EN | ES |

kaz-31

kaz-31

Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.
Отандық АТ - саласындағы қажеттілік өсімінен AT - сы мамандарын даярлау қарқынының қалып қоюын қысқарту , сондай - ақ мамандандырылған АТ - кадрларын ( тестілеушілердің , АТ - жобалары менеджерлерінің және басқа да компьютерлік мамандарды ) даярлау және біліктілік деңгейін жоғарылату мақсатында мынадай іс - шаралар іске асырылатын болады : 35 жыл бұрын ( 1974 ) Бауыржан Момышұлының ( 1910 - 1982 ) « Біздің отбасы » повестер мен әңгімелер кітабы шықты . Бұл - жазушының балалық шағы мен жастығы туралы , соғыс пен даңқты панфиловшылар ерлігі жайлы , Мәскеу түбіндегі гитлерлік басқыншыларды талқандау туралы , автордың өзі куәгер болған ұрыстар жайындағы естеліктер . Сонау ерте заманда бір бай селтеңдеп алаңсыз жүрген жігіт жасындағы келген баласын шақырып алып сенделіп бос жүр ­ генше , еңбек етіп табыс тап . Өмірдің қиындығына тө ­ сел , деп талап қояды . Жал ­ қау ­ лыққа әбден салынып , жеңіл өмірге үйреніп алған әлгі ерке баланың жұмыс істуге көңілі соқпайды . Оның бұл пейілін ұқ ­ қан шешесі , " кешке өз ең ­ бе ­ гіммен таптым деп әкеңе бер " , дейді де қолына бір ділдә ұс ­ та ­ тады . Кешке үйге оралған бетте бала шешесінің ақылы бой ­ ынша манағы ақшаны әкесіне береді . Ал , әкесі болса ділдәні ала сала жанып жатқан отқа лақтырады . Келесі күні бала шынымен де өз еңбегімен ақ ­ ша тауып тағы да әкесіне ұсы ­ нады . Әкесі кешегі әдетімен ол ақшаны да отқа лақтырады . Сол кезде бала қолының күй ­ геніне қарамай , әлгі ақшаны оттан жұлып алады . Сонда әкесі балам , мына ақшаны ра ­ сымен де өз еңбегіңмен тапқан екенсің , деп өз ризашылығын білдіреді . 1 жыл бұрын ( 2009 ) Павлодардағы Бұхар жырау атындағы облыстық мұражайда тәуелсіз Қазақстанның Ата заңы туралы әңгімелейтін көрме ашылды . " Қазақ әдебиеті тарихының " 9 - томы кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті дамуының үшінші кезеңін ( 1956 - 1980 ) қамтиды . Бұл кітап 7 , 8 - томдарда қарастырылған әдеби қозғалысты ғылыми жинақтаудың жалғасы болып табылады . Кеңес әдебиеті дамуының бұл кезеңі алдыңғы дәуірлерге қарағанда бірсыпыра өзгешеліктерімен ерекшеленеді . Осы дәуір әдебиетінің басты ерекшелігі - жазушылардың шығармашылық белсенділігінің артуы . Жаңа туындылардың көбеюі , әдеби процестің ұлғаюы негізінде әдеби сын мен әдебиеттану ғылымы да қарқынды дамыды . Әдебиет жанрларының барлық түрі тең дамып , олардың тұрақты кадрлары қалыптасты . Жаңаша күшпен толыққан ұлт әдебиетінде талантты топ өкілдері өз шығармашылығымен әдебиетті байытты . Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің мемлекеттік қызметтер көрсету стандарттарын бекіту туралы Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіз ­ ді ­ гін өзінің кемеңгерлік кемел шағында қар ­ сы алған Салық Зиманұлы ұлтымыздың бұл ұлы жетістігінің қадірін көпшілігіміз ­ ден артықтау сезінген болар . Өйткені , Сәкең , біріншіден , ХХ ғасырдың ең алапат қырғын ­ дары мен қайшылықтарын ба ­ сынан өткіз ­ ген , қолдан жасалған ашар ­ шы ­ лық пен саяси қуғын - сүргінді , адамзат тарихындағы ең жойқын соғыстың дәмін де татып , зардап ­ тарының ауанында өмір үшін күресе білген аға ұрпақтың белді әрі көрнекті өкілі . Екіншіден , Сәкең - тек бір дәуірді ғана емес , өткен ғасырлардағы қазақ қоғамының қилы кезеңдері мен қа ­ терлі өткелдерінің тарихы мен табиғатын , бостандық жолындағы ұлт - азаттық қозға ­ лыстардың , мемлекеттің құ ­ қық ­ тық сипат ­ тарын жан - жақты зерттеп , көп ­ теген ғылы ­ ми еңбегімен , қоғамдық қайрат ­ керлігімен елге , сол кездегі Одақ көлеміне , халық ­ ара ­ лық дәрежеде танылып , мойындал ­ ған қайраткер Тұлға . Үшіншіден , Мәскеудегі орталық саяси билікке бағы ­ нышты болу ­ дың жылымығы мен қасаңды ­ ғын да бірдей көріп , ұлттық бостандықты , тәуел ­ сіздікті іштегі арман етіп , сол арманын жария етудің қауіптілігін көзімен көрген адам . 1 . 2 . Банктің мәні және оның қызмет ету аясы . Университетте " Жас әншілер " үйірмесі жүыс істейді . Үйірме арнайы жабдықталған бөлме және музыкалық аппаратуралармен қамтамасыз етілген . Кейде қара қылды қақ жаратын туралы ­ ғымен де Мәшһүр Жүсіп ел ішінің пысық ­ тарына жақпай қалатын кездері болыпты . Сол себепті бірде момын шаруалармен көңілі өсіп жүрсе , бірде өзін жүдеп - жадап жалғыз қалғандай сезінеді . Ондайда ол қасқайып тұрып жырлап кететін : Жүйке - тілдік бағдарлама өткен ғасырдың 70 - ші жылдары АҚШ - ның Санта - Круз қаласында пайда болды . Оның негізін қалағандар математика мен есептеу техникасына маманданған жас ғалым Ричард Бэндлер мен гештальт - терапия маманы Джон Гриндер . Бұл бүгінде бір миллионнан астам азамат жаңа пәтерлерде тұрады дегенді білдіреді . Бұл биылғы жылы біз тәуелсіздігін атап өтетін жас мемлекетіміз үшін өте маңызды . Аға ұрпақтың жеңісі және бүгінгі біздің жетістіктеріміз - бір - бірімен тығыз байланысты . Егерде жеңімпаз әкелеріміздің ерлігі болмағанда , біз мұндай мемлекетті құра алмас едік . Сіздердің толқын , сіздер , құрметті ардагерлер , әлемді болуы ықтимал қасіретті трагедиядан құтқарып қалдыңыздар . Бұндай қатерлі соғыс бұрын - соңды Жер шарында болып көрген емес . Біздің бейбітшілікті , өз елімізде тыныштықты қастерлеуіміздің , жас ұрпақты ерлік рухында , туыстық , бір - біріне деген сүйіспеншілік , барлық ұлт өкілдеріне және халыққа деген құрметке тәрбиелеудегі себеп осында . Біз осының негізінде үлкен табысқа қол жеткізіп отырмыз . 3 ) Ар - намысқа қатысты құл ақылары : Өсектеу , жала жабу , мазақ ету , масқаралау , ұрсу , сөгу секілді адами абыроймен қатысты нәрселер . Бұлардың күнәсінен құтылу үшін тәубе ету және халалдасу керек . Бұл мәселелерде мұрагерлерімен халалдасу өтпейді . Иван мен Наталья Агарковтар отбасында 2004 жылы көптен күткен тұңғыштары кішкентай Игорь дүниеге келді . Денсаулығы жақсы бала ата - анасына , туыстары мен таныстарына қуаныш әкеп өсе бастады , бірақ бес ай толғанда бүкіл денесіне аллергия бөртпесі қаптап кетті . Жеті айынан бастап анасы мен баласы үнемі . . . Хорват теннисшісі Иво Карловичпен жолы түйіскен француз Гаэль Монфис жарыстың бірінші кезеңінен сүрінбей өтті . Мұндағы есеп - 6 : 3 және 7 : 6 . Америкалық шебер Марди Фиш үш сетке ұласқан бәсекеде өзінің отандасы Джон Изнерге жол беруге мәжбүр болды . АҚШ - тың тағы бір бетке ұстар мықтысы Энди Роддик те алғашқы айналымынан алысқа бара алмады . Тәжірибелі теннисші 6 : 4 , 6 : 7 және 3 : 6 есебімен италиялық қарсыласы Флавио Чипполладан мүлт кетті . Испаниялық Хуан Карлос Ферреро да жеке сындағы жарыстан ерте босап қалды . Оның алдын араған голландиялық теннисші Тьемо де Баккер болды . Экспорттық саясатты белсенді ете түскен жөн . Ауыл шаруашылы ­ ғы ­ ның жоғары өнімділігін қамта ­ масыз ету керек . Егер шикізатқа кеткен шығынды есептемесек , бастапқы шығыстар нөлге тең деуге болады . Егер Сіз ауылда тұрсаңыз , онда шаруашылығыңызда шикізат , яғни ет болуы мүмкін . Сондықтан да бастапқы кезде өз шаруашылығыңыздағы шикізатты пайдаланып көруге болады . Осы орайда өңірдің қоршаған ортасының хал - ахуалын жақсарту үшін бірінші кезекті шұғыл шаралар жүзеге асырылуда . Соның ішінде экологиялық салмақты азайтудың ең тиімді жолының бірі - көлік инфрақұрылымын дамыту мәселесін оңтайлы шешіп келеміз . 1 . Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туын , Мемлекеттік Елтаңбасын және олардың бейнелерін , сондай - ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимнінің мәтінін орналастыру ережесі бекітілсін . Мен олардың шығарған шешімімен мүлдем келіспеймін . Өйткені , олар мені тек қана лингивистикадан ғана емес , қосымша тарихтан , әдебиеттен , философиядан , спорттан сұрақтар қойып тексерді . Менің тек оларға ән айтуым беруім ғана қалды . Қалғанының бәрін тексеріп көрді . Меніңше , олар өздерінің алдына қойған мақсаттарынан тыс кетті . 90 - жылдардың ортасында білім саласына енгізілген реформаның бірі - Ұлттық бірыңғай тестілеу болды . ҰБТ енгізілген он жылдан астам уақыт ішінде , әйтеуір жылда бір кемшілік орын алып келеді . Алғашқы жылдары ұйымдастыру шараларының кемшін тұстары көрінсе , кейінгі жылдары бақылау шараларындағы олқылықтар орын алды . Енді ғана ұйымдастыру , бақылау шараларының мәселесін шештік пе дегенде , тағы бір мәселенің құлағы қылтиып шыға келді . « Бұл тыйым салуды қажет ететін ағымдардың бірі » , - деді ҚМДБ баспасөз хатшысы Оңғар қажы Өмірбек . Оның сөзіне қарағанда , Tengrinews . kz « Интерфакс - Казахстанға » сілтеме жасап хабарлағандай , Қазақстанда салафиттердің емін - еркін ойқастауы , сондай - ақ араб елдерінің миссионерлері белсенді үгіт - насихат жасауы қазақстанның дін саласындағы заңнамаларының солқылдақтығын көрсетті . Нұрсұлтан Назарбаев « қазақпен қазақ қазақша сөйлессін ! » 1 → КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК - Бұл бағытта жоспарлы жұ ­ мыстар қолға алынды . Облыс ­ та ­ ғы 426 елді мекеннің әзірге елуі газдандырылған . Бұдан басқа , Ақтөбені қосқанда жеті қаланың тұрғындары көгілдір отынның игілігін көріп отыр . Облыстың елді мекендерін газдандырудың 2006 - 2010 жылдарға арналған ай ­ мақтық бағдарламасына сәй ­ кес , біздің басқарма Энергетика және минералдық ресурстар ми ­ нистрлігіне жалпы құны 25 , 2 млрд . теңгеден астам болатын 33 елді мекеннің техникалық - экономикалық негіздемелерінің ( ТЭН ) жобаларын енгізуге ұсы ­ ныс жасады . Бұлар 2007 - 2009 жыл ­ дары жүзеге асырылған жобалардан басқа . 14 Күнәкар күйімізге қарамастан , төлемнің арқасында біз керемет баталарға ие бола аламыз . Құдайдың осы ғажап сыйының қазіргі кездегі және болашақта әкелетін пайдасының кейбірін қарастырып көрейік . 2008 жылғы 27 - 28 қарашада Брюссель қаласында өткен « Үстемдікті нығайту жөніндегі Еуропалық Одақ Бастамасын жүзеге асыру ісіндегі басымдықтар . Құқықтың үстемдігі - дамудың басты негізі » тақырыбындағы ЕО мен ОА әділет министрлері кеңесінің шеңберінде Германия Әділет министрі Б . Циприс ханыммен уағдаластыққа қол жеткізілді . Осындай уағдаластыққа Чехия , Румыния және Болгария Әділет министрлерімен де қол жеткізілді . 