Deltacorpus 1.1

mar-23

Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

मंदिराच्या बाबतीत संपन्नता बघायची असेल तर मात्र गुजरातशिवाय पर्याय नाही . गुजरातमध्ये अगदी गल्लीबोळातही मंदिर पहायला मिळते . पण ती छोटी मंदिरेदेखील देखणीच असतात . इथल्या सुबत्तेचं प्रतिबिंब इथल्या मंदिरात पहायला मिळतं . भरूचच्या स्वामीनारायण मंदिराबाबत किंवा सोरटी सोमनाथाच्या मंदिराबाबतीत हेच म्हणता येईल . जैन मंदिरांच्या शिखरांवर जशी धर्मध्वजा फडकत असते , तोच प्रकार गुजरातमधील जवळजवळ सर्व मंदिरांमधेही दिसतो . आता जैनांनी ही पद्धत गुजरातमधून घेतली की गुजरातने जैंनाकडून हे माहीत नाही . गुर्जर समाजाच्या रक्तात भिनलेल्या व्यवस्थापन कौशल्याला इथली मंदिरंही अपवाद नाहीत . मंदिर स्वच्छ ठेवणे , गडबडगोंधळ टाळून शांतता राखणे हा ह्या व्यवस्थापनाचाच भाग . मंदिराच्या हवेशीर बांधकामामुळे मंदिरात एक प्रकारचा मोकळेपणा जाणवतो . हिरे , मोती , सोन्याचा मुक्तहस्ताने केलेला वापर , मंदिर तोलून धरणारे कोरीव स्तंभ आणि त्या स्तंभांवरील दर्शनीय शिल्पकृती ह्यामुळे इथली मंदिरं निश्चितच प्रेक्षणीय झाली आहेत . ज्या व्यक्तीने आपली हयात मराठीच्या सेवेत घालवली आहे समस्त महाराष्ट्राच मानबिंदु असलेल्या बाळासाहेबांना सचिनला समजावण्याचा पुर्ण हक्क राहतो पण त्याचबरोबरा या महान खेळाडुची स्तुती करण हे पण तितकच योग्य आहे . यातुन फक्त मुर्खच गैर अर्थ काढु शकतो . जो पर्यंत मराठी माणुस आहे तोपर्यंत शिवसेना संपुच शकत नाही . तर गोल्ड इटीएफ हा एक ओपन एंडेड म्युच्युअल फंड आहे . यात जे काही गुंतवणूकीदारानी पैसे गुंतवलेले असतील ते सर्व पैसे स्टॅन्डर्ड गोल्ड बुलियन ( म्हणजे ० . ९९५ शुध्दता असलेले सोने ) मधे गुंतवले जातात . व गुंतवणूकीदाराच्या रक्कमेइतके युनिटस त्याला दिले जातात . व हे युनिट्स स्टॉक एक्सचेंजवर लिस्ट होतात . गोल्ड इटीएफ एक निशक्रिय गुंतवणूक आहे . व याची किंमत साधारण सोने बाजारात मिळणार्‍या सोन्याच्या भावाएवढी ( स्पॉट मार्केटमधील सोन्याचा भाव ) असण्याचा प्रयत्न केला जातो . गुंतवणूकदार या गोल्डइटीएफचे युनिट्स शेअरमार्केटमधून विशेषतः एनएससीवरून शेअरब्रोकरमार्फत खरेदी करू शकतात . उदा . : बेंच मार्क म्युच्युअल फंडच्या गोल्ड बीज या स्किममधे तुम्ही गुंतवलेल्या पैस्याचे युनिटस अशा तर्‍हेने दिले जातील की एका युनिटची किंमत साधारण एक ग्रॅम सोन्याएवढी असेल . म्हणजे जर एका गोल्ड बीजची किंमत एनएससीवर रु १८०१ / - एवढी असेल तर १० युनिट्स तुम्हाला रुपये १८०१० या किंमतीला मिळतील . अर्थात या युनिटची किंगत ठरवताना सोन्याच्या किंगतीतून म्युच्युअल फंडला आलेल्या खर्चाचा भाग वजा केलेला असतो . व तो साधारण १ % ते २ . ५ % एवढा असू शकतो . बाजारात सध्या असलेल्या गोल्ड इटीएफची माहिती याप्रमाणे . नाव , फंड , खर्चाचा भाग , युनिटची किंगत सोन्यात , इटीएफ सुरू कधी झाला . १ . गोल्डबीज , बेंचमार्क म्युच्युअल फंड , १ % , साधारणतः १ ग्रॅम सोने , ७ मार्च २००८ २ . युटीआय गोल्ड इटीएफ , युटीआय म्युच्युअल फंड , २ . ५ % , साधारणतः १ ग्रॅम सोने , ३ जानेवारी २००७ ३ . कोटक म्युच्युअल गोल्ड ट्रेडेड फंड , २ . ५ % , साधारणतः १ ग्रॅम सोने , २१ जुन २००७ ४ . रिलायन्स म्युच्युअल फंड - गोल्ड एक्सचेंच ट्रेडेड फंड , एक्सचेंच ट्रेडेड फंड , २ . ५ % , साधारणतः १ ग्रॅम सोने , १ नोव्हेंबर २००७ ५ . क्वांटम गोल्ड फंड एक्सचेंच ट्रेडेड फंड , १ . २५ % , साधारणतः १ / २ ग्रॅम सोने , २७ फेब्रुआरी २००८ ६ . एसबीआय म्युच्युअल फंड - एसबीआय गोल्ड इटीएफ , एक्सचेंच ट्रेडेड फंड , २ . ५ % , साधारणतः १ ग्रॅम सोने , ३० मार्च २००९ ~~२ ) गैर मुरद्दफ गझलेत स्वर काफिया असू शकतो का ?~~ काव्यात्मक रजनी * रजनीला जगायची भिती वाटत नाही * रजनीला फुले टोचत नाहीत * रजनीचे सोयरे त्याच्या पाठीत कधीच सुरा खुपसत नाहीत आजचा सिनेमा शब्दांक़डून प्रतिमांकडे सरकलाय . आम्ही सिनेमाची भाषा समजून घेतोय . सिनेमाचं व्याकरण माहिती करुन घेतोय . सिनेमा हे दिग्दर्शकाचे माध्यम आहे , याचीही आम्हाला जाण आहे . त्यामुळंच उद्याचा सिनेमा आजच्या दिग्दर्शकांच्या गर्भात वाढतोय . सिनेमात कोणालाही आदर्श मानल्यास नवीन कलाकृती निर्माण होत नाही . त्या कलाकृतीला मर्यादा येतात . त्यामुळंच न्यूटनने म्हल्याप्रमाणे आधीच्या पिढीच्या खांद्यावरुन नव्या पिढीनं जग पाहिलं पाहिजे . आम्ही फिल्ममेकर्स जगातल्या उत्तम दिग्दर्शकांच्या सिनेमातून हेच शिकतोय . त्यामुळं आम्हाला नव जग अधिक सुस्पष्ट दिसतंय . > > पण हे कृत्य नाव , प्रसिद्धी , पुरस्कार , पापक्षालन , पुण्यसंग्रह या उद्देशाने केले असेल तर ते निरपेक्ष म्हणता येईल का ? ( हो , पुण्य कमवण्यासाठी दान करणे हे निरपेक्ष आहे असे मला वाटत नाही ) . < < निरपेक्ष काहीच नसतं हो . माझा समाज चांगला झाला तर माझ्या किंवा माझ्या पुढच्या पिढ्यांचं जीवनमान सुधारेल ही पण अपेक्षाच झाली ना ? पुण्य कमावण्यासाठी दान हे मला पण फारसं पटत नाही . जेवढा मोठा चेक तेवढं पुण्य अधिक आणि तेवढा मी ग्रेट अशी भूमिका त्यात असते . > > बहुधा महात्मा गांधींनी विश्वस्त ही संकल्पना मांडली होती , की ज्यांच्याकडे अधिक धन , बळ इ . आहे त्यांना ते संपूर्ण समाजाचे विश्वस्त म्हणून मिळाले आहे आणि त्यांनी ते समाजच्या हितासाठी वापरले पाहिजे . < < संदर्भ चपखल आणि योग्य . विश्वस्त . बरोब्बर . ह्यानंतर परत एक आफ्रिकन . लौकिकार्थानी तो ऑलराऊंडर नव्हता . . कारण तो गोलंदाजी करायचा नाही . पण ह्याचं कर्तृत्त्व असं की त्यानं ऑलराऊंडरची व्याख्या बदलायला लावली . १९९२ ची गोष्ट . . . . पाकिस्तानविरुद्धच्या वर्ल्डकपच्या सामन्यात आफ्रिकेनी बॅकफुट पॉइंटला एक विचित्र प्राणी उभा केला होता . . . विचित्र अश्यासाठी की त्याचं रूप तर माणसासारखं होतं , पण हालचाली चित्त्याच्या , नजर घारीची . . . . त्याची हाडंही बहुतेक रबराची . . . आणि तो उडूही शकायचा . आमचा इंझी बिचारा . . . नेहेमीप्रमाणे पॉइंटला बॉल ढकलून बुलडोझरसारखा पळायला लागला . . . पण इम्राननी त्याला परत पाठवला . . . . आता तो जेसीबी ब्रेक मारून , उलटा फिरून , परत अ‍ॅक्सिलरेटर मारून , पिकप घेऊन पोहोचेपर्यंत हा पॉइंटचा प्राणी बॉल घेऊन स्टंपपाशी धावत आला . . . एकच स्टंप दिसत होता . . . आणि जणूकाही समोर पाणी आहे अश्या रितीने स्वतःला स्टंप्सवर झोकून देऊन त्यानी इंझीला धावबाद केलं . आणि क्रिकेटप्रेमींना त्यांचा पहिला " फील्डिंग ऑलराऊंडर " मिळाला . . . . जोनाथन नील र्‍होड्स . आनंद यादवांच्या विधानांपेक्षाही काल श्री . सदानंद मोरे यांनी केलेली विधाने वाचून वाईट वाटले . एक तक्रार नवीन लोकांची असते / असायची की मंडळात लोकं आपापले ग्रूप्स करून बसतात त्यामुळे आम्हाला यावेसे वाटत नाही . त्यात तथ्यही असते . शिवाय समीक्षा कशी आहे , यावरून प्रकाशकांनी त्यांचे धोरण ठरविल्यास ते बरोबर की चूक > > अगदी हाच विचार मला छळतोय साजि - या . माझ्याकडे साधारण एकर - दीड एकर मीठ फुटलेली जमीन आहे . पण आता त्या जमिनीवर पाणी साचत नाही . प्यायला पाणी मुबलक आहे . पावसाळ्यात जमिनीत चांगल्यापैकी चिखल होतो ( नदीकाठची काळी माती असल्याने ) . पक्क्या सडकेपर्यंत साधारण १ किमी अंतर आहे . आणि पुण्यापासून २५० किमी . बीकानेर , 30 जुलाई । जिले के कोलायत तहसील के सियाणा गांव में लगने वाले भैरव मेले में लाल फौज ग्रेज्युएट अपनी सेवाएं देगा । श्री सियाणा भैरव भक्त मण्डल के अध्यक्ष घनश्यामदास छंगाणी ने बताया कि करमीसर में छाछ , बच्छासर में नींबू शिकंजी , अक्कासर में चाय , काफी व नाश्ता , हाडला प्याऊ पर चाय - कॉफी ब्रेड आदि की नि : शुल्क सेवाएं प्रदान की जाएंगी । समस्त पैदल यात्री भक्तों के लिए दवा , ठण्डे पानी सहित अन्य सेवा - सुविधाएं वर्ष 1991 से निरन्तर की जा रही है । नंतर तेलात किंवा तुपात , जिरे , एखादे तमालपत्र , आणि एक दोन फुले / फळे टाकायचे . हिरव्या मिरच्या , आले लसणाची पेस्ट , नंतर कांदा टाकायचा , हे सगळे निट लाल भाजल्यावर काजु , कसुरी मेथी , काजु शिजल्यावर टॉमॅटो . परी फटीत दिसता सूर्यकिरण गगनात राहते मनातिल मृगया हाय मनात पेटीत ड्रॅक्युला स्वप्न पाहतो लाल भीती न तयाला वाढे कोलेष्ट्राल राजहंस प्रकाशनाने कोणालाही त्यांच्या पुस्तकातील उतारे मायबोलीवर प्रसिद्ध करण्यासाठी परवानगी दिलेली नाही . तसंच , परवानगी नाकारूनही वरील उतार प्रसिद्ध केल्यानं , आणि शिवाय परवानगी असल्याचं सांगितल्यानं राजहंस प्रकाशनानं दीप्क यांना परत एकदा पत्र पाठवलं आहे . शिंडे माझा वॄत्तांत येतोच आहे . . लवकरच लिहायचा विचार करायला सुरूवात करेन म्हणतो आडो तो हाची तोच हाचिको सिनेमातला आहे का ? कारण ते स्टेशन वेगळे आहे . साधे गावातले वाट्ते . ज्यांच्यासाठी लिहिलंय त्यांनी बोध घेतला म्हणजे मिळवली ! < < म्हणजे काय ? अ‍ॅडमिनने काही ठराविकच लोकांसाठी किंवा लेखांसाठी हे नाही असं स्पष्ट केलंय . . . > > या पानांना मुद्दाम वेगळे काढून टिका करणे हा या लेखाचा उद्देश नाही . हे मुद्दे गेले काही दिवसापासून लिहायचे होते . आज मुहुर्त लागला असे म्हणूया < < हे वरच्या लिखाणातले वाक्यच इथे कॉपी पेस्टलेय . राज जैन जेव्हा तुम्ही कर्म करण्यामध्ये कमी पडता तेव्हा नशीबाला दोष देता ! ' चला , बरं झालं . अजून काही विम्याचा धंदा मिळाला तर बरंच . . ' असं म्हणून मीही तेथून सटकलो . " ' रडं ' हा लेख वाचला . चांगलाच आहे . पण एक भीति वाटते . मी अनवधानाने मागे तुमच्या बहिणीसमोर काहीतरी बरळलो होतो की तुम्ही तुमच्या मुलाला रागावता , त्यावरून तुमच्या बहिणीची बोलणी तुम्हाला खावी लागली . चुकी माझी पण नावे तुम्हाला ठेवल्या गेली . त्याबद्दल रडू आले असेल ना ? ते नाही लिहीले ? " " बाकी पिक्चर मस्तच चाललंय . विशेषत : शर्ट वगैरे नाही म्हणजे खासच . पण हे शर्टाचं काय काढलंय मध्येच ? " नसत्या काड्या घालायची आमची सवय जाणार नाही . मला दु : ख का होईल ? ज्या गोष्टीशी माझा काही संबंध नाही ( उद्या समजा तुम्ही मुस्लिम झालात ! ) तर माला कशासाठी दु : ख वाटेल ते तुम्हीच मला जरा समजून सांगितलं तर बरं होईल . मी जे पाहिलंय किंवा ऐकलंय तेच मी इथे लिहिलंय . ते योग्य आहे का अयोग्य याबद्दल माझी काही टिप्पणी मी लिहिलेली नाही . माझे जे काही आक्षेप आहेत ते नैतिक या स्वरूपाचेच आहेत . मुंबई , २ एप्रिल - प्रक्षोभक भाषणाबद्दल गुन्हा दाखल झालेले मनसेचे अध्यक्ष राज ठाकरे यांना एका नोटीसद्वारे फरार दाखवण्यात आले असून ठाकरे यांचा पत्ता समजला , तर तो कळवा , असे मुंबई पोलिसांकडून सांगण्यात एक खेळाडू म्हणून तू महान नव्हे एकमेवाद्वितीय आहेस . पण शिवाजी पार्कला सरावाला जाणं जवळ पडावं म्हणून ज्यांच्याकडे तू राहिलास ते काका - काकू , रोज नोकरीवरुन घरी परताताना उलट्या दिशेने प्रवास करुन आज माझं लेकरु कसं आहे हे बघायला अनेक वर्षं येत राहणारी माउली , तुझं अद्वितीय करिअर बहरावं म्हणून ज्यानं पॅकप केलं तो अजितदादा , साधेपणा आणि सच्चेपणा ह्या गुणांची तुझ्यात रुजवात करुन दुर्दैवानं अर्ध्यातच डाव सोडून ज्यांना जावं लागलं ते तुझे बाबा , ज्यांनी दिलेली एकेक रुपयाची तेरा नाणी तुला कुबेराचा खजिना वाटतो आणि दरवेळी बाद होऊन परतताना ' आउट कसा झालास ? ' असं विचारणारे तुझे आचरेकर मास्तर , तुझी पत्नी , बाबाच्या सहवासासाठी भुकेलेली तुझी लेकरं , ह्या सगळ्यांच्या कष्टाचं आणि त्यागाचं तू चीज केलंस ! त्यांना त्यांचे जन्म सार्थकी लागले असं वाटलं तर नवल नाही ! डेंजर फोटू . . . मी कधीही साप हाताळू शकणार नाही . . . या जन्मात तरी नाहीच मला साप आडवा आला तर मी तर तिथल्या तिथे गोठून उभी राहीन नवी दिल्ली , २९ जून ( वृत्तसंस्था ) - मोगल बादशहा बहादूरशहा जाफर हा १८५७ च्या स्वातंत्र्यसंग्रामाचा नायक होता . त्याला भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान ' भारतरत्न ' द्यावा , अशी मागणी स्वतःला मोगल खानदानाचा शेवटचा वंशज सांगणार्‍या याकुब हबीबुद्दीन यांनी केली आहे . पूर्वीं तुं होतीस कोण ॥ तुज एवढें ज्ञान कोठून ॥ तूं विशाळनेत्री रूप लावण्य ॥ सर्व वर्तमान मज सांगे ॥ ५५ ॥ आपल्या पहाडी आवाजातील भरदार गायकीने हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीताला जागतिक प्रतिष्ठा प्राप्त करून देणारे स्वराधिराज पं . भीमसेन जोशी यांच्या निधनाने संगीतक्षितिजावरील एक तेजोनिधी स्वरभास्कर हरपला आहे . ' भारतरत्न ' सारखा त्यांना मिळालेला सर्वोच्च नागरी सन्मानही फिका ठरावा अशा उत्तुंग प्रतिभेचे पंडितजी आता वयोमानपरत्वे थकले होते , गेले काही दिवस रुग्णशय्येवर होते , परंतु तरीही त्यांच्या निधनाच्या वार्तेने संगीतजगतात सुन्न सन्नाटा पसरला आहे . आपल्या भावोत्कट ख्याल गायकीने लक्षावधी रसिकांना स्वरब्रह्माचे साक्षात दर्शन घडवणार्‍या पंडितजींचे जाणे ही खरोखरच राष्ट्राची फार मोठी हानी आहे . जणू दुसरा कोहिनूर आपण गमावला आहे . किराणा घराण्याचे संस्कार घेऊन , अब्दुल करीम खॉंसाहेबांच्या गायकीपासून प्रेरणा घेऊन , रामभाऊ कुंदगोळकर तथा सवाई गंधर्वांचे शिष्यत्व पत्करून , इतर अनेक दिग्गजांच्या गायनांतील मधुपर्क वेचत वेचत आपली स्वतःची अशी परिपक्व गायकी पंडितजींनी सिद्ध केली . भारतीय शास्त्रीय संगीत हे अगम्य , दुर्बोध आहे असा समज करून घेतलेल्या सर्वसामान्यांनाही ' कानसेन ' बनवणारी , स्वरमाधुर्याची गोडी चाखायला लावणारी पंडितजींची ही वैभवशाली गायकी संगीतप्रेमींना याजन्मी विसरता येणार नाही . पंडितजींची भरदार , तरीही भावपूर्ण स्वरसाधना मैफलीच्या पहिल्या पाच मिनिटांत श्रोत्यांची पकड घेई . पहिल्या षड्‌जापासून भैरवीपर्यंत श्रोत्यांना नादमाधुर्यात विहरत ठेवणे ही पंडितजींची खासीयत होती . असर करणारे स्वर हे किराणा घराण्याचे वैशिष्ट्य मानले जाते . पंडितजींच्या स्वरांचा असर तर विलोभनीयच . पूरिया असो , दरबारी असो , शुद्ध कल्याण वा मुलतानी , भीमपलासी , पंडितजींच्या गायकीने त्या रागांचे खरे सौंदर्य रसिकांपर्यंत पोहोचवले . रागदारीच कशाला , नाट्यपदांपासून अभंग आणि भजनांपर्यंत पंडितजी जे जे गायले , त्याचे सोनेच केले . त्यांच्या स्वरांत अजरामर झालेली ' संतवाणी ' म्हणजे तर संगीताच्या गाभार्‍यात तेजाळलेली भक्तीभावनेची पंचारतीच आहे . कविवर्य वसंत बापटांचे प्रासादिक निरूपण आणि भीमसेनजींचा अमृतस्वर यातून श्रोत्यांना त्या सावळ्या विठ्ठल - परब्रह्माचे मूर्तिमंत दर्शन ' संतवाणी ' तून घडले . आजही ' माझे माहेर पंढरी ' ऐकताना वारकर्‍यांच्या भगव्या दिंडी - पताकांनी दुमदुमलेली पंढरी डोळ्यांपुढे आल्याशिवाय राहात नाही , त्यांनी घातलेली ' अगा वैकुंठीच्या राया ' ही साद काळीज पिळवटून टाकते , ' काया ही पंढरी , आत्मा हा विठ्ठल ' ऐकताना आपण विठ्ठलमय होऊन जातो . ' तीर्थ विठ्ठल , क्षेत्र विठ्ठल ' चा गजर सुरू झाला की जणू कैवल्यसमाधीच लागते . पंडितजींनी प्रत्येक गाण्यात जणू पंचप्राण ओतले आहेत . त्यांच्या घनगंभीर आवाजात ' आरंभी वंदीन , अयोध्येचा राजा ' ही ओळ ऐकताना डोळ्यांपुढे शरयुतटीची अयोध्या उभी राहते आणि पंडितजी ' रामरंगी रंगले मन ' गाऊ लागले की एका अनामिक तृप्तीने , समाधानाने आपल्याही मनाचा गाभारा भरून जातो . अण्णांनी आयुष्यभर केलेल्या स्वरपूजेची ही पुण्याई आहे . शाळा बुडवून शेजारच्या दुकानी खॉंसाहेबांची ' पिया बिन . . ' ही पहिलीच रेकॉर्ड ऐकताना आपल्यालाही असे गाता आले पाहिजे , या विचाराने भारलेला गदग - धारवाडचा अकरा वर्षांचा भीमसेन घरातून गुरूच्या शोधार्थ निघतो काय , पुणे , मुंबई करीत रेल्वेने विनातिकीट प्रवास करीत , जवळचे पैसे संपले की रेल्वेत गाणे गाऊन मिळणार्‍या पैशाच्या आधारे ग्वाल्हेर गाठतो काय , तिथे शिपाई आत सोडत नाही हे पाहून त्याला गाणे गाऊन दाखवून आत प्रवेश मिळवतो काय , जालंधरच्या ' हरिवल्लभका मेला ' मध्ये विनायकबुवा काखेत ' कळसा नि गावात वळसा ' का घालतोस म्हणून खडसावतात , तेव्हा पुन्हा गदगला परतून कुंदगोळला रामभाऊ कुंदगोळकरांच्या आश्रयाला येतो काय , एका विलक्षण जिद्दीची ही थक्क करणारी कहाणी आहे . रामभाऊंच्या घरी तरी कुठे सहजतेने गाणे गवसते ! पहाटे उठायचे , दोन दोन घागरी घेऊन विहिरीवरून पाणी भरून आणायचे . अशा रोज पन्नास - साठ घागरी पाणी आणायचे , सुरवातीला एक अक्षरही न शिकवणार्‍या गुरूंवरील श्रद्धा ढळू न देता तब्बल अठरा महिने प्रतीक्षा करायची , ही मेहनत , चिकाटी , ही लगन आजच्या इन्स्टंटच्या जमान्यात तर कल्पकथाच वाटेल . एकदा तर म्हणे गुरूंनी रागाने त्यांच्यावर अडकित्ताच फेकून मारला होता . गुरूंनी पाहिलेल्या सत्त्वपरीक्षेनंतरही भीमसेन यांच्या मनात त्यांच्याविषयी तीळमात्रही किल्मिष नाही , अगदी यशाच्या उत्तुंग शिखरावर पोहोचल्यावरही नाही हे लक्षात घ्यायला हवे . उलट आपल्या गुरूची स्मृती अखंड ठेवण्यासाठी ५३ सालापासून सवाई गंधर्व महोत्सवाचे शिवधनुष्य पंडितजी पेलत आले . प्रकृती साथ देत नसतानाही तीन वर्षांपूर्वीपर्यंत स्वतः महोत्सवात गायले , या निष्ठेला , या श्रद्धेला काय म्हणावे ! ' भारतरत्न ' स्वीकारताना आपण हा सन्मान भारतीय संगीताच्या गान परंपरेस योगदान दिलेल्या सर्व दिग्गजांच्या वतीने स्वीकारतो असे अत्यंत नम्र उद्गार त्यांनी काढले होते . आपल्या पूर्वसुरींच्या गायकीचा सूक्ष्म अभ्यास करून संचयी वृत्तीने त्यांनी संगीतसाधना केली . केवळ किराणा घराण्यापुरतीच ही साधना मर्यादित नव्हती . गोव्याच्या सूरश्री केसरबाई केरकर , गानतपस्विनी मोगूबाई कुर्डीकर यांच्या गायकीविषयीही पंडितजींच्या मनात उदंड श्रद्धा होती . आपण लावीत असलेला तेजस्वी ' आ - कार ' हा केसरबाईंचीच देण आहे , असे ते मानत . भीमसेनजींचा पहिला राष्ट्रीय कार्यक्रम झाला तेव्हा याच केसरबाईंनी त्यांना अभिनंदनाची तार ५६ साली पाठवली होती . मोगूबाईंची बोलतान , आवर्तनांची करामत , लयीचा अंदाज भीमसेनजींना मोहवीत असे . अत्यंत मनापासून केलेल्या अशा श्रवणभक्तीनेच तर पंडितजींची गायकी इतक्या उंचीवर पोहोचली . ' कलाश्री ' , ' ललितभटियार ' सारख्या रागरचना त्यांनी निर्माण केल्या . गायकी ही शेवटी सादर करण्याची कला आहे , श्रोत्यांना त्यातून सौंदर्य प्रतीत झाले पाहिजे , हे भान पंडितजींना होते . रियाजातसुद्धा स्वर बिघडता कामा नये एवढी शिस्त होती . रोज सोळा तास केलेल्या रियाजाची ताकद त्यांच्या स्वरांतून प्रकट होत असे . परंतु आयुष्याच्या उत्तरार्धात वयोमानपरत्वे जेव्हा स्वर कंप पावू लागला , तेव्हा वेडावाकडा स्वर निघू नये म्हणून त्यांनी गाणे थांबवले . आयुष्यभर केलेल्या स्वरपूजेनंतर निवृत्तीची अशी उत्तरपूजाही बांधली . एक तृप्त , कृतार्थ आयुष्य जगणार्‍या भीमसेनजींचे मोठेपण जसे त्यांच्या गायकीत होते , तसेच त्यांच्या माणूसपणातही होते . स्वतःच्या कीर्तीचा बडेजाव त्यांनी कधी मिरवला नाही . कीर्तीचे ढोल बडवणे तर दूरच , अत्यंत सूत्ररूपाने त्यांचे बोलणे असे . परंतु संगीताविषयीचे सखोल चिंतन त्या मोजक्या वाक्यांतूनही आविष्कृत होत असे . घरच्या पिठलं भाकरीवर समाधानी असणार्‍या , वाहन चालवण्याचा अनोखा छंद जोपासणार्‍या अण्णांनी आपले घरगुतीपण कधी हरवू दिले नाही . आयुष्याच्या उत्तरार्धात त्यांच्यावर अनेक संकटेही ओढवली . ९९ साली त्यांना ब्रेन ट्यूमरचे निदान झाले , त्यानंतर काही वर्षांनी पाठीच्या कण्याची शस्त्रक्रिया झाली , गेल्या वर्षअखेरपासून तर ते इस्पितळातच होते . परंतु न डगमगता ते या सार्‍याला धीरोदात्तपणे सामोरे गेले . संगीत साधनेलाच जीवन वाहणारा असा अजोड स्वरसाधक आज आपल्यात नाही . त्यांच्याप्रतीच्या भावना व्यक्त करताना विंदा म्हणाले होते , ' अमृताचे डोही , बुडविले तुम्ही , बुडताना आम्ही धन्य झालो मीपण संपले झालो विश्वात्कार , स्वरात ओंकार भेटला गा ॥ भारताच्या या महान स्वरभास्कराला विनम्र श्रद्धांजली . शासन दरबारी तर सगळा आनंदी आनंदच आहे . ऑलम्पिक समितीकडून कसलीही मदत न झालेल्या सूवर्णबिंद्राने स्वकष्टाने / स्वखर्चाने यशशिखर गाठले आणी आपल्या पुण्यात " भव्य " सत्कार झाला तो कलमाडींचा ! का , तर कमिटीचे अध्यक्ष म्हणून ! ! यश मिळवलेल्या त्रिमुर्तींनी दोन् - तीन आठवडे प्रसारमाध्यमे गाजवली . त्यांच्यावर बक्षिसांची खैरात पण झाली . पण केवळ एक् - दोन महिन्यात आपली ही प्रसार माध्यमे , समाज व सरकार हे कदाचित या त्रिमुर्तींना विसरूनही गेले . येत्या काही वर्षात व पुढील पिढीत असे शेकडो अभिनव कसे तयार होतील याच्यावर कोणी काही केल्याचे ऐकीवात नाही . तेव्हा अशा या नाकर्त्या शासनाकडून काही अपेक्षा न ठेवलेल्याच बर्‍या . रात्र - दिवसपाळी करणे हे एका विशिष्ट वयात शक्य असले तरी नंतर कौटुंबिक जबाबदार्‍या , स्वास्थ्य या सर्वांमुळे फारसे फीजीबल वाटत नाही . ~~होय मीही ते पुस्तक साने गुरुजींच्या नावाने परवा प्रदर्शनात पाहिले . . .~~ आयुर्वेदात पित्तप्रकृतीच्या व्यक्ती कायम " हॉट ' असतात । त्यांच्या शरीराचे तापमान हे वात प्रकृतीच्या व्यक्तींपेक्षा थोडेसे अधिक असते . यांचे नाक आणि डोळे अधिक तीक्ष्ण असतात . अशा पित्तप्रकृतीच्या व्यक्तींनी व्यायाम कशा प्रकारे करावेत , याबाबत या काही टिप्स . 1 ) या व्यक्तींचा दम ( स्टॅमिना ) , ताकद आणि वेग वाढविणारे खेळ किंवा व्यायाम प्रकार निवडण्यास अधिक फायदेशीर ठरते . 2 ) रॉक क्‍लायंबिंग , स्काय डायव्हिंग , आईस स्केटिंग , वेट लिफ्टिंग , स्वीमिंग अशा प्रकारांमध्ये पित्त प्रकृतीच्या व्यक्ती अधिक एकाग्रतेने कार्य करीत असतात . 3 ) मात्र पित्तप्रकृतीच्या व्यक्तीने शरीरातील ऊर्जा ( हीट ) संतुलित करण्याकडे जास्त लक्ष दिले पाहिजे . किंबहुना ही ऊर्जा कमी करणारे ( कूलिंग स्पोर्टस ) प्रकार निवडल्यास उपयोगी ठरतात . अनेकांना कठीण व्यायामाचा कंटाळा येतो , त्यांनी स्किईंग , स्वीमिंग , रॅकेट आणि बॉलच्या साह्याने कोर्टवर खेळले जाणारे प्रकार , सायकलिंग असे खेळ निवडावेत कधीकधी मूळ लिखाण हे एक निमित्त असते आणि त्यावरचा प्रतिसाद विशेष दाद देण्याजोगा . उदा . वर्षूच्या ' सोलमेट ' वर अश्विनीमामींचा प्रतिसाद . प्रतिसादाला निवडक १० मधून ' दाद ' देता येईल का ? दरम्यान आमचे तुमचे खूप जमेल . कारण तुमचा प्रतिसाद वाचून आम्हालाही " बहुत याराना लगता है " हेच आठवले . > > अनेक गुन्हेगारांची वकिली करणार्‍या > > शरद सारडा ची वकीली राम जेठमलानी नीच केली होती ना ? वकीली करण्याबद्दल काही नाही . गुन्हेगारांनाही वकील हा लगतोच . पण सातत्याने फक्त गुन्हेगारांचा कैवार का ? नाम मे राम बगल मे छुरी असं म्हणायला वाव आहे . आरे सगळे लोक सारखे नसतात आपण निवडणुकीत शेपूट घालतो आणि नंतर राजकार्निलोकांच्या नवे बोंब मारतो हे चांगले नाही . आता सगळ्या लोकांनी मनसेच्या कार्यकर्त्यांना निवडून दिले पाहिजे नंतर हि घराणेशाही आपोआप मोडून निघेल जय हिंद जय महाराष्ट्र जय मनसे प्रथमच विनोदी लिखाणाचा प्रयत्न आहे . . . समजून घ्यावे . . . आणि प्रतिक्रीया कळवाव्या . . . धन्यवाद . . . ! ! ! - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - अरे हे काय चाललंय काय ? ? कुणीही यावं आणि टिकली मारुन जावं सारखं कुणीही उठावं आणि स्वयंवर मांडावं असं चालू झालंय . . . . पूर्वीच्या काळी म्हणजे महाभारतात वगैरे . . . पोरींची स्वयंवरं ठेवली जायची . . . ( म्हणजे राजे लोकांच्या ) . . . आणि आज काल . . . . बाई - माणसांची ( पक्षी सावंतांची राखी ) आणि स्वतःला माणूस म्हणवणारा एक द्विपाद प्राणी ( पक्षी राहुल महाजन ) यांची स्वयंवरं . . . म्हणून म्हटलं अरे काय चाललंय काय ? ? ? आमच्या या वरील चीडचीडीचं कारण तुम्ही हा परम प्रताप पाहिल्याशिवाय तुम्हाला कळणार नाही . म्हणजे राखीचं लग्न पाहायची संधी तुम्ही हुकवली असेल तर NDTV Imagine नामक एक वाहीनी तुमच्यासाठी सध्या एक नवीन उच्छाद मांडत आहे . . . " राहुल का स्वयंवर ! ! " राहुल दुल्हनीया ले जायेगा वगैरे असं काही तरी . . ( खरं तर दुल्हनीयांचा आविर्भाव पहाता त्याच राहुलला घेऊन जातील असं जास्त वाटतं . . . ) आता तुम्हाला प्रश्न पडेल की इतका प्रोब्लेम आहे तर ही मालिका पहावीच कशाला ? ? पण त्याची काही मुलभूत कारणे पुढीलप्रमाणे : १ . सहनशक्ती वाढते . २ . जगात यांचीही लग्नं होतात मग आपण तर बरेच चांगले आहोत . ( लग्नेच्छू तरुणाईला दिलासा . . . ) ३ . पैसा असला की तो कुठेही वहातो याची जाणीव होते . ४ . समर्थांनी मुर्खांची एवढी लक्षणे सांगूनही आणखी बरीच उरली आहेत याची कल्पना येते . . . . . अशी अजुन य कारणं सांगता येतील पण तुर्तास वानगीदाखल एवढी पुरेत . . . तर या जीवघेण्या प्रकाराची सुरुवात झाली ती राखी सावंत हिच्या स्वयंवराने . . ज्यांनी ज्यांनी हा भीषण प्रकार पाहीला त्यांना त्या दुःखद क्षणांची आठवण करून दिल्याबद्दल क्षमस्व ! पण ते काय आहे ना कि खपली काढायची जीत्याची खोड आहे आमची . . . असो . . . कु . सावंत हीने स्वतःला जाहीररीत्या चि . सौ . कां . घोषीत केले , आणि सुरु झाला एक खेळ . . ( जो पुढे बहुतेकांच्या लग्नांवर बेतला . ) तीचे स्वयंवर मांडायचा उत्साह एवढा होता कि विचारू नका . लहान लहान मुलांपासून ते म्हाता - या माणसांपर्यंत प्रत्येक जण राखीचा दुल्हा व्हायला उत्सुक . . शेवटी तीने त्यातल्या त्यात एक बिचारा ( कोणी तरी आंग्लभाषीक आहे म्हणजे होता . . . ) निवडला आणि स्वयंवर म्हणजे साखरपुडा असा स्वतःला सोयीस्कर ( आणि त्या बिचा - याची थोडक्यात सुटका करणारा ) अर्थ लावुन ती बया मोकळी झाली . असो . . तेव्हा परत असं काही पहाणे नाही रे बाबा असा ( सुटकेचा ) नि : श्वास टाकुन आम्ही " त्या इंग्रजाची लौकर सोडवणूक कर रे ! " अस देवाला विणवू लागलो . ( हो मग . . हीच्या हौसेसाठी त्याला का जन्मठेप . . कुठल्याच पापाला ही शिक्षा असू शकत नाही . ) पण त्या परमेश्वराच्या मनात अजून एकदा आमची कुचेष्टा करायची लहर आली आणि त्याने NDTV Imagine ला अजून एक कानमंत्र दिला . स्वत : श्री . राहुल महाजन यांचे स्वयंवर . . चुकले स्वयंवर नही शादी . . ( अर्थातच दुसरे ) आणि आम्ही ते पाहिले . ( हो घडलेल्या पापांची कबुली दिलीच पाहिजे नाहीतर पुढ्च्या जन्मी राखी सावंत होते म्हणे . . ) तर या छळवादाची सुरुवात झाली १७ तरुणींपासून आणि लग्नाचा संयोजक होता अर्थातच तोच तो . . . राम कपूर ! ! ! ( याचा पत्ता द्या रे कुणीतरी ! ! ) सतत नळावर जमलेल्या बायकांप्रमाणे भांडणा - या नवतरुणी , विनाकारण चीड आणणारे हसू हसणारा तो महाजनांचा पो - या . . ( च्यायला . . . बाप का नाम पूरा मीट्टी में मिलाई दिये . . . ) आणि चेह - यावर अशक्य तुपट , आनंदी भाव ठेवणारा तो राम . . बघूनच एखाद्याला उलटी यावी . अश्या या समस्त लोकांनी अव्याहतपणे चालवलेला हा मदा - याचा खेळ म्हणजे " राहुल का स्वयंवर . . . . नहीं शादी ! ! " एका एका तरुणीची या भयानक प्रकारातून सुटका होत होत शेवटच्या चार जणी उरल्या . . . ( अहो यात चक्क एक जण आमच्या पुण्याची पण होती हो . . ) का ? ? का ? ? देवा , माझ्या अविवाहीत मित्रांवर हा अन्याय ? ? ? मग तो त्यातल्या प्रत्येकीच्या घरी जाण्याचे सोपस्कार सुरु झाले . घरचे सगळे लोक तो अगदी जावई असल्याप्रमाणे त्याचे लाड करत होते . ( सोन्याच्या चमच्याने त्याला पोहे भरवल्याचे आम्ही या डोळ्यांनी पाहीले आहे हो . . . ) बाकी या असल्या चेह - याच्या ( आणि चरित्राच्या ) माणसाचे कौतुक कसे काय करावेसे वाटते बाबा लोकांना ? ? यानंतर पुणे कन्या या खेळातून ( की छळातून ? ) बाहेर पडली . . . ( हुश्श . . . सुटलीस गं बायो ! ! ) आणि उर्वरीत तिघींची परवड सुरु झाली . काय त्या राहुलचे ते चाळे , काय ते हसणं , वागणं , बोलणं , बघणं . . . आणि उच्चांक म्हणजे ते लाजणं . . . ( अरे का लाजतोयस ? ? लग्न पहिल्यांदा का होतंय तुझं ? ? असं ओरडावंसं वाटायचं . . ) शेवटी होता होता हा प्रकार शेवटाला आला आणि राहुलच्या लग्नाचे थेट प्रक्शेपण सुरु झाले . अनेक रिकामटेकडे पुरुष आणि स्त्रिया उगाच घरचे कार्य असल्यासारख्या तिकडे मिरवत होते . हळदी , मेहंदी , संगीत सगळीकडे साग्रसंगीतपणे हा जोकर मिरवल्यावर त्याची " आली समीप लग्नघटीका " आणि राहुल " अवतार " ला . . . ( त्यावेळी वरातीत " तेणु दुल्हा किसने बनाया भुतनीके " हे समर्पक गाणे लावायला हवे होते . . . ) मग पट्कन निकाल सांगून मोकळे व्हायचे तर तो राम परत परत सगळ्यांना कसं वाटतंय ? ? कसं वाटतंय ? ? असं विचारून उगाच डोकं खात होता . ( आता कितीही नको नको वाटत असलं तरी कुणी TV वर सांगणारेत का ? की ' चल गं बाई घरी दुसरा मिळेल आपल्याला ब - यापैकी ' असं . . आमच्याइतका स्पष्टवक्तेपणा अभावानेच आढळतो म्हणा . . ) तर मग ब - यापैकी उत्सुकता ( बळंच हं . . जणू काही आम्ही फ़टाकेच उडवणार होतो याचं लग्न झालं की . . ) ताणून धरल्यावर त्याने त्यातल्या त्यात ब - या मुलीच्या गळ्यात ( एकदाची ! ) माळ घातली . ( आणि इतर दोघींनी मनातल्या मनात दिवाळी साजरी केली . ) आणि मग काय विचारता लोकांच्या चेह - यावरचा आनंद . . आहाहाहा . . . धन्य झालो आम्ही . . . ( संपलं एकदाचं च्यामायला . . . ) आणि मग . . . अचानक आठवलं . . ( त्याच त्या रामला . . पत्ता द्याच त्याचा . . . ) कि अरे हे तर स्वयंवर नही शादी आहे . . . मग झालं . . समोरच मंडप टाकलेला आणि दणक्यात महाजनपुत्राची शादी झाली . . आणि कार्यक्रम संपला संपला म्हणता म्हणता वाढला . . . . . [ हे सगळे चालू असताना आम्हाला ओरडून विचारावेसे वाटत होते कि " अरे सख्खा काका गेला ना तुझा ? ? सुतकात काय लग्न करतोस ? ? " ] पण जे जे होइल ते ते पाहाणे आणि ब्लोग लिहिणे हेच जिवित कार्य असल्याने नाइलाज आहे हो . . . . असो . . . अश्यारीतीने ही साठां उत्तरांची कहाणी , पाचां उत्तरी सुफ़ळ संपूर्ण . . ( एकदाची . . ) ! ! ! बिहार के सवा करोड़ लोग प्रधानमंत्री मनमोहन सिंह से विशेष राज्य का दर्जा देने की मांग करेंगे । जद ( यू ) के अध्यक्ष [ . . . ] ~~विषाला अता या उतारा नको कळे पूर्ण त्याला भिनावे कुठे~~ पुणे - भारताच्या हर्ष मांकड याने फिलिपिन्सच्या ट्रिट ह्युइच्या साथीत अमेरिकेत सुरू असलेल्या कॅंपेन चॅलेंजर टेनिस स्पर्धेच्या दुहेरीतून उपांत्य फेरी गाठली . हर्ष - ट्रिट यांनी डॉमिनिक इंग्लोट ( ब्रिटन ) आणि रायलन रिझा ( अमेरिका ) यांच्यावर 3 - 6 , 7 - 6 ( 7 - 5 ) , 10 - 7 अशी मात केली . हर्ष - ट्रिट यांना स्पर्धेत दुसरे मानांकन आहे . त्यांच्यासमोर आता मार्टिन एमरीच ( ब्रिटन ) आणि अँड्रीयस सिल्जेस्ट्रोम ( स्वीडन ) यांचे आव्हान असणार आहे . मार्टिन आणि अँड्रियस यांना स्पर्धेत चौथे मानांकन आहे . त्यांनी नुकतीच नॉक्‍सव्हील स्पर्धा जिंकली आहे . उन्हाळा मस्त मी म्हणत होता , पण तुम्हाला माहीत असेलच , आपण गड - दुर्गांच्या धारकर्‍यांना घरी बसवेल तर शप्पथ ! ! शनिवार , रविवार आला की पाठीला लगेच पाठपिशवीचे भास व्हायला सुरुवात ! ! ! तर मी अभियांत्रिकीचा विद्यार्थी आणि परिक्षा संपल्याने सह्याद्रीच्या अंगाखांद्यावर खेळण्यास मस्त वेळ मिळाला होता ! ! लगेच mumbaihikers . org पिंजुन काढायला सुरुवात झाली आणि समजले की " ट्रेकमेट्स " नावाचा ग्रूप येत्या रविवारी पदरगडावर जाणार आहे . गेल्यावर्षी मी पदरगड कोथळीगडावरुन न्याहाळला होताच ! लगेच " मनसुबा " ठरला , चलो पदरगड ! ! मी लगेच ही " मसलत " माझा " सह्यमित्र " सलीलशी केली . तो सुद्धा एका पायावर तयार ! ! ती भारत जिंकणार . ओ ब्रायन लगेच आउट होणार कारण त्याच्यावर पैसे लावले जातील आता . भारत सहजासहजी जिंकेल . कारण आयर्लंड चा भाव वधारला असेल . त्यामुळे आयर्लंड वर पैसे लावणार्यांचे पैसे बुडणार जसे भारत वि इंग्लड मैच नंतर आज इंग्लड वर पैसे लावणार्यांचे बुडाले . तू सोडून गेलीस , आणि हरवल्या माझ्या चांदराती पसरला सारा मिट्ट काळोख , उरल्या केवळ अमावस्येच्या राती ~~तू तंबाखू मी चुना तू नवथर मी जुना~~ धोनी , भज्जी , संघच सारा " देव " मस्तकी मिरवी प्यारा देवाच्या अन् भारतभूच्या नशीबीचा संपे वनवास मुंबई - विश्‍व संवाद केंद्रातर्फे दिल्या जाणाऱ्या ' महर्षी नारद पत्रकार ' पुरस्कारासाठी ' सकाळ ' चे पत्रकार दिनेश गुणे , तसेच साप्ताहिक ' किरात ' चे संपादक श्रीधर मराठे यांची निवड झाली आहे . रस्ते चांगले झाले म्हणजे संपूर्ण विकास म्हणता येणार नाही , , , आजूबाजूच्या खेड्यात काय परिस्थिती आहे ते बघा , , , केवळ क्रिकेट , आणि हिवाळी अधिवेशन चांगले व्हावे म्हणून काहीच रस्ते चांगले आहेत ! सापेक्षतेचे कालावकाश हे लवचिक ( supple ) आहे . हे कालावकाश रबरी कापडाप्रमाणे आहे असे मानू . ताणून धरलेल्या रुमालावर गोट्या ठेवल्या असता गोट्यांच्या वजनाने रुमालावर खळगे निर्माण व्हावेत , तसे कालावकाशाच्या ह्या रबरी कापडावर मोठ्या खगोलीय वस्तूंमुळे खळगे निर्माण होतात . उदाहरणार्थ , आपला सूर्य हा जड असल्यामुळे कालावकाशाला मोठ्याप्रमाणात वाकवतो . पृथ्वीसारखे सूर्याभोवती फिरणारे ग्रह हे ह्या वाकलेल्या भूमितीवरच ( curved Geometry ) फिरतात . गणिती भाषेत सांगायचे , तर वक्र कालावकाशावर फिरताना हे ग्रह सर्वात सोपी कक्षा निवडतात , ज्यांना भूपृष्ठमितीय रेषा वा जिओडेसिक्स ( geodesics ) असे म्हणतात . सपाट पृष्ठावरील युक्लिडीय रेषेचे रुपांतर रीमनच्या वक्र पृष्ठावरील रेषेमध्ये केल्यास जो आकार मिळेत तो म्हणजे जिओडेसिक . वक्र कालावकाशाच्या संदर्भ चौकटीतून पाहिल्यास पृथ्वी अगदी सरळ मार्गावरून फिरते . मात्र कालावकाश स्वत : च वक्र असल्यामुळे युक्लिड आणि न्यूटनच्या सपाट संदर्भ चौकटीमध्ये हा मार्ग लंबवर्तुळाकार ( elliptical ) भासतो . मंगळूर विमान दुर्घटनेच्या कारणांचा उलगडा चौकशीअंती उघड होईलच , परंतु या दुर्घटनेच्या निमित्ताने ज्या काही गोष्टी ऐरणीवर आल्या आहेत , त्याही या चौकशीच्या घेऱ्यात घेणे खरे तर आवश्यक आहे . हा केवळ एका विमान दुर्घटनेपुरता प्रश्र्न नाही . अशा प्रकारच्या दुर्दैवी अपघाताची पुनरावृत्ती होऊ नये यासाठी हे आवश्यक आहे . मंगळूरच्या ज्या धावपट्टीवर हे विमान उतरत असताना दुर्घटनाग्रस्त झाले , ती डोंगरमाथ्यावरील पठारावर तयार केली गेली आहे . देशातील जे काही विमानतळ धोकादायक भौगोलिक स्थितीमुळे विमानोड्डाणांसाठी खडतर मानले जातात , त्यामध्ये हा विमानतळ मोडतो . तेथील धावपट्टीची लांबीही आंतरराष्ट्रीय मानकांपेक्षा कमी आहे . आजवर शेकडो विमाने तेथे उतरवली गेलेली असली आणि खुद्द दुर्घटनाग्रस्त विमानाच्या वैमानिकांनीच तेथे कित्येक विमाने उतरवलेली असली , तरी प्रत्येकवेळी हे गणित अचूक असणे संभवत नाही . त्यामुळे विमान उरवताना झालेली थोडीशी महागात पडली आहे . विमानाच्या ब्लॅकबॉक्समधील संभाषणे ऐकल्यावर अपघातावेळची परिस्थिती