EN | ES |

mar-22

mar-22


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

मुलांना मोकळेपणाने बोलु द्यावे , पण कुणा कडे बोट दाखवून बोलणे , रस्त्यातून जाताना कुणावर हसणे , हे चुक आहे हे जर त्यांना शिकवलं तर ते नक्किच शिकतात असा अनुभव आहे . यनावाला महाशय , तुम्ही असे कोडे देत आहात की आम्हाला संशय येत आहे आमचे डोके आहे की खोके . या कोड्यात रक्तवर्णी व्यक्तींना कसे न्यावे हा प्रश्नच आहे . तरी सुद्धा प्रयत्न केला आहे . उत्तर बरोबर आहे का ? पाटील साहेब खूप मोठा माणूस . शरद जोशी सारख्याशी त्याला कंपेर करू नका . वैजयंती , खूपच छान अनुभव आणि तुमचं , तुमच्या घरच्यांचं कौतुकही वाटलं . मुशाफिरी ही जितकी मुक्कामांची असते ना तेवढीच किंवा त्याच्यापेक्षा जास्त तिथे पोहचायला घेतलेल्या रस्त्यांची गोष्ट असते . काही रस्ते तर इतके मोहक असतात की ते स्वत : मुक्काम असतात . पुणे कोल्हापुर रस्त्यावर एकदा कात्रज शिरवळची गडबड मागे टाकली , की एक ' राजस रस्ता ' सुरु होतो . खंबाटकीचा घाट ओलांडला की रस्ता एखादया राखाडी सॅटीनच्या रिबीनसारखा समोर उलगडत जातो . वाई महाबळेश्वरच्या पर्वतरांगा थोडाकाळ डावीकडे सोबत करतात . मग रस्त्याच्या दोन्ही बाजुस नजर पोचते तोवर शेतं . नोव्हेंबर डिसेंबरचे दिवस असावेत . शेतातला ऊस तु - याला आलेला . मध्येच एकीकडे तु - यांचा समुद्र डुलतोय . एकीकडे तोडणी झालेला एखादा काळाभोर पट्टा . सर्व आसमंतावर धुक्याची झिरझिरीत ओढणी . मावळतीची तिरपी उन्हं आणि काना - मनाला हुरहुर लावणारी एखादी सायंधुन . बस ये सफर तो खुद जिंदगी बन जाती है . तसा तो रुद्र्गंभीर वरंध . भोरनंतरची पठारसपाटी पार करुन तुम्ही वरंधपाशी पोचता . खिंडीपाशी थांबुन खाली डोकावुन पाहणे " मश्ट " . मनात हमखास क्लिंट इस्टवुड , काउबॉय हॅट आणि एखाद्या वेस्टर्नची धुन . पत्थरदिल सह्याद्री आपल्या सामर्थ्यात मग्न , आपली दृष्टी विस्फारलेली . तीन हेअरपीन वळणांच्या शिडीवरुन घरंगळत गाडी बघता बघता घाटपायथ्याशी पोहोचते तरी आपल्या डोळ्यापुढचा काळा पहाड हलत नाही . तसें सह्याद्रीच्या अंगाखांद्यावर वांदरांसारखे खेळणारे सगळे घाट - मुंबईला जातानाचा बोर घाट ( जुना बरंका ! आता एक्स्प्रेस झाल्याने बुजुन लांब गेलेला नव्हे , तर हक्काने खिडकीतुन फांद्या घासणारा ) , तामिणी , कोयनानगर , पोलादपूर ते पार आंबोली - आपल्या परीने सुंदर आहेत पण माझ्यासाठी वरंध त्यांचा सरताज आहे . समुद्राच्या काठाकाठाने जाणारे रस्ते म्हणजे दुहेरी मेजवानी असते - अगदी - स्ट्रॉबेरी आणि क्रीम - किती आठवावे , कॅलिफ़ोर्नियातला मॉन्टरे - कॅरमेलचा १७ माईल , दिवे आगर - श्रीवर्धन , नागव - काशीद करत नबाबाच्या वाड्यापाशी जंजिरा मुरुडला ठाकणारा , आंजर्ले - केळशीचा खाडी ओलांडत जाणारा - कोकण कडे आणि अबलख अरबी समुद्र यांची जुगलबंदी मोठी पाहण्यासारखी असते . मुन्नार थेकडीचा डोळ्याचं हिरवं पारणं फेडणारा सुनियोजित जंगलांचा रस्ता , स्विट्जर्लंड्चा फर्स्टहुन खाली उतरणारा बर्फाळ , डोंगराळ , हिरवळ आणि म्युजिकली चरणा - या गाईंचा अल्पाईन रस्ता असे कितीतरी . . . हे सगळे रस्ते मनी वसले ते त्यांच्या रमणीयतेने . पण काही रस्ते आणि वाटा आठवतात कारण त्या ' आपण ' चाललेले असतो . मित्रांना गोळा करत शाळेला जायचा आपला रस्ता , मैदानापार जाताना नेहमी निवडलेली एकच चिमुकली पायवाट , कारने जाताना पारावरच्या गांधीटोपीवाल्याने दावलेला खालल्या अंगाचा शॉर्टकट , आणि ती निवडलेली वाट . . . शाळेतुन परत येताना , शेवटच्या वळणावर , स्वाती आपल्या घराकडे वळायची , पुढचा किलोमिटर मला एकटीला पार करायचा असायचा , उन्हात तळपणारा फक्त माझ्या एकटीचा असा निखळ रस्ता . अजुनही एखाद्या दुखर रात्री स्वप्नात येतो . रस्त्याची ही एक मोठी मुश्कील असते , तुम्हाला वाट माहित असली तर तो पार मुक्कामाला घेउन जातो , नाहीतर कुठेच जात नाही . . . Always keep Ithaca fixed in your mind . To arrive there is your ultimate goal . But do not hurry the voyage at all . It is better to let it last for long years ; and even to anchor at the isle when you are old , rich with all that you have gained on the way , not expecting that Ithaca will offer you riches . Ithaca has given you the beautiful voyage . - From " Ithaka " by C . P . Cavafy . कुणासाठी तरी , या रे गाढ भरून सुखांनी कुणासाठी तरी , गा रे मुक्त सहस्र मुखांनी रत्नागिरी - " तालुक्‍यातील फियानग्रस्तांना मोठी मदत मिळवून देणार , अशी पत्रकार परिषदेत डरकाळी फोडणारे आमदार उदय सामंत नागपूर हिवाळी अधिवेशनाच्या पहिल्याच दिवशी कुठे गायब होते , ' ' असा प्रश्‍न शिवसेनेचे तालुकाप्रमुख प्रदीप उर्फ बंड्या साळवी आणि शहरप्रमुख प्रमोद शेरे यांनी एका प्रसिद्धी पत्रकातून केला आहे . निव्वळ मंत्रीपद पक्षांतर्गत वादात जनतेला कमी लेखणाऱ्या प्रसिद्धीच्या झोतात राहण्याची सवय असणाऱ्या अशा मंडळीकडून न्यायाची अपेक्षा करणे गैर असल्याची खंतही त्यांनी यात व्यक्त केली . नागपूर येथील हिवाळी अधिवेशनाच्या पार्श्‍वभूमीवर जिल्ह्यातील उदय सामंत या एकमेव आमदारानेच पत्रकार परिषद घेऊन आपण मतदारसंघातील जनतेसाठी मोठ्या लढाईवर जात असल्याच्या अर्विभावात फयानग्रस्तांना अधिक नुकसानभरपाईसाठी आग्रही राहू , अशी गर्जना करीत प्रसिद्धी मिळविण्याचा प्रयत्न केला . परंतु अधिवेशनाच्या पहिल्याच दिवशी कार्यक्रम पत्रिकेप्रमाणे प्रश्‍नोत्तरे बाजूला ठेवून चक्रीवादळावर चर्चा व्हावी याबाबतचा स्थगन प्रस्ताव स्वीकारावा . यासाठी कोकणातील सर्व आमदार आग्रही होते ; परंतु जिल्ह्यातील जनतेसाठी अत्यंत जिव्हाळ्याचा विषय असलेल्या या महत्त्वाच्या प्रसंगी रत्नागिरी मतदारसंघाची बाजू लावून धरण्यासाठी रत्नागिरीचे आमदार विधानसभेत फिरकलेच नाहीत . यावरूनच त्यांचा जनतेप्रती असलेला कळवळा ध्यानात येतो , असे श्री . साळवी यांनी पत्रकात म्हटले आहे . फयानसारख्या अतिशय महत्त्वाच्या विषयावर जेथे शिवसेना भाजपचे स्थानिक आमदार आक्रमकपणे स्थानिक जनतेसाठी आपली बाजू लावून धरत होते , अशा वेळी हजारो भोळ्या - भाबड्या मतदारांनी मोठ्या विश्‍वासाने निवडून दिलेल्या लोकप्रतिनिधीने असे वर्तन करणे हा निव्वळ बेजबाबदारपणा असून मतदारांसाठी तो विश्‍वासघात ठरू शकतो . आमदार सामंत यांची मतदारसंघाप्रती असलेली ही वागणूक म्हणजे दुसरे तिसरे काहीही नसून या मतदारसंघातील जनतेचेच दुर्दैव आहे , अशी टीकाही त्यांनी पत्रकात केली आहे . सेनेचे इतर आमदार कोकणाबरोबरच या विधानसभा मतदारसंघाला न्याय मिळवून देण्यासाठी सक्षम असल्याचा दावाही बंड्या साळवी यांनी केला . ' ' आज राष्ट्र आणि धर्म यांच्या कार्यासाठी अन्य तरुणांच्या तुलनेत श्री . वर्तक आणि श्री . शिंदे पूर्ण वेळ देऊन कार्य करत आहेत , ही चांगली गोष्ट आहे . हिंदु जनजागृती समितीचे कार्य इतके वाढो की , सिंधु नदीच्या पलिकडेही जाऊन पोहोचो . ' ' मस्तच योगेश . . . मुंबईतील गणपतींच्या मूर्ती खूपच मोठ्या आणि भव्य असतात . . . दुसऱ्या दिवशी सकाळपासून त्याचा आवाज क्षीण होत गेला . बाळा तुला बोलता आले असते तर कमीत कमी " वाचवा वाचवा " असा तरी टाहो फोडला असतास आणि त्या नराधमाना पाझर फुटला असता , असो देव तुझ्या आत्म्यास शांती देओ , असशील तेथे सुखी राहा त्या दोघीही मखमलीत मढवलेल्या , पाय पसरून बसलेल्या त्या धुडाच्या रंगवलेल्या चेहर्‍याकडे बघतच राहिल्या . तीच अवस्था औरंगजेबाची आणि शाहीस्तेखानाची झाली की पैसा - सत्ता - सामर्थ्य असून शिवाजीला पकडता आले नाही . म्हणून त्यांचे हसे झाले . शिवाजी स्वतःच्या प्रांताची आणि लोकांची काळजी घेत होता म्हणून त्याने ते करताना जे जे काही करावे लागले , जिथे जिंकता आले तिथे जिंकणे आणि हार पत्करावी लागली तेथे तेव्हढ्यापुरती हार ( चर्चीलच्या " यशस्वी माघारी " सारखी ) पत्करून दाखवले . म्हणून त्याचे कौतुक वाटते , अभिमान वाटतो . असो . चर्चा भरकटत असल्याने माझ्याकडून थांबवतो . . . इन द्वीपों में 96 वन्यजीव अभयारण्य , नौ राष्ट्रीय पार्क तथा एक जैव संरक्षित क्षेत्र ( बायोरिजर्व ) हैं स्तनपायी - अब तक अधिसूचित कुल 55 स्थलीय एवं 7 समुद्री स्तनपायी प्रजातियों में से 32 क्षेत्र विशेष में पाई जाती हैं पक्षी - द्वीपों में पक्षियों की 246 प्रजातियां एवं उपप्रजातियां मिलती हैं जिनमें से 99 प्रजातियां एवं उपप्रजातियां क्षेत्र विशेष में पाई जाती हैं सरीसृप - इस राज्य में सरीसृपों की 76 प्रजातियां पाई जाती हैं जिसमें से 24 क्षेत्र विशेष तक सीमित हैं समुद्री जीव - इन द्वीपों के समुद्र में मछलियों की 1200 से अधिक प्रजातियां , इकाइनो डर्म की 350 , घोंघा ( मोलस्का ) समूह की 1000 तथा अन्य सूक्ष्म प्रजातियां पाई जाती हैं कशेरूकी प्राणियों में मुख्यतः ड्यूगॉग , डॉल्फिन , व्हेल , खारे पानी के घड़ियाल , समुद्री कछुए तथा समुद्री सर्प इत्यादि मिलते हैं मूंगा एवं प्रवाल - अभी तक 61 वर्गों के प्रवालों की 179 प्रजातियों के बारे में जानकारी मिली है पूर्वी तट पर मुख्यतः झब्बेदार ( फ्रिंजिंग ) प्रकार के तथा पश्चिमी तट पर अविरोधी ( बैरियर ) प्रकार के प्रवाल पाए जाते हैं न्यायपालिका : स्वमर्जीने किंवा सत्य - असत्याच्या बळावर न्यायपालिका न्याय देऊ शकत नाही . विधिमंडळाने केलेले कायदे हाच न्यायपालिकेच्या न्यायदानाचा प्रमुख आधार असतो . संविधानातील परिशिष्ट नऊ हे शेतकर्‍यांचे मूलभूत हक्क पायदळी तुडविणारे कलम आहे , अशी न्यायपालिकेची खात्री झाली तरी काहीच उपयोग नाही . न्यायपालिका संविधानाशी बांधील असल्याने शेतकरी हीत जोपासण्यात हतबल आणि असमर्थ ठरत आहेत . शेतकर्‍यांना चक्रवाढ पद्धतीने व्याज आकारणी करू नये किंवा मुद्दलाच्या रकमेपेक्षा व्याजाची रक्कम अधिक असू नये , असा दामदुपटीविषयीचा आदेश असूनही , कोणत्याही बॅंकेने आजपर्यंत त्याची अंमलबजावणी केली नाही . तरीही असा आदेश पायदळी तुडविणार्‍या बॅंकाना न्यायपालिका वठणीवर आणू शकल्या नाहीत . कृपया वेळ मिळेल तेव्हा त्यांवर एक - एक वेगवेगळा धागा काढाल का ? कारण प्रत्येक मुद्यावर उपक्रम्यांना एक स्वतंत्र परिसंवाद घेता येईल , पन्नास प्रतिसादात काय कात होणार आहे ? medium आणि pledge या शब्दांच्या उच्चारांवरतरी एकमत होईल का ? रात ने ऐसा पेच लगाया टूटी हाथ से डोर , आँगन वाले नीम में जाकर अटका होगा चाँद , एक विचार - आपणही आपलं अन्न बनवू शकलो तर भूक बळींची समस्या उरणारच नाही . पण मग विविध पाककृतींचे काय ? असो , हा भागही चांगला झालाय . खालील दोन निर्णय मात्र अतिशय स्वागतार्ह वाटले . ) अ‍ॅ आणि यांचा वर्णमालेत समावेश : अ‍ॅ आणि हे मराठीत असलेले परंतु इंग्रजी शब्दांमध्ये वैपुल्याने वापरले जाणारे असे दोन स्वरोच्चार आहेत . त्यांचा स्वरांमध्ये समावेश करण्याची आवश्यकता असल्यामुळे वर्णमालेमध्ये , स्वरांमध्ये उच्चारस्थानानुसार अ‍ॅ नंतर आणि नंतर चा समावेश करण्यात आलेला आहे . ज्योती मेहताचे भिजलेले असणे , गाडीत गार वाटत असल्यामुळे ओढणी पांघरल्यासारखी घेणे , मधेच ओढणीने हात वगैरे पुसणे आणि तिच्या मोतिया कलरच्या अंगाला येणारा एक जादुई सुगंध ! हे संवादच होते . डुआय आहेस ऐकतो ? हे कसे जमवतोस सांग ना ! एकाच व्यक्तीस दोन तोंडे कशी बसवतोस सांग ना ! दर्ग्याच्या आजूबाजूला कडेकोट बंदोबस्त आहे . तरीही एकदोन ठिकाणी भिंतीवर " गो बॅक इंडिया " रंगवलेले दिसले . लष्कराचे सैनिक आताश्या या अश्या रंगरंगोटीकडे दुर्लक्ष करता बहुधा कारण लाल चौकात तर हे जागोजागी रंगवलेले आहे म्हणे . असेही लष्कराला ही रंगरंगोटी साफ करण्याऐवजी दर शुक्रवारी होणारी दगडफेक थांबवण्यात रस असणार . दर शुक्रवारी नमाज अदा करुन झाला की हजरतबलच्या परिसरात , लाल चौकात आणि सरकारी इमारतींच्या आसपास खच्चुन दगडफेक होते . हिंदुस्तानी मिडीया अपप्रचार करते तो असा . आपण या बातम्या कधीकधीच ऐकतो की काश्मीरी युवकांनी दगडफेक केली मग लष्कराने अश्रुधुराचा वापर केला वगैरे . प्रत्यक्षात जे दर शुक्रवारे घडते . दगड फेकण्यासाठी युवकांना चक्क पैसे दिले जातात . दुर्दैवाने आम्ही गेलो तो मंगळवार होता . त्यामुळे सुट्टीच्या दिवसात थोडी कमाई करण्याचा चान्स हुकला . प्लास्टिक पासुन पेट्रोल तयार करणारे दोन भारतीय नग सध्या कुठे हरवलेत कुणास ठावुक ? पत्राला उत्तर पण देत नाहीत ! त्याचा परीघ साधारणत : ९०० यार्ड असेल . त्याच्या तटबंदीत बुरूज होते . तटबंदीची उंची २५ फूट पण काही ठिकाणी इतकी पातळ होती की त्यावर उभे रहायलाही भीती वाटे . या किल्ल्याला खंदक नाही पण मुख्य दरवाजाच्या समोर एक छोटा तलाव होता जो पावसाळ्यातच भरत असे . आतली व्यापार्‍यांची घरे तशी बर्‍यापैकी सुस्थितीत होती . मुरीजमातीचे लोक मात्र या तटबंदीच्या बाहेरच आपला मुक्काम तंबूत ठोकत असत आणि थंडीत रहायला खाली जात असत . काहूनचे पठार १५ मैल लांब मैल रूंद आहे . हवा अत्यंत सुंदर आणि या पठारावर उष्णतेचा त्रास कमी व्हायचा . त्यामुळे ब्राऊन त्याचे मराठे खूष झाले . दुसर्‍या दिवशी या किल्ल्याची पहाणी करण्यात आली . सगळे बुरूज आतून जाळून टाकण्यात आले होते . या तटबंदीच्या बाहेर एक सैनिक त्याच्या हत्याराशिवाय गेला असता टोळीवाल्यांनी त्याचे शीर धडावेगळे करून धड तेथेच टाकले . ही घटना घडली भिंतीच्या बाहेर ५०० यार्डच्या आत . ले . क्लार्कने त्या टोळीचा पाठलाग केला . ते काही त्यांच्या हाती लागले नाहीत पण पाठलाग करताना त्यांनी बातमी आणली की काही शेतात अजूनही गहू उभा आहे . ते कळाल्यावर सैनिक पाठवून ५० उंटावर लादता येतील तेवढा गहू तोडून आणण्यात आला . बुरजाचे दरवाजे ही जळालेल्या अवस्थेत पडले होते त्याची काही लाकडेही परत आणण्यात आली . दुसर्‍या दिवशी बलुची टोळ्यांनी उभ्या शेतातील गहू जाळायचे चालू केलेले बघताच त्याच रात्री मराठ्यांनी अजून ५० उंट लादून गहू आणला . तसेच किल्ल्यातील विहीरही साफ करण्यात आली . शनीवारी पहिला होरा ( एक तास ) शनीचा , दुसरा गुरूचा , तिसरा मंगळाचा , चवथा रविचा , पाचवा शुक्राचा , सहावा बुधाचा , सातवा चंद्राचा . याप्रमाणे तीन् वेळा २१ होरे झाल्यावर २२वा पुन्हा शनीचा , २३वा गुरूचा , २४वा मंगळाचा . . . . . कुनितेर्य वाचवा हो माझ्या पुण्याला . उपकार करा आमच्यावर वाचा हो वाचवा . मला खूप आवडत १५ वर्षान पूर्वीच पुणे . आता मी दुसर्याच कुठल्या तेरी अनोळखी शहरात आल्याचा भास होतो . महागाई तर एवढी कि माझ्याच शहरात माझ हक्कच घर नाही . ज्यांचा पुण्याशी काडीमात्र संबंध नाही त्यांचे flat , banglow आहेत इथे . . आणि हे सगळ या नालायक राजकारण्यामुळे . मला जर १० खून माफ केले तर मी फक्त या खून या राज्कार्ण्याचेच करेन आणि जर पुण्याची वात लावण तर १० वे तुम्ही अस जाहीर करेन . किमान त्यामुळे तेरी ( कदाचित ) सुधारतील . सॉफ्टवेअर परवाना ( विकत नव्हे ) देताना " मी रिवर्स इंजिनिअरिंग करणार नाही " असे वचन घेण्याची काळजी काही उत्पादक घेतात . कोकाकोलाच्या बाटलीवर तशी अट लिहिलेली नसते . त्यामुळे निव्वळ रिवर्स इंजिनिअरिंग हा अपराध ठरणार नाही . पेंबर्टनच्या निष्काळजीपणामुळे माहिती प्रसिद्ध झाली असेल तर मुळात ती पाककृती ' व्यावसायिक गुपित ' या व्याख्येतूनच बाहेर पडेल . अर्थात , सध्याची पाककृती वेगळीच आहे . जेव्हा सचिन शतक मारतो | म्हणे भारत सामना हरतो | प्रश्न तर असा पडतो | बाकी संघ काय करतो | | धोनी काय गोट्या खेळतो | युवी काय भज्जी तळतो | नेहराला तर कोणीही चोपतो | गड जातो सिंह बळी ठरतो | | ' बहूआयामी ' हा शब्द हिंदीकडून थेट दत्तक का घेतला ? वा ! फार आवडला . कल्पनेनेही रोमांच उभे राहीले . यज्ञ मंडपात बसून सर्वांसोबत इअतर भटजी यज्ञची कार्यपूर्ती करत असतांना आपण लोडाला टेकून बसून काही गहन विषयांवर चर्चा करत सोमरस पीणे यात जी काही मजा असेल ती कशातच नाही ! टूल बार फ़्रेंचमधे , ड्रॉप डाउन मेनू फ़्रेंचमधे , पण मला त्यावेळी , आयकॉन्सने खूप मदत केली . पण तरीहि लोटसची आठवण येत होतीच . लोटसचे एक विंडो व्हर्जन बघितल्याचे आठवतेय . पण तोपर्यंत एक्सेल ने आमचा कब्जा घेतला होता . असा एक वाट चुकत चुकत केलेला हा ट्रेक . शक्तिप्रदर्शनाने अरेरावीने तथाकथित प्रगत समाजालाही नमवता येते , हे तर आजकाल बरेचदा वरचेवर दिसून येते आहे . स्मरणशक्तिला विशेष चालना देता सहज आठवली ती उदाहरणे पहा : हे हे हे . . . हो की . धन्स हं डॉक . तुम्ही डॉक्टरकी करत असताना हा विषय ऑप्शनला नव्हता टाकला तर ! ( बदल करते . ) किंवा सकारात्मकपणे पण कमी ज्ञान असतानासुद्धा येत असेल . तेवढ्यात त्यांचे लक्ष आमच्याकडे गेले . आम्ही एका कोपऱ्यात ' आता नक्की काय करावे ' या विचारात जरासे संकोचून उभे होतो . त्या बाईंनी लगेच आम्हाला पुढे येण्याची खूण केली . मग सर्वांकडे वळून हिंदीत म्हणाल्या , ' ' आज या कुटुंबाने मला माणुसकी दाखवली . मी थंडीने कुडकुडत असताना त्यांनी मला एक कप चहा काय पाजला आणि मला ऋणी करून टाकले ! ' ' मग घराच्या दरवाज्याकडे बघून आपल्या घोगऱ्या आवाजात त्यांनी मोठ्याने फर्मान सोडले , ' ' हे कुटुंब माझे खास पाहुणे आहेत . त्यांचे स्पेशल स्वागत करा . ' ' आम्ही सर्द ! बाहेरच्या गारठ्यातून आतल्या घरगुती उबेत गेल्यावर खरंच