27 қарашада тиісті келісім Қазақстан Республикасының Әділет министрі мен Франция Әділет министрімен жасалды . « Шипагерлік баян » бүгінгі күнге Өтейбойдақтың ағайын ұрпақтары арқылы жеткен . Кітап уақыттың алуан түрлі зобалаңынан өтіп , мейлінше көлемді мұраның төрттен бір бөлігі ғана бүгінгі ұрпақтың қолына тиген . Қалған бөлігі Қытайдағы атышулы « мәдени төңкеріс » кезінде « хуң уейбиндер » тарапынан өртелген . - Айгүл , сізді жақында елорданың тұрғыны болғалы жатыр деп естідік . Қонысыңыз құтты болсын ! - Рахмет ! Былтыр Мемлекет басшысы мәдениетті жандандырып жүрген бір топ өнер адамдарына елордамыздан пәтердің кілтін табыстаған еді . Баспаналы болып , қуанышқа кенелгендердің арасында мен де бармын . Мұны өнерге көрсетілген құрмет деп түсінемін . Былтыр пәтерлі болғаныммен , өзім үйренген оңтүстік астанамды қимай біраз жүрген едім . Жақында Айман Мұсақожаева басқарып отырған Өнер университетінен ұсыныс түсті . Жаңадан ашылып жатқан « Дәстүрлі ән » кафедрасының тізгінін қолыма сеніп тапсырмақшы екен . Сондықтан бұл ұсыныстан бас тарта алмадым . Құдай қаласа , келесі оқу жылынан бастап елордалықтардың қатарына қосыламын . - Ұстаздыққа бет бұрамын деп , шығармашылығыңызды екінші кезекке ысырып алмайсыз ба ? - Уақыт жағынан таршылық көретінімізді жасырмаймын . Алайда , шәкірттеріме ұстаздық етуді мойныма міндет етіп алған соң , жеке басымның ғана қамын ойлауға болмайды ғой . Уақытты тиімді пайдаланып , алдағы мақсаттарын айқындап алған адамға бәріне де үлгеруіне болады . Консерваториядағы қызметімнен қолым қалт еткенде , шығармашылығыма ден қоямын . Биыл біраз облыстағы композиторлар жазған әндерін жолдап , сахнаға алып шығуымды өтінген ұсыныстар айтты . Алайда , көбінің деңгейі үлкен сахнаға алып шығуға жарамайды . Бірақ , маған деген көңілдеріне шексіз алғысымды білдіргім келеді . - « Шәкіртсіз ұстаз - тұл » деген бар . Өзіңіз тәрбиелеген шәкірттеріңіздің арасынан кімдерді атай аласыз ? - Бәрі ұстазға байланысты деп жатады . Ол дұрыс та шығар . Дегенмен , ұстаз тек қана бағыт беруші . Қалғаны адамның өзіне байланысты . Орталық сахнада жүрген шәкірттерім жоқ . Олардың көбісі облыс орталықтарындағы филармонияның белді әртістері . Өнерде көптің бірі болудың қажеті жоқ . Мен мұны студенттеріме де жиі айтамын . Болашағынан үлкен үміт күттіретін Самал Өмірзақова , Сәттіғали Нұрдәулетовті ерекше атағым келеді . - Қазіргі репертуарыңыз қандай ? Эстрадалық әндерді көбірек орындайтын боларсыз ? - Мен - дәстүрлі әншімін . Сахнаға алғаш домбыра ұстап шығып танылдым . Журналистердің көбі « Дәстүрлі әнді эстрадамен алмастырдыңыз ба ? » деп сұрайды . Мен домбырамды тастаған жоқпын , тастамаймын да ! Эстрадаға әлі етім үйреніп , етене сіңісе алмай жүрмін . Кей концерттерде эстрадамен ән айтқанда әлі де қобалжимын . Қолымдағы микрофонмен жалғыз қалғандай боламын . Домбыраға әбден үйреніп алғаннан болар , қасымдағы серігім жоқ сияқты жалғызсыраймын . Ал домбырамен өзімді еркін , сенімді сезінемін . Эстрадада қолымнан келетін шығар деп бағымды сынап көрдім . Менің репертуарымда лирикадан көп ән жоқ екен . Өз бағытымды әлі де іздеу үстіндемін . Эстрада - бүгінгі заманның сұранысы . Ащы шындық болса да , мойындауымыз керек , жас - тарымыз дәстүрлі әнді тыңдамайды . Оларға « неге тыңдамайсың ? » деп өкпе арту да орынсыз . Себебі , бала кезінен бойына сіңіріп өспеген мәдениетті есейгенде қабылдай қою қиын . Оны балабақшадан , мектеп қабырғасынан санасына сіңіруіміз керек . - Домбыраны қатты бағалайтыныңыз көрініп тұр … - Иә , « Домбырасыз ән қайда , домбырасыз сән қайда ? » деп әнде де жырланады ғой . Ең алғашқы домбырамды 1991 жылы Сұлтан деген шебер жасаған болатын . Ол домбыра өзінің « жұмысын » толық атқарып , еңбегін сіңірді . Ал екінші домбырам кезекті концерттердің бірінде жоғалып кетті . Қазір ұстап жүрген мынау баға жетпес қазынам ( қолындағы домбырасын көрсетті - М . Ж . ) Жолаушы деген шебердің қолынан шыққан . Бағасы 1000 доллардан асады . Жалпы музыкалық аспапты әдемілігіне , бағасына емес , сапасына , дыбысына , жасалған ағашына қарап таңдаймын . Үйде сахнаға шығуға кезегін күтіп тұрған ақ домбырам бар . - Бейнебаян түсіру жоспарыңызда жоқ па ? - Қазір ол жағына аса мән беріп те жатқан жоқпыз . Осыдан екі жыл бұрын жеке есеп беру кешімді өткізер алдында түсірген едік . Халықтың алдына шыққанда , концерт берердің алдында керек деген жоспармен жасалған дүние еді . Мен алғаш эстрадаға « Ән мен әнші » кешінде « Келе жатыр құс қайтып » әнін Саят Медеуовпен дуэт болып айту арқылы келдім . Кейіннен Бағлан Омаров сол әнді жеке дауыста орындап шығуыма ұсыныс білдірді . Әрі тұңғыш концертім көктемнің кезіне сай келгендіктен , концертімді солай деп атап , бейнебаянға сюжеттер ойластырдық . Алғашқы әнбаян осылай шықты . Маңғыстауда Қарлыбек деген композитор ағамыз бар . Сол кісі « Жаңа жыл » деген әнін ұсынды . Бұл әнге керемет кәсіби тұрғыда болмаса да , « проба » ретінде клип жасадық . Оларды телеарналардан айналдыруға беріп те жатқан жоқпын . Өйткені , оны 25 - 30 мың долларға түсіріп қана қоймай , әр көрсетіліміне кем дегенде 200 доллардан төлейсің . Өнердің құны бейнеклиппен өлшенбесе керек - ті . - Сахнаға да төселген , теориялық тұрғыдан да бай тәжірибеңіз бар кәсіби әншісіз . Бүгінгі қазақ өнеріне қандай баға берер едіңіз ? - Шынымды айтсам , техника - технология дамыған сайын неғұрлым жеңіл жағына ойысып бара жатқан сияқтымыз . Жастар өз қатарластарының қабылдауына жақсы әнді тауып алады да , бейнебаян түсіріп , « жұлдыз » болып кетеді . Көр де тұрыңыз , ол әнді бір рет қана айтып , студияларда жазып алған . Фонограммамен айтқыштар көп . Ал , дәстүрлі әншілер « тірі » дауыспен айтуға барын салады . Былайша айтқанда , оларға да « обидно » ғой . Бұл - бүгінгі қазақ эстрадасына келген дерт сияқты . Эфирге ондайларды жібермес үшін бұған тосқауыл қою керек . Бұрындары біз сахнаға енді шығып жүргенімізде көптеген сараптаулар болатын . Кез келген ән мен әнші « Қазақ радиосы » мен қазақтілді телеарналардың сараптауынан өткесін барып шығатын . Ал қазір қалтаңда « көк қағазың » болса , телеарналарды жаулап алу оңай . Осылайша , өнерде жұлдыз болуың ақшамен шешіледі . Қысқасы , қазақ эстрадасына сараптамалық комиссия қажет . Сосын жанды дауыспен өтетін концерттер жиі ұйымдастырылуы тиіс . - « Шоу - бизнес » пен « той - бизнестің » қатар жүруі заңдылық болып кетті ғой . Ал , бұл тұрғыда дәстүрлі әнге сұраныс қалай ? - Тойға эстрадаға қарағанда дәстүрлі әншілерді екі есе аз шақырады . Кейбір ұлтжанды азаматтар ұлттық өнерімізді тойларында тыңдағылары келеді . Заманның тыныш кезінде тойдан нәпақамды тапқан емеспін . Қазір де жаңағы өзіңіз айтқан « той - бизнеске » аса мән бермеймін . Алайда , мені шақырып жатса , шақырған жерден қалмаймын . Өткенде бір жас әншінің сұхбатын оқыдым . « Екі мың доллар үшін біреудің есігінде мөлиіп тұрғым келмейді » депті . Маңдай тер , адал еңбекпен тапқан ақшаның сөкеттігі жоқ деп ойлаймын . - Сізді шетелге көп шығатын әнші деп естідік … - Иә , дәм бұйырған жерден қалмауға тырысамын . Жұмыс бабы , үкіметтік гастрольдер , Қазақстанның мәдени күндері деген сияқты себептермен жиі шығамын . Ең соңғы барған елім - Германия . Өткен жылдың қараша айында консерваторияның ұлттық аспаптар оркестрімен 10 күн бойы концерт бердік . Өзім дәріс оқитын білім ордасының атынан оркестрдің сүйемелдеуімен ән айтуға таңдау маған түсті . Қазақстандағы уақыт бойынша түнгі екіде концерт берген кездеріміз болды . Географиялық ауысымдарға қарамастан концерт бердік . Одан бөлек Түркия , Малайзия , Америка , Франция , Ұлыбритания сынды бірнеше елде болдым . - Солардың бірінде болған қызықты оқиғаны айтып берсеңіз … - Қызықты сәттер өте кө - өп … ( ойланып … ) Малайзия еліндегі кезекті сапарда болған мына бір оқиғаны қасымдағылар әлі күнге айтады . Белгіленген уақытта концерт қойып жатқанбыз . Күн өте ыстық . Үстімізге киген ұлттық стильдегі сахналық костюмдеріміз денемізге жабысып қалған . Менің ән айтатын кезегім келіп , сахнаға шығып , ән шырқап тұрғанмын . Кенет концерттік алаңның қабырғаларына жазылған « Қош келдің , Қазақстан ! » деген жазулары бар қаңылтырлар құлап түсті . Біздің басшыларымыз « Айгүлдің дауысының қатты екпінінен қаңылтырлар құлап кетті » , деп сол жақтағыларды таңғалдырса керек ( күліп … ) . - Сұхбат соңында алдағы жоспарларыңызбен бөлісе отырсаңыз … - Қағазбен жоспар құрып үйренбеген жанмын . Не нәрсе болсын уақыттың орайы мен жұмыстың ыңғайына қарап істеймін . Қарап отырсам , эстрада жанрында бір концерт беретіндей әнім бар екен . Алла қаласа , күзге таман Астанаға көшіп келгесін , жеке шығармашылық кешімді өткізсем бе деп отырмын . Бәрі сәтімен шығып жатса , Құрманғазы оркестрімен де концерт беру ойымда бар . - Әңгімеңізге рахмет ! Жоспарларыңыздың жүзеге асуына тілектеспіз ! Осы ­ мен қатар пар ­ тия ұйым ­ да ­ рын та ­ залау жүргізілді . Се ­ нуге бол ­ май ­ тын ­ дардың не ­ месе бір кез ­ де қате жібер ­ гендердің бәрі қуыл ­ ды . Олар негізінен троц ­ кийшілердің , оңшыл және « ұлтшыл ауытқушы ­ лар ­ дың » қата ­ рын ­ да бол ­ ды не ­ месе со ­ ларға жа ­ ны ашы ­ ды деп айып ­ талды . Салтанатты жиын барысында облыс әкімі Болатбек Баянұлы мерейтой иесіне Елбасының құттықтау хатын табыстады . Мұнан кейін облыстың Құрмет грамотасын тапсырған аймақ басшысы абзал анаға камзол кигізіп , темір тұлпар мінгізді . - Тырнақты формаға емес , типсаларға өсірген артық , себебі тура тырнақтың үстіне жағылатын акрил / гель мейілінше жаман әсер етіп , тырнақтың бүлінуіне әкеп соқтырады . аллах бизди сен казаксын салт - дастуринмен журе бер деген жок жалпы букил адамзатты жаратты тура жолмен журу ушин касиетти куран тусирди суикти пайгамбарымыз мухаммад с . а . с ды жиберди ескерту ушин биз баримиз салт - дастур жолымен журу ушин келген жокпыз бул бес кундик омирге аллахты жане онын елшисинсн айтканымен журу ушин келдик сол кезде еки дуниеде бакытты боламыз инщааллах ! аллах куранда айткан суре барго олар биз ата - бабамыз тапкан жолды тандадык дейди сендерди шайтан жалындаган азапка шакырса да ма ? Қайтіп надан болайын ? ! - деген даналық сөзімен тамамдап , қолдан ұрықтандыруда кездесуі мүмкін кейбір келеңсіздіктерді айта кетуді жөн көрдік : 19 . ' Ешкімнің қанын мойнымызға жүктемеу ' үшін не істеуге тиіспіз ? - Кезінде сіздің шығар ­ ма ­ шы ­ лығыңыз туралы көп сын айтылыпты . Оған қарсы өз қөзқарасыңызды да білдіріпсіз . Қазақтың Қадыры әдеби сынның бүгінгі хал - күйіне қандай баға береді ? Облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының мәліметі бойынша , өткен жылы БҚО - ның жалпы сыртқы сауда айналымы 1 млрд . 826 , 6 млн . АҚШ долларын құраған . Оның басым бөлігі немесе 1 , 4 млрд . доллар қаражат импорттың үлесінде , ал 822 , 6 млн . доллар экспортқа тиесілі . Ресеймен арадағы жалпы сыртқы сауда айналымы - 694 , 3 млн доллар . Соның ішінде экспорт - 366 , 8 , ал импорт 327 , 5 долларды құраған . Облыс аумағына Ресейден мұнай өнімдерінен бастап , жанар - жағармай , қара металдан жасалған құбырлар , сорғылар , құрылыс материалдары , автокөлік және қосалқы бөлшектер , жићаз , ыдыс - аяқ , дәрі - дәрмек , қағаз өнімдері , киім - кешек пен азық - түліктің сан алуан түрі жеткізіледі . Ал БҚО - дан негізінен мұнай және газ , қара металдан жасалған құбырлар , жићаз және қалдықтар жөнелтіледі . Ал Беларус мемлекетімен арадағы жалпы сыртқы сауда айналымы - 14 , 3 млн . доллар төңірегінде . Соның 14 , 1 млн . доллары импорт : кондитер өнімдері , қант , дәрі - дәрмек , тұрмыстық техника , жићаз , көлік , трактор , құбырлар мен сорғылар , киім - кешек пен аяқ - киім . Экспорт бар болғаны - 116 , 1 мың доллар . 