कशी होती हे समोर येईलच , परंतु उतरताना या विमानाने एअर ट्रॅफिक कंट्रोलला विमानात बिघाड झाल्याचा वा धावपट्टीवर काही तांत्रिक अडचणी असल्याचा संदेश दिलेला नव्हता . मंगळुरात दोन दिवस मान्सूनपूर्व पावसाच्या सरी कोसळल्या असल्या आणि विमान उतरण्याची वेळ सकाळी सहाची असली , तरी तेव्हा हवामान तुलनेने स्वच्छ होते . धावपट्टीही विशेष ओली नव्हती . उतरणारे विमान धावपट्टीवर ज्या ठिकाणी अलगद टेकवायचे असते , त्याच्या खूप आधी ते खाली उतरवले गेले असा एक तर्क आहे . हे झाले या दुर्घटनेच्या संभाव्य कारणांविषयी . परंतु यापलीकडे एक विषय चर्चिला गेला पाहिजे तो या विमानाच्या वैमानिकांचा . जो हे विमान चालवीत होता तो एअर इंडियाने जे कंत्राटी विदेशी वैमानिक सेवेत घेतले आहेत , त्यापैकी एक होता . मध्यंतरी एअर इंडियाला वैमानिकांचा तुटवडा भासू लागल्याने तत्कालीन गरज म्हणून विदेशी वैमानिक कंत्राटी तत्त्वावर सेवेत घेण्याची प्रथा सुरू झाली . आता अशा प्रकारचे कंत्राटी विदेशी वैमानिक पुरवणारे एक रॅकेट बनले आहे आणि खुद्द एअर इंडियाच्या माजी अध्यक्षांचीही एक एजन्सी असे वैमानिक पुरवण्याचे काम करते . देशी वैमानिकांना असलेले वैद्यकीय लाभ , भविष्यनिर्वाह निधी वगैरे सवलती या विदेशी वैमानिकांना मिळत नाही . देशी वैमानिकांच्या तुलनेत ते सलग काम करून नंतर सलग सुट्या घेऊन मायदेशी परतत असतात . विदेशी वैमानिकांची सेवा टप्प्याटप्प्याने बरखास्त करण्याऐवजी त्यात गुंतलेल्या हितसंबंधांमुळे देशी वैमानिकांचा तुटवडा नसताना तो असल्याचे भासवून हा व्यवहार चालतो , त्याची समूळ चौकशी यानिमित्ताने व्हायला हवी . मंगळूरच्या धावपट्टीसंदर्भात काही आक्षेप याआधी घेतले गेले होते . बंगळूरच्या एनव्हायरनमेंट सपोर्ट ग्रुपच्या लिओ साल्ढाणा यांनी बाजपे येथील धावपट्टी हवाई वाहतूक महासंचालनालयाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार नसल्याचा आक्षेप घेतला होता व ही धावपट्टी काही उद्योगपती , हॉटेलमालक व रिअल इस्टेट लॉबीच्या दबावाखाली उभारण्यात येत असल्याचा आरोप केला होता . आपत्कालीन स्थितीत विमाने उतरवण्यासाठी ही धावपट्टी अपुरी असल्याचे म्हणणे साल्ढाणा यांनी उच्च न्यायालयात मांडले होते . परंतु सरकारकडून या साऱ्या आक्षेपांना तेव्हा वाटाण्याच्या अक्षता मिळाल्या आणि परिणामी संभाव्य संकटांचा विचार न करता उभारली गेलेली ही धावपट्टी दीडशे प्रवाशांच्या जिवावर उठली . या दुर्घटनेत दोन्ही वैमानिक मरण पावले आहेत . त्यामुळे दुर्घटनेचे खापर त्यांच्या माथी फोडून बाकी सर्व संबंधित विषय गुंडाळण्याचा प्रयत्न होऊ शकतो . विदेशी वैमानिकांसंबंधीचे एअर इंडियाचे धोरण , त्यासंदर्भात गेल्या काही वर्षांत झालेला व्यवहार , त्यात गुंतलेले अधिकारी , वैमानिकांवरील शारीरिक मानसिक ताण , जेथे दुर्घटना घडली , त्या मंगळूरच्या धावपट्टीसंदर्भात यापूर्वी घेतले गेलेले आणि सरकारने धुडकावलेले आक्षेप या साऱ्या गोष्टी चौकशीच्या घेऱ्यात यायला हव्यात . तसे घडले तरच भविष्यात अशा दुर्घटना टळू शकतील . सर्व अभंगात मिळून तुका शब्द ४४३६ वेळा आला आहे . हा आकडा एकूण अभंग संख्येशी मेळ खातो . म्हणजे ही आकडेमोड बरोबर असावी . अवांतर : मंदार नाव पाहिल्याबरोबर आपल्याला पराच्या भन्नाट कथेतला मंदार पटवर्धन आठवला . मुकी बिचारी कुणीही हाका रे अशी चालकांची अवस्था होती . तिच्यात भैरवीने बदल घडवून आणला . याबद्दल तिचं करावं तेव्हढं कौतुक थोडंच आहे . असो . आदित्य दीक्षित , ती न्यूयॉर्कला स्वत : हून गेली नव्हती . प्राप्त परिस्थितीवर मात करणं तिच्याकडून शिकावं असं म्हणतो मी . १०१ % बरोबर आहे . मध्यंतरी सारख्या गोळ्या ओषध घेवून ही आजारी पडत होतो . रोजचे डॉक्टर ओषधाचा डोस सतत वाढवत नेत होते , पण फरक पडत नव्हता . एकदा मित्रा च्या सांगण्या वरून एका डॉक्टर कमी समाजसेवक जास्त असलेल्यास हे सर्व दाखवले . ठणठणपाळ तुम्हाला कांही झाले नाही पोट कमी करा मजेत राहा असे हसत सांगितले . त्यांनी सर्व गोळ्या फेकून दिल्या . तुमचा डॉक्टर अश्यात परदेशी जावून आला का ? विचारले . नवीन कमी पावर ची ओषधे दिली . अट एकच उकडलेला भाजीपाला आहारात घ्यायचा . नाही म्हणायची सोय नव्हती . आठवड्यात फरक पडून प्रकृती चांगली झाली . ही काल्पनिक कथा नाही . सत्य आहे . thanthanpal . blogspot . com भारतीय समाजात लग्नाला अजूनही प्रचंड महत्त्व आहे . मुलाचे किंवा मुलीचे लग्न न झाल्यास किंवा लग्नाला उशीर होत असल्यास लग्नाचा मुलगा / मुलगी , आई - वडिल हे मानसिकदृष्ट्या हताश होतात आणि नातेवाईक , आजूबाजूचे प्रश्न विचारून त्यांना हैराण करतात . पण लग्न ही इतकी सोपी गोष्ट नाही . अजूनही आपल्याकडे लग्न ठरवताना बरेचदा एकदा झालेल्या चहा - पोह्यांवर , एक् - दोनदाच्या झालेल्या ओझरत्या भेटींवर , कुणा मध्यस्थावर किंवा जुजबी चौकशीवर पूर्ण विश्वास ठेवला जातो . बरेचदा आयुष्यभर बरोबर राहूनही माणसे कळत नाहीत , तर ह्या तुटक भेटी / माहितीच्या आधारावर कशी कळतील ? हा वैश्विक ( भारतीय ) प्रश्न कसा सुटेल ? सुनेत आणि मुलीत नेहेमी भेदभाव का केला जातो ? कामाला सून आणि आरामाला मुलगी . स्वतःच्या सुनेकडून कामाची अपेक्षा करणारी सासू स्वतःच्या मुलीच्या सासरी तीला कमीत कमी काम असावे अशी अपेक्षा का ठेवते ? सगळ्या सासू - सूनांनी यात मनापासून भाग घेवून आपापले मत मांडावे . त्यानंतरच्या एपिसोड्मधे , ते पात्र मेल्यावर देखील हजर करता आले . कारण प्रोड्युसरने फ्लेक्सीब्लीटी फॉरम्युला वापरला . एपिसोड्च्या सुअरवातीला पात्राच्या बायकोला झोपेतून उठतांना दाखवले , आणि " काय हे भयानक स्वप्न ! " येवढ्या वाक्याने मेलेले पात्र नव्ह्त्याचे होते केले . भाजप अध्यक्ष राजनाथ सिंग यांनी अशी मागणी केली की भारताने पाकिस्तानवर हल्ला करून एकदाचा या प्रकरणाचा सोक्षमोक्ष लावावा . इतरही अनेकांचे तेच म्हणणे आहे . पण पाकिस्तानवर हल्ला करून प्रश्न सुटणार आहे का ? ~~आरे हा ग्यान जोशी नसून ग्यान गांधी आहे वाटत म्हणून याला मिरची लागली~~ ह्या मुन्नाला सर्वांत जास्त लळा लावला तो आरतीनं . तो अगदी लहानपणापासून आरतीबरोबर वाढला . आम्ही दोघांनी हाक मारलेली नेगल - नेगलीला समजत असे . त्यापुढे जाऊन आरती जेव्हा ' मुन्ना ' म्हणून हाक मारी त्यावेळी मुन्ना आवाज काढून तिच्या हाकेला ओ देत असे . दहाव्या दिवशी आम्ही त्याला पिंजर्‍याबाहेर काढला , जवळजवळ दोन महिने दिवसातून तीन वेळा दूध पिण्यासाठी त्याच्या आईकडे - नेगलीकडे - सोडत होतो . तो पहिले पंधरा दिवस रात्री नेगलीजवळ राहत असे , पुढे रात्री झोपण्यासाठी तो आरतीच्या जवळ येई . तो उन्हाळ्यात अंगणात कॉटवरच असे . मुन्ना चार महिन्यांचा असताना उपवनसंरक्षक रावसाहेबांनी त्याला स्वतःच्या घरी ठेवण्यासाठी मागितला . आम्ही देण्यास तयार होतो , कारण अजून राजा पँथरची शस्त्रक्रिया झालेली नव्हती . ते दोनदा बायको - मुलांबरोबर येऊन मुन्नाशी दोस्ती करून गेले . पंधरा दिवसांनी त्याला घेऊन जाण्याचंही ठरलं . त्यांनी त्याचं नाव रंगू ठेवणार असं जाहीरही केलं . त्यामुळे आम्ही त्याला रंगू राव या नावानं हाका मारू लागलो . मुलं मुन्ना उर्फ रंगू रावला देण्यास बिलकूल तयार नव्हती . आमच्या मुलांनी बोलणं बंद केलं होतं . त्यांचं प्रेम व इच्छा किती प्रबळ असेल याची प्रचिती आली . नेमकी त्याच आठवड्यात रावसाहेबांची बदली मुंबईला झाली ! मुंबईत पँथरचं पिल्लू नेणं शक्य नव्हतं . मुन्ना उर्फ रंगू राव कायमचा आमच्याकडेच राहिला . मुस्लिम पर्सनल लॉच्या बाबतीत विरोध दर्शिविण्याचे मुख्य कारण असे की तो पुरुष व महिलांच्या समान हक्काचा विरोध करतो . असा विरोध . . . . गेलाबाजार , प्रत्येक प्रवासी विमानाला बंधनच घालायचं - वर गेलात की हे वर पसरवं म्हणून - फुकटात आणि विनासायास व्हेदर मॉडीफिकेशन करता येईल . - सर्वप्रथम एक पसाभर मराठी शब्द विकत घ्यावेत . ते शब्द तुम्ही कुठून घेता याला नं , फार फार महत्त्व आहे . . . . . . . . ~~जीवात जीव आणणारा . राहत ( सुटका करणे , मोकळीक देणे )~~ लैंगिक छळ हा देह व्यापारातही मोडतो . जसे मुलींचा वेश्या व्यवसायासाठी व्यापार , जोगीण ' किंवा देवदासी प्रथा . प्रसारण माध्यमे व लोकजागृती बरीच झाल्या मुळे , ह्या विषयीच्या अत्याचारांचे प्रमाण कमी झाले आहे . आता गत्यंतर नाही असं लक्षात आल्यावर कितपत उत्साहात नवरे कान टवकारतात , त्याच्या निम्म्या उत्साहाने ह्यांनी टवकारले . ' आ‌ई म्हणतायत . . . ' अशी सुरूवात केली मी , आणि चूक लक्षात आली . आपल्या ' आ‌ई ' च्यापासून सुरू होणारं कोणतंही वाक्यं कोणत्याच नवर्‍याला ऐकू जात नाही हे विसरलेच होत्ये मी . तोपर्यंत वेळ निघून गेली होती . ~~वा वा ! हे चित्र कुठे मिळालं ? जरा जवळून काढलेले आहे का हो ?~~ श्रद्धेने मेळवी ज्ञान संयमी नित्य सावध ज्ञानाने शिघ्र तो पावे शांती शेवटची मग | | नसे ज्ञान नसे श्रद्धा , संशयी नासला पुरा न हा लोक न तो लोक , न पावे सुख संशयी | | ( अध्याय ४ , श्लोक ३८ - ३९ ) < < पण इथे नवीन लेखन दिसतंच ना पहिल्या पानावर मग गरजच काय सगळ्यांच्या विपुत जाऊन चिकटवायची ? > > त्यानंतर असेच काही दिवस / महिने गेले . आमचे दोनाचे चार हात झाले . कुर्ल्याहुन मी खारघरला शिफ्ट झालो . आणि एके रविवारी सकाळी सकाळी संभाची स्वारी अगदी आईसोबत माझ्या दारी अवतिर्ण झाली . आल्या आल्या माझ्या आई आण्णांच्या पाया पडला . माझ्याकडे यायच्या आधीच मी खुर्चीवर मांडी घालुन बसलो . पाश्चात्य जेवणात ग्रीन्सचे स्थान महत्वाचे आहे . आपल्याकडे मेथीच्या पानांची , किंवा मूळ्याच्या पानांची पछडी असे काहि अपवाद सोडल्यास , हिरव्या भाज्या कच्च्या खाण्याची परंपरा नाही . आपल्याकडची आहारपद्धती लक्षात घेतल्यास , आपल्याला आपल्या नेहमीच्या आहारातून , भरपूर चोथा मिळत असतो . त्यामुळे मुद्दाम कच्ची पाने खायची रित नाही . पाश्चात्य जेवणात मात्र , मैद्यासाखरेपासून केलेले पदार्थ , पास्ता आणि मांस यांवर भर असल्याने , त्यांना सलाद खाणे आवश्यक असते . स्मृतीमध्ये विकृती आली की स्मृतिभ्रंश , अपस्मार , अतत्त्वाभिनिवेश ( स्मृतिविभ्रम ) वगैरे मानसरोग उत्पन्न होतात असेही आयुर्वेद सांगतो . स्मृतीमध्ये बिघाड होऊ शकतो हे जसे आयुर्वेदाला मान्य आहे तसेच स्मृती संपन्न करण्याचे उपायही आयुर्वेदाने सांगितलेले आहेत . भारतातील सर्वात पहिली कामगार संघटना नारायण मेधाजी लोखंडे यांनी तयार केली . हे ना . मे . लोखंडे फुल्यांचेच शिष्य . समाजातील प्रत्येक पिडीत व शोषित घटकाला न्याय मिळावा म्हणून झटणार हा ' एक ' महात्मा ! ज्योतीबा फुले . ~~ठीक आहे शिरीष सचिनच्या १२० रन्स वजा कर आणि बघ~~ जाता जाता : तुम्हाला ह्यातील कोणता गायक / गायिका सर्वात जास्त आवडतो हे ही जाणून घ्यायला आवडेल ? ~~लेखकाच्या मनातली कलाकृती वाचकाच्या मनात जशाच तशी उतरु शकते का ?~~ शक्य असेल तर , श्री . उपक्रम यांनी ' मयूर ' आणि त्याच्या खालचे प्रतिसाद उचलून दुसर्‍या योग्य जागी टाकावेत . - - वाचक्‍नवी " आवं आसं काय बोल्तासा , हायेत की मंग आपली बीटी वांगी , बीटी धान्य आमच्या बीटी पोरास्नी पोसाया . . . . जास्त पोरं म्हंजे शेतात कामास्नी येत्याल , आन आजारी पन पडणार न्हाय . . . . " ठेक्याचा अंदाज घेत त्यांनी दोनदा तीच ओळ म्हटली आणि पुढची ओळ न म्हणता . . . . तबल्यावर हात ठेवला . मला थांबायचा इशारा होता . माझं काही चुकलं की काय असं समजून मी त्यांच्याकडे बघितलं . माझ्या हातावरची त्यांची बोटं थरथरत होती . माझ्याकडे एक रिकामी नजर टाकून त्यांनी नि : श्वास सोडला आणि डोळे मिटले . तानपुरा वाजतच राहिला . एका संथ लयीत त्यांचा श्वास चालला होता . डावी भुवई किंचित उठली होती , ओठ , पापण्या सूक्ष्म थरथरत होते . चेहरा लाल झाला होता . एथें कुटस्थ हा कल्पित आहे अशी फाजील शंका कोणी घेऊं नये . कारण त्याविषयीं श्रुतीमध्यें प्रमाण कोठेंही आढळत नाहीं . ॥ ६५ ॥ ~~मज्जातंतूंची इच्छा काय असते ? मज्जातंतू वागण्यात काय बदल करतात ?~~ इतके स्वच्छ , चकाचक कसे काय ते दिसू शकतात ? जळक्या ब्रेडला धूळ आणि ग्रिसनं माखावं तसा मी दिसतोय . आम्ही हसून अभिवादन करतो . " हाय ! " " हाय ! " त्या हॉटेलात जे काही ' खास ' पदार्थ असतील , त्याच्या २ थाळ्यांची मागणी ते वेटरपाशी करतात . तिचं नाव हेलन आणि त्याचं टॉम . " तुम्ही दोघंही किती स्वच्छ दिसताय ! " मला बोलल्यावाचून राहवतच नाही . जवळच्याच धबधब्याखाली त्यांनी दोन तास घालवले असल्याचं टॉम मला सांगतो . मीही तो अनुभव घ्यावाच असंही मला उद्युक्त करतो . पण हु : हु : हु : ! ! हिमनदीच्या बर्फाळ पाण्याखाली स्नानाच्या कल्पनेनंच मला हुडहुडी भरते . " तुला आंघोळीची गरज आहेसं दिसतंय , " तो हसत म्हणतो . " पुण्याहून प्रवास सुरू करताना मी गोरापान होतो . " माझ्या दुबळ्या विनोदाला हेलनच्या खळाळ हास्याचा नजराणा मिळतो . ती सुंदर आहे . उन्हानं तांबुसलेला तिचा गौरवर्ण रुपेरी - आत्ता ओल्या केसांनी आणखी खुलून आलाय . आणि कानांतल्या हिर्‍यांमधून सूर्यकिरण अधूनमधून परावर्तित होत माझे डोळे दिपवताहेत . तिच्याबद्दल वाटलेली तीव्र ओढ मनातून प्रयत्नपूर्वक काढून टाकीत , तिच्याकडे मी स्वच्छ नजरेने पाहतो , जेणेकरून डाळभातावर टॉम ताव मारीत असता ती माझ्याशी संभाषण सुरू ठेवेल . तिच्या इंग्लंडमधल्या खेड्यांबद्दल ती सांगतीये . एका ऑस्ट्रेलियन शाळेत ३ वर्षे शिक्षिका म्हणून शिकवल्यानंतर आता ती परत निघालीये . मी काहीतरी फारच विनोदी , किंवा हास्यास्पद विधान केलं असलं पाहिजे , कारण ती पुन्हा ते तिचं कलेजा खलास करणारं हसू हसतीये . . मोगर्‍याने गंधाळलेल्या मादक झुळकीसारखं . . असो . ह्या निमित्त पुलंच सूर्यमंडळ - त्यातला " प्रतिथयश लेखक ( म्हणजे सूर्य ) - घरी आलेल्या तरूण पोरा - पोरीशी काफ्का / परिसंवाद इ . वर वगैरे चर्चा करतो पण घर खर्च भागवायला प्रकाशकाकडे बिननावी हेरकथा - अनुवाद करतो . . . वगैरे आठवले . ~~जिहादी आतंकवादी संघटनांवर बंदी घालण्याची कधीही मागणी न करणार्‍या~~ मूळ लेखात जॉर्ज लूकास यांच्या कंपनीने स्पेशल इफेक्ट केल्याचे म्हटले आहे , ते चूक आहे . ती चूकही जशीच्या तशी छापली . तिकडे र्रॉ ने कारवाया कराव्यात असे आपल्याला वाटते तसेच इकडे आय एस आय ने कारवाया कराव्यात असे जाज्वल्य देशाभिमानी पाकिस्तानी नागरिकाना वाटत असणार > > 5 ) जीवन - कार्याची जागृती वं . दादांचे जीवन हे सामान्य माणसासारखे नसून ते अलौकिक असल्याची जाण त्रिकाल - ज्ञानी प . पू . तेली महाराजाना होती . ती जाण महाराजानी अगदी वेगळ्याच पध्दतीने व्यक्त करून दिली . पुस्तकी विद्या - प्राप्तीची प्रक्रिया खंडित करून , त्यांना अखंडित अशा ईश - चिंतनाशी जोडून दिले . आयुष्य खरंच सोपं असतं , आपणच त्याला कठीण करून ठेवतो , स्वत : साठी आणि इतरांसाठी . ~~कॅपुसिनच्या गोष्टीवर एकाने कार्टून बनवली आहेत . ती ही सुरेख आहेत .