Deltacorpus 1.1

mar-10

Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

न कळत्या वयात प्रभातचा संत तुकाराम पाहिला होता - खूप रडलोही होतो . अगदी काल - पर्वा युट्य़ूबवर संत तुकाराम चित्रपटातील दोन क्लिप्स पुन्हा एकदा पाहाण्यात आल्या . त्या उतरवूनदेखील घेतल्या . या चित्रपटातील तुकोबाची भूमिका विष्णुपंत पागनिसांची ( पु . लं . च्या हंड्रेड पर्सेंट पेस्तनकाका मधली पेस्तनकांकाची " अरे साला काय ऎक्टिंग , तुला सांगतो साला ओरिजिनल तुकारामबी असा नसेल , ते विस्नुपंत आता वैकुंटमदी असेल , सिटिंग नेक्स्ट टू दी गॉड . . . " ही दाद आठवते का ? ) . विष्णुपंत पागनीसांनी केलेल्या तुकारामाच्या या भूमिकेने त्या काळात अवघ्या महाराष्ट्राला वेड लावले होते . विष्णुपंत पागनिस असे मराठीत लिहुन गुगलवर सर्च मारला तर पागनिसांच्या मुलीने लोकसत्तामध्ये लिहिलेला लेख वाचायला मिळाला . त्या लिहितात की ही भूमिका करण्यापूर्वी विष्णुपंत पागनीस देहूला गेले . तिथे तुकोबांच्या मंदिरात त्यांनी तुकोबाला " तुकोबा , तुम्हीच आता माझ्याकडून ही भूमिका करून घ्या " असे साकडे घातले . या भूमिकेनंतर पागनिस यांच्यामध्येही अमूलाग्र बदल झाल्याचे त्यांनी लिहीले आहे . जुन्या जमान्यातील अभिनयाबद्दल आणि एकुणच चित्रपटनिर्मितीबद्दल काय लिहावे ? मी मागे एकदा माझ्या मित्रांसोबत " रामजोशी " पाहीला होता तेव्हा एका चांगला नामांकित असलेल्या वकिल मित्राने विचारले होते , " त्या काळात जाऊन शूटिंग कशी काय केली असेल बुवा , तेव्हा कुठे होता कॅमेरा . . ? " मी कपाळावर हात मारून घेतला होता . त्याकाळची चित्रपटनिर्मिती , अभिनय यांना मिळालेली ही अस्सल दाद होती . असो . या काळात तरी मुंबई पोलिस कमीशनरांच्या ऑफ़िसचे तेलीफोन रात्री चालु ठेवणे . रात्रि बारानंतर ढोल ताशे वाजविण्यार्‍या विरुद्ध तक्रार केल्यास कोणिहि तेलिफोन रिसिव्हर उचलत नाहीत . महाराष्ट्रात सध्या द विदर्भ लाईव्हलीहुड प्रमोशन प्रकल्प सुरु आहे . यानुसार अतिगरीब शेतकरी शोधून त्यांना योग्य ती मदत संस्थेच्या तत्वांनुसार दिली जाते आहे . डॉक्टरेट मिळाल्याबद्दल अभिनंदन ! मात्र शिवसेनेसारख्या ' राडे ' बाज पक्षाच्या नेत्याला डॉक्टरेट सारखी ' सोज्वळ ' पदवी शोभून नाही दिसत : - D : - D काल पासुन हा बाफं वाचतोय . बाकी वाद एक मिनीट बाजुला ठेवला तर ज्ञानात खुपच भर पडली . आता वादाचा मुद्दा . खरं तर सुरवातीला मुद्द्यांमध्ये काही फारसा फरक नव्हता . झक्कींची एक पोस्ट आली आणी झालं सुरु . आज सकाळीच नटुन सवरुन घालुन हिरवी साडी ती निघुन गेली . . वटपौर्णिमेला . . मायला ही अशी ही दिसु शकते तर . . ! मी विचार करतोय . . कपाळावरचे टेंगुळ दाबत दाबत . . वडील : अरे , एक काळ असा होता , की मी पाच रुपयांत किराणासामान , दूध , पाव आणि अंडी घेऊन यायचो . . . बहुदा मनोगतकारांनी उपक्रमावर वापरण्यात येणार्‍या CDAC - GISTYogesh ह्या फॉन्टमध्ये बदल करुन ऍ हे अक्षर योग्य पद्धतीने दाखवण्यासाठी वेगळा फॉन्ट बनवला असावा . पानांच्या स्रोतांची अधिक तपासणी केली असता शनिपार नावाच्या फॉन्टचा रेफरन्स तिथे दिसतो . पण शनिपार नावाचा फॉन्ट जालावर कुठे उपलब्ध नाही . अरेरे ! मग दुसरीकडे प्रयत्न करायचा . सध्या डीएड झालेले आणि पोलिसांत भरती होणा - यांना शासकीय नोक - यांची काही कमी नाही . मध्यपूर्वेतला वेगळा देश अशी राजकीय मान्यता नसलेला पण स्वतःचं वेगळेपण जपणारा समुदाय म्हणजे कुर्दिश लोकं . यांच्यावर माहिती वाचायला आवडेल . हक्सर या नुसत्या काश्मिरी पंडीतच नसून त्याच्या अपिलवरील पुस्तकाच्या एक लेखिका पण आहेत . ~~लय भारी मजा की ! लिहा ना तुमचा भिमाशंकरचा अनुभव आवडेल वाचायला .~~ एक विप्र होता महा अमंगळ ॥ शूद्र स्त्रियेसी रतला बहुत काळ ॥ तिच्या भ्रतारे साधूनि वेळ ॥ जीवे मारिले द्विजाते ॥ ८३ ॥ नारद ( काऊचवर बसत ) : वा वा ! देवी , आपण भलत्याच सुग्रण आहात , काय खमंग वास सुटलाय धिरड्याचा ! वा ! ! भरलेला विलोभनीय तो पुन्हा एकदा रिकामा झाला वेडे मन माझे विचारी घेउ का मी अजुन एकच प्याला . शेतकरी विहार [ वर्तमानस्थिती : हा ब्लॉग आपल्या सदस्य खात्याशी जोडला आहे . ] http : / / gangadharmute . blogspot . com / या ब्लॉग वरील लेखन मराठी ब्लॉगविश्वाच्या पानावर अपडेट होत नाही . द एलिअन टेक्नोलॉजी - ch १२ . ब्लॅकहोलचा प्रवास - काळ क्षिनाचे स्पेसशटल आता पुर्णपणे ब्लॅकहोलमध्ये शिरले होते . पुढचा प्रवास फारच कठीण होता . त्या ब्लॅकहोलमध्ये पुढे काय अडचणी सामोर्‍या येतील याचा . . . हे खय्याम ! ! मद्य प्यालेला आहेस तर खूष रहा . तुझ्या प्रेयसीबरोबर आहेस , तर खूष रहा . सगळ्याचा शेवट जर तू नसण्यात आहे , तर तू नाहीस असे समजून खूष रहा ! खय्यामच्या सगळ्या रुबायांमधे मद्याचा उल्लेख वारंवार होतो . कुणाला वाटेल तो एक मद्यपी होता की काय ! पण तो जेव्हा मद्य म्हणतो तेव्हा त्याचा अर्थ शब्दश : तोच घ्यायला पाहिजे असे नाही . त्याला दोन अर्थ आहेत . एक मद्या आणि दुसरा अर्थ संसार , हे भौतिक जग असा आहे . खय्यामच्या रुबायांवर योगानंदस्वामींनी एक पुस्तक लिहिले आहे . ज्याला ह्या रुबायांचा अध्यात्मिक अर्थ लावायचा आहे त्यांनी ते जरुर वाचावे . ह्याच स्वामींनी " Autobiography of a Yogi " नावाचे प्रसिध्द पुस्तक लिहिले आहे . ज्यांना अध्यात्मावर वाचायला आवडते , तेही त्यांच्यासाठी वाचण्यासारखे आहे . ( मला ते आवडलेले नाही ) . उदा . वरच्या ओळींचा अर्थ असा आहे - हे खय्याम या पृथ्वीतलावर आला आहेस तर खूष रहा . देवा कशाला जन्म दिलास रेऽऽऽ असा व्यर्थ शोक करत बसू नकोस . जन्म तुझ्या हातात नसल्यामुळे , येथे आल्याबद्दल स्वत : ला दोषी धरु नकोस . सोडव रेऽऽऽऽ या सुख : दुख : च्या फेर्‍यातून असा आक्रोश करु नकोस . त्यापेक्षा आपल्या प्रेयसीबरोबर म्हणजे या संसारातील सर्व जोडीदारांबरोबर या जीवनाचा आनंद घे . ( मजा घे म्ह्टले की त्याला वेगळा वास येतो , काही जणांना नाही आवडत तो . . . . . ) सर्व जोडीदार म्हणजे , बायको , मुले , मित्र , आईवडील , मैत्रिणी , नातवंडे इ . इ . . . . . . . . दारु भक्तांनो - तुम्ही चैन करा पण त्याची झळ ( आर्थिक , शारिरीक , मानसिक ) कुणालाही विशेषत : तुमचे कुटुंब आप्त यांना पोहोचणार नाही याची काळजी घ्या . ह्या प्रवासास निघण्याअगोदर गिफर्डने प्रवासाची केवळ कच्ची आखणीच केली असावी . म्हणून वेगवेगळ्या वाहनांनी तो प्रवास करू शकला - कधी टॅक्सी , कधी बस , कधी ट्रकमधून , तर कधी शहरातून जीप्स व इतर एस . यु . व्हीज घेऊन दूर फिरावयास निघालेल्या श्रीमंत तरूणांच्या वाहनांतून . काही विवक्षित व्यक्तींना भेटण्याचे त्याने अगोदरच ठरवले होते , त्या सर्व व्यक्ती शहरी होत्या . ह्यात विद्यार्थी , रेडियो टॉक शोजची निवेदिका , फॅक्टरी मॅनेजर , कलाकार व सर्वसाधारणपणे ज्यांची गणना ' विचारवंत ' म्हणून केली जाईल अशा व्यक्ती होत्या . पण ह्या सर्वांहून महत्त्वाचे म्हणजे गिफर्डकडे कुठल्याही अनोळखी व्यक्तीशी सहजपणे गप्पा चालू करण्याची हातोटी असावी . त्यामुळे सबंध प्रवासात तो अनेकविध सामान्य लोकांशी बोलताना आढळतो . ह्यात ज्या ट्रक अथवा टॅक्सीतून तो प्रवास करत असे त्यांचे ड्रायव्हर्स आहेत , बसमधील सहप्रवासी आहेत , रस्त्यात सहजपणे भेटलेले कुणी आहेत , रस्त्याकडेस धाबा चालवणारे आहेत . तसेच शेतात राबणारे शेतकारी आहेत , रेल्वे बांधणारे मजूर आहेत , खेड्यापाड्यात जाऊन मोबाईल विकणारा विक्रेता आहे , रस्त्यात भेटलेले काही सेल्समन आहेत , वेश्याही आहेत , इतकेच नव्हे तर शियान ह्या चीनच्या पूर्वाश्रमीच्या राजधानीजवळील पवित्र समजल्या गेलेल्या डोंगरावर गुहेत राहणारा एक दाओ ( Tao ) भिक्षूही आहे ! ~~तोरा मन दर्पण कहलाये , भले बुरे सारे कर्मोंको देखे और दिखाये . .~~ बाकी सगळेच इथे देणे शक्य नाही , जशा जशा गोष्टी पुढे सरकतील तशी भर घालत जाऊ . . . चला , पटकन तुमचा सहभाग आणि सुचना / सल्ले / सुचवण्या कळवा , अहो हा तुमचाच महोत्सव आहे आणि तो तुमच्याच श्टायलीत झाला पाहिजे , नै का ? घाटात वरून पहिल्यावर खालच्या रोड वरील गाड्या आणि माणसे मुंग्यान सारखे दिसतात संदर्भ : ' मनोगत ' आमची प्रेरणा : ' दैवजात दु : खे भरता ' काव्य अर्थहीनहि लिहिले दोष हा कुणाचा हात धुवुनि घेतो जोवर जोर प्रवाहाचा मायबोली ही ना दोषी , नव्हे दोषी ' तात ' बालहट्ट , राजहट्ट , सर्व कर्मजात जो तो अपुल्या मरणी मरतो , न्याय हा जगाचा व्यक्तिगत मजकुर इथे , होत ' आपापसात ' ज्याचे लेख्नन शाबूत राही , तोच भाग्यवंत काय शोक करिशी वेड्या , हरपल्या विदाचा लेख लिहुनि सुटला का रे कुणी [ . . . ] ~~या दोन्ही फुलांशिवाय गौरीची आरास पुर्णच होत नाही .~~ सकाळी लौरा उठते सगळा ट्रॅफिक जाम आता संपलेला असतो . रस्ते मोकळे आ॑हेत . औरा आता एक नवी व्यक्ती बनून एक वेगळेच मुक्ततेचे हास्य घेउन बाहेर पडते व नव्या दिवसाकडे निघून जाते . . . नेहेमीच ह्या जगाने केले हंसेच माझे माझ्याच मग उरांत गोठले शब्द माझे । संधी दिलीच नाही कांहीच बोलण्याची मग आवरू कसे मी ते ऊत भावनांचे । अनिवार भावना त्या डोळ्यांत दाटतात खळ्क्न् फुटोनी कांच ते अश्रु सांडतांत । कढ आंत आंत जपुनि ठेवीन तप्त ज्वाला ठरविले जरि कितीही हुंदका फुटोनी गेला । ~~कुणाला रे शिव्या देणार आहात ? मी पण येऊ का ?~~ एवढा वेळ अदबीने उभा राहिलेला वेटर वैतागून हातातली वही - पेन्सिल परजतो आणि जरा खाकरतो . ~~खूप आठवणी आहेत , पण वर म्हटल्याप्रमाणे आत्ता धड काही सुचत नाहीये . .~~ ~~रामदासांनी तर रामाचा विडा रचताना वैभवाची बहार उडवून दिली आहे .~~ वरचा फोटो पुर्ण झूम लावुन काढलेला आहे . त्यामुळे क्लॅरिटी थोडी गंडली आहे . तर या भांड्यात तळाला उकळते पाणी घालायचे त्यात कळशी - माठाखाली ठेवतात ना ती स्टील ची रिंग ठेवायची त्यावर लापशी पसरलेली ताटली ठेवायची . झाकण ठेवायचे पण त्याचे व्हेंट उघडे ठेवायचे . आणि मिडीयम पॉवर ला १ मिनीट फिरवायचे . माझा ११००W चा मायक्रो आहे त्यामुळे मिडीयम बस होते . कमी W चा असेल तर जास्त वेळ ठेवावी लागेल . अंदाजाने जमेल . . . . फारच छान ! ज्या ठिकाणी सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था चांगली असेल त्या ठिकाणी मद्यधुंद अवस्थेत सहप्रवासी आल्यास आता त्याला समजून घ्यावे लागणार असे दिसते . जेथे अशा व्यवस्थेचे बारा वाजलेले आहेत , तेथे तर लोकांना पिऊन गाड्या चालवण्याला ला कोर्टाची परवानगीच नव्हे तर उत्तेजनच आहे , असे दिसते . उत्तम ! सन्जोप राव होगा कोई ऐसा भी , कि ' गालिब ' को न जाने ? शाइर तो वो अच्छा है , प ' बदनाम बहोत है बापरे २८७ कसलं ? कॉपी नेटावर आहे , ती ही पीडिएफ बांधणीत . घाईत असाल तर , " फाईंड " मध्ये " गौतमीपुत्र सातकर्णी " टाका , ज्या ज्या पानांवर हा शब्द येतो ती ती तुमच्यापुढे येतील . नंतर फक्त योग्य संदर्भ शोधून वाचन करायचे . ; - ) नातरी बालक बोबडां बोली । कां वाकुडां विचुकां पाऊलीं । तें चोज करुनि माऊली । रिझे जेवी । । बाळक बापाचिये ताटीं रीगे । रिगौनि बापातेंच जेवऊं लागे । की तो संतोषलेनि वेगे । मुखचि वोडवी । । दक्षिणा , साध्या पोह्यात लोह पण असते . ते नूसते दूधात , दह्यात वा ताकात भिजवून खाल्ले तरी छान पोषण होते . ( पण ते लालसर असावेत ) . पोहे करण्याच्या कृतित , ( तसेच उकडा तांदूळ करण्याच्या कृतित ) भातातील एरवी न वाया जाणारी जीवनसत्वे , राखली जातात . पोहे वरीलप्रमाणे भिजवून , त्यात मेतकुट , तूप व कांदा घालून खाल्ले , तर पुर्ण ब्रेकफास्ट होईल . @ point 2 अस कोण आहे ? त्याने नक्की पु . लं . च काही एक वाचल नसणारे . उगाच काही लोकांना हे असले controversial stance घ्यायला आवडतात . For Eg : सचिन भारी नाही , साधारण आहे , शिवाजी राजे ह्यांच इतक काय कवतुक वगेरेवगेरे . पौराणिक कथा सोडल्यास आणि बादशहा - बिरबलाच्या गोष्टींतील तथ्यांश १०० % पुरावा मानता येणार नाही असे धरले तर भारतीय इतिहासात सुळावर चढवण्याची शिक्षा दिल्याचे संदर्भ मिळतात का ? मृत्यूपूर्वी तीन महिने अगोदर ते माझ्याकडे दोन दिवस मुक्कामाला होते . सारा वेळ ते आपल्यावरच्या स्वकियांच्या हल्ल्याविषयी बोलत राहिले . सारे आयुष्य प्रामाणिक व स्वच्छ भूमिका घेऊनही समूहमनाला हव्या असणाऱ्या एकाच कोणत्या तरी निकषावर समाज आपल्या सबंध आयुष्याचा कसा क्रूर निकाल लावतो , याचे दु : ख त्या बोलण्यातून प्रकट होत होते . आयुष्यभर घेतलेल्या बुध्दिवादी भूमिकेची समूहभावनेकडून होणारी अवहेलना मान्य करणे त्यांना कठीण जात होते . त्या बोलण्यात राग नव्हता , पराभव नव्हता , आपला प्रामाणिकपणा कोणी समजून घेत नसल्याची दु : खद खंत तेवढी होती . वाटले , कुरुंदकरांना थांबवावे . म्हणावे , ' विसरा ' . पण त्याचवेळी मनात येत राहिले कुरुंदकरांएवढा जबर स्मरणाचा माणूस काही विसरणारच नाही . त्याला हे बोलू देणेच बरे आणि परतीसाठी बसमध्ये चढेपर्यंत ते बोलतच राहिले . मुबईत आहे . दादरला . दु . क्र . : ०२२ - २४४५८६२१ . ठाण्यात नाही . चुकिच्या माहिती बद्दल क्षमस्व . पनवेलला आहे . मग ' सिलेक्शन ' साठी " २ , महाराष्ट्र " मध्ये बोलावले आहे असा निरोप मिळाला . सरांनी नाव परस्पर दिलेले असताना आता हे कसले ' सिलेक्शन ' ? तिथे गेल्यावर तीन गोष्टी कळल्या . एक म्हणजे ती मिरवणूक एवढ्या जवळून बघायचे अप्रूप आमच्यासारखेच बाकी बर्‍याच जणांना होते . दुसरी म्हणजे सरांनी आमचे सिलेक्शन खरोखरच आधी करून ठेवले होते . आमची नावे ' सिलेक्टेड ' च्या यादीतच होती . तिसरे म्हणजे ' सिलेक्शन ' सोबतच तिथे ' रक्तदान शिबीर ' ही आयोजण्यात आलेले होते . नुसते ' रक्तदान शिबीर ' म्हटल्यावर कोणी फिरकत नसे म्हणून हे ' सिलेक्शन ' चे गाजर . तिथे मी आयुष्यातले पहिले रक्तदान केले . पुन्हा न करण्यासारखे असे काही त्यात मला तरी आढळले नाही . ~~एकतर व्यवस्थेत बदल झाला पाहीजे व दुसरे म्हणजे सामाजिक बदल झाला पाहीजे .~~ जेव्हा तुम्ही ऑनलाईन ट्रेडिंग इंटरफेस मध्ये प्रवेश कराल तेव्हा सर्व प्रथम तुम्हाला आपल्यासाठी स्क्रिप्ट प्रोफाईल तयार करावे लागेल . स्क्रिप्ट प्रोफाईल म्हणजे तुम्हाला ज्या शेयर्स मध्ये ट्रेडिंग करावयाचे आहे त्याची एक लिस्ट . मायबोलीवर वर्षूनी एक लेख लिहिलेला होता . " व्हाट स्पोर्ट डू यू प्ले ? " . प्रत्येकाने किमान एक तरी मैदानी खेळ खेळला पाहिजे ह्या अपेक्षेने , तिला चीनमध्ये एका स्त्रीनेच विचारलेल्या ह्या प्रश्नाने , आपण सगळेच स्तिमित झालो होतो . परवा माणिक मुंढे यांच्या " हे घडेल का महाराष्ट्रात " या मोदींवरील एका लेखात गुजराथमधील " खेलोत्सवा " ची माहिती वाचली . प्रत्येकाने एक तरी खेळ खेळावाच . त्यामुळे आपापल्या शरीरांतील दीर्घकाळ सूप्त असलेल्या स्वायत्तता आणि शक्ती पुन्हा उजागर होऊ शकतील . स्वामी विवेकानंद यांना घेऊन येणारी बोट जसजशी भारतीय किनार्‍यासमीप येऊ लागली तसे संपूर्ण दक्षिण भारतात एक चैतन्य पसरले . त्यांच्या प्रति आदर व्यक्त करण्यासाठी , त्यांचा बहुमान करण्यासाठी गावागावातून लोकांची तयारी सुरु झाली . स्वामीजींचे एक सहकारी स्वामी निरंजनानंद हे त्यांच्या स्वागतासाठी सिलोन येथे उपस्थित होते . बाकीचे बोट येणार तेथे जमले . प्रदीर्घ प्रतिक्षेनंतर स्वामीजींच्या होणार्‍या आगमनाबद्दल संपूर्ण भारतात उत्सुकता निर्माण झाली होती . त्यांच्या स्वागतासाठी गावागावातून स्वागत समित्या स्थापन झाल्या होत्या . या समितीत विविध पंथ - संप्रदायाचे आणि सामाजिक संस्थांचे प्रतिनिधी सहभागी झाले होते . आपल्या आगमनाबद्दल आपल्या देशबांधवांत किती औत्सुक्य निर्माण झाले आहे , याची खुद्द स्वामीजींना कल्पना नव्हती . आपण विदेशात धर्मपताका डौलांनी फडकावली त्यामुळे देशबांधव आनंदित झाले असतील याची त्यांना कल्पना होती . पण हा आनंद किती पराकोटीचा आहे , याची त्यांना कल्पना नव्हती . त्यानाच काय कोणालाच कल्पना आली नाही असे ते अभूतपूर्व स्वागत होते . ज्याचे स्वागत करायचे त्यांना आणि जे स्वागत करणार होते त्यांनाही या स्वागताच्या भव्यतेची कल्पना आली नव्हती . १५ जानेवारी १८९७ ला सूर्यनारायण कोलंबोच्या पूर्व दिशेस उगवले ते विजयपताका फडकावत . स्वगृही परतणार्‍या भारतमातेच्या सुपुत्राच्या स्वागतासाठी हा सूर्य जसा उगवला तसेच स्वामीजी लक्षावधी भारतीयांच्या हृदयात सहस्त्रसूर्याप्रमाणे उगवले . त्या प्रचंड जनसमुदायाच्या भावना आणि दृगोच्चर होणारे प्रेम वर्णन करण्यास शब्द अपुरे पडतात . स्वामीजींना घेऊन येणारी बोट लोकांना दिसताच त्यांनी जेट्टीवर एकच गर्दी केली . लोकांच्या घोषणा आणि टाळ्याचा गजर यात समुद्र लाटांचा आवाज लुप्त झाला . एका वृत्तात म्हटले आहे की लोकसमूहाच्या त्या लाटा पाहून समुद्रही क्षणभर अचंबित झाला अन् लाटानिर्मितीचे आपले काम विसरून अगस्ती ऋषीच्या या वारसाचे स्वागत स्तब्ध होऊन पहात राहीला . कोलंबो येथे झालेले स्वामीजींचे स्वागत हे पहिले सार्वजनिक स्वागत होते . त्यानंतर प्रारंभ झाला तो ' विजय ही विजय ' या भव्य अभियानाचा . दक्षिणेचे टोक असलेल्या कोलंबोपासून उत्तरेचे टोक असलेला अल्मोडा आणि नंतर राजस्थान अशा दिशेनेे वर्षभर स्वामींचा स्वागत समारोह चालला होता . प्रांत आणि वेळ यानुसार स्वागत समारोहात भिन्नता असलीतरी सर्वत्र उत्साह सारखाच होता . कोलंबो आणि दक्षिणेतील इतर शहरात स्वामीजींची मिरवणुक ज्या मार्गाने जाणार त्या मार्गावर सडे घालण्यात आले होते . आंब्याच्या पानांची तोरणे दारावर लावली होती . संपूर्ण रस्त्यावर केळीचे खुंट लावले होते . रात्रीची वेळ असेल तर लोकांनी रस्त्यावर मशाली पेटवून ठेवल्या होत्या . प्रत्येक घराबाहेर दिवे पेटवलेले होते . ' स्वामीजींनी