खूप छान वाटत होते . ढणाणणाऱ्या स्टोव्हवर एका मोठ्या पातेल्यात दूध उकळत होते . दुसरीकडे चहाचे आधण ठेवलेले होतेच ! थोड्याच वेळात आमच्यासमोर फेसाळ , दुधाळ अमृततुल्य असा दरवळणारा चहा आला . थंडीने काकडलेल्या शरीरांमध्ये जरा धुगधुगी आल्यावर वडिलांनी सहज करतोय असे दाखवत त्या म्हातारबाईंची चौकशी केली . आम्हाला चहा देणारा माणूस अस्सल मराठी होता . त्याच्याशी आतापर्यंत हवापाण्याच्या गप्पा मारून झाल्या होत्या . तो तर वडिलांकडे थक्क होऊन पाहतच राहिला . ' ' काय सांगताय साहेब ! तुम्हाला माहीतच नाही त्या बाई कोन आहेत ते ? नका करू चेष्टा अशी गरीबाची ! ' ' त्याला पुन्हा पुन्हा समजावून सांगितल्यावर मात्र त्याला खात्री पटली . पण तरीही तो ती बाई कोण हे सांगायलाच तयार नाही . शेवटी आई मध्ये पडली , ' ' अहो भाऊ , आम्हाला खरंच माहीत नाही काही त्या बाईंबद्दल ! जरा सांगा ना ! ' ' चित्रपट परीचय छान जमलाय . फक्त आणखी विस्ताराने लिहायला जमलं तर उत्तमच . पुलेशु . रिमा आणि साधना तूम्ही म्हणताहात त्या गूजबेरीज . महाबळेश्वरला मिळतात . त्या पिकल्यावर पिवळ्या होतात . आणि फळवाल्यांकडे मिळतात . आता शहरातदेखील मिळतात . पण त्याला फळवाले काय म्हणतात ते माहित नाही . हि भाजी मात्र आकाराने मोठी असते . कदाचित कूळ एकच असेल , पण भाजी नक्कीच वेगळी आहे . युयुत्सुशी सहमत . भट साहेबांचे उत्तर आम्ही ऑथेंटिक का मानावे हे कळले तर बरे होईल . " अरे , तुझ्या शोकेसमधे ती जी जोडगोळी आहे ना ? त्यामुळेच केवळ आज तुला इतके मित्र आहेत . अरे ज्या दिमाखात तू तिथे शिवास रिगल आणि जॅक डॅनियलचे खंबे ठेवले आहेस ना म्हणूनच तुझं घर इतकं लोकप्रीय आहे रे ! " लाजो , मिनोती - उत्तम संकलन . इथे वेगळ्या चकल्यांची पण छान कृति होती . त्याची लिंक मिळतेय का ? परी तो जगद्गुरु भगवान अति शीतळ मधुर जीवन प्यावे तैसे त्या रसा तत्क्षण प्राशिता झाला साचार ९५ आत्तापर्यंत जिथे जिथे सरकारने आरोग्य विमा हाती घेतलाय ( मुख्यतः युरोपात ) तिथे कुठल्याही शस्त्रक्रियेसाठी रांग लावावी लागतेय . ( आता तर ब्रिटन मधून भारतात रोगी पाठवत असल्याचीही बातमी आहे ) . . पण ' तुम्हाला अमुक आजार आहे , तो इतका भीषण ( Serious ) नाही तेव्हा तुमचा नंबर पाच महिन्यानी ' या प्रकाराला बर्‍याच लोकांचा विरोध आहे आणि तो अनाठाई नाही . कुठलीही गोष्ट सरकारने ताब्यात घेतली की ती लाल फितीत कशी अडकते ते सगळ्यांनाच माहीत आहे . यातून Primium कमी होतील याचीही लोकांना खात्री नाही . उलट , तुम्हाला नोकरी आहे तेव्हा तुम्ही Primium भरा ( ज्यांना नाही त्यांच्यासाठी पण ) असं होण्याची शक्यता आहे म्हणतात . काही कंपन्या अजून वेगळा विमा देऊन पगारदारांची बिलं भरतात . त्यावर सरकार टॅक्स लाऊन तेही बंद करणार आहे . अमेरिकेत आरोग्य विमा , डॉक्टर , रुग्णालयं आणि न्यायालय हे मोठ्ठं Racket आहे , त्यातून आतातरी जनतेची सुटका होईल अशी आशा ओबामा दाखवतात . बघू . कॉंग्रेस मध्ये गेल्यावर मुंडेंचा नारायण राणे होईल . . . . हे नक्की . . . . सत्तेच्या मोहापायी मुंडे साहेब आपली इज्जत कमी करू नका . . . . . पदापेक्षा इज्जत महत्वाची आहे . . . . केवळ गडकरी च्या विरोधासाठी आपण उभे केलेले हे नाटक आपले महत्व कमी करेल . . . असहयोग आन्दोलन , रघुजी भोंसले , रघुजी भोंसले द्वितीय , रघुजी भोंसले तृतीय , शाहू , दौलतराव शिन्दे , सुर्जी अर्जुनगाँव की सन्धि , बसई की सन्धि के पृष्ठ बनाए हैं कृपया देख लें जो भी ग़लतियाँ हों , वे मुझे बता दीजिए रविन्द्र प्रसाद | वार्ता 18 : 37 , 15 जनवरी 2011 ( IST ) अरेरे ! ! ! मला वाटल की तुम्ही काहीतरी मदत कराल भूत मिळवुन देण्यात . पण काही हरकत नाही कधी गेलोच राजापूरला तर करेन मी चॊकशी . धन्यवाद ! ! ! कधी वाटते करावे तुला पूर्ण hypnotize तुझ्यावरचे माझे प्रेम कसे कळणार तुला precise ? कवीच्या जबाबदारीबद्दल सर्वसाधारण विधान करू धजत नाही . वाचकाने कवीला सूट देण्याचा , प्रश्नच नसतो . कोलटकर जबाबदारी तुमच्यावर टाकतात , पण ती तुम्ही उचलली तरच . नाहीतर त्यांची कविता मिटून दुसऱ्या , आपल्याला भावेल अशा कवीकडे वळण्याचा हक्कही आहेच . यड्यावाणी लिहिलं आहे हे काही वेळा सकृद्दर्शनीच सत्य असतं . रुट नीट ठरवा . प्रत्येक थांब्याचे किमी अंतर ठरवूनच जा . यावरी स्वामी कार्तिक बोलत अंबे येणे माझे मोजिले हस्त यावरी करिमुख बोलत मैनाकभगिनी ऐक पा २७ त्याचाच विचार करत थोडा वेळ तसाच चालत राहिलो . . . . . रणरणतं ऊन . . . . . . . आसपासच्या झाडांच्या केरसुण्या झाल्या होत्या . . . . उन्हाने जळुन कोळसा होत नाही म्हणून त्याला झाड म्हणायचे . इतकेच . . . . . एखादे दुसरे पान नावाला सुद्धा शिल्लक नव्हते . . . . . . कन्दील जळावा तशी दुपार ढाण ढाण जळत होती . . . . . . . . रस्त्यावर चिटपाखरु नव्हते . . . . . . . मग हा का इथे ? काय करतो आहे ? मग मी तरी काय करतो आहे इथे ? स्वत : ला प्रश्न विचारण्याव्यतिरिक्त आपल्याला काहीच करता येण्यासारखे नाही हे लक्षात येताच मी विचार करणं बंद केले . . . . नुसताच चालत राहीलो . . . . दूर एका निष्पर्ण झाडाखाली त्याच्या वठलेल्या सावलीत कोणी दुष्काळी कामावरचा मजूर झोपला होता . शेजारीच एक छोटे मूल तिथेच निवान्त बिनघोर खेळत होते . त्याला मी पहातच राहिलो . गारुड केल्यासारखा डोळे विस्फ़ारुन . . . . . . जनरल मॅनेजर नं या पदावर पोचल्यानंतर तरी घरसंसाराचा , पोराबाळांचा काच कमी कसा होऊ शकतो हे रजूला समजलेलं नव्हतं . ती मनात त्याचा हिशोब लावतेय तोवर ज्युनियर पुन्हा म्हणाली , ` ` तुम्हांला फारच अडचण असेल तर संध्याकाळचं प्रेझेंटेशन मी देईन , मॅडम . आय थिंक आय क्रॅन . . . तुमच्याइतकं पॉवरफुल नसलं तरी . . . ' ' समास पांचवा : संतस्तवन श्रीराम आतां वंदीन सज्जन जे परमार्थाचें अधिष्ठान जयांचेनि गुह्यज्ञान प्रगटे जनीं जे वस्तु परम दुल्लभ जयेचा अलभ्य लाभ तेंचि होये सुल्लभ संतसंगेकरूनी वस्तु प्रगटचि असे पाहातां कोणासीच दिसे नाना साधनीं सायासें पडे ठाईं जेथें परिक्षवंत ठकले नांतरी डोळसचि अंध जाले पाहात असताअंचि चुकले निजवस्तूसी हें दीपाचेनि दिसेना नाना प्रकाशें गवसेना नेत्रांजनेंहि वसेना दृष्टीपुढें सोळां कळी पूर्ण शशी दाखवू शकेना वस्तूसी तीव्र आदित्य कळारासी तोहि दाखवीना जया सुर्याचेनि प्रकाशें ऊर्णतंतु तोहि दिसे नाना सूक्ष्म पदार्थ भासे अणुरेणादिक चिरलें वाळाग्र तेंहि प्रकासी परी तो दाखवीना वस्तूसी तें जयाचेनि साधकांसी प्राप्त होये जेथें आक्षेप आटले जेथें प्रेत्न प्रस्तावले जेथें तर्क मंदावले तर्कितां निजवस्तूसी वळे विवेकाची वेगडी पडे शब्दाची बोबडी जेथें मनाची तांतडी कामा नये १० जो बोलकेपणें विशेष सहस्र मुखांचा जो शेष तोहि सिणला निःशेष वस्तु संगवे ११ वेदे प्रकाशिलें सर्वही वेदविरहित कांहीं नाहीं तो वेद कोणासही दाखवूं सकेना १२ तेचि वस्तु संतसंगें स्वानुभवें कळों लागे त्याचा महिमा वचनीं सांगे ऐसा कवणु १३ विचित्र कळा ये मायेची परी वोळखी संगवे वस्तूची मायातीता अनंताची संत सोये सांगती १४ वस्तूसी वर्णिलें नवचे तेंचि स्वरूप संतांचें या कारणे वचनाचें कार्य नाही १५ संत आनंदाचें स्थळ संत सुखचि केवळ नाना संतोषाचें मूळ ते हे संत १६ संत विश्रांतीची विश्रांती संत तृप्तीची निजतृप्ती नांतरी भक्तीची फळश्रुती ते हे संत १७ संत धर्माचें धर्मक्षेत्र संत स्वरूपाचें सत्पात्र नांतरी पुण्याची पवित्र पुण्यभूमी १८ संत समाधीचें मंदिर संत विवेकाचें भांडार नांतरी बोलिजे माहेर सायोज्यमुक्तीचें १९ संत सत्याचा निश्चयो संत सार्थकाचा जयो संतप्राप्तीचा समयो सिद्धरूप २० मोक्षश्रिया आळंकृत ऐसे हे संत श्रीमंत जीव दरिद्री असंख्यात नृपती केले २१ जे समर्थपणें उदार जे कां अत्यंत दानशूर तयांचेनि हा ज्ञानविचार दिधला वचे २२ माहांराजे चक्रवर्ती जाले आहेत पुढें होती परंतु कोणी सायोज्यमुक्ती देणार नाहीं २३ जें त्रैलोकीं नाहीं दान तें करिती संतसज्जन तयां संतांचें महिमान काय म्हणौनी वर्णावें २४ जें त्रैलोक्याहून वेगळें जें वेदश्रुतीसी नाकळे तेंचि जयांचेनि वोळे परब्रह्म अंतरीं २५ ऐसी संतांची महिमा बोलिजे तितुकी उणी उपमा जयांचेनि मुख्य परमात्मा प्रगट होये २६ इति श्रीदासबोधे गुरुशिष्यसंवादे संतस्तवननाम समास पांचवा कुणी तरे मग माझे होईल हात घेऊनी हाती कुशीत येऊन मोजू चांदण्या काळोखाच्या राती होय ही संकल्पना सुस्पष्ट होणे गरजेचे आहे . प्रकाश घाटपांडे बायदवे , अमिता गद्र्यांच्या ब्लॉगवर त्यांच्या फोन नंबर आणि इमेल आहे . सदस्य यांना त्यांचा ब्लॉग पाहणेही शक्य नाही असा सूर त्यांनी नक्को काढायला तेव्हा तो इथे देते . सदस्य यांनी काँटॅक्ट केला की उपक्रमींना अवश्य कळवावे . तेव्हाच चर्चेची खरी सांगता होईल . संगोष्ठी के मुख्य वक्ता श्री काशीनाथ सिंह , श्री रेवा प्रसाद द्विवेदी , श्री बलराज पाण्डे , श्री कमलेशदत्त त्रिपाठी , श्री श्रद्धानंद तथा श्री गोपेश्वर सिंह रहे जे . सी . जोशी स्मृति साहित्य सम्मान के तहत दिया जाने वाला शब्द - साधक शिखर सम्मान हिन्दी साहित्य के शीर्ष आलोचक श्री नामवर सिंह को दिया गया इसके अतिरिक्त तीन अन्य सम्मान भी दिये गये इसमें शब्द - साधना जनप्रिय सम्मान कथाकार रणेन्द्र को पिछले वर्ष प्रकाशित उनके उपन्यास ' ग्लोबल गाँव के देवता ' के लिए दिया गया ते जून १९८४ हा काळ स्वतंत्र ( अधुनिक ) भारताच्या इतिहासातील महत्वाचा कालखंड आहे . " ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार " ही एका अर्थी दुर्दैवी पण तरी सुद्धा काही अंशी यशस्वी मोहीम या काळात राबवली गेली . एकमेकांविरुद्ध जात , धर्म , प्रादेशिक अस्मिता इत्यादींवर खेळवत ठेवायचे राजकारण आणि त्यातून स्वतःचे सत्तास्थान बलवान करायची सवय याचा जेंव्हा अतिरेक होतो तेंव्हा काय घडू शकते याचे पंजाब मधील दहशतवाद हे अधुनिक काळातील ढळढळीत उदाहरण आहे . आंब्याच लोणच म्हटल की आजीचीच आठवण येते . आजी अगदी मुंबईला राहणार्या सुद्धा सगळ्या नातवंडांना लोणच पाठवुन द्यायची . तिच्या हातच लोणच आमच्या आख्या कुटुंबातील लहान मुलांना आवडायच . डब्ब्याला सुद्धा अधुन मधुन आवर्जुन नेल जायच . १० वर्ष झाली ती जाऊन पण तिच्या हातची चव अजुनही जिभेवर रेंगाळत आहे . म्हणुनच ही लोणच्याची पाककृती तिला समर्पित . मला पण फाशी ची शिक्षा अतिशयोक्ती वाटते , सुचवतांना पण थोडे ओशाळल्या ( ? ) सारखे वाटते . . . तसे करण्याला पण न्यायालय आणि राजकिय पाठबळ हवेच ( शेवटी कायदा संसद करते , न्यायालय त्या कायद्याचा अंमल होतो आहे अथवा नाही हे बघते ) . पण ४० % जनता उपाशी आहे , असंख्य विकासाचे प्रकल्प पैशा विना विंनंबले आहेत . . . त्यामुळे हे चोर कुठल्याही दयेस अपात्र आहेत असे ठाम मत होते . या क्षेत्रात काम करणा - या उपक्रमींनी यावर अधिक प्रकाश पाडावा अशी मी त्यांना विनंती करतो . राजधानीच्या एवढ्या सान्निध्यात राहूनही काही गोष्टी करायच्या राहूनच गेल्या आणि काही पुन्हा पुन्हा करूनही समाधान झालं नाही . जुलैच्या स्वातंत्रदिनाची आतषबाजी जवळून पहण्याची मजा औरच असं ऐकलं होतं . पण ते कधी शक्य झालं नाही . नदीच्या अलिकडेच राहणार्‍या एका मैत्रीणीच्या गॅलरीतून ' पेन्सिली ' चावरचा / भाग दिसायचा . एका वर्षी तिच्याकडे जाऊन लांबूनच तो आनंद मिळवायचा प्रयत्न केला . सगळ्या जगावर परिणाम करणारे काही निर्णय जिथं घेतले जातात ते कॉन्ग्रेस सेशन चालू असताना आतून पहायचं होतं . तशी सोय आता आहे की नाही माहित नाही . स्पाय म्युझियम बद्दलही कुतुहल आहे , तसं ते हल्लीच सुरु झालं . . . . पुन्हा पुन्हा पहावं वाटतं ते होलोकॉस्ट म्युझियम . बळी गेलेल्या लोकांच्या खाजगी वस्तूंचा सन्ग्रह मनाला स्पर्श करतो . एका छोट्या मुलाचा ' कुकी जार ' तर अंगावर शहारे आणतो . कुणाला आपल्या संवेदना हरवत आहेत असं वाटत असेल त्यानी इथे जरूर भेट द्यावी . याचे रोजव्यवहारातले उदाहरण ( मुद्दामून नैतिकदृष्ट्या क्षुल्लक उदाहरण घेतले आहे ) : गृहीतक : माझे घड्याळ रेल्वेच्या घड्याळाशी जुळलेले आहे गृहीतक : तुरळक गर्दीतून आरामात चालत येथून फलाटावर पोचायला मिनिटे लागतात निरीक्षण : गर्दी तुरळक आहे निरीक्षण : माझ्या घडाळ्याप्रमाणे गाडी सुटायला १० मिनिटे आहेत निरीक्षण : आताची माझी स्थिती अशी की धावू शकतो , पण धाप लागलेली मुळीच आवडत नाही कृती : आरामात चालत फलाटापर्यंत जाईन ( धावत जाण्याची कृती टाळेन ) खरे तर आपणच नालायक नागरिक आहोत . आपणच यांना निवडून देतो . नागरिकाकडे जर अक्कल नसेल आणि नेते विदुषक असतील तर याहून वेगळे काय होणार ? आपण वर्तमान पत्रात प्रतिक्रिया देण्यात स्वतःला राश्र्तीय कर्तव्य पार पडल्याच anand मानतो . पण दुर्दैवाने राष्ट्रीय अस्मिता असलेले नागरिक आपल्या देशात औषधादाः इतकेही सापडणार नाही हेच khare सत्य आहे . कालाय तस्मेय नमः : अनेक स्वात्र्याविरानी आपले बहुमोल मानवी जन्माची आय्युश्ये वाया घालवली असेच दुर्दैवाने वाटते . आता मुख्य प्रश्न असा आहे की गांधीजींना कुठल्या परीस्थितीमध्ये हिंसा मान्य होती ? म्हणजे एखाद्या ठिकाणी अन्याय होत आहे तिथे जर हिंसेशिवाय अन्याय रोखताच येत नाही तर हिंसा केलेली ठिक आहे का ? यावर गांधीजींचे उत्तर आहे की हिंसा कुठल्याच ठिकाणी बरोबर नाही . गांधीजी फ़क्त एकाच परीस्थितीत हिंसा ठिक आहे ते सांगतात . ती परीस्थिती म्हणजे जर भित्रटपणा किंवा हिंसेतील एकाची निवड करायची असल्यास . गांधीजी म्हणतात अहिंसा हे धैयवान माणसाच लक्षण आहे , भित्र्या माणसाचे नाही . भित्रटपणापेक्षा हिंसा बरी . पण कुठल्याही इतर ठिकाणि हिंसा त्यांना मान्य नाही . गांधीजींचा विरोध करताना त्यांची हिंसा हिटलर , स्टॅलिन यांच्यासमोर चालणार नाही असे म्हणतात पण गांधीजी म्हणतात की त्याही ठिकाणी अहिंसा हाच मार्ग आहे . गांधीजींनी ज्यु लोकांचा नाझी नरसंहार करत होती तेंव्हा सांगितले होते की ज्युंनी पण अहिंसात्मक मार्गानेच प्रतिकार करावा . ज्युंनी जर्मनीला सोडुन जाण्यास नकार द्यावा आणि त्यांच्याविरुध्द होणाया अन्यायासही विरोध करावा . वेळ पडल्यास स्वत : चा जीवही त्यांना अर्पण करावा . त्यामुळे कुठल्याही परीस्थितीत हिंसा गांधीजींना मान्य नव्हती . ' यंग इंडीया ' मधील एका प्रकाशनात गांधीजींनी गुरु गोविंद सिंग , शिवाजी महाराज , राणा प्रताप , रणजित सिंग , लेनिन , डे वालेरा , केमालपाशा या सर्वांना ' misguided patriot ' म्हटले होते . गांधीजींची हीच विचारसरणी भगत सिंग इतर क्रांतिकारकांबद्दल होती . ते म्हणत की " भगत सिंगने हिंसेचा मार्ग देशभक्तीतुन घेतला . त्याच्या शौयापुढे आपण हजार वेळा नतमस्तक व्हावे पण त्याचा मार्ग चुकीचा होता . आपल्या देशात लाखो लोक दुर्बल आहेत . अशा ठिकाणी जर आपण न्याय खुनाच्या तत्वावर करणार असु तर आपली परीस्थिती फ़ार भयानक होईल . हिंसेचा धर्म आपण बनवल्यास आपलेच लोक आपल्याच अन्यायाचे लक्ष्य होतील . " गांधीजींचा क्रांतीकार्याला विरोध एका अजुन कारणाने होता जो म्हणजे आपल्या देशाची मानसिकता . गांधीजी म्हणत की आपला देश म्हणजे तुर्की , आयरलंड किंवा रशिया नाहीये . त्यामुळे तिथल्या परीस्थितीत आणि आपल्या परिस्थितीत खुप फ़रक आहे . शिवाय क्रांतिकार्याला मास बेस नव्हता त्यामुळे ही क्रांति मासेस साठी काय करु शकेल असाही गांधीजींचा प्रश्न होता . याबाबत विचार केल्यास असे कळते की गांधीजी आपल्या अहिंसेच्या तत्वाबद्दल प्रमाणिक होते . हल्ली गांधीजींच नाव घेउन चालणारी माणसे त्यांच्या विचारांबरोबर प्रामाणिक नसतात . पण गांधीजी आपल्या पुर्ण अहिंसेच्या तत्वाशी प्रामाणिक होते . त्यासाठी इतर ऐतिहासिक नायकांच्या तत्वांना विरोध करणे गांधीजींनी टाळले नाही . पंजाबमध्ये शिख समुदायामध्ये गांधीजींनी व्यक्त केलेल्या गुरु गोविंद सिंगांच्या मताबद्दल नाराजी होती . गांधीजींना शिखांनी किर्पाण धारण करणेही आवडत नसे . म्हणजे खजूर दुधात भिजला तर वाटायचा नाही का ? मग त्याचे तुकडे नाही का लागणार ? गीता ज्ञान किसी भी रूप में हो उसकी बात ही कुछ और होती है - तरुण विजय नवी दिल्ली अनुवाद - अरुण रामतीर्थकर * * काय प्रकाशचित्रे आहेत ? सर्वच हाँटींग आहेत . सोबतचे वर्णनही आवडले . परंतु पावसाळ्यात हे उद्योग करताना सांभाळून राहा , एक दुर्दैवी कथा गाठीशी असल्याने तुला त्याची कल्पना असेलच . सोमवारी सकाळी मी साईटवर निघालो तेव्हा सुहासी आंघोळपांघोळ आटोपून स्वयंपाकाच्या तयारीलाही लागली होती . तर ही लावनी वाचूनशान तुमीच सांगा आपली होरो आन हिरवीनीची जोडी आशी का पळूं र्‍हायलीय ते ? कसं ? आमच्या प्लॅंटमधले त्या प्रकारचे एकुलते एक मशिन होते ! पवारला ते किती खराब झालंय हे विचारुन मी झपाझप पावले उचलली . मला बघायलाच पाहिजे ते आता ! हा जॉब जाऊ देत , पण त्या मशिनवर पुढचे कितीतरी उत्पादन अवलंबून होते . " पवार दुरुस्त होईल का नाही ते ? " " माहीत नाही . आत्तातरी त्यांनी ते पुर्ण खोलून ठेवले आहे . आम्ही त्या कंपनीशी फोनवर बोलतोच आहोत . " पवार ´ त्या मशिनिस्टने हे मुद्दाम केले असेल का हो ? " " काही सांगता येत नाही . पण जोशीसाहेब ओरडल्यावर तो इतका भडकला होता की त्याची मन : स्थिती ठीक नव्हती . त्या मन : स्थितीत काहीही होऊ शकते . " माझी कानशीलं गरम झाली . ह्या जोशामुळे केवढा गोंधळ झालाय हा . तोंडात शिव्याच आल्या माझ्या . असं वाटलं फोन करुन त्या त्यांना द्याव्यात आणि सांगावे त्यांना " दाखवणार होतात ना ? मला कसे काम करायचे ते ! चांगलंच दाखवलंत ! " औरंगाबाद - & nbsp धान्यापासून मद्यनिर्मिती करणाऱ्या उद्योगांचे राज्यात आता पेव फुटले आहे . आघाडीवर असलेल्या मराठवाड्यात औरंगाबाद , नांदेड , लातूर उस्मानाबाद या जिल्ह्यांमध्ये तब्बल दहा प्रकल्पांना मंजुरी मिळाली आहे . या प्रकल्पांमधून आतापर्यंत 96 , 963 टन धान्यापासून पावणेचार कोटी लिटर मद्यार्काचे उत्पादन झाले आहे . याशिवाय राज्यात सोलापूर , सांगली , भंडारा या जिल्ह्यांमध्येही प्रकल्प कार्यरत आहेत . यंदा ज्वारीच्या गगनाला भिडलेल्या दरामागे हेच प्रकल्प कारणीभूत असल्याचे बोलले जात आहे . विशेष म्हणजे सर्व मद्यार्क प्रकल्प राजकीय नेत्यांचे आहेत . राज्यात मागास भागाचा विकास करण्याच्या उद्देशाने धान्यापासून मद्यार्कनिर्मिती करणाऱ्या 21 प्रकल्पांना 2007 मध्ये मंजुरी देण्यात आली . मुख्यतः मका आणि ज्वारी या धान्याचा यात उपयोग होणार असल्यावरून वादंग माजले . न्यायालयीन लढाईनंतर या प्रकल्पांना दिलासा मिळाला . त्यानंतर राज्यात 15 प्रकल्प कार्यान्वित झाले . खाण्यास योग्य नसलेले धान्य मद्यार्काच्या निर्मितीसाठी वापरणे अपेक्षित आहे . प्रत्यक्षात मद्यार्काच्या निर्मितीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या धान्याची तपासणी करण्यात येत नाही . मला वीजेची बचत करण्यासाठी हा चांगला उपाय वाटला . मोबाईल मधे प्रीपेड वापरणारे पोस्टपेड पेक्षा जपून वापरताना दिसतात त्यासारखे . शिवाय वीज कापायची परत जोडणी करून घ्यायची अशी भानगड त्यात रहात नाही ते वेगळे . अशक्य ! आपली बुवा फार घाबरगुंडी उडते . माझ्या ब्लॉग वरचा ' अजगर ' लेख वाच . अजून काही उत्तर मिळतील . राजाचे , शुद्राचे , पती वा मुलगा नसणार्‍या स्त्रीचे , सावकाराचे , वेश्येचे , व्यभिचारिणीचे , वैद्यांचे , प्रजापालनावर नियुक्त असलेल्या अधिकार्‍याचे , वगैरे अन्न वर्ज आहे . यादी मोठी रंजक आहे . कुठल्याही नव्या कल्पनेच्या स्वीकारासाठी ती कल्पना सिद्ध करुन दाखवणे ही नवी कल्पना मांडणार्‍याची जवाबदारी आहे प्रश्नकर्त्याची नव्हे . नाडी ह्या प्रकाराला कसलाही शास्त्रीय आधार नाही , तार्किक सिद्धांत नाही , असे असताना ' त्यात तथ्य आहे ' असे म्हणणार्‍या गटाची ' कसे काय तथ्य आहे ' हे दाखवण्याची जवाबदारी आहे . कसे नाही हे दाखवण्याची जवाबदारी विरोधी पक्षाची नाही . तथ्य आहे हे सिद्ध करा अन्यथा भोंदूगिरी मान्य करा . तोवर तुमचा अनुभव तुमच्याकडे . आमचाही हाच अनुभव आहे . आम्हीपण मुलांकडे ब्रुनीइ , सिंगापोर , मलेशिया , अबुधाबी , दुबई , येथे फिरून आलो . आमचा अनुभव पण खूप छान आहे . आपली मुले परदेशी गेल्या मुळे हुशारझाली हेपाहून आनंद वाटतो . तुमचा अनुभव छान आहे . मुंबई - & nbsp साहित्यसंस्कृती आणि विविध कलांचा वरदहस्त लाभलेल्या ठाणे शहराचे संपूर्ण प्रतिबिंब अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या स्मरणिकेत उमटणार आहे . ठाण्याचा इतिहास अनेक रंजक गोष्टींच्या स्वरूपात उलगडून दाखवीत असतानाच या शहराला ज्या थोर कलावंतांचा परिसस्पर्श लाभला आहे , त्याचीही ओळख यानिमित्ताने करून दिली जाणार आहे . साहित्यिक प्रपंचामध्ये मोलाचा वाटा असणारी अनेक नियतकालिके , कवितेला वाहिलेली त्रैमासिके , धर्म - संस्कृती याविषयांवर खल करणाऱ्या मासिकांचा जन्मही या शहरात झाला . या सर्वांचा आगळावेगळा सांस्कृतिक ठसा शहराच्या जडणघडणीमध्ये वेळोवेळी उमटला . कालानुरूप बदलत गेलेले शहर आणि साहित्यांतील प्रवाह यांचा अनोखा मिलाफही या स्मरणिकेमधील महत्त्वपूर्ण भाग असणार आहे . ज्येष्ठ साहित्यिक अनंत देखमुख , कवयित्री अनुपमा उजगरे , नितल वढावकर , पद्माकर शिरवाडकर या तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली ही संपूर्ण स्मरणिका आकार घेणार आहे . या शहराच्या सांस्कृतिक जडणघडणीमध्ये ज्यांनी मोलाचा सहभाग घेतला त्या रंगकर्मींची ओळखही यातील संदर्भसूचीमध्ये देण्यात येणार आहे . चरितार्थाकरिता लागणारे अत्यल्प द्रव्य शक्यतोवर स्वत : कष्ट करूनच मिळविणे ; रूग्ण , कुष्टी , महारोगी यांना शक्य ती सेवा देणे ; प्रार्थना मंदिरे ख्रिस्ती धर्म यांचा जीर्णोद्धार करीत , भक्तिगीते गात स्वत : चे जीवन व्यतीत करणे - सहसावधी माणसे या नवपंथाकडे आकृष्ट झाली . 54 पोलिस अधिकाऱ्यांना बढती लोकसभा निवडणुकीपूर्वी मुंबई पोलिस दलातील वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकांना सहायक पोलिस आयुक्तपदावर पदोन्नती मिळाल्यानंतर रिक्त असलेल्या 34 जागांवर आज नवीन नेमणुका करण्यात आल्या . याशिवाय पोलिस निरीक्षकपदावर कार्यरत असलेल्या अन्य 54 अधिकाऱ्यांना वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकपदावर बढती देण्यात आली आहे . राज्य पोलिस दलातील वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकांच्या लोकसभा निवडणुकीपूर्वी सहायक पोलिस आयुक्तपदावर नेमणुका झाल्यानंतर मुंबईतील तीसहून अधिक पोलिस ठाण्यांना वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकच नव्हते . या पोलिस ठाण्यांचा कारभार , अतिरिक्त कार्यभार देऊन पोलिस निरीक्षकांमार्फत चालविला जात होता . लोकसभा निवडणुकीच्या बंदोबस्ताच्या कालावधीत या पदांवर नवीन अधिकाऱ्यांची नेमणूक करणे बाकी होते . निवडणुका संपल्यानंतर गेले काही महिने रिक्त असलेली वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकांची ही पदे आज भरण्यात आली . त्यानुसार 34 वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकांना पोलिस ठाण्यांच्या ठिकाणी नेमणुका देण्यात आल्या आहेत . 1981 1983 च्या बॅचच्या 54 पोलिस निरीक्षकांनाही वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक म्हणून पदोन्नती देण्यात आली आहे . यात 1983 च्या बॅचमधील 35 अधिकाऱ्यांचा समावेश आहे . वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकांच्या नव्याने झालेल्या नेमणुकांपैकी शाहूनगरचे वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक एम . . गुंडेवाडी यांची शिवाजी पार्क पोलिस ठाण्याच्या वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकपदी नेमणूक झाली . घाटकोपरचे वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक जी . टी . पडवळ यांची बदली गुन्हे शाखेत , जोगेश्‍वरीचे वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक अंधेरी येथे , तर धारावीचे वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक आर . आर . ठाकूर यांची कस्तुरबा मार्ग पोलिस ठाण्याचे वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक म्हणून बदली झाली . पदोन्नतीने वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक झालेल्या अधिकाऱ्यांपैकी बी . एच . भावले यांची नेमणूक आझाद मैदान , एस . आर . धनेधर यांची साकी नाका , एस . एस . सूर्यवंशी यांची पंतनगर , पी . एस . जोडगुजरी यांची शिवाजीनगर पोलिस ठाण्याच्या वरिष्ठ पोलिस निरीक्षकपदी झाली . याशिवाय आर्थिक गुन्हे शाखेतील वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक पद्माकर जुईकर हे ऍन्टॉप हिल , तर नियंत्रण कक्षातील पोलिस निरीक्षक परशुराम काकड हे दहिसर पोलिस ठाण्याचे वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक म्हणून कारभार संभाळणार आहेत . सांताक्रूझ पोलिस ठाण्यात एम . पी . चौधरी , गावदेवी पोलिस ठाण्यात एस . डब्ल्यू . दिवाडकर , तर ट्रॉम्बे पोलिस ठाण्यात एस . बी . जगताप वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक म्हणून रुजू होणार आहेत . जोगेश्‍वरीला आर . व्ही . भोसले यांची , तर पार्कसाईटला एस . एम . घुगे यांची वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक म्हणून नेमणूक करण्यात आली . माता रमाबाई आंबेडकर मार्ग पोलिस ठाण्याचे एस . पी . बाबर , शिवाजी पार्कचे विलास गुरव , आझाद मैदानचे प्रकाश शिशुपाल आणि दहिसरचे आर . व्ही . केणी यांची स्थानिक शस्त्र शाखेत नेमणूक करण्यात आली . ( sakal , 23rd may ) वकील , बॅरीस्टर , डॉक्टर आणि शिक्षक हे तसे त्याकाळातले मानमरातब प्राप्त पेशे . आम्ही जावा - जावा जेव्हा काळ्या साड्या नेसुन बाहेर निघु तर अगदी जशा वकिलाच्या सुना ! दिवाळीच्या दिवशी माझ्या ताटातले गहू असे ओवाळीले पाची पांडव माझे भाऊ मोठ्या दिमाखाने ही सासुरवाशिण म्हणतेय दिवाळीच्या दिवशी माहेरी आल्यावर माझ्या पाच पांडवांसारख्या भावांना असे ओवाळीले आणि भरभरुन आशिर्वाद दिले ( भाऊ नेहमी बहिणीचा नमस्कार करतात , पण बहिण कधी भावांचा नमस्कार करत नसते एवढच काय भाच्यांनीही कधी मामाचा नमस्कार करायचा नसतो . . . अशी मानता होती ) सदर प्रकरण अण्णा हजारे याच्याकडे सोपवावे तेव्हा आपले सरकार black बेरीवर बंदी आणेल . महान अशी ती राणी उभी कशी दिमाखात वंदन करती वाकुनी सारे जोडुनी दोन्ही हात या अनुषंगाने वाङ्मयेतिहासकारांनी या पुस्तकाची घेतलेली अपुरी दखल , त्याचा अभ्यासक्रमात झालेला समावेश यांची चर्चा मृणालिनी शहा करतात . ' माझा प्रवास ' - मधील असाधारण जीवनानुभवामुळे थेट १८८४ पासून अगदी अलीकडच्या काळापर्यंत ( ' झाशीची राणी लक्ष्मीबाई ' या प्रतिभा रानडे यांच्या २००२ मध्ये आलेल्या पुस्तकापर्यंत ) अनेक लेखकांवर या पुस्तकाने प्रभाव गाजवला आहे . तसेच याचे हिंदी भाषांतर अमृतलाल नागर यांनी केले आहे , याचा सविस्तर परामर्श त्यांनी नेटकेपणाने घेतलेला आहे . प्राजक्ता , खूप छान लिहिलंय ! माझ्यादेखिल विजापूरच्या आजोळच्या आठवणी आहेत . . . . अशाच आहेत , थोडाफार फरक असेल . . . हळवेपण कसं दाटून आलंय ! ते व्हिजिटर सेंटर पाहिल्यावर मात्र आम्ही अवाक झालो ! ह्या भागात इतका बर्फ पडतो की ती पूर्ण इमारत बर्फात गाडली जाते . ती वापरता यावी म्हणून अधेमधे त्याच्या खिडक्या आणि दारं खणून काढतात ! हे सर्व उपद्व्याप करूनही माझ्याकडे पैसे राहत नसत . अशा वेळी मी छोट्यामोठ्या चोर्‍या करत असे . मी शेतामधून रबरी पाईप गायब करत असे . साधारणतः कुणालाही संशय येणार नाही अशा रीतीने घडी करून पाईप एरंडोलला नेऊन भंगाराच्या दुकानात विकत असे . त्यात मला बर्‍यापैकी पैसे मिळत . मी ते जुगारासाठी , सिनेमा बघण्यासाठी वापरत असे . ते काम मला खूप सावधानतेने करावे लागे , परंतु नेहमीच्या सवयीने मला चांगली सफाई आली होती . सॉरी ! ९० टक्के + = १०० % असेल तर कठीण आहे यना तुमचे . प्लीज तुमच्या अंधश्रद्धा आधी सोडून द्या : - ) मग इतरांबद्दल बोला . नवी दिल्ली - " केवळ तीनच नवे चेहरे , जुन्याच मंत्र्यांच्या खात्यांची अदलाबदली आणि असमाधानकारक कामगिरी , तरीही मंत्रिपद कायम , ' असा आजच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळ फेरबदलांचा सारांश सांगता येईल . त्यामुळेच " संसदेच्या अर्थसंकल्पी अधिवेशनानंतर आणखी फेरबदल संभवतात , ' असे पंतप्रधानांनी शपथविधीनंतर सांगितले , त्यात तथ्य आढळून येते . कपिल सिब्बल वीरप्पा मोईली यांनी आपापली खाती राखण्यात यश मिळविले . कृषिमंत्री शरद पवार यांनी त्यांच्या मागणीनुसार स्वतःवरील बोजा हलका करून घेतला . या फेरबदलात उत्तर प्रदेश केरळ या पुढील वर्षी निवडणुकांना सामोरे जाणाऱ्या राज्यांना काहीसे झुकते माप मिळाले आहे . विलासराव देशमुख यांना ग्रामीण विकासासारखे महत्त्वाचे खाते , मुरली देवरा यांची कॉर्पोरेट मंत्रालयात , तर प्रफुल्ल पटेल यांची अवजड उद्योग खात्यात बदली ; उत्तर प्रदेशातील प्रमुख नेत्यांना मंत्रिमंडळात स्थान बढती , केरळमधील दोन नेत्यांना बढती हे बदल करण्यात आले . सी . पी . जोशी , एम . एस . गिल , वीरभद्रसिंग यांच्या खात्यांमध्ये खराब कामगिरीमुळे बदल करण्यात आला . गुरुदास कामत यांना दूरसंचार विभागातून गृहमंत्रालयात बदलून एकप्रकारे बढतीच देण्यात आली आहे . प्रतीक पाटील यांना क्रीडा मंत्रालयातून कोळसा विभागात बदलण्यात आले आहे . " यूपीए - ' ला सत्तेत येऊन वीस महिने झाले आहेत आणि सरकार सत्तारूढ झाल्यानंतरचे हे पहिलेच फेरबदल आहेत . त्यामुळे गेल्या वीस महिन्यांत विविध मंत्र्यांनी केलेल्या कामगिरीचे मूल्यमापन करूनच हे फेरबदल केले गेल्याचे सांगण्यात येत आहे . मंत्रिमंडळाची घडी काहीशी सावरण्याचा प्रयत्न डॉ . मनमोहनसिंग यूपीएच्या अध्यक्ष सोनिया गांधी यांनी केला असल्याचे जाणवते . अश्‍विनी कुमार ( पंजाब ) , बेनीप्रसाद वर्मा ( उत्तर प्रदेश ) , वेणुगोपाल ( केरळ ) हे तीन नवे चेहरे वगळता बाकी सर्व चेहरे जुनेच आहेत . त्यामुळेच हे फेरबदल म्हणजे जुनेच पत्ते फिरून पिसणे , असा प्रकार असल्याचे मतदेखील व्यक्त होत आहे . कृषिमंत्री शरद पवार यांनी त्यांच्याकडील काही खात्यांचा बोजा हलका करावा , अशी मागणी पंतप्रधानांकडे काही महिन्यांपूर्वी केलेली होती . त्यानुसार त्यांच्याकडील अन्न नागरी पुरवठा तसेच ग्राहक संरक्षणविषयक विभाग काढून घेऊन त्यांच्याकडे आता कृषी अन्नप्रक्रिया उद्योग अशा दोन खात्यांची जबाबदारी देण्यात आली आहे . आता अन्न सार्वजनिक वितरण ग्राहक संरक्षण हे विभाग पवार यांचेच आधीचे सहकारी राज्यमंत्री के . व्ही . थॉमस यांच्याकडे देण्यात आले आहेत . थॉमस आता या विभागाचे स्वतंत्र कार्यभार असलेले राज्यमंत्री असतील . प्रफुल्ल पटेल यांना कॅबिनेट मंत्री म्हणून बढती देण्यात आली असली , तरी त्यांच्याकडून नागरी विमान वाहतूक खाते काढून घेण्यात येऊन अवजड उद्योग विभाग देण्यात आला आहे . त्यांना त्यांच्याच खात्यात कॅबिनेट दर्जा मिळेल , अशी अपेक्षा होती ; परंतु तसे घडलेले नाही . विलासराव देशमुख यांना मात्र या फेरबदलात चांगला फायदा झाला , असे म्हणता येईल . अवजड उद्योग खात्यात फारसे काम नसल्यामुळे कंटाळलेल्या देशमुख यांनी संघटनेतदेखील काम करण्याची तयारी काही दिवसांपूर्वी पक्षश्रेष्ठींच्या कानावर घातली होती . परंतु , फेरबदलात त्यांच्याकडे महत्त्वाचे असे ग्रामीण विकास मंत्रालय आले आहे . स्वतः राहुल गांधी या खात्याच्या कारभारात रस घेत असतात , त्यामुळेच देशमुख यांना ही महत्त्वाची जबाबदारी मिळालेली असली , तरी त्यांना तेथे कामगिरी करून दाखवावी लागेल ; अन्यथा त्यांनाही सी . पी . जोशी यांच्याच वाटेने जावे लागेल . नगरविकासमंत्री जयपाल रेड्डी यांना मात्र या फेरबदलाचा फायदा झाला आहे . राष्ट्रकुल क्रीडास्पर्धांच्या आयोजनात त्यांच्या खात्यावरही बराच ठपका आला होता . त्यामुळे " त्यांना बदलणार की काय ? ' येथपर्यंत चर्चा होती . परंतु , फेरबदलात त्यांना संवेदनशील असे पेट्रोलियम खाते मिळाले आहे . हे खाते म्हणजे काटेरी मुकुटच असल्याने येथे रेड्डींची कसोटी लागणार आहे . मुरली देवरा हे भारतीय उद्योगक्षेत्रातील विशिष्ट अशा " लॉबी ' चे प्रतिनिधित्व करीत असल्यानेच त्यांच्याकडे पेट्रोलियम खाते देण्यात आले होते . आता त्यांना या खात्यातून बदलण्यात आलेले असले तरी त्यांना कॉर्पोरेट मंत्रालयाची जबाबदारी देण्यात आलेली आहे . म्हणजेच उद्योगजगताशी त्यांच्या संबंध कायम राखण्यात आलेला आहे . खराब कामगिरीमुळे बदलण्यात आलेल्या मंत्र्यांमध्ये सी . पी . जोशी , कमलनाथ , वीरभद्रसिंग , सुबोधकांत सहाय , एम . एस . गिल यांचा समावेश होतो . सी . पी . जोशी यांना राहुल गांधी यांच्या सांगण्यावरून प्रथमच लोकसभेवर निवडून येऊनही पहिल्या फटक्‍यात कॅबिनेट दर्जा देऊन ग्रामीण विकास मंत्रालय देण्यात आले होते . परंतु , त्यांच्या लहरी स्वभावाने सातत्याच्या अभावाने त्यांनी या खात्यात अपेक्षित चमक दाखविली नाही . परिणामी त्यांना बदलण्याचा निर्णय करण्यात आला . आता त्यांना महामार्ग मार्गवाहतूक हे खाते देण्यात आले आहे . अर्थात , या खात्यातदेखील त्यांना चमकदार कामगिरी करून दाखविण्याची संधी आहे . कारण देशभरात रस्तेनिर्मितीच्या महत्त्वाकांक्षी योजना सध्या चालू आहेत त्याची गती मंदावल्याने कमलनाथ यांनी त्या कामात अजिबात रस दाखविल्यानेच त्यांना या खात्यातून बदलण्यात आले आहे . कमलनाथ यांना आता नगरविकास मंत्रालय देण्यात आले आहे . हा विषय राज्यांच्या यादीतील असल्याने त्यामध्ये तसे फारसे काम नसते . क्रीडामंत्री मनोहरसिंग गिल यांनी राष्ट्रकुल क्रीडास्पर्धांच्या हाताळणी दाखविलेल्या ढिलाईची शिक्षा त्यांना मिळाली आहे . त्यांना काढूनच टाकणे अपेक्षित होते ; परंतु ते करता त्यांना कार्यक्रम अंमलबजावणी मंत्रालयासारखी किरकोळ जबाबदारी देण्यात आली आहे . गिल यांची शिक्षा क्रीडा राज्यमंत्री प्रतीक पाटील यांनाही खातेबदलात मिळाली असली तरी पाटील यांना किमान कोळसा विभागासारखी तरी जबाबदारी देण्यात आली आहे . वीरभद्रसिंग यांनाही पोलाद विभागातून हलवून अतिलघू , लघू आणि मध्यम उद्योग असे किरकोळ खाते देण्यात आले आहे . सुबोधकांत सहाय यांना पर्यटन विभागाची जबाबदारी देण्यात आलेली आहे . उत्तर प्रदेशाला काहीसे " वजन ' देण्याचा प्रयत्न या फेरबदलात अपेक्षेप्रमाणे करण्यात आला आहे . सलमान खुर्शिद यांना जलसंपत्ती अल्पसंख्याक मंत्रालयाचे कॅबिनेट मंत्री म्हणून बढती देण्यात आली . उत्तर प्रदेशातील कानपूर येथून सातत्याने निवडून येणारे श्रीप्रकाश