~~ भ्रमरछंदी मन कधी न टिकले . . एका स्वप्नं फुलावर . . स्वप्नसडा जो विखरुन गेला . . हुंगण्यास तो अनावर . . सकाळी सकाळी उठुन , गच्चीवर येउन गुलमोहोराचा कचरा काढ्त हे असं काहीतरी डोक्यात येत होतं , कालपर्यंत तो हवा होता आणि आज मिळणार आहे याची खात्री झाल्यावर ही अशी चिरफाड चाललीय . काल संध्याकाळी परत येताना ताईला असंच काहीतरी विचारल्यावर ती म्हणाली ' मधे , अजुन गद्धेपंचविशी यायचीअ तुझी , असलं काहीतरी डोक्यात आणु नकोस . आता लग्न होणार आहे तुझं , थोडी मोठ्यासारखी वाग आता . ' तरी बरं हे मोठ्यासारखं वागायला शिकवायला ती येणार आहे इथं , आणि या मोठं होणं प्रशिक्षणवर्गाचा कालावधी पण थोडाच आहे , मोजुन ३३ दिवस . मग दुसरा अंक सुरु . ' मधे , गधडे वर काय करतेस सकाळी सकाळी , खाली ये पटकन ' आईच्या हाकेला ओ देखील न म्हणता खाली गेले . महादेवकाका आले होते , आज ते थांबले होतं , काल काय काय ठरलं त्या चर्चा झाल्या . मी आत आले ' नमस्कार कर काकांना ' नमस्कार केल्यावर . काकांनी डोक्यावर हात ठेवला , असाच हात ते दर पाड्व्याला , दस - याला आणि दिवाळीला ठेवायचे , एक मिनिट्भर . त्यांच्या अंगात गावाकडचे कोणि बाबा यायचे म्हणे . हात काढुन महादेवकाका म्हणाले ' तुझ्या मनासारखं होतंय सगळं , पण एक सांगतो आईची जबाबदारी तुझीच आहे , कमी पडलीस तर बघ , बाबा फार रागावेल तुझ्यावर , आणि आता त्याचा मार कसा बसेल तुला कळणार सुद्धा नाही ' . महादेवकाका , मला समजायला लागलं तेंव्हापासुन बाबांच्या बरोबर होते . घरातल्या प्रत्येक निर्णयात सहभागी होते , ब्रम्हचारी असल्यानं त्यांना एक वेगळंच महत्व घरात होतं , त्यांच्याही आणि आमच्याही . खूनाची जागा तशी दूर होती . चंद्रप्रकाशात अंधूक चंदेरी पण बरेच काळवंडलेले नागमोडी रस्ते संपायचे नाव घेत नव्हते . आजूबाजूला रातकिड्यांची किर्रकिर्र माझ्या कानांशी कुजबुजू लागली . मला गांगरल्यासारखं झालं होतं . . . . अगदी जुन्या भाषा कशा उत्पन्न झाल्या , हा तसा वादग्रस्त व अनेक दृष्टींनी अनिश्चित असा विषय आहे . संस्कृत , फारसी , लॅटीन या भाषा कशा निर्माण झाल्या , किंवा द्राविड भाषा किंवा चिनी भाषा कशा उत्पन्न झाल्या , हा विषय आपण सोडून देऊ . पण अलीकडच्या काळात एक भाषा नष्ट होऊन नवी भाषा कशी व का उत्पन्न होते , हा एक अत्यंत महत्त्वाचा प्रश्न आहे . ज्ञानेश्वरीपासून आतापर्यंत मराठी भाषेच्या स्वरूपात काळानुसार थोडा फरक होत गेला आहे . परंतु भाषा एक असून तिला आपण मराठी असंच म्हणतो . ही मराठी भाषा ज्ञानेश्वरांपूर्वी उत्पन्न झाली आणि पूर्वी इथे प्रचलित असलेली महाराष्ट्री भाषा मृत झाली . मराठी भाषा कशी उत्पन्न झाली याचा विचार करत असताना ती तशी का उत्पन्न झाली , हा विचारही करावा लागतो . मूळात नवीन भाषा तयार का होतात ? मी शुक्रवारी सवाष्ण बोलावते तेव्हा बांधकामावर काम करणार्‍या स्त्रीला मुलांसकट बोलावते . पण साबांना पटत नाही ते मग त्या मी नसताना परत सगळा स्वयंपाक करतात व दुसरी ब्राम्हण सवाष्ण घालतात जेवायला . ~~आजच्या काळातील मराठीत जर मूळ इंग्रजी शब्द वापरले तर कुठे बिघडले सहमत~~ मध्यंतरी सहज मी एकाला म्हटले , तू आमच्या दोघींच्या मैत्रीत उत्प्रेरक होतास तर त्याला मजा वाटली . म्हणाला , " शाळा संपल्यावर पहिल्यांदाच हा शब्द ऐकला " . . . परवा मिपा वर कोणी तरी अभिप्रायात " गृहितक " लिहिले आणि परत जुन्या आठवणींना उजाळा मिळाला . . . . अप्पासाहेब , चर्चा प्रस्तावात आपणास काय म्हणायचे आहे , हे समोरच्या व्यक्तीला समजले पाहिजे ही एक साधारणतः अपेक्षा असते आणि दुसरे या चर्चेच्या निमित्ताने या विषयी आपली भुमिकाही मांडली पाहिजे , त्याच बरोबर दिले तर काही संदर्भ , दुवे , काही त्या विषयाच्या संबंधी मते म्हणजे काय होते , चर्चेत सहभागी होणा - या सदस्यांना विषय समजून त्यावर आपले मत प्रदर्शीत करता येईल असे वाटते . सदरील चर्चा प्रस्ताव मला तरी निटसा कळलेला नाही आपण नक्की त्यात दुरुस्त्या करुन किंवा अधिक विस्तृतपणे हा विषय मांडावा किंवा मांडला असता तर मला हा चर्चाविचार समजला असता किंवा मत मांडता आले असते असे वाटते . आपण हे सर्व जाणता तरीसुद्धा राहवले गेले नाही म्हणून हा लेखन प्रपंच . ! > नृत्यातील निरनिराळ्या बोलांचा परिणाम शरीरातील सप्त चक्रांपैकी निरनिराळ्या चक्रांवर होत असल्यामुळे वाईट शक्तींचे स्थान शरीरात जेथे असेल , तेथे नृत्यातील बोलांचा आणि त्या बोलांशी संबंधित चांगल्या शक्तीचा परिणाम होऊन वाईट शक्तीला त्रास होतो . मला वाईट शक्तींचा त्रास होत असतांना प . पू . … Continue reading → समजा तुम्ही अतिशय पट्टीचे खवय्ये आहात . चवदार व लजीज अन्न हा तुमचा विक पॉइंट आहे . बाजारात आलेली नवी " चटपटीत डिश " चाखण्यासाठी तुम्ही पैशाचा विचार करत नाही . तुम्ही स्वतःच्या खिशातले पैसे टाकुन खास " हॉटेलात " जाऊन त्या डिशचा आस्वाद घेता , कुठेतरी नेटवरुन त्याची पाककॄती उतरवुन हेऊन त्याचे घरगुती प्रयोग करुन पैसे वाचवण्याचा नतद्रष्टपणा तुम्ही करत नसता . योग्य मालाच्या व लायकीच्या पदार्थासाठी पाहिजेतेवढा पैसा मोजण्याची तुमची दानत व तयारी असते . पण तुम्ही सध्या आयुष्याच्या कंटाळवाण्या कालखंडातुन मार्गक्रमण करत आहात . काहीच तुमच्या मनासारखे होत नाही . जाईल तिकडे निराशा पदरी पडत आहे . दिवसेंदिवस रटाळ , टाकाऊ , बोगस , बेचव अन्नपदार्थ तुमच्या नशिबी येत आहेत , त्यामुळे जिभेला व मनाला एक प्रकारची बाभळी आली आहे . नुसतंच खरं आयुष्य हे प्रत्येक वेळी परिणामकारक लेखन होऊ शकत नाही . . . अगदी रिअलिस्टिक नाटकातसुद्धा खर्‍या आयुष्याचा केवळ भास घडतो . पण तेच जसंच्या तसं खरं आयुष्य नव्हे . खर्‍या आयुष्यात बर्‍याचदा कार्यकारणभाव नसतो . पण प्रत्येकाला कार्यकारणभाव असलेल्या भासमान विश्वाची गरज असते आणि गोष्ट ती गरज पूर्ण करते . म्हणून नाटकाची गोष्ट संपूर्ण काल्पनिक किंवा संपूर्ण सत्य नसते तर ती या दोन्हींचे सुयोग्य मिश्रण असते . ऍरिस्टॉटलचे ड्रामॆटिक स्ट्रक्चर महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळ ( एम . आय . डी . सी . ) : कमी प्रमाणात औद्योगीकरण झालेल्या भागांमध्ये उद्योग उभारणीस उद्योगांना व उद्योजकांना चालना , प्रोत्साहन देणे आणि त्या योगे त्या भागाचा विकास करणे व रोजगार निर्माण करणे , तसेच उद्योगांसाठी कर्ज व अनुदान देणे , उद्योजकांना स्वस्त दरात भू - खंड , तयार गाळे उपलब्ध करून देणे , औद्योगिक क्षेत्रात रस्ते , पाणी पुरवठा , वीज व इतर आवश्यक सुविधा पुरवणे - याकरिता राज्यात महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळ ( MIDC ) दिनांक १ ऑगस्ट , १९६२ रोजी स्थापन करण्यात आले आहे . या महामंडळाच्या क्षेत्रांतील उद्योगांची , गुंतवणुकीची व उपलब्ध रोजगाराची आकडेवारी पुढे दिली आहे . " वेलकम टू एलीट क्लब . . . . " पलिकडून उदगारले गेलेले हे चारच शब्द माझ्या हाता पायाला थरथर सुटण्यासाठी पुरेसे होते . . . . . या पार्श्वभूमीवर या साम्राज्यात पडद्यामागे जे प्रकार चालतात ते वाचून थक्क व्हायला होते . व्हॅटिकनचे माफियापासून ते सीआयएपर्यंत सर्वांशी संबंध आहेत . दुसर्‍या महायुद्धात व्हॅटिकनने आधी मुसोलिनीशी आणि नंतर हिटलरशी करार केला . यामुळे जर्मन फौजा व्हॅटिकनच्या दारापर्यंत येऊनही आत आल्या नाहीत कारण तसे करू नये अशी हिटलरची सक्त ताकीद होती . महायुद्ध संपल्यानंतर आइकमनसारख्या अनेक नाझी गुन्हेगारांना बनावट कागदपत्रे देऊन अर्जेंटिनामध्ये पाठवण्यामध्ये व्हॅटिकनने मदत केली . या कामासाठी इतालियन माफियाची मदतही घेतली गेली . व्हॅटिकन नेहेमीच डाव्या विचारसरणीच्या विरोधात राहिले आहे . यामुळे अमेरिकेशी सलगी आणि शीतयुद्धाच्या काळात रशियाशी वैर हे साहजिक होते . ८० च्या दशकात रेगन अध्यक्ष असताना सीआयएच्या मदतीने व्हॅटिकनने पोलंडमध्ये कम्युनिस्ट राजवटीविरूद्ध लढणार्‍यांना सर्व प्रकारे प्रोत्साहन आणि मदत केली . पूर्व युरोपमधील कम्युनिस्टांच्या पराभवामागे आणि शीत युद्ध संपवण्यामागे व्हॅटिकनाचा सक्रिय सहभाग होता . गुप्त कारवायांसाठी सीआयएच्या दृष्टीने व्हॅटिकन महत्वपूर्ण आहे . यासारख्या गेल्या दीड एक हजार वर्षांमधील कित्येक घटनांचे पुरावे आजही व्हॅटिकनमध्ये कागपत्रांच्या स्वरूपात आहेत . व्हॅटिकन सीक्रेट अर्काइव्ह्ज या नावाने ओळखल्या जाणार्‍या या संग्रहाची लांबी ५२ मैल आहे . ( एंजल्स ऍंड डिमन्स चित्रपटात याचे चित्रीकरण दाखवले आहे . ) इ . स . ११९८ नंतरची कागदपत्रे बर्‍यापैकी सुस्थितीत आहेत . यातील निवडक कागदपत्रे वेळोवेळी संशोधकांसाठी खुली करण्यात आली आहेत . यामध्ये गॅलिलिओवर चालवण्यात आलेल्या खटल्याची कागदपत्रेही आहेत . ~~bahot ही लाजवाब और बहुत अच्छी जानकारी , हमेशा काम आयेगी~~ नाशिक , २६ जून / प्रतिनिधी पेट्रोल , डिझेलसह गॅस दरवाढीबद्दल केंद्र व राज्य सरकारचा निषेध करण्यासाठी येथे शिवसेनेतर्फे व्दारका चौकात ' चुल्हा जलाओ ' आंदोलन करण्यात आले . तर भाजपाच्या वतीने मशाल रॅली काढण्यात आली . ~~सर्व कार्यक्रमांना मार्गदर्शन असते श्रीमती विद्या बाळ यांचे !~~ मेल्याने भोगिसी स्वर्ग जिंकिल्याने मही - तळ । म्हणूनि अर्जुना उठ युद्धास दृढ - निश्चये ॥ ३७ ॥ उपक्रम छानच आहे . कल्पना नवीन नसली तरी आपल्या भागात राबवण्याचा प्रयोग नवीन आहे . ह्या स्तुत्य प्रयत्नाबद्दल आणि तो इतके वर्ष सातत्याने राबवणा‍र्‍या देशपाण्डे दांपत्याचे मन : पूर्वक अभिनन्दन . आणि हे कार्य उत्तरोत्तर वृद्धिंगत होवो ही सदिच्छा . ध्रुवीकरण हा सध्याच्या समाजात सहजसाध्य होऊ पहाणारा प्रकार होत चालला आहे . मग ते ध्रुवीकरण " सोशल इंजिनियरिंग " च्या नावाखाली होणारे असो , धार्मिक दंगलींच्यावेळी झालेले धर्माधिष्ठित ध्रुवीकरण असो , किंवा संमेलनांच्या निमीत्ताने होणार्‍या वेगवेगळ्या जातींचे / ज्ञातींचे ध्रुवीकरण असो . किंवा कोणा एका गोडबोल्यांच्या मुक्ताफळांने झालेले एन्आर्आय मंडळींचे असो ; ) सध्याच्या समाजव्यवस्थेत हे ध्रुवीकरण पाया बनत चाललेले आहे . ज्या कोण्या नवख्याला ' प्रस्थापित ' व्हायचं आहे जम बसवायचा आहे त्याने ह्या ध्रुवीकरणाचाच उपयोग करून घेतलेला दिसतो . आणि राज ठाकरे हे ही याला अपवाद नाहित . एका भाषणातील तीन चार वाक्यांवरून त्यांनी ' रिकाम्या ' कार्यकर्त्यांना एक कार्यक्रम तर दिलाच पण आपला मतदार वाढवला यात शंकाच नाहि . या विषयीच्या बातम्यांचा दुवा देत नाहि कारण कोणतेहि वृत्तपत्र उघडा मुख्यपृष्ठावर ही बातमी आहे . या निमित्ताने काहि प्रश्नांवर तुमची मते जाणून घ्यायला आवडतील : अग रखमा तू घासायचं का नुसतचं पाडायचं पोचं येतील भांड्याला बाई असं नाही चालायचं ~~राग अनावर आळवत सुटला भाजत पोळत जाळत सुटला~~ एका अत्यंत महत्वाच्या विषयावर चर्चा सुरू केल्याबद्दल धन्यवाद . अलीकडे मराठी ब्लॉग्सचा जो महासमुद्र आंतरजालावर प्रकटला आहे त्यातल्या कित्येक ब्लॉग मधले शुद्धलेखन वाचून अक्षरश : डोळ्यात पाणी येते . मिसळपाव सारख्या संकेतस्थळावर लिहिणारे काही लेखक अतिशय अशुद्ध लिहितात . उपक्रमवरची परिस्थिती त्या मानाने बरी आहे . परंतु काही नवीन लेखक येथेही अतिशय अशुद्ध आणि व्याकरण दृष्ट्या सदोष मराठी लिहित असतात . त्यांचे दोष इतरांनी दाखवणे औचित्यपूर्ण दिसत नाही व परिणामी ते सदोष लेखन तसेच आंतरजालावर रहाते . मराठीमधे स्पेल चेकर बनवणे कठिण काम आहे . सध्याचा ओपन ऑफिसमधला स्पेल चेकर बर्‍यापैकी काम करतो . परंतु त्यात अजून खूपच सुधारणा होणे आवश्यक आहे . चंद्रशेखर कौतुक करायला माझ्याकडे शब्द नाहीत . . . म्हणजे खरंच नाहीत . अख्खा सिनेमा संपेपर्यंत बसल्या जागेला माणुस खिळुन राहिलेला . कुठेच ' रॉकेलचा वास ' नाही हो या ' साखरेला ' . . . खरंच . . . . आणि गोड , गोड साखर ! वाह ! मतदाराला फक्त ऊमेदवार निवडून द्यायचाच नाही तर निवडून दिलेल्या ऊमेदवाराकडून जर अपेक्शाभंग होत असेल तर त्याला परत बोलवायचा पण अधिकार हवा . गप्पा करायला , भटकायला , वाचन करायला , खेळायला , खादाडायला . . . . . जे जे काही म्हणून देवाने आणि निसर्गाने , मानवाने रसिकतेने तयार केलंय त्याचा आस्वाद घ्यायला मनापासून आवडतं . ४ . बुद्धिबळ हा खेळ सर्व प्रथम चीन मध्ये खेळण्यात येइ . ( त्यांच्या म्हणण्या नुसार ) आणि तो " ग्रह गोलीय तारकन्चे आकाशातील युद्ध् " म्हणून खेळला जाइ . ( हे ग्रह गोल म्हणे शासन कर्त्या राजाच्या बाजुचे विरुद्ध त्याच्या वाइटावर टपलेले अशा दोन क्यम्पातील असत . खेळ खेळणार्‍याला म्हणे राजाच्या बाजूला जिंकवुन द्यावे लागे . नाय तर थेट राजाची खप्पा मर्जी ! ) भारतात आल्यानंतर तोच खेळ तो राजे - रजवाडे ह्यान्च्या युद्धाचे रूप घेउन " बुद्धिबळ " म्हणून प्रसिद्धी पावला . अण्णानच्या आंदोलनावेळी झालेल्या चुका सरकारला परत नाही होऊ द्यायच्या . म्हणून उपोषण सुरु व्हायच्या आधीच ते संपवले जाईल अथवा २ - ३ दिवस उपोषण करून विन - विन परिस्थिती निर्माण केली जाईल . मुळात रामदेव बाबांच्या आंदोलनात काही दम नाहीये कारण स्विस बँकेतला पैसा परत आणणे हे सरकारच्या हातात नाहीये कारण तिथे अंतरराष्ट्रीय करार आहे . कूटच्या युद्धानंतर . कूटच्या शरणागतीनंतर सगळ्यात महत्वाचा बदल LWC ने केला तो म्हणजे मेसोपोटॅमियामधील सैन्याचा प्रमुख म्हणून ज . स्टॅनले मॉड याची नेमणूक . त्यांच्या अधिपत्याखाली ब्रिटिशांनी त्यांच्या पुरवठा करणार्‍या साखळीची पुनर्बांधणी केली आणि ते पूर्ण तयारीनिशी मेसोपोटॅमियाच्या युद्धात उतरले . ज . मॉडला सगळ्यात फायदा झाला तो म्हणजे वेळेच्या उपलब्धेचा . जुलै १९१७ मधे त्याने ही नेमणूक स्विकारली पण त्याने मेसोपोटामियामधील मोहिमेला प्रारंभ केला तो डिसेंबर १९१७ मधे . त्याच्यावर बगदाद काबीज करण्यासाठी कुठलेही राजकीय दडपण नव्हते , ना त्याला कुठला वेढा उठवायला जायचे होते . त्याने हा उपलब्ध असलेला काळ त्याच्या सैनिकांना प्रशिक्षण देण्यात , आणि युद्धसामग्री गोळा करण्यात घालवला . ज . मॉडने या अगोदरचा काळ पश्चिमेच्या आघाडीवर घालवला होता आणि त्याला खंदकयुद्धाचा अनुभव नव्हता . त्याने त्याच्या सैन्यदलाला गनिमीकाव्याने लढण्यासाठी प्रशिक्षित केले . त्याचा रणनीती आखण्यात हातखंडा होता आणि इतर ब्रिटीश सेनानींसारखा तो सैन्याच्या मागे राहून सैन्याचे अधिपत्य करत नसे . तो स्वत : आघाडीवर असे आणि त्यामुळे त्याला त्याच्या सैनिकांमधे अतोनात मान होता व त्याच्या शब्दाखातर ते काहीही करायला तयार होत . आणि सगळ्यात महत्त्वाचे म्हणजे सैन्य हे पोटावर चालते या तत्वावर त्याचा ठाम विश्वास होता . युद्ध चालू होण्याअगोदर त्याने युद्धसामग्रीसाठी मोक्याच्या ठिकाणी भांडारे चालू केली आणि तसेच इस्पितळे उभारली . सर्व सैनिकांना आघाडीवर काम केले की या अशा ठिकाणी काम करायची संधी मिळायची . याचा फायदा त्याने फ्रान्समधे बघितला होता . त्याने LWC कडून अधिक तोफा मंजूर करून घेतल्या . अशाप्रकारे तयारी झाल्यावर व त्याच्याकडे ७२ , ००० सैन्य जमा झाले तेव्हा त्याने मोहीम चालू केली . या मोहिमेत १९१७ च्या फेब्रुवारीमधे ब्रिटीशांनी अल - कूट काबीज केले . तुर्कांच्या विस्कळीत माघारीत त्यांनी बर्‍याच तुर्की सैनिकांना युद्धकैदी बनवले . अखेरीस ११ मार्चला बगदाद ब्रिटीशांच्या ताब्यात आले . त्यानंतर त्याच झपाट्यात ज . मॉडने रामादी , बालाद , सामारा , फेलूजा , तिक्रित इत्यादी . . . . शहरे काबीज केली . ज . मॉडचाही कॉलर्‍याने १९१७च्या नोव्हेंबरमधे मृत्यू झाला , पण त्याने जी युद्धनीती आखली होती त्यानुसार आक्रमण होत राहिले ते तुर्कांच्याबरोबर झालेल्या तहापर्यंत . या सगळ्या विजयांमुळे कूटचा पराजय जगाच्या आठवणीतून पुसला गेला . ब्रिटीश सैन्याची चुकांमधून शिकण्याची ताकद आणि वेळेनुसार युद्धनीती बदलण्याची त्यांची वृत्तीही जगासमोर आली . खरतर कालरात्रीच रायगड गाठायचा होता . मात्र बोराटयाच्या नाळेबाहेर पडेपर्यंत खुपच उशीर झाल्याने पाने गावत मुक्काम करावा लागला होता . आज मात्र सकाळी - सकाळीचं चहा - नाश्ता घेउन आम्ही आमचा मुक्काम हलवला आणि आमच्या मोहिमेचा शेवटचा शिवपदस्पर्श अनुभवण्यासाठी रायगडाकड़े कूच केले . रुपडं तर थेट लाल भोपळ्याचे नाही का ? पण आकार आटोक्यातला . लाल भोपळ्याचा आकार आणि त्याचे आतून पोकळ असणे , यामुळे तो चेष्टेचा विषय झाला आहे . कद्दूभरके अक्कल , वगैरे शब्द्प्रयोग त्यातूनच आले . लाल भोपळा अनेक लहान मूलांना आवडत नाही . पण अनेक थोर लोकांची आवडती भाजी आहे ही . आशा भोसलेंनी लिहिलेल्या एका पाककृतीने केलेली भाजी तर मस्तच होते . साने गुरुजींनी पण ती भाजी आवडत असल्याचे लिहून ठेवले आहे . ~~ह्यो हाय आपला र्मद मराठा ! ! ! जबरी गड सर केलात~~ ~~कळेच ना कशामुळे क्षणात बिनसते तुझे करेन मी जगा तुझे निदान एकदा तरी~~ साहित्य मराठीतच असायला हवं , यावर दुमत नाही पण मग ते साहित्येतर बाफवर ते देवनागरीमधूनच का असू नये ? आपण मुळात रोज पेनानं / पेन्सिलिनं लिहीतो किती ? त्यातून मराठीत तर नाहीच . ' मायबोली ' साईटवर आपण का येतो ? कारण ही साईट ' मराठी ' आहे . इथे मराठी साहित्य तर आहेच , पण गप्पाही मराठीत आहेत . त्या तश्या मारता येतात ही सोयही आहे . मग का आपण सर्व सदस्यांनी देवनागरी लिहिण्याचा आग्रह सगळ्यांना करू नये ? कार्यालयात अफरातफर करून पळालेल्या एक युवतीला एका अंधार्‍या पावसाळी रात्री एक जुनाट मोटेल दिसते . रात्रीपुरता आसरा मिळावा म्हणून ती तेथे एक खोली घेते आणि तिची ओळख नॉर्मनशी , मोटेलच्या मालकाशी होते . नॉर्मनचे या युवतीकडे लक्ष पुरवणे त्याच्या आजारी आईला खपत नाही आणि त्यातून चमत्कारीकरित्या या युवतीचा खून होतो . हा खून आपल्या आईने केल्याचे नॉर्मनच्या लक्षात येते आणि तो खुनाचे पुरावे नष्ट करतो . पुढे या युवतीचा तिच्या कुटुंबीयांकडून शोध सुरु होतो आणि आईला घाबरणारा नॉर्मन गूढात गुरफटत जातो . यातून खून , रहस्याचा अप्रतिम थरार प्रेक्षकांसमोर उभा ठाकतो . ~~सध्या १ सदस्य आणि 309 पाहुणे आलेले आहेत .~~ इब्न बतूतचा प्रवासाचा वेग हा धिमा पण एकसारखा होता . गलबतं साधारणत : सरासरी १५० कि . मी . एका दिवसात प्रवास करायची . कधी कधी जास्तपण करायची पण वार्‍याच्या दिशांवर बरेच काही अवलंबून असायचे . लुटमारीच्या भीतीमुळे जमिनीवरचा प्रवास हा एकत्र म्हणजे काफिल्यातून व्हायचा . सपाट प्रदेशात हा काफिला ६५ कि . मी . चे अंतर सहज तोडायचा . पण डोंगराळ प्रदेशात त्याचा वेग फारच कमी असायचा . तेव्हा एका दिवसाचा प्रवास हे अंतर सापेक्ष असायचे . पण त्या काळात अंतर हे दिवसाच्या प्रवासात सांगण्याची सर्रास पध्दत होती . इब्न बतूत शक्यतो अंतर मैलात सांगतो . हा मैल बहुधा अरबी मैल असावा . म्हणजे आजचे १ . ९ कि . मी . त्याच्या पुस्तकात अर्थात इतर मोजमापांचा पण उल्लेख आहे . उदा . इजिप्तचे फारसाख ( ५७६३ मी . ) आणि एक फरसाख म्हणजे १२००० इल्स . hi संदीप सर इ रेक़ल्य हैप्पी about ठिस उर प्लान इस गुड बूट उ क्नोव ओउर pune पोलीतीच्स ओन्ली नीद मोनेय सो it नोट पोस्सिब्ले वे pan mi तुमाला खूप सुबेषा देतोय कराच . . . . . . साईनाथ मांजरे दुबई मग एकदा त्या मांडवाखालून गेल्यानंतर " मला कसलाही अधिकार नाही " असा गळा काढणे औचित्यपूर्ण होईल का ? अमेरिकेत अशा महत्त्वाच्या जागी बरेचदा सुरक्षारक्षक किंवा रोखठोक शब्दांत सूचना दिल्याने हे प्रकार कमी असतात . मध्यंतरी " रुबी फॉल्स " बघायला गेलो असता त्यातील गुहांवर काहीजणांनी आपली नावे कोरल्याचे लक्षात आले . अधिक माहिती काढता सांगितले गेले की पूर्वी ( बहुधा १९२३ - २५ पर्यंतवगैरे ) हे ठिकाण सरकारी अखत्यारीत नसल्याने हे प्रकार होत पण नंतर थांबले . शरद दिसु लागले की ! ध्रुव यांच्याशी सहमत . काय करावयाचे होते व कसा प्रयत्न केला ते कळले तर काय झाले असावे याचा अंदाज लगेल . शरद भाजपा का बरे गप्प आहे ? कारण पुढे ते सुद्धा सत्तेत येतील तेव्हा त्यांनाही हे विधेयक महाग पडेल म्हणून . . . . . कोन्ग्रेसने सदासर्वकाळ आपणच सत्तेवर असू असे गृहीत का धरावे . पुढे इतरही पक्ष सत्तेत आल्यावर त्यांनाही याचा जाच आहेच कि ? भरत , सुधीर फडके आणि लता चे एक गाणे कीचकवध मधे पण आहे . असा डोईत माळून मरवा , असे शब्द आहेत . ( पडद्यावर गोपीकृष्ण आणि हेलन . हेच गाणे , याच दोघांच्या आवाजात , याच चालीवर पण हिंदी भाषेत पण आहे ) वसंत निनावे यांची आणखी गाणी आहेत , तलत मेहमूदच्या आवाजात . महेंद्र कपूर ने दादा कोंडके यांच्यासाठी गायच्या पुर्वी , बरीच मराठी गाणी गायली होती सारे करून थकल्यावरती रेंगाळशीलच टाकत श्वास मागे बघत पाऊलखुणा शोधात राहशील सत्याभास ' इतके चालत आलो आपण ? ' म्हणशील चोळत आपले पाय ' वाटेमधले इतके पक्षी , झाडे . . . त्यांचे झाले काय ? ' त्यांच्यासाठी इतकाच रस्ता , इतकेच अंतर असते जाणे आपण आपले मानत अस्सल नंतर होतो केविलवाणे ! अंगांगाचा दाहक टाहो , डोळे थिजून होतील थंडी डोक्यावरती सूर्यास्ताची उजळत असेल झुंबरहंडी पाखरे उगाच चुकली माकली घरटी शोधात असतील हिंडत तळे - ते ही गदगदलेले . . . पायांवरती लाटा सांडत आणखीन होशील उदास उदास , मनात खोल मावळशील दगड , डोंगर , झाडे , वाटा . . . . ह्यांच्याइतका साकळशील तेव्हा दुरून बघणारा मी , हलके हलके देईन हात रक्तामध्ये फुंकिन वारा . . . शरिरातील सरकाविन वात मागता मागता थकून जेव्हा म्हणशील - ' आता नकोच घेणे ! ' तेव्हा गुपचूप देऊन टाकेन ' तथास्तू ' चे अंतिम देणे ! ! - संदीप खरे खसखस वापरता येतील असे तिखट पदार्थ कोणते ? > > आम्ही चिकन , अंडा मसाला मधे पण भाजलेल्या खसखशीची पुड टाकतो . ~~ग्रह तारे खालींवर । मध्यभागीं सूर्य स्थिर ।