भारतात प्रकाश आणला ' हे वाक्य शब्दशः खरे ठरत होते . मांडव आणि पताका सर्वत्र होत्याच , एका प्रत्यक्ष दर्शीनुसार देवाच्या मूर्तीवर छत्र असते ते छत्र स्वामींच्या डोक्यावर धरण्यात आले होते . देवाचा वार्षिक उत्सव असतो व छबीन्यासाठी मूर्ती बाहेर काढली जाते तेंव्हाच हे छत्र बाहेर काढले जाते . स्वामींची मिरवणूक जाताना हर हर महादेवचा घोष चालला होता . सजवलेली घोडागाडी , किंवा बैलगाडी नेहमी असे पण रामनदच्या राजांनी स्वामींची सजवलेल्या रथातून मिरवणूक काढली तर अल्मोडा येथे सजवलेल्या घोड्यावरून मिरवणूक निघाली . स्वामींचा रथ रामनदच्या राजांनी स्वतः ओढला . कलकत्ता आणि मद्रास येथे रथ ओढण्यात तरुणांचा पुढाकार होता . एका वृत्तानुसार सभा संपली . स्वामी रथात बसले . रथ राजनिवासाकडे निघाला . राजेसाहेब इतरांसोबत पायी चालले होते . थोडे अंतर गेल्यावर राजांनी रथाचे घोडे सोडण्याचा आदेश दिला . त्यानंतर राजे व इतरांनी रथ गावातून ओढत नेला . स्वामींच्या गौरवार्थ अनेक काव्यरचना झाल्या . कोलंबो येथे ' थेवरम ' म्हणण्यात आले . मिरवणुकीत वाद्यवृंदावर अनेक भारतीय व इंग्रजी गाणी वाजवण्यात आली . त्यावेळचा हा उत्साह एवढा अमाप होता की ते वर्णन आजही वाचताना आपलं अंग मोहरून येते . त्यापैकी कांही वर्णने पुढील प्रमाणे आहेत . कोलंबो येथे ' ' वहातुकीसाठी जी जी साधने होती त्याचा वापर करुन तसेच पायी चालत हजारो लोक पानाफुलांनी सजवलेल्या मंडपाकडे धाव घेत होते . स्वामीजी रथातून उतरले . मिरवणुकीत सामील होऊन निघाले . ध्वज , छत्र आणि श्वेतवस्त्र ही हिंदुच्या मानाची प्रतिके मिरवणुकीत होती . वाद्यवृंद समयोचित धून वाजवत होता . रस्त्याच्या दोन्ही बाजुस मांडव होते . दोन मांडवातील अंतर पाव मैल होते . दोन मांडवातील अंतरांत पानाफुलांनी सजवलेल्या कमानी होत्या . स्वामीजी मांडवात शिरताच कृत्रिम कमळ उमलत असे , त्यातून एक पक्षी बाहेर येई . पक्षाची मुक्ती म्हणजे भारतमातेच्या शृखंलामुक्ततेचा संकेत होता . मात्र ही सारी सजावट तशी दुर्लक्षितच राहीली . कारण सर्वांच्या नजरा स्वामीजींचा तेजपुंज चेहरा आणि चमकणारे डोळे या कडे लागल्या होत्या . या ठिकाणी जणू भारतमातेचे स्वातंत्र्य दृगोच्चर झाले . ' ' जाफना येथे ' ' विश्वविख्यात योगीपुरुषाचे दर्शन घेण्यासाठी आणि मिरवणुकीने स्वागत करण्यासाठी बेटावरील सर्व भागातून हजारो लोक या शहरात जमले होते . जाफनातील कांगेसंतुरा हा मार्ग हिंदु कॉलेजपर्यंत सायंकाळी ६ पासून गर्दीने एवढा फुलून गेला होता की त्यावरून एकही वाहन जाणे अशक्य झाले . रात्री ८ . ३० ला मशाल मिरवणूक काढण्यात आली . एका अंदाजानुसार १५ हजार लोक मिरवणुकीत सहभागी झाले . दोन मैल लांबीच्या या रस्त्यावर माणसेच माणसेच होती . जणू हा मस्तकांचा समुद्र भासत होता . असे असूनही अथ पासून इति पर्यंत सर्वत्र कमालीची शिस्तबद्धता होती . या संपूर्ण मार्गावर जेवढी घरे होती त्या घराबाहेर नीरयकुडम आणि दीप ठेवले होते . एखाद्याला परमोच्च मान देण्याचा हा हिंदु रिवाज आहे . प्रत्येक घराने हा मान त्या थोर सन्यांसाला दिला . ' ' रामगड येथे ' ' स्वामीजींची प्रतिक्षा करणार्‍या हजारो लोकांना फटाक्यांच्या आतषबाजीने त्यांच्या आगमनाची सूचना देण्यात आली . स्वामी आल्यानंतर आणि मिरवणूक चालू असताना आकाशात अनेक अग्नीबाण सोडण्यात आले . सर्वत्र आनंदी आनंद पसरला होता . दरबाराच्या खास गाडीत स्वामीजी बसले होते . त्यांच्या शेजारी एक शरीर रक्षक होता . महाराजांचे बंधू सर्वांवर देखरेख करीत होते . स्वतः राजेसाहेब पायी चालले होते . स्वतः मिरवणुकीवर लक्ष ठेवून होते . रस्त्याच्या दुतर्फा मशाली पेटल्या होत्या . भारतीय व पाश्चात्य संगीत मिरवणुकीच्या आनंदात भर घालत होते . ' पहा जगज्जेता नायक आला ' हे गीत स्वामीजींच्या आगमनाबरोबर सुरु झाले . स्वामीजी मिरवणुकीने समारंभस्थळी पोहचले तेंव्हा निम्मी मिरवणूक रस्त्यावरच होती . महाराजांच्या विनंतीनंतर स्वामींनी वाहन बदलले नंतर ते शंकरा व्हिला येथे गेले . अल्मोडा येथे ः ' ' स्वामीजी येथे आले तो दिनांक १० मे हा होता . प्रत्यक्षात स्वामींच्या स्वागताची तयारी जानेवारी पासून चालू होती . गुडविन हा युरोपिय लेखक म्हणतो ' पारंपारिक पद्धतीने निघालेल्या या मिरवणुकीत अल्मोडाचा प्रत्येक रहिवासी सामील झाला होता . घराघरावर दीप असल्याने संपूर्ण शहरात दीपोत्सव सुरु असल्यासारखे भासत होते . स्थानिक संगीत , लोकांच्या घोषणा यामुळे वातावरण भारून गेले होते . स्वामीजींच्या बरोबर जे लोक कोलंबोपासून आले होते . त्यांनाही हे स्वागत अपूर्व वाटले . प्रत्येक घरातून स्वामींच्या अंगावर फुले व तांदुळ उधळले गेले . ' ' शिकागोच्या धर्मसंसदेत स्वामीजींचे भाषण झाल्यापासून भारतीय वृत्तपत्रांत स्वामींच्या प्रशंसेने रकानेच्या रकाने भरून मजकूर प्रसिद्ध झाला . स्वामीजी कोलंबोस पोहाचल्यापासून त्यांच्यावर तारांचा पाऊस पडत होता . त्यात अभिनंदन , शुभेच्छा , भेटीचे निमंत्रण , भाषणाचे निमंत्रण अशा सर्व प्रकारच्या तारा होत्या . स्वामीजी राष्ट्रनायक बनले होते . त्यांच्या रुपाने भारतमातेला आपला आत्मा गवसला होता . त्यांचा संदेश म्हणजे भारतीयांना जागे करण्यासाठी दिलेली हाक होती . अनेक जणांची निमंत्रणे , त्यांचा आग्रह यामुळे स्वामीजींना आपल्या कार्यक्रमांत वारंवार बदल करावा लागत होता . रामनदच्या राजेसाहेबांच्या निमंत्रणाचा ते जसा स्वीकार करीत तसाच इतरांना होकार देत . स्वामीजी २७ जानेवारीला आपल्या येथे येत आहे हे कळताच महाराजांना पराकोटीचा आनंद झाला . लगेच त्यांनी हजारो गरिबांना अन्नदान केले . प्रत्यक्ष स्वामीजी आले या आनंदाप्रित्यर्थ पुन्हा अन्नदान आणि वस्त्रवाटप केले . १ डिसेंबरला खेत्री येथे जाण्यासाठी स्वामी विवेकानंद रेवाडी जंक्शनवर आले . तेंव्हा खेत्री आणि अल्वारचे शेकडो लोक आपल्या घोडागाडीसह आले होते . तेथे अल्वारच्या लोकांनी एवढा प्रचंड आग्रह केला की स्वामींना खेत्रीच्या ऐवजी आधी अल्वारला जावे लागले . पूर्वनियोजित कार्यक्रमातील अशा बदलामुळे पुणे , त्रिचनापल्ली येथे स्वामीजींना जाता आले नाही . त्रिचनापल्ली येथे पहाटे ४ वाजता स्टेशनवर हजारो लोकांनी एवढी गर्दी केली की स्वामींना बाहेर उतरताच आले नाही . तंजावर येथेही याच कारणामुळे त्यांना डब्यातून बाहेर येता आले नाही . मद्रासच्या पुढे एक लहानसे स्टेशन आहे . स्वामीजी होते ती रेल्वे त्या स्टेशनवर थांबत नव्हती . हजारो लोक स्टेशनवर जमले . त्यांनी स्टेशनमास्तरला गाडी थोडा वेळ थांबवण्याची विनंती केली . स्टेशनमास्तरने असमर्थता व्यक्त केल्यावर त्या हजारो लोकांनी रुळावरच ठाण मांडले . स्वामीजींच्या दर्शनासाठी ते आपल्या प्राणावर उदार झाले होते . गार्डने समयसूचकता दर्शवल्यामुळे दुर्घटना टळली . गाडी थांबल्यावर स्वामीजी डब्याबाहेर आले . रुळावर बसलेल्या लोकांशी बोलले लोकांना दुसरे काय हवे होते ? स्वामीजींचे डोळे भरून दर्शन . ज्या स्वामींनी लोकांना स्वाभीमान परत मिळवून दिला . त्यांच्या खाजगी आणि राष्ट्रीय जीवनाला एक उद्दिष्ट मिळवून दिले . त्यांच्या विश्वासाला एक भक्कम आधार मिळवून दिला . आगमनास एक वर्ष पूर्ण झाले तरी स्वामी विवेकानंद यांना सत्काराची निमंत्रणे येतच होती . सततच्या प्रवासाने ते थकले होते . एखादे निमंत्रण स्वीकारले की जाताना किंवा येताना वाटेतील अनियोजित निमंत्रणांना तोंड द्यावे लागे . परिणामी वेळापत्रक बिघडणे , वेळे अभावी ठरलेले कार्यक्रम रद्द करायला लागणे असेही प्रकार घडत . या सर्व दगदगीचा स्वामी विवेकानंद यांच्या प्रकृतीवर प्रतिकुल परिणाम झाला . प्रत्येक गावात , प्रत्येक शहरात लोकांना स्वामी विवेकानंद यांना पहायचे होते . आयुष्यभर उपयोगी पडेल असा संदेश त्यांच्या मुखातून ऐकायचा होता . मानवजातीतील सर्वात प्राचीन आणि वैश्विक वारसा म्हणजे वेदांत होय . याचा अर्थ जाणून त्या विषयी ते आश्वस्त होत . शारिरीक दृष्ट्या प्रत्येक गावाला भेट देणे हे स्वामी विवेकानंद यांना अशक्य होते . पण त्यांचा प्रभाव एवढा दुरगामी ठरला की त्यानंतर भारतीयांनी प्रथम त्यांची जन्मशताब्दी साजरी केली . नंतर शिकागो येथील भाषणाची शताब्दि साजरी केली . या शताब्दि सोहळ्याची शृंखला थांबतच नाही . आता भारतवासी त्यांची १५० वी जयंती साजरी करण्यास सज्ज झाले आहेत . स्वामी विवेकानंद यांचे स्वागत पूर्णविराम न मिळता अजून चालू आहे . * * * आणि तात्या , तुम्ही म्हणता तसा पट्टेवाला वाघ आला असता तर आपल्या साक्षीजींना पाठवू तिथे ! काय झकास फोटो काढतात ते ! बंगळुरू - राज्यामधील वनांचे रक्षण करण्यासाठी सरकारला इतर कोणाच्याही सल्ल्याची गरज नसल्याचे कर्नाटक राज्याच्या वनमंत्र्यांनी आज ( शनिवार ) सांगत केंद्र सरकारवर हल्ला चढवला . पश्‍चिम घाटांमधील दहा स्थळे " युनेस्को ' च्या यादीमध्ये समाविष्ट करण्याच्या प्रस्तावावरून कर्नाटकचे वनमंत्री सी एच विजयकुमार यांनी यावेळी केंद्र सरकारवर टीका केली . " " युनेस्कोच्या यादीमध्ये पश्‍चिम घाटाचा समावेश करून काहीच फायदा होणार नाही . कुठलीही आंतरराष्ट्रीय संस्था पश्‍चिम घाटांच्या संवर्धनासाठी आर्थिक , तांत्रिक अथवा कायदेशीर मदत उपलब्ध करून देणार नाही . त्याचप्रमाणे कर्नाटक लोकायुक्त , कर्नाटक उच्च न्यायालय , सर्वोच्च न्यायालय त्याचप्रमाणे केंद्र सरकार पश्‍चिम घाटांचे रक्षण करण्यास समर्थ आहे , ' ' असे विजयकुमार म्हणाले . " " युनेस्कोच्या या प्रस्तावाचे परीक्षण केले जाईल . बिगर सरकारी संस्था , स्थानिक आणि लोकप्रतिनिधींकडून याबाबत अभिप्राय मागवला जाईल . त्यानंतरच राज्य सरकार केंद्राकडे आपला अहवाल सादर करेल , ' ' असे विजयकुमार यांनी सांगितले . ' अंतर्नाद ' दिवाळी अंकातील ' गांधी - रिचर्ड ऍटनबरो ' यांच्या अजरामर चित्रनिर्मितीविषयी यशवंत रांजणकर यांचा लेख अप्रतिम आहे . ~~सिरसा । गत रात्रि जिला पुलिस द्वारा पुलिस [ Read More ]~~ त्यांच्या आईला संगीताची आवड असल्यामुळे त्यांनी भाईना पेटीच्या क्लासला . पाठवले . वयाच्या दहाव्या वर्षी पार्ल्याच्या टिळक मंदीरात बालगंधर्वासमोर त्याने ' सत्य वदने वचनाला ' हे नाट्यगीत वाजवुन शाबासकी मिळवली . त्यांच्या वडलांबरोबर नाटकाला जायचा . आम्ही दोघे अधुन मधुन चहासाठी होटेल मध्ये जायचो त्यावेळी तो बोटांनी टेबलावर सरगम करायचा मला आठवतं . " मी सुराच्या साथीन वाढलो " असं तो म्हणला होता . त्याच्या नकला करण्याकडेही ओढा होता . त्यावेळी तो जोगेश्वरीच्या सरस्वती बाग नावाच्या सोसायटीत राहत होता . आई बरोबर देवळात किर्तन ऎकुन आल्यावर दुस - या दिवशी तो त्याची नक्कल करीत असे . थोडक्यात घरातील वडीलधा - या मंडीळीनी त्याला कलोपासनेत प्रोत्साहन दिले . " गृहकर्जः मासा जाळ्यात सापडेपर्यंत अगदी जावयासारखी वागणुक द्यायची आणि एकदा का केस फाईल केली की मग मात्र त्याकडे दुर्लक्ष करायचे . तिकडून बिल्डर बोंबलत असतो , पेमेंटला उशीर लागला तर वाढीव चार्ज लावायला टपलेला असतो आणि कर्ज घेणारा मात्र ह्यांच्याकडे चकरा मारुन मारुन मेटाकुटीला येतो . एकदाचं ' आग लागली तुमच्या कर्जाला . . द्या माझे कागद परत ' असं भर ब्यांकेत बोंबललं की मग कुठे ४ - ८ दिवसांनी हातात चेक पडतो . मग का कौतुक करावं लोकांनी ? कारण पियनो या वाद्याचे मर्मच सिलास समजले नसल्यासारखे , " हॉटेलातल्या जेवणार्‍यांसाठी , नीट ऐकले नाही तर गोड वाटेल असे , " वाजवत होते असे माझे मत झाले . ते १० - १५ दहशतवादी सतत ६० तास कमांडोंशी लढू शकतील एवढा दारूगोळा मुबैत आला केव्हा याचाही आम्हाला पत्ता लागला नाही . हे काही एका दिवसात होणारे काम नाही . अगदी पद्धतशीरपणे , पूर्वनियोजित असा हा हल्ला होता आणि याला आपली अत्यंत ढिली सुरक्षा यंत्रणा जबाबदार आहे . . ~~२६ / ११ व ९ / ११ मध्ये साम्य नाही - अमेरिका~~ नैनिताल , राणीखेत , कौसानी , अलमोरा ( उत्तरांचल ) पर्यटनस्थळाविषयी अधिक माहिती हवी आहे . जाऊदेत . . जमल्यास . . कधीतरी मागे वळून पाहताना , शिल्लक आठवणींचा ठेवा चाळताना , ' उघड दार देवा ' असं म्हणण्याची वेळ येणार नाही एवढीच काय ते काळजी घे . . नंतर पालीचं काय झालं ते कळ्ळं नाही अन दुसर्‍या दिवशी ती किंवा तिचं पिल्लू काही तिथं दिसलं नाही . अनेक दिवस गेले आणि पेस्ट कंट्रोल ही झालं . आम्ही पालमुक्त झालो . मिसळपाव सुरू होऊन तीनाहून अधिक वर्षे झाली आहेत . या दरम्यान अनेक वादळे येऊन गेली . मिसळपावचे स्वरूप मोकळे ढाकळे असावे . लोकांना येथे येणे आणि लिहीने सोपे व्हावे म्हणून कमीत कमी नियम आणि बंधणे ठेवून या संकेतस्थळाची सुरूवात तात्यांनी केली होती . संकेतस्थळाच्या संपुर्ण बांधणीत मी होतो . तेव्हा पासून ते मिसळपावचे सर्व नियंत्रण सांभाळण्यापर्यंत मी मिसळपाव वाढावं आणि अधिकाधिक लोकांना ते आपलं वाटावं म्हणून प्रयत्न करत आलेलो आहे . वाव छान झाले आम्हाला माहित झाले , आम्ही पण जाऊन येऊ आम्ही लंडन लाच आहोत , आम्हालाही महाराष्ट्र दिन साजरा करायला मिळेल . नेत्रा कुतुहलाने त्या फ्रॉककडे बघत होती . एका छोट्यामुलीचे आपल्याच आवडत्या ड्रेसकडे बघताना असतात तसे भाव शाल्मलीच्या चेहर्‍यावर तरळुन गेले . थर्मनचा चेहरा फिकुटला होता . बसल्या जागी तो खिळल्यासारखा झाला होता . " ते बघा . . . " त्याने खिडकीबाहेर बोट दाखवलं . त्याचे हात थरथरत होते आणि आवाजही कापरा झाला होता . ~~आदित्य , तू काढलेले आवडले बाप्पा . तो उंदीर एकदम क्युट आलाय .~~ गांधी - आंबेडकर वाद हे प्रसिद्ध आहेतच . घटना बनविताना त्याचे रुपांतर नेहरू - आंबेडकरांमधील शीतयुद्धात झाले होते ( कारण गांधीजी घटना समितीत नसल्याने प्रश्न विचारण्याचा अधिकार त्यांना नव्हता . . म्हणून ते नेहरूंकरवी प्रश्न पुढे करत होते असे म्हटले जाते ) ३० सप्टेंबर हा जागतिक भाषांतर दिन म्हणून ओळखला जातो . इंटरनॅशनल फेडरेशन ऑफ ट्रान्सलेटर्स ( FIT ) ह्या संस्थेने बायबलचे लॅटीनमध्ये भाषांतर करणाऱ्या St . Jerome या भाषांतरकाराच्या स्मरणार्थ १९९१ सालापासून हा दिन साजरा करण्यास आरंभ केला . तुलनेने दुर्लक्षित असलेल्या भाषांतर व्यवसायाचा विविध देशांमध्ये जास्तीत जास्त प्रसार करणे हा त्यामागील मुख्य हेतू आहे . तसेच , सध्याच्या जागतिकीकरणाच्या युगातील भाषांतर व्यवसायाची वाढती मागणी व महत्त्व लक्षात घेऊन त्यानुसार या व्यवसायास सन्मान व प्रतिष्ठा मिळवून देणे हादेखील यामागील एक विचार आहे . या घटनेनंतर पाकिस्तानला २०११ मध्ये उपखंडात होणाऱ्या विश्‍व करंडक स्पर्धेच्या आयोजनावरही पाणी सोडावे लागेल . आयसीसीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी हरुन लॉर्गट यांनी नुकतीच पाकिस्तानातील सामने अन्यत्र खेळविण्याची तयारी संयोजन समितीने ठेवावी अशी सूचना केली होती . त्या वेळी पाकिस्तान क्रिकेट मंडळाचे अध्यक्ष इजाझ बट्ट यांनी लॉर्गट यांना विपर्यास करून बोलण्याची सवय असल्याची टीका केली होती . या घटनेनंतर कुठलाच संघ पाकिस्तानात खेळण्यास तयार होणार नाही , ही काळ्या दगडावरची रेघ आहे . औरंगाबाद - रिपब्लिकन डावी लोकशाही आघाडीतर्फे महापालिका निवडणुकीत सर्व 99 जागांवर उमेदवार उभे केले जाणार असल्याची माहिती माजी राज्यमंत्री ऍड . प्रीतमकुमार शेगावकर यांनी पत्रकार परिषदेत दिली . रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडियाच्या सदस्यता मोहिमेस एक जानेवारीपासून सुरवात झाली आहे . मराठवाड्यातून दहा लाख सदस्य करण्याचा संकल्प करण्यात आला असून , राज्यभरात 50 लाख सदस्य करण्यात येतील . रिडालोसला विधानसभा निवडणुकीत अपेक्षित यश मिळाले नाही . लोकापर्यंत योग्य संदेश गेला नसल्याने हे अपयश मिळाले . त्यामुळे समितीतर्फे राज्यभर विविध ठिकाणी सभा व मेळावे आयोजित करण्यात आले आहे . 25 जानेवारीस औरंगाबाद येथे मराठवाडा विभागीय मेळावा आयोजित करण्यात आला आहे . रिडालोसचे नेते या मेळाव्यांमध्ये आपली राजकीय भूमिका मांडतील . याच पद्धतीने 14 जानेवारीस अमरावती येथे , एक फेब्रुवारीस कोल्हापूर , तीन फेब्रुवारीस नाशिक , 13 फेब्रुवारीस नागपूर येथे त्या - त्या विभागाचे मेळावे घेतल्या जातील . 