पाठीवरच्या पिशव्या , पोटपिशव्या , कमरेचे कसे , प्रसाधनसाहित्य , घड्याळांपासून कॅमेर्‍यापर्यंत आणि रेडिओपासून टेपरेकॉर्डर , टीवीपर्यंत सारे काही तिथे सुखाने नांदत होते . तळमजल्यावरील एका कोपर्‍यात अनेक प्रकारची झाडंझुडुपं विक्रीला होती तर दुसर्‍या कोपर्‍यात वेगवेगळे प्राणी ! जपान्यांमध्ये श्वानप्रेम जरा जास्तच दिसलं . घरे लहान लहान पण माणसांच्या बरोबरीने घरात कुत्र्यांची संख्या ! त्या कुत्र्यांच्या पिल्लांचे लाड तर स्वत : च्या पिलाहूनही जास्त करत असावेत . केसाळ कुत्र्यांच्या वेण्या घालून त्यांना रिबिनी काय बांधतील , स्वेटर काय घालतील , इतकेच नव्हे तर त्यांना बूटही घातलेले पाहिले . एका ठिकाणी तर खास कुत्र्यांसाठी उपाहारगृह पाहिले . म्हणजे मालकाने आपल्या टॉम्या नाहीतर खंड्याला घरातली भाकरी , मटण खाऊन कंटाळा आला म्हणून हाटेलात न्यायचे ? आणि आवडीचा खाऊ द्यायचा ? स्वतः तो कसे खातो आहे हे कौतुकाने पाहत बसायचे आणि नंतर बिल देऊन , त्याची रपेट करवून घरी यायचे ? सगळीच मजा ! तर कुत्री , मांजरं , ससे , त्यांची घरकुलं , त्यांचे वेगवेगळ्या प्रकारचे खाण्याचे पुडे , अनेक प्रकारचे पक्षी , त्यांचे झोकदार पिंजरे पाहता पाहता एका ठिकाणी आम्ही थबकलोच , आणि थोडे हबकलोही ! तिथे चक्क घुबडं विकायला ठेवली होती . छोट्या पिलांपासून पूर्ण वाढलेली , ध्यानस्थ बसलेली घुबडंच घुबडं ! चक्क हातावर पोपट घ्यावा तसं घुबडाच पिलू घेऊन किमती विचारणं चालू होतं . पूर्ण वाढलेल्या घुबडाची किंमत . . . १६ लाख येन ! ! ! ऐकूनच चक्करायला झालं . इथे घरा , दुकानांच्या बाहेरही बर्‍याच ठिकाणी लाकडाच्या , चिनीमातीच्या घुबडप्रतिमा ठेवलेल्या दिसतात . घुबडाला अत्यंत शुभ मानून आपल्या घर अथवा दुकानाबाहेर , अंगणात घुबडाच्या प्रतिमा ठेवतात ही मंडळी . काय गंमत आहे ? आपण ज्याला दिवाभीत , अशुभ मानतो तेच घुबड इथे शुभ मानलं जातं ! गंमत वाटली ! नाव घेतले इंग्रजी | तो पिझ्झा खातो की भजी | हे जावोनी एकदा ग्गुरुजी | पाहिले पाहिजे | | ~~यंत्र बनवून झाल्यावर ते कसे चालेल हे पाहता येते . ( सिम्यूलेशन ) .~~ १४ . ०३क सौरेण द्युनिशोर् मानम् षडशीतिमुखानि च / १४ . ०३ख अयनम् विषुवच्चैव सम्क्रान्तेः पुण्यकालता / / याचाच एक पातळ भाजीसारखा प्रकार करतात . त्यासाठी थोड्या जून शेंगा सोलून त्यातले दाणे काढायचे . थोड्या चिरलेल्या शेंगा असे घेतात . जास्तीचे साहित्य म्हणजे लसूण - खोबर्‍याचा गोळा , आमसूल आणि गूळ . लसूण फोडणीत न टाकता भाजी उकळताना घालतात . भाजी अर्धवट शिजली की अमसूल - गूळ घालून उकळायचे . हा प्रकार गरम भातावर अप्रतीम लागतो . १ ) होळीच्या भोवती तरुण मंडळी एकत्र येऊन रस्त्यावरील सभ्य स्त्री - पुरुषांना असभ्य शिवीगाळ करतात , होळी उत्सवाच्या निमित्ताने हे योग्य आहे का ? नाही मी एका प्रख्यात इंजिनियरींग कॉलेजमधून डिग्री ( कशीबशी ) मिळवली आहे . इतक्या वर्षानंतर जेव्हा मागे वळून त्या प्राध्यापकांच्या वागण्याकडे वा अभ्यासक्रमाकडे बघतो तेव्हा ह्या त्रुटी जाणवतात . ( पण ही कविता रोमँटीक नाहि . . करुन असल्याने असे शब्दचित्र . . अश्या शब्दभावना ह्या कवितेत आल्या नाहीत . . पुढे सर्व पद्धतीत ' रानातील वाट . . . ' लिहिण्याचा प्रयत्न करणार आहे तेंव्हा झाडांसाठी , . . हिरव्या शेतासाठी असे रोमँटीक लिहिणार आहे ) आमच्या शेजारी एक मुस्लिम जोडपं रहात होतं . एक मुलगा , एक मुलगी अस सुखी कुटुंब . दोघेहि शिकलेले . पण काय झालं कोण जाणे . त्याला अजुन मुलगा हवा होता म्हणुन तिच्यावर अनन्वित अत्याचार . कितीतरी वेळा तिचं अबॉर्शन मुलगी नको म्हणुन . . नंतर नंतर तर तो तिला भर रात्रीचा घराबाहेर काढु लागला . . कित्येक वेळा ती शेजार्‍यांकडे राहिली तर त्या लोकांनी तिला थारा दिला म्हणुन त्या लोकांबरोबर याचं भांडण . अश्यात मग तिला तिचे माहेरचे लोक घरी घेवुन गेले . मुल याच्याकडेच . खुप छोटी होती मुल . त्याने त्या मुलांनाहि तिच्यापासुन तोडलं . खुप वाईट वाटायच तिची मुलांसाठी चाललेली उलघाल बघुन . आता ती मुलं मोठी झालीत . इथे हे उदा . द्यायचं कारण म्हणजे स्त्रीला दिली जाणारी वागणुक . अन मुख्य म्हणजे स्वताला शहाणी म्हणवणारी हि लोकं स्त्रीला काय यंत्र समजतात ? अरे यार क्यु शोर मचा रहे हो ? बडे बडे शहरोमे ऎसी छोटी छोटी बाते होति रहति है . . वयाच्या १९व्या वर्षी २४चा गणला गेलेला , आणि वयाच्या ४०व्या वर्षी ग्रॅज्यूएट होण्याचं भविष्य वर्तवल्या गेलेला मी , २६व्या वाढदिवसाच्या महीनाभर आधी UPSCच्या फायनल मेरीट लिस्ट मधे आलो होतो ! ! क्षणभर बसला नंतर हसला बोलला वरती पाहून , ' गंगामाई पाहुणी आली , गेली घरट्यात राहून ; विप्रकाका , तुमचे पाय धरायचेच आहेत . पुढच्या आठवड्यात ठाण्याला येतच आहे मी ! हा राज तिकडे बेळगावाला का नाही गेला ते सांगा ? कॉंग्रेस ने वाढवली महागाई त्या विरुद्ध देखील काही बोलत नाही , कॉंग्रेस ने भ्रष्टाचार केला त्या बद्दल देखील काही बोलत नाही , ह्याला आता जळी - स्थळी - काष्ठी - पाषाणी सगळीकडेच फक्त शिवसेनाच दिसत आहे पण जनता मूर्ख नाही , उद्धव ठाकरे खरच खूप चांगला माणूस आहे पहिलेच काव्य येई नावाने केसुरंगा केशवसुमार देती पुढचे विरुद्ध अंगा दावीत दोन्हि रंगा पाध्ये चतूर दोन ? शंका विचारणारे , नतद्रष्ट आम्ही कोण ? ~~विषयात एवढे ज्ञान आहे . शिकलेले , शिकणारेही भरपूर असतील .