~~ मि गेले खुप् दिवस् शोधत् आहे . . माझे वडिल् खेळायचे हा खेळ् . . . पन् आत्ता त्यांना आठवत् नाहि आनि आम्हि तो धुत् पट् पन् हारवला आहे . . . सामाजिक काम करताना कुसुमचा संघर्षात्मक कामाकडे जास्त ओढा तर , आनंदला रचनात्मक काम अधिक प्रिय ! १९८० पासून महाराष्ट्न् आरोग्य मंडलाबरोबर काम सुरू केलं , तेव्हा यावरून त्यांच्यात खटके उडत राहिले ; पण त्यांनी नेहमी लोकांच्या हिताला मध्यवर्ती मानलं . कुसुम हसरी - आनंदी , उत्साहाचा झरा ! आओ - जाओ घर तुम्हाला ही वृत्ती , आनंद अबोल पण मनापासून प्रेम - जिव्हाळा असणारा , प्रामाणिक , कष्टाळू माणूस ! कुसुमच्या कामाविषयी त्याला आदर आहे , त्याचा संघर्ष करण्याचा पिंड नसला तरी तिच्या संघर्षात्मक कामात तो व्यवस्थापनात्मक सर्व प्रकारची जमेल ती मदत करत असतो . > > रोमन लिपी युरोपातल्या सर्व भाषांतील शब्दांचे उच्चार समर्थपणे दाखवू शकते . < < रोमन लिपी म्हणजे २६ अक्षरांची इंग्रजी लिपी नव्हे . रोमन लिपी हा शब्द मी युरोपातल्या ( रशियन सोडून ) भाषांसाठी ज्या ज्या लिप्या वापरतात त्या सर्वांसाठी वापरला होता . आता मराठी लिपी आणि हिंदी लिपी या दोघांना ढोबळ मानाने ( लूजली ) देवनागरी म्हणत असले तरी त्या लिप्या सर्वतोपरी एक नाहीत . हिंदी लिपीतली ' अ , झ , छ , ढ , ण , ल , श , क्ष , ह ' ही मुळची अक्षरे मराठी अक्षरांपेक्षा वेगळी होती . हिंदी अक्षरे लिहिताना अगोदर शिरोरेषा लिहिली जाते आणि नंतर अक्षर . त्यामुळे अक्षरे मराठी अक्षरांपेक्षा वेगळी दिसतात . हिंदीत भ , ध , आणि थ ला गाठ नसते . शब्द संपतो तिथे शिरोरेषा संपते . मराठीत ती थोडी पुढे डोकावते . हिंदी अक्षरे चौरस असतात , मराठी लांबट चौकोनासारखी . मराठीत ळ आहे हिंदीत नाही , हिंदीत नुक्ताधारी अक्षरे आहेत , मराठीत नाहीत . तरी दोन्ही लिप्या देवनागरीच . तसेच फ़्रेन्च , स्वीडिश किंवा इतर युरोपीय भाषांसाठी किरकोळ बदल केलेल्या रोमन लिपीला आपण रोमनच म्हणतो . त्या अर्थाने मी ' रोमन लिपी युरोपातल्या सर्व भाषांचे उच्चार समर्थपणे दाखवू शकते ' असे म्हटले होते . खरं तर पाकिस्तानी संघाला नावं ठेवायला कुठंही जागा नव्हती . स्वतःच्या गटात अव्वलस्थानी रहात त्यांनी उपांत्यपूर्व फेरी गाठली . उपांत्य सामन्यात वेस्ट इंडिजला सहज नामोहरण केला . पाकिस्तान काहिसं हवेत होतं . रडत कढत उपांत्यपूर्व फेरीत पोहचलेल्या भारताला आपण सहज हरवू असं आफ्रिदी आणि टीमला वाटत होतं . मोठ्या उत्साहानं आणि उमेदीनं पाकिस्तानी संघ भारतीय संघासमोर उभे ठाकले . २६० . . . ~~मधूनच जाग जेव्हा येई इंटरपोलला , कशा जागा नव्या शोधायचा दाऊदही .~~ धनंजय हे एक अष्टपैलू व्यक्तिमत्व आहे या बद्दल कोणाचे दुमत नाही . कवीमहोदय , आमची सामान्य माणसाची आवड सांभाळीत नसले म्हणून काय झाले . आपल्यासारख्या अनुभवी आस्वादकांना कविता आवडतात हेही नसे थोडके . खरे तर त्यांची कविता आणि लेखन कवी ग्रेस प्रमाणे वाटते . अहो , त्यांनी लिहिलेला प्रतिसाद दोन - दोनदा वाचावा लागतो तेव्हा थोडेफार समजते . वरील लेखात फक्त ( जन्मदर - मृत्युदर ) = वाढदर अशी वजाबाकीच आहे , पण गुणाकाराबाबतही तुमचे म्हणणे बरोबर आहे . ~~" हॅलो मि . वॉल्टर ! मी जरा ' अनटचेबल्स ' चा पाहुणचार घेण्यात व्यग्र होतो ! "~~ गुरुपौर्णिमा कलियुग वर्ष ५११३ अंतर्गत पुणे मंडलातील सर्व साधकांचे एक दिवस विज्ञापनाची सामुहिक सेवा करण्याचे नियोजन केले आहे . बुधवार , आषाढ शुद्ध ६ ( ६ जुलै २०११ ) या दिवशी सकाळी १० . ३० ते रात्री १० . ३० या ' साप्ताहिक सकाळ ' या नियतकालिकातर्फे एक उपक्रम गेली वीस - बावीस वर्षं राबवला जातो . साप्ताहिकाच्या वर्धापनदिनानिमित्त दरवर्षी देशातील एका नामवंताचं व्याख्यान पुण्यात आयोजित केलं जातं . गेली दोन दशकं या उपक्रमात खंड पडलेला नाही . ही सारी भाषणं बरीच गाजली . त्यांवर चर्चाही झाली . आपल्यासमोर असलेले , आपल्याला गोंधळवून टाकणारे प्रश्न , आणि त्या प्रश्नांचा वेध घेत उत्तरं शोधण्याचा या व्याख्यानांद्वारे केलेला प्रयत्न अनेकांना मनापासून आवडला . समकालीन प्रकाशनाने या व्याख्यानांचं महत्त्व ध्यानी घेऊन निवडक बारा व्याख्यानांचं संग्रह प्रकाशित केला . या संग्रहाचं नाव - ' कर के देखो ' . एक गोष्ट आपल्या लक्षात आली ना ? कारतलबखान लोणावळ्याकडून पश्चिमेला उंबरखिंडीत आला . पण महाराज आधीच ( बहुदा एक फेब्रुवारी १६६१ ) पुण्याकडून ताम्हणीच्या किंवा सवाष्णीच्या घाटाने कोकणात उतरले आणि त्यांनी उंबरखिंडीच्या तोंडावरच खानाची वाट अडविली . त्याचं सगळं होतं नव्हतं तेवढं साहित्य कब्जात घेतलं . अंगावरचे कपडे शिल्लक ठेवले हे खानाचं आणि त्याच्या सैन्याचं नशीबच . बाहेरच्या देशांमध्ये India ची प्रतिमा वाईट आहे याचा पुरावा म्हणजे तिथल्या guide books मध्ये mention केलेलं असत म्हणे कि India तं जाताना सावधान राहा . एका पुस्तकामध्ये वाचला होतं . ते पुस्तक एका वयस्कर मराठी व्यक्तीने ( Mr . साठे ) त्यांच्या जपान प्रवासाबद्दल आणि अनुभवाबद्दल लिहील आहे . त्यांच्याकडे एक जपानी मुलगी राहायला आली होती . तिच्याकडच्या guidebook मध्ये एक photo होतं . त्यात एक माणूस खिडकीतून काठी घालून purse चोरताना दाखवला होतं आणि वर लिहील होतं ' चोरांपासून सावध राहा . ' वाईट वाटत हे पाहून ! ! त्यांचे कडे मात्र कोणीही केव्हाही ( अगदी रात्रीही शहरात फिरू शकते . ) अर्थात माझे वडील जपान मध्ये गेले होते तेव्हा त्यांना तिथल्या लोकांनी काही लोकांपासून सावध राहायला सांगितलं होतं पण नक्कीच आपल्या इतक वाईट नाही तिथे . इस्लामाबाद - हेरगिरी करणाऱ्या आणि क्षेपणास्त्रांचा मारा करण्याची क्षमता असलेल्या मानवरहित " ड्रोन ' विमानाचे तंत्रज्ञान पाकिस्तानलाही द्यावे , अशी मागणी पाकिस्तानचे पंतप्रधान युसुफ रझा गिलानी यांनी आज ( मंगळवार ) अमेरिकेकडे केली आहे . दहशतवादविरोधातील लढाईत अमेरिकेच्या खांद्याला खांदा लावून लढता यावे , यासाठी गोपनीय माहितीची देवणघेवाण करण्याचा प्रस्तावही त्यांनी ठेवला आहे . पाकिस्तानच्या आदिवासी प्रदेशातील " ड्रोन ' विमानांतून होणारे हल्ले थांबवावेत , अशीही मागणी गिलानी यांनी केली . " ड्रोन ' तंत्रज्ञान पाकिस्तानला मिळावे यासाठी अमेरिकी लोकप्रतिनिधींनी बराक ओबामा सरकारवर दबाव आणला पाहिजे , असे गिलानी यांनी अमेरिकी लोकप्रतिनिधींच्या शिष्टमंडळास सांगितले . अमेरिकी संसदेचे अध्यक्ष जॉन बोएनेर यांच्या नेतृत्वाखालील हे शिष्टमंडळ सध्या पाकिस्तानच्या दौऱ्यावर आहे . पाकिस्तानमधील " ड्रोन ' हल्ल्यांमुळे लोकांमध्ये असंतोष असल्याचे गिलानी यांनी सांगितले . उत्तम हे सर्व चित्रपट मी पाहिले आहेत सर्व सीडीज मिळतात आणि माझ्यामते ह्या जतन करण्यासाठी सर्वोत्तम आहेत नोबेल पारितोषिकविजेता डॉ . अल्बर्ट आइन्स्टाईन हा जर्मनीतील एका सर्वसाधारण कुटुंबात जन्मलेला मुलगा … ! लहान वयातच कल्पनेद्वारे सूर्याच्या किरणशलाकेवर आरूढ होऊन , गरुडभरारीने आकाशाला गवसणी घालण्याचे स्वप्न उराशी बाळगून असलेला … माझ्या मते कर्जमाफी हा उपाय होऊच शकत नाही . शासनाने ही परिस्थिती का आली याचा विचार करायला हवा आणि अश्या परिस्थितीशी शेतकर्‍याला लढता आलं पाहिजे अशी काहीतरी व्यवस्था तयार करायला हवी . येत्या दहा वर्षासाठीचा आराखडा तयार करून मग त्यासाठी वार्षीक नीधीची तरतूद असायला हवी . मला एकूण तीन मुलं . मुलगा एकच . सर्वात मोठा - पॉल , ज्याचं नाव त्याच्या वडिलांवरून ठेवलंय . थेरेसा हे आमचं शेंडेफळ . वडिलांसारखे घारे डोळे आणि कुरळे केस असलेली . एलिन ही दोघांच्या मधली . तिचं नाव माझ्यावरून व माझ्या आईवरून ( तिचं नाव एलिन अ‍ॅन होतं ! ) ठेवलंय . माझा जन्म झाल्यानंतर माझ्या आईनं माझं नाव ठेवलं - अ‍ॅन एलिन . मला मुलगी झाल्यावर मीही आईसारखंच करून मुलीचं नाव ठेवलं - एलिन अ‍ॅन . ~~( काव्य संकलन ' पीड़ित चेहरों का मर्म ' से साभार )~~ मार्च ते जून - स्प्रिंग किंवा वसंत जून ते सप्टेंबर - समर किंवा उन्हाळा सप्टेंबर ते डिसेंबर - फॉल किंवा पानगळ डिसेंबर ते मार्च - विंटर किंवा हिवाळा वीणा नावाच्या महिलेची केस नोंदवून घ्याला पाहिजे , कोण महिला असे खोटे बोलेल ? Maharastra सरकार मुंबईचा उत्कर्ष व्हावा म्हणून पुष्कळ गर्जना करत असते परंतु वास्तवाते ते गट बाजी पायी अपयशी ठरत आहे . जितके वर्षे हे सरकार हे काम लांबणीवर टाकणार तितक्या पट्टीने ह्या कामाच्या खर्चामध्ये वाढ होत राहणार . सरकार जवळ पैसे नसणार आणि काम आणखी लांबणीवर पडणार . रायगड जिल्ह्हाची उन्नती आणि महारास्त्राची उन्नती हवी असेल तर सरकारला त्वरित निर्णय घेवून हा प्रकल्प लवकरात लवकर पडावयास हवा . नवीन मुख्य मंत्री येवून बराच काळ लोटला आहे परंतु विकासाची कामे अडगळीत टाकण्याचे काम करतात . मोघे काकू छानच . इतकं सुंदर जीवन आणि त्याहूनही सुंदर मरण , भाग्यवान होत्या . ~~याच्याउलट आपण मुलांना काय करावे काय करू नये हे अति सांगतो का ?~~ सर्व वस्तूंना जीव असून त्यांना हेतू , भावना वगैरे असतात अशी मुलांची धारणा असते . त्यामुळे जैविक दृष्टीने प्रश्नातील घटनेची सत्यता पडताळण्याचा मूल प्रयत्न करते . " योगायोग ' ही संकल्पना लहान मुलांना समजू शकत नाही . ( खरंतर मोठ्या माणसांपैकीसुद्धा फारच थोड्या लोकांना योगायोग म्हणजे काय हे समजते . ) ~~लालू मस्त ग क्रमश : आहे ना ? पुढच्या भागाची प्रतीक्षा~~ मुंबई - भाजपच्या मुंबई अध्यक्षपदाच्या निवडीची प्रक्रिया पुढील आठवड्यात सुरू होत असून आशीष शेलार , राजेश शर्मा आणि पराग अळवणी यांची नावे चर्चेत आहेत . मुंबई महापालिकेच्या आगामी निवडणुकीच्या पार्श्‍वभूमीवर मुंबई अध्यक्षपदाची माळ कोणाच्या गळ्यात पडणार याकडे कार्यकर्त्यांचे लक्ष लागले आहे . जिल्हाध्यक्ष निवडीचे काम पूर्ण झाल्यावर मुंबई अध्यक्षपदाच्या निवडीची प्रक्रिया 4 ऑगस्टपासून सुरू होईल . प्रदेशाध्यक्ष सुधीर मुनगंटीवार , विधानसभेतील विरोधी पक्षनेते एकनाथ खडसे , विनोद तावडे आदी ज्येष्ठ नेते अध्यक्षपदासाठी इच्छुक असलेले उमेदवार व अन्य पदाधिकाऱ्यांशी पुढील आठवड्यात चर्चा करतील . जिल्हाध्यक्ष व जिल्हा पातळीवरील पदाधिकाऱ्यांचाही कल जाणून घेतला जाईल . विधिमंडळ अधिवेशन संपल्याने आता इच्छुक उमेदवारांच्या मुलाखती होतील . विद्यमान अध्यक्ष गोपाळ शेट्टी पुन्हा अध्यक्षपदासाठी इच्छुक नाहीत . अनेक नावांची चर्चा सध्या पदाधिकारी व कार्यकर्त्यांमध्ये सुरू आहे . पण जिल्हापातळीवरील नेत्यांचे मत पाहून वरिष्ठ नेत्यांकडून एकमताने अध्यक्षांची निवड जाहीर होईल . मुंबई अध्यक्षांची निवड साधारणपणे 10 ऑगस्टपर्यंत जाहीर होईल , असे गोपाळ शेट्टी यांनी सांगितले . कॉलेज चे शेवटचे वर्ष होते , ३ वर्ष एका वर्गात असुनही माझी एकाही मुलाशी मैत्री अशी झाली नव्हती . तसेही मला लहान पणा पासुनच एखादी पक्की मैत्रिण सोडली तर फार मैत्रिणी पण नसायच्या , ज्या कोणी होत्या त्या सगळ्या , त्यांनी माझ्याशी मैत्री केली म्हणुन . तर आमचे कॉलेज हे एक दिव्यच होते , शिक्षक शिकवण्यासाठी असतात हेच मुळी तिथे कुणाला मान्य नव्हते . मी पुणे विद्यापिठातुन बरिच खटपट करुन अभ्यासक्रम , जुन्या प्रश्ण्पत्रिका वगैरे मिळवुन बर्‍याच नोट्स तयार केल्या होत्या . मधल्या वेळात वाचण्यासाठी मी त्या घेउन जात असे . मुलांना त्याची कुणकुण लागली , आणि त्यांनी मला त्या मागितल्या , मी पण दिल्या , पण तो कॉलेज चा शेवटचा दिवस होता . मी श्रीरामपुर ला रहात होते , कॉलेज लोणी ला होते , मुले तिथेच हॉस्टेल ला रहाणारी होती . मग असे ठरले की , सोमवारी मी येउन त्या घेउन जायच्या , त्याच्या आत त्यांनी त्या कॉपी करायच्या . अभ्यासाचा वेळ घालवुन त्यांच्यासाठी मी इतक्या लांब यायला तयार झाले म्हणुन त्यांना खुपच आनंद झाला . ठरल्याप्रमाणे , मी आणि माझी मैत्रींण , रोहिणी , लोणीला गेलो . मुले [ चक्क ] वेळेवर आली , आणि सगळ्या नोट्स ही परत केल्या . माझा जिव भांड्यात पडला . आम्ही परत निघालो तर मुळ लोणीचा असलेला एक मुलगा म्हणाला माझा आज वाढदिवस आहे , आणि मी आपल्य वर्गातल्या सगळ्यांना माझ्या घरी बोलावले आहे तर तुम्ही पण या . गेलो आम्ही . त्याने केक वगैरे कापला , आम्ही सगळ्यांनी त्याला भेटकार्ड दिली , मग काही खाल्ले - पिल्ले . निघायच्या आधी सहजच , त्याला मिळालेली सगळी कार्ड आम्ही बघत होतो . एक कार्ड बघायचे - पुढच्याला द्यायचे . असे करता करता अचानक एक कार्ड आले , ज्यावर Dear Arati लिहीलेले होते , मी २ वेळा वाचले आणि माझ्या चेहर्‍यावर आश्चर्य मिश्रीत हसु पसरले . वर बघितले तर सगळे माझ्याकडे बघुन हसत होते . मग एका मागे एक सगळ्यांनी मला कार्ड दिली आणि मी थँकु - थँकु म्हणे पर्यंत एक डेकोरेट केलेला टिपॉय समोर आला , त्यावर मेणबत्त्या लावलेला केक होता . आणि मेणबत्या फुंकुंन बिंकुन मी तो केक कापावा हा सगळ्यांचा आग्रह होता . कारण त्याच दिवशी माझाही वाढदिवस होता . छान लिहिले आहे . . पुढे वाचत आहे . . . मिपा स्लो असल्याने बर्याच गोश्टी वाचल्या नव्हत्या . . हा लेख ही त्यातीलच . . असो LWC म्हणजे काय ? बगदाद ही इराकची राजधानी होती ना . . मग तुर्कस्थानचे सैन्य कसे काय ( या इतिहासाबद्दल जास्त माहिती नसल्याने असे प्रश्न आहेत ) . . मुसलमान सैन्य युद्ध न करताच माघारी जावुन दिले म्हणजे त्यांवर काही बंधन नव्हते का ? इंग्रज सैन्यात त्यामुळे त्रासदायक प्रतिक्रिया उमटल्या असतीलच असे वाटते " वेदू , तूने ऐसी क्या जादूकी छडी घुमाई है की तेरे डेस्ककी सफाईके लिए एक स्पेशल बंदा आने लगा है ? " मौमचा हा प्रश्न ऐकून मी बुचकळ्यात पडले . वाशीहून येत असल्याने बस नेहमीच उशिरा आणायची माझी मला हापिसापर्यंत त्यामुळे हा शोध मला लागणे शक्यच नव्हते . " स्पेशल बंदा ? " " हां . . क्या तो शिवा नाम बताया उसने . " मौमच्या या उत्तराने मला इत्तका आनंद झाला की मी अगदी चेकाळून गेले . आता सगळे जगच माझ्यासाठी ब्यूटीफुल झाल्यासारखे वाटले मला . हापिसातल्या कोणालाच मी कधी एसेमेस पाठवत नाही पण त्यादिवशी मात्र आवर्जून पाठवला मुफीला . . हम सोचते थे की सिर्फ हम मानते है आपको लेकीन आपको माननेवालोंका काफिला निकला दिलने कहा की शिकायत कर खुदासे मगर वोभी आपको माननेवालोमेसे निकला ! वर कोणी म्हटल्या प्रमाणे ती फुलराणी ही पण कॉपीच आहे . पण अजरामर आहे . . . तसा हाही चांगला प्रयत्न आहे . ठराविक साच्यातल्या गोष्टी . . तोच हिरो , भरतचे तेच तेच तेच तेच परत परत बोलणं . तोच चेहरा यापेक्षा खूप बरा आहे . अमर लेटस कट द क्रॅप . आपण मी हा , मी तो , माझ्याकडे इतकं असं बोलन्यापेक्षा फक्त विषयाला धरुन व्यवस्थित पुरावे , लेख , पुस्तक ह्या संबंधीच बोलावे . आपण खरोखर हुशार असाल , १६ वेळा अध्ययन पण झाले असेल पण इंटरनेटवर ते कसे कळेल ? तर आपल्या लिहलेल्या प्रतिक्रियेतून . त्या नीट आल्यावर कोण कोणाला परिचय विचारायला जातो ? आणि आपण तर परिचय स्वतःच मी हा , मी तो असा दिला . पण विषयावरिल प्रतिक्रिया मात्र हव्या तश्या दिशेने वळवल्या . संध्याकाळी साडेसहा सातच्या सुमारास आम्ही गेटवेला भेटलो . मनमोकळं बोललो . . गप्पा मारल्या . . भेळपुरी खाल्ली . . साखरपुडा झाल्यासारखे गेटवेच्या बांधावर बसून समुद्राकडे पाहात एकमेकांना खेटून बसलो . . ! मंजुसाठी मुलगा पहा , हे शिर्षक वाचल्यावर मला आधी वाटले की बऱ्याच लोकांना अमेरीकेत आपली मुलगी लग्न करुन पाठवण्याची हौस असते त्यातलाच हा प्रकार आहे की काय ? पण संपुर्ण वाचल्या नंतर भ्रमनिरास झाला . श्री शंकर पापळकर सारख्या महान विभुतींमुळेच या समाजपुरुषाचा गाडा चालु आहे . अनेक थोर व्यक्‍तींना आपल्या कार्याचा उदौउदो करायला , त्यातुन पैसे कमवायला , पुरस्कार घ्यायला आवडात नसते , या गोष्टींना त्यांचा सक्त विरोध असतो . आपला स्वताचा मुलगा / मुलगी शारीरीक , मानसिक रिता अपंग असतील तर त्यांना सांभाळणेच सक्ख्या आईवडलींना किती कठीण असते . अश्या वेळी या मुलांना नुसतेच दत्तक घेवुन नव्हे तर त्यांचे पुढील आयुष्य देखील सुरळीत पार पडावे या साठी धडपडणारे , श्री शंकर पापळकर सारख्यांचे कार्य महान असते . स्वराज्याची सीमा दक्षिणेत तुंगभद्रेपर्यंत तर उत्तरेत सातपुड्यापर्यंत त्यांनी नेली होती . लढाईच्या काळात त्यांनी कधी रयतेला त्रास दिला नाही , की मराठी सैन्याने कुणाच्या स्त्रियांवर अत्याचार केला नाही . स्वत : च्या सैन्यासमोर त्यांनी आदर्श ध्येयवाद , नीतिमूल्ये व स्वराज्यनिष्ठा ठेवल्यामुळे मराठी सैन्यामध्ये सदैव आवेग , आवेश आणि उत्साहाचे वातावरण असायचे ! ~~जेजूरी गडावर नांदे मल्हारी देवा तुझी सोन्याची जेजूरी | | धृ | |~~ राहता राहीले आता परत त्याच विषयावर लिहीण्याचे प्रयोजन . तर माझ्या ' ताईच्या सल्याला ' लोकांनी हलकेफुलके पणाने घेतले . लेखाचा तोच उद्देश होता पण त्याचा गर्भितार्थ मात्र विज , पाणी थोड्याप्रमाणात का होईना कसे वाचवता येईल याकडे होता . स्वायत्त असल्यामुळे ' हा ' , ' असतो ' असे मुळात नसलेले शब्द टाकून एरवी बोलतात तसे मराठी वापरले . छायानुवाद असल्यामुळे अर्थास अर्थ नेमका आहे . नेव्ही पीअर फायरवर्क्स बघुन रात्री १० : ३० च्या दरम्यान आलो तर काय गाडी टो केलेली . मग टो कंपनीला नंबर लाउन तिथपर्यंत टॅक्सीने गेलो . तो टॅक्सी प्रवास फारच भयानक होता ( ३ - ४ माईल्स फक्त ) . शामु ड्रायव्हरने होमलेस कृष्णवर्णिय एरियातुन गाडी नेली तेंव्हा फारच भिती वाटलेली , पण सुदैवाने काही वाईट अनुभव आला नाही . टो वाल्यांनी १६० $ चा चुना लावला फक्त ते सोडुन . ~~दुमदुमली पंढरी ! विठ्ठल विठ्ठल जय हरी ! !