22 जानेवारीस मुंबई येथे राज्यस्तरीय कार्यकर्त्यांचा मेळावा आयोजित करण्यात आला आहे . समितीने 2014 मधील विधानसभा निवडणुकांमध्ये यश मिळविण्यासाठी पाच वर्षात विविध उपक्रम हाती घेतले आहे , अशी माहिती ऍड . शेगावकर यांनी दिली . पुणे ; भाजीविक्रेता महिलेचा खून - प्रक्रणात पोलीसाना मह्त्वाचे पुरवे हाति लगले आहेत . तीन्ही आरोपिकडुन महिलेचे दागीने , पर्स , आनी भाजिचे पोते जब्त केले असुन . या - मुळे आरोपिनीच हा गुन्हा केल्याचे पुरवे हातिलागले आहे . विशाखा मंडल या भाजीविक्रेता महिलेला मोटरित बसवूं , तिच्याआवर बलात्कार करूँ तिचा खून करण्यात आला होत . या प्रकरणी तीन आरोपिना पोलीसानी अट्क केली असुन . या तिन्घवर सन्ग्णक अभियंता नयना पुजारी यांचयावर बलात्कार आणि खून केल्याचा आरोप आहे . गेल्या वर्षी जुलेमाध्य आरोपीनी विशाखा वार बलात्कार करूँ खून केला होता या तिघा आरोपिंची कोठ्डीचि मुदत सम्पल्याणे याना शुक्रावरी न्यायालायत हज़ार करन्यत आले होते . सहयक पोलिस आयुक्त व्ह . ती . पवार आणि सहयाक सरकारी वकील मोरे यानी तापसची माहिती न्यायालायास दिली . > > वृद्ध होत चाललेल्या मातापित्यांची जवाबदारी . पुन्हा एकत्र आल्यावरचे अनुभव . त्यांच्या दृष्टीकोनातून तुमचे परदेशगमन आणि पुनरागमन . आम्ही तिकडे असताना आई वडिल नकळत मानसिक आणि पर्यायाने शारिरीक तंदुरूस्त नसायचे . आता खुष आहेत . नातीचे नाही पण नातवाचे बालपण एन्जॉय करत आहेत . ५ ) दादोजी आणि समर्थांचे उदोउदो करणारे आणि इतरांना खरा इतिहास शोधा म्हणुन अक्कल शिकवणारे ज्ञानेश्वरांच्या समाधिची तपासणी करायची मागणी होताच सापासारखे फुत्कार का सोडायला लागतात ? शिवाजी महाराजांच्या पराक्रमाचे पुरावे मागणारे ज्ञानेश्वरांनीच ज्ञानेश्वरी लिहिली ह्याचे पुरावे देतील काय ? कंपनीत जॉईन झाल्यावर मग आपल्याला एसीतलं क्युबिकल , फास्ट पीसी , १ जिबीपीएस इंटरनेट , स्वतःचा फोन , आरामदायक खुर्ची , चहा , कॉफी , कोल्डड्रिंक वेंडींग मधिन्स , कॉल कनेक्ट डिसकनेक्ट करणारी मधाळ आवाज असलेली , सुंदर युवा नसली तरी सुबक मध्यमवयीन रिसेप्शनिस्ट अन शनिवारची सुट़्टी हे सगळं मिळतं अन आपण मोमेण्टरीली सद़्गदीत होऊन जातो . एवढ्या ऎषोआरामाची आपल्या याधी घरी किंवा कॉलेजात अजिबात सवय नसते . सुरूवातीला सगळं कसंसंच वाटतं . हे सगळं जमायला कित्येक आठवडे जाऊ द्यावे लागतात . यंदाचा दिवाळी अंक उपक्रमाच्या परंपरेला साजेसाच आहे . विविध विषयांवरील दर्जेदार लेखन हे उपक्रमाचे वैशिष्ट्य या दिवाळी अंकामध्येही चोखपणे प्रतिबिंबित होईल असा संपादक मंडळाला विश्वास वाटतो . मागील अंकांप्रमाणेच हा अंकही वाचकांच्या पसंतीस उतरेल याची आम्हाला खात्री आहे . त्या तरूणाच्या रोजनिशीवरून ठरवायचं झालं तर कैदेचं पहिलं वर्ष त्याच्या दृष्टीने अतिशय एकाकीपणाचं आणि निराशेचं होतं . रात्रंदिवस सतत बंगलीतून पियानोचे सूर ऐकू येत . वाईन आणि तंबाखू मात्र त्याने नाकारले . ' वाईनमुळे इतर अनेक इच्छा मनात जाग्या होतात . अशा एकांतवासात अतृप्त इच्छांच्या थैमानाहून अधिक वाईट असं काय असू शकेल ? शिवाय एकट्यानेच उंची वाईन पिण्यात आणि धूम्रपान करून खोलीतली हवा कोंदून टाकण्यात काय हशील ! ? ' अशी नोंद त्याच्या रोजनिशीत सापडते . त्या पहिल्या वर्षात त्याने जी पुस्तकं मागवली , ती बरीचशी हलकीफुलकी होती - प्रेमाचं वर्णन करणार्‍या कादंबर्‍या , सनसनाटी कहाण्या अशी . परंतु त्याऐवजी P ( A , B ) असे पर्यायी नोटेशन उपरनिर्दिष्ट विकीदुव्यावरच सापडले २ , ३ , ७ आणि ४ , ८ ९ यांत किंचित पुनरावृत्ती झाल्यासारखे वाटते का ? एकच गोष्ट वेगवेगळ्या प्रकारे सांगीतल्यासारखी ? ~~आणि हे ही सांगा कि वाट बघतोय चिन्टुची . . . शिनचॅनला टफ्फ फाईट देण्यासाठी~~ का यावे दडपण ? तिने सांगितले , " " आमच्याकडे देवघर आहे . साधु - संतांचे फोटो आहेत . ज्यांनी आम्हा उभयतांवर अनुग्रह केला , त्या आमच्या सद्‌गुरूंचा मोठा फोटो फ्रेम करून भिंतीवर लावलेला आहे . त्याला आम्ही रोज ताज्या फुलांचा हार घालतो , उदबत्ती लावतो . आमच्याकडे ज्ञानेश्र्वरी , भागवत , दासबोद , गीता आदी गं्रथ बैठकीच्या खोलीतच ठेवलेले असतात . आमच्या उपासनेच्या ठरलेल्या वेळा असतात . या पाहुण्यांना यापैकी काहीही पटण्यासारखे नव्हते . ताबडतोब त्यांची टीका सुरू झाली असती . तरुण वयात हे काय चालविले आहेस , असा उपहास झाला असता . काय करावे मला कळेना . अखेर पाहुणे येणार त्यादिवशी मी सगळे फोटो , सगळी पुस्तके गुंडाळून एका पेटीत ठेवून दिली . दोन निसर्गचित्रे बैठकीच्या खोलीत लावली . वाटले , आता कोणी काही म्हणायचे नाही . पाहुणे गेले की सगळे पूर्ववत्‌ करू . ' ' इतका संकोची स्वभाव वृंदाचा . पाहुण्यांनी काही बोलू नये म्हणून स्वतःचे मन मारून तिने या गोष्टी केल्या . मग ती संकोची स्वभावाची , इतरांच्या टीकेला भिणारी व दडपणाखाली स्वतःचे मन मारणारी वृंदा बदलली कशी ? आज तिच्यात एक आत्मविश्र्वास दिसतोय , आपण जर चुकीचे काही करीत नसू तर इतरांच्या बऱ्यावाईट टीकेची चिंता करण्याचे कारण नाही , असे ती स्पष्टपणे म्हणते . आधुनिकातील आधुनिक पाहुणा आला तरी सद्‌गुरूंचा फोटो किंवा घरातील सद्‌गं्रथ हलविणार नाही , आपल्या उपासनेत व्यत्यय येऊ देणार नाही , असे तेजस्वीपणाने सांगते . ती धीट झाली आहे . आपल्या श्रध्दांचे निर्भय समर्थन ती करते व जीवनात श्रध्दा पाहिजेच ! असे आग्रहपूर्वक प्रतिपादन करते . मला हा बदल चांगला वाटला आणि मी तिचे अभिनंदन केले . वृंदाचे निवेदन पण बदल घडला कसा , यासंबंधीची जिज्ञासाही शमली नव्हती . वृंदाने प्रथम माझा प्रश्न टाळला , हसण्यावारी नेण्याचा प्रयत्न केला , परंतु माझा आग्रह पाहून ती म्हणाली . " " त्याचं असं झालं काका , की ते पाहुणे आले होते ना , त्याचं वागणं , बोलणं मला काही आवडलं नाही . तोंडात सिगारेट , बोलण्यात आत्मप्रौढी आणि परनिंदा . सारखी चर्चा , कोणी किती पैसा कशा मार्गाने मिळविला याचीच . " सर्वे गुणाः कांचनमाश्रयन्ते ' ही संस्कृत भाषेतील एकच ओळ बहुधा त्यांना ठाऊक असावी ! एकदा ते बाहेर एका हॉटेलमध्ये ( परमिट रूम असलेल्या ) जेवायलाही जाऊन आले . आम्हालाही चला म्हणाले होते , पण आम्ही काहीतरी निमित्त सांगून जायचे टाळले . माझे मन या चार - दोन दिवसांत अत्यंत अस्वस्थ होते . नित्याच्या कार्यक्रमात खंड पडला होता . सद्‌गुरूंची प्रतिमा पेटीत बंदिस्त होऊन पडली होती . पाहुणे आपल्या तंत्राने " आधुनिक ' तेचे प्रदर्शन करीत होते . त्यांना ना पिण्याचा संकोच , ना द्रव्याभिलाषेचा संकोच , ना आत्मप्रौढीचा व परनिंदेचा संकोच ! जे करू नये या संस्काराचा सखोल ठसा माझ्या मनावर उमटलेला होता व जिथे चहापासून देखील मी मुक्त झाले होते , तिथे अशा माणसासाठी मी मन मारून का राहावे ? जे चांगले आहे आणि जीवन आनंदमय करणारे आहे ते का लपवावे ? खरंच काका , मला स्वतःच्या भित्रेपणाचा , बुजरेपणाचा विलक्षण राग आला . हा आपल्या स्वभावातला दोष आहे , असं वाटायला लागलं . वाईट गोष्टी लोक निर्जज्जपणे उघड उघड करतात . कोणी दारू पितात , अभक्ष्य भक्षण करतात , काणी उत्तान चित्रपट पाहण्यासाठी ब्लॅकने तिकिटे खरीदतात - काय काय चालेले आहे घरोघर ! त्यापैकी कुणालाही तो जे अनिष्ट करतो , त्याची लाज वाटत नाही आणि मला मात्र सद्‌गं्रथ , सद्‌गुरू , संत यांना आपल्या जीवनात स्थान आहे , याचा संकोच निर्माण झाला . हा न्यूनगंड माझ्यात का असावा ? कोणाही साधकात का असावा ? मी फार चिडले स्वतःवर . फार मोठी प्रतारणा हातून घडल्याच्या भावनेने बेचैन होऊन गेले मी . संतांची एक उक्ती मी वाचली होती . नारायणी जेणे घडे अंतराय । हो का बापमाय त्यजावी ते । । आणि आपण काय केले ? हे संतविचार केवळ वाचण्यासाठी आणि ऐकण्यासाठीच आहेत का ? छोट्याशा कसोटीत आपण नापास झालो ! ही खंत दाटून आली आणि निश्र्चय केला की , मूलभूत श्रध्दांच्या बाबतीत इतःपर तडजोड करायची नाही , संकोच बाळगायचा नाही , निर्भयपणे त्यांचा पुरस्कार करायचा . हा निश्र्चय केला व तसे वागू लागले . तुम्हाला काही फरक दिसत असेल तर तो येवढाच ! ' ' चांगल्याची लाज कसली ? वृंदा खूप आवेगाने बोलत होती , मी ऐकत होतो . तिचा प्रत्येक शब्द खूप समाधान देत होता . कारण आधुनिकतेच्या नावावर माणसं स्वैर वागताना मी पाहत होतो . निष्ठापूर्वक नामाच्या आणि ध्यानाच्या अथवा अन्य कोणत्या मार्गाने जे उन्नत जीवनाची साधना करतात , त्यांची होणारी टवाळी मी वारंवार ऐकत होतो . फार काय , अर्धी विजार ( हाफपॅंट ) घालून व हाती दंड घेऊन संघ शाखेवर जाणारांचा उपहास मी अनुभवलेला होता . या संदर्भात सहज स्मरण झाले म्हणून एक उल्लेख करतो . मी 1940 - 41 मध्ये कराचीला असतानाची गोष्ट . काही सिंधी भाषक महाविद्यालयीन विद्यार्थी शाखेवर येऊ लागले . ते फुलपॅंट घालूनच शाखेवर येत . मी हाफपॅंट घालून जात असे . एकदा मी त्या मुलांना म्हटले , " " तुम्ही आता हाफपॅंट घालून येत जा ना , कार्यक्रमाला ते सोयीचे पडते . जरा मोकळेपणाने खेळता येईल आपल्याला . ' ' त्यावर एक मुलगा बोलला , " " भिशीकरजी , यदि निक्कर पहेनके हम सडकपर से घूमेंगे तो लोग क्या कहेंगे ? ' ' पण मग ते एका पिशवीत अर्धी विजार बरोबर आणायचे . शाखेच्या वेळापुरती ती घालायचे आणि कार्यक्रम संपला की बाहेर पडताना पुन्हा फुलपॅंट चढवायचे . अखेर एक दिवस मी त्यांना म्हटले , " " यात लाज वाटण्यासारखे काय आहे ? आपण कितीतरी गोष्टीत परक्यांचे निष्कारण अनुकरण करतो , त्याची लाज आपल्याला वाटत नाही आणि चांगल्या गोष्टीची आपण लाज बाळगतो . इथल्या माता - भगिनींची वेशभूषा , युवकांच्या नाना प्रकारच्या " आधुनिक ' सवयी यात भूषण वाटण्यासारखे काय आहे ? आपल्याला जे चांगले वाटते व जे चांगले आहे , ते करण्याचे नैतिक धैर्य आपल्यात असले पाहिजे . उद्या हजारो तरुण निक्कर घालून शाखेवर यायला लागले तर आपोआपच सगळी तोंडे बंद होतील . ' ' नंतरच्या पाच - सहा वर्षांत खरोखरच त्या अतिफॅशनेबल शहरात तसे घडून आले ! आणखी एक छोटीशी आठवण , मी माध्यमिक शाळेचा विद्यार्थी असतानाची . मला आंघोळ झाल्यावर कपाळावर उभे गंध लावण्याची सवय होती . शाळेत जाताना ते गंध बहुधा कपाळावर असेच . आमच्या नववीच्या वर्गात एक जरा थोराड विद्यार्थी होता . अनेकदा शाळेबाहेर मी त्याला धूम्रपान करताना पाहिले होते . हाच विद्यार्थी शाळेत मी दिसलो की " भटजीबुवा ' म्हणून माझी टिंगल करायचा . एक दिवस त्याने जरा मर्यादेबाहेर टिंगल करताच माझा पारा चढला व मी त्याला चढ्या आवाजात म्हटले , " " बाप्या , चारचौघात सिगारेटी फुंकताना तुला शरम वाटत नाही आणि कोणी गंध कपाळी लावले की तुला टिंगल सुचते होय ? मला मुळीच लाज वाटत नाही माझ्या कपाळीच्या गंधाची आणि पुन्हा या बाबतीत काही बोललास तर याद राखून ठेव ! ही टिंगल माझी नाही , आपल्या सगळ्यांच्या बापजाद्यांची आहे व ती सहन होणार नाही ! ' ' तेव्हापासून त्याची टवाळी थांबली . हा विद्यार्थी अतिधूम्रपानामुळे पुढे तरुण वयातच असाध्य दुखण्याला बळी पडला ! श्रेष्ठ जीवनाचे गमक वृंदाचे म्हणणे अगदी खरे होते . ज्या गोष्टींची खरोखरच लाज वाटायला पाहिजे , त्यांची कोणला लाज वाटत नाही , संकोच वाटत नाही आणि ज्या गोष्टींनी सुसंस्कारित व उन्नत जीवन उभे होते , त्या गोष्टींची मात्र टवाळी होते ! वृंदाशी त्यादिवशी पुष्कळच बोलणे झाले . स्वतःच्या जीवनाकडे पाहण्याची जी दृष्टी तिने प्राप्त करून घेतली आहे , ती मला फार स्पृहणीय वाटली . या तिच्या विचारांचा स्त्रोत अर्थात्‌ सद्‌गुरूंचा उपदेश , संतांचे साहित्य , तिच्याप्रमाणेच वाटचाल करणाऱ्या साधकांचे व तिचे स्वतःचे अनुभव हा आहे . यातील मुख्य सूत्र हे की श्रेष्ठ प्रतीचे जीवन याचा अर्थ प्रथम आकलन झाले पाहिजे व तदनुसार आपले जीवन घडविण्याचा जिद्दीने प्रयत्न केला पाहिजे . वृंदाने खुलासा केला तो असा ः " चांगल्या किंवा श्रेष्ठ जीवनाचे मुख्य गमक म्हणजे त्यातील अखंड प्रसन्नता , स्नेहार्द्रता , आनंदमयता आणि अहंकाररहितता . पैसा व चांगले जीवन यांचा लावण्यात येणारा संबंध सर्वस्वी भ्रममूलक आहे . प्रसन्नता यायची व टिकून राहायची तर आंतरिक शांतता पाहिजे . ती संपादन करण्याच्या आड जे येत असेल ते त्याज्य व ती शांतता , आनंदमयता , तृप्तता वाढविण्याला जे पोषक ठरत असेल ते ग्राह्य असा विवेक करीत रोज जगायचे . ज्या मार्गांनी जीवनात कोणत्याही बाह्य गोष्टींवर अवलंबून नसलेला निर्विषय आनंद प्राप्त होतो , त्या गोष्टींची मुळीच लाज बाळगायची नाही , वेळ वाया घालवायचा नाही . ' ' हे ऐकणे व समजून घेणे तसे अवघड ठरू नये , पण अवघड वाटते खरे . स्थूल स्वरूपात काही नेमक्या गोष्टी दृष्टीपुढे येत नाहीत . ही अडचण माझीच नाही , अनेकांची आहे . आनंद , प्रेम , शांती , तृप्ती हे मोठमोठे शब्द आहेत . त्या दिशेने रोजच्या धकाधकीच्या जीवनात जायचे कसे ? अशा प्रश्नांची उत्तरे देण्यात वृंदा आता तयार झालेली दिसली . तिने शेजारचेच मनाच्या श्र्लोकाचे पुस्तक उचलेले व म्हणाली , " " कोणी विचारले तर मी सांगते , जे जडजड वाटते ते वाटल्यास वाचू नका . मनाचे श्र्लोक तर सोपे आहेत ना ? त्यातील 47 व्या श्र्लोकापासून ( मनी लोचनी . . . . . ) 56 व्या श्र्लोकापर्यंत ( दिनाचा दयाळू . . . . . ) " जगी धन्य तो दास सर्वोत्तमाचा ' अशी चौथी ओळ असलेले केवळ दहा श्र्लोक आहेत . ते अवधान देऊन आणि अर्थ समजावून घेऊन वाचावेत . हे जीवनाचे " मॉडेल ' समोर ठेवावे आणि त्याप्रमाणे आपले जीवन घडविण्याचा रोज प्रयत्न करावा . बस , यापेक्षा अधिक काही करावयास नको . यात सारे काही " कॉंक्रीट ' आहे . हवेतील काहीही नाही . असे जीवन घडविण्यासाठी काही मार्ग आहेत , तेही या श्र्लोकात सूचित केले आहेत . ही मी साधना मानते . प्रत्येक गोष्टीचा माझ्या जीवनात मला अनुभव घेता यावा असा प्रयत्न करते . यादृष्टीने आत्मनिरीक्षण करते . ' ' " " अनुभव शब्द खूप ऐकतो , पण अनुभव घेण्याचा प्रयत्न कसा करायचा ? ' ' अनेकांच्या मनातील आणखी एक शंका मी वृंदापुढे ठेवली . तिचे उत्तर तयारच होते . ती म्हणाली , " " उदाहरणादाखल मनोबोधातला 48 वा श्र्लोक घेऊया . ' ' मी पुस्तक घेतले व तो श्र्लोक वाचला - सदा देवकाजी झिजे देह ज्याचा । सदा रामनामे वदे नित्य वाचा । स्वधर्मेचि चाले सदा उत्तमाचा । जगी धन्य तो दास सर्वात्तमाचा । । वृंदाने मग खुलासा केला , " " मी रोज माझ्या मनाला विचारते , माझा देह परमेश्र्वराला प्रिय अशाच गोष्टी करण्यात गुंततो की स्वार्थापायी , रागापायी , द्वेषापायी , मत्सरापायी काही करतो व मनाला व्यग्रता येते ? परमेश्र्वराचे नाव माझ्या मुखात नित्य असते का ? अगदी रोजची साधीसाधी कामे करताना देखील ! माझा जो स्वधर्म आहे म्हणजे जी प्राप्त कर्तव्ये कुटुंबाचा व समाजाचा घटक या नात्याने मला केलीच पाहिजेत , ती मी उत्तम प्रकारे पार पाडते ना ? त्यात हयगय , आळस , कामचुकारपणा तर करीत नाही ना ? या प्रश्नांची पूर्ण समाधानकारक उत्तरे अद्यापही मिळत नाहीत , पण कालच्यापेक्षा आज काही सुधारणा झाली आहे का ? उणीव राहात असेल तर ती का ? उणीव राहण्याची कारणे दूर करण्यासाठी माझी साधना अधिक चांगली व्हावयास हवी ना ? याच प्रकारच्या सावध आत्मनिरीक्षणातून प्रगती होत गेली , समाधान वाढत गेले . संतवचनांचा अनुभव घेण्याची हीच पध्दती आहे . संत नामदेवांनी ज्ञानेश्र्वरीसंबंधी सांगताना " एक तरी ओवी अनुभवावी ' असे म्हटले . त्याचा अर्थ आता कुठे सद्‌गुरूंच्या कृपेने मला थोडा थोडा कळायला लागला आहे . ' ' वृंदाच खरी मोठी वृंदा बोलत होती , मी तिच्या मुखाकडे पाहत होतो . मला तिथे विलक्षण सात्विकतेचे एक तेजोमय पण माणसाला निवविणारे वलय दिसत होते . हा एक न विसरण्यासारखा अनुभव होता ! एक साधी बुजरी मुलगी , पण दैनंदिन प्रयत्नांनी व सद्‌गुरूंवरील कृतिशील श्रध्देने किती उंच झाली होती ! स्वतःच्या टीचभर आणि नाशवंत देहाची बांधिलकी गळून पडली तरच माणसे अशी विकसतात , मोठी होतात . वृंदाच्या आणि माझ्या वयात केवढे तरी अंतर , पण वृंदा मला खूप खूप मोठी वाटली . जीवन घडवावे कसे , याचा मंत्रच जणू आज या मुलीने सांगितला होता . आता माझे आयुष्य ते किती ? पण वृंदाने मला जे काही सांगितले ते तरुण मित्रांनी अवश्य विचारात घ्यावे असे मला वाटते . म्हणूनच तर हा अनुभव शब्दांकित करण्याचा आजचा प्रयत्न . मी उठलो , वृंदा मला नमस्कार करावयास खाली वाकली . मी मनोमन म्हणालो , " " वृंदा , नमस्काराची खरी अधिकारी तूच आहेस . गुणाः पूजास्थानं गुणिषु न च लिङ्‌गं न च वयः । । ' ' * * * गंमत म्हणून काही कुंड्यांमधे मिरच्या , मोहोरी आणि दोडक्याची वेल लावली होती त्यांचे काही फोटोज संस्कृत भाषा , संस्कृत साहित्य आणि संस्कृत भाषेशी निगडीत सर्व विषयांवर लेखन आणि चर्चा ' खरंच होतं । खानानं आपला वकील पाठविला . पण त्या प्रचंड गोंधळगदीर्त शिवाजीराजाला गाठण्यासाठी जायचं कसं ? अखेर मोठ्या धडपडीनं तो वकील महाराजांपर्यंत जाऊन पोहोचला , हे मोगलांचं नशीब . त्यानं महाराजांच्या पुढे व्याकूळ होऊन विनवणी केली की , ' आम्ही माहीत नसलेल्या या मुलुखांत आलो . आमचे चुकले . आम्हाला माफ करा . आपल्या तीर्थरुपसाहेबांचा आणि कारतलबसाहेबांचा दोस्ताना फार मोठा आहे . आपण मेहरनजर करावी . आपण रहमदिल आहात . ~~भुलेश्वरला किती वेळ जातोय ते पाहुन प्रत्यक्ष ठरवता येईल .~~ आपल्या कुटुंबांतील व्यक्तींविषयी आस्था ठेवणे व सुखदु : खे वाटून घेणे या भावना मानव व प्राण्यांप्रमाणेच वनस्पतींतही असतात . हर्ष बैस व त्यांचे सहकारी यांनी डेलावेअर विश्वविद्यालयांत केलेल्या संशोधनांत हे दिसून आले आहे . ' पाण्यापेक्षा रक्ताची घनता जास्त - blood is thicker than water ' हे वनस्पतींतही खरे आहे . बैसनी ३००० पेक्षा जास्त वनस्पतींचा अभ्यास ३ वर्षे केला . ' अरॅबिडॉप्सिस थॅलियाना ' या मोहरीवर्गातील वनस्पतींत असे दिसले की एकाच ' आई ' पासून उगवलेल्या रोपांत व त्यांच्या आईत जी चढाओढ दिसत नाही ती दुसर्‍या ' आयांपासून झालेल्या रोपांत मात्र दिसते . एखादे रोप आपला भाऊ वा बहीण कसे ओळखते ? त्यांच्या मुळांतून जो द्रव पाझरतो त्या द्वारे ही ओळख होते . जेव्हा एखाद्या रोपाला शेजारील रोप आपल्या कुटुंबातील नाही हे कळते तेव्हा ते जास्त मुळांची निर्मिती करून , जमिनींतील पोषक द्रव्ये व पाणी चढाओढीने ओढून घेण्याचा प्रयत्न करते . पण आपल्याच ' बंधु - भगिनी ' आसपास असताना असे होत नाही . मुळांचा श्राव निर्माण होण्याची क्षमता नष्ट होईल अशा रसायनाचा बैस यांनी रोपांवर प्रयोग केला तेव्हा असे दिसले की त्या रोपांनी आपल्या कुटुंबाची ओळख होण्याची क्षमतासुद्धा गमावली . [ साइरा कुरुप यांच्या टाइम्स ऑफ इंडियातील लेखांतून ] ~~हमें अध्यक्ष TZ901 का विवरण प्राप्त करने के लिए संपर्क करें~~ ~~दोस्ती चा जो वापर करतो त्याला तुम्ही काय म्हणाल . . .