1992 жылдың 22 қаңтарынан бастап дипломатиялық қатынастар орнатылды . 1997 жылдың мамыр айында Ұлан - Батырда Қазақстан Республикасының Дипломатиялық миссиясы ашылды . 2007 жылдың қаңтарында Дипломатиялық миссия Елшілік болып ауысты . Қазақстанның Моңғолиядағы Елшісі - О . Нурбаев . Сонымен қатар , депутаттар « Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы » Қазақстан Республикасының Заңына селолық елді мекендерді білікті кадрлармен қамтамасыз ету үшін ауыл шаруашылығы саласына мамандар тартуды ынталандыратын толықтыру енгізуді ұсынды , алайда , Үкімет ветеринария мамандарын әлеуметтік қолдау жөніндегі шығыстарды ғана қолдады . Келіссөздер қорытындылары бойынша Қазақстан ТЖМ мен Чехия ІІМ арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды , оған сәйкес тараптар өнеркәсіптік және өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету , білікті маман кадрларды дарлау және қайта даярлау , жаңа технологияларды енгізу , атап айтқанда , Қазақстан аумағында алдын ала дабыл беру жүйесін құру , конференциялар , табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды ескерту жөніндегі ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру , бірлескен жаттығулар өткізу саласы бойынша ынтымақтастықты дамытуға ниетті . Суретке қараған адам бірінші өзін іздейтіні сияқты , әр адам өзін кинодан көргісі келеді , ұлт қаһарманы болу қалауы бар . Кинодан өзін көрген адамның қандай күйде болатынын білесіз . Сол сияқты қазақ ұлты да өз келбетін , түрін кинодан көргісі келеді , өзін іздейді . Шетелдік бір киноны таныстырмай - ақ орта тұстағы сюжеттерін көрсетсе , оның қытайдың , түріктің , не орыстың киносы деп бірден табамыз . Өйткені киноның келбеті , тілі және қай елдің идеологиясын насихаттап жатқандығы бәрі көрініп тұрады . Бұрындары елдің болашағын жастарына қарап білетін болса , қазір киносына қарап байыптаймыз . Ал қазіргі қазақ киноларында қазақтар өзін көре алмағаны үшін кеңестік кезеңдегі қазақ киноларын әлі ұмыта алар емес . Қарқаралы - Сарыарқаның шығысындағы ең биік жері 1566 м , ұзындығы 35 - 40 км , ені 20 - 25 км . , аласа тау жоталары . Түсті металл кендері бар тау . Қарағайлы атты кен орны жұмыс істейді . Тауда қарағай өсіп , етек жағы орманды келеді . Е . Қойшыбаев : « Көне түрік тілінде қарқара ( қар . ) тұлғасына қаз . - лы қосымшасы жалғанған атау » , деген түсінік берген . Атау туралы толығырақ талдауды А . Әбдірахманов еңбегінен көреміз . Оның пікірінше : « Атаудың құс атынан қойылу мүмкіндігі басым . Сонда қарқара ( құс ) + лы ( туынды сын есім жұрнағы ) > Қарқаралы жолымен жасалуы әбден орынды » . Халық аңыздары мен көптеген ғылыми пікірлерді басшылыққа ала отырып , А . Жартыбаев атаудың мағынасын : « қар + қара + лы - « биік таулар мен қырат , жота , шыңдары бар жер » дегенді білдіреді » , - деп жазды . Э . М . Мурзаев « қар » сөзінің жер жүзі тілдерінің көбінде кездесіп , « жар тас , тау , жота , қыр » мағыналарында айтылатынын көрсетеді . В . М . Иллич - Свитыч атаудың екінші құрамындағы « қара » сөзі туралы : « араб . dara - « жеке тұрған жартас , құз ; « жота , шоқы , төбе » , монғ . хаг , хага - " жал " , " қыр " , " жота " деген мәндегі сөз » , - деген дерек келтіреді . Бұдан бұрын Ғ . Қонқашбаев « қара » сөзінің , күрделі жер - су аттарының соңында келгенде , шоқы немесе төбеге үқсас биіктікті , мәселен , Аманқара , Берікқара , т . б . білдіретінін айтқан - ды » . Демек , қарқаралы » атауы көне заманнан келе жатқан қарқара » тауымен түбірлес те мәндес , мағына жағынан бір - біріне шендес деп білеміз . Атаудың топонимдік мағынасы : « қыр , қыратты , таулы , тасты жер » . Бұл материалдың басқа басылымда жарияланғанын естiген жоқпын . Мүмкiн , қазiр шығып жатқан елу томдық шығармалар жинағына енгiзген шығар . Бiрақ , менiң бiлуiмше , аталған мақала соғыс жылдарынан кейiн , Қазақстан Тәуелсiздiк алғаннан соң да баспасөздерде жарияланбады . Тiптi , бұл материал туралы әуезовтанушылар да , зерттеушiлер де хабарсыз болып келдi . - Көлік құралын тіркеу бойынша жауапкершіліктің бәрі жол полициясының қызметкеріне артылады . Нотариалдық түрде куәландырылған жалған құжаттар болса , жауапкершілік нотариусқа артылады . « Менің Қазақстаным - менің болашағым . » ҚР халықтарының тілдер күніне арналған апталық өткізу . 45 жыл бұрын ( 1965 ) Қазақстан Республикасының Парламентi Мәжілiсінің Аппараты заң шығару бөлімiнiң меңгерушісi ТІЛЕУХАН Наркес Төлекқызы дүниеге келді . Соңғы он жылда аймақтық өнім өн ­ діру 6 , 8 есеге өсіп , 562 миллиард тең ­ геге жетті , жан басына шаққандағы ішкі жалпы өнім 640 доллардан 5200 дол ­ ларға немесе 8 , 2 есеге артты . Облыс өнер ­ кәсіп өнімдерінің индексі бо ­ йын ­ ша еліміздегі жетекші орынға шықты . Яғни , дағдарыс толық еңсеріліп , сала ­ дағы тұрақтылық қамтамасыз етілді , деді С . Дьяченко . Айтуынша , тура Ұлы Отан соғысы басталған сәтте туыпты . Яғни , 1941 жылы маусымның 22 - сі күні таңғы сағат жетіде шыр етіп дүниеге келген . Бертінде бұл мерзімді сәл өзгертіп , жетіден бес минут өткенде туыппын деп жүр . Мұнысы - сұрапыл соғысты емес , Ұлы Жеңісті ала келгенін меңзеу шығар … Ақ селеуі бас изеп , жусаны аңқып , Ақша бұлты аспанда қуша қалқып , Абай әнін шырқайды бүкіл дала . Сол әуенге жан - дүниең тұрса балқып . Ары қарай жылжып , жол және құрылыс басқармасына келейік . Қаржысы көп қос сала . Бірақ , Бозымбаев бұл жерде де тапқырлық танытты . Екі басқарманы біріктіріп , бүтін департамент жасап , бір адамға басқартып , Алматыдан білікті басшы әкелді . Демек жол да , құрылыс та Қанекеңнің қарауында . Осы жерде бір нәрсе таратып айтқым келіп отыр . Айта салайыншы . Бозымбаев дотацияда битін сығып , сіркесін жеп отырған облысқа не үшін келді дегенде білетіндер былай деп еді . Алдабергеннің ұлы ақымақ емес . Ол мәйде - шүйдеге ауыз былғамайды . Оның көксегені Жамбылда былтырдан бері құрылысы басталған Батыс Қытай - Батыс Еуропа автожолы . Міне , мәселе қайда . Миллиардтаған қаржыға бағаланған ғасыр жобасы талай көкейді тескені рас . Жоспар бойынша жол 3 жылда бітеді , сонымен бірге Бозымбаев та кетеді . Бұлай болмауы да мүмкін ғой . Жаңылмайтын жақ жоқ . Ылайым шатасайық осы жерде . Бірақ жолдың жұлым - жұлымын шығарып , Алматыдан келген әр компанияға жасап жатқанын көргенде , ішіңнен иланып қалады екенсің . Директорлар кеңесінің мүшелерін акционерлер сайлайды . Директорлар кеңесі Басқарманы сайлайды , сондай - ақ акционерлердің мүддесін қорғайды , банкті басқару жауапкершілігін өз мойнына алады және банктің стратегиясы мен жедел жобаларын бекітеді . Неге Кіші жүз Құрылтайы дей бересіңдер . . . Хабарландыруында : Қазақ Елі Батыс аймағы қазақтарының Құрылтайы , - деп берген . - Ағам ауырып жатқанда менің бұл жүрісім қалай ? Мәміледен түскен қаржыны компания қарызын төлеуге жұмсамақ . Компанияның 5 , 9 илрд еуро көлеміндегі қарызы 3 млрд еуроға дейін төмендейді . Акционерлердің Жылдық жалпы жиналысының күн тәртібі : 1 . Қоғамның 2008 жыл ішіндегі қызметі туралы есепті қарастыру . 2 . « НАТ Қазақстан » АҚ 2008 жыл үшін жылдық қаржылық есептемесін бекіту туралы . 3 . Таза табысты үлестіру және үлесақыларды төлеу туралы . 4 . Аудиторлық ұйымды белгілеу туралы . 5 . Қоғамның 2009 жылға арналған жоспарларын қарастыру туралы . 6 . Директорлар кеңесі құрамынан А . Ю . Чикиткинді шығару туралы . 2007жыл Чехия , Прага қ . Халықаралық « Магия стиля » жас дизайнерлер мен сәнгерлер және сән театры арасындағы байқауы I орын - сән театрлар арасында ; Қарусыздану конференциясының қалыптасқан ережесіне сәйкес аталған жауапты қызмет БҰҰ Бас хатшысының ұсынысы негізінде және Қарусыздану конференциясы мүшелерінің біртұтас құптауымен тағайындалатыны белгілі . - механикалық форсунка қолданылса , оның алдындағы мазут қысымын жоғарылату қажет ; Көптеген жылдар бойы коммуналды сектор қалған - құтқанды бөлу қағидаты бойынша қаржыландырылып келді . Со ­ ның салдарынан 2008 жылға қарай ком ­ муникациялардың 72 пайызы жөндеуді немесе ауыстыруды қажетсінді . Полицейлер егер сатып алынған телефон ұрланғандар базасында болатын болса , тез арада хабарлауға өтініш білдіруде . PS . Кеңсайдан оралған бетте цирктегі Уәлихан Рахманұлына мән - жайды айтып хабарластық . Ол кісі осы жайға жақында хабардар болғанын айтып жер қарайған бойда өзі бастап бір топ цирктің жігіттерімен апамыздың басын көтеруге аттанғалы отырғанын жеткізді . Сонымен бір мезгілде , бүкіл әлем бойынша дінаралық қарама - қайшылық шиеленісе түсіп отыр . - « Білікті бапкер болу үшін мықты спортшы болу шарт емес » деген мәтелді талай мәрте естіген едік . Алайда сіз боксшы ретінде де біраз табыстарға қол жеткіздіңіз . Жалпы , осы спорт түріне деген қызығушылық неден басталып еді ? - Ауыл баласының әр нәрсеге аңсары ауатыны белгілі ғой . Әу баста ермек қылып , бірнеше спорт түрінің басын шалдым . Ал 1983 жылы алтыншы сыныпта оқып жүрген кезде ағам Әбдіғаниға еріп , бокс залына келдім . Мен туып - өскен Қарабастау ауылы Сайрам ауданына қарағанымен , Шымкент қаласының дәл іргесінде орналасқан . Арамыз - 10 шақырым . Сөйтіп , күнделікті автобуспен қатынап , облыс орталығындағы « Спартак » клубында даярлана бастадым . Бұл өнердің қыр - сырын Нұрғали Сафиуллин үйретті . Кейіннен ағам әскерге кетті де , спорттан қол үзді . Ал менің боксқа деген қызығушылығым оянып , жаттығуға мықтап ден қойдым . Спортзалда біраз тер төккеннен кейін азды - кемді табыстарға қол жеткізе бастадым . 1987 жылы жасөспірімдер арасында республика чемпионы атандым . Бұл менің үлкен спорттағы тырнақалды табысым . Сол жылы Донецкіде өткен КСРО кубогы жолындағы жарыста күміс медальді иеленіп , спорт шебері нормативін орындадым . 