~~ घटनेस कारणी भुत असणारे तसेच त्यांना पाठिशी घालणारे असे दोन अपराधी आहेत . कधी न्याय मिळणार ? सर्वोच्च न्यायालयाच्या ज्या न्यायमुर्तींच्या निकालामुळे अपराध्यांवरिल गंभीर कलमे शिथील करण्यात आली त्या न्यायाधीश अहमदीला पुढे देशाचा मुख्य न्यायाधीश बनवले गेले . बक्षीसी म्हणुन निवृत्ती नंतर ६०० कोटीच्या ट्रस्टवर नेमले गेले . ११५ कोटींच्या देशात हा एकमेव माणुस होता त्या ट्रस्ट वर बसवायला ? भ्रष्टाचाराचा अजुन काय पुरावा हवा आहे ? भाग २ तिसऱ्या दिवशी मी उठलो , ते जरा उशीराच . तरी मुम्बईत उठतो त्या मानाने तर मी पहाटे उठलो , असंच म्हणायला हवं . आदल्या दिवशी स्लाईड शो जेव्हा दाखवला गेला , तेव्हा ' रोप कोर्स " ह्या प्रकाराबद्दल आम्हाला थोडीशी माहिती देण्यात आली होती . त्याच्या प्रात्यक्षिकांची छायाचित्रे बघून जांभया देणारे आम्ही सूर्यवंशी खडबडून खूर्चीत सरळ होऊन बसलो . छायाचित्रांत बोल्डरिंग , रॅपलिंग , रिवर क्रॉसिंग ( सस्पेन्शन ट्रॅव्हर्स ) , पॅरलल रोप , इ . ची प्रात्यक्षिके बघून आमची गाळण उडाली . प्रत्येकाला ( आणि प्रत्येकीला ) ' टेन्शन ' आलं होतं . खरं तर ती प्रात्यक्षिके खऱ्याखुऱ्या ट्रेकच्या वेळची होती . त्यामुळे त्यांची तीव्रता आम्हाला जास्त वाटत होती . कारण आम्ही तर साध्या ऍडवेन्चर कॅम्पला गेलो होतो . बोल्डरिंग हा प्रकार त्या सर्वांत मला छायाचित्रे बघून जरी सोपा वाटला , तरी आमच्या उंचीएवढे दगड केवळ हाता - पायांचा वापर करून चढायचे , आणि लगेच त्याच्या वरील खडकावर पुन्हा चढायचे , म्हणजे थकवणारा प्रकार होता . त्यामुळे दिवसभरातील टीम - बिल्डींग ऍक्टिविटीझमुळे जरी आम्ही दमून खाटेला पाठ टेकली , तरी त्या ' टेन्शन ' मुळे कुणाला झोप म्हणून लागली नाही . मलाही तसे अजिबात म्हणायचे नाहीए , सर्वेचे आकडे वाचून मी केलेले हे जनरलायझेशन आहे , ते कितपत बरोबर आहे एवढाच माझा प्रश्न होता . माझ्या प्रतिसादात कोणत्याही अमूक एका संकेतस्थ़ळाचा उल्लेख नाही तेव्हा त्या एका संकेतस्थळाचा विषय काढणे आणि स्वतःवर सगळे ओढवून घेण्याचे काही कारण नाही . विचारलेच आहे म्हणून सांगते की त्यापैकी कोणतेही प्रश्न अडचणीचे नाहीत / नव्हते . त्याची उत्तरे का दिली / दिली नाहीत याचे उत्तर मी आता इथे देणे योग्य नाही . जसजशा माणूस इयत्ता चढत जातो तसतसा आपली शैक्षणिक पद्धत त्याला लिहिण्याच्या बाबतीत जास्त कोडगे करत जाते . त्यामुळे प्रथम जो पेपर " एका वाक्यात उत्तरे " मधे संपतो तो पुढे " एका वाक्यात उत्तरे , २ - ३ ओळीत उत्तरे " इथून " एका वाक्यात उत्तरे , ४ - ५ ओळीत उत्तरे " असा वाढत " एका वाक्यात उत्तरे , ५ - ६ ओळीत उत्तरे , संदर्भासहित स्पष्टीकरण " व पुढे " एका वाक्यात उत्तरे , ४ - ५ ओळीत उत्तरे , संदर्भासहित स्पष्टीकरण , १० - १२ ओळीत उत्तरे , कोणताही एक निबंध " असा मारुतीच्या शेपटीसारखा वाढतच जातो . बरं पुन्हा लिहायला वेळ काही वाढवून देत नाहीत . अहो , १० - १२ ओळीत उत्तरे लिहायची म्हणजे काय खेळ आहे का ? ? त्यात एवढी मोठी उत्तरे लिहायची म्हणजे केवढा विचार करावा लागतो ! जिथे इतर लोकांचे विचार " उत्तर कसे लिहायचे ? " इथे सुरु होत असे तिथे माझा विचार " उत्तर कोणत्या धड्यात असेल ? " इथे सुरु होई . त्यामुळे परीक्षेतील माझा बराचसा काळ विचारमंथनात जात असे . वेळ संपल्यानंतर जास्तीचे १० - १५ मिनीट ज्यांना मिळत त्यामधे माझा नंबर कधीच नसे . " तीन तास नुसता पेन दातात चावत सिलींग फॅन कडे बघत बसला आहेस . आता १० मिनीटात काय मोठे दिवे लावणार आहेस ? आण तो पेपर इकडे ! ! ! " असे उत्तर मिळत असे . वर्गातल्या प्रस्थापित हुशार मुलांना मात्र हा वेळ सहज मिळत असे . मला वाटतं प्रस्थापित विरुद्ध नवोदित अशा लढाईचं बाळकडू तिथूनच मिळत असावे . बातमीतील शब्द योग्य वापरून धार तशीच ठेवता येते हे मात्र मला मान्य आहे . पण शहिदांचा अपमान झाला नाही असे पटवून देणे या उदाहरणात फार अवघड वाटते . मुंबई - लसिथ मलिंगाच्या भेदक " टो क्रशिंग ' यॉर्करने " दिल्लीकर ' फलंदाजांची दाणादाण उडवून मुंबई इंडियन्सने यंदाच्या आपल्या आयपीएल मोहिमेची दणक्‍यात सुरुवात केली होती . हाच " दिल्ली ' चा संघ उद्या मुंबईत मुंबई इंडियन्ससमोर येत आहे ; पण या वेळी त्यांना सेहवागच्या झंझावाती शतकाचे टॉनिक मिळालेले असेल . वानखेडे स्टेडियमवर होणाऱ्या या सामन्याला सेहवाग विरुद्ध मुंबई असा रंग आलेला आहे . सेहवागचा हरपलेला सूर दिल्ली डेअरडेविल्सच्या पीछेहाटीस कारणीभूत ठरला होता ; पण त्याने काल डेक्कन चार्जर्सविरुद्ध भन्नाट वेगवान शतकी खेळी साकार केली ; त्यामुळे एकट्याच्या जिवावर त्याने अवाक्‍याबाहेरचा विजय मिळवून दिला आहे . त्याच्या या जबरदस्त खेळीने संपूर्ण संघाचे मनोबल वाढलेले आहे ; पण आपली गाठ बलाढ्य मुंबई इंडियन्सशी आहे , याचीही जाणीव त्यांना आहे . सेहवाग जेव्हा बरसतो तेव्हा समोरच्या गोलंदाजांना पळता भुई थोडी झालेली असते , हे आजवरच्या त्याच्या अनेक खेळींमधून दिसून आलेले आहे ; पण मुंबईच्या गोलंदाजांची धुरा असलेल्या मलिंगा आणि कंपनीसमोर टिकून राहणे हे एक आव्हानच आहे . मुंबई इंडियन्सने आतापर्यंत मिळविलेल्या सातही विजयात गोलंदाजांनी निर्णायक कामगिरी केलेली आहे . मुंबई इंडियन्सची गोलंदाजी किती भेदक आहे , याची जाणीव सेहवाग आणि कंपनीला आहे . कारण आपल्या पहिल्याच सामन्यात त्यांची अवघ्या 95 धावांत दाणादाण उडाली होती . खरे तर त्या सामन्यात सेहवागने वेगवान सुरुवात केली होती ; पण सचिनच्या अचूक फेकीने तो धावबाद झाला होता आणि त्यानंतर मलिंगाने दिल्ली फलंदाजांच्या मधल्या यष्टीच उखडल्या होत्या . पहिल्या सामन्याच्या या आठवणी दिल्ली फलंदाजांच्या मनात अजूनही ताज्या असतील , पराभवाची परतफेड करण्याची त्यांची जिद्द असेल ; पण मुंबई इंडियन्स फलंदाजी , गोलंदाजी आणि क्षेत्ररक्षण या तिन्ही आघाड्यांमध्ये उत्तम कामगिरी करीत असल्यामुळे हे आव्हान सोपे नसेल , याचीही जाणीव त्यांना आहे . " प्ले ऑफ ' सामन्यांत स्थान मिळविण्यासाठी दिल्ली संघाला प्रत्येक सामन्यात विजय आवश्‍यक आहे . कालच्या सामन्यात त्यांनी विजय मिळविला असून , एक अडथळा पार केला आहे . उद्याचा सामना गमावला , तर त्यांची आणखी पीछेहाट होऊ शकते . मुंबई इंडियन्सला मात्र प्लेऑफ सामन्यातील प्रवेशाची फारशी चिंता नाही . सध्या गुणतक्‍त्यात आघाडीवर असल्यामुळे आता एक - दोन विजय त्यांचा प्रवेश निश्‍चित करणारा ठरणार आहे . मुंबई इंडियन्सचे सर्व फासे अचूक पडत असले , तरी अजून दणदणीत सलामी त्यांना मिळालेली नाही . सचिनचा सहकारी म्हणून काही पर्याय तपासून पाहण्यात आलेले आहेत ; पण जोडी अजून जमलेली नाही . मधल्या फळीतील फलंदाजांनी सलामीचे अपयश भरून काढलेले आहे ; पण या कच्च्या दुव्यावर त्यांना लवकरात लवकर मात करावी लागणार आहे . " मुंबई ' विरुद्ध मुंबईकर दिल्ली संघातून खेळणारे अजित आगरकर आणि अविष्कार साळवी हे मूळचे मुंबईकर खेळाडू कालच्या डेक्कन चार्जर्सविरुद्धच्या सामन्यात ते खेळले होते आणि गोलंदाजीत बऱ्यापैकी कामगिरी केली होती त्यानुसार उद्या त्यांना अंतिम संघात स्थान देण्यात आले , तर सचिनच्या मुंबई इंडियन्सविरुद्ध त्यांच्या कामगिरीकडे मुंबईकर प्रेक्षकांचे लक्ष असेल . ऑरेंज कॅपची स्पर्धा सर्वाधिक धावा करणाऱ्या फलंदाजाच्या डोक्‍यावर असलेली ऑरेंज कॅप आतापर्यंत जास्तीत जास्त वेळ सचिनच्या डोक्‍यावर विराजमान झालेली आहे ; पण काल सेहवागने 119 धावांचा झंझावात सादर करून सर्वाधिक धावा करणाऱ्या फलंदाजांच्या शर्यतीत आघाडी घेतली आहे ; त्यामुळे उद्या सचिनच्या समोर ( 351 धावा ) ही कॅप वीरूच्या ( 422 ) डोक्‍यावर असेल . या दोघांमध्ये 71 धावांचा फरक आहे . ही कॅप पुन्हा सचिनच्या डोक्‍यावर पाहण्यासाठी मुंबईकर उत्सुक आहेत . ~~बाय द वे , मिपावर एखादं छानसं रेखाचित्र टाक की !~~ तुझ्यासाथी जिवाराची केली मशागत खुरपला जीव दिलं काळजाचं खत राखायला मळा केली डोळ्याची या वात बुजगावन्या च्या परी उभा दिन रात नको जळू दिन रात नको जीव टांगू ठाव हाय मला सारं नको काही सांगू पिरतीत राज्या तुझ्या नाही काही खोड तुझ्या हाती मिरचीबी लागतीय गोड माज्यासंग मळा तुझा कसशील काय | | ४ | | " आपली गरज नाही राहिली आता चौपाटीला परा . जरा कुठे दुकान उघडले की अतिक्रमणवाले येतात आणि सगळा माल जप्त करुन नेतात . परत का जप्त केला ते पण सांगत नाहीत . दुकान उघडायचीच चोरे झालीये आता मला . " जब जब छलके अंतरमन , भावोंं की हो गुंजन , शब्द घटाओं से उमड़ घुमड़ , रचते निर्मल . . . ' काव्यगगन ' ! यह रेणु आहूजा द्वारा लिखा गया ब्लाग है . जो कि उनकि निजि कवितओं का संग्र्ह है ! it is a non profitable hobby oriented blog . containing collection of hindi poetries . नितीन देशमुख & nbsp - सकाळ वृत्तसेवा नगर - & nbsp दिवसभर हातात हातोडा अन्‌ दगडाशी झुंज . . . सायंकाळी चिमणीच्या उजेडात अभ्यास . . . पिढ्यान्‌पिढ्याचे कष्ट वडार समाजाच्या पाचविलाच पुजलेले . . . याही स्थितीवर मात करीत गुंडेगाव ( ता . नगर ) येथील नवनाथ येठेकर यांनी विद्यावाचस्पतीचा बहुमान मिळविला . हे सर्व झाले प्रचंड कष्ट , जिद्द अन्‌ चिकाटीने . . . . सोलापूर जिल्ह्यातील मोहोळ व नंतर गुंडेगावला प्रा . डॉ . नवनाथ येठेकर यांचे पूर्वज गावातील धनिकांकडे काम करू लागले . प्रा . येठेकर यांचे आई - वडील दगड फोडून रात्रंदिवस काबाडकष्ट करीत होते . पोटाची खळगी भरण्यासाठी त्यांचे वडील सूर्यभान येठेकर यांनी तिसरीतच शाळा सोडली . जेम्स् हॅरियट हा ब्रिटिश व्हेटर्नरी सर्जन . त्याने त्याच्या प्रॅक्टिस सूरू करण्याच्या दिवसांपासून ते लग्न करून आयुष्यात स्थिर होईपर्यंतचा काल ' ऍनिमल फार्म ' या कादंबरीत लिहिलेला आहे . या कादंबरीचा अनुवाद मराठीत अनंत मनोहर यांनी ' देवाघरची लेकरे ' या नावाने केला आहे . मी नुकताच हा अनुवाद वाचला आणि मला तो खूपच आवडला . येथे नुसत्या डोळ्यांनी पाहता येतील अशा १० दीर्घिकांची यादी दिली आहे ( आपल्या आकाशगंगेसह ) मी जरी तिथे काहीच केलं नाही तरी गेला आठवडाभर या एका प्रसंगाला धरून कहाण्याच्या कहाण्या माझ्या मेंदूने विणल्या . अजूनही तो प्रसंग डोक्यातून जात नाही . फुगा घ्यायला नाही म्हणाल्यावर रस्ताभर जोरात भोकाड पसरून आईबाबांना कानकोंडं केल्याच्या आपल्या सगळ्यांच्याच आठवणी असतीलच . त्याने आपल्या आयुष्यावर परिणाम नाही झाला काही . तशीच ही घटना ठरो अशी आशा करणंच उरतं आपल्याकडे . दक्षा बाय मस्त लिवलस गो . एवढो अभ्यास करतस तरी कधी . हेलनची ईतकी माहिती आज समजली . बरं पुढं कोण ? ? ? ~~कोणवारही अशी वेळ न येवो हीच ईश्वर चरणी प्रार्थना !~~ दिवाळी असे लिहिलेले चित्र पहिल्या प्रयत्नात नीट चढले नाही . तेच चित्र दुसर्या क्रमांकावर आहे . * एक धाबा लागतो . भांड्यात खदखदणारा मटणाचा रस्सा असावा अशी आशा आहे . मी थांबतो . खायला काय आहे या माझ्या प्रश्नाला इथेही पुन्हा ' डाळ - भाता ' चंच उत्तर आहे . पण भुकेनं मी इतका कावलोय , की तक्रारीलाही जागा नाही . मी बकाबका जेवतो आणि वर चहा घेऊन अनंतनागकडे निघतो . पोट भरल्यामुळे जग पुन्हा एकदा चांगलं वाटायला लागतं . काश्मीर खोर्‍याला वेढून टाकणार्‍या पर्वतराजीतून बाहेर नेणार्‍या रस्त्याकडे जायला बरं वाटतंय . कट्टा जो आपण कॉलेज मध्ये सोडून आलो होतो … चला परत नव्याने तोच दंगा घालूया , त्याच गोष्टी करुया . . श्री कांबळे यांचे अभिनंदन करत असताना एक खटकलेली गोष्ट म्हणजे मतदानात अठरा मते बाद ठरवण्यात आली . याचा अर्थ असा की एकूण ६४२ मते पडून यातील २ . ८ टक्के ( म्हणजे १८ मते फुकट घालवणार्या ( मूर्ख ) साहित्यिकांनी पुनश्च शाळाप्रवेश करून मतदान कसे करायचे ते शिकायला हवे किंवा काय ? या १८ सुविद्यांची ( ? ) नावे प्रकाशित करायला हवी ! मी पण तेच करतो . त्यामुळे आत्तापर्यंत माझे मिलीयन्स ऑफ डॉलर्सचे नुकसान झाले असेल : - ) स्वतः ला लढवय्ये म्हणवणारे आणि ब्राम्हणाना " वरण् भात् " म्हणुन् हिणवणारे हेच् का ते जे स्वतः ( शिंदे , होळकर् ) रणांगणातुन् पळाले आणि सदशिवराव् भाउ आणि विश्वासराव् ह्यानि लढुन् देह् ठेवला . पहाटे पहाटे अचानक गलबला ऐकू आला . घरातली सगळी मुलं - माणसं लगबगीनी काठ्या घेऊन कुठेतरी निघाली होती . ' काय झालं ? ' मी विचारलं . ' काही नाही आम्ही माळावर खेकडे पकडायला चाललोय . ' ' ओह ! ' असं म्हणून मी परत झोपी गेलो . सकाळी साडेसहाला जाग आली . बाहेर पावसाची रिपरिप चालूच होती . प्रातःविधी आटोपले . म्हातारीने तयार केलेला थोडा भात खाल्ला . एक मोठी भाकरी बरोबर घेतली . आता आमच्याजवळ खाण्याचे सामान म्हणजे भूषणकडच्या पुर्‍या , थोडा ब्रेड , चटणी , जॅम वगैरे एका जेवणास पुरेल इतकं होतं . खिचडी करायला शिधा होता पण स्टोव्ह नसल्यामुळे जर आज रात्री चुलीची काही व्यवस्था झाली नाही तर जेवायचं काय करायचं हा प्रश्नच होता . पण तो रात्रीचा प्रश्न होता . तो रात्री सोडवूया असा विचार केला . सध्या आम्हाला ' आता भिमाशंकरला जायची वाट कशी शोधायची ? ' हा प्रश्न होता . काल रात्री दोरीवर काढून ठेवलेले आमचे ओले कपडे अजिबात वाळलेले नव्हते . पण फार वजन होऊ नये म्हणून आम्ही मोजकेच कपडे बरोबर घेतले होते . त्यामुळे परत तेच ओले कपडे अंगावर चढवले . सकाळच्या गारठ्यात ते ओले कपडे अंगावर चढवताना ' कुठून ह्या ट्रेकच्या भानगडीत पडलो ? त्यापेक्षा सरळ एस्टी पकडून घरचा रस्ता धरावा ' असा विचार मनात आला . म्हातारीला तिच्या आदरातिथ्याबद्दल आमच्यापरीने होईल ती आर्थिक भरपाई ( विद्यार्थीदशेत असे कितीसे पैसे असणार आमच्याकडे ? ) करून साधारण साडेसातला आम्ही निघालो . " एकच प्याला " तील तळीराम दारु पिण्याचे जे समर्थन करतो ते मोठे मासलेवाईक आहे . तो म्हणतो - होहो भिडेकाका यु आर म्हणिंग द राईट . तुम्ही टांग मारली . ठमादेवी आणि योडीने आणि अगोनेही कल्टी मारली ना म्हणजे . मग मांडूनिया सारिपाट ॥ खेळती दाक्षायणी नीळकंठ ॥ ज्यांचे खेळ ऐकता वरिष्ठ ॥ भक्त होती त्रिजगती ॥ ४७ ॥ मॉरीपोसाला पृथ्वीवरचे सगळ्यात मोठे सजिव अर्थात जायंट सेक्वा ट्री आहेत . > > sequio park वाले पण असेच सांगतात . काहिही असो दोन्ही जागा महान आहेत . आपण किती नगण्या आहोत ह्याची जाणीव करून देणार्‍या जागा . विभिन्‍न अभिलेखों से अशोक के शासन के विवरण मिलते हैं । अशोक के अनेक शिलालेख एवं स्तम्भ लेख देश के विभिन्‍न स्थानों से प्राप्त हुए हैं । इन अभिलेखों से अशोक के साम्राज्य की सीमा , उसके धर्म तथा शासन नीति पर महत्वपूर्ण विवरण प्राप्त होते हैं । गुप्त सम्राट समुद्रगुप्त का प्रयाग स्तम्भ लेख , मालव नरेश यशोवर्मन का मन्दसोर अभिलेख , चालुक्य नरेश पुलकेशिन द्वितीय का ऐहोल अभिलेख प्रमुख हैं । मन्दिर इमारतें , स्मारक आदि के तहत स्तम्भ , दुर्ग , राजप्रासाद , भग्नावशेष आदि इतिहास की महत्वपूर्ण जानकारी प्रदान करते हैं । इनसे राजनीतिक व धार्मिक व्यवस्था तथा राजव्यवस्था की जानकारी मिलती है । महेश , तुमचा oracle चा प्रश्न सुटला का नाही ? काय केले लिहा ना , इतरांना पण कळु दे . नसेल सुटला तर जरा विस्तारीत करा , असो . जर मुळात कादंबरीत काही ताकद असती ( ' कोसला ' त ती होती ) तर हे सर्व आक्षेप बाद करता आले असते . मला कादंबरीचा मुख्य दोष दिसला तो असा की कादंबरी कधी पुरेशी सघन होतच नाही . सुरुवातीच्या भागात एकीकडे पाकिस्तानात भेटलेली माणसं आणि निवेदकाच्या गावातली माणसं या दोहोंमधला खास ' आपला ' असा जिव्हाळा , ओलावा दिसतो . ' इथून - तिथून या भूमीतला माणूस सारखाच ' असं काहीसं लेखकाला म्हणायचं असावं असं वाटतं . तिथं ते आटोपशीर आणि कादंबरीच्या आवाक्याशी संबंधित वाटतं . नंतर गावातल्या भागात भारतीय माणसाच्या विविध तर्‍हा दिसतात . भटक्या जमाती , मुसलमान , गावकुसाबाहेरचे , वेश्या ते वारकरी , महानुभावी , देशमुख , पुरोहित असे गावगाड्यातले अनेक प्रकारचे लोक त्यात येतात . या सर्वांना समाजात वेगवेगळं स्थान असतं . तरीही गावगाड्यात त्या सर्वांची एक मोळी बांधलेली असते . म्हणून कादंबरीत त्यांचं चित्रण येणं साहजिक वाटतं . निवेदकाला ( म्हणजे पर्यायानं लेखकाला ) त्या सर्वांविषयी ( त्यांच्या गुणदोषांसहित ) वाटत असलेलं प्रेमच त्यातून दिसतं . पण इतरत्र मात्र तसं जाणवत नाही . केवळ स्वानुभव ही कसोटी विज्ञानात पुरेशी असते का ? जोतिष्यशास्त्रावर विश्वास आहे म्हणजे काय ? फल जोतिष्याला तुम्ही ' विज्ञान ' समजता का ? हे सर्व तपशील चर्चाप्रस्तावात नाहीत . हे मला ज्ञात असण्यासाठी मी नक्षलवादी परिसरात भटकलेलो नाही . आफ्रिकेत बंदुका घेऊन फिरणारी मुले पाहिल्यास मला आशेचा किरण जाणवत नाही . तुमचे उपरोध वापरणे मला पूर्वग्रहदुषित वाटते . मी तुमच्या प्रस्तावाकडे उपरोधाने / कुत्सितपणाने पाहिलेले नाही . तसा गैरसमज झाला असल्यास या संवादास फारसा अर्थ नाही . असामी , तुझ्याकडे बॅकयार्ड आहे ? > > आहे पण सगळ्यांना पुरेल एव्हढे मडके नाही जमैका - राहुल द्रविडच्या झुंजार शतकामुळे भरभक्कम आघाडी मिळालेल्या टीम इंडियाच्या गोलंदाजांनी हाती आलेल्या संधीचे सोने केले आणि वेस्ट इंडीजमध्ये कसोटी विजयाचीही मुहूर्तमेढ रोवली . कसोटी क्रिकेटमध्ये आपण का अव्वलस्थानी आहोत , हे दाखवून देत भारताने वेस्ट इंडीजविरुद्धचा हा पहिला कसोटी सामना ६३ धावांनी जिंकला आणि तीन सामन्यांच्या मालिकेत १ - ० अशी आघाडी घेतली . तिसऱ्या दिवशी वेस्ट इंडीजसमोर ३२६ धावांचे लक्ष्य ठेवले , तेव्हाच खरे तर भारताचा विजय निश्‍चित झाला होता . पण डॅरेन ब्राव्हो आणि शिवनारायण चंदरपॉल यांनी जोरदार प्रतिकार करून सामन्यात रंग भरले होते . पण आज ताजेतवाने असलेल्या भारतीय गोलंदाजांनी एकामागोमाग एक धक्के देत विजय साकारला . उपाहारानंतर काही वेळात वेस्ट इंडीजचा डाव २६२ धावांत संपला . भारताकडून प्रवीणकुमार , इशांत शर्मा यांनी प्रत्येकी ३ बळी मिळविले . चेंडू कमी - अधिक प्रउडणाऱ्या खेळपट्टीवर ब्राव्हो आणि चंदरपॉल ही कालची नाबाद जोडी किती तग धरते , यावर भारताला विजयासाठी किती वेळ मैदानात राहावे लागणार , हे ठरणार होते . शिक्षण आणि माणसात असलेले अंगभूत गुण यांचा काहीही संबंध नसतो याची प्रचिती यावरून येते . अगदी मनापासून् पटले हो ! थोडक्यात कथा अशी की पृथ्वीचा आतला गाभा आणि त्याच्यावर असलेला तप्तरस , लाव्हारस किंवा ते जे काय असेल ते अचानक फिरणे बंद होते . का ? अर्थातच अमेरिका नावाच्या महाभयानक डोकेबाजी करणार्‍या देशाने कामाला लावलेल्या संशोधकामुळे . सिनेमात हे थोडसं पुसटपणेच सूचीत केलंय ; पण केलंय . झिमिन्स्की नावाचा भूगर्भ शास्त्रज्ञ पृथ्वीला झटके देऊन पृथ्वीवर भूकंप उत्पन्न करण्याचं मोठ्ठं यंत्र उभारतो . हे प्रलयंकारी यंत्र उभं करण्यामागची कल्पना अर्थातच अमेरिकेच्या शत्रुंपेक्षाही ( म्हणजे अमेरिकेचे शत्रु तिकडून भूकंपाचा झटका देणार , अमेरिकाही त्यांच्यापेक्षा जास्त मोठा झटका इकडून देणार , आणि पृथ्वी व पृथ्वीवरचे लोक मात्र मधल्यामध्ये फुकट मरणार ! पण हे सिनेमात दाखवलेलं नाही ) वरचढ शस्त्र तयार करणे ही असते . " इफ वी वील नॉट डू इट , दे वील डू इट " या जगप्रसिध्द सूत्राचे पाठबळ त्याला असायला हवेच , ते तसे असते . तर हा चित्रपट उत्पन्न होण्याचे चित्रपटातील पुसट पण आपल्याला दिसणारे सुस्पष्ट कारण म्हणजे झिमिन्स्कीने दिलेल्या झटक्यामुळे पृथ्वीच्या गाभ्यावर काही मैल पसरलेल्या गाभ्यावरचा तो तप्तरस , लाव्हारस किंवा ते जे काही असेल ते आपण कॉफी ढवळतो तसे फिरणे अचानक थांबते . कळवळा असता तर आश्चर्यकारक होते . हिटलरच्या विचारसरणीशी ( गोरा रंग , निळे डोळे असणारे आर्य सर्वात श्रेष्ठ ! ) हे सुसंगतच आहे . प्रशांत माने : सकाळ वृत्तसेवा सोलापूर - अन्नधान्य वितरण कार्यालयाच्या संगनमताने गेल्या दहा वर्षांपासून शहराला दरमहा बारा लाख लिटर रॉकेल अतिरिक्‍त मिळत आहे . घरगुती गॅसग्राहक व शिधापत्रिकाधारकांच्या आकडेवारीची दिशाभूल करीत शिधापत्रिकांवर ते गॅसग्राहक असल्याचा शिक्‍का नसल्याचे कारण सांगून पुरवठा खातेच राजरोस काळाबाजारासाठी रेशनचे रॉकेल उपलब्ध करीत आहे का , असा प्रश्न येथे चर्चिला जात आहे . गॅसग्राहकांची संख्या व शासनाकडून रेशनसाठी मिळणारा दरमहाचा रॉकेल कोटा पाहता , सोलापूरकर जणू गॅस खातात आणि रॉकेल पितात , असेच इतरांना वाटेल , अशी परिस्थिती आहे . शहरातील कुटुंबसंख्येनुसार दोन लाख तीन हजार शिधापत्रिकाधारक आहेत . त्यापैकी 45 हजार शुभ्र शिधापत्रिकाधारक कुटुंबे आहेत . पेट्रोलियम कंपनी व पुरवठा खात्यातील नोंदीनुसार शहरात एक लाख 98 हजार गॅसग्राहक आहेत . पैकी एक लाख दहा हजार शिधापत्रिकाधारक एक गॅसधारक , तर 88 हजार शिधापत्रिकाधारक दोन सिलेंडरधारक आहेत . यानुसार शहरातील फक्‍त पाच हजार कुटुंबांकडे घरगुती गॅस नाही . दोन गॅस असणाऱ्या आणि शुभ्र शिधापत्रिकाधारकांना रेशनवर रॉकेल दिले जात नाही . टोरोंटो - भ्रष्टाचाराला रोखण्यासाठी लोकपाल विधेयकाच्या निमित्ताने ज्येष्ठ समाजसेवक अण्णा हजारे यांनी सुरू केलेल्या आंदोलनाला कॅनडात राहणाऱ्या ' आयआयटी ' च्या माजी विद्यार्थ्यांनीही पाठिंबा दर्शविला आहे . अण्णांच्या आंदोलनातील आपला सहभाग नोंदविण्यासाठी ' आआयटी अलुम्नाय कॅनडा ' च्या ( आयआयटीएसी ) सदस्यांनी बुधवारी एक दिवसाचे उपोषण केले . निदर्शने करण्यासाठी आम्ही एका ठिकाणी जमलो नाही . आम्ही प्रत्येकाने आपापल्या कार्यालयाच्या जागी आपापल्या पद्धतीने उपोषण केले . एकूण ५६ ' आयआयटीयन्स ' , त्यांचे कुटुंबीय व मित्र - मैत्रिणींनी या कृतीमध्ये सहभाग घेतला , असे ' आयआयटीएसी ' चे माजी अध्यक्ष चंदर धवन यांनी सांगितले . आता पुढची वाट त्या तळ्याच्या बाजुनेच जात होती . . बाजुने जातानाही तळ्याकडेच बघत जात होतो . . इथे पाण्यातच असलेली एक विहीर दिसते . . काहि वेळेतच जंगलातली वाट सुरु झाली . . आता कुठे खर्‍या जंगलाची सुरवात होत होती . . इथेच निळुकाकांनी चहापाण्याचे पैशे घेउन आमचा निरोप घेतला . . खरे तर ट्रेकला आता सुरवात झाली होती . . ' पुढे जंगलातुन याच वाटेने जा ' असा सल्ला त्यांनी दिला . . वाटेत " बाणाच्या " पण खुणा ( arrowe marking ) आहेत असेही त्यांनी सांगितले . . नि आम्ही तिघे झाडाझुडुपातुन जात असलेल्या वाटेने चढु लागलो . . एव्हाना जरी गरमी जाणवत होती पण आजुबाजुच्या झाडाझुडुपांच्या सावलीचा दिलासा मात्र मिळत होता . . एका ठिकाणी क्षणभर विश्रांती घेउन आम्ही पुढे वाटचाल करु लागलो . . ( इथुन खरी गोंधळाला सुरवात झाली ) काहि अंतरावरच दोन पुसट पाउलवाटा लागल्या . . एक उजवीकडे नि दुसरी डावीकडे . . गड उजवीकडे झुकला असल्याने आम्ही अंदाज घेत उजवी वाट पकडली . . पण वाट सरळच जात होती वर चढतच नव्हती . . बर्‍याच वेळेनंतर एका ठिकाणी वर चढली पण तिथे भेटलेल्या लाकुडतोड्याने आम्ही चुकीच्या वाटेवर असल्याचे निदर्शनास आणुन दिले . . आता एवढे कुठे मागे फिरायचे म्हणुन त्यानेच एका झाडीझुडुपात शिरायला सांगितले . . जी मुख्य वाटेस मिळणार होती . . त्याच्या सांगण्याप्रमाणेच आम्ही वाट बनवली ! ! नि पुढे सरावलो . . पुढे त्याच्या सांगण्याप्रमाणे आम्ही डावीकडे वळालो . . बरेच अंतर चालुन गेलो पण वाट भरकटवतेय असे वाटु लागले . . जर वाट वरती जात नसेल तर काही चुकलेच समजा . . नशिबाने अजुन एक पुढे लाकुडतोड्या दिसला . . त्यानेदेखील दुरवरच्या झाडापर्यंत अजुन एक वाट बनवायला सांगितली ! ! " तिथे पोहोचलात की सरळ वर चढायला घ्या " ह्या त्याच्या सांगण्यानुसार आम्ही पुन्हा झाडाझुडपाच्या काटेरी वाटेत घुसलो ! पण गंमत अशी की नक्की कोणते झाड दाखवले होते तेच कळेना ! पुन्हा गोंधळ ! खुप पुढे गेलो तर फसगत व्हायची म्हणुन तिथेच थांबलो . . तोच एक मेंढपाळ आला नि आम्ही उभी होतो तिथुनच वरती वाट जात होती ! ! आता ही वाट आम्हाला दिसली नाही कारण ती वाट अशी नव्हतीच ! खडकांवरती खडक नि त्यातुन अगदी निमुळती पुसटशी मातीची जी वाट होती ती वरच्या बाजुस सरकत होती . . नि तिथेच आम्हाला " arrow mark " आढळले . . म्हटले आलो मुळ वाटेवर . . नि पुढे चढु लागलो . . आता तर उंचपुरी गवतातुन चढणीची सुरवात झाली . . - - - - - - याच वाटेवर आधी कधीही न पाहिलेल्या नाकतोड्याची ओळख झाली . . खरे तर एवढ्या हिरव्या रानात नजरेस पडला हेच खुप होते . . त्याचे शरीर म्हणजे हिरव्या गवताची काडी नि पाय म्हणाल तर मोठ्या दुर्वा ! ! - - ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ( नेटवर शोधले असता कळले ह्याला " Grass Stick " असे म्हणतात ) ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` काही अंतर कापल्यावर आम्ही जवळपास उंची गाठली होती नि मघाशी दिसत असलेला विशाल तलाव आता मात्र छोटुसा वाटत होता इतके उंचावर आल्यावर वाटले आम्ही जवळपास पोहोचलो . . कारण दोन पहाडांच्या मध्ये आलो होतो . . तो सगळा भाग मोठ्या गवताने व्यापला होता . . पण कसलीही खुण दिसत नव्हती . . आम्ही गवत आडवे करुन बघु लागलो तर मला डावीकडे वाट दिसली नि माझ्या मित्राला उजवीकडे सिमेंटचे छोटे बांधकाम दिसले ! ही माहिती नेटवर मिळाली होती . . बरेच वर्षापुर्वी एक उत्साही ट्रेकर इथे पडुन मरण पावला होता त्या स्मरणार्थ बांधले होते . . त्यामुळे हाच रस्ता समजुन माझ्या मित्राने तिथुनच सरळ पहाडावर चढाई सुरु केली ! ! तर मी डावीकडे पुढे जाउन काहि खुणा ( निसर्गनिर्मीत पुतळा वा मंदिरे ) दिसताहेत का पाहु लागलो . . कोणाला विचारावे तर तिथे वस्तीचाच पत्ता नव्हता . . पुढे काही नसावे याचा अंदाज घेत मी पुन्हा माघारी आलो तर हे दोघे शुरवीर बर्‍यापैकी चढुन गेले होते ! एक मित्र जवळपास तीनमजली उंचीच्या आसपास जाउन पोहोचला होता तर दुसरा नवखा ट्रेकर ( हा भाई ट्रेक " सोप्पा " म्हटल्यावर केवळ स्लिपर्स घालुन आला होता ! ! ) चाचपडत चाचपडत मध्यावर जाउन पोहोचला होता . . त्यांना वरती बघुन ' तुमच्या दोघांसाठीपण इथे खड्डा खणु का ? ? ' म्हणुन विचारले मला दाट शंका येत होती कारण नेटवर अशा चढाईचा कुठेही उल्लेख नव्हता . . पण दोघे चढुन गेले म्हणुन मीदेखील चढायला घेतले . . या पहाडाचे वर्णन म्हणजे गवताची चादर ओढुन घेतलेला काळा कातळ . . थोडे अंतर चढुन गेल्यावर लक्षात आले ' च्यामारी . . उतरायचे कसे ! पहिला मित्र जिथे पोहोचला होता तिथुन तो अजुन वरती टोकावर जाता येईल का पाहत होता . . मी त्याला तिथेच थांबायला सांगितले . . आपण नक्की चुकलोय , भलत्याच ठिकाणी चढतोय असे वाटु लागले . . काहि सुचेनासे झाले . . वरती काय आहे की नाही ते चढुन गेल्याशिवाय दिसु शकत होते . . त्यातच उन्हाचे चटके बसु लागले . . या सगळ्या गोंधळात नवख्या ट्रेकरची पंचाईत झाली . . तो अगदी बसलेल्या स्पायडरमॅनची पोझ देत आखडुन बसला होता . . " काय ते ठरवा लवकर . . मी अजुन वरती नाहि चढणार " अशी ओरड चालु केली . . मी पुन्हा एकदा खाली पाहिले तर उतरणे खुपच धोक्याचे वाटले . . proper holds पण नव्ह्ते . . शेवटी दोघांना खाली उतरण्यास सांगितले . . प्रयत्न करुन आम्ही यशस्वी झालोही असतो पण त्या वेडेपणात जीव धोक्यात घालायचा नव्हता . . ! इकडुन उतरताना मात्र भांबेरी उडाली . . कसे उतरायचे तेच कळत नव्हते . . - - - बंगळुरू - केरळने 51व्या राष्ट्रीय वरिष्ठ आंतरराज्य मैदानी स्पर्धेत अपेक्षेप्रमाणे सर्वसाधारण विजेतेपद पटकावले . पुरुष गटात साजिश जोसेफ आणि महिला गटात मयूखा जॉनी " सर्वोत्तम खेळाडू ' ठरले . केरळने पुरुष विभागात नऊ , तर महिला विभागात 18 अशी 27 पदके संपादन केली . केरळने पुरुष विभागात चार सुवर्ण , तीन रौप्य , दोन ब्रॉंझ आणि महिला विभागात अनुक्रमे 9 - 4 - 5 अशी पदके मिळविली . समारोपाच्या दिवशी उत्तर प्रदेशच्या सुधा सिंगने तीन हजार मीटर स्टीपलचेस शर्यतीत स्पर्धाविक्रम नोंदविला . सुधाने दहा मिनिटे 1 . 24 सेकंद वेळ नोंदविली . आधीचा उच्चांक गेल्या वर्षी केरळच्या ओ . पी . जैशाने ( 10ः03 . 05 ) नोंदविला होता . सुधाला स्वतःच्याच 9ः55 . 67 सेकंद वेळेच्या राष्ट्रीय उच्चांकाच्या मात्र आसपासही जाता आले नाही . साजिशचा 800 मीटर शर्यतीमधील 1ः47 . 34 सेकंद वेळ स्पर्धाविक्रमाच्या तुलनेत थोडक्‍यात कमी पडला . त्यामुळे पंकज डिम्रीचा ( 1 : 46 . 26 ) मागील वर्षाचा उच्चांक कायम राहिला . साजिशने राजस्थानच्या घमांदा रामला मागे टाकले . " सुवर्णकन्या ' पी . टी . उषा हिची शिष्या टिंटू ल्यूका हिला हिने 800 मीटर शर्यतीत सुवर्ण मिळविले . तिने 2 : 05 . 32 सेकंद वेळ नोंदविली . बीजिंग - चीनने पाकिस्तानला दोन नव्या अणुभट्ट्या देण्याचे ठरविले आहे . या अणुभट्ट्या पुरविताना चीनने अणुतंत्रज्ञान पुरवठादार देशांच्या गटाची ( एनएसजी ) परवानगी घेतलेली नाही . तसेच आणखी एक मोठी अणुभट्टी पाकिस्तानला पुरविण्याबाबत चीनने माहिती दडवून ठेवलेली आहे . पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांतातील चाश्‍मा अणुऊर्जा निर्मिती केंद्रात सध्या दोन अणुभट्ट्या आहेत . त्यात आणखी दोन अणुभट्ट्यांची भर चीन घालणार आहे . याबाबतचा तपशील चीनच्या परराष्ट्र खात्याच्या प्रवक्‍त्या जियांग यू यांनी आज जाहीर केला . सध्याच्या नियमांनुसार अणुभट्ट्या किंवा त्यांचे तंत्रज्ञान निर्यात करताना अणुतंत्रज्ञान पुरवठादार देशांच्या गटाची परवानगी घेणे अनिवार्य आहे . अणुइंधन आयात करताना त्याचा वापर केवळ अणुऊर्जा निर्मितीसाठीच केला जाईल , अण्वस्त्रे बनविण्यासाठी नाही , याची खात्री पटविली जाते . याकरिता आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा आयोगाच्या मानकांचा विचार करावा लागतो . चीनने ही परवानगी घेतलेली नाही . " " कोणाची परवानगी घेण्याची आवश्‍यकता नाही . आमचा पाकिस्तानशी व्यवहार 2003मध्ये ठरला होता . त्या काळी परवानगीचा विषय अस्तित्वात नव्हता ' ' , अशी मखलाशी जियांग यांनी केली . चीनने 2004मध्ये अणुतंत्रज्ञान पुरवठादार देशांच्या गटात प्रवेश केला आहे . पाकिस्तानला एक गिगावॉट क्षमतेची आणखी एक अणुभट्टी पुरविण्यात येईल , अशी माहिती चीनमधील एका कंपनीने काल दिली होती . त्याविषयी विचारले असता , चीनच्या प्रवक्‍त्या जियांग यांनी " आम्हाला त्याची माहिती नाही . त्या कंपनीलाच विचारा ' , असे म्हटले . अमेरिका , भारताला चिंता चीनने पाकिस्तानला नव्या अणुभट्ट्या पुरविण्याच्या निर्णयाने अमेरिका , भारत व अन्य देश काळजीत पडले आहेत . पाकिस्तानमध्ये सध्या विजेचा प्रचंड तुटवडा आहे . चीनचा जवळचा मित्र असलेल्या पाकिस्तानने चीनकडून अणुऊर्जेसाठी अणुतंत्रज्ञान घेणे यात काही गैर नसले , तरी पाकिस्तानसारख्या राजकीयदृष्ट्या अत्यंत अस्थिर देशाकडून इतरांना अणुतंत्रज्ञान पुरविले जाण्याची शक्‍यता आहे ; तसेच अणुइंधनाचा व तंत्रज्ञानाचा दुरुपयोग होण्याची भीती आहे . त्यामुळे चीनने खबरदारी घेण्याची आवश्‍यकता आहे , तरीही चीन आपल्या व्यवहारांत आंतरराष्ट्रीय नियामक संस्थांना हात घालू देत नाही , ही चिंतेची बाब आहे , असे या देशांना वाटते . कोरबा रोड में मड़वारानी की पहाड़ियां , मदनपुर की झांकियां , बिछुलवा नाला , केरा झरिया , हनुमान धारा और पीथमपुर के छोटे - बड़े मंदिर चांपा को … Read More … मागील लेखांइतकाच हाही अभ्यासपूर्ण लेख आहे . वर्ण मालेचा भाषेचा अभ्यास करतांना भाषाभ्यासकांना या लेखांची नक्की मदत होईल . सुदैवाने चांगल्या मांडणीमुळे चांगले लेख आम्हा वाचकांना वाचायला मिळाले , उत्तम लेखांचा उत्तम समारोप असे म्हणालो असलो तरी , भाषाशास्त्रावरील आणखी काही लेख भविष्यात वाचावयास मिळतील असे वाटते . पुन्हा एकदा आपले मनापासून अभिनंदन . हैदराबाद - आंध्रप्रदेशातून तेलंगण वेगळे राज्य बाहेर काढावे या मागणीसाठी मोर्चा काढायला निघालेल्या विद्यार्थ्यांवर पोलिसांनी अश्रुधूराची कारवाई केल्यामुळे उस्मानिया विद्यापीठातील आंदोलनाला हिंसक वळण लागले आहे . शिवाय काही विद्यार्थी आमरण उपोषणाला बसले आहेत . राजभवनच्या दिशेने मोटरसायकलचा मोर्चा काढणाऱ्या विद्यार्थ्यांना थोपविण्यासाठी पोलिसांनी अश्रुधूराच्या नळकांड्या फोडल्या . त्यानंतर चिडलेल्या विद्यार्थ्यांनी पोलिसांच्या दिशेने दगडफेक केली . पाच किंवा जास्त लोकांचा जमाव करण्यास असलेली बंदी तोडल्याबद्दल अनेक विद्यार्थ्यांना पोसिसांनी अटक केली आहे . हैदराबाद व तेलंगणा प्रांतातील इतर काही ठिकाणी विद्यार्थ्यांना अटक झाल्यानंतरही कला महाविद्यालयातील काही विद्यार्थ्यांनी बेमुदत उपोषणाला सुरूवात केल्याने तणाव वाढला आहे . विद्यार्थी व पोलिसांमध्ये सुरू झालेल्या अनागोंदीमुळे आठवड्याभराच्या काळात चौथ्यांदा उस्मानिया विद्यापीठाच्या आवाराला लढाई मैदानाचे स्वरूप आले आहे . ~~कै च्या कै च आहे नै ? पण तरीही ती जाम उचकली होती . .