~~ पण तीनही उदाहरणे कुठल्यातरी प्रकारे छंद - बद्ध आहेत हे ओठातून उच्चार करताना स्पष्टच कळते . तर मग आधुनिक उच्चारातल्या कवितेत मात्रा कशा मोजतात ? याचा अभ्यास झाला आहे का ? शुक्रवारची संध्याकाळ असूनही मला भयंकर कंटाळा आला होता . जोडीला वैताग आणि चिडचिडही . हातातलं काम संपता संपत नव्हतं आणि ' वीकेंड स्पेशल ' ढीगभर कामांची यादीही डोळ्यांपुढे नाचत होती . ऑफिसमधल्या इतर मंडळींना मात्र Friday night fever ( नेहेमीप्रमाणेच ) दुपारपासूनच चढू लागला होता . लंचटाईमला जी टंगळमंगळ चालू झाली . . . वीकेंडचे शॉपिंग प्लॅन्स , पावासाची शक्यता असल्याने फिरायला जाता येणार नाही म्हणून हळहळ , अलाबामा - ऑबर्न बास्केटबॉल गेम , जिमनॅस्टिक्स मीट , चायनीज कम्युनिटीचा कसलातरी समारंभ , असे सगळे विषय चघळून झाल्यावर मंडळी उगाच काम केल्यासारखं दाखवून पावणेपाच वाजायची वाट बघत कसाबसा वेळ काढत होती . पावणेपाच झाले रे झाले , की " बाऽऽऽय ! हॅव अ नाईस वीकेंड ! " म्हणून एकेकाने पळ काढला . मी मात्र हातातलं काम उरकायच्या मागे लागले होते . साडेपाचला काम उरकून Quad वरून डिपार्टमेंटकडे चालत यायला निघाले . मला आज ' लोकल ' कंटाळा आला होता . परवाच कौस्तुभने ' कंटाळ्याचे दोन मुख्य प्रकार ' या विषयावर माझं प्रबोधन केलं असल्याने , मला आलेल्या कंटाळ्याचं मी तत्परतेने ' लोकल कंटाळा ' असं identification केलं ! ' लोकल ' कंटाळा म्हणजे तेवढ्या टाईम स्पॅन करता असलेला तात्पुरता कंटाळा . . . ' ग्लोबल ' कंटाळा म्हणजे टोटल आयुष्याचा कंटाळा ! म्हणजे , - अशा टाईपचा ! [ काही काही ठिकाणी संदीप खरे quote करणं इतकं अपरिहार्य का व्हावं ? : ) ] म्हणजे आठवडाभर निरर्थक वाटणारी कामं करताना , " कधी एकदा वीकेंड येतोय . . . " असं वाटत असताना येतो तो ' लोकल ' कंटाळा . आणि वीकेंडला करण्याजोगं काहीच नसल्यावर नुसतंच यड्यासारखं बसून , किंवा मग वीकेंडलादेखिल प्रचंड काम असल्यावर डिप्रेशन येऊन " आपल्या आयुष्याला काहीच अर्थ नाही ! " असं वाटणे म्हणजे ' ग्लोबल ' कंटाळा असावा बहुतेक ! हा ग्लोबल कंटाळा फार वाईट , असं कौस्तुभचं म्हणणं ! असो . पण माझा आजचा कंटाळा तसा लोकलच होता . तो घालवण्यासाठी आता काय काय करता येईल याचा विचार करत करत चालत असताना , अचानक कुठूनतरी जरा विचित्र संगीत कानावर पडलं . बासरी आणि एक - दोन ड्रम्स होते मुख्यतः . जरा इकडे तिकडे पाहिलं तर दूरवर , Quad च्या दुसऱ्या टोकाला एका mound वर चार - पाच जणं काहीतरी वाजवताना दिसले . मी चालता चालता कान देऊन ऐकू लागले . फार गोड वाटत होतं ते ऐकायला . कुठल्या एका ठराविक प्रकारचं म्युझिक म्हणता येईल असं नव्हतं ते . . . झालंच तर थोडा ' folk ' touch होता . . . पण जे काही होतं ते कानांना विलक्षण गोड वाटत होतं . माझी पावलं आपोआप त्या दिशेला वळली . जवळ गेल्यावर दिसलं . . . माऊंडच्या खाली एका पायरीवर उभं राहून एक जण बासरी वाजवत होता . माऊंडवर चार - पाच जण होते . एकाच्या हातात एकदम राजेश खन्ना नाहीतर हृषी कपूर स्टाईल डफ होता . एकाकडे दोन छोटे छोटे , बसून वाजवायचे ड्र्म्स , एकाकडे एक भलामोठा ढोलकीसारखा ड्र्म . . . बासरीच्या सुरांत तल्लीन होऊन त्यांचं एका तालात बडवणं चालू होतं . एक मुलगी उभी राहून tambourine वाजवत होती , तिच्या पावलांनीही छान ताल धरला होता . एक अपंग माणुस माऊंडच्या खाली त्याच्या wheelchair वर बसून , ते हातात धरून वाजवतात ना . . . खुळखुळ्यासारखं दिसणारं वाद्य . . . काय म्हणातात त्याला , मला माहित नाही . . . कुणाला माहित असेल तर जरूर सांगा . . . ते वाजवत होता . या सगळ्या वाद्यांपैकी फक्त बासरी वाजवणारा जरा trained किंवा skillful वाटत होता . बाकी सगळेजण नुसतच काहीतरी हातात घेऊन बडवत होते . पण त्या सगळ्याचा ताळमेळ असा काही जमून आला होता , की ऐकत रहावसं वाटत होतं . सगळेजण आपापसात खाणाखुणा करून मध्येच लय बदलत होते . कधी एकदम जोरदार ठेका , काही वेळाने जरा संथ , मग पुन्हा हळू हळू सगळे गुंग होईस्तोवर rhythm वाढवत वाढवत न्यायचा ! बिझनेस स्कूल मधली टाय वगैरे घातलेली दोन मुलं माझ्यासारखीच कुतूहलाने त्यांच्याकडे बघायला थांबली होती . एकाने त्यांना हात करून वर बोलावलं . . . त्यातला एकजण गेला , आणि तिथल्या पिशवीतून आणखी एक छोटा डफ काढून वाजवू लागला . मी जवळ जाऊन त्यांच्याकडे बघत , ते संगीत ऐकत उभी राहिले . मी पण मस्त ओढणीसहीत सलवार - कमीज वगैरे घातलेला असल्याने ते लोक देखिल उत्सुकतेने माझ्याकडे पहात होते . ते विचित्र , पण गोड संगीत एव्हाना मलाही ' चढू ' लागलं होतं : ) त्या tambourine वाल्या मुलीने हसून , हातवारे करून मलाही वर बोलावलं . Tambourine माझ्या हातात दिलं आणि स्वतः आणखी काहीतरी घेऊन वाजवायला लागली . त्या tambourine वर माझ्या हाताची एक थाप पडली , आणि मग मी केव्हा त्या लयीत एकरूप झाले कळलंच नाही . बराच वेळ आजूबाजूचं काही दिसतंच नव्हतं जणू . . . त्या फ्ल्यूटचा गोड , नाजूक , पण तरीही आसमंत भारून टाकणारा आवाज . . . डोळे बंद करून ऐकलं तर सह्याद्रीच्या कुशीतल्या कुठल्याश्या खेडेगावात एखादा गुराखी नदीच्या किनारी बसून पावा वाजवतोय असंच वाटावं ! सोबतीला एवढा मस्त ठेका . . . एवढी तालवाद्य असली तरी ती अतिशय सौम्य होती , आजिबात गोंगाट वाटत नव्हता . खूप वेळ हातातल्या त्या खंजिरीसह ते संगीत ' अनुभवत ' राहिले . मनात खोलवर रुजू दिलं त्याला . अगदी आतून फुलून आल्यासारखं झालं . का कोण जाणे , फार फार ओळखीचं , जवळचं वाटत होतं ते सगळं . कंटाळा , मरगळ , चिंता , दुःख , विवंचना , काळज्या सगळ्यांना फाटा देऊन आयुष्याशी नातं सांगणारं असं काहीतरी . . . ! ! काहीवेळाने जऽरा भानावर आले . बघितलं तर प्रत्येकाच्या चेहऱ्यावर त्या क्षणाचा आनंद ओसंडून वाहत होता . जाणवलं की किती वेगवेगळे होतो आम्ही सगळे . . . काळे , गोरे , माझ्यासारखे ' ब्राऊन ' : ) , तरूण , मध्यमवयीन , वृद्ध , अपंग , धडधाकट . . . सगळे अगदीच वेगवेगळे . एरवी कुठल्याही ठिकाणी भेटलो असतो तर एकमेकांशी बोललोदेखिल नसतो कदाचित . सगळ्यांना एकमेकांची भाषाही कळली नसती . पण आता मात्र एका वेगळ्याच भाषेत आमचा संवाद चालला होता . कुणी मान डोलावून कुणाला दाद देत होतं , कुणी हाताने खूण करून लय वाढवायला सांगत होतं , कुणी दुसऱ्याच्या वाद्यावर ताल धरत होतं , कुणी आपाल्याच नादात हसत होतं ! खिशात सेलफोन व्हायब्रेट झाला आणि मी एकदम ' खऱ्या ' जगात आले . डिपार्टमेंटमध्ये काही जणांना भेटायचं होतं , ते वाट बघत असतील . इथे अजून थांबणं शक्य नव्हतं . जाता जाता हे लोक कोण आहेत , हे काय नककी काय करतायत , का करतायत वगैरे विचारावं , तर कुणाची तंद्री भंग करणार ? : ) Tambourine जिच्याकडून घेतली तिला परत देताना विचारलं , " How long are you folks going to be here ? " तर ती हसून म्हणाली , " I don ' t know . I just joined them like you did . " मग एकाने सांगितलं , " We do this every Sunday at 1 o ' clock ! You can join us anytime . . . " पण त्याला बाकी काही तिथे विचारून त्या सगळ्या भारलेल्या वातावरणाचा भंग करण्यात पॉईंट नव्हता . मी सगळ्यांना wave करून तिथून निघाले खरी , पण ते सूर कितीतरी वेळ कानात घुमत होते . कंटाळा तर कुठच्या कुठे गेलाच होता , पण तो येऊ नये म्हणून वीकेंडला ( होमवर्कव्यतिरिक्त ) काय काय करता येईल , याबद्दल नवनवीन कल्पनासुद्धा डोक्यात येऊ लागल्या ! या वीकेंडचा highlight उपक्रम म्हणजे एक भलंमोठं jigsaw puzzle सोडवायला घेतलंय ! प्रचंड होमवर्क आणि पुढच्या आठवड्यात परीक्षादेखिल असल्याने लगेच पूर्ण होणार नाही , पण होईल तेव्हा त्याचा update इथे लिहीनच ! शिवाय जमेल तेव्हा रविवारी दुपारी एक वाजता Quad वर चक्कर टाकायचा विचार आहेच ! : ) पुणे ; उत्तर अरबी समुद्रात कमी दाबाचे क्षेत्र तयार झाल्यामुळे तीन - चार दिवसांपासून कमी झालेले अवकाळी पावसाचे प्रमाण पुन्हा वाडण्याचे चिन्हे आहेत . उत्तर कोकण व उत्तर मध्य महाराष्ट्रात काही ठिकाणी , तर दक्षिण मध्य महाराष्ट्र , मराठवाडा व विदर्भात तुरळक ठिकाणी हलक्‍या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाचा अंदाज हवामान खात्याने व्यक्त केला आहे . ~~एलआईसी नवीकरण प्रीमियम की वसूली हेतु निर्दिष्ट शाखाएं~~ दुर्दैवाने शेवईवाद आणि स्ट्रिंग थिअरी या दोन्हींतही गती नसल्यामुळे यावर अधिक टिप्पणी आम्ही करू शकत नाही याचा खेद वाटतो . छापायला दे की सकाळ / लोकसत्ता / म . टा . वगैरे मध्ये कुठेतरी ! इतकी मस्त आहे प्रस्तुत धागाप्रवर्तक आणि उपरोल्लेखित प्रतिबंधित सदस्य ही एकाच व्यक्तीची खाती आहेत का ? असल्यास त्यांचा खालील दावा : गुळाची खिर नाही येत रे मला बी . . . सासरी विचारुन बघते . . तिथल्या एखाद्या मामी कडुन मिळेल . तेव्हड्यात लक्षात आलं हिला आधी कुठेतरी पाहिलय . . कुठे ते आठवेना . . तशी अंगकाठीने बाई चक्क तिशीतील वाटत होती पण चेहेर्‍यावरील पोक्तपणा नक्कीच पन्नाशीकडे झुकणारा होता . खरं तर मी त्यामूळेच जास्ती गोंधळलो . . ईतका विरोधाभास ? पुन्हा ड्रेस म्हणाल तर चक्क कॉलेज तरूणी घालतात तसा टाईट स्लॅक अन वर फुल स्लीव चा शर्ट . . मला जाम झेपेना तो प्रकार . . एकीकडे बॅगेज चा पट्टा चालू झाला तशी माझ्या डॉक्यात विचारचक्र चालू झालं . . कुठ बघितलय हिला . . ? तितक्यात त्या बाजूच्या माण्साशी काहितरी यंडु गुंडू मधे बोलली . . ते टिपिकल वाक्याच्या शेवटी हेल काढण्याची तीची " सिग्नेचर संवाद फेक " ऐकूनही माझ्या डोक्यात प्रकाश पडला नव्हता . . एव्हाना आजूबाजूला सामान अन बघ्यांची गर्दी जमली होती . राव सगळे लोक पट्ट्यावरच्या बॅगा सोडून तीच्याकडे बघत होते . काही लोक तर इतके थेट तिला आपदमस्तक न्याहाळत होते , ईतके की मलाच शरम वाटायला लागली . . एक दोघांनी तर मलाही " संशयित " नजरेने पाहिलं . ती मात्र " हे रोजचच आहे " या थाटात थंडपणे उभी होती . अन तेव्हड्यात एक मोठा खोका आला त्या पट्ट्यावर अन त्यावर एक मैलावरून दिसेल ईतक्या ठळक अन मोठ्या अक्षरात लिहिलं होत . . हेमामालिनी , मुंबई . बनले मी दिव्यातील वाती आस माझी आज सारी जळे हरविले सारे घेतात शोध समोर मी न कुणास दिसे - सकाळी , संध्याकाळी चालायला जाणार्‍या लोकांनी फक्त झाडांकडे लक्ष ठेवणे , पाणी घालण्याचे काम निसर्गच करतो - - - - - - - नवी दिल्ली - आरुषी - हेमराज दुहेरी खूनप्रकरणी उद्या ( ता . 25 ) सर्वोच्च न्यायालयात महत्त्वपूर्ण सुनावणी होत आहे . केंद्रीय अन्वेषण विभागाच्या ( सीबीआय ) तपासानुसार या खुनामागे राजेश आणि नूपूर तलवार या दाम्पत्याचाच हात आहे . सीबीआयच्या या दाव्यावर न्यायालयाचा निर्णय अपेक्षित आहे . तलवार दाम्पत्याशिवाय इतर कोणी हा गुन्हा करण्याची शक्‍यता नसल्याचा निष्कर्ष तपासातून निघतो , असे सीबीआयने न्यायालयात सादर केलेल्या प्रतिज्ञापत्रात नमूद केले आहे . याआधी गाझियाबादच्या विशेष न्यायालयाने तलवार पती - पत्नीवर समन्स बजावले होते . ते रद्द करावे या मागणीसाठी तलवार यांनी सर्वोच्च न्यायालयात अर्ज केला आहे . तलवार यांच्या नोइडा येथील घरात रंगसफेदीचे काम केल्याचा एका रंगाऱ्याने दिला आहे तसेच तलवार दाम्पत्याने कागदपत्रांमध्ये खोडाखोड करून न्यायालयाची दिशाभूल केली आहे . राजेश तलवार यांनी 2008 मध्ये त्यांची जामिनावर सुटका झाल्याचे चित्र निर्माण केले होते . ते चुकीचे होते . सीबीआयला त्यांच्या न्यायालयीन कोठडीत वाढ करून घेता आली नाही , कारण तपासात पुरेसे पुरावे हाती आले नव्हते , असे सीबीआयने प्रतिज्ञापत्रात नमूद केले आहे . मी करतो त्याला नृत्य किंवा डान्स म्हणता येणार नाही . तो एक वेगळाच प्रकार आहे . तो स्वताच्या डोळ्यानी अनुभवायचा असतो . पनवेल - नवी मुंबई येथील प्रस्तावित आंतरराष्ट्रीय विमानतळासाठी सिडकोने पनवेल तालुक्‍यातील 16 गावांचे पुनर्वसन करण्यासाठी शेतकऱ्यांशी बोलणी सुरू केली आहेत . पहिल्या टप्प्यात वालिवली गावासोबत सिडको आणि महसूल विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी बैठक घेतली . या बैठकीत सार्वजनिक वहिवाटीच्या जागेविषयी रहिवाशांना हक्क द्या , गावठाणाच्या जमिनीवरील वाढीव बांधकामाविषयी ग्रामस्थांनी सिडको अधिकाऱ्यांसमोर भूमिका स्पष्ट करण्यास सांगितले . पुनर्वसनाविषयी सिडको ठाम भूमिका आणि पारदर्शकता ठेवत नाही तोवर या प्रकल्पाला शेतकऱ्यांचा विरोध राहील , असे मत शेतकऱ्यांच्या वतीने वाघिवलीचे सरपंच सुभाष पाटील यांनी अधिकाऱ्यांसमोर मांडले . या वेळी सिडकोच्या वतीने व्यवस्थापकीय संचालक जी . एस . गिल , पनवेलचे उपविभागीय अधिकारी पांडुरंग मगदूम , तहसीलदार डॉ . संदीप माने , सिडकोचे विशेष कार्याधिकारी अरविंद जाधव , अतिरिक्त मुख्य परिवहन अभियंता सतेंदू सिन्हा उपस्थित होते . या पुनर्वसननात वाघिवली , कोंबडभुजे , गणेशपुरी , ओवळा ( मूळ गाव ) , चिंचपाडा , वैभवेश्‍वर , पाचगाव यांचा समावेश आहे . पुनर्वसन प्रक्रियेत सिडकोसोबत बोलणी करण्यासाठी या 16 गावांची समन्वय समिती शेतकरी स्थापन करणार असल्याची माहिती सरपंच सुभाष पाटील यांनी दिली . वाघिवली गावकऱ्यांचा उदरनिर्वाह मासेमारी व्यवसायावर आहे . गावाची लोकसंख्या सुमारे पावणेचारशे आहे . विस्थापितांच्या कोणत्या मागण्या आहेत , कोणते पॅकेज सिडकोने शेतकऱ्यांना द्यावे यासाठी ही बैठक सिडको अधिकाऱ्यांनी घेतल्याचे या वेळी सिडको सूत्रांकडून सांगण्यात आले . 16 गावांसाठी कॉलनी सिडको 16 गावांना आंतरराष्ट्रीय विमानतळालगतच एक कॉलनी बांधून देणार आहे . या कॉलनीत रस्ते , जलनिसारण , मलनिःसारण , समाज मंदिर , प्राथमिक आरोग्य केंद्र , शाळा , स्मशानभूमी , मंदिर अशा सुविधा असतील . 50 चौरस मीटर बांधकामाला शेतकऱ्यांना 2 लाख रुपये नुकसान भरपाई , याव्यतिरिक्त प्रत्येक कुटुंबाला 15 चौरस फूट जागाही मिळणार आहे . या कॉलनीसाठी तीन जागांचे प्रस्ताव सिडकोने यापूर्वीच्या बैठकीत मांडले आहेत . ध्वनीप्रदूषण टाळण्यासाठी प्रशासनाने कडक भूमिका , तर नागरिकांनी जागरूकता दाखवणे आवश्यक मी वेडा आनंदासाठी धुंद मोकळ्या श्वासासाठी , मन्मनात जे आता आहे अंतरातुनी बरसत नाही . TV वरील कार्यक्रम रेकॉर्ड करून त्याच्या व्हिडियो क्लिप्स बनवून अपलोड करणे ही माझ्यासाठी नविन बाब होती . तरीही मी माझ्यापरीने शक्य तेवढा प्रयत्न केला आहे . व्हिडीओ आणि ऑडियो यामध्ये दर २५ - ३० सेकंदात टाईम डिफरन्स येत होता . एडिट करून आणि भरपूर मेहनत घेऊनही ध्वनी आणि चित्र यात शतप्रतिशत अ‍ॅक्यूरसी राखणे शक्य झाले नाही , त्याबद्दल दर्शक या बाबीकडे दुर्लक्ष करून मला माफ़ करतील अशी अपेक्षा बाळगतो . पंगांनी वरच्या प्रतिसादात म्हटल्याप्रमाणे ' इंग्रजी ' भाषेतील मजकूर काही ठोकताळे ( त्या भाषेत एकाक्षरी शब्द किती , दोन अक्षरी शब्द किती इ . ) बांधून थोडाबहुत डिक्रिप्ट करता येईल , या तुमच्या मुद्द्याशी सहमत आहे . ( सहमत ) बेसनलाडू " मला हे म्हणायचंय , की ह्या जगात हत्ती , मुंग्या , कोल्ह्या , माशा , डास ह्यांच्या अतित्वाला जो अर्थ आहे , तोच अर्थ माणसाच्या जीवनाला आहे . " डीनं नेहमीप्रमाणे बॉम्बगोळा टाकला आणि शेजारी थिजून उभा असलेल्या छोटूच्या हातून कटिंगचा ग्लास घेतला . प्रत्येक क्षेत्रात प्रगती करण्याच्या हव्यासापायी गेल्या अनेक वर्षांत मानवाने पर्यावरणाचा र्‍हास केला . बदलते ऋतुचक्र , दुमिर्ळ होत चाललेले अनेक पशु - पक्षी , २६ जुलैसारख्या आपत्ती , अशा अनेक रूपांत मानवाला निसर्गाच्या कोपाला सामोरं जावं लागत आहे . ग्लोबल वॉर्मिंगच्या समस्येने आता संपूर्ण जग खडबडून जागं झालं आहे . काहीतरी करण्याची गरज आहे , हे लक्षात आल्याने कोपनहेगनसारख्या परिषदा झडत आहेत . मात्र आता अधिकाधिक तरुणांनी या क्षेत्रात करिअर करून खरोखरच काहीतरी करून दाखवण्याची गरज निर्माण झाली आहे . डिस्कव्हरी , नॅशनल जिओग्राफिक , ऍनिमल प्लॅनेट अशा चॅनल्समुळे वाइल्ड लाइफबद्दल ब - यापैकी जागरुकता निर्माण झाली असली , तरी या क्षेत्रात करिअर करणार्‍याची संख्या ( विशेषत : भारतात ) फार कमी आहे . या क्षेत्राचा विस्तार आणि आवाका प्रचंड असून त्यात संधीदेखील बर्‍याच आहेत . राष्ट्रीय नेते माननीय दिग्विजय सिंग यांच्यासारखी समतोल व्यक्ती सुद्धा राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ ही बुद्धीभेद करणारी एक भयानक संस्था आहे असे म्हणतात बेताल वक्तव्ये करून पक्षाला आणि श्री अमिताभ यांना अडचणीत टाकणे फक्त हेच काम या बाई ने केले . . . आणि आत्ता परत अमरसिंह चा पाठीत सुरा खुपसायला तयार झाली होती बरे झाले गेली ते . . . . तू गेल्यावेळी आला असतांना , आपण महाराष्ट्र बँकेसमोर पान खाऊन जिथे थुंकत उभे होतो , त्याच्या बरोब्बर समोर . पण अनेकदा असे होते की , त्याला त्याच्या समस्यांचे योग्य उत्तर मिळत नाही . काही वेळा काही गोष्टी विचारायच्या राहून जातात . काही वेळा काही संदर्भ त्याला उमजत नाहीत . काही वेळा ते ज्योतिर्विद अत्यंत उथळ वक्तव्य करतात असे त्याला समजते , त्यांच्या एकूणच ज्योतिषविषयक ज्ञानाबद्दल प्रश्नचिन्ह उभे राहते , असे होऊ नये , यासाठी ज्योतिषांकडे जातांना कोणत्य़ा गोष्टी पाळल्या पाहिजेत ते येथे थोडक्यात क्रमवार सांगतो म्हणजे सर्वांनाच त्याचा फायदा होईल . जंतरमंतरवर अण्णा हजारे यांनी लोकपाल विधेयकासाठी उपोषण सुरू झालं आणि लवकरचं सोशल मीडीयातली चर्चेची दिशा जंतरमंतरकडे वळली . अण्णांचं उपोषणाचं चित्र सर्वात आधी सोशल मीडीयावर दिसून आलं . यावरून सोशल मीडिया आणि न्यूज चॅनेल्स एकमेकांना पूरक असल्याचं दिसून येतंय . सोशल मीडियावर अण्णांच्या उपोषणाचा बोलबाला दिसून आल्यानंतर मंगळवारपासून टीव्ही न्यूज चॅनल्सनं त्या बातमीवर ' खेळायला ' सुरूवात केली . सोशल मीडीयात बुधवारी अण्णांच्या उपोषणावर चर्चेची गुऱ्हाडं रंगली . नेटकऱ्यांनी कॅम्पेन करण्यास सुरूवात केली . द इंडिया अगेन्स्ट करप्शन टीम , फेसबुक , मिसकॉल कॅम्पेन सुरू झालं . ऑनलाईन साईट ' आवाज ' वर तर 6 लाख 17 हजार लोकांनी अण्णांना पाठिंबा देण्यासाठी नोंदणी केली