1988 жылы Ульяновскіде жалауы желбіреген жастар арасындағы КСРО біріншілігінде бас жүлдені олжаладым . Осы жеңістің арқасында шетелдерде өтетін жарыстарға жол ашылды . Солардың арасында Польшаның Гданьск қаласында өткен Еуропа біріншілігі есімде ерекше сақталды . Айтулы додада асығым алшысынан түсті . Алтын медальді мойныма іліп , халықаралық дәрежедегі спорт шебері атандым . Еңбегімді ескерген жергілікті басшылар Шымкент қаласынан екі бөлмелі пәтер берді . Мен де ел сенімін ақтау үшін аянбадым . КСРО құрамасы сапына еніп , бірқатар халықаралық турнирлерде бақ сынадым . Дания , Индонезия , Болгария , Түркия және Никарагуада ұйымдастырылған жарыстарға қатысып , жүлделі орындарды иелендім . - Жастар рингін армансыз шайқаған екенсіз . Ал ересектер дуына қосылғаннан кейін өзіңізді түбегейлі мойындатуға не кедергі болды ? - Одақ тарауға шақ қалған тұста мен нағыз бабымда болдым . Бірақ төрешілер жолымды кес - кестеп , көп кедергі келтірді . Мәселен , 1990 жылы Украинаның Луцк қаласында өткен КСРО чемпионатының алғашқы айналымында сол кездегі Еуропа чемпионы , кейіннен Атланта Олимпиадасының қола жүлдегері атанған Альберт Пакеевті екі рет нокдаунға жібердім . Бірақ төрешілер қарсыласымның қолын көтерді . Сол кезде украиндық жанкүйерлер наразылық білдіріп , « жеңісті қазаққа беріңдер ! » деп айғайға басқаны есімде . 1991 жылы Қазанда әлем чемпионатының күміс және Олимпиаданың қола жүлдегері Тимофей Скрябинді жақсылап сабадым . Тағы да әділетсіздік үстемдік құрды . Екі ретінде де бәсеке тағдырын бір ғана ұпай шешті . Осындай келеңсіз оқиғалар менің спорттық өмірбаянымда аз болған жоқ . Соның кесірінен ерлер арасында өзімнің мықтылығымды мойындата алмадым . - Еліміз егемендік алғаннан кейін бұрын теперіш көріп келген боксшылар үшін халықаралық аренаға шығуға даңғыл жол ашылды емес пе . Бірақ қазақтың көк байрағын желбіреткен саңлақтардың қатарынан сізді кезіктіре алмадық … - Иә , оныңыз рас . Шындығында мен 54 және 57 келі салмақ дәрежелерінде күш сынасып жүрген жігіттердің ешқайсынан кем емес едім . Бәрімен тең дәрежеде айқастым . Кейбір боксшылардан көшім ілгері де еді . Алайда бойыма Алланың берген тік мінезі дарыған . Ешкімнің түріне , беделі мен мансабына қарамай ойымдағыны іркілмей айтатын әдетім бар . Сол мінезім көп адамға жақпады . Соның салдарынан біраз жапа шектім . Азия біріншілігі мен Азия ойындары немесе әлем чемпионаты секілді ресми жарыстардан үнемі шеттетіліп келдім . Бірақ үміт үзбедім . Жасым отызға таяғанша былғары қолғапты шешкенім жоқ . « Дүбірлі додаларға әйтеуір бір апарар » деген үмітпен , ештеңеге қарамай жаттыға бердім . Түрлі жарыстарға қатыстым . Содан бір күні танымал боксшы , үзеңгілес әріптесім Михаил Юрченко : « Мырза , сенің уақытың әлдеқашан өткен . Оны мойындауға тиіссің . Босқа елес қуа берме . Одан гөрі басқа кәсіпті таңда . Отбасың бар , қос құлыншағың өсіп келеді . Солардың болашағын ойлағаның абзал » , - деп маған тоқтау айтты . Ойлап қарасам , досымның айтқан уәжінің бәрі рас . Содан кейін спорттан қол үздім . - Кезінде сіздің бүркеншік атыңыз « Мистер Нокаут » болған екен . Оны қойып жүрген кім ? - 1988 жылы Германияда халықаралық турнир өтті . Жарыстың алғашқы айналымдарында екі бірдей қарсыласымды сұлатып салған едім . Сол кезде жергілікті БАҚ өкілдері және неміс жанкүйерлері мені « Мистер Нокаут » деп атаған еді . - Жекпе - жектеріңіздің көбін сіз мерзімінен бұрын аяқтайтын деп еститінбіз . Сол қаншалықты рас ? - Бұл сауалыңызға нақты жауап қайыру үшін статистикаға жүгінсек те жеткілікті . Өзімнің спорттық ғұмырымда мен 245 рет рингке көтеріліп , 210 мәрте жеңіске жеттім . 140 бәсекені айқын басымдылықпен аяқтап , 90 қарсыласты нокаутқа жібердім . - Қазір жеңіл немесе орта салмақтағыларды айтпағанда , алыптардың айқасында есінен тандыру фактілері көп тіркеле бермейді . Негізі , қарсы бұрыштағы боксшыны ұрып құлату үшін тек ауыр соққы дарыту жеткілікті ме ? Әлде оның басқа да құпиялары бар ма ? - Бұл табиғи нәрсе деп ойлаймын . Соққының жойқындығымен қатар ерекше сезімталдық та қажет . Қарсыласыңның сәл ашылған немесе босаңсыған сәтін қалт жібермеу керек . Негізі , соққылар алмасу кезінде нокаутқа жіберу сәл жеңілірек . Өйткені жекпе - жектің қызығына түскен кейбір дүлейлер өз қорғаныс шебін әлсіретіп алады . Сол кезде жақсылап тұрып « күтіп алсаң » , мәселенің оңды шешілгені . - Ал сіздің есіңізден танатындай соққы алған кезіңіз болды ма ? - Аллаға шүкір , өзім нокаутқа түсіп көрмеппін . Өйткені мен әркез қорғанысқа ерекше мән беретінмін . Өзім соққы жұмсаған сайын қарсыласымның қарымта қайыруы мүмкін екенін ешуақытта естен шығармадым . - Бапкерлік кәсіпті қай кезден бастадыңыз . Алғашқы шәкірттеріңіз кімдер еді ? - Мен өзім жұдырықтасып жүріп - ақ , бапкерлік қызметпен айналыстым . Алғашында көрші балаларды аулаға жиып алып , оларға осы өнердің қыр - сырын үйреттім . Содан кейін қараусыз қалған Қарабастаудағы клубты бокс үйірмесіне айналдырдым . Ауылда жүріп , бірнеше облыс чемпионын шығардым . 1997 жылы Шымкент қаласына қоныс аударып , « Спартак » клубында жаттықтырушылық қызметімді жалғастырдым . Өзіммен бірге ауылдағы шәкірттерімді де ерте келдім . Солардың ішінен Қуат Сүгірбаев , Юнус Мамедов , Жоламан Сұлтанов сынды боксшылар айтарлықтай табысқа жетіп , спорт шебері атанды . Одан кейінгі буын өкілдері арасынан Еркебұлан Шынәлиев суырылып шықты . - Еркебұлан Шынәлиев екеулеріңіз бір ауылдың түлектері екеніңізді жақсы білеміз . Сол спортшы өз қатарластары арасынан дара талантымен бірден оқшауланды деп айта аласыз ба ? - Алла тағала оның бойына талантты үйіп - төгіп бергені рас . Айналдырған үш - төрт жылдың ішінде Еркебұлан ауыз толтырып айтарлықтай табыстарға қол жеткізді . Елішілік жарыстарды айтпағанда , 2006 жылы Мароккода жастар арасында өткен әлем біріншілігінің күміс медалін мойнына ілді . Ересектер дуына қосылғаннан кейін де ол өз бабын жоғалтқан жоқ . Бірден ұлттық құрама сапына еніп , 2007 жылы АҚШ - тың Чикаго қаласында жалауы желбіреген әлем чемпионатында үшінші тұғырға көтерілді . Арада бір жыл өткеннен кейін Олимпиада ойындарының қола жүлдегері атанды . Қысқа ғана мерзім аралығында осындай орасан зор табысқа тек дара талант иелері ғана жете алатыны айтпаса да түсінікті шығар . - Байыптап қарасақ , Еркебұланның Олимпиада ойындарында бас жүлдені олжалауға тамаша мүмкіндігі болған сыңайлы . Бірақ ол қола медальмен шектелді . Шынәлиевке сол шыңды бағындыруға не кедергі болды деп ойлайсыз ? - Барлық гәп Еркебұланның еркелігі мен жалқаулығында . Және де жаттығуға селқос қараған күндер оның алтын тұғырға көтерілуіне кесірін тигізді . Әйтпесе ол өте дарынды , жан - жақты жігіт . Шынәлиев мықты боксшы ғана емес , футбол мен баскетболды да керемет ойнайды . Жақсы жүзеді , қай спорт түрін алсаңыз да , барлығына да икемі бар . Олимпиаданың жартылай финалында кездескен қытай боксшысын ол Чикагода өткен әлем чемпионатында жақсылап сабаған болатын . Қателеспесем , оны 10 ұпай айырмашылығымен ұтты . Бір жылдың ішінде қарсыласы көп өсті деп айта алмаймын . Бейжіңдегі жарысты жап - жақсы бастады да , жартылай финалға келгенде күрт өзгерді . Өз жерлестеріне қолдау көрсетіп , жан - жақтан айғайлаған ондаған мың көрерменнің мысы басып кетсе керек , шешуші тұста шәкіртім білгенінен жаңылды . Тіптен таразы басы теңселіп тұрған сәтте тізгінді қолға алуға еш әрекет жасамады . Жүйкесі сыр берді ме , әлде « қолаға да қанағат » деді ме , ол жағын дұрыс түсіне алмадым . Өзі де оған тұшымды жауап бере алған жоқ . - Кейіннен сол спортшы өз жанкүйерлерін еш қуанта алған жоқ . Оны қалай түсіндіресіз ? - Дұрыс жаттықпаған спортшының нәтижесі төмен болуы заңды . Оған таңдануға болмайды . Еркебұлан Олимпиададан кейін ұзақ уақыт демалды . Бокспен емес , басқа мәселемен бас қатырды . Кейіннен спортзалдың табалдырығынан қайта аттады . Бірақ тер төгіп , шын ниетімен еңбектенгісі келмейді . Әлі де жалқаулығы басым . « Қашан жаттығуға дұрыстап ден қоясың » десем , « бүгін - ертең » деп уәдеге әбден тойдырды . Кейіннен оны мүлде мазаламайтын болдым . Өз қалауы білсін . Ең қызығы , біреуге Алла тағала талантты үйіп - төгіп береді . Бірақ еңбектенуге құлқы жоқ . Ал енді басқа біреулер жылдар бойы шелектеп тер төксе де , бағы жанбай сорлайды . Мәселен , Нұржан Сманов қандай керемет боксшы еді . Еңбекқор , ізденімпаз , жылдам . Техникалық арсеналы жетік , тактикалық даярлығы жақсы . Бір сөзбен айтсақ , Смановтың бойында нағыз чемпионға тән қасиеттің барлығы болды . Ең бастысы , боксқа адал . Өкінішке қарай , бағы жанбады . Нұржандай дара туған ұлға Олимпиада мен әлем чемпионатында атой салу бақыты бұйырмады . Ал Еркебұланның бойында ондай қасиеттер жоқ . Бірақ жолы жеңіл . Небір саңлақ спортшылар армандаған белестер оған оңай бағынды . 23 жасында Олимпиада жүлдегері атанды . Қазір 25 жастан енді асты . Нағыз атой салатын шағы . Бірақ еркелігі басым . Бір істі бастайды да , аяғына дейін жеткізуге құлқы жоқ . Соған қалай налымайсың . - Өзіңіз баптаған төл шәкірттеріңіздің арасында Біржан Жақыпов бір төбе . Жалпы , ересектер рингіне шыққанға дейін оны калың жанкүйерлер жасөспірімдер мен жастардың жарысынан көрмеген еді . Неге ? - Біржан маған 14 жасында келді . Бұл - 1998 жыл еді . Сол кезде оның салмағы тым аз болатын . Бар - жоғы 36 - 38 келі шамасында . Ал жасөспірімдер немесе жастар арасындағы сынға түсу үшін кемінде 46 келі болуың керек . Соның салдарынан Біржан өз құрдастары арасындағы жарыстарға қатыса алған жоқ . Тек 2004 жылдары ғана біраз салмақ қосты . Ол кезде шәкіртім ересектер арасында жұдырықтасуға тиіс болатын . Жасөспірімдер мен жастар мектебінен өтпесе де , Жақыпов өзін бірден жақсы қырынан көрсете білді . Бірқатар елішілік жарыстарда топ жарып , көпшіліктің көзіне түсті . Соның өзінде оның салмағы 42 келі ғана еді . Сол жылдың қараша айында 20 жасқа толған шағында Қазақстан чемпионатында қола медальді иеленіп , ұлттық құрама сапына қабылданды . Бұл ретте де қадамы сәтсіз болған жоқ . Украина мен Ресейде өткен « А » дәрежелі турнирлерде бас жүлдені иеленді . 2005 жылы Біржан Жақыпов Қытайдың Миньянг қаласында өткен әлем чемпионатында қола медальді еншіледі . Содан кейінгі жылдарда ол ең жеңіл салмақ дәрежесі бойынша еліміздің бірінші нөмірлі боксшысы саналып келеді . - Шыны керек , сол тұста Біржанның болашағы біздер үшін тым жарқын көрінген . Алайда одан кейінгі әлем чемпионаттары мен Олимпиада ойындарында төл шәкіртіңіз жеңіс тұғырына көтеріле алмады … - Бұл - спорт . Жеңіс пен жеңіліс қатар жүреді . Біржан біраз уақыт Қытай құрамасының беткеұстары , екі дүркін Олимпиада және әлем чемпионы Цзу Шиминнің осал тұсын таба алмай келді . Дүбірлі жарыстарда сол мықтымен үнемі жолы түйісе берді . - Сонда Біржан үшін Цзу Шимин алынбайтын асу ма ? - Мүлде олай емес . Бұған дейін Біржан айтулы қарсыласына едәуір ұпай санымен ұтылып келсе , енді тең дәрежеде айқасатындай деңгейге жетті . Былтыр Гуанжоуда алауы тұтанған Азия ойындарының ақтық айқасында екеуі қайта қолғап түйістірді . Бас жүлде ринг қожайынының уысында кеткенімен , Біржан Цзу Шиминмен терезесі тең өнер көрсетті деп айтуға барлық негіз бар . Бұл күндері Біржан бұрынғы бабына қайта келді . Жақыповтың жасындай жарқырайтын кезі әлі алда деп ойлаймын . - 2000 - 2009 жылдар аралығында Оңтүстік Қазақстан облысының аға бапкері болғаныңыз жайында құлағдармыз . Сол уақыт аралығында шымкенттіктер қандай ірі табыстарға жетті ? - Мен 10 жылға жуық уақытымды Шымкент боксын өркендету жолына жұмсадым . Бұл ретте қол жеткізген табысымыз жаман болған жоқ . Солардың негізгілеріне тоқталсам , 2004 жылы Афиныда алауы тұтанған Олимпиада ойындарына Бейбіт Шүменов пен Мұхтархан Ділдәбеков қатысты . 