जयस्वाल या वैश्‍य समाजाचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या नेत्यालाही कोळसा खात्यातच बढती देऊन कॅबिनेट दर्जा देण्यात आला आहे . त्याचबरोबर उत्तर प्रदेशातील कुर्मी जातीचे नेते बेनीप्रसाद वर्मा यांना स्वतंत्र राज्यमंत्री म्हणून समाविष्ट करून कॉंग्रेसने उत्तर प्रदेशात वैश्‍य , अल्पसंख्याक अन्य मागासवर्गीयांना एक संदेश देण्याचा प्रयत्न केलेला आहे . केरळमध्येही विधानसभा निवडणुका लवकरच असल्याने के . व्ही . थॉमस यांना राज्यमंत्री ( स्वतंत्र ) अशी बढती देण्यात आली , तर वेणुगोपाल यांना नव्याने संधी देऊन विद्युत विभागात राज्यमंत्री करण्यात आले आहे . वायलर रवी यांच्याकडे नागरी विमान वाहतुकीची अतिरिक्त जबाबदारी देण्यात आली आहे , तर मुस्लिम लीगचे . अहमद यांना रेल्वे खात्यातून बदलून परराष्ट्र खात्यात राज्यमंत्री म्हणून बदली देण्यात आली आहे . ममता बॅनर्जी यांच्याकडे काम करण्यास ते नाखूष होते . दूरसंचार विभागातून गुरुदास कामत यांची गृह मंत्रालयात बदली करण्यात आली आहे . ही एकप्रकारे बढतीच मानावी लागेल . नारायणसामी यांना पंतप्रधान कार्यालय आणि पर्सोनेल विभागाची लॉटरी लागली आहे . पक्षनिष्ठेचे फळ त्यांना मिळाले . दिल्लीतील तरुण नेते भावी मुख्यमंत्री म्हणून ज्यांच्याकडे पाहिले जाते , त्या अजय माकेन यांची गृहराज्यमंत्रिपदावरून बदली करून त्यांना बढती देण्यात आली आहे आता ते क्रीडा युवक कल्याण खात्याचे राज्यमंत्री ( स्वतंत्र ) म्हणून काम पाहतील . केंद्रीय मंत्रिमंडळ तरीही आज मात्र मी अगदी ठाम . . " आज नाहीच यायचं याच्या लोभस बोलण्यात आज . . कॅनडाचे आव्हानही संपल्यात जमा असले , तरी त्यांनी स्पर्धेत केनियावर विजय मिळविला आहे . न्यूझीलंडविरुद्ध त्यांना पराभवाचा सामना करावा लागला असला , तरी मुंबईत झालेल्या या सामन्यात त्यांनी न्यूझीलंडच्या गोलंदाजांचा दम काढला होता . कर्णधार आशिष बगाई आणि जिमी हन्सारा यांनी सुरेख फलंदाजीचे प्रदर्शन केले होते . केनियाने ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध केलेल्या कामगिरीपासून कॅनडाला निश्‍चित प्रेरणा घेता येईल . स्पर्धेच्या दृष्टीने काही करण्यासारखे त्यांच्या हातात नसले , तरी ऑस्ट्रेलियाला चिवट प्रतिकार करून " आयसीसी ' समोर आपला दर्जा सिद्ध करण्याचे उद्दिष्ट त्यांनी डोळ्यांसमोर ठेवले आहे . कॅनडाचा कर्णधार आशिष बगाई याने अपयशाचे खापर गोलंदाजांवर फोडले आहे . तो म्हणाला , " " आमच्या गोलंदाजीत सातत्याबरोबर अचूकतेचा अभाव आहे . नियोजनानुसार त्यांना गोलंदाजी करता आलेली नाही . ' ' चिन्नास्वामीची खेळपट्टी फिरकीस पोषक राहणार असल्यामुळे उद्याच्या सामन्यात फिरकीचे वर्चस्व नाकारता येणार नाही . कॅनडाचा जॉन डेव्हिसन स्पर्धेतील अखरेच्या सामन्यानंतर निवृत्ती जहीर करणार आहे . त्यामुळे अखेरचा सामना संस्मरणीय करण्यासाठी केनियन उत्सुक असतील . तात्यांच्या एका लेखावरून प्रेरणा घेऊन हे इथे पेश करत आहे . . मला याहू इमेल बघता येत नाही . ' Invalid XML error ' असा मेसेज येतो . मी log - in करु शकते पण मेल वाच ता येत नाही . . Internet वापरताना कधी कधी वेगळ्याच साइटला automatically redirect होते . . काल पूर्ण स्कॅन केलं , पण काही उपयोग नाही . . Spyware install करून रन केलं . @ सुड , ती प्रतिमा महाराजांची आहे , ती सिंधुदुर्ग किल्यावरजे महाराजांचे मंदिर आहे त्या मंदिरातील मुर्तिची रिप्लिका आहे अशी माहीती आहे , तज्ञांनी क्रुपया खुलासा करावा हि विनंती . सिलोन संडे ऑब्जर्वरमधे एका लंडनस्थित श्रीलंकेच्या एका ज्योतिषाबद्दल बातमी आली की त्याने घानाच्या अध्यक्षांचा हात बघून त्यांना तेल कुठे मिळेल हे सांगितले . हा ज्योतिषी अर्थातच पैशाने फारच गब्बर झाला होता . माझ्या मनात आले की आमचे अध्यक्ष श्री जयवर्धने ह्यांनी ह्या माणसाचा उपयोग केला तर किती बरे होईल ! पुणे - ' गोल्डमॅन ' म्हणून प्रसिद्ध असलेले आमदार रमेश वांजळे यांच्यामुळे गॉगल महाग झाले आहेत . . . . वांजळे यांच्यासारखी मंडळी महागडे गॉगल वापरत असल्याने त्यावर कर बसविण्याबाबतची कल्पना सुचल्याने उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी नमूद केल्याने वांजळे यांचा गॉगलही आता प्रसिद्ध झाला आहे . राज्याच्या अर्थसंकल्पात गॉगलवर 12 . 5 टक्के व्हॅट लावण्याचा प्रस्ताव मांडण्यात आला . या कराचे समर्थन श्री . पवार यांनी पत्रकारांशी बोलताना केले होते . " " आमदार वांजळे हे 25 लाख रुपयांचा गॉगल वापरत असल्याचे मला समजले . गॉगल हा काही गरिबांसाठी नाही . त्यामुळे दृष्टिदोषही दूर होत नाही . ते श्रीमंतीचेच लक्षण समजले जाते . त्यामुळे त्यावर कर बसवून राज्याच्या उत्पन्नात भर घालणे योग्यच आहे , ' ' असे समर्थन श्री . पवार यांनी केले . पवार यांचे हे वक्तव्य प्रसिद्ध झाल्यानंतर वांजळे यांच्या गॉगलकडे इतरांची पाहण्याची दृष्टी बदलून गेली . यावर वांजळे म्हणाले , " " दादांना कोणीतरी चुकीची माहिती सांगितली आहे . इतका महागडा गॉगल मी कशाला वापरेल ? मी अंगावर सोने वापरतो म्हणून , इतरही महागड्या वस्तू घालत असेल , असा समज झाला आहे . मी वापरत असलेला गॉगल फार काही महाग नाही , एवढे मात्र निश्‍चित . ' ' चष्मे , गॉगल , फ्रेम यावर सध्या पाच टक्के व्हॅट आहे . त्यापैकी गॉगलवरील कर वाढला आहे . याबाबत विक्रेत्यांनी सांगितले , की " रेबॅन ' , " पोलिस ' , " गेस ' अशा ब्रॅंडेडचे गॉगल बरेच महागडे असतात . त्यांची किंमत 2500 ते दहा हजार रुपये असते . " माऊजिंम ' चे गॉगल 12 हजाराच्या पुढे असतात . क्रोम आय , मोबलॉक अशा कंपन्यांचे गॉगल 40 हजार रुपयांच्या पुढे असतात . मात्र असे महागडे गॉगल पुण्यातील दुकानांत उपलब्ध नसल्याचेही सांगण्यात आले . इस्लामने साम्यवाद आणि भांडवलशाहीदरम्यान जी मध्यम अर्थव्यवस्था अवलंबिली आहे , यावर एक कार्यात्मक व्यवस्थेची इमारत उभारण्याकरिता तो नीतिमत्ता आणि कायदा या दोहोंची मदत घेतो . आपल्या नैतिक शिकवणीद्वारे समुदाय आणि समुदायाच्या प्रत्येक व्यक्तीस आपल्या व्यवस्थेच्या कार्यात्मक आज्ञापालनाकरिता तयार करतो . तसेच आपल्या वैधानिक शक्तीच्या माध्यमाने त्यांच्यावर अशी बंधने लागू करतो जी त्यांना या व्यवस्थेच्या कायद्याच्या चौकटीत राहण्यास आणि मर्यादांचे उल्लंघन होऊ देण्यास विवश करते . हे नैतिक तत्त्व आणि वैधानिक नियम या अर्थव्यवस्थेचे घटक आहेत तिच्या स्वभावास समजण्याकरिता यांचा सविस्तर अभ्यास करणे अत्यंत आवश्यक आहे . हिमेसभाईंना प्रचंड बहुमताने विजयी करून टाकावे . . हिमेसभाई आगे बढो , हम तुम्हारे साथ है . . श्रीनगर - हुरियत कॉन्फरन्सच्या दोन्ही गटाच्या अध्यक्षांना आज ( शुक्रवारी ) नजरकैदेत ठेवण्यात आले आहे . हुर्रियत जहाल गटाचे नेते सैयद अली शाह गिलानी यांनी दाल सरोवराजवळच्या हजरतबाल मशिद परिसरात मोर्चाचे आवाहन केल्यामुळे ही कारवाई करण्यात आली आहे . गिलानी हुर्रियत मवाळ गटाचे अध्यक्ष मिरवाईझ उमर फारुक संघटनेच्या इतर काही नेत्यांना आपापल्या घरीच नजरकैदेत ठेवण्यात आले आहे , असे अधिकाऱ्यांनी सांगितले . गिलानींच्या या मोर्चामुळे शांतता भंगण्याची शक्यता होती , त्यामुळे ही कारवाई करण्यात आली . राज्यातील सर्व राजकीय कैद्यांची सुटका करावी या मागणीसाठी मोर्चा आयोजित करण्याचे गिलानींचे प्रयत्न सलग तिसऱ्या शुक्रवारी पोलिसांनी हाणून पाडले आहेत . यापूर्वीच्या शुक्रवारी शोपियन अनंतनाग येथे गिलांनीनी अशाच प्रकारचे मोर्चे आयोजित करण्याचा प्रयत्न केला होता , परंतु त्यांना घरातून बाहेर पडण्यासच बंदी करण्यात आल्यामुळे त्यांचे प्रयत्न फसले . साधना कधी पुण्यात आलात तर वेताळ टेकडी भागाला भेट द्या . बर्‍याच वनस्पती आहेत तिथे . आणि पक्षीही आहेत बरेच . कालानुक्रमे सुरूवात करतो आहे , मी या तिसर्‍या आणि यापुढील चवथ्या भागात १९५५ पासून २००४ पर्यंतच्या कव्वाल्या निवडल्या आहेत , म्हणजे गेल्या पन्नासाहून आधिक वर्षांत चित्रपटांमध्ये कव्वालीने कसं रूप बदललंय तेही लक्षात येईल . ( १९५५ हे पहिले वर्ष नसेलही कव्वाली चित्रपटात दिसण्याचं , पण जी प्रसिद्ध आहे आणि जिचा व्हिडिओ उपलब्ध आहे अशी मला सापडलेली सर्वात जुनी कव्वाली सुरूवातीला देतो आहे , वाचकांना त्याहून जुनी प्रसिद्ध कव्वाली माहित असेल तर जरूर कळवा प्रतिसादात . तसंच मी जरी २००४ पर्यंत येउन थबकलो असेन , तरी त्यानंतरच्या वर्षांत काही चांगल्या कव्वाल्या माहित असतील त्याही नक्की कळवा , पुढच्या आणि शेवटच्या भागात त्यांचा समावेश करीन . ) जी भाषा आधीच मृत झालेली आहे , ती बोलली गेली नाही , तर त्या भाषेला काहीच फरक पडत नाही . प्रश्न : - : - नाही तर ते तसं नसेल बुवा . . . जोडिदाराचं नाही . . . पण मी माझ्याच " ह्याचं " टेस्टिंग केलं तर बिघडलं कुठं ? उत्तर - मला सांग एखादी " चविष्ट " गोष्ट तुला कराय्ला / खायला आवडते का तिचं वर्णन करायला आवडतं ते भाडखाउ ? अबे आज म्हणतोस " टेस्टिंग " झालेलं बरं . . . . . . उद्या म्हणशील " लोड टेस्टिंग " सुद्ध व्हायला हवं . मग काय " विवाह पुर्व सामुदायिक प्रणयक्रियेचे फायदे " ह्यावर भाषण देशील काय बे आँ ? अरे गाढवाच्या बु * , मला सांग विवाहापुर्वी तुझ्या जोडी दाराचं ह्ये प्र्याक्टिकल कुठं झालं असेल तर त्यातुन तुझा काय फायदा बे ? साल्या हे सांग आधी के " विवाह पुर्व " संबंध विवाहानंतरही कायम राहिले तर " विवाह बाह्य " ठरणार नाहित का ? अकलेच्या आंद्या , ते तुला कसे काय " सफल वैवाहिक जीवनाकडे " नेतील बे ? आँ ? तु काय अभिमानानं पुस्तक प्रकाशित करशील काय " माझ्या बायकोचे विवाहपुर्व समृद्ध अनुभव जीवन " ह्या विषयावर ? " तसलं " काही आधी असणं वेगळं आणि त्याल अभिमानानं मिरवणं वेगळं . तशाच प्रकारे रेस फिक्सिंग करणाऱ्यानी दिलेले टिप्स हे ज्ञान म्हणून घेण्याच्या लायकीचे नसतात - अगदी दहापैकी नऊ वेळा अचूक ठरले तरीसुद्धा ! उत्तर त्याचे ऐकुन राजा निजांतरी तो सुखावला सद्गगद हृदये पुन : पुन : हे स्वत : शीच तो पुटपुटला " ऐशा तुजसम प्रजाननांचे कौतुक वाटे मज मोठे , पीठमंडित तव टोपी पुढती रत्नजडित मम मुकुट कुठे " आता हे फक्त सलग २५ वेळा चूकता अडखळता डोळे मिटून स्पश्ट मोठ्या आवाजात म्हणून दाखवावे . नाही जमलं तर तक्रार करू नका की ही काही तरी अगम्य फसवणूक आहे . अहंकाराचा त्याग करून कमीपणा मानता आला तरच आपण जी प्रतीक्रीया दीलीत त्याचे पाइक होण्याची पात्रता मिळवलीत याचे प्रमाण मिळण्यास पूश्टी मिळेल . प्रस्तावना - श्रावण मोडक - भाषांतर पूर्ण कलम - निस्का - भाषांतर पूर्ण कलम - उदय - भाषांतर पूर्ण कलम - बोका - भाषांतर पूर्ण कलम - यशोधरा - भाषांतर पूर्ण कलम - गणपा - भाषांतर पूर्ण कलम - ज्ञानेश - भाषांतर पूर्ण कलम - मराठे - भाषांतर पूर्ण कलम - महेश हतोळकर कलम - मिलिंद कलम १० - मस्तानी - भाषांतर पूर्ण कलम ११ - प्रभो - भाषांतर पूर्ण कलम १२ - निखिल देशपांडे - भाषंतर पूर्ण कलम १३ - बद्दु - भाषांतर पूर्ण कलम १४ - श्रावण मोडक - भाषांतर पूर्ण उगमस्थान जर कोणी व्यक्ती असेल किंवा सजीव प्राणी असेल तर त्याला आपण संसर्गित व्यक्ती किंवा प्राणी म्हणू या . अशा सजीव उगमस्थानातले जंतू मारण्यासाठी सदर व्यक्ती लवकरात लवकर शोधून ( त्वरित निदान ) त्यावर त्वरित उपचार करणे आवश्यक असते . संसर्गित प्राणी - - उदा . पिसाळी रोगाचा उगम नष्ट करण्यासाठी आपण पिसाळलेला कुत्रा मारून नष्ट करतो . बर्ड - फ्लू साथ थांबवण्यासाठी कोंबडया मारून टाकतात . आता यापुढेतरी काही गडबड होऊ नये म्हणून मनातील मनात देवाची प्रार्थना करत होतो . त्या मशीनवरचा एक कॉंपोनंट संपला की एक माणूस तो घेऊन सब असेंब्लीच्या भागात घेऊन जात होता . तेथे मग सबअसेंब्ली झाल्यावर दुसरा माणूस ती घेऊन शेवटच्या असेंब्लीशॉपमधे जात होता . कुठली कार्यक्षमता आणि कसलं काय ! असे हाताने कॉंपोनंटची ने आण करुन दर माणशी उत्पादन गुणोत्तराची पार वाट लागली असणार . पवारांनी एवढी माणसे आणली कुठून हेच समजत नव्हते . मी तर माझ्या प्लॅंटमधे एवढी माणसे प्रथमच बघत होतो . स्विस बँक मध्ये लाखो करोड रुपये भ्रष्ट राजकारणी भ्रष्टाचारी लोकांनी ठेवले त्या विरुद्ध आंदोलन करणाऱ्या रामदेव बाबांना साथ द्यायची सोडून टीवी चानलवाले बाबाच कसे दोषी आहेत हे दाखवत सुटले आहेत . काळा पैसा सरकार तिजोरीत जमा झाला तर यांच्या बापाचे काय जाणार आहे . भ्रष्ट राजकारणी लोकाचे पैसे चानल वाल्यांना पोहोचले असे नाही का वाटत ? पण ती कधी अशी माणसांनी गजबजली नाहीत तर त्यांचा काय उपयोग ? > > लेखणी नाही अरे बंदूक ही शब्द माझे सोबती झुंजार मी असा आमचा निर्मळ मनाचा उमदा मित्र , ह्याचे आयटीतल्या मुलीने कसे वाटोळे केले , बघा . या एका उदाहरणावरून तुम्हाला सहज कळले असेल , की जगातले सगळे प्रॉब्लेम्स आयटीतल्या बायकांमुळे झालेले आहेत . " देतो , देतो , दोन दिवसात नक्की देतो . " ओशाळलेला चेहरा घेऊन तो मुलगा त्याच्या दुचाकीवर बसून निघून गेला . ३८ ) मेदिनीय ज्योतिष काय प्रकार आहे ? मेदिनीय ज्योतिष म्हणजे देश , प्रांत यांचे भवितव्य सांगणारी ज्योतिष शाखा . यात हवामान , राजकीय बदल , सामाजिक स्थित्यंतरे , सृष्टी - चमत्कार , क्रांती , भूकंप , युद्धे , दंगली . गोष्टींचा मागोवा घेतात . यात देश , प्रांत , शहर , राजकीय पक्ष यांना सुद्धा राशी बहाल केल्या आहेत . यात पानशेतच्या धरणफुटीची कुंडली , मंत्रीमंडळाच्या शपथविधीची कुंडली , वास्तुप्रवेशाची कुंडली . बाबींचा सामावेश असतो . ते प्लेट वर डीलर चे नाव असते त्याबद्दल चा नियम काय आहे ? ) माझा फोनही याकाळात बिझी असेल . तेव्हा फोन घेतला नाही म्हणून सतत करायचा नाही . एसएमएस पाठवायचे नाहीत . इग्नोरच केले जातील . फोन बिझी असला तर मी क्रिकेटवर चर्चा करतोय असे समजून गप्प बसायचे . वॉशिंग्टन - लिबीयाचे हुकूमशहा मुअम्मर गडाफी यांनी लिबीयात शस्त्रसंधीची घोषणा करून विविध शहरांतील सैन्य मागे घ्यावे आणि सत्तेवरून पायउतार व्हावे , असा आवाहनवजा इशारा अमेरिकेच्या परराष्ट्र मंत्री हिलरी क्लिंटन यांनी दिला आहे . राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा यांनी गडाफी यांना लिहिलेल्या पत्रात हा संदेश देण्यात आला आहे . या विषयी बोलताना क्लिंटन म्हणाल्या , ' ' गडाफी यांनी या पत्राचा सन्मान ठेवत लवकरात लवकर निर्णय घ्यावा . तसेच त्यांच्या सैन्याने हिंसाचार थांबवून शस्त्रसंधीची घोषणा करावी . गडाफी यांनी लिबीयाच्या अध्यक्षपदावरून पायउतार व्हावे . ' ' तिथे कॉफी मशिन असेल ना ? बाकी काय तयारी करावी लागेल ? मी परत आपल्याला एकच साधा प्रश्न विचारतो : " आपल्याला हिंसा ही कम्यूनिस्टांसकट कोणी ही केली तरी अमान्य आहे आणि त्यासंदर्भात समान न्याय लागावा असे वाटते की फक्त तथाकथीत हिंदूंनीच केलेली हिंसेला न्याय मिळावासा वाटतो " ? सोड्याची जाहिरात म्हणजे तरी खूपच प्रत्यक्ष झाली . पत्त्यांच्या क्याटची जाहिरातसुद्धा पाहिलेली आहे . प्रकाशचित्र स्पर्धेसाठी १० तारे आहेत . तिथे तुम्ही सर्व प्रवेशीकांना तुमचे rating देउ शकता . वर लिहिलं आहे ते ईतर स्पर्धांसाठी आहे . अवांतरः जर्मनीत ओमाला आजी म्हणतात ' तसेच ओबामाला आजोबा म्हणतात काय ? बाकी मुलं हे जे काही आगाऊ बोलतात ते त्यांनी घरातच कधीतरी ऐकलेलं असतं . . . . घ्या ! लग्न ठरल्यानंतर माधवी एकदाच भेटली होती , गदग मध्ये डोसा खाल्ला आणि मग प्रभातला डिडिएल्जे पाहिला होता . मी पहिल्यांदाच एखाद्या तरुण मुलीच्या एवढा जवळ बसलो होतो . सगळा पिक्चर हात तिच्या खुर्चीच्या पाठीवर ठेवुन पाहिला होता . जाम मुंग्या आल्या होत्या हाताला , आणि हात तिच्या खांद्यावर ठेवायचा काय जवळ न्यायचा पण धीर झाला नाही . तिनंच एक दोन वेळा ओढणी मागं पुढं करताना माझ्याकडे टाकली होती . एवढाच काय तो रोमान्स , नंतर वाटलं यापेक्षा माझ्या स्कुटीवर फिरुन आलो असतो तर बरं झालं असतं . पण नंतर भेटायचा काही चान्सच आला नाही . माझ्यापुढे प्रश्न होता हनिमुनबद्दल , माधवीला विचारायची सोय / डेअरिंग नव्हती , आईकडं एकदा महाबळेश्वरच्या बुकिंग बद्दल विषय काढला तर तिनं साठेकाकांच्या मार्फत मला इशारा दिला होता . साठेकाका म्हणाले होते ' अरे तुमच्या नव्या आयुष्याची सुरुवात , अशी कुठंतरी घाणेरड्या नको तसल्या लोकांनी वापरलेल्या भाड्याच्या खोलीत काय करायची रे स्वताचं घर आहे , तुझ्या स्वताच्या कष्टानं घेतलं आहेस , त्याच्या वास्तुपुरुष आशिर्वाद देईलच . या तोडग्याला माझ्याकडे काहि पक्का उपाय नव्हता आणि त्यानंतर आईनं दोन दिवसात ती लग्नानंतर दिवस भागवतसप्ताहासाठी पंढरपुरला जाणार असल्याचं सांगितलं होतं , लाडोबा पण राष्ट्रिय सेवा योजनेच्या शिबिराला जाणार होती १५ दिवस . हा माझ्यासाठी जवळपास चक्रव्युह होता , फक्त दुस - या बाजुनं उघडा असणारा . लाडोबा मात्र नियमित बातम्या पुरवायचं काम करायची . तिला हे सगळं थ्रिलिंग वाटत होतं . मुंबई - गेल्या पाच महिन्यांपासून पश्‍चिम उपनगरांतील बॅंका आणि पतपेढ्यांवर अतिशय योजनाबद्ध दरोडे घालणाऱ्या टोळीतील दोघा जणांना चारकोप पोलिसांनी अटक केली . या दोघांनी त्यांच्या साथीदारांसह मालाड येथील मॉडर्न पतपेढी , बोरिवली येथील एचडीएफसी बॅंक आणि चारकोप येथील सारस्वत बॅंकेवर दरोडा घातल्याची कबुली दिली आहे . या दरोडेखोरांकडून पोलिसांनी हत्यारे आणि गुन्ह्यात वापरलेली वाहने जप्त केली असून त्यांच्या अन्य साथीदारांचा शोध सुरू आहे . कांदिवली पूर्वेला जुन्या लिंक रोडवर हिंदुस्तान नाका येथे असलेल्या सारस्वत बॅंकेवर दोन दिवसांपूर्वी तिघा शस्त्रधारी दरोडेखोरांनी दरोडा घालून 20 लाख 50 हजार रुपयांचा ऐवज लुटला होता . बॅंकेत सुरक्षाविषयक योग्य ती काळजी घेण्यात आली नसल्याने दरोडेखोरांचे फावल्याचे बोलले जात होते . पश्‍चिम उपनगरांत गेल्या काही महिन्यांत झालेल्या दरोड्याच्या चौथ्या घटनेनंतर या परिसरातील सामान्य नागरिकांत भीतीचे वातावरण निर्माण झाले होते . कायदा सुव्यवस्था विभागाचे सहपोलिस आयुक्त रजनीश सेठ यांनी या घटनेची गंभीर दखल घेतली होती . उत्तर प्रादेशिक विभागाचे अतिरिक्त पोलिस आयुक्त रामराव पवार यांच्या नेतृत्वाखाली एका विशेष पथकाची स्थापना करण्यात आली होती . या पथकाने दरोड्याच्या घटनेनंतर अवघ्या चोवीस तासांत या टोळीतील दोघा दरोडेखोरांना जेरबंद केले . त्यातील एकाचे नाव सोनू असल्याचे वरिष्ठ पोलिस अधिकाऱ्याने सांगितले . मालाडच्या मॉडर्न पतपेढीवर 21 जून रोजी ; तसेच बोरिवलीच्या एचडीएफसी बॅंकेवर 30 ऑक्‍टोबरला पडलेल्या दरोड्यांच्या गुन्ह्यांत आपला सहभाग असल्याची कबुली या दोघांनी दिली आहे . दरोडेखोरांनी या दोन्ही बॅंकांतून अनुक्रमे 31 28 लाख रुपयांची रक्कम चोरून नेली होती . आतापर्यंत उघडकीस आलेल्या तीन मोठ्या दरोड्यांच्या घटनांत तब्बल 79 लाख 50 हजारांची रोकड या दरोडेखोरांनी लांबविली होती . या दरोडेखोरांच्या आणखी काही साथीदारांचा शोध अद्याप सुरू असून लवकरच ते पोलिसांच्या ताब्यात असतील असा विश्‍वास या अधिकाऱ्याने व्यक्त केला . दरम्यान , अटक केलेल्या या आरोपींना उद्या ( ता . 