टि्वटरवर # जनलोकपाल , # अण्णाहजारे , # मेरानेताचोरहै या शब्दांचा ट्रेण्ड दिसून आला . यूट्यूबवर अण्णांच्या उषोषणाचे आणि आंदोलनकर्त्यांचे 2 हजार व्हिडीओ अपलोड झाले . हे सर्व व्हिडीओ पाठिंबा देणाऱ्या नागरिकांनी टाकले होते . अण्णांच्या उपोषणावर व्यक्त केलेल्या मतांवर फेसबुकवर ' लाईक ' तर टि्वटरवर ' रि - टि्वीट ' करणाऱ्यांची संख्या वाढली . मध्य - पूर्व आशियात हुकूमशहांनी सोशल मीडियावर बंदी आणली तेव्हा सोशल मीडियाच्या टूल्सवर टाकल्या जाणाऱ्या माहितीमुळे आंदोलनाला बळकटी मिळत असल्याचा आरोप हुकूमशहांनीही केला होता . ' वुई आर ऑल खालेद सेड ' या कम्युनिटीवर इजिप्तच्या आंदोलनाला सर्वात जास्त लोकांनी ' लाईक ' केलं होतं . या पानाशी अण्णांना फेसबुकवर देण्यात आलेल्या पानाची तुलना केली तर इजिप्तच्या आंदोलनाला पाठिंब्यासाठी 20 वेगवेगळ्या प्रकारची फॅन्स पेज आहेत . त्या सर्व पानांवरील एकूण सदस्यांची संख्या 25 ते 30 हजारापर्यंत आहे . तुलनेत अण्णांच्या आंदोलनाला ' लाईक ' करणाऱ्यांची संख्या किती तरी पटीनं जास्त आहे . मात्र अण्णा हजारेंच्या प्रोफाईल पेजला 1 लाख 30 हजार लोकांनी ' लाईक ' केलं आहे . मुंबईवर 2008 मध्ये दहशतवादी हल्ला झाला तेव्हा सोशल मीडियाचा एवढा बोलबाला नव्हता . लोकसभेच्या निवडणुका 2009 साली पार पडल्या तेव्हा भारतात नुकतच सोशल मीडियाचं पदार्पण झालं होतं असं म्हणतात . सोशल मीडियात भ्रष्टाचाराचा मुद्दा 6 एप्रिल रोजी थंडावला कारण त्या दिवशी आयपीएलकडे नेटीझन्सचा कल दिसून आला . भ्रष्टाचारासारख्या गंभीर मुद्दयाला एवढ्या लवकर सोडून नेटकरी गेले , हे पाहून काहींनी सोशल साईटवर हा तमाशा होता की काय असा सवाल केला आहे . आवाज , अगेन्स्ट करप्शन त्याशिवाय आयपेडब्राईब या सारख्या साईट वादविवादांसारख्या मुद्यासाठी आहेत . टीव्ही चॅनेल्सवरील चर्चेची गुऱ्हाड ज्या प्रेक्षकांना नको आहेत . त्यांना आपली स्वतंत्र मतं व्यक्त करायची आहेत . त्यांच्यासाठी सोशल मीडीया हा एक मोठा पर्याय म्हणून समोर आला आहे . सोशलसाईटसवर त्यांच्या मतांना पाठिंबा देणारे , विरोध करणारे , नवा मुद्दा मांडणारे , मुद्दा खोडून काढणारे समोर येत असतात . म्हणून सोशल साईटवर होणारी चर्चा ही न्यूज चॅनेल्स सारखी घडून येते . शिवाय त्यात नेटीझन्सना घरीबसून चर्चेत सहभागाला वाव असतो . ज्यांना आपली मत व्यवस्थित , मुद्याला धरून , खोलीत जाऊन मांडायचे आहेत . ते ब्लॉगच्या माध्यमातून ती मतं मांडत असतात असंही तज्ज्ञांचं मत आहे . पण ब्लॉगवरही एकाच बाजूनं मत मांडली जातात . ब्लॉगवर ब्लॉगरच्या मतालाच वाव असतो . ब्लॉगही न्यूज चॅनेल्स सारखा एकेरी संभाषण करताना दिसून येतो . स्त्रियांना मताधिकार , मला वाटते , भारतात अनेक प्रगत देशांच्या तुलनेने फार फार पूर्वीपासून आहे फोब्सच्या यादीमध्ये या व्यक्तीचे विश्वातील सर्वाधिक शक्तीशाली व्यक्तींच्या यादीमध्ये समावेश असला तरी विश्वातील सर्वात शक्तीशाली महिला या यादीमध्ये समवेश नाही . - सोनिया गांधी फोब्सच्या यादीमध्ये सर्वात शक्तीशाली व्यक्तीमध्ये प्रथम क्रमांक या राष्ट्रपतींचा लागतो ? - हू जिताओ सीएनएन या चॅनलद्वारा देण्यात येणारा प्रतिष्ठित ' सीख ऑफ द इयर ' चा पुरस्कार कोणाला प्रदान करण्यात आला ? - अमरजित सिंह चंडोक फ्रान्स सरकारतर्फे देण्यात येणारा सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार ' शैवेसिअर डेन्स ऑर्डरी डेस आर्ट्स एट डेस लेटर्स ' या भारती बासरी वादकास देण्यात आला . - हरिप्रसाद चौरसिया भारताच्या नियंत्रण व महालेखापाल ( कॅग ) यांनी नवीन लोगो ( प्रतीक चिन्ह ) स्वीकारले आहे हे प्रतीक यांनी बनवले आहे . - शिवम दुआ सर्वाधिक प्रेरणादायी व्यावसायिक महिलांच्या सूचीमध्ये सर्वप्रथम क्रमांक या महिलेला देण्यात आला . - जे . के . रोलिंग हॅरिपॉटर या प्रसिद्ध कादंबरीचे लेखक कोण ? - जे . के . रोलिंग अमेरिकेतील न्यू ऑक्सफोर्ड शब्दकोशने सारा पॉलिनद्वारा निर्माण केलेला नवीन शब्द याला 2010 चा ' वर्ड ऑफ द इअर ' घोषित करण्यात आला . - रिफ्यूडिएट मिस वर्ल्ड 2010 चा किताब या विश्वसुंदरीने जिंकला . - एलेक्जेद्रिया मिल्स ( अमेरिका ) प्रथमच देण्यात येत असलेला आंतरराष्ट्रीय नियोनेट्ल नìसग उत्कृष्टता पुरस्कार हा या भारतीय नर्सला देण्यात आला . - रेखा काशिनाथ सामंत हिडन जेम्स फिल्म महोत्सव पुरस्कारांमध्ये या भारतीय फिल्मकार निर्मित ' द जैपनिज वाईफ ' ला सर्वोत्कृष्ट चित्रपट पुरस्कार देण्यात आला . - अर्पना सेन ग्लोबल म्युजिक अवॉर्डस् ( गिमा ) मध्ये या चित्रपटास सर्वोत्कृष्ट चित्रपटाचा पुरस्कार मिळाला . - थ्री इडिट्स बिझनेस काऊंसिल फॉर इंटरनॅशनल अंडरस्टँडिंग ( बीसीआईयू ) द्वारा दिला जाणारा आईजनहावर ग्लोबल लिडरशीप एॅवॉर्ड या भारतीय उद्योगपतीला देण्यात आला . - मुकेश अंबानी ' टू द पॉईंट ' या पुस्तकाचे लेखक कोण आहेत ? - हर्षल गिब्स गर्भवती महिलांसाठी प्रसूतीपूर्व व नंतर आíथक सहायता देण्यासाठी केंद्राने ही योजना सुरू केली . - इंदिरा गांधी मातृत्व सहयोग योजना . अलिकडेच निर्माण करण्यात आलेले राष्ट्रीय हरित न्यायाधिकरणचे अध्यक्षपदी यांची निवड करण्यात आली . - लोकेश्वरसिंह पाटा राष्ट्रीय हरित न्यायाधिकरणाचे मुख्यालय कोठे आहे ? - दिल्ली देशातील पहिला 3 डी डिस्प्ले मोबाईल ' क्यूडी ' ची निर्मिती या कंपनीने करण्याची घोषणा केली . - स्पाईस पेन्शनधारकांसाठी बायोमॅट्रिक स्मार्ट कार्डची निर्मिती करण्याचा निर्णय घेणारे देशातील पहिले राज्य . - हिमाचल प्रदेश ' सच अ लाँग जर्नी ' चे लेखक कोण ? - रोहिग्टन मिस्त्री कॉमनवेल्थ गेम 2010 च्या स्मरणार्थ भारतीय सिझव्‍‌र्ह बँकेने किती रुपयांचे नाणे काढण्याचा निर्णय घेतला . - 2 व 5 रुपये संयुक्त राष्ट्र संघाने विश्वातील पहिला स्पेस एॅबेसिएटर म्हणून कोणाची निवड करण्यात आली ? - मजलान ऑथमन विश्व विकास मंचच्या सूचीमध्ये भारताचा लिंग समानता सूचीमध्ये कितवा क्रमांक लागतो ? - 112 वा सध्या सर्वत्र चíचत असलेले ओबामाज वॉर हे पुस्तक कोणी लिहिले ? - बॉब कडवार्ड भारतीय रिझव्‍‌र्ह बँकद्वारा नुकताच रिवर्स रेपोदर वाढवून किती टक्के करण्यात आला ? - 5 . 25 टक्के जी - 20चे विश्व शिखर संमेलन नोव्हेंबर 2010 मध्ये कोठे संपन्न झाले ? - दक्षिण कोरिया ( सियोल ) संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रमाच्या वर्ष 2010 च्या मानव विकास रिपोर्टनुसार भारताचा मानव विकास सूचनांक मध्ये कितवा क्रमांक लागतो ? - 118 वा . केंद्र सरकारने सार्वजनिक क्षेत्रातील किती कंपन्यांनी नोव्हेंबर 2010 मध्ये महारत्नाचा दर्जा प्राप्त करून दिली . - चार कंपन्या शास्त्रीय संगीतामधील योगदानाबद्दल देण्यात येणारा तानसेन सन्मान ( 2009 - 2010 ) कोणाला देण्यात आला ? - पं . अजय पोहनकर मध्य प्रदेश सरकारतर्फे देण्यात येणारा किशोरकुमार सन्मान पुरस्कार ( 2009 - 2010 ) कोणाला देण्यात आला ? - यश चोपडा ग्रीन हाऊस गॅस उत्सर्जनमध्ये भारताचा कितवा क्रमांक लागतो ? - तिसरा वयाची 18 वष्रे पूर्ण केलेल्या तृतीयपंथासाठी सन्मानजनक जीवन जगण्यासाठी सर्वप्रथम कोणत्या राज्याने पेन्शन योजना सुरू केली ? - दिल्ली संयुक्त राष्ट्रातर्फे महिलांना समान अधिकार व सशक्तीकरण देण्यासाठी सन 2010 मध्ये निर्माण करण्यात आलेली नवीन संज्ञा कोणी लिहिली ? - यूएन वूमेन मिस इंटरनॅशनल क्वीन 2010 चा पुरस्कार कोणी जिंकला ? - मिनी ( दक्षिण कोरिया ) आंतरराष्ट्रीय हॉकी महासंघातर्फे देण्यात येणारा वर्षांतील सर्वोत्कृष्ट खेळाडूचा किताब कोणाला देण्यात आला ? - जैमी ड्वेअरव लुसयाना आयमर भारतीय श्रम संमेलनचे 43 वे अधिवेशन हे कोठे पार पडले ? - नवी दिल्ली शांघाय सहयोग संस्था ( एससीओ ) चे शिखर संमेलन कोणे पार पडले ? - ताजिकिस्थान 16 नोव्हेंबर 2010 रोजी भारतीय नियंत्रक व महालेखापाल समिती ( कॅग ) ला किती वर्षे पूर्ण झाली ? - 150 वर्षे ' कोन बनेगा करोडपती ' मध्ये महिलांमध्ये एक करोड रुपये जिंकणारी पहिली महिला कोण ? - राहत तस्लीम भारतीय रुपयाना देण्यात आलेला नवीन ओळख याची रचना कोणी केली ? - डी उदयकुमार भारतीय रुपयाची नवीन ओळख स्वीकारणारा भारत देशातील कितवा देश ? - पाचवा भारतातील सर्वात मोठी विदेशी बँक कोणती व तिच्या शाखा किती आहेत ? - स्टैनचार्ट ( 94 ) 20 - 20 चा पाचवा विश्वकप 2014 चा कोठे आयोजित करण्यात आला आहे ? - बांगलादेश या भारतीय खेळाडूने ग्रण्ड स्लॅम टेनिस स्पध्रेत भारतातर्फे सर्वाधिक दुहेरी किताब जिंकले ? - लिएंडर पेस कर्नाटकमधील या जिल्ह्याचे डीआरडीओतर्फे प्रक्षेपण क्षेत्र निर्माण करत आहे . - चित्रदुर्ग दुसरे युवा ऑलिम्पिक स्पर्धा 2014 या देशात पार पडणार आहेत . - चीन युनिस्कोने राजस्थानमधील या वास्तुला युनिस्कोत जागतिक वारस यामध्ये सामील केले आहे ? - जंतर - मंतर भारताचा 41 वा चित्रपटमहोत्सव गोवा ( पणजी ) येथे पार पडला . यात या चित्रपटास सुवर्णमयुर पुरस्कार देण्यात आला . - मोनेर माणूस संयुक्त राष्ट्र संघातर्फे या दिनास अपंग दिन म्हणून साजरे करण्याचे घोषित केले आहे ? - 30 डिसेंबर सर्व देशात अतिशय चच्रेत असलेले विकिलिक्स या संकेतस्थळाचे संस्थापक कोण ? - ज्युलियन असांज जैतापूर अणुप्रकल्पाला मंजुरी मिळताच सर्वप्रथम भारताने या देशाबरोबर अणुऊर्जा सहकार्य करार केला . - फ्रान्स जैतापूर अणुऊर्जा प्रकल्पासाठी फ्रान्स व भारत यांच्या या दोन कंपनीमध्ये करार करण्यात आला ? - अरेवा ( फ्रान्स ) व एपीसीएल ( भारत ) स्पेक्ट्रम घोटाळ्याची चौकशी करण्यासाठी केंद्र सरकारद्वारे यांची एकदस्यीय समिती स्थापन केली आहे . - न्या . शिवराज पाटील डिसेंबर 2010 मध्ये हवामान बदलविषयक परिषद ही कोठे आयोजित करण्यात आली होती ? - कानकून ( मॅक्सिको ) सलवा जुडूम ही चळवळ कोणाविरुद्ध सुरू केली गेली ? - नक्षलवाद्यांविरुद्ध सचिन तेंडुलकरने एक दिवसीय क्रिकेटमधील द्विशतकाचा विश्वविक्रम कोणत्या संघाविरुद्ध केला ? - दक्षिण आफ्रिका ऑक्टोबर 2010 मध्ये भारत व दक्षिण कोरियामध्ये नागरी अणुकरार कण्यात आला . याच बरोबर दक्षिण कोरिया हा करारा करणार कितवा देश आहे ? - नववा जम्मू - काश्मीरात शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी फुटिरवादी संघटनेशी चर्चा करण्यासाठी केंद्र सरकारने स्थापन केलेली समितीचे अध्यक्ष कोण ? - दिलीप पाडगावकर संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेच्या ( डीआरडीओ ) येथील प्रयोगशाळेत या मानवविरहित विमानाची यशस्वी चाचणी केली . - संस्तुभ - 2 राष्ट्रीय नमुना पाहणीनुसार सर्वात जास्त दारिद्रय़ रेषेखालील लोकांची संख्या या राज्यात सार्वधिक आहे ? - उत्तर प्रदेश माजी भाजपा नेते कल्याणसिंग यांनी स्थापन केलेला नवीन पक्ष कोणता ? - जनक्रांती पार्टी महाराष्ट्रीय श्री रेणुका शुगरने इथेनॉलच्या संयुक्त प्रकल्पाबाबत खालीलपकी कोणाशी करार केला ? - हिंदुस्थान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड चीनमध्ये उन्हाळ्यात होणार्या प्रचंड वादळांना काय म्हणतात ? - टायफून सन 2010 च्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पध्रेच्या समापन समोराहसाठी या देशाचे मुख्य अतिथी म्हणून उपस्थित होते ? श्रीलंकेचे राष्ट्रपती मिहद्र राजपक्षे संयुक्त राष्ट्र संघटनेच्या खाद्य व कृषी संघटनच्या एका अहवालानुसार भारतातील हे दोन राज्यांना स्वतंत्र देश म्हणून दाखविले आहे . - जम्मू काश्मीर व अरुणाचल प्रदेश अकरावी पंचवार्षकि योजनेमध्ये डीएनए डाटाबेससाठी 42 . 6 करोड रुपये मंजूर केले आहे . या अंतर्गत भारतात किती ठिकाणी प्रयोगशाळा निर्माण करणार आहे . - सहा ठिकाणी इंटरप्रायझेस श्रेयातील जगातील व्यावसायिक यान याने प्रथमच एकटय़ाने उड्डाण केले याची निर्मिती या कंपनीने केली ? - वर्जनि गॅलेक्टिक सफर या प्रणातीचा भारताबरोबर या दोन देशात प्रयोग चालू आहे . - चीन व ऑस्ट्रेलिया दक्षिण आफ्रिकेमध्ये कार्यरत असलेली भारत सरकारची परियोजनेस हमीज पुरस्कार प्रदान करण्यात आला . - पॅन आफ्रिका ई - नेटवर्क परियोजना अर्जेटिनामध्ये पार पडलेली विश्व महिला हॉकी चॅम्पियनशीप 2010मध्ये शानदार प्रदर्शन करून ' यंग प्लेअर ऑफ द टुर्लामेंट ' चाकिताब जिंकणारी खेळाडू . - रानीरामपाल 2009 चा के . के . बिरला फाऊंडेशनचा सरस्वती सन्मान डॉ . सूरजित पानर यांच्याया पंजाबी काव्यकृतीस देण्यात आला . - लफजादि दरगाह ब्रिटनच्या लघुकथा लेखकास सन 2010 चा पेन िपट्रठर पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले . - हनिफ कुरेशी युरोपिय संघासोबत कोणत्या देशाची पहिली शिखर परिषद संपन्न झाली . - पाकिस्तान 21 देशांची एशिया पॅसिफिक इकोनॉमिक को - ऑपरेशन ( एपीइसी ) ची 21 वी शिखर परिषद कोठे संपन्न झाली . - सिंगापूर सन 2012 चे एपीइसीची शिखर परिषद कोठे भरणार आहे ? - रुस ( ग्लारिवोस्तोक ) राष्ट्रमंडलच्या शिखर संमेलनामध्ये कोणत्या देशाचा समावेश हा राष्ट्रमंडल सदस्य म्हणून करण्यात आला ? - खांडा 24 - 25 सप्टेंबर 2009 मध्ये जी - 20 चे शिखर संमेलन कोणत्या ठिकाणी भरविण्यात आले होते ? - अमेरिका ( पिटर्सबर्ग ) 15 एप्रिल 2010 रोजी इब्साचे शिखर संघटनेचे चौथे शिखर संमेलन कोठे भरले होते ? - ब्राझिलिया ( ब्राझील ) सूर्यावर संशोधन करण्यासाठी 11 फेब्रुवारी 2010 रोजी नासाने कोणते यान पाठविले ? - एॅटलस फाईव्ह आरोग्य सेवा मिळविणे हा नागरिकांचा मूलभूत हक्क आहे , असे विधेयक मांडणारे राज्य कोणता ? - आसाम देशातील सर्वोच्च व उच्च न्यायालयातील न्यायाधीशांची संपत्ती जाहीर करण्याची मान्यता कधी दिली ? - 26 ऑगस्ट 2009 चिनी नागरिकांच्या मते सर्वात प्रभावशाली परदेशी नेत्यांमध्ये समाविष्ट असलेले 2 भारतीय नेते कोण ? - रवींद्रनाथ टागोर , पं . जवाहरलाल नेहरू कोअर संस्थेतर्फे डॉरी स्ट्रोम्र्स पुरस्कार कोणाला जाहीर झाला ? - डॉ . राणी बंग व अभय बंग युरो या चलनाचा वापर करणार्या देशांची संख्या किती ? - 15 भारतातील पहिला इस्लामिक बँक कोठे स्थापन होणार आहे ? - केरळ भारतातील पहिली 3 जी सेवा ग्राहकांना पुरवणारी कंपनी कोणती ? - एमटीएनएल यशवंतराव प्रतिष्ठानतर्फे दिला जाणारा राज्यस्तरीय पुरस्कार 2009 कोणाला देण्यात आला ? - किशोरी अमोणकर एक दिवस जीवनातला हे पुस्तक कोणी लिहिले ? - नीला सत्यनारायण भारतीय स्टेट बँकेत सन 2009 मध्ये कोणत्या बँकेचे विलिनीकरण करण्यात आले ? - स्टेट बँक ऑफ इंदोर आंतरराष्ट्रीय नाणे निधीमध्ये सर्वाधिक एसडीआर असणारा देश कोणता ? - अमेरिका न्यू जर्सी येथील पहिले विश्व मराठी नाटय़ संमेलन 2010 चे अध्यक्ष कोण ? - रामदास कामत ग्रीन हाऊस गॅस उत्सर्जनमध्ये भारताचा कितवा क्रमांक लागतो ? - तिसरा साहित्य क्षेत्रातील अतिशय मानाचा समजला जाणारा साहित्य अकादमी पुरस्कार सन 2010 ( मराठी साहित्य ) कोणाला जाहीर झाला ? - डॉ . अशोक केळकर भारतीय खेळाडू सचिन तेंडुलकर याने कोणत्या संघाविरुद्ध कसोटीतील 50 वे शतक बनविण्याचा विक्रम केला ? - दक्षिण आफ्रिका या तीन राष्ट्रांच्या समूहांनी भूक व गरिबी मिटविण्यासाठी केलेल्या प्रयत्नांसाठी संयुक्त राष्ट्र पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले ? - इब्सा समूह या भारतीय पत्रकारास विज्ञान पत्रकारितेसाठी अमेरिकेतील जियोफिजिकल युनियन ( एजीयू ) चा डेव्हिड पर्लमॅन एॅवॉर्ड देण्यात आला . - पल्लव बागला भारताला प्रथमच इंटरपोलच्या या कार्य समूहामध्ये सचिव पदावर निवडण्यात आले . - वन्यजीव अपराध कार्य समूह संयुक्त राष्ट्र बालनिधी ( युनिसेफ ) ने भारतीय अशिक्षित बालकांसाठी ऑनलाईन शिक्षणसेवा सुरू केली आहे . या अभियानाला देण्यात आलेले नाव . - आवाज दो या बँकेने आपल्या ग्राहकधारकांसाठी कोणत्याही शाखेवरून क्रेडिट कार्डने रोख पसे काढण्याची सोय केली आहे . - भारतीय स्टेट बँक चीन येथे पार पडलेल्या 16 व्या आशियाई स्पध्रेत भारताला कितव्या स्थानावर समाधान मानावे लागले ? - सहाव्या 16 व्या आशियाई स्पध्रेत भारताने किती सुवर्णपदकांची कमाई केली ? - 4 नोव्हेंबर 2010 मध्ये 16 व्या आशियाई स्पध्रेत चीनने एकूण किती पदके जिंकून प्रथम स्थान मिळविले ? - 199 जास्त वजनाचे उपग्रह सोडण्यासाठी इस्त्रो 2012 पर्यंत कोणते शक्तीशाली अग्निबाण सोडणार आहे ? - जीएसएलव्ही मार्क - 3 सन 2010 चा एच . के . फिरोदिया प्रतिष्ठानचा पहिला प्राईड ऑफ इंडिया पुरस्कार कोणाला देण्यात आला ? - डॉ . व्यंकटरामन राधाकृष्णन राज्यातील वृद्ध , अपंग , निराधार यांना राज्य शासनाकडून मिळणारे अनुदान घरपोच देण्याच्या योजनेची सुरुवात या जिल्ह्यापासून होणार आहे . - कोल्हापूर मध्य प्रदेश सरकारतर्फे देण्यात येणारा लता मंगेशकर पुरस्काराने 2009 - 10 कोणाला सन्मानित करण्यात आले ? - अनुराधा पौडवाल मिस अर्थ स्पर्धा 2010 - 11 कोठे पार पडली ? - व्हिएतनाम 2010 - 11 चा मिस अर्थ किताब पटकावणारी सुंदरी ? - निकोल फारिया ( भारत ) अमेरिकेने सुरू केलेले ऑपरेशन इराकी फ्रिडमचे राष्ट्रपती बराक ओबामा यांनी केलेले नामकरण - ऑपरेशन न्यू डॉन शहरातील कोणत्याही ठिकाणचे वायू प्रदूषण , वायू गुणवत्ता यांचे पूर्वानुमान लावण्यासाठी सुरू करण्यात आलेली नवीन प्रणाली - सफर आंध्र प्रदेशमधील तसेच देशातील तिसरा सर्वात मोठा बायोस्फियर रिजव्‍‌र्ह या ठिकाणी उभारण्यात येणार आहे - शेषाचलम पर्वत महाराष्ट्र राज्य कुस्तीगीर परिषदेच्या 54 व्या महाराष्ट्र केसरी कुस्ती स्पर्धा 2010 मधील महाराष्ट्र केसरी चा मानकरी - समाधान घोडके आशियाई क्रीडा स्पध्रेतील सर्वोत्कृष्ट खेळाडूचा सॅमसंगच्यावतीने दिल्या जाणार्या पुरस्कार 2010 चा मानकरी - विजेंदर सिंग फ्रेंच सरकारने 1984 