2008 жылы Бейжіңде Біржан Жақыпов пен Еркебұлан Шынәлиев бақ сынады . Аспанасты елінде Еркебұлан қола медальға қол жеткізді . Екі рет әлем чемпионатынан олжалы қайттық . 2005 жылы Миньянгта - Жақыпов , 2007 жылы Чикагода - Шынәлиев үшінші орын алды . Құрлықтық деңгейдегі жарыстарда жеңіп алған көптеген жүлделеріміз бар . Қазақстанның спартакиадасында екі рет командалық есепте бас жүлдені иемдендік . Республика чемпионатында үнемі үздік үштіктің қатарында жүрміз . - Қазақстан ұлттық құрама командасының бас бапкерлігіне тағайындалғаныңызға бір жылдан асты . Тізгін қолыңызға тиген бетте жұмысты неден бастадыңыз ? - Ең бірінші кезекте тәртіп мәселесіне мән бердік . Даңқты қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз « Тәртіпке бас иген құл болмайды , тәртіпсіз ел болмайды » дегенді тегін айтпаған ғой . Мен де сол саясатты ұстандым . Содан кейін білікті мамандарды жаныма жидым . Қытайдан Нұрғали Сафиуллинді шақырттым . Кезінде мен сол бапкердің қол астында жаттықтым . Нұрғали ағадан тәлім - тәрбие алғандар қатарында Қанатбек Шағатаев , Нұржан Сманов , Мұхтархан Ділдәбеков сынды бірқатар атақты боксшылар бар . Сонымен қатар Олимпиада чемпионы Бақтияр Артаевты тәрбиелеген Нұрлан Ақүрпеков пен әлем чемпионы Серік Сәпиевтің жаттықтырушысы Александр Стрельниковтың көмегіне жүгіндім . - Мемлекет тарапынан ұлттық құрамаға қандай көмек көрсетілуде . Және де 2010 жылғы жарыстардың нәтижесіне көңіліңіз толды ма ? - Жұмыс жүйелі түрде жүріп жатыр . Осы орайда Тимур Құлыбаев жетекшілік ететін республикалық федерация тарапынан қажетті жағдайдың барлығы істеліп жатқандығын ерекше атап өткен жөн . Жоспарланған оқу - жаттығу жиындары үздіксіз өтіп тұрады . Халықаралық жарыстардан шет қалған кезіміз жоқ . Еңбекақы мәселесі толықтай шешілген . Табысты өнер көрсеткендер мол көлемде сыйақы алады . Республикамыздың көптеген аймақтарындағы бокс залдары жөнделіп , жабдықталып жатыр . Туризм және спорт министрлігі де әркез қамқор қолын созуда . Біздің жігіттер жауапкершіліктің жүгін сезініп , барынша табысты өнер көрсетуге талпынуда . Биыл бірқатар халықаралық турнирлерге қатыстық . Нәтижесі жаман болған жоқ . Чехия , Қытай , Түркия , Армения , Польша , Өзбекстан , Англияда жалауы желбіреген жарыстарда шәкірттерім өздерін жақсы қырларынан көрсете білді . Қытайдың Гуанжоу қаласында өткен Азия ойындарында 2 алтын , 2 күміс және 1 қола медальді қоржынға салдық . Бұл жарыста жеңімпаз және жүлдегер атанған боксшыларға дән ризамын . Алтын тұғырға көтерілген Серік Сәпиев ( 69 келі ) пен Данияр Елеусінов ( 64 келі ) өте керемет өнер көрсетті . Ақтық айқаста ұтылған Біржан Жақыпов ( 49 келі ) пен Иван Дычкоға ( 81 келі ) да мін таға алмаймын . Өйткені әйгілі қарсыластарымен олар тең дәрежеде айқасты . Бұл ретте төрешілердің бүйрегі жарыс қожайындарына бұрғанын жасырып қалуға болмас . Сондай - ақ Данабек Сужановтың ( 75 келі ) қола медалі де аз еңбекпен келген жоқ . - Жүлдеге қол жеткізген жігіттер жайында айттыңыз , ал жеңіс тұғырына көтеріле алмағандар туралы не дейсіз ? - Самат Башенов ( 60 келі ) пен Василий Левит ( 91 келі ) төрешілердің қитұрқы ойынының құрбаны болса , кей спортшылардың тәжірибесі кемшін соқты . Соңғы әңгіме Мирас Жақыпов ( 52 келі ) пен Алмат Серімовке ( 81 келі ) қатысты . Ал Данияр Төлегенов ( 56 келі ) Бутан боксшысынан ұтылып , бізді ұятқа қалдырды . - Биыл әлем чемпионаты өтеді . Жанкүйер біткеннің барлығы боксшыларға зор сенім артып отыр . 2009 жылы Миланда кеткен олқылықтың орны Бакуде толады деп ойлайсыз ба ? - Миландағы сәтсіздікті мен уақытша құбылыс деп есептеймін . Әрине , Серік Сәпиев жеңіп алған жалғыз жүлде біздің команда үшін аздық еткені сөзсіз . Әзірбайжанның астанасында өтетін әлем чемпионатында ондай келеңсіздік болмайды деп ойлаймын . Бұл жарыста Қазақстан өзінің мықтылығын толығымен паш етуге тиіс . - Енді елішілік жарыстардағы бәсекелестіктің жай - күйі жайында баяндасаңыз . Қай салмақ дәрежелерінде боксшылар мықты , қай салмақтың жағдайы нашар ? - Аллаға шүкір , қазақ жерінде талантты жастар жетерлік . Бүгінгі таңда біраз салмақ дәрежесі бойынша еш алаңдамаймыз . Өйткені қатарымызда сайдың тасындай жігіттер бар . Мәселен , 49 келілік боксшылар арасында Біржан Жақыповтың көші ілгері болса , Ілияс Сүлейменов , Мардан Берікбаев , Теміртас Жүсіпов оны өкшелеп келеді . 60 келі салмақтағы Самат Башенов , Ғани Жайлауов , Айдар Әмірзақов және Берік Әбдірахмановтың деңгейлері шамалас . 64 келілік былғары қолғап шеберлері арасында дәл қазір Данияр Елеусіновтің асығы алшысынан түсіп тұр . Алайда Даниярға босаңсуға болмайды . Өйткені бүгінгі таңда Әділет Егізеков пен Батыржан Жүкенбаевтың қарқыны жақсы . 69 келі салмақтағы Серік Сәпиевтің қарсыластары - Рүстем Сыбаев пен Манат Өмірзақов . 75 келі салмақтың мықтылары - Данабек Сужанов , Нұрдәулет Жарманов , Әліби Нұрматов және Әділбек Ниязымбетов . 81 келі салмақта Алмат Серімов , Марат Қиясов , Азамат Белгібаев және Асқар Абдоллаев сынды спортшыларға сенім артамыз . 91 келідегі Василий Левитке Данияр Үстембаев лайық қарсылық көрсетеді деп ойлаймыз . Аса ауыр салмақта Иван Дычкодан бөлек , Досжан Оспанов пен Руслан Мырсатаев бар . Олардан бөлек , жуырда Алматыда өткен Қазақстан чемпионаты барысында бір топ жалынды жастар дара талантымен оқшауланды . Солардың кемінде жартысы байрақты бәсекелерде жүлде алып жатса , жаман болмас еді . Ал 52 және 56 салмақ дәрежелерінде жағдай аса мәз емес . Әзірге елішілік жарыстарда топ жарып жүрген боксшылар арасынан халықаралық турнирлерде топ жаруға күш - қуаты жететін ешкімді көре алмай тұрмын . - Әңгімеңізге рақмет ! Солдаттың алғашқы ерлігі - бұл офицердің еркіне мойын ұсыну , бағыну . Офицердің алғашқы ерлігі - халықтың атынан , мемлекеттің атынан әмір ете білу . Аудан орталығы Булаев қаласы 1893 жылы құрылған , 1969 жылы қалалық статус алды . Булаевтан облыс орталығына дейiнгi қашықтық 106 километр . Біреуді кәпір деген адам , егер ол адам кәпір болмай шықса , айтқан сөзі өзіне қайтып , өзі кәпір болады . Екіншіден , көрмей , білмей тұрып , өзге адамды кінәлауды жала деп атайды . Супер иманды адам болсаңыз , ондай ұсақтыққа бармас едіңіз . Үшіншіден , отансүйгіш адам , отанның бірлікте , ынтымақта тыныштықта болғанын қалайды . Ал сіздінбасын жамандау арқылы Қазақстан мұсылмандарының орталығы , жиналар , бірлікке келер орталығы болуға тиісті ҚМДБ - ның абыройын төгіп жатырсыз . Ойлаңызшы , рас мұсылмандар әр тұста шашырап жүр . Олардың басын қосуға потенциалы бір жетсе , осы діни басқарма жетеді . Одан басқа ұйымды көріп тұрғаным жоқ . Біз азамттарды ҚМДБ - ның маңына топтасуға , соның айтқанымен , соның пәтуасымен жүруге насихаттасақ , діни алауыздық болмас еді . Ақырындар мүфтияттың да кей кемшліктері түзеліп , жұмысы алға жылжыр еді . Дәл қазір діни басқарманы жамандау дегенміз - мұсылмандардың ауызбірлігін қаламау , олардың басын біріктірмеу деген сөз . Сондықтан , отансүйгіш - коментші мырза , өз ойыңызша шындық айтып жатырмын деп ойлап отырсаңыз да , ҚМДБ - ның жұмысына көмектесуміз керек . Ескету : мен мүфтияттың қызметкері емеспін . Түк қатысым жоқ . Тек өз ойымды айтып жатырмын . Қүдай куә . Құжаттың түпнұсқасымен және көшірмесі салыстырып тексеру үшін тапсырылады , одан соң түпнұсқа өтініш берушіге қайтарылып беріледі . Қабылданудың әр түрлі сатыларындағы ( мемлекеттік органдарда келісу кезінде , Үкіметтің , Президент Әкімшілігінің және Парламенттің қарауы кезінде ) барлық әзірленген және әзірленіп жатқан заң жобалары бойынша электронды мәліметтер базасын құру жөнінде мәселе қарастырылып жатыр . Көрсетілген мәліметтер базасы қолда бар әрбір заң жобасы бойынша , оларды әзірлеу сәтінен бастап Парламентпен қабылдау және Мемлекет басшысына қол қоюға жолдауға дейін , егей - тегжейлі ақпаратты қамтитын болады . Биліктің біздің қызметімізге деген көзқарасы , осы жылдар ішінде басқа да көрсеткіштер негізінде анықталады . Біз құжатты түрде партиялық белсенділерді және облыстық « Алға ! » ( ДВК ) ХП жетекшілері мен серіктестерін атқарушы билік тарапынан еш негізсіз ( полиция , прокуратура , әкімдер мн әкімшілік қызметкерлері ) қудалаудың 137 мысалын тіркедік . Осы біздің « тіркелу » үстіндегі 1 000 күн ішінде 186 адам түрлі сатыдағы соттар тарапынан өздері жасамаған әрекеттері үшін , өз құқтары үшін тек оқып және естіп қана қоймай , оларды пайдаланғылары келгені үшін . 2010 жылғы әлем чемпионатын өткізуге тек Африка аймағының құрамалары мәліметтерін өткізді , ал 2014 жылы тек оңтүстікамерикалықтар . Бразилия әлем чемпионатын өткізуге мәлімдеме жасаған жалғыз құрама болғандықтан 2014 жылғы ӘЧ Бразилияда өтетін болды . Басқа мәліметтер түспегендіктен ФИФА қабылдаушы ел принципін қайта өзгертті : соңғы екі әлем чемпионаты өткен аймақта келесі ӘЧ қайтадан өткізілмейтін болды . Сөйтіп 2018 жылғы ӘЧ Африка мен Оңтүстік Америкада өткізілмейтін болды , ал 2002 - Оңтүстік Америка мен Еуропада өткізілмейді . Егер осы принцип өзгермесе 2026 жылы Еуропа мен Азияда өтпейтін болса , 2030 - да Азия өтпейді . Бұрынғы ұжымшар , кеңшар орта ­ лықтары шалғайда орналасса да , атап айтқанда , бұрынғы Көмекбаев кеңшары 140 шақырым , Қуаңдария 120 шақырым болса да дүкендерін сақтап , оларға тауар апарып , қай ­ тар ­ да дайындалған ауылшаруашылық өнімдерін алып кетеді . Дайындау жұмысының ауқымы кеңейе түсуде . Аудан орталығындағы темір жол тұйық ­ тамасындағы қойманы пайда ­ ла ­ нып , көмір , құрылыс материал ­ дарын әкеліп , бүкіл ауданды қамта ­ ма ­ сыз етуде . Қызметкерлер мен жұмысшылардың әлеуметтік жағ ­ дайы ұмыт қалған емес . Шаруашы ­ лық әдіспен жылына бір үй салып , жаңадан келген жас мамандарды пәтермен қамтамасыз етуде . Аудан орталығындағы бұрынғы универмаг , мейрамхана ғимараттарын жаңа талапқа сай күрделі жөндеуден өткізіп , сауда орталығы және бүкіл аудан той өткізетін орын іске қосылды . Барлығы 43 сауда нүктесі , 3 өндіріс орны , 10 дайындау пункт ­ тері жұмыс істейді . Ауылшаруашы ­ лық өнімдері мен дайындау жұмы ­ сын жолға қоюдың арқасында ет , сүт , көкөніс , картоп , тағы басқалар ­ мен бүкіл ауданды қамтамасыз етіп отырған жайы бар . ҚХР Сыртқы істер министрінің көмекшісі Чжан Чжицзюнь өз сөзінде , Шанхай ынтымақтастық ұйымының өткен 10 жылда қарқынды дамып , айтулы жетістіктерге қол жеткізе алғанын атап көрсетті . ШЫҰ аймақтағы қауіпсіздік пен тұрақтылықты қолдаудың және бірлесіп дамудың оңтайлы тетігін талдап жасады . Халықаралық сахнада белсенді әрекет етіп келеді . « . . . Батула Чинсанның бел баласы Тогоон тайшының нағашысы Элбэг хан . Шешесі Самар . Тогоонның шын есімі - Багуму . « Ойрод Моңғолдың тарихына қатысты шежіре » ( УБ , 2001 ІІ том ) атты еңбекте Тогоон тайшыны1438 ж . қайтыс болды » деген мәлімет береді . Ағаш немесе бұталы өсімдіктері бар далалы және шөлге айналған аудандарды , жартастарды мекендейді . А . Мұқан Қырғыз Республикасында өткен танымал жазушы Шыңғыс Айтматовтың 80 жылдық мерейтойына арналған « Арт - Ордо - ІІ » халықаралық театрлар фестивалінің сыншылар коллегиясына ( Бішкек қ . 