~~ बाकी झाशीच्या राणीचे नातेवाईक असल्याकारणाने काही खास सहानुभूती १५३ वर्षांनंतर सहानुभूती दाखवावी की नाही याचा निर्णय करता येत नाहीये . जी संस्थाने १८५७च्या बंडात इंग्रजांना साथ दिली म्हणून टिकून राहिली त्यांच्या वंशजांना आपण १९७५ पर्यंत पोसले . मग यांना का नको असाही विचार येतो . अमरावती जिल्ह्यात रविवारी ( ता . 20 ) काही ठिकाणी तुरळक तर कुठे एक तासाचा जोरदार अवकाळी पाऊस पडला आहे . या पावसाने शेतीचे नुकसान झाले नसले तरी हरभरा व तूर काढणीच्या कामात खोळंबा झाला आहे . जिल्ह्यात गेल्या दोन दिवसांपासून ढगाळ वातावरण होते . संत्रा बागांना अंबिया बहार धरला आहे . पावसासोबत दर्यापूर आणि भातकुली तालुक्‍यात गारपीट झाली . वारीची वाट अखंडपणे चालत असताना व्यक्तिगत सुखाला तिलांजली देऊन भजन , कीर्तनाच्या माध्यमातून समाजप्रबोधन एवढं एकच लक्ष्य जैतुनबींनी समोर ठेवलं आणि ते यथाशक्ती पार पाडलं . स्वातंत्र्याच्या चळवळीतही त्यांनी हिरिरीने भाग घेतला होता . समाजाविषयी आत्यंतिक तळमळ बाळगणाऱ्या या बाईंना वारकरी संप्रदायाच्या ओढीपोटी स्वजातीय आणि परजातीयांच्या प्रखर विरोधाला तोंड द्यावं लागलं . ~~ॐ ह्रीँ श्रीँ श्री जटाबालेन्दुमुकुटायै पद्मावत्यै स्वाहा । । । २७ । ।~~ जोडपे उतरल्यावर बस पुन्हा सुरु झाली आणि आपल्या मार्गाला लागली . काही अंतर गेल्यावर त्या बसवर डोंगरातून गडगडत येणारा एक मोठा दगड पडला आणि त्याने बसमधील नवी दिल्ली ; . मुख्यमंत्रिपदाची शपथ घेतल्यानंतर प्रथमच मुख्यमंत्री पृथ्वीराज चव्हानयानी आज सकाळी " १० जनपथ ' वर जाऊन कॉंग्रेस अध्यक्ष सोनिया गांधी यांची भेट घेतली . येत्या दोन - तीन दिवसात मंत्रिमंडळाचा विस्तार करण्यात येईल , अशी माहितीही मुख्यमंत्री पृथ्वीराज चव्हाण यांनी येथे दिली भेटीदरम्यान मंत्रिमंडळ विस्ताराची चर्चा झाल्याचे वृत्तआहे . व त्यांनी अर्थमंत्री प्रणव मुखर्जी यांचीही भेट घेतली असुन . मुख्यमंत्री दोन दिवस दिल्लीत असतील . १ ) साखर , पिठ आणि वेलची एकत्र बिगरपाण्यानीच आधी एकजीव करायची . २ ) पिठामधे खळ करुन त्यात एक एक वाटी पाणी सोडायचे आणि पिठ फेटायचे . ३ ) पिठ अर्धा तास तसेच ओले ठेवायचे आणि डोस्याच्या पिठा इतपत पातळ झाले का ते न्याहाळायचे . घट्ट पिठ झाले असेल तर आणखी पाणी ओतायचे . ४ ) तव्याला समांतर तूप पसरवायचे फक्त आयते चिकटायला नकोत म्हणून . ५ ) तवा तापला की वाटी