मध्ये कला साहित्य क्षेत्रातील अक्षरांचा शिलेदार ही पदवी बहाल केलेले प्रसिद्ध कला समीक्षक . - ज्ञानेश्वर नाडकर्णी बालगंधर्व एॅण्ड हिज मराठी थिएटर या पुस्तकाचे लेखक - ज्ञानेश्वर नाडकर्णी सत्यकथामधून ज्ञानेश्वर नाडकर्णी यांनी या नावाने लेखन केले . - तुकाराम शेंगदाणे साहित्य क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करणार्या साहित्यिकास दिला जाणारा विंदा करंदीकर जीवनगौरव पुरस्काराचा पहिला मानकरी - विजया राजाध्यक्ष - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - मंगळ शरीरप्रकृतीला उत्तम पण स्वभावाने अतिशय तापट , हट्टी आणि खुनशी असतात . राज्य मंत्री सुदीप बंदोपाध्याय - स्वास्थ्य और परिवार कल्याण चरण दास महंत - कृषि और खाद्य प्रसंस्करण उद्योग मिलिंद देवड़ा - संचार और सूचना प्रौद्योगिकी जितेन्द्र सिंह - गृह मामले राजीव शुक्ला - संसदीय मामले भाताची आणि शिर्‍याची मूद करून वाढतात यापलिकडे पदार्थ सजावट आणि मांडणीत मला काडीचीही गती नाही . त्यामुळे मी इथे येऊन नुसती चर्चा वाचते आणि फोटो बघते . > > > सेम टू सेम मी ते कोडे ऐकले आणी लहानपणी आइकलेल्या कोड्याची आठवन झाली . त्या कोड्यातील गफलत मला तेंव्हा कळाली नव्हती , माझ्या दादाने ती गफलत सांगीतली होती पण ती समजण्यासारखी नवती . ~~उंची इमारतोंसे मकान मेरा घिर गया कुछ लोग मेरे हिस्से का सूरज भी खा गए~~ - रश्श्याच्या वाटणसाठी सुके खोबरे , तीळ , खसखस थोडे भाजून घेऊन त्यात वेलची , काजू , सुक्या मिरच्यांची बी घालून वाटून घ्यावे . हे वाटण बारीक व्हायला हवे . बाकीचे जिन्नस आधी कमी पाण्यात वाटून मग त्यात काजू घालून पुन्हा वाटले तरी चालेल . सही वृत्तांत . सही पंचेस् ! ( मैत्रेयीबरोबर ' क्लासिफाईड ' गप्पा काय झाल्या ? मेल टाक . ) ' मनाचे समाधान ' हे भौतिक सुखांपेक्षा जास्त महत्त्वाचे आहे असे त्याला वाटत असेल तर दोन्ही कंपन्यांचे अर्ज फाडून त्याने रीतसर गायन शिकावे . ' आपण चांगले गातो ' याची स्वतःला खात्री पटली की मग लोकांपुढे आपली कला मांडावी . शेवटी ' स्वान्तसुखाय ' आहेच ! : ) ही लच्छी आहे पु . शि . रेग्यांच्या ' सावित्री ' मधे , त्यातल्या एका गोष्टीत . लच्छी आणि मोराच्या गोष्टीत . या सावित्रीबद्दल लिहीलय नीरजा पटवर्धन यांनी . " वेडी होते मी तेव्हा . जेलात राहून शिकले . इथे आपल्यापेक्षा वाईट आयुष्य जगलेल्या स्त्रिया पाहिल्या . " , असं म्हणून डिसिल्व्हाने मायेनं मंजुळाकडे बघितलं , " तुमच्या मानाने वाटतं हे ईश्वराने दुसरं आयुष्य दिलंय मला . पिंजऱ्यात तर पिंजऱ्यात . लॉर्ड जिजसने फाशी होऊ दिली नाही . तिही एक कृपाच झाली माझ्यावर . फादर क्रास्टॊंनी मला जीवनाचा नवा मार्ग शोधून दिला . शिकले . एम . ए . झाले . आता मृत्यू नैसर्गिक यावा असे वाटते . जिजसच्या पायी पापं घेऊन नाही जायचंय मला . " " अगं पण शिक्षा भोगलीस ना हितं ? मग कसलं आलंय पाप ? " " पण बाहेर जाऊन पुन्हा माझ्या दीराच्या हाती होणाऱ्या खुनाचं कारणही मीच ठरेन ना ? त्याला हत्या करण्यासाठी मीच प्रवृत्त करेन ना . तेही एक पापंच की . " " बरी देवावर श्रद्धा ठेवते एवढी तू . मी तर देवाची पायरी चढले नाही समद्या २० वर्षांत . तो माझ्यासाठी मेला जेव्हा माझ्या बापानं माझी नथ उतरवली . . . " ~~सर्वच फोटो सुंदर . . . पण ताज पाहिला की मला का कोण जाणे घूसमटच जाणवते . . .~~ ही झाली २००६ ची ' अंतर्नाद ' प्रमाणे टॉप २० . पण तुम्हाला काय वाटते ? लिहा तर मग , तुम्हाला आवडलेली / वाटलेली सर्वोत्कॄष्ट पुस्तकं . ती अगदी २० / २५ असायला हवी असे बंधन नाही , अगदी एखादे देखील लिहीता येईल . दस दरवाजे . लगेच लक्षात येणार नाही . शरीराच्या नेत्र , कर्ण , नाक , मुखादी नऊं रंध्रांमुळे शरीराला नेहमी " नवद्वारा " म्हटले जाते . इथे मात्र कमाली " दस दरवाजे " म्हणत आहे . हा दहावा दरवाजा म्हणजे " ब्रह्मरंध्र " . अध्यात्मशास्त्रात , विषेशत : योगमार्गात , डॊक्याच्या टाळूच्या जागी एक रंध्र आहे असे समजले जाते . त्याला म्हणतात " ब्रह्मरंध्र " . य़ॊग्याचा , संन्याशाचा प्राण या रंध्रातून बाहेर जातो . कित्येक संन्याशांच्या पंथात सन्याशी मेल्यावर त्याच्या डोक्यात खिळा मारून एक भोक पाडले जाते ! तर कमाली म्हणते आहे , " हे असेच होणार होते तर मग मी जन्माला आलेच नसते तर काय बिघडले असते ? इफिस 2 : 9 मध्ये म्हटले आहे , ' ' कोणी आढ्यता बाळगू नये म्हणून कर्म केल्याने हे झाले नाही ' ' ; परंतु पुढील वचन सांगते की आपले तारण झाल्यावर प्रभुने आपण सत्कर्मे करावी म्हणून आपल्याला ख्रिस्ताच्या ठायी निर्माण केले . यामुळे पूर्ण सत्य पुढीलप्रमाणे आहे . आपल्याला शक्य असलेल्या अनेक सत्कर्मांनी आपले तारण होत नाही . परंतु , तारण झाल्यावर आपला विश्वास जर सत्कर्मे उत्पन्न करीत नाही तर सिद्ध होते की आपला विश्वास अस्सल व खरा नव्हता . नववर्षाचा नवा सूर्य पुन्हा एकदा आशेची भाबडी किरणे घेऊन उगवला आहे . सार्वजनिक जीवनातील अमर्याद भ्रष्टाचाराने आणि सर्वसामान्यांचे कंबरडे मोडून . . . गाडी त्याच्या अंगावरून धडधडत शीळ घालत पुढे निघून गेली . तिच्या शिटीच्या आवाजात आता मुलीच्या किंकाळ्यांचा आवाज मिसळला होता . मुरारबाजी देशपांडेचे हे शौर्य पाहून दिलेरखान बोलिला , ' अरे तू कौल घे . मोठा मर्दाना शिपाई तुज नावाजितो . ' ऐसे बोलीता मुरारबाजी बोलिला , ' तुझा कौल म्हणजे काय ? मी शिवाजी महाराजांचा शिपाई तुझा कौल घेतो की काय ? ' म्हणोनि नीट खानावरी चालिला . खानावरी तलवारीचा वार करावा तो खानने आपले तीन तीर मारुन पुरा केला . तो पडला , मग खानाने तोंडात आंगोळी घातली , ' असा शिपाई खुदाने पैदा केला . ' ५ . आता वाटीला एका हाताच्या तळव्यावर ठेवून दुसर्‍या हाताची ३ बोटे ( अंगठा , अंगठ्याच्या बाजूचे index finger आणि मधले बोट ) वापरून पाकळ्या काढायच्या आहेत . यात index finger वाटीच्या आत आधाराला व अंगठा आणि मधल्या बोटाची सरळ चिमटी करून वाटीच्या खालपासून पाकळी काढावी . ७ + ८ + ६ = २१ = २ + १ = ३ ( No . 3 Which Indicated ALMIGHTY ) इंटरेस्टिंग ! कृपया जरा सविस्तर लिहा . वाटल्यास वेगळा लेख येऊ दे . ख्रिश्चॅनिटीसंदर्भात ३ हा आकडा अनेक अर्थांनी येतो . इस्लामशी निगडीत अर्थ काय आहेत समजावुन घ्यायला आवडेल . ३० तारखेला संध्याकाळपासून सभोवती वेगळेच दृष्य दिसायला लागले . . बरीच गडबड चालली होती . रात्री सभोवतालच्या टेकड्यांवर खुणेच्या आगी पेटताना दिसत होत्या . त्याच्या प्रकाशात सगळा परिसर उजळून जात होता . चित्र तर भयभीत करण्यासारखेच होते . पण मराठे न डगमगता तयारीत होते . पहाटे पहाटे अनेक न मोजता येण्याएवढे बलुची सैनिक आरडाओरडा करत नफूसच्या खिंडीकडे कूच करताना दिसले . थोड्याच वेळात रसद घेऊन येणारी फौज त्या खिंडीत पोहोचली असा निरोपही कॅ . ब्राऊन आणि त्याच्या मराठ्यांना मिळाला . त्या पलटणीने एक तोफेचा बारही काढला . ही खूण अगोदरच ठरलेली होती . सूर्य उगवल्यावर त्या प्रकाशात मराठ्यांना त्या खिंडीच्या डोंगरावर २००० ते ३००० बलुची सैनिक दिसले . तसे हे अंतर सरळरेषेत फक्त ४ मैल होते . किल्ल्यावरून सगळे स्पष्ट दिसत होते . बलुची आतुरतेने शत्रूच्या फौजेची वाट बघत होते . इकडे मराठे त्या खिंडीकडे नजर लावून बसले होते . बराच वेळ झाला तरी त्यांचा पत्ताच नव्हता . यांना वाटले की त्या मोठ्या तोफांमुळे वेळ लागत असेल . रस्ताही तसा खराब होता आणि बलुची टोळ्यांनी अडथळेही उभे केले असतील . साधारणत : ३ वाजता एक तोफेचा गोळा बलूचींवर जाऊन आदळलेला दिसला , पण सैन्य काही दिसेना . किल्ल्याच्या समोरून अजूनही बलुची घोडेस्वार मराठ्यांना चिडवत खिंडीकडे जात होते . त्यांच्यावर एक तोफ डागण्यात आली . साधारणत : रात्री आठच्या सुमारास गोळाबारीचा व तोफांचा बराच धूमधडाका ऐकू आला . दहा एक मिनिटात तो संपला आणि त्या डोंगरात नीरव शांतता पसरली . विसुनाना , आपण दिलेल्या दोनही दुव्यांबद्दल आणि माहितीबद्दल आभार . आपण दिलेल्या पहिल्या दुव्यामध्ये ' व्रात्य ' प्रकारच्या योगी लोकांचे वर्णन आहे . एखाद्या उपद्व्यापी माणसाला आपण व्रात्य म्हणतो . ते तसे का याचा थोडा मागमुस या योगी लोकांच्या वागण्यात असावा का ? याच योग्यांच्या समुदायामुळे व्रात्य हा शद्ब आपल्या वापरात आला असावा का ! मी ९ तारखेला मुंबईत येतोय , राणी बागेत भेटायचे का ? दिनेशदांचा विपु आल्यापासुन मला राणीबागेत जायचे वेध लागले . कित्येक दिवसांची कित्येकांची इच्छा आहे दिनेशदांबरोबर राणीबागेत आणि माहिमच्या निसर्ग उद्यानात भटकायची . त्यातले एकतरी स्वप्न पुरे होतेय आणि तेही वर्षाच्या सुरवातीलाच . . . . > > > किती जणांच्या खवत जाऊन विचारायचे ? ऑ ! < < < ज्यांच्या खरडवह्या चालू आहेत असे ! ! ! अनेकांच्या वह्या बंद असतात हल्ली ! किती सांगू मी सांगु कुणाला आता वविचा प्लॅन की हो ठरला पोस्टोपोस्टी दिवे देतादेता आशू मातेने उद्धार की हो केला एक वेगळे उदाहरण म्हणून पहा : परदेशातील भारतीय , ते ही विशेष करून अमेरिकास्थित , जर भारतात जाऊन कितीही उदात्त हेतूने म्हणू लागले की अरे प्रदुषण कमी होणे महत्वाचे आहे , कचरा / धूळ यांचे नियंत्रण होणे महत्वाचे आहे , इत्यादी इत्यादी तर काय होईल ( विशेषतः जालावर ; ) ) ? त्यात आता म्हणा की गाड्या कशाला हव्यात ? राडाच होईल . . . मग पुढे जाऊन पुण्यात रहदारीचे नियम न पाळल्याने किती अपघात होतात , बाईकर्सनी हेल्मेट घालणे महत्वाचे ह्यावर चर्चा केली तर तुम्हाला काय वाटते सगळे जण + १ म्हणतील का ? अर्थातच नाही . आता भारत कशाला हेच अमेरिकेत देखील होते - इथल्या प्रश्नांवरून - उ . दा . साधे ऑफिसात आपण प्लॅस्टीकच्या बाटल्यातून पाणी नको , नळाचे फिल्टर पाणी हे पोलंड स्प्रिंग वगैरेचे फाउंटन न वापरता वापरायला लागू म्हणून पहा , तेच गाडी चालू ठेवून नुसते बसू नका ( आयडलींग ) असे सांगून पहा . अगदी छोट्या छोट्या गोष्टी आहेत , त्या सरळ सांगून माणूस अथवा समाज बदलत नसतो . ती देखील एक उत्क्रांतीच असते आणि तशीच व्हावी लागते . . . मनूला दुर्दैवाने कुठलीही शिष्यवृत्ती मिळाली नाही , थोडक्यात हुकली असावी . मग कँपस वर कुठेतरी इकडे तिकडे छोटे मोठे काम करता करता पठ्ठ्याने जवळच्याच देशी हॉटेल मधेही काम मिळवलं . दिवसभर शाळेत व लॅब मधे राबायचं मग घरी येवून दोन घटीका अंग टेकायचं की संध्याकाळी लवकर हॉटेल मधे कामाला लागायचं . शनिवार , रविवार जेव्हा आम्ही बाकी सुदैवी लोकं थोडा आराम किंव्वा मजा करत असू तेव्हा हा दिवस रात्र त्या हॉटेल मधे काम करत असे . एकदा गमतीने आम्ही म्हटलही होत , तुझी लेका कामवाली बाई झालीये , तू डॉलर मधे कमावतोस इतकच . पण एक दिवस गम्मत म्हणून त्याच्या बरोबर हॉटेल चं गिर्‍हाईक म्हणून नव्हे तर त्याच काम कसं असतं हे बघण्यासाठी गेलो . पक्का विचारवंत झालास हो सुहाश्या मुळ मुद्द्याला दिलीस बगल आणि बसलास गोल गोल गप्पा करत ! घे लेका , तुसुध्दा एक नव - विचारवंत म्हणुन वावरु शकतोस की ! कोपरा न कोपरा लख्ख केला डोक्यामध्धे कायच नाय उनच्चुन घामच्च्घाम ताल कध्धी चुकतच नाय ! हल्लीच एक गोष्ट लिहायला घेतली असताना त्यातील पात्राच्या तोंडी ' मला तिची सवय झाली होती . ' असे वाक्य टाकायचे होते . सहज मनात विचार आला की " सवय " या शब्दाची व्याख्या कशी करता येईल ? मला वाटतं त्यानुसार , एखाद्या सुखावणार्‍या , उत्तेजीत करणार्‍या किंवा दुखावणार्‍या , बोचणार्‍या , सलणार्‍या गोष्टीबद्दल आपली प्रतिक्रिया थंडावते त्यावेळेस आपण आपल्याला त्या गोष्टीची सवय पडली असे म्हणतो . याचबरोबर एखाद्या बोचणार्‍या , डसणार्‍या , सलणार्‍या गोष्टींविरूद्ध मनाने शोधलेला विरोधाचा मार्ग म्हणजे सवय लागणे . आपल्या समजूतीनुसार आपण एखादी सवय चांगली किंवा वाईट ठरवत असतो उदा . मला बाहेर जाताना परफ्यूम फवारण्याची सवय आहे आणि मला ती आवडते . बाहेर जाताना हात आपसूक परफ्यूमच्या कुपीकडे वळतात , अर्थातच माझ्यामते ती चांगली सवय आहे . माझ्या लेकीच्या मते , " मम्मा ! वॉलमार्टात जायला परफ्यूम कशाला लागतो ? कसली ही सवय ? " तिला माझी सवय नेहमीच आवडते असे नाही . म्हणजे आपल्याला चांगल्या वाटणार्‍या सवयी दुसर्‍याला चांगल्या वाटतीलच असा नेम नसतो . सवयीचेही एक गणित आहे . सवय लागणे हे ती सवय घालवण्याच्या मानाने फार सोपे असते . सवयीचेही वेगवेगळे प्रकार असतात की काय याचा थोडासा विचार करत असता एका मित्राने बोलताना मला सुचवले की ' बघ ! सवयीने स्वयंपाक चांगलाही होऊ शकतो . ' मला सवयीचा पहिला प्रकार मिळाला . ' अंगवळणी पडणे ' , एखादी गोष्ट पुन्हा पुन्हा केल्याने त्यातील खाचाखोचा कळून आपल्यात सुधारणा करणे किंवा तशी सफाई कळत - नकळत येत जाणे . हा सवयीचा प्रकार माणसाला अचूकतेच्या जवळ नेतो म्हणून चांगला म्हणावा लागेल तर कधीतरी तो माणसाला यांत्रिकही बनवू शकतो , एकच गोष्ट पुन्हा पुन्हा केल्याने त्यातील नाविन्य , आवड संपून , ती गोष्ट कोणतेही नवे बदल टाळून उरकूनही टाकली जाते . दुसरा प्रकार मिळाला तो म्हणजे लकब ; हा शब्दही सवयीशी मेळ खातो . एखाद्या अभिनेत्याची लकब जशी देव आनंदच्या हाता , खांद्यातील त्राण निघून गेल्यागत हालचाली . लकब हा शब्द सहसा एखाद्या वाईट सवयीसाठी वापरला जातो . जसे केसांवरून सतत हात फिरवण्याची सवय , नाक उडवायची सवय . सवयीचा तिसरा आणि बरीचशी नकारात्मक बाजू दाखवणारा शब्द म्हणजे चटक आणि चाळा . हे दोन्ही शब्द नकारात्मकता दाखवतात . सवयीचा सर्वात नकारात्मक आणि धोकादायक प्रकार असावा व्यसन ; मध्यंतरी मुक्तांगणावरील ' आहे हे असं आहे ' या अनुदिनीवरील काही वाचनीय लेख , पुण्यातील रेव पार्टी , सिनेकलावंतांची अनेक प्रकरणे हे सर्व वाचनात आले तेव्हाही सवयीवर काही लिहावेसे वाटले होते . चांगल्या सवयी अंगी बाणवण्यास माणसाला वेळ लागतो परंतु वाईट सवयी लवकर लावून घेता येतात यावरून सवयीची वर केलेली व्याख्या बरोबर असावी असे वाटते . धूम्रपान , मद्यपान , मादक पदार्थांचे सेवन यांच्या आहारी मनुष्य फार चटकन जातो परंतु या सवयी सोडायला मात्र बराच काळ लागतो किंवा इतरांची मदत लागते . इतके करूनही जर मनावर ताबा नसेल तर ही व्यसने पुन्हा पदरी पडण्याची शक्यता बळावते . वर उल्लेखल्याप्रमाणे माझ्या या गोष्टीतील नायकाला ज्या स्त्रीची सवय झाली होती , ती त्याला सोडून गेल्याने तो खोलवर कोठेतरी दु : खी आहे . माणसांची सवय व्यसनांप्रमाणेच घातक असते . एखादी रोज दिसणारी , रोज भेटणारी , घरातील व्यक्ती किंवा मित्र - मैत्रिण यांच्या वियोगाने माणसाच्या आयुष्यात जी पोकळी निर्माण होते ती भरून काढण्यासाठी वेडापिसा झालेला जीव कोणतीतरी दुसरी घातक सवय स्वत : ला लावून घेण्याची शक्यता अधिक असते . या सर्वावर काही उपाय असावा का हा मनातील पुढचा विचार . प्रत्येक मनुष्य येन केन प्रकारेण सवयींचा गुलाम असतो . सवय कधीतरी सोडून जाण्यापेक्षा माणसालाच स्वत : बरोबर फरफटत घेऊन जाते अशा सवयींपासून कालांतराने फारकत घेणे कधीही फायद्याचे असते . मनाचा निग्रहच या सवयी सोडण्यासाठी कारणीभूत ठरतो . माणसांची सवय विसरणे थोडेसे कठिण असले तरी काळासारखे उत्तम औषध नाही हेच खरे . तो काळ जाऊ देणे आणि मनाला एखाद्या चांगल्या सवयीत गुंतवणे कधीही उत्तम . मध्यंतरी एका व्यक्तीने माझ्या अनुदिनीवरील ' आयुष्य आयुष्य खरंच सोपं असतं , आपणच त्याला कठीण करून ठेवतो , स्वत : साठी आणि इतरांसाठी . ' हे वाक्य उचलण्याची परवानगी मागितली होती . असाच मनात आलेला एक विचार म्हणून ते वाक्य मी अगदी सहज तेथे टाकले होते पण ते कोणाला तरी समर्पक वाटेल असे वाटले नव्हते . सवयींच्या संदर्भातही हे वाक्य चपखल बसू शकते . कधीतरी इतरांना आणि स्वत : लाच जाचक ठरणार्‍या सवयी आपण लावून घेतो आणि त्याचा त्रासच आपण स्वत : ला आणि इतरांना करून घेत असतो , अशा जाचक सवयींतून मुक्त होणे अवघड असेल परंतु त्या मुक्ततेत एक वेगळाच आनंद असावा . विनिताच्या ह्या प्रश्नावर हसावे कि रडावे हे न कळुन स्वाती तिझ्याकडे बघतच राहिली . असे का ? किंबहुना असे ठरवणारे आपण कोण ? आणि दिवसाला ४ यस्ट्या पोहोचवायला कोणी सामान्य माणसाने अथवा कोण्या उद्योगपती विरोध केलेले ऐकले / वाचले नाही . तसेच ज्या दुर्गम गावात ( लोकसंख्या फार कमी ) तिथे यस्ट्या पाठवणे आणि त्यासाठी नोकरदार ठेवणे यस्टीला सुद्धा परवडले नाहीच . वर तो यांनी कोल्हापूरच्या रस्त्यांबद्दल लिहिले आहे . कोल्हापूर सारखे शहर / गाव , जिथे दरडोई उत्पन्न हे दशातल्या सर्वात जास्त उत्पन्नांपैकी आहे , भरपूर जागा उपलब्ध आहे आणि नव्याने तयार होणार्‍या पायाभुत सुविधा आहेत , अशा लोकांना जर हव्या त्या किंमतीत चांगले उत्पादन मिळाले तर विरोध का करायचा ? पण त्याला साध मरण पण देऊ नये . अशी शिक्षा द्यावी कि परत कोणत्या पाकाड्याने आपल्या भारताचा विचारही कधी स्वप्नातही आणू नये . एव्हाना जितिनलाही ही खबर काकूंकडून कळली आणि तोही अशोकरावांच्या गाडी मागोमाग मोटारसायकलवरून आला . गाडगेबाबा म्हणत स्वच्छता हाच देव . तुमचे मन स्वच्छ , शरीर स्वच्छ , विचार स्वच्छ , आचार स्वच्छ , तर सगळीकडे तुम्हाला देवाचे दर्शन होईल . पण हेच होताना दिसत नाही आणि सगळे देव देव करत काळूबीच्या यात्रेला जातात आणि चेंगराचेंगरीत नाहक मरण पावतात . तेच पैसे जर अंध मुलांच्या शाळेला , एखाद्या मतीमंद मुलांच्या संस्थेला दान दिले तर तुम्हाला नक्कीच देव मिळेल . शेवटी देवाचे दर्शन घरच्या घरी सुद्धा होते . साईबाबांच्या , तीरुपातींच्या देवळात लोक करोडो रुपये दान करतात , तेच पैसे जर गरजूंना दिले तर नक्कीच देव मिळू शकतो . कैदी प्रियाली यांनी दाखवल्यासारख्या छोट्या पिंजर्‍यात बंद असत . अशा