2008 ж ) , « Ассалаумағалейкум - ІІ » атты Халықаралық қуыршақ театрларының фестивалінде сарапшылар алқасына ( Ақтөбе қ . , 2010 ж . ) , Т . Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясында өткен А . Тоқпановтың 95 жылдығына арналған республикалық « Студент жастар театр фестивалінде » ( Алматы қ . 2010 ж . ) әділқазылар алқасының мүшесі болды . Сонымен бірге Түркия Республикасында өткен ТҮРКСОЙ халықаралық ұйымының шақыруымен І - ші Ыстамбұл халықаралық опера фестиваліне қатысты ( Ыстамбұл қ . 2010 ж . ) . Қазақстан Театр қайраткерлер Одағының съезінде алқа мүшесіне сайланып осы Одақтың ұйымдастыруымен тұңғыш рет өткен өнерпаздарды « Еңлікгүл » сыйлығына ұсыну комиссиясына эксперті ретінде және қаржы саласы - 3 , 5 % ( ипотекалық несиелерді өтеу мерзімін ұзартуға , салық салуға , азаматтардың жекелеген санаттарына жеңілдік беруге , сондай - ақ Қазақстанның Кедендік одаққа кіруіне байланысты тамақ өнімдері , көпшілік сұранысқа ие тауарлар мен көлік бағасының өсуі мүмкін екендігіне қатысты ) . - ауданда мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыру мен қамтамасыз ету . - Бір сұрақ ту ­ ып отыр , жалған емшілер ­ ге қатыс ­ ты . Айтқаныңыз ­ дың бәрі жөн ғой , бірақ ха ­ лық емшілеріне ба ­ ратын жан ­ дарда « ал ­ да ­ нып қал ­ май ­ мын ба ? » де ­ ген қауіп тұра ­ ды . Ал ем ­ ха ­ наға ба ­ ратын ­ дарда мұндай қауіп аса бо ­ ла бер ­ мейтіні рас . Сон ­ да сіздіңше , еліміздегі емшілердің қан ­ ша пайызы ту ­ ра жол ­ да , ал қан ­ ша ­ сы жалған емшілер ? - 40 пайызы . Жалған емшілерді ай ­ та ­ мын . Осы 40 пайыз зи ­ ян , бізге , ақ жол ­ ды ту етіп ұстаған емшілер ­ ге тиіп жа ­ тыр . Қазақстан Республикасының Президенттігіне кандидат Ғ . Е . Қасымовтың сайлау қорының қаражатынан төленді . Қазақстан табиғи жағдайлары әр түрлі болып келетін орманды , далалы , таулы аймақтардан тұрады . Республика аймағында 6000 - ға жуық өсімдік түрлерін кездестіруге болады . Соның 500 түрінен дәрілік заттар алынады . Осынша байлықты игерумен бірге дәрілік өсімдіктерді зерттеудің , оны танып білудің маңызы зор . Ерте заманнан бері мал бағумен айналысқан көшпелі қазақ халқы шөптердің , жалпы өсімдіктердің емдік қасиеттерін ертеден білген . Әбу Насыр - Әл Фараби , Әбу - Әли Ибн - Сина , Беруни , Әл - Джуржани қазақ халық медицинасының дамуына әсіресе дәрілік өсімдіктерді тауып пайдалануына зор ықпал етті . Жер жүзіндегі дәрілердің 40 % - ы өсімдіктен дайындалады екен Қазіргі кезде шөппен емдеу фитотерапия , үй жағдайында кеңінен қолдануға мүмкіндік жеткілікті . Ол үшін " дәрісіз ем - домды " дәрілік өсімдіктен іздеуіміз керек . Бұған дәлел халық нақылы " Дана көптен шығады , дәрі шөптен шығады , " " Сенің денеңнің қуаты - өсімдіктің шырынында " деп медицинасы ілгері дамыған Қытай елінің дәрігері Шин НонШындығында өзіміз табиғат берген байлыққа көңіл аудара бермейміз . Емдік шөптер - үйіміздің жанында , бау - бақшамызда , жол бойларында кездесетін арам шөптер . Өсімдіктер сарқылмайтын қазына емес , сондықтан оларды орынды пайдаланып , қорғай білудің өмірдік маңызы зор . " Мың теңге тұратын дәрі дәл шарбағыңнын түбінде өсіп , тұр " . " Дәріміз ем - домды дәрілік өсімдіктерден іздейік " " Жергілікті жердің өсімдіктеріне мән берсек … " Біздің тұрып жатқан жерімізде дәрілік өсімдіктердің түрлерінің 60 % өседі . Оларға мынадай өсімдіктер жатады . Жабайы өсімдіктерден - жолжелкен , қалақай , жусан , жалбызтікен , сексеуіл , дәрілік түймедак , итбүлдірген , бақ - бақ , мия , адыраспан . Мәдени өсімдіктерден - капуста , сұлу сарымсақ , пияз , қарбыз , жүгері т . б . Соның ішіне адыраспан өсімдігіне жеке тоқталсам . Халық емінде адыраспанды әр түрлі ауруларға ем ретінде қолданған . Қазақтар бұл шөптің қайнатпасымен тері ауруларын да емдеген . Мал дәрігерлік саласында адыраспан тұнбасымен ботаның қотырын емдейді . Бір ескеретін жайт мал артық мөлшерде емделсе немесе адыраспанды жеп қойса улануы ықтимал . Адыраспан ертіндісі ауылшаруашылық зиякестерімен күресу үшін қолданылады . Ежелгі бояғыш өсімдік . Тұқымынан қызыл түске бояйтын әсіресе жүннен тоқылған бұйымдарды бояйтын бояу алынады . Туркияда ерте заманнан - ақ адыраспаннан қызыл бояу алып онымен ұлттық бас киімі - фесканы бояған . Ши тоқымасында әлі күнге дейін адыраспаннан жасалған бояуды пайдаланады . Тұқымда 14 - 16 % май бар , оны сабын қайнатуда және лак бояуын дайындауға пайдаланады . Түйе табандар тұқымдасы ежелгі аты - грек тілінде редапоп - рута , араб тілінде өсімдік деген мағынаны береді . Қазақстанда адыраспанның бір - ақ түрі өседі . Ол - кәдімгі адыраспа . Өсімдікке сипаттама . Көп жылдық , шөптектес түйе табандар тұқымдасына жататын жабайы өсімдік . Сабағы бұтақшалы . Тамыры діңгекті 2 - 3 м - ге дейін жетеді , жердің су қабатына тік орналасқан . Сабағының ұзындығы 30 - 80 см , жалаңаш жасыл түсті . Жапырақтары тілімделген , кезектесіп орналасқан , қысқа сырғалы терең 3 - 5 бөлікке бөлінген , етті өсімдік . Гүлі ақ және сары түсті , ірі жалғыз не үш гүлі сабаққа гүл табаны арқылы бекітілген . Тостағаншасы - бес , күлтесі бес бөлімді сары түсті , ұзындығы 1 , 5 - 2 см аталығы 15 . Жемісі қоңыр түсті , құрғақ , диаметрі 6 - 10 мм шар тәріздес , үш жеміс қалтасынан тұрады . Тұқымының түсі қоңыр немесе сарғыш қоңыр , ұзындығы 3 - 4 мм , . үш ұшты төбешік тәрізді . Мамыр , шілде айында гүлдейді , шілде - тамыз да піседі . Қатты хош исі бар . Топтанып өседі . Жеке ірі бұтақтарында 150 - ге дейін сабақтары болады . Өсімдіктің жер бетіне өсіп өнуі наурыз айының аяғы мен сәуір айында болады . Бүршіктенуі сәуір айында басталады , мүшелердің шығуы тамыз айында басталып , күзге үсік болғанда аяқталады . Өсімдікті дайындау . Дәрілік шикізат ретінде өсімдіктің өзі , тұқымы және тамыры пайдаланылады . Өсімдіктің шөбін гүлдеген кезде дайындайды , тамырдан жоғары жерінен кесіп алынады . Кептірер кезде темір шатыр астына көлеңкеге және ауа өтіп тұратын жерге кептіріледі . Сақтау мерзімі 2 жыл . Қауашағы ашыла бастағанда тұқымын тереді . Төбесі жабық жақсы ауа өтіп тұратындай жерде немесе күн астында кептіреді . Астына мата төсеп , сосын тұқымын шөбі мен қауызынан ажыратады . Өсімдіктің химиялық құрамы . Адыраспанның тұқымында 3 , 5 - 6 % алкалойд , 60 % гармалин , 30 % гармин және аз мөлшерде гармалол , пеганин ( вазицин ) мен дезоксивазицинон . Шөбінің құрамында 1 , 5 - 3 % алкалоид , 60 % пеганин және вазицинон бар . Және де аз мөлшерде : пеганидин , пегамин , дезоксипеганидин , пеганол табылды . Көп мөлшерде алкалоидты заттар бар , хиназалин мен индол . Тамырында 1 , 7 - 3 , 3 % , сабағында - 0 , 23 - 3 , 57 % , жапырағында - 1 , 07 - 4 , 96 % , гүлінде - 2 , 82 % , жемісінде 1 , 08 % , тұқымында2 , 38 - 4 , 59 % . Жас өсімдіктің тамырында алкалоидт зат 2 есе көп болады . Өсімдік өскен сайын жер асты бөліміндегі апкалоидты заттың мөлшері азаяды . Алкалоидты затты таза күйінде алу үшін бұл жағдайды ескеру керек . Тұқымында болғыш зат және 14 , 25 % майлы май болады . Сақталу жолы : шикізатты салмағы 20 кг - нан аспайтын қапқа салады . Сақтау мерзімі 2 жыл . Өсімдіктің фармакологиялық құрамы . Адыраспан дәрісі ( препарат ) қабыну ауруын басатын , зәр айдайтын , тер шығаратын , ішек құрттарын өлтіру үшін , орталық жүйке жүйесін қоздыру үшін қолданылады . Гармин және пеганин алкалоидын паркинсонизм , сал , қояншық ауруларын емдеу үшін қолданады . Гармин мен пеганиннің әсері қан қысымын көтереді , тыныс алуды жиілетеді , асқазанның , жүректің жұмысын баяулатады . Гармин препаратын көп мөлшерде қабылдаса безгек ауруына шалдығады . Пеганин гарминге қарағанда күштірек . Дәрілік құрамы . Пеганин гидрохлорид , дезоксинпегонина гидрохлорид ( таблетка және укол ретінде қолданады . ) . Тұнба . Өсімдіктің медицинада қолданылуы . Тұнба ретінде ішкі мүшелерге суық тигенде , малярия , лихорадка , мерез ауруларына пайдаланады , ал шөптің ваннасы буын ауруына және қышыма мен тері ауруларына қолданылады . Шөптің тұнбасымен ірі қара малдардың қотырын мал дәрігерлері емдеген . Әсіресе ботаның қотырын . Шөптің қайнатпасын невростении және қояншық ауруларына қарсы ішкізеді . Ал қызыл иек ауырғанда шөптің қайнатпасымен ауызды шаяды . Ауғаныстанда адыраспан түтінімен сал ауруларын емдейді , ал жапырағынан ісікке таңатын булама жасайды . Тұқымның қайнатпасымен демікпені емдейді . Зәр қуалайтын қасиеті бар . Үндістанда жақында ғана адыраспанды ішек құртқа қарсы инсекцидтік құрал ретінде және аборт жасау үшін қолданады . Кавказда адыраспанның жаңадан жасалған шырынын іш ауруының алғашқы стадиясын емдеу үшін береді . Көз нашар көрсе адыраспан ды балмен , шараппен , фенхель шырынымен және тауық өтімен араластырып ем ретінде қолданған . Буындарға суық тигенде ауырған жерге жағады . Бұл өсімдікті 1928 жылдан бері дәрі - дәрмекке пайдаланып келеді . Мұны жүйке және сал ауруына қарсы қолданады . Адыраспаннан жасалған гормалин алкалоиды әсері жағынан банистерин алкалоидынан асып түседі . Ол энцефалиттің шығуы салдарынан болған ауруды және жүйке жүйесінің бір қатар басқа да ауруларын емдегенде жақсы нәтиже береді . Бұл гармалин алкалоидын қолданғанда қан қысымын жоғарылатады , тыныс алуын жиілетеді , жүректің , ішектің , жатырдың бұлшықетін демадырады . Шөптің тұнбасы : 1 стакан қайнатылған суға 1 үлкен қасық адыраспан шөбін салып 30 мин қойып қою , дәкемен сүзіп алу . Бір қасық дайындалған ертіндіні күніне 2 - 3 рет суық тигенде және малярия ауруына қолданылады . Тұқымынан " Дезоксипеганин гидрохлорид " деген препарат алынады . Бұл препарат мононеврит , неврит , полиневрит , және миазтенид ауруларын емдеу үшін қолданылады . Қарсы көрсеткіштері : Адыраспан өсімдігі - улы . Өсімдіктің таралатын жері . Шөл , шөлейт , жайылымды жерде , тасты аймақта , құмды өзен мен көл жағасында , жақын ауыл аймақтарда , жол жағасында , үй маңында өседі . Ресейдің Еуропалық бөлімінің оңтүстік аймағында , Батыс Сібірде , Кавказда , Орта Азияда , Украинада , Оңтүстік Қазақстанда , соның ішінде Жамбыл облысының Т . Рысқұлов ауданында жиі кездеседі . Халықтық емдеу жолдары . Адыраспанды жазда немесе күзде жинап жаңа күйінде немесе турап кептіріп дайындайды . Тұқымын піскенде жинап алады . Қасиетті уы бар , өкпені тазалап , жөтелді басады , уытты қайтарады . Басты ем болатын түрі және әзірлеу тәсілі . 