14 ) सकाळी बोरिवली येथील न्यायालयासमोर हजर करण्यात येणार आहे . केंद्रीय राखीव पोलीस दलाच्या जवानांवरील नक्षलवाद्यांच्या निर्घृण हल्ल्याच्या पार्श्र्वभूमीवर या हल्ल्याची जबाबदारी एकमेकांवर ढकलण्याचा जो प्रकार सुरू झाला आहे तो लाजिरवाणा आहे . या हल्ल्याच्या आधल्याच दिवशी केंद्रीय गृहमंत्री पी . चिदंबरम यांनी आपल्या लालगढ दौऱ्यात " बक स्टॉप्स विथ चीफ मिनिस्टर ' अशी आलंकारिक भाषा वापरून नक्षलवाद्यांची समस्या हाताळण्याची जबाबदारी पश्चिम बंगालची आहे असे जाहीर करून स्वतः काखा वर केल्या . अमेरिकेचे दिवंगत अध्यक्ष हेन्री ट्रूमन यांच्या टेबलावर म्हणे पाटी असे की " बक स्टॉप्स हिअर ! ' म्हणजे " या पलीकडे आणखी कोणाला जबाबदार धरता येणार नाही ' . चिदंबरम यांनाही आपल्या व्यासंगाचे दर्शन घडवण्याचा मोह झाला आणि बुद्धदेव यांच्यावर नक्षलवादासंदर्भातील कारवाईची जबाबदारी ढकलून ते मोकळे झाले . त्यानंतर छत्तीसगढमध्ये सीआरपीएफ जवानांचे भीषण हत्याकांड घडले तेव्हा राज्य सरकारचे कारवाईचे नियोजन फसल्यानेच ही दुर्घटना घडली असे ते सांगू लागले आहेत . पश्चिम बंगालमध्ये डाव्यांचे आणि छत्तीसगढमध्ये भाजपाचे सरकार असल्याने नक्षलवादाचा प्रतिकार करण्याची जबाबदारी राज्य सरकारवर ढकलण्याचा प्रयत्न चिदंबरम करीत आहेत हे उघड आहे . देश नक्षलवादाच्या धगीने होरपळत असताना , आपले शेकडो जवान नाहक बळी जात असताना चतुर चिदंबरमना त्यात राजकारण सुचते आहे . लालगढमध्ये जाऊन ते नक्षलवाद्यांना चर्चेसाठी आमंत्रण देऊन आले होते . त्यांना " भेकड ' संबोधून उघडउघड चिथावणीही दिली . त्याचा परिणाम दुसऱ्याच दिवशी दंतेवाडामध्ये दिसला . आता एवढ्या मोठ्या हत्याकांडानंतरही जर केंद्रीय गृहमंत्री केवळ राज्य सरकारवर खापर फोडून नामानिराळे राहाणार असेल , तर ती शरमेची बाब आहे . नक्षलवाद्यांच्या नायनाटासाठी लष्कर पाठवण्याची केंद्राची अद्यापही तयारी नाही . हवाई दलाचे प्रमुख पी . व्ही . नाईक काल म्हणाले की अशा प्रकारच्या छोट्या टप्प्यातील युद्धाचे प्रशिक्षण तिन्ही सेनादलांना कधी मिळालेलेच नाही आणि त्यांची साधनसामुग्रीही दूरवरच्या शत्रूचा नायनाट करण्यासाठीच आहे . म्हणजे नक्षलवाद्यांच्या जबड्यामध्ये सीआरपीएफला द्या , आम्ही फक्त सीमेपलीकडील शत्रूशी लढू असेच ते सुचवीत आहेत . नक्षलवादाशी लढण्यासाठी केंद्रीय राखीव पोलीस दलाच्या जवानांना पुढे केले जात असले , तरी शेवटी त्यांच्याही काही मर्यादा आहेत . लष्कराच्या तुलनेत निमलष्करी दलांपाशीची साधनसामुग्री दुय्यम दर्जाची अपुरी आहे . आघाडीवर पाठवल्या जाणाऱ्या जवानांना त्या खडतर परिस्थितीत लढण्याचे पुरेसे प्रशिक्षणही मिळालेले नसते . दांतेवाडामध्ये जे हत्याकांड झाले , त्यात नक्षलवाद्यांनी पेरलेल्या भूसुरुंगामध्ये जवानांच्या सुरुंगविरोधी वाहनाच्या चिंधड्या उडाल्या . धड प्रशिक्षण नाही , अत्याधुनिक उपकरणे नाहीत , शस्त्रे नाहीत अशा परिस्थितीत गृह मंत्रालय केवळ बटालियनमागून बटालियन वाढवत सुटले आहे . नक्षलवादाशी लढण्यासाठी सीआरपीएफमधून " कोब्रा ' बटालियन तयार केली गेली . दलाच्या 720 बटालियनमध्ये आणखी पस्तीस बटालियनची भर घातली जाणार आहे . केवळ मनुष्यबळ वाढले म्हणजे दलाची ताकद वाढली असे मानणे चुकीचे आहे . त्यांच्यापाशी जर अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रे नसतील , संपर्क यंत्रणा नसेल , अभेद्य वाहने नसतील , तर नवी नोकरभरती करतानाच सरकार या जवानांचे जणू " डेथ वॉरंट ' काढते आहे असेच म्हणावे लागेल . केंद्रीय राखीव पोलीस दल आणि राज्य पोलीस दले ही नक्षलवाद्यांसारख्या क्रौर्याची परिसीमा दाखवणाऱ्या नरराक्षसांसाठी " सॉफ्ट टार्गेट ' ठरली आहेत . इकडे दिल्लीत गुबगुबीत खुर्चीत बसून वातानुकूलित गार वातावरणात निर्णय घेतले जात आहेत , आणि तिथे दुर्गम जंगलामध्ये उन्हा तान्हात महिना दहा हजार रुपये पगारावर सीआरपीएफचा जवान मृत्यूशी झुंज देतो आहे . इकडे टेबलावर नकाशे पुढे मांडून सांगितली जाणारी पुस्तकांतली नीती आणि प्रत्यक्ष परिस्थिती यांच्यातील महद्‌अंतर जवानांच्या जिवावर उठते आहे . नक्षलवादी सापळे रचीत जात आहेत आणि निमलष्करी जवान आणि त्यात बळी जात राहिले आहेत . विश्ववंदिता पुढे येते पण प्रतिपदेच्या चंद्रकोरीसारखा वाढत जाणारा चेहरा ? ? ? चोचवलेली काकडी गाळणीवर टाकून ठेवा म्हणजे काकडीतलं पाणि पूर्णपणे निथळून जाईल . तसंच दही पण साधारण १५ मिनीटे गाळणीवर ठेवा किंवा फडक्यात बांधून ठेवा . दह्यात पाणि अजिबात राहता कामा नये . मग काकडी , कोबी , भोपळी मिरची आणि डाळींबाचे दाणे एकत्र करा . दही मिसळायच्या अगोदर मीठ , साखर आणि मिरपूड घाला . मग हलक्या हाताने त्यात दही मिसळा . एका छान बाऊलमध्ये ( बोल म्हणायचं ) काढून घेऊन उरलेले डाळींबाचे थोडे दाणे वरून पसरवा . मग फ्रिजमध्ये छान चिल्ड करायला ठेवा . हो खूप मज्जा आली . वर्षांनंतर वविला हजेरी लावली होती . . मज्जा आली . . फोटू मस्तच काढलायस . . . नुसता कॅमेरा चांगला असून उपयोग नसतो . . फोटूग्राफरबी झ्याक लागतोय . नाहीतर ते विंग्रजीत म्हणतात ना " फूल विथ टूल इज स्टिल फूल " . भारतावर पाकने पुन्हा हल्ला केला तर भारत पाकशी युध्द करेल हे अमेरिका का सांगत आहे ? भारतातल्या कुठल्या नेत्याने अमेरिकेला तसे सांगितले आहे का ? हे अमेरिकेतलेतज्ञ भलतेच उचापती दिसतात . ते पाक आणि आपल्यात काळगत लावून देतील ती मग गम्मत पाहत बसतील किंवा त्यांचा फायदा बघतील . त्यांना सांगायला पाहिजे कि तुमच्याकडे पुन्हा / ११ होणार नाही याची काळजी घ्या . कथानकाचा थांग लागे पुढे तीळभर , गहूभर मागे ' मार्गी ' झाली म्हणता म्हणता क्षणात ' वक्री ' होई . . संथ चालते मालिका ही . . . अतिशय सुंदर ! आणि एकाच बैठकीत वाचायला मिळाले याचाही आनंद जास्तच आहे ) " परदा नही जब कोई खुदासे , बंदोंसे परदा करना क्या ? जब . . . . . . . . " एक सुपरिचित हिंदी गाणे . यांतील अर्थहीनता लक्षांत घ्या . तार्किकदृष्ट्या खुदा सर्वज्ञ असल्यामुळे त्याच्यापुढे पडदा असून नसून सारखाच . त्यामुळे त्याच्या समोर पडदा असण्याची गरज नाही हे समजण्यासारखे आहे . पण बंद्याच्या मनांत पाप येऊ शकते म्हणून त्याच्यासमोर पडदा पाहिजे . त्यामुळे खुदासमोर पडदा नाही हे बंद्यासमोर पडदा ठेवण्याचे समर्थन होऊ शकत नाही . आज मी कोणती साडी नेसू हो ? कुठलेही उत्तर ह्यांच्या पसंतीस येणार नाही . सिलोन संडे ऑब्जर्वरमधे एका लंडनस्थित श्रीलंकेच्या एका ज्योतिषाबद्दल बातमी आली की त्याने घानाच्या अध्यक्षांचा हात बघून त्यांना तेल कुठे मिळेल हे सांगितले . हा ज्योतिषी अर्थातच पैशाने फारच गब्बर झाला होता . माझ्या मनात आले की आमचे अध्यक्ष श्री जयवर्धने ह्यांनी ह्या माणसाचा उपयोग केला तर किती बरे होईल ! खालच्या रबर मॅटस् बदलायच्या आहेत . नवीन वजनं आणायला झाली आहेत . एकदा व्यायामशाळेला रंग देवून घ्यायचा आहे . शिवाय मुलांना फीची आठवण करून द्यायची आहे . दोन वेळा वजनं आणायला म्हणून मुंबई ला जाण्यासाठी पंचवटीचं रिझर्वेशन केलं पण दोन्ही वेळा गेलेच नाहीत . पुर्वी सारखं हल्ली लिखाणही होत नाही . हिंदू परंपरेने नैतिक अनिवार्यतेच्या संदर्भात सोयिस्करपणे विभागलेल्या प्रतिक्रिया देण्यास नेहमीच परवानगी दिलेली आहे हाच मूळ मुद्दा होय . त्यात बरोबर आणि चूक यांची काटेकोर सर्वमान्य व्याख्या कुठेच नाहीं . इष्ट अंतिम परिणाम हेच ध्येय नजरेसमोर असल्यामुळे नैतिकतेची कास सोडली नाहीं तरी तिचे व्यावहारिक दृष्टीकोनातून अवमूल्यन नक्कीच केले जाते . हिंदू आचारसंहितेत नियम असलेला ' धर्म ' हा नमुना म्हणून सर्वांना दाखवायचा चेहरा आहे आणि व्यावहारिक नियमांचे एक खासगी शहाणपणही आहे . धर्माला हिंदू लोक ' अंगिकारण्याची तत्वे ' म्हणून स्वीकारतात आणि तर व्यावहारिक नियमांना कांहींतरी मिळविण्यासाठी अवलंबतात . याचा परिणाम होतो हिंदूंच्या व्यवहारातील सापेक्षता , कुठल्याही गोष्टीकडे पहाण्यातील लवचिकता किंवा एकाद्या मोठ्या उद्देशासाठी कर्मठपणात जरूर ती काटछाट करण्याची तयारी ! समाजातले आपले स्थान , आपली सत्ता आणि आपली श्रीमंती या निकषांवर मापलेले आपले यश हे सर्वात महत्वाचे ! यश हे नैतिक चोखंदळपणापेक्षा केंव्हांही श्रेष्ठ ! याविरुद्ध अपयश म्हणजे नैतिक विटंबना ! कारण अपयश म्हणजे वाया गेलेले प्रयत्न , अक्षम्य वंध्यत्व , हुषारीचा आणि कल्पकतेचा अभाव आणि व्यावहारिक शहाणपणाची कमतरता ! < < ते पहिले पाऊल तुझ्या अस्तित्वाचे बाकी सारे " ठसे " करून गेलीस < < वॉशिंग्टन - मुंबईवर दोन वर्षांपूर्वी झालेल्या हल्ल्याचे कारस्थान रचणाऱ्या डेव्हिड हेडलीबद्दल त्याच्या पत्नींकडून मिळालेली माहिती खरोखरच त्रोटक स्वरूपाची होती , असा कांगावा अमेरिकेने आजही सुरू ठेवला . अमेरिकन पोलिसांना मिळालेली माहिती वेळीच भारताला पुरविण्यात आली असती , तर हेडलीला अटक करून हल्ला टाळता आला असता , हा भारताचा आक्षेप अमेरिकेने अजूनही मान्य केलेला नाही . " आम्हाला हेडलीबाबत निश्‍चित माहिती मिळाली असती , तर ती आम्ही तेव्हाच भारताला दिली असती . मात्र , अतिशय विस्कळित स्वरूपात हेडलीच्या कारवायांबद्दल त्याच्या दोन्ही पत्नींनी आम्हाला सांगितले . त्या माहितीची संपूर्ण तपासणी आम्ही आमच्या पद्धतीने केली ; मात्र काहीच तथ्य आढळल्याने भारताला धोक्‍याची जाणीव करून देता आली नाही , ' ' असे अमेरिकेच्या राष्ट्रीय सुरक्षा समितीचे उपसल्लागार बेन ऱ्होड्‌स यांनी आज येथे म्हटले . अमेरिकेचे अध्यक्ष बराक ओबामा यांच्या नियोजित भारत भेटीची रूपरेषा पत्रकारांना सांगत असताना त्यांनी हे स्वतःचे समर्थन केले . भारताचे गृहसचिव जी . के . पिल्ले यांनी कालच अमेरिकेच्या असहकाराबद्दल नाराजी व्यक्त केली होती . ती फेटाळून लावीत ऱ्होड्‌स म्हणाले , " " आतापर्यंत अमेरिकेने कोणतीच महत्त्वाची माहिती दडवून ठेवली नाही . जी काही त्रोटक माहिती मिळाली , त्यावरून भारताला आम्ही इशारा दिला होता . तो हल्ल्याच्या तपशिलाबाबत पुरेसा नसला , तरी हेडलीबाबत पुरेसा होता . खरेतर हा इशारा दिल्यानंतर हेडली भारतात येऊ पाहात होता , त्या वेळी त्याला आम्हीच प्रवेशासाठी साह्य केले , जेणेकरून भारतीय अधिकाऱ्यांना त्याला पकडता यावे त्याची चौकशी करता यावी ; तथापि तो त्या वेळी भारतातून निसटून गेला . हा आमचा दोष नाही . ' ' " मुंबईवर हल्ला झाल्यानंतरच हेडलीबद्दल आम्हाला अधिक माहिती मिळाली आणि त्यास अटक करता आली . त्यानंतरही आम्ही गुप्तचर विभागाचे संचालक जेम्स क्‍लॅपर यांच्या आधिपत्याखाली परत एकदा हेडलीच्या पत्नींनी दिलेल्या माहितीची शहानिशा केली . त्या वेळीही त्या माहितीत खास , महत्त्वाचे असे कोणतेही तपशील आढळले नाहीत , ' ' असे ऱ्होड्‌स यांनी सांगितले . मुंबई - साऱ्या जगाचे लक्ष लागलेल्या मुंबई हल्ल्याच्या खटल्यातील अभियोग पक्षाचे साक्षी - पुरावे नोंदविण्याचे काम आज अखेर 158 व्या दिवशी संपले . सहा महिन्यात 610 साक्षीदारांच्या जबानी घेऊन अभियोग पक्षाने एक वेगळाच विक्रम केला आहे . यानंतर आरोपी कसाबचा जबाब शुक्रवारी न्यायालय नोंदविणार आहे . मुंबई पोलिसांनी जिवंत पकडलेला एकमेव पाकिस्तानी आरोपी अजमल कसाबसह आरोपी फहीम अन्सारी सबाउद्दीन शेख यांच्यावर भारताविरुद्ध युद्ध पुकारल्याचा प्रमुख आरोपासह एकूण 86 आरोप न्यायालयाने दाखल केले आहेत . तसेच कटाची आखणी पाकिस्तानमध्ये झाल्याचेही अभियोग पक्षाला सिद्ध करायचे आहे . एकूण बारा गुन्हे नोंदविण्यात आले असून पोलीस अधिकारी हेमंत करकरे , अशोक कामटे विजय साळसकर यांच्यासह कसाबला पकडणारे तुकाराम ओंबळे यांच्या हत्येचा गुन्हाही आहे . एकूण 166 निष्पाप यामध्ये मृत्यू पावले असून 238 हून अधिक अभियोग पक्षाच्या वतीने एकूण 1610 कागदपत्रे दाखल करण्यात आली असून 1100 च्या वर मुद्देमाल न्यायालयात जमा करण्यात आला आहे . एकूण 610 साक्षीदारांपैकी सुमारे 300 साक्षीदारांची जबानी थेट तर 310 जणांची प्रतिज्ञापत्राद्वारे नोंदविण्यात आली . याशिवाय न्यायालयाने सहा साक्षीदारांची जबानी नोंदविली . यामध्ये एनएसजी कमांडोंचाही समावेश होता . याशिवाय डीएनए अहवाल , एफबीआयचे अधिकारी , अमेरिकेतून व्हिडीओ कॉन्फरन्सिंग , मोबाईल , सीसीटीव्ही , जीपीएस असे अद्ययावत पुरावे अभियोग पक्षाने दाखल केले आहेत . चालू वर्षी फेब्रुवारीमध्ये ( ता . 25 ) तीन आरोपींसह पाकिस्तानमधील 35 फरार आरोपी नऊ मृत अतिरेक्‍यांवर पोलिसांनी आरोपपत्र दाखल केले होते . यामध्ये लष्कर तोयबाचा प्रमुख झाकी उर रहमान लाख्वीसह पाकिस्तानमधील लष्करचा अधिकारीही आहे . 15 एप्रिलला खटल्याचे कामकाज आर्थर रोड येथील न्यायालयात कडकोट सुरक्षा व्यवस्थेत सुरू झाले होते . मात्र त्यावेळेस कसाबचे पूर्वीचे वकिल अब्बास काझमी यांनी त्याच्या अल्पवयीन असल्याचा दावा केला होता . त्यानंतर 8 मे ला प्रत्यक्ष खटला सुरू झाला . आज विशेष सरकारी वकिल उज्वल निकम यांनी साक्षी नोंदविण्याचे काम संपल्याचे विशेष न्या . एम एल टहलियानी यांच्यापुढे जाहीर केले . आज झालेल्या अंतिम तीन साक्षीदारांमध्ये अतिरिक्त पोलीस आयुक्त देवेन भारती , मुख्य तपासअधिकारी अशोक दुराफे हवालदार प्रशांत वालावलकर यांची जबानी नोंदविण्यात आली . दुराफे यांनी बेकायदेशीर कारवायांसाठी भारती यांच्याकडे प्रस्ताव दाखल केला होता . तसेच 11288 पानांचे आरोपपत्र पूर्णपणे वाचल्याचा दावाही दुराफे यांनी उलटतपासणीत केला . भारती यांनी आरोपींवर खटला चालविण्यासाठी आवश्‍यक लागणाऱ्या प्रस्तावांवर समंती दिली होती . पोलिसांनी पहिल्यांदा दिलेल्या आरोपपत्रामध्ये कसाबचा पत्ता भारतातील देण्यात आला होता मात्र काही दिवसांनी हे आरोपपत्र बदलून नव्या आरोपपत्रामध्ये कसाबचा पत्ता पाकिस्तानमधील दिला , असे आरोपी फहीमने उलटतपासणीत सांगितले . तसेच किती साक्षीदारांनी फहीमला ओळखपरेडमध्ये ओळखले याची माहितीही दुराफे देऊ शकले नाही . ऍड . पवारसह सबाउद्दीननेही उलटतपासणी घेतली . कसाबचा जबाब शुक्रवारी अभियोग पक्षाचे कामकाज आज संपल्यानंतर येत्या शुक्रवारी ( ता . 