पिंजर्‍यांच्या ओळीच्या ओळी आहेत . शेवटच्या ओळीच्या पिंजर्‍यातल्या कैद्यांना तुरुंगाच्या इमारतीची जी बुलंद भिंत दिसली असती , तिचे हे चित्र आहे . गाण्याच्या तालावर सारे थिरकत होते . रस्त्याच्या दोबाजूला गर्दी उसळली होती आणि एकेका रथातून ज्युरासिक पार्क मधले डायनॅसोर्स , जॉज मधले शार्क्स , ऑक्टोपस येत होते . लाखो दिलोंकी धडकन मेरेलिन मन्रो होती आणि ००नाना म्हणजे००७ बाँडही होता ( जपानीत नाना = सात ) . हॉलिवूडच्या ताऱ्यांच्या त्या सोंगाना पाहण्यासाठी एकच गर्दी उसळली होती , सारे जण त्या परेड बरोबर नाचत , गात पुढे चालले होते . गर्दी असली तरी गोंधळ , धक्काबुक्की मात्र अजिबात नव्हती . " ओ भाऊ , व्हा की जरा बाजूला , आम्हालाही पाहू द्यात की परेड . . " असले प्रेमळ संवादही नव्हते . कार्यकारणभाव माहिती नसला तरी घटनेची वैज्ञानिक निरीक्षणे करता येतात ( कार्यकारणभाव असे काहीच नाही असेही एक मत आहे ) . सच्छिद्र पदार्थाच्या मूर्तीने दूध शोषल्यास त्यात भारावून जाण्यासारखे काही नाही . त्याचप्रमाणे , अच्छिद्र मूर्तीच्या पायाशी मूळ दुधाच्या आकारमानाएवढे थारोळे जमते हे इम्पिरिकल निरीक्षण सर्वांनाच शक्य होते . ( त्यामागचा कार्यकारणभाव कॅपिलरी ऍक्शन / वर्महोल / सुपरफ्लुईडिटी / क्वांटम टनेलिंग ते नंतर बघता येते . ) लोकांनी तसे केले नाही म्हणून त्यांना दोष देणे योग्य आहे . ' फलज्योतिषाचे दावे खरे ठरतात ' असे काही इम्पिरिकल निरीक्षणच नाही . तुम्हाला नक्की स्पष्टीकरण कशाचे हवे आहे ? ' फलज्योतिषाचे दावे खरे वाटतात ' या इम्पिरिकल निरीक्षणाचे वैज्ञानिक स्पष्टीकरण असे की लोक वैयक्तिक अनुभवाला भाव देतात . निग्मानान्दानी ज्या कार्य साठी उपोषण केले ते सोडून हे भलते सोंग का सुरु केलेत या लोकांनी . निग्मानान्दाच्या मागणीचा पाठ पुरावा करावा हि सकाळ ला विनंती . सूर्याभोवती आपण फिरतोय हे सांगण्याचा प्रयत्न येथे केलेला दिसतोय . त्याचवेळी या विश्वाला काचेची उपमा देऊन हे आयुष्य किती क्षणभंगूर आहे हे सांगण्याचाही प्रयत्न केलेला दिसतोय . मित्रहो कुठल्याकाळी हे लक्षात घ्या . मला वाटते याच काळात पृथ्वीचा आकार आणि विश्वाची रचना यावर शास्त्रज्ञ आणि धर्मगुरू यांच्यात बराच मतभेद होता . या उपमा किती समर्पक आहेत हे आपण विचार केलात तर आपल्याला उमजेल . सूर्य - प्रकाश देणारी कंदिलाची वात काच - सुर्याच्या भोवतालचे विश्व . याच्यामधे लटकलेले आपण - सावल्या . कदाचित हे ज्ञान त्याला हिंदू खगोलशास्त्रज्ञांकडून मिळालेले असण्याची शक्यता नाकारता येत नाही . ( दरम्यान , आणखी एक गंमतीदार गोष्ट . गुगलप्लेक्स आणि गुगोलप्लेक्स चे संगणक . इन्फो वर स्वतंत्र पोस्टवर आलेले आलेले मनोरंजक योगायोग वाचा ह्या दुव्यावर ) ~~तमाम / खुल्लु तमाम ( छान / एकदम छान )~~ > > पहिल्या काही सदस्यांना कंपूच्या आय . पी . ओ . च्या आधीचे भाग मिळतील ही लालूच . . . . बस्स आपण तुमचा आजपासुन फॅन महाराष्ट्र्रात ज्या भागात वर्षाला १०० सेंमी पेक्षा अधिक पाऊस पडतो त्या प्रदेशात मुख्यत : तांदूळ पिकविला जातो . भातासाठी जांभा खडकापासून तयार झालेली मध्यम , काळया , खारवट अल्कलीयुक्त व पाणथळ जमिनीचा वापर केला जातो . बाकी पाकिस्तानात असे होते तेंव्हा भारतीय लोकशाही परिपक्व आहे याचा ढोल बडवला जातो . पण लोकशाहीच्या नावाखाली आपल्याकडे गांधीशाही चालते हे सत्य आहे . ~~नसे राऊळी वा नसे मंदिरी तो ' मालकंस ' आज भक्तात नाही .~~ पुणे - स्थळ : बालगंधर्व नाट्यगृहाच्या तिकीट खिडकी शेजारील कट्टा . वेळ : ३ जुलै २०११ , सं . ५ . ३० ते ८ . ०० मुंबई - स्थळ : शिवाजी पार्क , उद्यान गणेश मंदिराच्या प्रांगणात . वेळ : ३ जुलै २०११ , सं . ५ . ३० ते ८ . ०० मस्त फोटोज आलेत सगळे . . . मी बर्‍याचदा गेलो आहे गोकाकला पावसाळ्यात खरी मजा असते गोकाकचा धबधबा पहायची ! तलावात पूर्वी कधी मोती सापडले होते म्हणून त्या तलावास " मोती तलाव " असे नाव पडले . चारही बाजूने सह्याद्रीच्या पर्वत रांगानी वेढलेले सावंतवाडी शहर आणि शहराच्या मध्यभागी मोती तलाव . सध्या तलावात बोटिंगची सुविधा उपलब्ध आहे . तलावात कारंजे सुध्दा बसविण्यात आलेले आहेत . तसेच संपूर्ण तलावाच्या कडेला विद्युत रोषणाई करण्यात आलेली आहे . गेल्या काही दिवसांमध्ये काही मनोरंजक बातम्या वाचनात आल्या . वातावरण बदलावरुन किंवा इतर काही कारणावरून मानवप्राण्याच्या भवितव्याबद्दल ( नुसतीच ) बोंब मारण्याच्या सध्याच्या फॅशनला अनुसरूनच या बातम्या आहेत . पण यात ज्यांचा उल्लेख आहे ते कोणी सोमेगोमे नाहीत . एक आहे प्रख्यात भौतिकशास्त्रज्ञ आणि दुसरा जैववैज्ञानिक . त्यांची मते बहुतेकाना टोकाची वाटतील यात शंका नाही आणि त्यातल्या एकाने सांगितलेला उपाय तर एखाद्या हॉलिवुडी विज्ञानपटात शोभून दिसेल असाच आहे . पहिली बातमी वाचली बीबीसीवर . खाली त्या बातमीचा दुवा दिलेला आहे . सेलिब्रिटी ( मराठी शब्द ? ) भौतिकशास्त्रज्ञ स्टीवन हॉकिंग यांनी मानवजात वाचवण्यासाठी पृथ्वी सोडून जाण्याचा सल्ला दिला आहे . कारण म्हणे पृथ्वीवर उल्का आदळण्याचा धोका आहे किंवा अण्विक संहार व्हायचा धोका आहे किंवा पृथ्वीवरील सर्व नैसर्गिक स्त्रोत लवकरच संपुष्टात येतील किंवा सूर्याचं वय झालंय आणि लवकरच ( फक्त ७ . ६ अब्ज वर्षांत ) तो पृथ्वीला गिळंकृत करेल . आपल्या ग्रहमालिकेत पृथ्वीसदृश दुसरा ग्रह नसल्याने आपल्याला ४ . २ प्रकाशवर्षे दूर ( की जवळ ? ) असलेल्या प्रॉक्सिमा सेंटॉरी नामक तार्‍याच्या ग्रहमालिकेत जाऊन शोध घ्यावा लागेल हे ही त्यांनी सांगितलंय . म्हणजेच कुठे जायचं , कसं जायचं हा सगळा विचार त्यांनी करुन ठेवला आहे . आता फक्त कोणी जायचं हेच ठरवायचं बाकी आहे . बीबीसी वरची बातमी पृथ्वी सोडा किंवा नष्ट व्हा बाय द वे . . . अरे चुकल चुकल . . ते ' कॅसिओ ' ला मराठीत काय बरे म्हणायचे ? > > > काय म्हणणार कप्पाळ ! तू अस ही म्ह णू श क तो स की सायंटिफीक > > म . श . शोध आता गणकयंत्र वापरायलाकठीण आहे अतिशय उपयुक्त अशी माहिती आहे . आजचे जीवन आणि राहणी यामध्ये सूधृढता नसल्यामुळे आजार उद्भवतात . कोणी अभिजीतला माहिती आणि पैसे दिले , कोणी फक्त माहिती दिली तर कोणी फक्त पैसे दिले , तर कोणी काहीच दिले नाही . मी मात्र फक्त माहिती दिली आणि पैशा बद्दल जरा थांब बोललो , कारण मला ऑफिस मध्ये सुट्टी करिता विचारायच होत . वास्तविक माझ्या ऑफिस मध्ये लग्नाला कशीबशी १० कामाचे दिवस सुट्टी मिळते आणि मला तर फिरायला ११ कामाचे दिवस सुट्टी हवी होती . मनावर दडपण , संकोच आणि थोडीशी लाज घेऊन मी माझ्या मॅनेजर कडे गेलो सुट्टी मागायला . मॅनेजर म्हणाला लग्न करत असशील आणि बायकोला घेऊन जात असशील तर देतो , वास्तविक ते मस्करीत होत . मग कशाला चाललास वगैरे वगैरे चालू झाल आणि ऑगस्ट मधेना , मग बघु . मी बोललो की तुम्ही सुट्टी देणार असाल तरचं मी पैसे भरीन . थोडासा विचार केल्यावर मॅनेजरने सुट्टी देण्याचे ठरवले . मी आनंदाच्या भरात अभिजीतला फोन केला आणि लवकरात - लवकर मी तुला पैसे पाठवतो असे सांगितले , पण पैसे काही लवकर गेले नाही . बरेच दिवसांनी पैसे मी अभिजीतला पाठविले . शेतकर्‍यावर उत्पन्नावर आधारीत आयकर लावायला हरकत नाही मात्र त्याऐवजी प्रोफेशनल टॅक्स सारखे मोघम टॅक्स लावू नयेत , नाहीतर ते शेतकर्‍यांना लुटायचं नवे हत्यार ठरेल . मी सागर आणि सुहास यांच्या सोबत सहमत आहे मोठा भाऊ थोडे थांबू शकला असता मी म्हणत नाही धाकट्या भावाचे चुकले नाही पण भावाची दारू उतरे पर्यंत तरी थांबायचे आणि मग गोडीने भावाशी बात केली असती तर मग म्हणायचे रागाला डोळे नसतात हे माझे मत आहे सासोन्कर यार्देना इस्राईल छन लुंगछ्यान व वी चिंगक्वांगः टेबिल टेनिस में पुरूष डबल्स का स्वर्ण पदक ~~आपो मे रेतसि श्रिता : | रेतो हृदये | हृदयं मयि | अहममृते | अमृतं ब्रह्मणि |~~ " रा " वरून राघू आठवला , पोपटपंची . . शेवटी नेत्याला तेच करावं लागतं आयुष्यभर . . माझ्या लग्नात अंतरपाट दुर झाल्यावर सगळे हार शोधत होते , पण हारच गायब होते , मग हॉल बाहेरच्या हार वाल्याकडुन एक एक रुपयाचे हार आणुन ते आम्हि गल्यात घातले आता आपण निर्यात करण्यापेक्षा आयातच करणार . कारण साहजिकच आहे १ लिटर पेट्रोल १ रुपयापेक्षा स्वस्त १ तोळे सोने १०० रुपयापेक्षा कमी पैशात २५० रुपयात संगणक तर २००० रुपयापेक्षा कमी खर्चात अमेरिका जावुन येवुन खावुन पिवुन ! वा ! नाट्यदर्शन - संगीत ' कुलवधू ' बुधवार दि . ४ मार्च २००९ रोजी सोबतीच्या साप्ताहिक सभेमध्ये ' संगीत कुलवधू ' या नाटकावर आधारित कार्यक्रम झाला . श्री . मो . ग . रांगणेकर लिखित या नाटकाची मूळ संकल्पना कायम ठेवून केवळ दीड तासात बसेल अशी कार्यक्रम - सहिता तयार करणे , नाटकाचे कथानक आणि संगीत प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचविणे हे खरे तर आव्हानच होते . परंतु सोबतीचे एक ज्येष्ठ , व्यासंगी व कलाप्रेमी सभासद श्री . प्र . सी . साठे यानी त्या दृष्टिकोनातून नाटकाची पुनर्मांडणी करून श्रोत्यांची वाहवा मिळविली . सोबतीचे सभासद श्रीमती विद्या पेठे आणि श्री . अरविंद वाकणकर यानी संगीताची बाजू उत्तम रीतीने संभाळलीच पण त्याचबरोबर आवश्यक तेथे अभिनय व संवादकौशल्यही दाखविले . पार्वतीची भूमिका सौ . स्नेहल वैशंपायन यानी नेटकेपणाने वठविली . कथानकाला आवश्यक तेवढीच पात्रे घेतल्यामुळे निवेदनातून कथानक उलगडून दाखविणे खरोखरच अवघड होते . परंतु सोबतीच्या एक ज्येष्ठ व यशस्वी कलाकार सभासद श्रीमती सुनंदा गोखले यानी आपल्या सुस्पष्ट व लयबद्ध निवेदनशैलीतून नाट्यकथानक समर्पकपणे प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचविले . सोबतीच्या रसिक सभासदांची या नाट्यदर्शनाला उत्स्फूर्त दाद मिळाली . अखेर एका प्रसंगात रणबीर कपूर सोनमला घेउन सिटी टॉवर मध्ये जातो ( दोस्तोव्हस्कीच्या मूळ कादंबरीत सिटी टॉवर आहे म्हणुन इथे पण असतो . कदाचित त्याच्या कादंबरीत नायिका होडी ने ये जा करत असते म्हणुन ती इथे पण करते . ) . आणि तिथे सोनम दुसर्‍याच कोणाच्या ( म्हणजे सलमान खानच्या ) प्रेमात पडली आहे आणि त्याचा ती रोज पुलावरं ' इंतजार ' करत असते असे सांगुन त्याचा पचका करते ( पर्यायाने आपला कारण आपण अंधार , एकांत , २ तरूण जीव या सगळ्याची गोळाबेरीज करुन काहीतरी ' वेगळेच ' घडण्याची अपेक्षा करत असतो ना ) . प्रत्येक माणसाच्या सहनशीलतेचा एक ट्रिगर पॉइंट असतो . या विवक्षित क्षणी माझ्या सहनशीलतेच्या सर्व मर्यादा संपल्या . २००७ सालच्या नोव्हेंबर महिन्यात एक अघटीत घटना घडली आणि मी आयुष्यात पहिल्यांदा आजुबाजुला न बघता ताडकन उठुन चित्रपटगृहाबाहेर चालता झालो . त्याच्या आधी आणी त्याच्यानंतर अजुनपर्यंत हा योग आलेला नाही . मी जाण्या आधी अर्धे थेटर रिकामे झाले होते . काही महाभाग अजुनही बसले होते त्यांनी चित्रपट पुर्ण बघितला असण्याची काही शक्यता नाही . त्यातले बरेच जण ५० रुपयात ( हो हो तिकीट दर खुपच कमी होते ) ३ तास एसीत बसण्याच्या अपेक्षाने आले असावेत . त्यांनी निवांत झोप काढली असावी . * * * * केवळ प्रश्न विचारण्यासाठी सदोष गझल करू नयेत . प्रश्न विचारण्यासाठी इतर अनेक मार्ग आहेत . सगळी सनातन सत्यं म्हणजे उडवाउडवी ठरली . सगळे कानांत प्राण आणून मनोभावानं ऐकणारे पंखांची अस्वस्थ फडफड करीत राहिले जागच्या जागी ; नंतर तेही अज्ञातवासात गेले . वर्तमानकाळाची चित्रलिपी उलगडता आली नाही कुणालाही ; सगळेच ठरले निरक्षर आणि ठोंबे यातनेच्या पिळवटीसारख्या लिखावटीसमोर . बेला शेंडेच्या गाण्यात आजिबात ठसका वा जोर नाही . विशेषतः " वाजले की बारा " च्या आधी ढोलकी आणि इतर वाद्यांच्या सुरेख intro piece नंतर तिची सुरुवात एकदमच फुसकी वाटली . > > अनूमोदन रे भाऊ ! काव्याच्या छंदा , लिहिण्याचा धंदा , लिहीत राहू कुणी वंदा वा निंदा , काव्याच्या छंदा , कवितेचा धंदा , विडंबन करून जगतोय बंदा , विडंबन खरे , विडंबन बरे . . . . , सगळ्यांच्या खोड्या काढीत लिहू , एवढंच ना ? ~~. . मात्र , ध्येयवर्धक म्हणावे का हे तुमच्या वयावर अवलंबून आहे~~ आपल्या परिचित व्यक्तींची माहिती पाठवा ही माहिती पाठविण्यासाठी आपल्याला विविध पर्याय उपलब्ध आहेत . अशा या धाग्यांमधले अवांतर प्रतिसाद , अनाठायी प्रतिसाद या नावाखाली प्रतिसाद उडवणे हे संपादकांनी केलेले नसल्याने धाग्याचा मजा लुटणे शक्य झाले आहे . अन्यथा तोंड दाबुन मुक्क्यांचा मार होते . . . मनापासुन हसता पण येत नाही . ( जास्त बोलत नाही धागा उडायचा ) रेडीची रेवडी अपेक्षितच होती . चित्रपट टीव्हीवर असेल आणि तेव्हा करण्यासारखं दुसरं काही सुचत नसेल आणि झोपही येत नसेल तर पाहीन म्हणतो . बाकी परिक्षण नेहमीप्रमाणेच उत्तम . थोडी अजून रेवडी उडवली असती तरी चालली असती . गेल्या काही काळात ' ग्लोबत वॉर्मिग ' हा सगळ्यांच्याच चर्चेचा विषय झाला आहे . अगदी नाक्यापासून ते लोकसभेपर्यंत या ग्लोबल वॉर्मिगची अगदी तावातावाने चर्चा झाली . तरीसुद्धा ग्लोबल वॉर्मिगचा आणि आपला संबंधच काय , अशा अविर्भावात सामान्य माणूस वावरताना आपल्याला दिसतो . पंरतु , नेमक्या स्थानिक पातळीवरच ग्लोबल वॉर्मिगविषयक काम झाले पाहिजे हे हेरून याच क्षेत्रात काम करणाऱ्या काही तरूण मंडळींनी तज्ज्ञ मार्गदर्शकांच्या सहाय्याने एक अनोखा प्रकल्प हाती घेतला आहे . ' नो टू सीओटू ' असे या मोहिमेचे नाव आहे . ग्लोबल वॉर्मिगला आपणच प्रत्यक्षरित्या कसे कारणीभूत आहोत , हे सर्वसामान्यांना पटवून देण्यासाठी त्यांनी एक मोहीम हाती घेतली आहे . याद्वारे लोकांना ते त्यांच्या दैनंदिन दिनचर्येतून ग्लोबल वॉर्मिग होण्यास कसा हतभार लावत आहेत याची संपूर्ण आकडेवारी उपलब्ध करून देण्यात येत आहे . आपल्या प्रत्येक व्यक्ती कार्बन उत्सर्जित करत असते , जे ग्लोबल वॉर्मिग होण्यास कारणीभूत असते . ' नो टू सीओटू ' या मोहिमेअंतर्गत या तरूणांनी प्रत्येक व्यक्ती किती प्रमाणात कार्बन उत्सर्जित करते याचे मोजमाप करणारा आराखडा तयार केला आहे . हा आराखडा संपूर्णपणे शास्त्रीयदृष्टय़ा तयार करण्यात आला असून २००६ च्या आयपीसीसीच्या निर्देशांना प्रमाण मानून तो तयार करण्यात आला आहे . आपण कुठे राहतो , काय खातो , कसा , किती आणि कुठे प्रवास करतो , किती ऊर्जा वापरतो असे अनेक निकष हा आराखडा तयार करण्यासाठी वापरण्यात आले आहेत . यात काही सरळसोप्या प्रश्नांची उत्तरे देऊन ग्लोबल वॉर्मिग वाढण्यास आपण कसा हातभार लावतो हे जाणून घेऊ शकतो . हा आराखडा तयार करण्यासाठी आयआयएम अहमदाबादचे प्राध्यापक आणि अमित गर्ग व मुरली श्रीनिवास अशा तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन लाभले आहे . तसेच विवेक गिलानी , जोया चक्रवर्ती , गौतम सिखनीस , सौरीन देसाई आणि सविता विजयकुमार ही तरुण मंडळीदेखील या प्रकल्पासाठी मेहनत घेत आहेत . ६६६ . ल्लू2 . रल्ल या संकेतस्थळावर ही प्रश्नावली व आराखडा उपलब्ध करण्यात आला असून त्याद्वारे लोकांना जागृत करण्याचे आव्हान त्यांनी पेलले आहे . फक्त प्रतीव्यक्ती कार्बन उत्सर्जनाचे प्रमाण माहिती करून देणे इतकेच या प्रकल्पाचे वैशिष्टय़ नसून ' रिअलाइज , मिनिमाइज , न्यूट्रलाइज ' या त्रिसूत्रीवर हा उपक्रम आधारलेला आहे . या मोहिमेद्वारे लोकांना कमीतकमी कार्बन उत्सर्जन व्हावे यासाठी मार्गदर्शनसुद्धा करण्यात येत आहे . सध्या गाजत असलेल्या आयपीएल सामन्यांमध्येदेखील ही मंडळी हे कार्बन उत्सर्जनाचे प्रमाण मोजत आहेत . तसेच ब्लू फ्रॉग , बिबो वॉटर , आयआयएम अहमदाबाद अशा अनेक मोठय़ा संस्था ' नो टू सीओटू ' उपक्रम यशस्वी करण्यासाठी पुढे आल्या आहेत . देवला त्याच्या कामातून बिलकुल फुरसत नसे . तो रात्री कधीतरी फक्त झोपायलाच घरी ये \ ई . पत्नी आणि मुलगी आल्यापासून तर त्याला जबाबदारी वाढल्यासारखं वाटंत होतं . त्यामुळे तो जमेल तसे कष्ट करत होता . त्यातूनही शक्यतो तणावरहित जगण्याचा प्रयत्न करे . इथे तब्येतीची तक्रार नसणं किती महत्वाच आहे हे त्याला कळून चुकलं होतं . हि बातमी वाचून मनापासून आनंद झाला . . आणी या परीवारात आम्ही ही सदस्य आहोत याचा अभिमान . . खूप छान आठवणी आहेत … हे लिहिताना तुला खूप भावूक व्ह्यायला झालं असेल असही वाटतंय … . ही पोस्ट तुझ्या आजीसाठी श्रद्धांजली म्हणायला हरकत नसावी … त्यांच्या नावाचे अनेक विचित्र उच्चार होऊ शकत होते . त्यामुळे गोंधळ उडू नये म्हणून त्यांना कारकीर्दीच्या सुरुवातीलाच बाबुराव पेंढारकरांनी * हा सल्ला दिला होता . ( * धुंद मधुमती गाण्यात कीचकाच्या भूमिकेत आहेत ते , नाव कदाचित चुकले असेल , बरेच दिवस झाले ही माहिती वाचून ) ढोबळपणे पूर्वेच्या दरवाजापासून दुर्गाच्या बांधकामाचे ३ भाग पडतात . मुख्य किल्ला - पडकोट आणि भिंतीचे अवशेष . दुर्गाचं वैशिष्ट्य म्हणजे दरवाजाच्या बाहेरील भिंती आणि पुढेही काही ठिकाणी तटातले दगड समुद्राच्या पाण्याच्या शेकडो वर्षांच्या मार्‍याने झिजलेत पण त्या दगडांना जोडणारे चुन्याचे मिश्रण आजही तसेच टिकून आहे . जपानी शिकायला लागल्यावर लगेचच या साम्यस्थळाशी गाठ पडली होती . . . . मला वाटतं आमच्या पहिल्या धड्यात ' आनाता वा निहोन्जीन देस का ' ( तू जपानी आहेस का ? ) असं काहीसं वाक्य होतं आणि तेव्हाच आमच्या सेन्सेईंच्या * ' जपानी बोली बरीचशी आपल्या मायबोलीशी मिळतीजुळती आहे ' या सांगण्यावर आम्ही शिक्कामोर्तब करुन टाकलं होतं ! पण काही काही मेल्स ( विनोदी वगैरे ) असतात चांगल्या . त्या मी पण देते फॉरवर्ड करून ! मुंबई ; जानेवारी ३ , २००९ : अमेरिकेत होत असलेल्या विश्‍व मराठी साहित्य संमेलनाच्या निमित्ताने अमेरिकेत ' यू . एस् . साहित्य परिषद ' स्थापण्यात येणार आहे . कुणी आपल्या ' शिला ' स विकतो ' राजा ' आपल्या देशास लुटतो कुणाचा ' आदर्श ' वा कुणाची ' माडी ' ( तरी ) सार्‍यांच्याच दारी लाल दिव्याची गाडी ~~ना उन्हाळा भोगला मी फारसा . . . तू नको इतक्यात येऊ पावसा . . .