~~ हि खूप चांगली संकेतस्थळ आहे . मराठी मुलांवर संस्कार करण्यासाठी हे संकेतस्थळ उपयुक्त आहे . हे फारच छान वेब पेज आहे आणि द्धायावाद मला यामधे आठवनिने संदेश पाठवल्या बद्दल . . . " एक गावाकडची मुलगी होती , कॉलेजात जाणारी , सज्ञान . . तिथे हा एक ओळखीचा मुलगा / बाप्या आला . . . तिला तो आवडला , प्रेम निर्माण झालं . . . घरच्यांची परवानगी मिळणार नाही म्हणून मग त्याने तिला शहरात ( पळवून ! ! ! ) आणलं . . . ते दोघे सहा महिने वेगवेगळ्या लॉजवर राहिले , वेगवेगळ्या शहरात राहिले , फिरले . . . मग नंतर त्याने तिच्याशी लग्न करण्यास नकार दिला . . मग ही पोलीसात गेली आणि त्याच्यावर बलात्काराचा आरोप करत फिर्याद दाखल केली . . . " . . . . ~~shashank pratapwar तुमची हीच कविता मला मेल मधून आली आहे . . . .~~ ह्यांच्या घराण्याला घराणं न म्हणता , ' घोराणं ' म्हणायला हवं . सगळेच घोरतात वेगवेगळ्या पट्ट्यांमध्ये ! हा पोटातला पठ्ठ्या ही घोरत असावा आत्तापासूनच , काय सांगता येत नाही . सय्यदा साहेबांच्या भाषणास सर्वोत्तम भाषण म्हणून पारितोषिक मिळाले होते . विशेष म्हणजे सय्यदा साहेबानी पडद्या आडून भाषण देण्याची इच्छा प्रगट केली होती . मात्र परवानगी नाकारण्यांत आली . नाइलाजास्तव त्यांनी डोक्यावर चादर पांघरून भाषण केले . चर्चासत्रांति उपस्थित श्रोत्यांची मते आजमावण्यांत आली . नव्व्यानव टक्के लोकांनी बुरखा पध्दतीच्या पक्षांत मतदान केले . ज्यांनी फॉर्म घेतले होते त्यांचा पुढचा प्रश्न होता , " आता पुढे प्रोसेस कशी असेल ? " त्यांना एका हॉलमध्ये बोलावण्यात आले जेथे ऍडमिशन होणार होत्या . नंतर्ची प्रोसेस बरीच सुरळीत होती व चांगली होती . फक्त सकाळीच फार - फार वैताग आला . ~~शेवटी भेटले श्री हनुमान , कष्टी दुःखी हरपून भान~~ प्रॅक्टिसच्या तिसर्‍या दिवशीच रात्री अकरा वाजता मी आणि परांजप्या अँड्र्यूकडे ऑम्लेट खात आणि चहाने जीभ जाळत उभे होतो . तेवढ्यात बुलेटवरुन पाप्या आणि त्याच्यामागे बसलेला जाधव भक भक आवाज करत तिथे येऊन थांबले . सुंद आणि उपसुंदाचे उत्तर सोमवार सोडून सत्य - असत्य या काँबिनेशनने येते . ( सोमवार खेरीज दोघेही एकाच दिवशी सत्य किंवा असत्य बोलत नाहीत . ) नी , गणेश भेळ च्या बह्रपुर शाखा आहेत . वेब www . ganeshbhel . com . कुठेही खा . तिथे जॉईंट सॅडविच , दाबेली असे पोटभरीचे प्रकारही मिळतात . दावेली सॅडविच , पनीर कढाई सँडविच आणि चॉकलेट ग्रील्ड सॅडविच मस्त असते एकदम . नामांकन शुल्क काफी कम विद्यालयों में नामांकन के लिए राजकीय विद्यालयों में नामांकन के लिए शुल्क कुछ कम है . सामान्य विद्यालयों में नामांकन दर कुछ ज्यादा है . हालांकि कॉलेजों से काफी कम है . कॉलेजों में नामांकन फी साइंस के लिए 1200 , कॉमर्स व आर्ट्स के लिए नौ सौ रुपये हैं . फी में बढ़ोतरी हो सकती है . ~~भाग्या , ह्या भाजीमधे उन्हाळ्यात कैरी घालतात नं नागपुरात ?~~ ~~वर नमूद केलेले सर्व प्रकार रोहिणी निनावेच्या सिरिअलमध्ये हमखास घडतात .~~ तुमच्या यादीत भात नाही का ? आणि सिंडी जिलब्या का नेणारे म्हणे ? आणि जिलब्या असतील तर मठ्ठा नाही का ? इथे पुन्हा एकदा विठ्ठलाच्या रूपकाची लवचीकता दिसते . मस्तवालपणा हा पाहाणाऱ्याच्या नजरेवर ठरतो . विठ्ठलाला जर शुद्ध , पवित्र स्वरूप आहे हे मानलं तर आपल्या अंतरीचा आवाज व्हैवाटीविरुद्ध ठामपणे मांडणारे अनेक बळवंतबुवा दिसतात . सर्वसाक्षी सध्या ममीप्रेमात आहेत . पण ते त्यांचे खरे प्रेम नव्हे . ते लवकरच इकडे येतील . मग बघू . ~~म्हणून तर तुला इथे खा , तिथे खा असं सुचवतोय .~~ शुक्रासारख्या तेजस्वी ग्रहाचे वर्चस्व असलेल्या लोकांबरोबर असणे म्हणजे कला नि आस्वाद यांचे तेज सदैव मिळते असे वाटते . अजून एक किस्सा सांगतो . माझी आई ज्युनि . कालेजात राज्यशास्त्र शिकवते . पेपरात अण्वस्त्र बंदीवर टीप ( की टिप ? ) लिहा असा प्रश्न असताना अनेकांनी अन्न वस्त्र कसे आवश्यक आहे सांगून बंदी मोडून काढण्यासाठी तावच्या ताव लिहले होते . मग शुद्धलेखनाबद्दल बोलायलाच नको , नाही का ? मायबोलीवरील इतरत्र चाललेली वादावादी अचानक थांबल्यामुळे आणि जीटीजी जवळ आल्यामुळे हा धागा अनावृत्त ( म्हणजे धाग्याचं पुन्हा अनावरण ) करत आहे . कृपया लाभ घ्यावा वसंत देशपांडे & nbsp - सकाळ वृत्तसेवा मुंबई - & nbsp विधिमंडळाचे अधिवेशन वर्षातून किमान शंभर दिवस व्हावे असा आग्रह धरण्यात येत असला , तरी तशी कार्यवाही अलीकडच्या कित्येक वर्षांत झाली नाही . त्या पार्श्‍वभूमीवर मुंबई विधानसभेच्या बैठका 1938 मध्ये 132 दिवस आणि 1939 मध्ये शंभर दिवस झाल्या होत्या . ही विधानमंडळ सचिवालयाने उपलब्ध केलेली माहिती निश्‍चितच थक्क करावयास लावणारी आहे . 1935 च्या कायद्यानुसार 1937 मध्ये झालेल्या निवडणुकीनंतर मुंबई विधानसभा आणि मुंबई विधान परिषद ही दोन वेगवेगळी सभागृहे अस्तित्वात आली . 19 जुलैस पुणे येथे विधानसभेची पहिली बैठक तर 20 जुलैस विधान परिषदेची पहिली बैठक झाली . त्यानंतरच्या दोन वर्षांत विधानसभेच्या बैठकांची संख्या शतक ओलांडणारी आणि शतक गाठणारी होती . ही संख्या गाठणे नंतरच्या काळात शक्‍य झाले नाही . विधानसभेची 1938 मधील दोन अधिवेशने मुंबईत आणि एक अधिवेशन पुण्यात झाले . 1939 मध्येही तोच क्रम होता . तेव्हा पावसाळी अधिवेशन पुण्यात घेण्याची प्रथा होती . 1938 मध्ये जानेवारी - फेब्रुवारीतील पहिले अधिवेशन 19 दिवसांचे तर फेब्रुवारी - मेमधील अधिवेशन 51 दिवसांचे होते . कारण ह्या हिटलरचे वंशज आजकाल भारतात दिसतात . ' नथुराम आणि हिटलर ' ह्या चर्चेत तेच दिसून आले . ' अरे , आयुष्य वाढावं , सगळं शुभ व्हावं यासाठी असतं ते . म्हणून सुवासिनीच्या हातून . . . ' नंदाआत्याचं बोलणं पुरं होऊच दिलं नव्हतं शंतनूनं . नवी दिल्ली ; आदर्श इमारतीचे संपूर्ण बांधकाम पाडून टाकण्याची नोटीस केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालयाने आदर्श सोसायटीला बजावली . 15 दिवसांत या नोटिशिचा समाधानकारक उत्तर नमिळल्यास या इमारतीला जमीनदोस्त करण्याचा इशारा पर्यावरण मंत्रालयाने दिला आहे . किनारपट्‌टी शेत्राचेनियम व कायद्याचे गंभीर उल्लंघन करण्यात आल्याने नोटीस बजावण्यात आली आहे . नकोस विसरू जुन्या वाटचे लागे - बांधे . . . नव्या पहाटे नव्या दिशेला वळता वळता स्सही ! ! ! पेसरट्टू जर न आंबवता केले तर चालेल का ? डाळ इडलीची रेसेपी नक्की ट्राय करेन . युरोपिय देशांमधे भारत तसा सुपरिचित होता . विशेषतः विजयनगर साम्राज्यामुळे आणि आशिया खंडातील सुवर्णभूमी म्हणून ओळखला जात असे . अश्या ह्या सुवर्णभूमीशी प्रत्यक्ष संबंध कोणत्या देशाला नको असतील ? म्हणुन मग पोर्तुगालच्या राजाने भारतापर्यंत पोचणारी दर्यावर्दी वाट शोधण्यासाठी व्हाश्कु द गामा ह्याला पाठवले ( इ . स . १४९८ ) . व्हाश्कु द गामा भारतात यशस्वीरित्या पोचला . म्हणजे वाटेत मिळणार्‍या जहाजांची लूट , जाळपोळ , बायका मुले पळवणे , छोटे देश लुटणे , बाटवाबाटवी अशी यशस्वी कामे करत आला . कालिकतच्या राजाने आधी त्याचा सत्कार केला खरा पण नंतर त्यांचे बिनसले . १२ दिवस राहून तो परत गेला . जाण्यापुर्वी त्याने इथे एक वखार ही स्थापली . परत जाताना मलबारच्या हिंदुंना घेउन गेला , ( आता तिकडे नेलं म्हणजे त्यांना ख्रिस्ती बनवणं हे तर ओघाने आलंच ) आणि मग परत पाठवुन दिले . ( ही पोर्तुगालच्या राजाची वसाहतविषयक धोरणांची नांदी होती . ) तसाही , व्हाश्कु द गामा भारतात येण्यापुर्वीच , ख्रिस्ती धर्म बर्‍यापैकी पसरलेला होता . जे शब्द , चित्रे , वर्तन किंवा असे संदर्भ ज्यांत लैंगिक आणि स्त्रीपुरूष संबंधांवर केलेली टीका - टिप्पणी इतरांना किंवा एखाद्या समाजाला घृणास्पद , खेदजनक किंवा अमंगळ वाटण्याची शक्यता आहे त्याला अश्लील असे म्हटले जावे . ही व्याख्या बरोबर असेलच असे नाही , ज्यांना त्यात सुधारणा सुचते त्यांनी ती सुचवावी . निश्चित करता आली तर मी ती विकिपीडियावर टाकेन असे म्हणते . ; - ) ~~भारीच की , नोटपॅड मध्ये पण मराठीत लिहिता येतयं म्हणजे जबरदस्तच .~~ लाजो . . . . . . ' खो ' दिल्याबद्दल धन्यवाद . खरं तर ' खो ' देणं / घेणं हा प्रकार मला आजच थोडासा समजलाय . फार लिहिण्याइतकं माझं वाचन नाही . त्यामुळे फक्त माझी मतं थोडक्यात व्यक्त करतो . उच्च न्यायालय राज्य के न्यायिक प्रशासन का एक प्रमुख होता है । देश में 21 उच्च न्यायालय हैं जिनमें से तीन के कार्यक्षेत्र एक राज्य से ज्यादा है । दिल्ली एकमात्र ऐसा केंद्र शासित प्रदेश है जिसके पास उच्च न्यायालय है । अन्य छह केंद्र शासित प्रदेश विभिन्न राज्यों के उच्च न्यायालयों के तहत आते हैं । हर उच्च न्यायालय में एक मुख्य न्यायाधीश और कई न्यायाधीश होते हैं । उच्च न्यायालय के मुख्य न्यायाधीश की नियुक्ति देश के मुख्य न्यायाधीश और संबंधित राज्य के राज्यपाल की सलाह पर राष्ट्रपति द्वारा की जाती है । उच्च न्यायालयों के अन्य न्यायाधीशों की नियुक्त प्रक्रिया वही है सिवा इस बात के कि न्यायाधीशों के नियुक्ति की सिफारिश संबद्ध उच्च न्यायालय के मुख्य न्यायाधीश करते हैं । ये 62 वर्ष की उम्र तक अपने पद पर रहते हैं । न्यायाधीश बनने की अर्हता यह है कि उसे भारत का नागरिक होना चाहिए , देश में किसी न्यायिक पद पर दस वर्ष का अनुभव होना चाहिए या वह किसी उच्च न्यायालय या इस श्रेणी की दो अदालतों में इतने समय तक वकील के रूप में प्रैक्टिस कर चुका हो । अंध व्यक्तींना सुगंधाचे ब्लेंडिन्ग , अगरबत्ती रोल करणे , साबण वडी तयार करणे अशी कामे जमतील . इडली , बटाटावडा . . . मस्त अगदी . तात्या , छान लिहीलत . मजा आली वाचताना . धन्यवाद . गुरुजी , १ ) डिव्हिडंड पेआउट : यात त्या फंडला झालेला फायदा लाभांश म्हणून युनिटधारकाला वितरित केला जातो . त्याच्या बँक खात्यात जमा होतो . २ ) Dividend Reinvest यात डिव्हिडंड्ची अमाउंट वापरून ex - dividend NAV ने तुमच्या खात्यात आणखी युनिट्स जमा होतात . म्हणजे एका परीने मिळालेला लाभांश वापरून तुम्ही त्याच योजनेचे आणखी युनिट विकत घेतले , ex - dividend NAV ला . ३ ) ग्रोथ : यात लाभांश दिला जात नाही . योजनेला नफा झाला तर तिची NAV वाढत जाते . सर्वोत्तम पर्याय कोणता हे तुमच्या गरजेवर अवलंबून आहे . जर तुम्ही दीर्घ कालासाठी काही उद्देशाने गुंतवणूक करत असाल तर ग्रोथ पर्याय योग्य . इक्विटी / बॅलन्स्ड योजनेत ग्रोथ पर्यायच बरा , त्यामुळे तुमच्या योजनेचा performance कसा आहे ते तुलना करणे सोपे जाते . २ ) जर तुम्हाला नियमित उत्पन्न हवे असेल तर Dividend payout योग्य . उदा : मासिक उत्पना योजना किंवा डेब्ट योजना ( अर्थात लाभांशाची गॅरंटी नाही ) ३ ) इक्विटी शिवाय अन्य योजनांमधे लाभांश जाहिर करताना फंडला dividend distribution tax भरावा लागतो . त्यामुळे योजनेची NAV लाभांशाच्या रकमेपेक्षा थोडी जास्त खाली जाते . पण हा लाभांश तुम्हाला मात्र करमुक्त आहे . तेव्हा ज्यांचे उत्पन्न करपात्र आहे त्यांना डेब्ट योजनेत वा मासिक उत्पन्न योजनेत पहिला पर्याय फायदेशीर ठरू शकतो . ( ठरेलच असे नाही ) . इक्विटि योजनेत लाभांशावर कर नाही . मोहन , धन्यवाद ! तुमची इतकी सविस्तर प्रतिक्रीया बघून मला माझं नागपूरी अघळपघळ वर्णन अगदीच काही वाया गेलं नाही , असं वाटतं . . . शाळेशी तुमचा संपर्क असतो असं म्हणालात म्हणून , मी सध्या एक पुस्तक वाचते आहे - " The Teaching Gap " त्यात जपान , जर्मनी आणि अमेरिकेतल्या शाळांमधे गणित कसं शिकवलं जातं त्याची चर्चा आहे - खरोखरी संस्कृती ही शिक्षणाचा पाया असते , हे त्यातून स्पष्ट होतं . आपल्या देशात दुर्दैवाने " ज्ञान " ब्राह्मण जातीने कडीकुलपात बंद करून ठेवलं , असा एकच पैलू प्रकर्षाने मांडला जातो . पण आपल्या संस्कृतीत ज्ञान हे " पवित्र " मानलं गेलं आहे , वंद्य मानलं गेलं आहे , हा त्याचा दुसरा पैलू लोक विसरतात . भारतीय संस्कृतीत शिक्षक / गुरूला परमपूज्य स्थान देतात , त्यातून आपल्या सगळ्या शिक्षणसंस्थेचा पाया तयार झाला आहे , त्याच्या चांगल्या - वाईट परिणामांसकट . ह्याउलट अमेरिकेत , शिक्षक हा ज्ञानाचा उगम नाही , ही कल्पना रूढ आहे . वर्गातील चर्चांमधून ज्ञान निर्माण होतं , आणि त्यात विद्यार्थ्यांचा समसमान सहभाग असतो , हे मूलतत्त्व इथे अलिकडे सर्वमान्य झालंय . त्या दृष्टीने विचार करता माझं शाळेचं वर्णन कधीच संपणार नाही , कारण शाळेतून खरं तर अमेरिकन संस्कृतीच दिसते आहे . मात्र तुमच्या प्रतिक्रीयेमुळे पुन्हा पुढचा भाग लिहायला हुरूप आला : ) चाळीसाव्या राष्ट्रीय दिनानिमित्त सहा डिसेंबर ते सतरा डिसेंबर पर्यंत वीस मिनिटे आंतर राष्ट्रीय फायर वर्क्स ठेवण्यात आली होती . अमेरिका , इटली , युके , ऑस्ट्रेलिया , फ्रेंच , होंगकॉग अशा सहा देशांनी सहभाग घेतला होता . प्रत्येकाला आपली तारीख दिली होती . रात्री आठ वाजता हि आतिषबाजीची कोट्यवधी रुपयांची स्पर्धा वीस मिनिटे ठेवण्यात आलेली होती . इथे हा एक मोठा सोहळा होता . रोझ गार्डन च्या मागच्या बाजूस डोळ्यांचे पारणे फिडणारी हि नयनरम्य फटाक्यांची आतिषबाजी पाहण्यासाठी देव लोकांतून ३३ कोटी देव पण डोकावून पाहत असावे इतकी सुंदर ! ! ! आणि विलक्षण अनुभव देणारी अशीच होती . ~~लिनिया घेणार असाल तर आणखी दोन महिने वाट पाहा . टि जेट मॉडेल येत आहे .~~ आरं , बाराच्या बशीची पापिलारिटी म्हायत नाय तुमाला ! लोक धडपड्त्याती त्यातून यायला ! साधी सरळ पेशन्स आणि कावेबाज कॅटवूमन ह्या दोन रूपांचे द्वंद आता पेशन्समध्ये सुरू होते . साहसाची , मुक्ततेची आवड असणारी कॅटवूमन पेशन्सला बेधुंद आयुष्याकडे ओढत असते तर दुसऱ्या बाजूला अल्लड पेशन्स डिटेक्टिव टॉम लोनकडे आकर्षली जात असते . कॅटवूमन ह्या प्रकाराबद्दल आता पेशन्स इंटरनेटवरून शक्य ती सर्व माहिती गोळा करते आणि वाचते . हळूहळू आता कॅटवूमन म्हणूनच जगण्याचे तिचे आकर्षण वाढत जाते . त्यातच एका रात्री बेदरकारपणे हिंडताना ते कॅटवूमनच्या रूपात एका सोन्याचे दुकान लुटणाऱ्या टोळीला बुकलून काढते . आता तर तिच्या आत्मविश्वासात दुपटीने वाढ होते . आपल्या खुनाचा बदला घेण्याचा निश्चय आता कॅटवूमन करते आणि एकेका खलनायकाच्या मागावर निघते . " आई , उजवा पाय कुठचा , राजन आता मात्र चांगलाच जागा झालेला असतो . चेष्टेच्या मुडमध्ये आलेला असतो . . . . . ! दोन , तुम्ही पैशाकडे उपयोगी वस्तू म्हणून बघायला लागता , पैशाकडे आधार म्हणून बघायची सवय सुटायला लागते . ज्या गोष्टीवर आपण अवलंबून असतो ती गोष्ट नाहिशी होईल किंवा कमी पडेल या विचारानं निर्माण होणारी काळजी पूर्णपणे संपू शकते . रैना , लेखन वाचन हा एक भाग , पण बोली भाषा समजणे , त्या भाषेतून साधे साधी वाक्य , दैनंदिन कामकाजातल्या इंटरअ‍ॅक्शन जमणे हाही महत्वाचा भाग - घड्याळाला चावी दे , फ्लिटचा पंप मार , अहो बाई जरा बाजूला सरका , दह्याला विरजण लावायचंय , गीजर लावून बादलीभर गरम पाणी भरून ठेव , कांदे बारीक चिरून हवेत हे कुठलंही पुस्तक वाचून येणार नाही . माझा आवडतं भाषांतर प्रत्यक्ष ऐकलेलं ' हे , यू नो समथिंग ? मिस येवलेकर्स मॅरेज बिकेम लास्ट वीक ' असे हजारो फतवे अशा हजारो रुबिनांवर लादले गेले आहेत . त्यांना होणाऱ्या छळाचा हा प्रश्न आहे . एखादा तलाक झाला असं एकतर्फी जाहीर होतं आणि ही मंडळी दुसरं लग्न करायला मोकळी होतात . माझ्यासारख्या बोटावर मोजता येतील इतक्याच स्त्रिया अशा तलाकला कोर्टात आव्हान देतात ही वेगळी गोष्ट आहे . मी आता स्वतंत्र आहे हे मान्य आहे पण मी आई आहे , मला माझ्या मुलांची कळवळून आठवण येते . त्यांच्या वयाची लहान मुलं आसपास दिसली की मी रोखू नाही शकत स्वत : ला . हा त्रास मी का भोगावा ? मी अनेकदा फतव्याची तमा न बाळगता मुलाला भेटायला गेले , मला ' त्यांनी ' भेटू नाही दिलं . याबद्दल मी कोर्टात ' वॉर्डस् अ‍ॅण्ड गाíडयन्स अ‍ॅक्ट ' अंतर्गत केस दाखल केली . कस्टडी देण्यापूर्वी एक अंतरिम आदेश देऊन कोर्टानं मला मुलाला भेटायची एक संधी दिली . स्वतच्या मुलाला भेटणं हा एक आई म्हणून माझ्या मानवाधिकाराचा भाग आहे . मात्र कोर्टाचा आदेश डावलला गेला . फतव्याचं कारण पुढे करून माझ्या मुलाची भेट टाळण्यात आली . मग पुढे दर शनिवारी शाळेची सुट्टी झाल्यावर मी मुलाला भेटावे असे कोर्टाने सांगितले . तेही घडलं नाही . कोर्टाला याबाबत सांगितल्यावर कोर्टानं मला पोलिसांची मदत घ्यायला सांगितली . मी ती घेण्याचा प्रयत्न केला . तंटामुक्ती समितीची गाडी , त्यातले सरपंच वगरे अधिकारी असे आम्ही सगळे गेलो . त्या लोकांनी फतवा पुढे केला आणि ' आम्ही आमच्या ' पर्सनल लॉ ' नुसार वागतोय , तुमचे कायदेकानू आम्हाला लागू होत नाहीत . त्या बाईला समोर आणूच नका , मुलाची भेट होऊ देणार नाही . ' असे सांगितले . शिवाय मला अश्लील शिवीगाळ केली ते वेगळंच ! पोलीस व आलेले लोक घाबरले , म्हणाले , ' मॅडम माफ करा . हे तुमचा काही पर्सनल लॉ आहे त्याच्याबाबतीत बोलताहेत . आम्हाला काही माहिती नाही हे . आम्हाला यात पाडू नका . ' मी त्यांना समजवायचा खूप प्रयत्न केला की हा एक कस्टमरी लॉ आहे , तो कायदा नाही . तो धर्माच्या परंपरेने चालत आलेला आहे . िहदू धर्मामध्ये जशी सतीची , केशवपनाची , बालविवाहाची धार्मिक रुढीपरंपरा पाळली जायची तसंच हे . काळानुसार िहदू धर्मातल्या या गोष्टी कमी होत गेल्या . कायदा झाला , सुधारणा झाल्या .

Download XML • Download text

mar-23

mar-23

View options