1 . Сабағы мен жапырағын қайнатып өлшем бойынша ішсе талма , сал ауруы , ұмытшақтық , суықтан ми қабыну , тарамыс ауруына ем болады . 2 . Құстыруға , сабағымен жапырағынан 30 грамм шаншып , 120 мг суға қайнатып шырынын сүзіп алып 90 грамм бал , 60 грамм күнжіт майымен араластырып ішкізсе дереу құстырады . 3 . Бастың созылмалы ауруына талмаға , 50 грамм шөбін 05 литр қызыл араққа қайнатып күніне 30 грамм нан бір ай ішсе жақсы нәтиже береді . 4 . Ревматизм ауруларына , күніне 4 - 6 грамм 15 күн ішсе ауруды басады . Оған зығыр тұқымын қосып жалғастырып ішсе демікпені басады . 5 . Тіс ауруына , адыраспанның шөбімен ыстаса , тістің қақсап ауырғаны басылады . 6 . Буынның қабынуына жас сабағын жапырағымен лайықты мөлшерде жаншып , буынға тартады . Дайындау мөлшері . Сабағы жапырағынан қажетіне қарай 4 - 8 грамм тұқымынан 01 - 03 грамм дайындалады . 1 . Тұндырма жасау . 1 ас қасық үгітілген құрғақ шөпті 1 стакан ыстық қайнап тұрған суға 1 - 5 минут салып жабық ыдыста тұндырады . Оны 45 минут суытып сүзіп алған соң пайдаланады . 1 ас қасықты 3 - 4 рет тамақ алдында ішеді . Ал , халық ішінде дәріні таң атарда ішеді . 2 . Қайнатпа жасау . 1 ас қасық үгітілген құрғақ шөпті 1 стакан салқын суға 1 - 3 сағат ұстап сонан - соң шамалы отқа 30 минут жабық сырлы ыдыста бұқтырып қайнатады . 10 минут суығаннан кейін дәке арқылы сүзеді де 1 ас қасық пен 30 - 4 рет тамақ алдында ішеді . Адыраспан - киелі өсімдік . Адыраспан өсімдігіне ерте кезде біздің ата - бабаларымыз ерекше көңіл бөлген . Бұл өсімдікті киелі өсімдік деп санаған . Үйдің босағасына іліп қойған . Үйді осы өсімдіктің түтінімен ыстаған . Өсімдіктің тұқымы пісіп жетілгенде оны жұлып алу үшін мынандай жағдайларға қатты көңіл бөлген : 1 . Адам таза болуы керек . 2 . Ер адам жұлады , әйел адамға жұлуға болмайды . 3 . Жұлар алдында мына сөздерді айтуы қажет екен : Биссимилллахир рахманир рахим , Мен келдім әр нәрсеге әулие адыраспан Атыңды қойған екен Омар , Оспан Биссимиллахир рахманир рахим . Алматыда желтоқсанның 12 - сі күні Республика сарайында " Шығыс жұлдыздары " өнер фестивалі өтеді . Бұл шара Невада - Семей қозғалысының 20 жылдығы мен Желтоқсан көтерілісінің 23 жылдығына арналып отыр . СХФО мемлекеттiк кәсiпорын ретiнде қазiргi кездегi өзара алшақтап кеткен фармация , биология , химия , медицина саласындағы ғылыми кадрлар мен олар жасаған ғылыми бағыттарды сақтап қалу және бiрiктiру мақсатында құрылады . Ғылыми эксперименттен бастап өндiрiске енгiзуге дейiнгi жаңа дәрi - дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi жұмыстарды ( эксперименттiк зерттеулер , клиникаға дейiнгi сынақтар , нормативтiк - техникалық құжаттамалар жасау , тiркеу , жартылай өнеркәсiптiк технологиясын жасау , өндiрiске енгiзу ) үйлестiру орталықтың негiзгi мiндетiне айналады . Бұл жерде ғылыми әлеуеттi дәстүрлi субстанциялар мен дәрiлiк заттар өндiрiсiн шапшаң iске қосуға шоғырландыру ерекше маңызды . Қаржыландыру кезiнде түпкiлiктi нәтижеге - жаңа дәрi - дәрмек препараттарын жасау мен олардың өндiрiсiн ұйымдастыруға анағұрлым жақын отандық түпнұсқалық жұмыстарға басымдық берген дұрыс . Орталық қызметiнде маркетингтiк және техникалық - экономикалық зерттеулер жүргiзуге , фармацевтiк ғылым мен өнеркәсiп дамуының қысқа және ұзақ мерзiмдiк болжамдарын жасауға баса көңiл бөлiнедi . Алынған мәлiметтердiң негiзiнде салалық қолданбалы ғылымды қаржыландыру жоспарланады . Аңдар : қасқыр , түлкі , борсық , марал , сібір тау текесі , елік , қабан , суыр және т . б . Қазақстанның Қызық Кітабына енген сирек кездесетін жануарлар : тянь - шань қоңыр аюы , тянь - шан тау архары , тас тас сусары , ортаазиялық су қамасы , түркістандық сілеусін , ақ барыс . Құстар : алпілік ұзақ , сақалтай , құр , қаршыға үкі , орманды байғыз , кеклік , балқарағай торғайы , үш ашалы тоқылдақ , қайшыауыз торғай , барылдақ торғай , сазан және т . б . Сирек және жойылып бара жатқан түрге гималайлық ұлар жатады . Қазақстанның Қызық Кітабына енген түрлер бүркіт , сақалтай , көкқұс . Сайтқа қол жетімді тамақ түрлерінен дайындалатын қарапайым болса да , дәмді , әрі сәнді тағам рецептілерін жинақтау ойымызда бар . Бір қарағанда елеусіз аспаздық тәсіл , дәстүрлі тағамды түрлендіріп , отбасы мүшелері мен қонақтарыңыздың қошеметіне бөлендіре алады . 2010 жылы 3 - 6 шілде сағ . 11 . 00 Астаналық саябақта « Мыңжылдықтар тоғысындағы Астана » көшпелілер өркениетінің фестивалі өткізіледі . Астананың 10 жылдығына орай ұйымдастырылған аталмыш фестиваль көпшілік тарапынан қызығушылық туғызып , мереке күндері барша қала тұрғындарының назарын аудартқан еді . Сондықтан аталмыш шараны ұйымдастырушылар бұл фестивальді жыл сайын өткізуді дәстүрге айналдырған . Фестиваль көшпелілер өркениетінің ерекшеліктерін , қала мен дала мәдениеті , кешегі мен бүгінгі сынды қарама - қайшылықтардың бірлігін тамаша үйлестіре білді . Биылғы жылы фестиваль бағдарламасына « Көне қала - Бұзоқ » , « Қымыз орталығы » , « Әзіл - оспақ сайысы » , « Алтыбақан » аясындағы жастар кеші » және басқа да жаңа мерекелік шаралар қосылды . Фестивальдің басты мақсаты - көшпелілердің тұрмыс салтын көрсетіп , қазақтың ұлттық мәдениетін қадірлеп - қастерлеуге негізделген . Осы көріністі дүниеге әкелу үшін астаналық саябақ үш күнге бұрнағы жылдары бүгінгі Астананың жерінде орналасқан көне Бұзоқ қалашығының көшірмесіне айналады . Саябақтың ішіне жағалай киіз үй тігіле ауылдар қоныстанады . Фестивальға келген қала қонақтары мен тұрғындар көшпелі мәдениеттің туындыларымен , ұлттық бұйымдармен танысып , саятшылық өнердің қыр - сырына үңіліп әрі цирк әртістерінің қойылымдарын тамашалай алады . Фестиваль бағдарламасы әрбір қатысушыны көне қалаға үйіріп әкететіндей әсерлі болуға құрылған . Үш күнге созылатын фестиваль қызықты шараларға қанық . Осы күндері хан шатыры пошымында көтерілген басты сахналық алаңда дәулескер күйшілер түрік әуендерін күмбірлетеді . Бағдарлама аясына « Көшпенділер көкжиегі » деген атпен , ақындар айтысы енгізілген . 1 - орын Жақсылық Пазылбек , Нұрсұлтан Ахметов , Ильяс Рахат пен Әділет Есімов . Еуроатлантикалық және Еуразиялық қоғамдастық қауіпсіздігінің ұзақ мерзімді жоспарын жасаудың дәл өзінен мен " Хельсинки рухына " жаңаша жарқын кел ­ бет пен қуат беретін " Астана рухы ­ ның " квинтэссенциясын көріп отырмын . ҚР Премьер - министрі Кәрім Мәсімов малайзиялық « Petronas » компаниясының басшысы Дато Шамсул Азхар Аббасты қабылдады ( Dato ' Shamsul Azhar Abbas ) . - Дербестік пен біліктіліктің жетіспеушілігі . Сонымен қатар жағымпаздықтың , жалтақтықтың тым белең алуы . Ең үлкен қасірет көбінесе саланы іскерлігі мен біліктілігінен гөрі билік басындағы жерлестеріне немесе таныс сыбайластарына сүйенген дарынсыздардың басқаратындығы . Мемлекет пен үкіметке оппозиция іспетті жұмыс істеп , қоғамдық мүддені ғана ұстанудың орнына биліктің құлақ кесті құлына айналып отырғандығы - қазақтілді баспасөздің дерті ғана емес , қасіреті . 2004 жылы « Шабыт » халықаралық фестивалінде редакторымыз Ғалымжан Бәйімбет жеңімпаз атанды . Малайзияда білім алу жөнінде көрші блогтардың бірінен әдемі бір ойды кезіктіремін деп ойламаппын . Белгілі блогшы Құдайберген өзінің блогында Алматыда өткен Білім беру көрмесіне қатысқанын хабарлапты . Алған әсерімен бөлісе келіп мынадай қызық ой айтады : 3 . Суды бақылау мен есепке алуды нормативтiк - техникалық , санитарлық - эпидемиологиялық және метрологиялық қамтамасыз ету талаптары Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен әзiрленедi , келiсiледi және бекiтiледi . - Елбасы Жолдауында ауыл тұрғындары үшін меди ­ циналық көмектің қолжетімділігін кеңейтуге айрықша көңіл бөлінген . Былтыр осы мақсатта мамандандырылған емдеу - диагнос ­ ти ­ калық « Денсаулық » пойызы қызмет көрсеткен болатын . Биыл Елбасының тікелей тапсырмасымен « Жәрдем » пойызы жолға шықты . Аталған пойыз Ақтөбе облысында екі апта бойы медициналық қызмет көрсетті . Нәтижесінде , 8200 - ге жуық науқас тексеруден өтті . Оның 640 - ы балалар , - деді министр . Елбасы халыққа Жолдауында еліміздің ет экспортын 2016 жылға дейін 60 мың тоннаға жеткізу . . . Толығымен . . . Қазақстан Компартиясы Шелек аудандық комитетінің идеология бөлімінің нұсқаушысы , балалар мен жасөспірімдер шығармашылығы үйінде үйірме жетекшісі , Армияға , авиация мен флотқа жәрдемдесу жөнiндегi ерiктi қоғам ( ДОСААФ ) спорт - техникалық клубының оқытушысы қызметтерін атқарған . 1992 - 2005 жылдары - Шелек аудандық әкімшілігі ұйымдастыру бөлімінің референті , Шелек аудандық әкімдігі аппараты ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі , Алматы қаласы Бостандық ауданы әкімдігі ішкі саясат бөлімінің бас маманы , Алматы қаласы әкімдігі денсаулық сақтау және тұрғындарды әлеуметтік қорғау бөлімінің бас маманы , Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімдігінің аппарат басшысы , ішкі саясат департаменті директорының орынбасары , Алматы қаласы әкіміне қарасты Ақпараттық - талдау орталығының директоры . 