अथवा पळीने पातळ पिठ तव्यावर ओतायचे . गोलसर आकार आपोआप येतो . त्याला हात लावायचा नाही . आपोआप जसे पडेल तसेच राहू द्यायचे . ६ ) आच खूप जास्त नाही ना याची खात्री बाळगून घ्यायची . जेणेकरुन आयते जळणार नाहीत . ७ ) सराट्याची धारदार बाजू तूपात बुडवायची . आयत्याला छिंद्र पडायला लागले की आयते इकडून तिकडे उलटायचे . लगेच ३० सेकंदानी ताटामधे ठेवायचे . नारदस्मृतीत देशभाषांचा जो उल्लेख आहे तो ' मराठी ' असा लक्षात घेतला तर मराठीचा उत्त्पत्तीकाळ इ . स . सनाच्या ५ व्या शतकापर्यंत मागे नेता येतो . हे नवीनच कळले . समाजात वावरणारे वेग - वेगळे घटक वेगवेगळी प्राकृत भाषा बोलत असत असे नाट्यशास्त्रात सांगितले आहे म्हणतात . पद्याची भाषा महाराष्ट्री , शौरसेनीभाषा राजस्रिया व दुती बोलत , दरबारारात कामकरणा - या स्रिया या मागधी बोलत . कोळसे विकणारे पैशाची , सैनिक , राजपुत्र व्यापारी अर्धमागधी बोलत . विदुषक आणि इतर पात्र प्राच्य भाषा , तर मोळी विकणारे शाबरी अशी वेगवेळी भाषा समाजातील विविध घटक बोलत असत . या कारणाकरिता बाह्य विषयसुखाची इच्छा टाकून मोठ्या सद्गुरूचा आश्रय धरून त्यांच्या उपदेशाने एकाग्र चित्त करून विद्वानानें मुक्ति प्राप्त होण्यासाठी प्रयत्न करावा . ॥ ८ ॥ आता मला मायंद्यांची ओळख नाही , की प्रकल्प - आधारित शेती कार्यक्षम की काय हे माहीत नाही . मुट्यांच्या कळकळीला साथ देण्यासाठी मी सुद्धा मायंद्यांना शिव्या द्याव्या असे श्री . अंसामा शख्स यांचे म्हणणे आहे काय ? श्री . अंसामा शख्स म्हणतात की मायंद्यांचे डोके ठिकाणावर नाही . श्री . अंसामा शख्स म्हणतात की मायंद्यांचा पगार फार आहे , आणि त्यांच्या व्यवस्थापनाखाली कृषिविद्यापीठातले संशोधन वापरण्याजोगे नाही . हे ज्ञान माझ्यापाशी असते , तर मीसुद्धा दिल्या असत्या शिव्या मायंद्यांना ! श्री . अंसामा शख्स यांनी मायंद्यांची दरिद्री कारकीर्द येथे द्यावी , त्यांच्या पगाराचा आकडा येथे द्यावा . आणि त्यांचा पगार कर्तबगारीपेक्षा फाजिल अधिक असेल तर त्यांच्या सुरात सुर मिळवून मायंद्यांची टीका करण्याचे आश्वासन मी त्यांना देतो . ~~इथे डाके नसून ' धाके ' त्रिभुवनी असे आहे ( पाठभेदही असू शकतो )~~ मग आता पुनः जागा बदला . अजून डुमिनि नि बोथा खेळतच आहेत . आणि सतत बदलतच रहा . पण आपली बॅटिंग आली की खुर्चीला सुपर ग्लू लावून बसा ! लाहोर - & nbsp भारत आणि पाकिस्तानमध्ये होणारी कुठलीही लढत दोन्ही देशांच्या पाठीराख्यांना आणि खेळाडूंना अत्यंत महत्त्वाची असते . त्यातच , जर ही लढत विश्‍वकरंडक स्पर्धेची उपांत्य फेरी