~~ ~~जागू , मस्त दिसतोय फोटो . भाकरीबरोबर वगैरे खायला मस्त लागत असेल .~~ या प्रतिसादामुळे आपल्या श्रद्धेला धक्का लावण्याचा किंवा अपमानित करण्याचा माझा अजिबात हेतू नाही . शास्त्रीय सत्यतेवर या सगळ्या गोष्टी पडताळून बघण्याचा मी फक्त प्रयत्न करत आहे इतकेच . आपणास कठिण वाटत आसेल तर उत्तर देऊ नये . ~~कसा बापडा रंक , झोपे भुकेला इथे ढेकरातच , कुणी राव आहे~~ मेष : कारोबार में सफलता । शेयर व सट्टा बाजार में निवेश कर आंशिक लाभ प्राप्त करेंगे । संतान संबंधी अपनी विशिष्ट दायित्व को पूर्ण करने का प्रयास जारी रहेगा । मान - सम्मान बढ़ेंगे । वृष : कारोबार में सफलता किंतु जीवन साथी की अस्वस्थता के कारण धन का अपव्यय होगा । पारिवारिक सुखद व शांति में कमी आएगी । व्यर्थ की भाग - दौड़ [ . . . ] मुंबई - विधानसभेचे उपाध्यक्षपद विरोधी पक्षांना मिळण्याची प्रथा आहे ; पण कॉंग्रेस - राष्ट्रवादी कॉंग्रेस आघाडी सरकराने ही प्रथा कधी पाळली नाही ; तरी विधानसभा उपाध्यक्षापदाची आम्ही मागणी करणार , असे शिवसेनेचे कार्याध्यक्ष उद्धव ठाकरे यांनी आज सांगितले . राज्य विधिमंडळाच्या हिवाळी अधिवेशनाच्या पार्श्‍वभूमीवर शिवसेनेच्या विधिमंडळाच्या आमदारांचे मार्गदर्शन शिबिर आज जोगेश्‍वरी येथे झाले . शिबिराला शिवसेनेचे विधानसभा व विधान परिषदचे आमदार उपस्थित होते . शिबिरात ठाकरे यांनी मार्गदर्शन केले . राज्यातील अवकाळी पडलेला पाऊस , आदिवासींचे कुपोषण , आदर्श घोटाळा तसेच , अन्य जमीन घोटाळे , पालकमंत्र्यांना दिलेल्या अधिकारांमुळे आमदारांच्या अधिकारावर येणारी गदा आदी विविध विषय हिवाळी अधिवेशनात मांडण्यात येणार आहेत , त्याचे मार्गदर्शन उद्धव ठाकरे यांनी केले . विधिमंडळातील शिवसेनेचे गटनेते आमदार सुभाष देसाई , आमदार दिवाकर रावते व आमदार रामदास कदम यांनीही उपस्थिताना मार्गदर्शन केले . मग पुन्हा एकदा कृष्णा आत्याकडे एक चक्कर . तिथं गेलं की तपकीर नाकात घालत बसलेले उत्तमकाका आधी मला पकडत आणि दर आठवड्याला विचारलेले तेच प्रश्न पुन्हा एकदा विचारून उगाच भंडावून सोडत - " काय रे , कितवीला आहेस यंदा ? किती टक्के पडले गेल्यावर्षी ? " " सहावीला आहे . गेल्यावर्षी पासष्ट टक्के पडले . " " आत्ता दुपारी तुच भोंगळ्यानं गंगात पोहत होता की नाही ? मी पाहिलंय तुला . सांगू का बाबूकाकाला ? " " मी कुठं पोहोत होतो हो ? मी न नमी हत्ती पाहायला गेलो होतो " " अस्सं काय बेट्या - तु इथं आलास की नेहमी भोंगळ्यानं गंगात पोहोताना पाहातो मी . . खोटं बोलू नको " मी त्यांच्या तावडीतून सुटुन दुसरीकडे पळत असे . मग अशीच दुपारच्या चहाची वेळ . मोठ्यांच्या गप्पा उगाच कान देऊन ऐकणे , तिथल्या पोरासोरांच्या खोड्या काढणे . नमीचे ए पोरा तुझ्या नाकात दोरा वगैरे गाणे सुरू होत असे . आणि रात्री दहा वाजता पंचपदी ! मंदिराच्या लाऊडस्पीकर मधून नोम - तोम - नोम - तोम - राम - राम - तुक्काराम - राम - राम - तुक्काराम - राम - राम - तुक्काराम ऐकू येऊ लागले की सर्वजण लगबगीनं मंदिराकडे पळत . पंचपदीची सुरूवात रंगावधूत महाराजांच्या गुजराती भाषेतल्या दत्तबावनीनं होत असे - दक्षिण मुंबईतील कुलाब्यासारख्या मोक्याच्या ठिकाणी संरक्षण मंत्रालयाच्या मालकीच्या व कारगील वीरांच्या कुटुंबियांसाठी राखीव ठेवल्या गेलेल्या जागेतील आदर्श हाउसिंग सोसायटीचे प्रकरण महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री श्री . अशोक चव्हाण यांना भोवले आहे . पक्षाध्यक्षा सोनिया गांधी यांच्याकडे त्यांनी शनिवारी सोपविलेला राजीनामा स्वीकारला गेला , तर महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्र्यांचे आसन इंद्रासनाप्रमाणे नेहमीच डळमळीत असते हे पुन्हा एकवार सिद्ध होईल . चव्हाण यांनी स्वतःचे निर्दोषत्व सिद्ध करण्याचा कितीही प्रयत्न केला , तरी त्यांच्यासाठी ते तेवढे सोपे राहिलेले नाही . शिवाय कारगील वीरांसाठीच्या भूखंडावर ही इमारत उभारली गेली आणि त्यातील सदनिका लाटल्या गेल्या , हा विषय भावनिकदृष्ट्याही महत्त्वाचा ठरत असल्याने कॉंग्रेसला निश्‍चित त्रासदायक आहे . त्यामुळे चव्हाणांची पाठराखण करणे पक्षाला परवडणारे नाही . आदर्श सोसायटीतील महागड्या सदनिका बड्या नोकरशहांपासून माजी लष्करप्रमुखांपर्यंत सर्वांनी ' तेरी भी चूप , मेरी भी चूप ' म्हणून वाटून घेतल्या . ज्या जागेत ही इमारत उभी राहिली ती कारगील वीरांसाठी इमारत बांधण्यासाठी नव्हतीच आणि तिची मालकी संरक्षण मंत्रालयाकडे नाही अशी सारवासारव सरकारने चालवली असली , तरी त्यासंबंधीचे सत्य सीबीआय चौकशीत बाहेर येईल . चव्हाण यांनी नातलगांच्या सदनिका साळसूदपणे परत केल्या असल्या , तरी बूँदसे गई सो हौदसे नही आती या न्यायाने या घोटाळ्यापासून त्यांना स्वतःला वाचवता येणे सोपे राहिलेले नाही . महाराष्ट्रात कोणत्याही मुख्यमंत्र्याला सुखाने पाच वर्षांचा कालावधी पूर्ण करता आलेला नाही . अंतर्गत लाथाळ्या आणि सत्ता संघर्षात या ना त्या कारणाचे निमित्त होऊन मुख्यमंत्रिपदावरील व्यक्तीची त्यात आहुती पडते . त्यामुळे एवढे मोठे प्रकरण उजेडात येऊनही चव्हाण यांना त्यांचे पक्षांतर्गत विरोधक त्यातून मोकळीक देतील ही शक्यताही फारच कमी आहे . एकाएकी आपली खुर्ची घालवावी लागलेले माजी मुख्यमंत्री विलासराव देशमुख असोत किंवा मुख्यमंत्रिपदासाठी सदैव देव पाण्यात घालून राहिलेले कोकणचे महत्त्वाकांक्षी नेते नारायण राणे असोत , अशोक चव्हाण यांना पदावरून पायउतार करण्याची नामी संधी त्यांना चालून आलेली आहे . ही संधी सोडण्याएवढे ते दुधखुळे नक्कीच नाहीत . परंतु ज्या काळात या सोसायटीला परवानगी दिली गेली , तेव्हा चव्हाण महसुलमंत्री होते , परंतु मुख्यमंत्रिपदावर विलासराव देशमुख होते . सुशीलकुमार शिंदेंच्या काळातही काही व्यवहार झालेला आहे . शिवाय राणे यांची सदनिकाही या इमारतीत असल्याचा आरोप केला जात आहे . त्यामुळे चव्हाण यांच्या जागी कोण हा आजच्या घडीला लाखमोलाचा प्रश्न आहे . शह - काटशहाचे राजकारण रंगत चालले आहे . नारायण राणे यांच्या पत्नीला महाबळेश्वरमधील एका मंदिराची जमीन विकली गेल्याचे जे प्रकरण सध्या बाहेर आले आहे , तो काटशह देण्याचाच एक प्रकार आहे . स्वतःचे निरपराधित्व व न्यायप्रियता सिद्ध करण्यासाठी चव्हाण यांनी शर्थीचा खटाटोप केला . त्या वादग्रस्त इमारतीची वीज - पाणी जोडणी तोडून आणि पर्यावरण मंत्रालयाचा ना हरकत दाखला मिळेपर्यंत तेथे वास्तव्यास अनुमती नाकारून त्यांनी स्वतःवरील बालंट दूर करण्याची जी धडपड त्यांनी केली , ती स्वतःचे आसन डळमळीत झाल्याच्या जाणिवेतूनच होती . या सार्‍या प्रकरणात अनेकजण उघडे पडले आहेत . लष्कराचे दोन माजी प्रमुख , नौदलाचे एक माजी प्रमुख या घोटाळ्यात गुंतले आहेत . प्रशासनातील बडे बडे अधिकारी आहेत . ज्यांनी शेत राखायचे त्यांनीच कुंपण खाल्ले आहे . संरक्षण मंत्रालयाने महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल खात्याला या जमिनीसाठी ना हरकत दाखला दिला , त्यामागे कोण होते व त्याचा त्यांना कोणता लाभ मिळाला हे तपासण्याची जबाबदारी आता सीबीआयची आहे . महाराष्ट्र सरकारच्या महसूल खात्याने सगळे नियम धाब्यावर बसवून या सोसायटीला जमीन हस्तांतरित कशी करून दिली , आराखड्यात बदल करून गगनचुंबी इमारत कशी उभारू दिली , प्रश्न अनेक आहेत . त्यांच्या मुळाशी गेल्यास त्यातून काय काय बाहेर येईल सांगता येत नाही . सोसायटीच्या १०३ सभासदांचा इतिहास आणि लागेबांधे तपासले गेले , तर आपल्या देशात भ्रष्टाचाराची कशी कडेकोट साखळी तयार होते , त्यावर प्रकाश पडेल . धडा शिकवायला आमरण उपोषणावर न जाता शाळेची तोड फोड करायला हवी . त्या शिवाय शाळा सुधारणार नाहीन . शिक्षण मंत्र्यान्काधून शाळेला परवानगी मिळणार म्हणजे मिळणारच . म्हणूनच इतक्या उद्धत पने शाळेचे संचालक बोलतात कि " ज्यांना परवडत नसेल त्यांनी आपल्या मुलांना काढून टाकावे " किती हा माज , आणि तो देखील महाराष्ट्रात येऊन . अद्दल घडवायला हवी अश्या शालेंची . उत्पादन झालेले जवळजवळ ५० टक्के धान्य हे बीफ , पोर्क , चिकन आदीच्या निर्मितीत खर्च होते आणि त्यासाठी प्रचंड प्रमाणात पाणी व उर्जा लागते . > > > > > १ किलो सोयाबिन , किंव्हा १ किलो गहु यासठी जेव्हढे पाणी लागते त्यापेक्षा २०० पट जास्त पाणि १ किलो बीफ साठी लागते . आणि तेव्हढ्याच प्रोटीन कॅलरीसाठी १८ ते २७ पट जास्त खनिज्तेल ( petroleum feed stock ) लागतो . . . वाऱ्यासवे मी भांडतो , छळ मी जगाचा मांडतो ! हे आळ जे माझ्यावरी . . . सारेच विसरू दे मला ! आपल्या मिपाकरांपैकी कोणी मला PEGA विषयी माहिती देउ शकतील काय ? विशेषकरुन खालील २ प्रश्नांची उत्तरे मी शोधत आहे . १ . आजनंतर ४ - ५ वर्षांनी PEGA चे भविष्य काय ? २ . PEGA ही C , C + + , Java , 。 NET या पारंपारीक Languages पेक्षा कशा रोतीने वेगळी आहे . त्याचे हे एडिटींग सॉफ्टवेअर वापरुन ( फोटोवरुन ) केलेले स्क्रीन सेव्हर म्हणून केलेल रुपांतर सान्वीच्या परवानगीने इथे पोस्ट करत आहे . आयूश्यात चांगल वागल्यावर नूकसान होतं , मात्र वाईट वागल्यावर होवू शकणार्‍या परीणामांची भीती समोर उभी राहते . ह्या स्वभावामूळे कूरघोडी करूनच स्वत : चं अस्तीत्व वाचवणं यातच शहाणपण वाटतं . ~~क्या बात . . दैत्यजी . पोस्ट आणि माझा प्रतिसाद वाचा . .~~ का बुवा ? गैरलागू का ? या पुराणपुरूषांना आजही पुरुषोत्तम मानून त्यांची पूजा करताना ते गैरलागू नसतात , त्यांची उदाहरणे कशी गैरलागू होतात ? असेच " सो कॉल्ड " अत्याचार मौर्य राजांचेही आहेत . ( म्हणूनच तांब्यांना विचारले की अधिक उदाहरणे हवीत का ? पण ती शोधून देण्यास थोडा वेळ लागेल . कारण आपला इतिहास आपण आपल्याला हवा तसा आणि हवा तेवढाच लिहिला आहे . ) तिथे आपण म्हणतो की बौद्ध धर्माचा प्रचार व्हावा म्हणून बौद्ध इतिहासकारांनी खोटेनाटे लिहिले . प्रकार असा आहे की आपल्यावर शेकले की कांगावा करण्याची आपल्याला सवय झाली आहे . पती पत्नी ने कसे जीवन जगावे हा त्यांचा प्रस्न . विस्वास महत्वाचा , संसारा मध्ये कायद्याची बांधिलकी नसावी . समाजाच्या रीतिरिवाजाप्रमाणे स्वतंत्र जगू द्या . समाजाचे पण भरपूर नियम कायदे आहेतच . १ . ५ तासात हा ट्रेक करून आल्यानं एकदम दमून गेलो . त्यामुळं दुसर्‍या दिवशी सकाळी मेसा आर्चला जायचा केलेला प्लॅन रद्द केला . त्याऐवजी आम्ही कॅनियनलँडस् ची जीप टूर घेतली . आमच्या गाइडनं एकदम छान माहिती सांगत कॅनियनमधून खालून सुरु करून आम्हाला कॅनियनच्या वर आणलं . पूर्ण मातीचा आणी मधे मधे बर्‍यापैकी अवघड चढ असा रस्ता होता . परकीय शब्दांना मराठीची व्याकरणव्यवस्था लावून मराठी करून घेणे हा एक मार्ग आहे आणि तो मला मान्य आहे . पण तो मी सगळीकडे वापरणार नाही . मला चांगली मराठी संज्ञा सुचत असेल तर मी ती आधी वापरीन . ' क्लिक् ' करता मला ' टिकटिकव ' हा धातू सुचला . त्यामुळे मी ' अमुक अमुक ठिकाणी टिकटिकवा ' असे म्हणतो . संज्ञा सुचत नसेल तिथे मराठी व्याकरण लावून ते शब्द चालतील . वेळेच्या उपलब्धतेनुसार ( बहुधा दीर्घ ) प्रतिसादासाठी जागा राखून ठेवत आहे , परंतु " सुशिक्षित " या शब्दाची व्याख्या , " सुशिक्षित " कोणाला म्हणावे , " शिक्षित " आणि " सुशिक्षित " यांतील फरक वगैरे अनुषंगाने आक्षेपामागील भूमिका मांडता येईल . जमेल तेव्हा ( बहुधा लवकरच ) आणि जमेल तशी मांडेनच . परंतु मध्यंतरी ( in the meanwhile अशा अर्थी ) याच मुद्द्यांच्या अनुषंगाने आपलेही विचार आणि " सुशिक्षित " या शब्दाची आपलीही व्याख्या ऐकायला आवडेल . ( विचार किंवा व्याख्या मांडण्याकरिता कृपया स्वतंत्र प्रतिसाद लिहावा ; कोणत्याही कारणाकरिता तूर्तास या प्रतिसादास उपप्रतिसाद देऊ नये . उपप्रतिसाद दिल्यास प्रतिसादाची राखीव जागा निरुपयोगी ठरून वाया जाते . ) मोहरवणी हा खास कोकणातला पदार्थ . आज मी तुम्हाला मोहरवणीची पाकृ शिकवणार आहे . सध्या कैर्‍याआंब्यांचे दिवस आहेत , तेव्हा कैर्‍यांची मस्तपैकी मोहरवणी करून पाहा आणि तिच्यासोबत गरमागरम भात जेऊन झोपा दोन तास निवांत ! म्हणजे मग पुन्हा संध्याकाळी देवगडात हलकटपणे गजाली करत हिंडायला मोकळे ! ~~हिचे पिअर्सिंग चे फड वाढतच चालले आहे आणखी कुठे कुठे करणार आहे आता~~ देशात रोज २५ - ३० जन अशा घटक धाडसाने हकनाक मरतात . रेल्वे खाते याकडे जाणीवपूर्वक दुर्लक्ष करते . एखादी मोठी घटना झाली की मग सगळेच जागे होतात . कायद्याने अशा धोकादायक प्रवासाला बंदी केली पाहिजे . १० वर्षाचा कारावास लावा आणि पहा मग कोण धाडस करते ते ? ~~बोका - तू गप रे . . . संडासात पाय ठेवायचा दगड व्हायची लायकी नाही तुझी . . .~~ मी माझ्या ब्लॉगपोस्ट्स मधून सहसा राजकारण किंवा राजकारणी यासंबंधी लिहित नाही . कारण एकतर राजकारण हा माझा प्रांत नव्हे आणि दुसरे म्हणजे राजकारणी लोक एखाद्या निर्णयाची भलावण करत असले की ' अंदरकी बात ' व बोलविता धनी कोणीतरी निराळाच असतो याचा आपल्याला नेहमीच अनुभव येतो . परंतु भारताचे सध्याचे पर्यावरण मंत्री श्री . जयराम रमेश यांनी सध्या जो धूम धडाका उडवून दिला आहे तो बघता भारतातील . . . एका मुलीने कॉईन टाकला आणि वजन केलं - ५८ kg . पिशवी बाजूला ठेवली - ५५ kg . चप्पल काढले आणि वजन केलं - ५० kg . . . . ओढणी काढून बाजूला ठेवली - ४७ kg . एवढ्यात तिचे कॉईन संपले . फलाटावरचा भिकारी बोलला . तू चालू ठेव , मी कॉईन टाकतो . ( २ ) विश्वात किती अणु आहेत ते पाहुया : ज्ञात विश्वात ~ १० ^ ११ दिर्घीका आहेत ( galaxies ) . प्रत्येक दिर्घीकेत ~ १० ^ ११ तारे आहेत . प्रत्येक तार्याचे सरासरी वजन १० ^ ३१ किलोग्राम आहे . सुर्यमालेतील बहुतांश वजन तार्यात असतं . तारे ( किंवा पुर्ण विश्वच ) मुख्यतः हायड्रोजन चे बनले आहे ( आणि हिलीयम , पण आपल्या या गणिताकरता त्यांच्यात फार फरक नाही ) . एक ग्रॅम हायड्रोजन मध्ये १० ^ २४ अणु असतात ( अव्होगॅड्रो नंबर ) . विश्वातील एकुण अणु : १० ^ ११ * १० ^ ११ * १० ^ ३१ * १० ^ ३ * १० ^ २४ = १० ^ ८० ( फक्त ! ? ) [ १० जुलै २०१० ] पुरुषप्रधान जगातल्या या पुरुषी कटात सामील होण्याच्या स्त्री - पुरुषांच्या सनातन प्रवृत्तीला लुईजने आपल्या कलाकृतींत अनेक पध्दतींनी हाताळले . उदा . क्युम्युल १ ( १९६९ ) हे शिल्प पाहा . " हां हां , ब्रॅन्ड ना ? रॉयल चायलेन्ज ! फार नाही , एकच पेग प्यायलो . मित्राला कंपनी म्हणून ! " मीही हसत हसत उत्तर दिलं . मला अजून प्रसंगाचं गांभीर्य कळलेलं नव्हतं , पुढे काय वाढून ठेवलं आहे , याची कल्पना नव्हती ! अस्थि व स्नायुरोग होना : यांत्रिक पद्धतिसे भूमि पोंछनेसे निर्माण होनेवाली कष्टदायक तरंगोंके कारण पैरमें स्नायुरोग , अस्थिरोग , अस्थिक्षय , जोडोंमें वेदना इत्यादि कष्ट हो सकते हैं । कोई व्यक्ति जीवन में कितना सफल होगा , कितनी सफलताएं प्राप्त करेगा , उसका जीवन कैसा होगा . . . इस तरह के सभी प्रश्नों के उत्तर हाथों की रेखाओं के अध्ययन से प्राप्त हो जाते हैं । व्यक्ति कितना भाग्यशाली है यह बताती है भाग्य रेखा । कहां होती है भाग्य रेखा - भाग्य रेखा मुख्यत : जीवन रेखा , मणिबंध , चंद्र क्षेत्र , मस्तक रेखा अथवा हृदय रेखा से प्रारंभ होती हैं । यह रेखा हथेली के मध्य क्षेत्र में होती है । सामान्यत : भाग्य रेखा मणिबंध से ऊपर की ओर जाती है । इस रेखा की समाप्ति शनि क्षेत्र ( मीडिल फिंगर के नीचे का क्षेत्र ) पर होती है । ( जीवन रेखा , मणिबंध , चंद्र क्षेत्र , मस्तक रेखा , हृदय रेखा से संबंधित लेख पूर्व में प्रकाशित किए जा चुके हैं । ) - यदि भाग्य रेखा मणिबंध से प्रारंभ होकर शनि क्षेत्र तक गई हो और दोष रहित है तो वह व्यक्ति अति भाग्यशाली होता है । ऐसे व्यक्ति पूरे जीवन सफलताएं प्राप्त करता हैं । - यदि भाग्य रेखा जीवन रेखा से प्रारंभ हो तो वह व्यक्ति अपनी खुद की मेहनत से धन प्राप्त करता है । - यह रेखा चंद्र क्षेत्र से प्रारंभ हुई हो तो वह व्यक्ति दूसरों की मदद या प्रोत्साहन से सफलता प्राप्त करता है । - यदि चंद्र से निकलकर कोई अन्य रेखा भाग्य रेखा के साथ - साथ चले तो उस व्यक्ति की शादी अत्यंत धनी परिवार में होती है । वह किसी स्त्री की मदद से सफलताएं प्राप्त करता है । - यदि भाग्य रेखा गुरु पर्वत पर जा पहुंचे तो वह व्यक्ति कई उपलब्धियां प्राप्त करता है । - यदि यह रेखा हथेली को पार करते हुए मध्यमा ( मीडिल फिंगर ) तक जा पहुंचे तो वह अशुभ योग दर्शाती है । ऐसा व्यक्ति खुद की गलतियों से हानि उठाता है । - यदि भाग्य रेखा किसी स्थान पर जीवन रेखा को काट दे तो उस आयु में व्यक्ति को कोई अपमान या कलंक झेलना पड़ सकता है । इस आयु में व्यक्ति की स्थिति बहुत बुरी हो जाती है और जीवन पर संकट आ जाता है । - यह रेखा हथेली के प्रारंभ से जितनी दूरी से शुरू होती है व्यक्ति का भाग्योदय उतना ही विलंब से होता है । - भाग्य रेखा हृदय रेखा पर रुक जाए तो व्यक्ति प्रेम संबंध के कारण असफलताएं प्राप्त करता है । परंतु यह रेखा हृदय रेखा के साथ गुरु पर्वत जा पहुंचे तो वह व्यक्ति प्रेम संबंध से सफलताएं प्राप्त करता है । - भाग्य रेखा टूटी हुई या अन्य रेखाओं कटी हुई हो तो वह भाग्यहीनता का संकेत देती है । इस रेखा पर द्विप चिन्ह या अन्य चिन्ह भी अशुभ होते हैं । - दो भाग्य रेखा बहुत शुभ होती है । - यदि यह रेखा मस्तिष्क रेखा पर रुक जाए तो व्यक्ति खुद की गलती से असफलताएं प्राप्त करता है ।

Download XML • Download text

mar-10

mar-10

View options