18 ) आरोपी कसाबचा जबाब न्यायालय नोंदविण्यास प्रारंभ करणार आहे . दरम्यान , कसाब मानसिक शारिरीक रित्या अस्वस्थ असल्याचा दावा आज ऍड . पवार यांनी केला . फौजदारी दंड संहितेच्या कलम 313 नुसार अभियोग पक्षाचे साक्षी घेण्याचे काम संपल्यानंतर सर्व आरोपींचा जबाब न्यायाधिश नोंदवितात . यानुसार कसाबचा जबाब नोंदविण्यात येईल . मात्र ऍड . पवार यांनी कसाबच्या तब्येतीची तपासणी करण्याची मागणी केली . कसाबशी माझे बोलणे झाले असून तो शारीरीक मानसिक रित्या तंदरुस्त नसल्याचे दिसत आहे . त्यामुळे त्याची वैद्यकीय तपासणी केल्यानंतर जर तो ठीक असेल तरच त्याचा जबाब घ्यावा , अशी मागणी त्यांनी केली . या मागणीला निकम यांनी विरोध केला . न्या . टहलियानी यांनी कसाबला न्यायालयात उभे करुन , तब्येत कशी आहे , ताप आहे का , उलटी होते का , जेवण व्यवस्थित आहे का , अशी चौकशी केली . या प्रश्‍नांची उत्तरे कसाबने एका शब्दात दिली . यानंतर शुक्रवारी तुझा जबाब नोंदवायचा का , असे न्यायालयाने विचारले . त्यावर चालेल , असे तो म्हणाला . पवार यांनी कसाबची वैद्यकीय कागदपत्रे तपासण्यासाठी देण्याची मागणी न्यायालयाकडे केली . हेडलीसाठी लेटर एफबीआयच्या ताब्यात असलेले आरोपी डेव्हिड हेडली तहव्वूर राणा यांच्याविरोधातील माहिती अमेरिकन न्यायालयातून मिळविण्यासाठी लेटर रोगेटरीचा अर्ज ( विनंतीपत्र ) न्यायालयात दाखल करणार असल्याची माहिती आज निकम यांनी विशेष न्यायालयाला दिली . लेटर रोगेटरीमुळे शिकागो न्यायालयातील माहिती भारत सरकारला मुंबई पोलिसांना मिळू शकेल . भाव प्रधान - ज्या वाक्यात क्रियेच्या वैशिष्ट्यावर भर असतो , जिथे कृतिकडे दुय्यम नजरेने पाहिले जाते ते ' भावप्रधान वाक्य ' . चिऊनी करुन पाहिली आहे ही कृती आणि त्याचे फोटो तिने सिंगापुरातील बाफवर टाकले आहे . लवकर जा आणि पाहून या . प्रमाणीकरणाबद्दल माझे मत मी अन्यत्र दिलेलेच आहे . दूरपर्यंत व्यापार , माहितीचा प्रसार करणारी पत्रकारिता , भरपूर साहित्याचे लेखन - वाचन , शालेय शिक्षणासाठी उत्कृष्ट पाठ्यपुस्तकनिर्मिती , या सर्वांसाठी मोठे क्षेत्र असल्यास बरे . हे सर्व करण्यासाठी संपर्कबोली असल्यास फार सोयीचे . हीच प्रमाणबोली . दस्तऐवजांसाठी प्रमाण असे प्रमाणलेखन उपलब्ध असणेसुद्धा सोयीचे . आता हे प्रमाण म्हणून कुठली बोली निवडावी ? याबद्दल मला अंततोगत्वा ठाम मत नाही . परंतु हल्ली प्रमाणित झालेली शिवशाही - पेशवाईतली बोली अधिक समावेशक करण्यासाठी त्या मानाने कमी प्रयास लागतील . खर्च कमी लागेल . यात अस्मिताभंगही फार नाही . फुले किंवा अंबेडकरांनी प्रमाणित मराठी बोलीत बहुजनांची अस्मिता वधारली , घटवली नाही . प्रमाणित बोलीवर प्रभुत्व मिळवले , की ती मुळातल्या उपसमाजापेक्षाही अधिक " आपली " होऊ शकते . जाचक राहात नाही . हा हिशोब सर्वात फायदेशीर आहे मी लोकांना पटवले पाहिजे . नाहीतर अन्य कोणी मला ( आणि अन्य लोकांना ) पटवले पाहिजे . हीच लोकशाही . येथे कुणी राजा आल्फ्रेड , डॉक्टर जॉनसन , किंवा ऑक्स्फोर्ड विद्यापीठ स्वतःहून प्रमाणीकरणाचा हक्क घोषित करू शकत नाही . वाचक हो , आधीच स्पष्ट करतो , मला कायद्या च्या कलमां बद्दल काहीच माहीत नाही . प्रकाश घाटपांडे साहेबांच्या " ज्योतिषा कड़े जाण्यापूर्वी " ही समस्त शृंखला वाचून काढ़ली . त्यांचे अध्ययन आणि अभ्यास खरंच वाखाणण्या सारखं आहे . त्यांनी आपल्या एका लेखात लिहीले आहे कि " जेव्हां मनुष्य परिस्थितिमुळे खचून जातो , तेव्हां तो ज्योतिषा कड़े वळतो , आणि ह्या " प्रोसेस " मधे त्याचा खिसा चांगलाच हल्का होऊन बसतो " , तेव्हां हा प्रश्न मनात उदभवला कि ह्याच परिस्थितित मनुष्य डॉक्टर कडे पण जातो . . पण मग त्याचा अन्दाज चुकला किंवा इस्पितळ कड़ून काही चूक झाली तर त्याला उपभोक्ता संरक्षण कायद्या खाली कोर्टात नेता येते . . . मग ज्योतिष सुद्धा आपल्या यजमाना कड़ून चांगलेच पैसे मोजतो मग त्यावर पण उपभोक्ता संरक्षण कायदा बसतो का ? ( ) ज्योतिषाचे भाकित चुकले तर " उपभोक्ता " चे पैसे तर वाया गेले . ( ) पैसे घेऊन " सेवा " देणे हा तर सरळ - सरळ " उपभोक्ता - सेवादार " चा मामला आहे कि नाही ? ( ) डॉक्टर , इस्पितळ , शाळा - कालेज , टेलीफ़ोन , वीज आदींप्रमाणे ज्योतिष पण ह्या कायद्यात आहेत काय ? ( ) समजा आहेत तर ते यजमानाला दानाची " पावती " देतात का ? ( ) आणि समजा कायद्यात बसत नाहीत , तर कां नाहीत ? नाकात मुरणी , कानात कुडक्या पायात पैंजण नी कमरेला छल्ला , पाहूनी ऐसे रुप तुझे अवचित तो आला , भले शाब्बास ! ! ! मायबोलीकर आता मायबोलीबरोबरच ब्लॉगविश्व पण गाजावायला लागले की . . मस्त वाटलं ही बातमी ऐकुन . . पण ही सत्यघटना आहे का ? त्या मुलीच्या आईची प्रतिक्रिया काय होती ? : निशाएवढीच मुलगी असलेली विचारमग्न आई बाहुली : ग्रंथस्नेहची कल्पना उत्तम ( पण ती यादी इतर साहित्यात थोडी लपल्यासारखी वाटते आहे ) . त्यातील ( निदान काही ) पुस्तकांमधील - उतारे कुठे देता आले तर उत्तम होईल . ' माणूस शेवटी जातीवर जातो ' असं म्हणतात . त्यामुळे सगळं फिरून झाल्यावर मीही पुन्हा एकदा ' कोकणस्थ तात्या अभ्यंकर ' ही जात धारण करणार आहे आणि आपल्याला घेऊन जाणार आहे देवगडातल्या सकाळची कोवळी उन्हं पडलेल्या ओसरीवर ! शिपणाच्या आवाजाच्या पार्श्वसंगीताच्या साथीने केळीच्या पानावरचा मऊभात खायला ! गरमागरम मऊ गुरगुट्या भात , वर तुपाची धार , आणि सोबत पोह्याचा भाजलेला पापड आंबोशीचं लोणचं ! कुणाला , शबाना आणि नासिरचा " पार " आठवतोय ? त्यात तिचा रोटी खाण्याचा प्रसंग आहे . अनेक दिवसांच्या उपवासानंतर तिला ते अन्न मिळालेले असते , ती अगदी तूटून पडते , मग तिच्या लक्षात येते नवरा पण भुकेला आहे . त्याच्यासाठी ती काही भाग बाजूला ठेवते . . अभिनय तरी का म्हणायचे त्याला ? यांच्या लेखनातील विनोदाची पातळी अत्यंत सकस आहे असे मला वाटते . साधारणपणे स्वतःमधली विसंगती शोधून त्यावर नर्मविनोदी टिपणी करण्यात यांचा हातखंडा आहे . मला त्यांना एवढंच सुचवावासं वाटतं की केवळ स्वतःवरच नव्हे , तर आपल्या आजुबाजूला वावरणार्‍या व्यक्तिंमध्ये , आपल्या आजुबाजुला घडणार्‍या घटनांमध्येही पुष्कळदा विनोदी विसंगती आढळते / असते . सुदैवाने ती विसंगती शोधण्याची हातोटी यांच्यात आहे , आणि ती हातोटी अधिकाधिक डेव्हलप करून तिचा वापर करून यांनी अधिकाधिक लेखन केले पाहिजे असे वाटते . खालील पत्त्यावरील माझ्या अनुदिनीवरही आपले स्वागतच आहे . नरेंद्र गोळे पण गॅस म्हणजे नक्की काय , गॅलन म्हणजे नक्की किती लिटर ( का रुपये ? ) , डॉलर म्हणजे किती रूपये ? ? मला माफ करुन तू पुन्हा माझ्याशी बोलत रहा पुन्हा एकदा नव्याने माझ्याशी मैत्री करुन पहा उशिरा सुचलेले शहाणपण चलो देर आये दुरुस्त आये प्रतिसादाचा अवांतर नसलेला परंतु अनावश्यक वाटलेला काही भाग संपादित . . - - आणिबाणीचा शासनकर्ता . दिवाळी म्हटली की , सुवासिक उटणे लावून केलेले अभ्यंगस्नान , नवीन कपडे , दागिने आणि गोडधोड पदार्थ आलेच . यात फार फरक पडला नसला तरी सुवासिक उटणे लावून आंघोळ करण्यावर तरुणाईने जणू बहिष्कार टाकल्याचे दिसत आहे . उटण्यांची जागा आता ब्युटीपार्लरमधील स्क्रबने घेतली . . . अधिक वाचा . . . आदि शंकराचार्य ( . . ७५० ) , रामानुज आणि मध्व ( . . ११०० नंतर ) या तीन विचारवंतांनी . . ७०० नंतर पुन्हा एकदा या जुन्या ग्रंथांचा अभ्यास करून नव्याने वैदिक तत्त्वज्ञानाला उजाळा दिला . कारण वैदिक विचारांना इतके फाटे फुटले होते की त्यांची एकछत्री विचारधारा निर्माण होणे गरजेचे होते . अन्यथा ते क्षीण होऊन कालौघात नष्ट झाले असते . धनंजय यांना या ' पोस्ट - बुद्धीझम ' भाष्यांना वेदान्त म्हणावे असे अभिप्रेत आहे असे दिसते . बर्‍याच वेळेला तसे म्हटले जाते . पण माझ्या दृष्टीने तो वेदान्त नव्हे . ती केवळ भाष्ये आहेत . सत्तेपुढे शहाणपणा चालत नाही . आम्ही चुपचाप त्या लायनीतल्या शेवटच्या माणसामागे जाऊन ' हुबे ' राहीलो . आता विचार करा . एक तर संध्याकाळची वेळ . त्यात Bandra station . रंगीबेरंगी गर्दीची वेळ . सगळे रंग आम्हाला आश्चर्याने न्याहाळत हसून पुढे जात होते . थोड्या वेळाने तो ' सभ्य ' माणूस आमच्याजवळ आला . हातात दोन दोर्‍या . त्याच्याबरोबर आणखी चार माणसं होती . रांगेतल्या सगळ्यात पहिल्या माणसाच्या दोन्ही बाजूला दोघे जण दोर्‍यांच एक एक टोक घेऊन तर शेवटच्या माणसाच्या आजुबाजूला दोघेजण दोर्‍यांच दुसरं टोक घेऊन . . अशी व्युहरचना केली गेली . " हं . . पवार निघा . . " सुदैवानं , तिसर्‍यांदा मात्र परीक्षा सुरळीत पार पडली . पहिल्या चार प्रश्नांपर्यंत तो कारकुंडा हॉलमध्ये हजर होता . त्यानं सांगितलेल्या उत्तरांकडे मी काणाडोळा करतेय हे एव्हाना त्याच्या ( आणि माझ्या शेजारच्या मुलीच्याही ) लक्षात आलं होतं . चौथ्या प्रश्नाला तो माझ्यामागे येऊन उभा राहिला आणि त्यानं मलाच उत्तर विचारलं . मी त्याच्याकडे दुर्लक्ष केलं पण लाकडी कोनाडारूपी आडोश्याची ऐशी - की - तैशी करून मी नोंदवलेलं उत्तर शेजारच्या मुलीनं बघून घेतलं होतं . तिनंच ते मोठ्या आवाजात जाहीर केलं . अचानक माझ्या मागून , " काय चाललंय तुमचं ? शांत बसता येत नाही का ? नापास करून टाकीन . . . " असा एकदम वेगळ्याच पट्टीतला दरडावण्याचाच आवाज आला . त्या कारकुंड्याच्या टीचभर देहातून असला आवाजही निघतो ? ? मला काही कळेच ना ! अचानक त्याचा द्विधाता कसा झाला ते पहायला मी चमकून मागे बघितलं तर तो गायब झाला होता आणि त्याच्या जागी एक काळाकभिन्न , पोट सुटलेला , ' तैय्यार ' ट्रॅफिक इन्स्पेक्टरच उभा होता . आश्चर्याचा धक्का क्रमांक ! ! पण मला माझ्या ६० टक्यांची जास्त चिंता असल्यामुळे मी चेहरा निर्विकार ठेवून उर्वरीत परिक्षा दिली . इन्स्पेक्टरनं एक्झिट घेतली . त्याच्या मते त्यानं परीक्षेत कुठलाही गैरप्रकार होऊ दिला नव्हता . एका मायक्रोसेकंदाकरता निकाल स्क्रीनवर झळकला . तो फुल्या - फुल्या कारकुंडा पुन्हा अवतरला आणि ' सर्वजण पास ' असं जाहीर करून आम्हाला तिथून त्यानं अक्षरशः हाकललं . आपल्याला शेवटी नक्की मार्क तरी किती मिळाले हे कुणाला नीटसं समजलंच नाही आणि जाणून घेण्याची कुणाला गरजही वाटली नाही . सांगितल्याप्रमाणे बरोब्बर छत्तीस तासांनी मला माझा शिकाऊ लायसन्स ताब्यात मिळाला . लॅमिनेट केलेला , माझ्या फोटोसकट आर . टी . . चा होलोग्राम वगैरे मिरवणारा . हा पाचवा धक्का होता . तो लायसन्स किमान तीस दिवस वापरून , ट्रॅफिकचे नियम माहीत करून घेऊन , वाहन चालवण्याचा सराव करून मगच पक्का लायसन्स मिळवता येणार होता . याचा अर्थ , आम्हाला अभ्यासक्रमात नसलेलेच प्रश्न विचारले गेले होते ! पण ही एक छोटीशी तांत्रिक चूक कुणाच्याच गावी नव्हती . मी लगेच सेलफोनच्या कॅलेंडरमध्ये तीस दिवसांनंतरची तारीख पाहून ठेवली . पण म्हटलं नकोच ; आपण त्या दिवशी अगदी तत्परतेनं जाऊ पण आपला [ ( n - m ) + 1 ] हा नियम त्यांच्या अभ्यासक्रमात नसला तर सांगतील उद्या तीस दिवस पूर्ण होतात , परवा या ! त्यापेक्षा , आपण आपलं चाळीस दिवसांनीच जावं . झालं ! आमच्या सांगितिक वारीतला एक वारकरी स्वतःच वैकुंठवासी झाला होता . मंडळी , हे सांगितिक ऋणानुबंध फार त्रास देतात . रक्ताच्या नात्यापेक्षा संगीतातली नाती अधिक घट्ट असतात ! मी चुपचाप उठलो आणि आजोबांच्या घरी पोहोचलो . मुलं , सुना , लेक , जावई , नातवंडं सगळी जमली होती . नी , खूप हौस आहे असे काहीकाही करायची पण मी ना पुण्यात ना मुंबई मग नुस्ता उत्साह असून काही साध्य होत नाही . म्हणून तर तुम्हाला म्हणत आहे एक गटग डिसेम्बर मधे ठेवा म्हणून . छान वाटेल सर्वांना माझ्याशी भेटून गेल्या निवडणुकीत रूपा निलंगेकर या माजी मुख्यमंत्र्यांच्या सुनेकडून पाटील पराभूत झाले . पाटलांना लातूरच्या अन्य मतदारांनी साथ दिली नाही , असा ठपका समर्थक लिंगायत मतदार ठेवतात . लिंगायत मतांची संख्या दोन - सव्वा दोन लाखांच्या आसपास असावी , असा अंदाज केला जातो . फेररचनेत लिंगायतांचे बाहुल्य असणारा उमरगा विधानसभा मतदारसंघ उस्मानाबादेत गेला आहे . अर्थात , लोहा या नव्याने समाविष्ट झालेल्या मतदारसंघातल्या लिंगायत मतांची संख्याही बरीच मोठी आहे . हा समुदाय कॉंग्रेसशी एकनिष्ठ राहतो काय , यावर बरीच समीकरणे अवलंबून राहतील . राखीव जागेवर हमखास विजयी ठरेल , असा नेता ना शिवराज पाटलांकडे आहे ना विलासरावांकडे . विलासरावांनी लातूरचे विद्यमान नगराध्यक्ष व्यंकट बेदरे योग्य उमेदवार ठरतील , असे संकेत खासगीत देणे सुरू केले आहे , असे सांगतात . माजी मुख्यमंत्री निलंगेकर यांनी त्यांच्या मर्जीतल्या माजी नगराध्यक्ष बाबूराव नितनवरे यांचे नाव पुढे केले आहे . प्राचार्य बाबूराव माने , मोहन माने ही नावेही चर्चेत आहेत . सर्वसाधारणपणे अंदाजे २५ , ०० , ००० = ०० एवढी भांडवली गुंतवणुक करावी लागेल . ( अमीर : ( मनातल्या मनात ) त्या कॅमेरामनला सांगितलं आहे सगळं रेकॉर्डींग करायला . कुठे कुठे बरं द्यावी ही फिल्म ? शहारुखला म्हणावं पब्लिसिटी स्टंट कशाशी खातात ते माहित तरी आहे का ? एक डान्स रेकॉर्ड झाला की खूप . नाहितर ही बया त्या चेलसीला गळ्यात मारायला बघायची . सेक्रेटरी ऑफ स्टेट आहे ? निगोशिअन्समध्ये पक्की असणार . पण तिला माझी टेक रिटेकची आयडिया माहितच नाही . ) उदाहरणार्थ हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीतात ' हार्मनी ' ( शिस्तबद्ध एकत्र वादन ) ही संकल्पना नाही आहे . वाद्यवृंदाचा मार्गदर्शक असा कोणीच नसतो . तिथे एक मुख्य कलाकार असतो आणि त्याला अनुसरून इतर लोक वाजवतात . एक प्रयोग त्याच प्रकारे पुन्हा कधीच सादर होत नाही . त्यात कुठलीच कागदपत्रे किंवा करार नसतो . सगळं संवादावर आणि विश्वासावर चालतं . त्यात कशाचं पालन नसतं . त्यात असतो माहोल . काम फत्ते करण्याला महत्त्व असतं , येन केन प्रकारेण - - तुमच्या आजूबाजूला बसलेल्या भारतीयांकडे पहा , ते हसताना दिसतील ; त्यांना माहीत आहे मी कशाबद्दल बोलत आहे . ( हशा ) आणि मग त्या लोकांकडे बघा ज्यांनी भारतात धंदा केला आहे , तुम्हाला त्यांच्या चेहऱ्यावर हताश संताप दिसेल . ( हशा ) ( टाळ्या ) लहानपणापासून इंजेक्शन हे सर्वात भयात्कारी औषध . आणि सर्वात टेन्शन फ्री औषध म्हणजे होमिओपथी . गोड गोड छोट्ट्याश्शा साखरगोळ्या . प्रवासातील संकटे आणि आमचा घनिष्ठ संबंध कधीपासून सुरू झाला असावा याबाबत खात्रीलायक असं सांगता येत नाही पण तसा संबंध आहे हे निश्चित . वादळं तर आमच्या जणू पाचवीला पुजलेली . वाळूची वादळे , टोरनॅडो , गारपीट , ट्रॉपिकल स्टॉर्म , मुंबईतील २००५चा वादळी पाऊस सर्वकाही आमच्या प्रवासादरम्यान हमखास घडून यायलाच हवे . उत्तर अमेरिकेत हिंडण्याफिरण्याचे महिने तीन . जून ते ऑगस्ट . या महिन्यांखेरिज फिरायचे झाले तर पार दक्षिणेला जावे लागते किंवा स्वेटर्स , हातमोजे , बूट यासर्वांचे जड ओझे बाळगत फिरावं लागतं . तर काही दिवसांपूर्वी यावर्षी फिरायला कुठे जायचे हे ठरवायला बसलो होतो - " न्यूयॉर्कला जाऊया . " इति नवरा . " हम्म चालेल , " इति कन्यका . आता दोघांचे एकमत झाले तर तिसर्‍याने पाय ओढावे असा आमच्या घरातील रिवाज असल्याने - " चालेल पण किती माणसं त्या शहरात ? इतकी माणसं बघायची म्हणजे वैताग . गर्दी , गजबजाट , चांव - चांव , काव - काव . नको रे बाबा ! " माझा नाराजीचा सूर . " इतकं लांब ड्रायविंग करून गर्दी बघायला काय जायचं ? त्यापेक्षा जवळपास जाऊ . दरवर्षीचे गोंधळ गडबड , थीमपार्क्स , ऍट्रॅक्शन्स टाळून यावर्षी फक्त आराम करू . " मिडवेस्टात राहणारी माणसं माणूसघाणी असतात का असा प्रश्न एखाद्याला पडला असेल तर खरेखुरे उत्तर येथे मिळून जावे . खरंतर , माणसांपासून दूर जाऊन आराम करायचा झाला तर मिडवेस्टासारखी दुसरी जागा नाही पण पिकतं तिथे विकत नाही म्हणतात . " मग कुठे जाणार ? माणसंच नको असतील तर जंगलात जाऊन राहूया ? " कन्यकेने फुरंगटून म्हटले . " ऍबसोल्युटली ! ! जंगलातच जाऊ . " " डन ! जंगलातच जाऊया , " नवर्‍यानेही आनंदाने म्हटले . जंगलात जाऊन राहणे म्हणजे एखाद्या नॅशनल पार्कात जाऊन तंबू ठोकणे पण तेवढे कष्टही आपण यावर्षी घ्यायचे नाहीत यावर शिक्कामोर्तब झाल्याने तो बेत बारगळला . शेवटी , ग्रेट स्मोकी माउंटन्सच्या परिसरात वुडन कॅबिनमध्ये राहायचे ठरवले . कामाच्या अतिव्यग्रतेमुळे दोघांकडूनही शेवटच्या क्षणापर्यंत बुकिंग करायचे या ना त्या कारणाने राहून गेले . आयत्यावेळेस बुकिंग करायचे झाले तर हवी तशी कॅबिन मिळेलच असे नाही पण सुदैवाने आम्हाला बर्‍यापैकी कॅबिन मिळून गेली . आणि हो , या सुट्टीच्या दिवसांत वादळांची शक्यता नाही याची वारंवार खात्री आम्ही करून घेतली . आठवड्याभराचे किराणा सामान , कपडे , फोल्डींग खुर्च्या , खेळ , डिव्हीडी , सीडीज आणि जे हाताला मिळेल ते सर्व पॅक करून आम्ही ४०० मैलाचा प्रवास करून एकदाचे गॅटलिनबर्ग परिसरात पोहोचलो . तिथून कॅबिनचा नकाशा घेऊन डोंगराच्या वाटेला लागलो . या डोंगरातल्या वुडन कॅबिनपर्यंत पोहोचायचे म्हणजे एक दिव्य असते . अरुंद आणि निमुळते घाटातील रस्ते , अचानक येणारे उतार आणि चढण , खोल दरी , रस्त्यांवर दिव्यांचा पत्ता नसणे , समोरून आपल्याला धडकायलाच येत आहे अशा आविर्भावात अचानक येणारी गाडी . पार करता करता आमच्या लक्षात आले की आमची कॅबिन डोंगराच्या माथ्यावरील शेवटची कॅबिन आहे . कॅबिन मात्र अतिशय सुरेख होती . टापटिप , स्वच्छ , आरामशीर आणि उबदार . उबदार कारण स्मोकीच्या माथ्यावर भर उन्हाळ्यातही कुडकुडायला होते . कॅबिनमधून स्मोकीच्या शिखराचे अप्रतिम दर्शन होत होते तर डेकच्या खाली घळ दिसत होती . कॅबिनच्या मागून रानात उतरण्यासाठी वाट दिसत होती . स्थिरस्थावर झाल्यावर दोन गोष्टी आमच्या लक्षात आल्या . डेकवरच्या जकुझीचे कव्हर अडकून बसले होते आणि टिव्ही चालत नव्हता . एव्हाना संध्याकाळचे साडेसहा झाले असावेत . आम्ही ऑफिसात फोन करून आमची अडचण कळवली तशी रिसेप्शनिस्टने १५ - २० मि . मेन्टेनन्सचा मनुष्य येऊन जाईल याची खात्री दिली . सांगितल्याप्रमाणे १५ - २० मिनिटांत मेन्टेनन्सचा मनुष्य हजर झाला . त्याने हॉट टबचे झाकण काढून दिले आणि टिव्ही प्रोग्रॅम करून दिला . वर , आता आलोच आहे तर तुम्हाला बाकीचे सर्व कंट्रोल्स बघून घेतो आणि तुम्हालाही दाखवतो असं म्हणून त्याने सर्व काही व्यवस्थित करून दिले . निघताना त्याला काय वाटले कोणास ठाऊक पण तो थबकला आणि म्हणाला - " या कॅबिनपाशी हमखास अस्वले येतात . ही मागची बाजू पाहिलीत . सरळ रानात उतरते आणि उतरण्या - चढण्यासाठी चांगली वाट आहे . हा अस्वलांचा रस्ता . मागच्या वेळेस मी येथे आलो असता समोर अस्वल उभे होते . नशीबाने मी गाडीतूनच पाहिले आणि आत बसून राहिलो . तुम्ही सांभाळून असा , संध्याकाळी उन्हं उतरण्याच्या वेळेस अस्वलं इथे हमखास दिसल्याचे ऐकून आहे . " " अरे बापरे ! मी ती वाट मगाशीच पाहिली होती . तिथून रानात एखादी चक्कर मारता येईल का काय असा विचार करत होते . " मी म्हटलं . " नाही . ती सुरक्षित वाट नाही , तिच्या वाटेलाही जाऊ नका किंबहुना गाडीतून आणि कॅबिनमधून बाहेर पडताना आजूबाजूला एक नजर टाका . नशीबवान असाल तर अस्वल दिसेलही पण सांभाळून रहा . " असं म्हणून तो निघून गेला . " काय रे हा माणूस घाबरवून गेला . आता दबकतच बाहेर पडावं लागणार रोज . " " घाबरवून नाही पण सावध करून गेला . बरंच झालं की . " त्या रात्री आमच्या स्वागताला पर्जन्यराज नेहमीप्रमाणे हजर झाले . विजांच्या चकचकाटात आणि ढगांच्या गडगडाटात मुसळधार पाऊस पडला . भर जंगलात डोंगरमाथ्यावर रात्रीच्या काळोखात निसर्गाचे विलोभनीय रुद्र रूप आणि अधूनमधून येणारे प्राण्यांचे चित्रविचित्र आवाज , घुत्कार आणि चित्कारांत ती रात्र सरली . दुसर्‍या दिवशी सकाळी आम्ही लॉरेल धबधब्याच्या ट्रेकसाठी जाणार होतो . यापूर्वी स्मोकी माऊंटनच्या भेटीत अवघड ट्रेक्स केले आहेत परंतु यावेळेस आराम करायचा असे ठरल्याने अडिच मैलांचा सोपा ट्रेक निवडला होता . बाहेर स्वच्छ उन पडले होते . सामान गाडीत ठेवायला नवरा पुढे गेला आणि मागाहून आम्ही दरवाजा बंद करून गाडीत बसलो . गाडी सुरू करता करता तो म्हणाला " मी आता गाडीपाशी आलो तेव्हा बाहेर काहीतरी आवाज आल्यासारखा वाटला . मागे वळून पाहिलं तर झाडापाशी एक मांजर उभं होतं . " " हुश्श ! मांजरच ना . " मी निश्वास टाकून म्हटलं . " हाऊसक्याट की बॉबक्याट ? म्हणजे हाऊसक्याट जंगलात काय करत होती ? " पोरीने अक्कल पाजळली . " काळी मांजरी होती म्हणजे बहुधा हाऊसक्याटच . " नवर्‍याने शंकानिरसन केले आणि गाडी सुरू केली . लॉरेल धबधब्याचा ट्रेक सुरू करण्याच्या ठिकाणी एक मोठा फलक लावला होता . ग्रामीण भागातील शिक्षणाचा प्रसार तसेच दर्जाचे आव्हान मोठे असल्याची बाब या अहवालाने स्पष्ट झाली आहे . शिक्षण हक्‍क कायद्याने ठरविलेले विद्यार्थी - शिक्षक प्रमाण निम्म्याच प्राथमिक पूर्व माध्यमिक शाळांमध्ये शाळांमध्ये आहे . उरलेल्या निम्म्या शाळांत पुरेसे शिक्षण नेमण्याचे मोठे आव्हान आहे . एका शिक्षकामागे एक वर्गखोली या प्रमाणाचीही स्थिती अशीच आहे . एक किंवा दोनशिक्षकी शाळांना तरी पुरेशा वर्गखोल्या असणार , हा समज चुकीचा ठरला आहे . अशा 30 टक्‍के शाळांमध्ये गरजेनुसार खोल्या आहेत . 