असेल , तर सर्वांच्याच उत्साहाला उधाण येणार , हे निश्‍चित . अशीच काहीशी प्रतिक्रिया पाकिस्तानचे प्रशिक्षक वकार युनूस यांनी व्यक्त केली . येत्या 30 मार्च रोजी मोहालीमध्ये रंगणाऱ्या सामन्यात भारताला पराभूत करून अंतिम सामन्याचे तिकीट मिळविण्यात पाकिस्तानी क्रिकेटचा फायदाच असेल , असे मत युनूस यांनी व्यक्त केले . बुधवारी झालेल्या उपांत्यपूर्व फेरीत पाकिस्तानने वेस्ट इंडीजवर दहा गडी राखून दणदणीत विजय मिळवून उपांत्य फेरी गाठणारा पहिला संघ बनण्याचा मान मिळविला . यानंतरच भारत - पाकिस्तानमध्ये उपांत्य सामना होण्याची आशा अनेकांनी व्यक्त केली . त्यानंतर गुरुवारी भारताने ऑस्ट्रेलियाला पराभवाचा धक्का देऊन पाकिस्तानविरुद्धच्या सामन्याची जागा पक्की केली . या निकालानंतर पाकिस्तानी खेळाडूंमध्येही उत्साह संचारला . युनूस म्हणाले , " " गेल्या काही वर्षांमध्ये भारत किंवा पाकिस्तानमध्ये पारंपरिक प्रतिस्पर्ध्यांचा सामना झालेला नाही . आमचं म्हणणं इतकंच की ' भारतीय संविधान कायदा ' किंवा ' इंडियन पिनल कोड ' पेक्षा कुणीही मोठा नाही . आणि त्यानुसार जो गुन्हा आहे तो गुन्हाच आहे आणि त्याकरता शिक्षा ही झालीच पाहिजे . मग तो गुन्हा करणारा / करणारी व्यक्ति कलाकार , राजकारणी वगैरे कुणीही असो . . ~~अपुल्यात शोध घेता अपुले कुणी न दिसले अपुलेपणा मिळाया शत्रूस चाचपावे~~ ~~मस्त मने , मी थोड थोड डाळीच आणि तांदळाचे पीठ पण घालते .~~ ~~विशुद्धि चक्रांत याचे स्पंदन । षोडश दलांचे जेथ संकलन । ।~~ जगातली कुठलीही भाषा मराठीत भाषांतर करणे हे येर्यागबाळ्या ची काम न्हवेत , आणि आमची मराठी भाषा इतकी श्रेष्ठ आहे कि गुगल सारख्या कुठल्या तरी फडतूस कंपन्यांनी त्याची दखल घेतली नाही म्हणून आंदोलन करणे बरोबर नाही ~~By बेनामी , at १७ मई २०१० ६ : ३० पूर्वाह्न~~ आपण ब्लॉग लिहीतो . त्यावरील लेखनाबरोबर छायाचित्रे , चित्रे वगैरे टाकली की आपल्या पोस्टस चांगल्या दिसतात . पण गुगल इमेजेसमध्ये सर्च केल्यावर उपलब्ध होणारी सगळीच चित्रे आपल्याला वापरता येत नाहीत . याचं कारण सरळ की ती चित्रे कॉपीरायटेड किंवा संबंधित कलावंताचा स्वामित्वहक्क राखलेली असतात . अशी हक्क राखून ठेवलेली चित्रे ब्लॉग वा संकेतस्थळावर वापरणं हे बेकायदेशीर ठरतं . त्यामुळे . . . मी चहा घेऊन अंघोळ उरकली . देवाला आणि आईला नमस्कार केला , तशी मैथिली आली . तिने माझ्यासोबत जेवण उरकलं आणि मी आडवा झालो . प्रवासाच्या थकव्यामुळे मला गाढ झोप लागली ती साडेपाचपर्यंत .

Download XML • Download text

mar-45

mar-45

View options