20 टक्‍के तीन शिक्षकी , 30 टक्‍के चारशिक्षकी आणि 35 टक्‍के पाच किंवा त्याहून अधिक शिक्षक असलेल्या शाळांना कायद्यानुसार शिक्षकांच्या संखेएवढ्या खोल्या नाहीत . फार जळजळतय हो ! ! पण काय करणार हाती फक्त इनो ! पण एक सांगा राव , फोटो तकिला शॉट नंतर काढले की तकिला शॉटच्या आधी ? कारण तो शॉट बसला की माझाच फोटो होतो . तसेच अमेरिकेतील जीवनपध्दतीप्रमाणे १२ वी झालेले अनेक विद्यार्थी मॉल किंवा मॅकडॉनल्ड यासारख्या ठिकाणी तासाला कमीतकमी - डॉलरवर आठवड्याला ४० तास काम करतात . शिकायची इच्छा नसलेले लोक विद्यापीठात जाता अशाच ठिकाणी काम करून महिन्याला १००० डॉलरपर्यंत कमीतकमी कमावू शकतात . तेव्हा विद्यार्थी शिकायला गेला नाही तर त्याला वर्षाला १२ , ००० डॉलर इतके उत्पन्न मिळू शकते . पण अभ्यासामुळे त्याला तासाला ४० तास काम करणे शक्यच होणार नाही . समजा त्याला आठवड्यात सरासरी १५ तास काम करणे शक्य झाले तर त्याला वर्षाला , ५०० डॉलर इतकेच उत्पन्न मिळेल . तेव्हा विद्यापीठात जायची Opportunity Cost म्हणजे त्याने दरवर्षी पाणी सोडलेले , ५०० डॉलर ( १२ , ००० वजा , ५०० ) . तरी एकुन बोंब मात्र संघाच्या नावानेच ! ! हे स्टॅट अजून चांगल्या रितिने मांडता येईल , तेवढा वेळ नाही . पण शितावरुन भाताची परिक्षा घेता येईल . > > > हाय रे दैवा . आता मी काय करू ? हा कलंक कसा धुवून काढू ? आज काय दारु पिऊन गाडी चालवायला बंदी , उद्या जायफळ घातलेलं दुध पिऊन गाडी चालवायला पण बंदी करतील . . तसं असेल दारु विकत घेतानच वाईन शॉप / बार मध्ये कारची चावी जमा करायची आणि नंतर ती कलेक्ट करायची सोय असायला पाहिजे . . ना रहेगी चाबी , ना चलेगी गाडी ! चैतन्य म्हणजे उर्जा ना ? मग " धातूमध्ये स्प्रिंगपेक्षा अधिक निर्दोष चैतन्य असते " याला काय अर्थ आहे ? इंग्लंडविरुद्धचा वर्ल्डकपचा अंतिम सामना . . . तो सुद्धा खुद्द इंग्लंडमध्ये ! वेंब्ली स्टेडियमवरचा हा सामना बेकेनबाउवरच्या कारकीर्दीला वेगळं वेळण देऊन गेला . अंतिम सामन्यात बेकेनबाउवरची जबाबदारी होती ती मॅंचेस्टरचा महान खेळाडू बॉबी चार्लटनला " मार्क " करायची ! कल्पना करा . . . वय वर्षं २१ , उण्यापुर्‍या वर्षांचा अनुभव , पहिला वर्ल्डकप , त्यात अंतिम सामना आणि त्यात प्रतिस्पर्धी संघातल्या सर्वोत्तम खेळाडूला रोखण्याची जबाबदारी . पण प्रशिक्षक हेल्मुट श्चॉनला पण बेकेनबाउवरबद्दल तितकाच विश्वास होता . बेकेनबाउवर पूर्ण सामनाभर सावलीसारखा चार्लटनमागे फिरत होता . जेफ हर्स्टच्या हॅटट्रिकच्या जोरावर इंग्लंड तो सामना अतिरिक्त वेळेत - असा जिंकले . पण बेकेनबाउवरनी आपल्या अष्टपैलू खेळानी सगळ्यांचीच मनं जिंकली . हा सामना पुढच्या इंग्लंड - पश्चिम जर्मनीच्या ऐतिहासिक द्वंद्वांची सुरुवात होती . टीपः चांगल्या पुस्तकाचा आस्वाद घ्यायला भाषेची आडकाठी येत नाही असं म्हणतात . हे पुस्तक मुळ इंग्रजीतून आहे . माझ्या माहितीप्रमाणे मराठी अनुवाद अजुनतरी उपलब्ध नाहीये . प्रीती , : ) मृणाल , हो , हे सगळं शुक्रवारी संध्याकाळीच घडलं . ते रविवारी दुपारी नेहमीच तिथे येतात असं त्यांनी सांगितलं , पण तेव्हा शुक्रवारी संध्याकाळीदेखिल तिथे का आले होते , हे नाही विचारलं मी . . . : ) पण बरं झालं आले , नाहीतर मला कसे भेटले असते ? : ) आमच्या ऑफिसमध्ये चालतात अगं informal किंवा traditional कपडे कधी कधी . . . esp फ्रायडेला ! त्या दिवशी दिवसभरात कुठे इकडॆ - तिकडे हिंडायचं नव्हतं , मीटिंग्ज पण नव्हत्या , नुसतंच ऑफिसमध्ये बसून काम करायचं होतं , म्हणून घातला : ) I miss wearing Indian clothes sometimes ! : ( मग वीकेंड - वीकडे काही बघता घालते बिंधास्त सलवार - कमीज ! : ) हे सगळे आत्ताच का बरे सुचले आपल्याला ? गेली ४० वर्षे काय महाराष्ट्रात महिला आणि दुर्बल घटक नवते काय ? ? अस्वस्थता जागी करणारी , रेंगाळवणारी आणि कविता संपता संपता ती कायमसाठी जिवंत ठेवणारी कविता वाटली . अश्या लई आठवनी हायेत . . . पन आपलं शब्दभांडार अपुरं हाय बघ . . . . तेंडल्या तुला वाढदिवसाच्या शुभेच्छा  जीवाणू खत संपूर्ण सेंद्रिय सजीव असल्याने त्यामध्ये कोणताही अपायकारन , टाकाऊ अथवा निरुपयोगी घटक नाही . हवेतील नत्र शोषून साठवून नंतर पिकांना पुअलब्ध करून देणा - या जीवाणींची प्रयोगशाळेत वाढ करून त्यापासून तयार केलेल्या खतांना जिवाणू खते असे म्हणतात . ह्या खतांमध्ये पीकांच्या प्रकारानूसार जीवाणू वापरल्या जातात . क्षमस्व ! तुम्ही तसे म्हटलेले नाही . स्वयंप्रेरणेने राजांनी स्वराज्य घडवले असे म्हटल्याने मी सरसकट विधान केले . स्थापत्यशास्त्रात हेमाडपंतांनी चुना किंवा मातीचा दर्जा भरता मध्यम आकाराचे दगड कापून , खालच्या दगडात खड्डा करून वरील दगडाची खुंटी एका विशिष्ट कोनात खालच्या दगडाच्या खड्ड्यात बसवून घडीव वास्तू बांधण्याची कलाही प्रसिद्ध केली . हे दगड तासून त्यावर कोरलेल्या शिल्पाकृती तत्कालीन संस्कृतीचे आणि कलाविष्काराचे उत्तम नमुने आहेत . थोड्याशा परावर्तित प्रकाशातही मंदिराच्या वास्तुयोजनेतील सौंदर्य कायम ठेवल्याचे दिसते आणि संपूर्ण वास्तूच्या उंचीचा किंवा वर झेपावत जाणार्‍या स्थापत्याचा प्रभाव पडणे हे या मंदिर रचनांचे वैशिष्ट्य मानले जाते . अगदी अल्पावधीत ते पहिल्या पानावर झळकू लागेल यातही मला शंका वाटत नाही ! यावर उपाय दोनच . . ताजी मासळी खाणे . . सुगरण लोकांनी बनवलेली मासळी खाऊन बघणे . मग कापणीच्या वेळी हर्वेस्टर मात्र लुक दिवस भाड्याने आणतो . गवत कापण्याचे यंत्रपण बघितले . १० मीटर लांबीच्या या यंत्राने गवत कापले जाते आणि मागोमाग दुसर्‍या यंत्राने उचलले जाते बारीक कापले जाते . मग त्याचे ठोकळे करून ठेवतात . युरिया पसरवण्याचे एक वेगळे यंत्र होते . हे यंत्र एकावेळी २० - २० मीटरपर्यंत युरिया फेकते . या यंत्रांचे बारकावे लुक सांगत होता . पॅट्रिक त्याचा अनुवाद करून नवर्‍याला सांगत होता . जमशेदजींनी हे हॉटेल भव्य व्हावं , यासाठी प्रचंड मेहनत घेतली होती . आयफेल टॉवर बांधण्यासाठी वापरलेलं लोखंडच जमशेदजींनी ताजचा तो प्रसिद्ध घुमट बांधण्यासाठी आयात केलं होतं . जगभरातून विकत घेतलेली शेकडो चित्रं हॉटेलात होती . विजेचे दिवे असलेली ही मुंबईतली पहिली इमारत . शिवाय वाफेवर चालणारी एलेव्हेटर वापरणारं हे पहिलं भारतीय हॉटेल . १९०३ साली ताजचं उद्घाटन झालं . दहा वर्षांनंतर ताजसमोर गेटवे ऑफ इंडियाची वास्तू उभी राहिली . हल्ली जरा जास्तच खुशमस्कर्‍या ड्युआयड्यांचे पीक आले आहे . या ड्युआयड्यांच्या प्रतिसादांना बिंदु मानले आणि जोडले तर तयार होणारा किरण सरळ एका दिशेकडे जाताना दिसेल . कोठे जायचे , काय करायचे हे नक्की केल्यावर त्याप्रमाणे खडतर प्रयत्न करणे , सुरुवातीच्या अपयशाने खचून जाता जिद्दीने ते प्रयत्न तसेच चालू ठेवणे ह्यामुळे आपल्याला हे यश मिळाले . घरच्यांचा पाठींबा तर फार महत्वाचा ! तुमच्या यशाबद्दल तुमचे घरच्यांचे अभिनंदन ! तुमच्यापासून इतरांना मोठी प्रेरणा मिळेल ह्यात शंका नाही ! - किशोर गोरे , प्रिन्स्टन , न्यू जर्सी , अमेरिका धैर्यशील माने - उपाध्यक्ष , जिल्हा परिषद देशातील सर्वाधिक प्रदूषित नदी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या पंचगंगेच्या प्रदूषणमुक्तीसाठी " सकाळ ' च्या माध्यमातून एक मोठी लोकचळवळ आज सुरू झाली . भविष्यात या मोहिमेला अधिक गती देण्याची गरज आहे . जिल्हा परिषदेच्या माध्यमातून सांडपाणी नदीत सोडणाऱ्या गावांचे असे पाणी रोखून त्याचा शेतीसाठी वापर करण्याची योजना हाती घेतली जाईल . नवी दिल्ली - मुंबईतील 1993 मधील दंगलीदरम्यान सुलेमान बेकरीवर केलेल्या कारवाईप्रकरणी तत्कालीन पोलिस सहआयुक्त रामदेव त्यागी यांच्यासह नऊ पोलिस कर्मचाऱ्यांना दोषमुक्त करण्याच्या सत्र उच्च न्यायालयाचा निकाल सर्वोच्च न्यायालयानेही कायम ठेवला आहे . नरूल हुडा मकबूल अहमद विरुद्ध रामदेव त्यागी आणि इतर , या बहुचर्चित खटल्यात न्या . व्ही . एस . सिरपूरकर न्या . टी . एस . ठाकूर यांनी हा महत्त्वपूर्ण निकाल दिला . मुंबईतील 1993 मधील दंगलीदरम्यान दडवलेली शस्त्रास्त्रे शोधणे दंगलखोरांना आटोक्‍यात आणण्याच्या उद्देशाने सुलेमान बेकरीवर कारवाई करण्यात आली होती . त्या वेळी पोलिसांनी केलेल्या कारवाईत आठ जण ठार झाले होते . हा गोळीबार पोलिस कारवाई अनावश्‍यक होती . त्यामुळे त्यागी यांच्यासह त्या वेळी तेथे असलेल्या सुमारे 30 पोलिस कर्मचारी अधिकाऱ्यांना शिक्षा व्हावी , असे अर्जदाराचे म्हणणे होते . श्रीकृष्ण आयोग अहवालातही अशीच भूमिका मांडण्यात आली होती . प्रचि - इथे आभाळावर नजर स्थिरावतेय . एव्हढे गच्च भरलेले आभाळ आणि उन्हात चमकणारा रस्ता . . . हे काँबो मस्त आहे . खटकलेली गोष्ट : डाव्या एजवर दीसणारे त्या केबल्सचे कनेक्शन्स ! जर आकाशात तो परमेश्वर असेल तर तो असेच काहीसे करत असेल असा एक मतप्रवाह ऐकला आहे . हे दोन शब्द ऐकू आले आणी पुर्ण स्टेडीयम मधे शांतता पसरली . . . टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक . . व्हूSSSप १५ - टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक . . व्हूSSSप टक टक टक ३० - टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक . . व्हूSSSप ४० - टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक टक . . व्हूSSSप टक टक टक टक टक टक टक टक ६० - > > > > मुगाचे कढण ( खीर ) , काळ्या वाटाण्याच्या भाजीत , ओले काजू , साध्या वरणाच्या जागी हिरवी मिरची आणि खोबरे घातलेले वरण ( पण बाकी मसाला नाही ) सोलकढी , रायआवळ्याची चटणी , ताजे लोणचे , चपात्याना वेळ नसेल तर आंबोळ्या . पैसे भरल्यानंतर अगदी आयत्या वेळी कॅन्सल झालं तर त्या व्यक्तीचे पैसे परत मिळणार का गेले की गेले ? ? किती वेळ झाला होता कुणास ठाऊक , मला कोणीतरी गदागदा हालवून जागं करत होतं , पण त्याचा बदला म्हणुन पाकिस्तानातल्या ( किंवा अन्य कुठल्याही शत्रूदेशातल्या ! ! ! ) सामान्य जनतेचे सर्वस्व गमावण्यात आनंद मानणे हे विकृतीचे लक्षण आहे . . . मी मनातल्या मनात स्वतःला ' अलिफ लैला ' मधील सिंदबाद , . सारखी हिरो समजायला लागले होते आणि त्याच स्पिरिटने एका पाठोपाठ एक समोर आलेल्या प्रत्येक प्रसंगाला तोंड देत होते . त्याच स्पिरिटने त्या जिल्ह्याच्या बस स्थानकावर ' बस टू बंगलोर , बस टू बंगलोर ' असे ओरडतही होते . आमच्याप्रमाणेच बसमधले बाकीचेही लोक होतेच . त्या स्पर्धेत जी पहिली बंगलोरला जाणारी बस मिळाली त्यात चढून सीटवर जण बसून किंवा अगदी खाली बसून पण कसेही करून आम्हाला बंगलोरला पोहोचायचे होते . आणि शेवटी डोळ्यात झोप अनावर होत असताना रात्रभर धक्के खात कसेबसे आम्ही मंगळवारी सकाळी बंगलोरला पोहोचलो . ट्राईब हाऊस आतमधे गारेगार . . त्यात कूलर आणि टीव्ही पण . असू दे . आपल्याला लागतो . . उगीच खेडेगावात म्हणून उकाड्यात डास मारत आणि कंटाळून बसायला मजा नाही येत . . ( तो अनुभव इतर अनेक अशा " निसर्ग " प्रेमी जागांमधे घेतला आहे . . त्याविषयी फिर कभी . . ) यामुळे राज्यभर सेना - भाजपा युतीची दरवाढीविरुद्धची आंदोलने सुरु असतांनाच आता राष्ट्रवादीही लवकरच रस्त्यावर उतरण्याची चिन्हे आहेत . यूपीएचा एक महत्वाचा घटक असणा - या ' तृणमूल काँग्रेस ' ने केंद्र सरकारच्या या निर्णयावर टीका केली असतांनाच , आता ' राष्ट्रवादी ' कडून त्यांना घराचा आहेर मिळाला आहे . या शिवाय् , नेरुळ स्टेशनला पश्चिमेस ५०६ नंबरच्या बस थांब्यला लागूनच अजून एक झाड आहे . ते मात्र लहान आहे . अरे खुपच छान आहे ब्लॉग या मधील कविता , चारोळ्या आणि अनेक काही गमती जमती त्यामुले अजुनच सुंदर पण तुझाबद्दल जो काही भावः यामधे दाखविला आहे तो तर अजुनच छान खुप छान प्रयत्न तुझ्यासाठी माझ्या कडून धन्यवाद या दिवशी , अर्थात गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी व्यासपूजन , श्रीमद् सद्गुरु अनंतानंद साईश आणि . पू . भक्तराज महाराज यांच्या पादुकांचे पूजन अन् सत्यनारायणाचे पूजन असा हा सोहळा आहे . या सोहळ्याला सकाळी वाजता आरंभ होईल . सकाळी १० वाजता . पू . सद्गुरु श्री रामानंद महाराज यांचे पाद्यपूजन आणि दर्शन सोहळा होणार आहे . या महोत्सवाच्या प्रसंगी सर्व भक्तांनी उपस्थित राहून श्रीगुरुसेवेचा आणि महाप्रसादाचा लाभ घ्यावा , असे आवाहन गुरुपौर्णिमा उत्सव समितीच्या वतीने करण्यात आले आहे . त्यानंतर अध्ये मध्ये मनस्वीचा फोन यायचा आम्ही खुप गप्पा देखील मारायचो , कधीतरी कॅफेत येउन भेटुन देखील जायची . आणि मग एक दिवस अचानक ती गयब झाली . दोन महिने उलटुन गेले तरी फोन नाही , भेट नाही . शेवटी कधी नाही ते मीच तिला फोन लावला . ' नंबर नॉट इन सर्विस ' ऐकुन कान तृप्त करुन घेतले . एकदा धिर करुन तीच्या फ्लॅटवर पण चक्कर मारुन आलो पण विशेष काही माहिती मिळाली नाही . फक्त दोन महिन्यांपुर्वी ती अचानक जागा सोडून निघुन गेली येवढेच कळाले . मे महिना आला तसा घरात बांधकामाने चांगलाच जोर पकडला . ऑफिसचे काम सासरी जाऊन करायला सुरुवात केली . नशिबाने मॉर्निंग सिकनेस अजिबात नव्हता . कधी कधी थोडीशी मळमळ व्हायची , पण त्या पलिकडे काही नाही . आता एका चांगल्या गायनॅकॉलिस्टचा शोध सुरू झाला . त्याचबरोबर कुठल्या हॉस्पिटलमधे जायचे ते ही महत्वाचे होते . आमच्या नशिबाने इथे युनिव्हर्सिटी ऑफ नॉर्थ कॅरोलिना ( UNC ) आणि ड्युक युनिव्हर्सिटीची अद्ययावत हॉस्पिटल्स आहेत . शिवाय इतरही चांगली हॉस्पिटल्स आहेत . कुठेतरी पाण्याखाली जन्म देण्याची सुविधा आहे असे ऐकले होते , त्यासंबंधीही माहिती काढायची ठरली . UNC मधे पाण्यात लेबर करायची सुविधा आहे पण प्रत्यक्ष जन्म पाण्याखाली होऊ देत नाहीत असे कळले . मात्रं त्याबरोबरच चॅपल हिल येथील वुमेन्स बर्थ एन्ड वेलनेस सेंटरमधे पाण्यात प्रसूती होण्याची सोय असण्याचे कळले . ही सुविधा बर्थिंग सेंटर म्हणून प्रसिद्ध असल्याचे समजले . मात्रं तिथे डॉक्टर नसून सर्व मिडवाईफ असतात आणि एपिड्युरल ( एनेस्थेशिया ) उपलब्ध नसते असे कळले . बर्थिंग सेंटरमधे प्रसूती नैसर्गिक प्रद्धतीने करण्यावर भर दिला जातो . काही कॉम्प्लिकेशन झाल्य़ास बाळ / बाळंतिणीला UNC मधे एडमिट करतात . नैसर्गिक , पाण्याखाली प्रसूती हे सगळं अगदी आयडियल वाटत असलं तरी डॉक्टर नाही म्हणजे जरा भितीच वाटत होती , त्यामुळे बर्थिंग सेंटरचा विचार करायचे नाही असे मी ठरवले . हे सगळे करता करता कॅलिफोर्नियाच्या कॉन्फरन्सची वेळ झाली तरी साधे डॉक्टरही ठरले नव्हते , हॉस्पिटल तर सोडाच . कॅलिफोर्नियाची ट्रिप छान झाली . मी कॉन्फरन्सला जोडून सुट्टी घेतली होती . नवर्‍यानेपण माझ्याबरोबर येण्यासाठी वेळ काढला होता . लॉस एंजेलिसमधे माझ्या दिरांकडे राहिलो . त्यानंतर सॅन होजे मधे माझी चुलत बहीण शालिनीकडे राहिलो आणि शेवटी सॅन फ्रॅन्सिस्कोला पोचलो . सॅन फ्रॅन्सिस्कोत अनेक व्हिगन रेस्टॉरेंट्स आहेत . मिलेनियम हे नवर्‍याचे जगातील सर्वात आवडते व्हिगन रेस्टॉरेंट डाऊन्टाऊन सॅनफ्रॅन्सिस्कोमधे आहे . आमचे रहाण्याचे हॉटेल तिथून अगदी दोन मिनिटाच्या अंतरावर होते म्हणून नवरा एकदम खूष होता . शिवाय ( मी कॉन्फरन्समधे असताना ) त्याला त्याच्या आवडत्या शहरात भटकंती करायला मिळणार होतीच . पहिले ट्रायमिस्टर असूनही उलट्यांचा त्रास नसल्याने त्याच्याबरोबर सर्व खादाडी करायला मी ही तयार होतेच . संध्याकाळी अनेक जुन्या मित्रमैत्रिणींना नातेवाईकांना वेगवेगळ्या रेस्टॉरेंटमधे आमंत्रित करण्याचा सपाटा लावला . कॉन्फरंन्स संपल्यावर सप्ताहांत मरिन काऊंटीमधे एका सर्व्हास कुटुंबाबरोबर घालवला आणि अखेर घरी परत आलो . या सर्व प्रवासात आमची काही " बातमी " असल्याचा कोणालाच संशय आला नाही . परत येऊन पुन्हा डॉक्टरचा शोध सुरू झाला . . . क्रमशः ही गुलाबी हवा वेड लावी जीवा हा या श्वासातही , ऐकू ये मारवा धृ . ( ) तार छेडी कुणी , रोमरोमातुनी गीत झंकारले , आज माझ्या मनी . सांज वाऱ्यातही , गंध दाटे नवा ऐकू ये मारवा ही गुलाबी हवा वेड लावी जीवा हा या श्वासातही , ऐकू ये मारवा धृ . ( ) का कुणी रंग हे , उधळले अंबरी भान हरपून मी , कावरीबावरी का कळेना तरी , बोलतो पारवा ऐकू ये मारवा ही गुलाबी हवा वेड लावी जीवा हा या श्वासातही , ऐकू ये मारवा धृ . ( ) गायिका : वैशाली सामंत गीतकार : गुरू ठाकूर संगीतकार : अवधूत गुप्ते चित्रपट : गोलमाल मग मी ब्राऊला घट्ट मिठी मारुन रीतसर रडायलाच सुरुवात केली . ब्राऊच्या गरम पोटातून कुंई आणि गुर्ब असे आवाज कानात शिरत होते . जिन्नस : बारीक चिरलेला गूळ वाट्या दाण्याचे कूट पाव वाटी मोठे चमचे तीळ मोठा चमचा खसखस पाव वाटी हरबरा डाळीचे पीठ साधारण - चमचे तेल कणीक वाटी कणकेसाठी तेल - चमचे तांदुळाची पिठी मीठ क्रमवार मार्गदर्शन : बारीक चिरलेला गूळ , दाण्याचे कूट , तीळ खसखस यांची बारीक पूड भाजलेले डाळीचे पीठ सर्व एकत्र हाताने कालवून घ्या . तीळ खसखस पूड करण्याच्या आधी भाजून घ्या . डाळीचे पीठ तेल घालून भाजून घ्या . कणकेमध्ये तेल मीठ घालून घट्ट कणीक भिजवा . ते तासाने पोळ्या करायला घ्या . कणकेची छोटी गोळी घ्या थोडी गोल लाटा पुरीप्रमाणे . दुसरी एक छोटी गोळी घ्या ती पण पुरीप्रमाणे अगदी थोडी गोल लाटा . आता तयार केलेला गूळ आहे तो घ्या . तो ह्या दोन पुरीसारख्या लाटलेल्या गोळ्यामध्ये मावेल इतपत घ्या . याचा गोळा घेताना त्याचा गोल करून हाताने थोडा चपटा करा . हा चपटा केलेला गूळ त्या दोन छोट्या पुऱ्यांमध्ये घाला पुरीच्या सर्व कडा हाताने बंद करा . त्यावर तांदुळाची पिठी घालून नेहमीसारखी पोळी लाटा . तव्यावर भाजा . भाजताना आच खूप मंद ठेवा . ही पोळी उलटताना कालथा वापरा . हाताने उलटू नका . कारण भाजताना गूळ बाहेर येतो गरम गूळाने हात भाजतो . पोळीबरोबर भरपूर साजूक तूप घ्या . पोळी लाटताना गूळ पोळीच्या सर्व कडांपर्यंत पोहचला पाहिजे . तसे झाले नाही तर एक युक्ती आहे . कातण्याने किंवा कालथ्याने पोळीच्या कडा काढा . गूळ शेवटपर्यंत पोहचला नाही तरी काही बिघडत नाही . गूळ जर चिकट नसेल तर गूळ बनवताना मिळून येत नाही . त्याचा गोळा बनवता येत नाही . यासाठी तयार केलेला गूळ कढईत ठेवून अगदी मंद आचेवर थोडा ढवळून घ्यावा . हा गूळ अगदी थोडा गरम होऊ देत . नंतर त्यात तूप / तेल घालून परत एकदा एकत्र कालवून घ्या म्हणजे गोळा बनवता येईल तो दोन छोट्या पुऱ्यांमध्ये घालता येईल . या गुळाच्या सारणात अगदी थोडा चुना घालतात . त्याने पोळ्या जास्त खुसखुशीत होतात . मिब्ररा यांच्या सर्व पोस्ट अगदी योग्य वाटल्या . मला पण . अफ्रिके विरुद्ध भारताने सामना हरण्याच्या नामुष्की पेक्षा सचिनच्या ५० व्या शतकाचे ( त्याच सामन्यात ) कौतुक पचायला जड जाते . सचिनच्याच शब्दात शतकांची ५० केवळ संख्या आहे , त्याच्या लेखी संख्येला जास्त महत्व नाही पण चहाते . . . . > > हातर मराठी भाषेचा अंड त्या कलाकाराचा अपमान आहे वास्तविक त्या प्रोग्राम मध्ये एक मराठी जूरी पण आहे > > अहो त्या मराठी माणूस वाल्यांना काल्वूया > > बह्गु ते काही तोडगा काढतात का ते ? शेवटी मराठीचे पाऊल पुढे पडावे हीच आपणासर्वांची इच्छा आहे , हे खरे आहे ना ? मनसेचे ' कडक ' धोरण मराठी जनतेला फायद्याचे रहाणार आहे . मी तर यापुढे जावून असेही म्हणतो की जर मनसे ने सिमाभागात जर निवडणूका लढवल्या तर त्यांना जास्त फायदा होईल . तो - झाल्या का पोळ्या ? खूप भूक लागलेय . ती - झाल्या ना . मलाही भूक लागलेय पण पोळ्या करायला वेळ लागतो . तो - म्हणूनच सांगत होतो , लवकर स्वैपाकाला लाग . ती - आणि तू काय करशील ? सोफ्यावर बसून टी . व्ही . बघशील ? तो - तसं नाही गं . जरा जास्तच भूक लागली होती म्हणून जरा . ते जाऊदे . कसली भाजी आहे . ती - नाही तो - ही कोणती नवी भाजी ? नाही ? ती - म्हणजे भाजी नाही . तो - भाजी नाही ? मग काय नुसत्याच पोळ्या खायच्या काय आज ? ती - हे बघ मला स्वैपाक करायला वेळ लागतो . सवय नाही . आणि तुला भात , भाजी , आमटी , पोळी सगळं लागतं . आज भाजी चिरायला वेळच मिळाला नाही . तो - मला सांगायचं ती - सांगितलं . पण कॉम्प्युटर समोर बसलास की तुझ्या कानाची होते फुंकणी . नळी फुंकिली सोनारे . इकडून तिकडे गेले वारे . तो - मी फुंकणी आणि तू सोनार ? जरा जोरात फुंकायचं ना . ऐकू आलं असतं . ती - जेवायचंय ना ? की फुंकर मारू अजून एक ? माझ्या ऑफिसमधल्या लोकांना मी केलेल्या पोळ्या खूप आवडतात . तुला नसतीलच खायच्या तर ते खातील . तो - नको . एवढं अन्नदान नको . ती - कंजूस . तो - मुद्दा तो नाही आहे . तू आज पोळ्या केल्यास म्हणून तुझे जाहीर आभार . पण आता त्या पोळ्या पाण्याबरोबर खायच्या का ? ती - नाही . तो - हवेबरोबर ? ती - शिकरण केलंय . ते वाढून घे आणि गीळ किती गिळायच्यात त्या पोळ्या . तो - शिकरण केलंय ? अरेरेरे , काय ही भाषा . शिकरण स्त्रीलिंगी . ती शिकरण , ते शिकरण नाही . ती - . . . . ती शिकरण काय . ते शिकरणच बरोबर आहे . ते केळं आणि त्याचं ते शिकरण . तो - फालतू लॉजिक सांगू नकोस हं . तुला गाणं आठवतं का ते ? केळ्याची शिकरण करायला गेली धुपकन पडली आत ? ती - आठवतं . तो - मग मान्य कर की चूक झाली . ती - चूक तुझी होतेय . मला आठवतंय , केळ्याचे शिकरण करायला गेली धुपकन पडली आत . चुकलायस तू मी नाही . तो - हे बघ तू मला बाकी कशाचंही लेक्चर दे , पण मराठीचं देऊ नकोस . ती - का बरं का ? मी तुला कसलंही काही सांगायला लागले की तुझं हेच . हा विषय सोडून दुसरं कशाचंही लेक्चर दे . असे काय दिवे लावलेस रे तू मराठीत ? पु . . देशपांडेच की नाही तू ? की आचार्य अत्रे ? तो - अगदी तितका नसलो तरी थोडं फार लिहितोच की मी ती - कुठे ? ब्लॉगवर ? काळं कुत्रंतरी वाचता का रे तुझा तो ब्लॉग ? अरे ब्लॉग लिहिण्यापेक्षा जरा घरातली कामं कर , म्हणजे शिकरण खायची वेळ येणार नाही . मी एकटीने काय काय म्हणून करायचं . तो - मुद्दा मी कुठे काय लिहितो हा नाहीये . मुद्दा हा आहे की माझं मराठी तुझ्यापेक्षा चांगलं आहे . ती - हे आपलं तुझं मत . तुझ्या मताला मी किंमत देत नाही . तो - ते माहितेय मला . आजचं का आहे ते . पण हे माझं मत नाही . दहावीत मला मराठीत ऐंशी मार्क मिळाले होते . ती - मला एटीटू मिळाले होते . तो - अगंपण माझी फर्स्ट लँग्वेज होती मराठी . ती - लँग्वेज होती ना ? मग तर झालं . मार्क कुणाला जास्त होते ? मला . मग मराठी कुणाला जास्त येतं ? मला ? मग ती शिकरण का ते शिकरण ? ते . तो - च्यायला . तुला शिकवणारे धन्य आणि तुला मार्क देणारे त्याहून धन्य . ती - . जास्त बोलू नकोस हां . माझी आईच शिकवायची मला . आणि तिला तिच्या आईने शिकवलं . तो - तरीच . ती - लाज नाही वाटत माझ्या माहेरच्यांना नावं ठेवायला ? तो - नावं ठेवायची नाहीत म्हणूनच तर लग्नात तुझं नाव नाही बदललं . ती - फार उपकार केलेस हं . बदललं असतंस तर बदडलं नसतं तुला ? तो - पुन्हा विषयांतर करू नकोस . मुद्दा वेगळाच आहे . ती - ते शिकरण तो - ती शिकरण ती - मी जेवतेय तुला हवंय ? तो - हो . ती - पोळीबरोबर ते . . . . . शिकरण देऊ का ? तो - मला ती शिकरण दे तू ते शिकरण खा . ती - आता कसं शहाण्या मुलासारखं बोललास . तो - थांब पोळ्या थंड झाल्यात मायक्रोव्हेव करून आणतो . ती - शहाणा माझा बाळ . तो - हं . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - हा फॉर्म ( मला ) भलताच आवडला असल्याने अजून एक संवाद - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - प्रवेशिका इथे टाकणं अपेक्षित नाहीये . ह्या स्पर्धेचे नियम इथे पहा . मास्टर मदनचे शेवटचे गाणे कलकत्यात झाले . त्या कार्यक्रमात त्याने जवळ जवळ दीड तास राग बागेश्वरी आळवला . एका श्रोत्याने बक्षीस म्हणून लगेचच ५०० रुपये दिले - त्या काळात ही रक्कम फारच मोठी होती . परत येताना मदन दिल्लीला त्याच्या बहिणीकडे उतरला . तेथेदेखील दिल्लीच्या रेडिओ स्टेशनवर त्याला जावे लागायचेच . या छोट्याला त्याचा मेहूणा सायकलवर घेऊन अलिपोर रोडवर जायचा . याच मुक्कामात मदनला ताप चढला . पण त्याने रेडिओ स्टेशनवर जायचे चालूच ठेवले होते . वैद्यकीय उपचारांनी ताप काही उतरायची लक्षणे दिसेनात तेव्हा त्याने सिमल्याला प्रस्थान ठेवले . या हवा बदलाचाही काही फायदा झाला नाही . काही दिवसांनी एक चमत्कारिक घटना घडली . त्याचे कपाळ आणि सांधे चमकायला लागले . तेव्हा त्याच्यावर पार्‍याचा विषप्रयोग झाल्याची शंका बर्‍याच जणांनी प्रदर्शित केली . किंवा त्याच्या नातेवाईकांच्या अती हव्यासाचाही हा परिणाम असावा . पण त्याची प्रकृती दिवसेंदिवस बिघडतच गेली . टीप - क्रिकेट फक्त आपल्याला कळते या अविर्भावात खेळाडू ची टर उडवू नये त्या आधी आपण कधी जनमात क्रिकेट ची bat तरी हातात धरली होती का याचा विचार करावा युरोपला गेल्यावर डॉ . खान बरेच दिवस त्यांच्या दूरच्या भावाकडे ( cousin ) राहिले . सारखी नकाराची पत्रे येत होती . मग ते एक दिवशी हॉलंडला हेग येथे गेले . तिथे १९६२ सालच्या जानेवारीत एका पोस्टाच्या रांगेत उभे असताना त्यांची हेंद्रीना डॉन्कर्स ( हेनी ) या दक्षिण आफ्रिकेच्या मुलीशी नजरा - नजर झाली . तिच्या आठवणीप्रमाणे तिचा भावी पती पाकिस्तानला पोस्टकार्ड पाठवायला काय पडते हे विचारत होता . ती माहिती तिला होती तिने ती डॉ . खानना पुरवली . हेनीचे बालपण झांबियात गेले होते ती नुकतीच युरोपला मानसशास्त्राचे शिक्षण घ्यायला आली होती . डॉ . खानमध्ये तिला तिच्यासारखाच एक " हरवलेला आत्मा " सापडला . दोघांनी एकमेकांना पत्रव्यवहार करायचे वचन दिले . मग ते जिंकले कसे ? चतुर आणि शिस्तबद्ध प्रचार , पैशाचा प्रचंड वापर आणि अनुकूल राजकीय वातावरण हे तीन मुद्दे ओबामांच्या विजयासाठी कारणीभूत ठरले , असे जागतिक प्रसारमाध्यमांनी विश्‍लेषण केले आहे . " आता मला बी काय म्हायती ? न्हाई एक काम करा की , तुमीच चला संग . काय व्हत्यानं ती व्हत्यानं पैसं . " सुनेने आपला रंग दाखवला . रावण काल प्रदर्शित झाला आणि प्रेक्षक सिनेमा पाहिल्यावर नाराज झाले . पूर्णपणे असहमत . कोणतीही लिपी इतरांपेक्षा प्रगत किंवा अप्रगत असू शकत नाही . प्रत्येक भाषेचे स्वतःचे असे काही वर्ण असतात ( sounds या अर्थी ) तेवढे वर्ण दाखवण्याइतकी त्या भाषेची लिपी सक्षम असते . जे वर्ण त्या भाषेत नाहीत , ते लिहीण्यासाठी वेगळ्या अक्षरांची गरजच काय ? देवनागरीत सर्व उच्चार लिपिबद्ध करता येतात हा समजही साफ चुकीचा आहे . जर्मन भाषेतील काही उच्चार देवनागरीत जसेच्या तसे मुळीच लिपीबद्ध करता येणार नाहीत . इतर भाषांबद्दलही हेच निरीक्षण लागू होईल . हा घ्या माझ्याच ( गेल्या वर्षी डिसेंबर महिन्यात केलेल्या ) दापोली भटकंतीचा ट्रक मला तर पहिली पत्रिका जाम आवडली बॉ ! बाकी पत्रिका छापा / छापू नका / मराठीत छापा / इंग्रजीत छापा अगदी संस्कृतमधे छापलीत तरी उत्तम . . फक्त जेवणाचा मेनू मस्त असला पाहिजे ; ) नंतरची ही दुसरी कसोटी , दिल्लीची . पहिल्या डावात फक्त ३०७ धावा केल्यावर आपल्या बोथट गोलंदाजीने ( आणि पाटा पिचेस मुळे ) इंग्लंड ला ४१८ बनवू दिल्या . वास्तविक हे होईपर्यंतच चौथा दिवस जवळजवळ संपला होता . ८० च्या दशकात सर्वच संघ संथ क्रिकेट खेळायचे . त्यामुळे आपल्याला साधारण एक दिवस खेळून काढला तरी काही धोका नव्हता . आणि चौथ्या दिवस अखेर भारत १२८ / वर होता गावसकर आणि मोहिंदर खेळत होते . मॅच अनिर्णीत राहणार अशी चिन्हे होती . टाकळी हाजी - येथील शिरूर रस्त्यावर असलेल्या कुंड रस्त्यावर गुरुवारी ( ता . २३ ) रात्री अडीच वाजण्याच्या सुमारास जबरी चोरीचा प्रकार घडला . या वेळी चोरट्यांनी केलेल्या मारहाणीत महिला बेशुद्ध पडली आहे . मारुती ठकोजी पोटे यांच्या घरावर चोरट्यांनी हल्ला करून , साडेपाच तोळे सोने रोख दहा हजार रुपये लुटले . यावेळी चोरट्यांनी केलेल्या मारहाणीत ताराबाई मारुती पोटे या बेशुद्ध पडल्या असून , त्यांना शिरूर येथील खासगी रुग्णालयात उपचारासाठी दाखल करण्यात आले आहे . घटनास्थळी पोलीस श्वानपथक दाखल झाले असून , पोलीस पुढील तपास करत आहेत . फचिनला अनुमोदन . अरुंधती , प्रथमदर्शनी तरी लेख एकांगी , दिशाभुल करणारा वाटत नाही . रजनीश , सत्य साई बाबा , आसारामबापु ह्यांच्या बद्दल ऐकलय , वाचलय आणि साधारण तेच विकु सुद्धा लिहीतायत . ह्या " कल्ट्स " ची तोंडओळख ( ? ) करुन देणारा लेख असं म्हणता येइल . त्यात दिनेशदांनी लिहीलय तसं विकु परत " काही " कल्ट्स असंही म्हणतायत . ज्यांना त्यांनी कल्ट्स म्हंटलं आहे त्यांच्या बद्दल तुम्हाला अजूनकाही माहिती आणि प्रामुख्याने विकुंनी मांडलेले मुद्दे खोडून काढणारी माहिती असेल तर ती वाचायला जरुर आवडेल . मुवे प्रमाणेच , प्रथम मान माझ्या आईचा - तिच्यासाठी काही कारणं देण्याची गरज नाही . लेख ऍबरप्ट ( घिसाड्घाईचा ) नसून चांगलाच जमला आहे . डिजिटल ला संगणकिय वाचनालय म्हटले तर चालेल काय ? परंतु सैन्य म्हणजे देशभक्ती , देशसेवा ही लेबले इतकी फिट्ट बसली आहेत कि थोडा वेगळा विचार मांडला कि तो जणु देशद्रोही आहे असे मानले जाते . चेन्नई - & nbsp जागतिक स्क्वॅश महासंघाच्या वतीने सर्वप्रथमच आयोजित केल्या जाणाऱ्या 21 वर्षांखालील विश्‍वकरंडक स्क्वॅश स्पर्धेचे यजमानपद भारताला देण्यात आले असून , ही स्पर्धा चेन्नईत होईल . ही स्पर्धा पुढील वर्षी फेब्रुवारीत होईल . दर दोन वर्षांनी या स्पर्धेचे आयोजन केले जाईल . दोन पुरुष आणि एक महिला खेळाडू असा तीन खेळाडूंचा संघ स्पर्धेसाठी पाठविता येईल . व्यावसायिक पातळीवर उतरण्यापूर्वी युवा खेळाडूंना स्पर्धात्मक अनुभव मिळावा यासाठी या स्पर्धेचे आयोजन करण्यात आल्याची माहिती , जागतिक स्क्वॅश संघटनेचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी ऍण्ड्य्रू शेले यांनी दिली . ओपन ऑफिसच्या " रायटर " मध्ये लिहिलेला मजकूर आता एका क्लिकद्वारे हव्या त्या भाषेत भाषांतर करून मिळू शकतो . अधिक माहिती अथवा येथे मिळू शकेल . तंत्रज्ञान अर्थातच गुगलचे असून ते उपलब्ध केले गेले आहे पुण्याच्या इंडिकट्रान्स यांच्याद्वारे . स्वप्निल हजारे यांचे खास अभिनंदन . नैसर्गिक न्याय हाच निकष जर न्यायसंस्थेने लावला तर समाजात काय होईल ? प्रकाश घाटपांडे जगच भरलय अश्या अबोध गोष्टींनी सामान्य हे असच चालायच म्हणुन रडतात किंवा कुढतात पण असामान्य का ? का ? म्हणुन झोडतात काश्मीर - पहलगाम ने अनेक चित्रपटांसाठी लोकेशन्स पुरवली . काश्मीर की कली त्यातले एक . बेताब दुसरे . सन्नी देओल आणि अमृता सिंगचा बेताब इथल्यात एका सदाबहार व्हॅलीत शूट झाला . त्यानंतर या जागेला बेताब व्हॅली हेच नाव पडले . चित्रपटाच्या चित्रीकरणासाठी बांधलेल्या हट्स अजुनही इथे जतन करुन ठेवल्या आहेत . एवढ्या सुंदर जागेत रहायला मिळत असेल तर मरो ती अमृता सिंग आणि मरो तो शम्मी कपूर असे होइल आपल्याला . दुर्दैवाने राहुल रवैल ला तिथे आख्खा चित्रपट शूट करायचा असल्यामुळे त्याने तो मोह बाजूला ठेवलेला असावा . जब हम जवा होंगे आणि चित्रपटाच्या इतर बर्‍याच भागातले शूटिंग याच भागातले पनवेल , २६ जून ( वार्ता . ) - वरळी येथील श्रीमती आनंदी पाटील आजी यांनी वयाच्या ९० व्या वर्षी ६० टक्के आध्यात्मिक पातळी गाठली . कोणतेही शिक्षण नसतांना , संपूर्ण आयुष्य कष्टात काढलेले असतांनाही केवळ भगवंताला समर्पित झाल्यानेच त्या या स्तरापर्यंत पोहोचल्या . प्रसिद्धीलोलुपतेचे आरोप खरे धरले , तरीही त्यांनी मांडलेले मुद्दे कुठेतरी कुणालातरी पटत असतात . जोपर्यंत ईतर आकडे मिळत नाहीत तो पर्यंत हेच खरे . > > > हे खरे नसावे . मी ईमेल शोधतेच प्रत्येक पदार्थ एकतर उष्ण असतो किंवा थंड असतो , अर्थातच उष्णतेचे / शैत्याचे प्रमाण वेगवेगळ्या पदार्थात कमी - अधिक असते . जसे की हिरवे मूग हे किंचित उष्ण आहेत तर मिरे अति - उष्ण आहेत . सुंठ बर्‍यापैकी उष्ण आहे . हे तर - तमत्व पदार्थाच्या पांचभौतिक कॉम्बिनेशननुसार येते . ( वेगळे उदाहरण घ्यायचे झाले तर आपण म्हणतो ना आज हवामान गरम आहे / कमी गरम आहे / गरम नाहिये पण थंडीही नाहिये / खूप थंड हवामान आहे तसंच काहीसं . )

Download XMLDownload text