2005 - 2008 жылдары - Шығыс Қазақстан облыстық ішкі саясат департаментінің директоры , « Восточный Медиа Экспресс » ЖШС - нің директоры , « Нұр Отан » ХДП - сы орталық аппараты саяси жұмыс бөлімінің меңгерушісі . Қазіргі қызметінде - 2008 жылдың маусым айынан . Б . В . Щербаков 20 жылдан астам уақыт бойы жас натуралистердің облыстық станциясының зоологиялық кружогына жетекшілік жасады . Ол жас юннаттармен бірге Кенді Алтай өңіріне жасаған саяхаттары мен зоологиялық экспедициялары жайында , ғажайып өлкенің әсем де , көрікті табиғаты жайында « Тропа длиною в год » ( 1985ж . ) деп аталатын кітабында әңгімелейді . Қазақ елі бұл кезде көкпарға тартуға дайындалған серке тәрізді еді . Жан - жағынан анталаған қай жауының тақымында кетеді ? әлде өзара қырылысқан хан , сұлтандар қанын сорғалатып , біреуі - аяғын , біреуі - қолын , біреуі - басын қанжығаларына байлап әкете ме , кім білсін ? Ел басына төнгелі келе жатқан мұндай ауыр кезеңді дұрыс ұғып , терең болжап , болашақ тарихы мен тағдырының төрт жағынан бірдей соққалы тұрған сұрапылдан халқын құтқарар кімі бар ? Мұндай жанталаста халық алдыңғы шепке ең алдыменен өзінің тәжірибесін , ақыл - парасатын , табандылығын салуға тиісті . Өйткені қазақ елін көкпар етіп ала қашуға дайындалып жатқан ең бірінші қасы оған айқын еді . Шыңғысхан құрған монғол хандығының ғұмыры екі жүз жылға жетпеді . Бір кездегі ұлы көшпелі мемлекет - Қарақұрым ордасы Құбылайдың тұсында Пекинге көшісімен - ақ монғол хандығы делінуден қалды . Құбылайдан кейінгі Қытай боғдыхандары енді өздерін Шыңғыс мұрагерлері санап , монғолдың атамекен көне қонысы түгіл , « Бар әлемді тітіретуші » жирен сақалды ханның жаулап алған жерлерін де бауырларына басқысы келді . Бұлар енді бір кезде ұлы Қытай империясын Шыңғысханның күшпен жаулап алғанын , оның көп шаһарларын тып - типыл етіп қиратып , егістік даласын малға жайылым еткісі келгенін ұмытты . Ал монғол жеріндегі ұлы Қарақұрым хандығы да бөлшектене бастады . Өзара қырқыс , жанжал бір жағынан , күнгей үрдісінде пайда болған манчжур хандарының ұзақ жылғы ұрыстары екінші жағынан берекесін алып , бұлардың бұрынғыдай іргелі ел болып отыруына мүмкіндік бермеді . Оның үстіне негізгі кәсібі мал бағу болған , әр аулы әр бөлек қонған монғол шонжарларына қыс - қыстау , жаз - жайлау жетпей , елге қоныс , малға өріс тапшылығы тағы бір пәле болды . Әсіресе батыс монғол тайпалары - Чорас , Ойрат , Торғауыт , Төлеуіт рулары Қытай боғдыхандарының тегеурініне шыдай алмай атамекен қоныстарын тастап , жер іздеп босып кеткен . Бір бөлегі Сібір жеріне , қалғаны Ертіс бойына , Тарбағатай тауына қарай ойысты . Қалмақ аталған бір бөлегі жер іздеп , көше - көше тіпті Еділдің төменгі сағасына өтіп кетіп , Айдархан ( Астрахань ) маңайында көшпелі аймақ боп тұрып қалды . Батысқа қарай ығысқан бұл елдерді Қытай боғдыхандары Сібірге , қазақ жеріне және Орта Азияға өзінің ықпалын жүргізудегі алдыңғы шебі деп санады . Ал бұл зұлымдық саясатқа көнгісі келмей , өздеріне қарсы шыққан кей қонтайшыларды ауыл - аймағымен , бала - шағасына дейін қалдырмай қырып тастап отырды . Енді Қытай зардабынан қорыққан жұрт ойысып кеп , Тарбағатай тауын , Іле өзенінің сағасын , Жайсан ( Зайсан ) көлінің өңірін мекендеді . Осы арада олар аман қалған руларын жинап көшпелі мемлекет - Жоңғар хандығын құрған . Бір мың алты жүз отыз төртінші жылы бұл хандықтың қонтайшысы боп Хара - Хұла батырдың баласы Батур сайланған . Бұл қонтайшының маңына енді Енисей , Ертіс өзендерінің жағасын жайлаған монғолдың басқа да ұсақ рулары жинала бастады . Өстіп Жоңғар хандығы үлкен күшке айналған . Ол өзінің ордасын Зайсан көлінің жағасына көшірген . Дәл қасында пайда бола қалған көшпелі жауынгер мемлекетке Қытай саясатшылары енді қобалжи қарады . . . Батур қонтайшы өзі өлгенше орыс патшаларымен тату бола отырып , Жоңғар хандығын күшейтуді арман етті . Батур негізгі саясатын Қытай боғдыхандарының ақылымен Оңтүстік Сібір мен қазақ жерін алуға құрды . Алдымен ол Тәуекел ханмен , соңынан Есім ханмен сан айқасты , бірақ дегеніне жете алмады . Батур өлгеннен кейін оның орнын үлкен ұлы Сэнгэ , содан кейін кіші баласы Қалден басты . Қалден Қытай императорының жарлығы бойынша осы кезде бас көтеріп ереуілге шыққан , өздерімен қандас Шығыс Монғолияның орта шарқы руларын аямай қырды . Бұл ара енді құлазыған қу далаға айналды . Сөйтсе де , жоңғардың қарақұрым боп өсіп келе жатқан мал басына жайылым тағы таршылық етті . Сонда барып Қалден Бошұқты Жоңғар хандығын Қалқа өңірін қосып алып , кеңейтпек болды . Осы саясатпен ол қонтайшы ордасын Іле өзенінің жағасына Тувадағы Хемчик өзенінің бойына , соңынан Қобда өзенінің төменгі сағасына көшірді . Бұл кезде Жоңғар хандығына Тибет , Енисей өзенінің өңіріндегі 9 . Орны толмас жан еді ( ҚР еңбек сіңірген кітапханашысы Н . Қ . Дәулетованың өмірі мен қызметі ) . Қапам қорым ; Бозашы түбегінде , Қияқты маңында екендігі ғана белгілі , нақты мәлімет жоқ , тек үзінді - Тұщықұдықтан шығып , Қияқты арқылы Кәрі деген жерге баратын болып жолымыз түсті . . . Қияқтыдан шыққан соң Қапам деген қауымға соғып , дұға оқыдық . Кезең Қор қызметіне елеулі ықпал еткен заңдар , жарлықтар мен қаулылар қабылдануымен сипатталады . Енді түсінікті болу үшін та ­ қы ­ рып ­ ты тарқатайық . Аталмыш бағ ­ ­ дар ­ ­ ламада материалдық жағ ­ дайы мен мансабы бір басына же ­ тіп - ар ­ тылатын жасы келген қыз - ке ­ лін ­ шектердің өзім , тек өзім үшін ( есеп ­ пен ) некесіз бала туып ала ­ мын дейтін өзімшілдер жай ­ ында әң ­ гіме қозғалды . Өмір ­ де отбасы құ ­ руда жолы болмаған осы тағ ­ дыр ­ лас отырып қалған қыз - ке ­ лін ­ шек ­ тер ана атанып , бала емізу ба ­ қытын сезіну үшін осын ­ дай қа ­ дам жасайды екен . ( Ана атанудан гөрі , қартайғанда жалғыз қалудан қо ­ рыққандықтан деген дұрыс шы ­ ғар . авт ) . Болашақ баласының әке ­ сін алдын - ала өзі таңдап , оған ой ­ ын ашып айтып , некесіз қа ­ рым - қатынасқа түседі . Алайда әл ­ гі жігітке « балам бар деп атаушы да , іздеуші де болма » деп шарт қоя ­ ды . Өйткені оның материал ­ дық көмегіне де , әкелік алақанына да зәру емес . Сосын нәресте дү ­ ни ­ еге келген соң , оны өз фа ­ ми ­ лия ­ сына жаздырып ала ­ ды . Егер бала есейгенде әкесін із ­ деп жатса , оның да жарасы же ­ ңіл екен . Оған « Сенің әкең жоқ , ол туралы сұ ­ рау ­ шы болма ! » яки « Сен ХХІ ға ­ сыр ­ да өмір сүріп жатырсың , мұн ­ дай майда - шүйде нәрселерге мән бер ­ ме » деп түсіндіре салады - мыс . Ба ­ ла да оны тез түсіне қойып , өз күн ­ де ­ лі ­ гіндегі « әке » деген тарауды мүл ­ дем ашпайды - мыс . Сондай - ақ мұндайлардың кей ­ ­ біреуі көңілдес іздеп , басын тау ­ ға да , тасқа да ұрмай - ақ , жа ­ сан ­ ды ұрықтандыру әдісіне жү ­ гі ­ не ­ ді екен . Оның да шарты бар . До ­ нор болар ер азаматтың тек сырт ­ қы түр - сипаты ғана көрсе ­ ті ­ ліп , аты - жөні , тегі мен мекен - жайы және қай өлкеден екендігі жай ­ ында ақпарат берілмейді . Яғ ­ ни мұндай жағдайда әйел кім ­ нен бала көтергенін және бала әке ­ ­ сінің кім екенін өмірбақи бі ­ ле ал ­ май кетеді деген сөз . Бі ­ рақ , бұ ­ дан да маңыздырақ бір гәп бар . Ол гәп ­ ті соңына қалдыра тұрсақ . . . Ендеше , бүгінгі қо ­ ғам ­ ның өзек ­ ті мәселелерінің біріне ай ­ нал ­ ған жиіркенішті қылықтың үй ­ ­ реншікті тұстарын жеке - жеке тал ­ ­ дасақ . Мақалаға қойған атауым - жария түрде ойнас жасауды мақ ­ ­ тан тұтқан қаракөздеріміздің « жа ­ ­ найқайынан » ұққаным һәм тү ­ й ­ ­ генім . Жуырда Семей қаласында « Ана тілдің айбары » белгісінің иегері , облыстағы « Қазақ тілі » қоғамының негізін қалаған Бәтташ Сыдықұлының туғанына 80 жыл толуына арналған жоғары оқу орындарында оқитын өзге ұлт өкілдері болып табылатын . . . Қостанай облысы маслихатының 2008 жылдың 11 маусымындағы № 114 шешімі . - Шырайлы сұхбатыңызға көп рахмет ! Мерекеңіз құтты болып , сіз арқылы аналарымызға , сүйіктілеріміз бен қыздарымызға зор денсаулық , қуаныш пен бақыт тілеймін ! Және олардың « тыныштығын бұзу » қымбат ­ қа түсеті ­ нін де біледі . Өз күнін өзі көруге дағдыланған « Шаңырақ ­ тағы » жерге қатысты оқиға , Алматы мен Астана ­ дағы ірі - ірі базардағы ереуіл ­ дер нені білдіреді деп ойлайсыз ? Осы шараға келген Мәдениет министрі Мұхтар Құл - Мұхам ­ мед жастар алдында сөз сөйледі . 3 . 1 . 10 . Қазақстан Республикасы заңнамалық актілерінде қарастырылған басқа да құқықтарды жүзеге асыруға . 09 . 11 . 2010 Елші Ж . Түймебаев Түркия басшылығымен танысу - кездесулер шеңберінде СІМ - де Түркия Республикасы сыртқы істер министрлігінің бас директоры Еркул Сюпханмен ( Süphan Erkula ) кездесті . Кездесу кезінде тараптар Қазақстан мен Түркия арасындағы қатынастардың жаңа деңгейге шыққанымен келісті , сондай - ақ қатынастарды жандандыруға бағытталған жобаларға баға берді . Бүгінде әлемде 300 миллион адам демікпемен ауырады . Ол көбіне нашар экологияның салдарынан пайда болады . Бұл жерде де өзіміз эконо ­ ми ­ калық және әлеуметтік жаңғыру мәселелерінде қолданып жүрген ­ дер ­ ге сәйкес инновациялық көз ­ қарас қажет . 10 ) инвестициялық бағдарламаларды әзiрлеген кезде еңбек рыногындағы ахуалды ескере отырып , қосымша жұмыс орындарын ашуды көздейтiн бағдарламаларын әзiрлейдi және бекiтедi . ТМД Парламентаралық ассамблеясы Кеңесінің бас хатшысының хабарлауынша , Ассамблеяға қатысушы мемлекеттердің парламент төрағалары қатысатын бұл бас қосуда Санкт - Петербург қаласына , оның тарихтағы роліне , және Достастық мемлекеттерінің экономикасы мен мәдениетіне қатысты мәселелерге баса назар аударылады . Осы орайда естеріңізге сала кетсек , дәл осы ТМД Парламентаралық ассамблеясы 2003 - жылды ТМД елдеріндегі Санкт - Петербург жылы деп жариялауға мұрындық болғаны белгілі . - Компьютеріңізден үш - төрт бет қағаз шығарып алсам қалай болар екен ? 65 жыл бұрын ( 1945 ) Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты , саясаттану ғылымының докторы , Төтенше және Өкілетті Елші , Қазақстан Республикасы Дипломатиялық қызметіне еңбек сіңірген қайраткер , « Алтын Самұрық » сыйлығының иегері СҰЛТАНОВ Қуаныш Сұлтанұлы дүниеге келді . Ж . Молдағалиев атындағы Батыс Қазақстан облыстық ғылыми - әмбебап кітапханасында 27 мамыр күні Қазақстан кәрістері Ассоциациясы кеңесінің мүшесі , Орал қалалық « Нұр Отан » ХДП филиалының жауапты қызметкері Анатолий Петрович Кимнің « Корейцы в Приуралье » атты « Дастан » баспасынан шыққан кітабының тұсау кесері өткізіледі . Толы & # 1171ырақ > > > Мiржақып ел ішіндегі кемшіліктерді әшкерелей отырып , халқына одан арылудың жолын көрсетеді . Өзінің " Шәкірт " , " Насихат ғумумия " тәрізді бірқатар өлеңдерінде өнер мен білім жинаудың пайдасын бipiншi кезекке қояды . Tіпті адамгершіліктің өзі білімнен , оқудан басталады деген ой айтады . Мұндай дағдарыстарды бастан ке ­ шіргендердің тәжірибесі не дейді ? 70 - 80 жылдары Германия , Франция , Швеция , АҚШ елдері азық - түлік қауіпсіздігіне бағытталған шаралардың ең бастысы ретінде фермерлердің құқығын ерекше қорғайтын заңдар қабылдаған болатын . Қазіргі кезде АҚШ - та азық - түлікпен қамтамасыз ету бағытында ауыл шаруа ­ шылығына арналған ондаған бағдар ­ лама бойынша жыл сайын 35 - 40 млрд доллар бөлінетін көрінеді ! оппозиция органының ішіндегі он бес адамның бірімін . Сол он Біздің көз алдымызда ЕҚЫҰ - ның жаңа дәуірін бастауға - Еуро - Атлантика мен Еуразия кеңістігінде біртұтас және бөлінбес қауіпсіз ­ діктің шынайы қоғамдастығын қалыптастыруға ұжымдық күш - жігердің бірлесуінің өрнек - нақыштары өріліп жатты . Біздің елде Ислам мен Христиан дінінің Православие тармағы санғасырлық тарихқа ие , оларды халықгың көп бөлігі ұстанады . Әсiресе , Бүкiлқазақстандық II Кеңестiң тұсында өткiзiлген қазақ өкiлдерiнiң дербес мәжiлiсi Қазақстанның саяси өмiрiндегi үлкен оқиға болды . Мұнда тек идеологиялық тартыс қана шарықтау шегiне жетiп қойған жоқ , сонымен қатар қазақ ұлтының тағдыры да талқыға түстi . Қазақстан Орталық Атқару Комитетiндегi қазақ қайраткерлерi , оның iшiнде барлық мемлекеттiк iстi үйлестiрiп отыратын жауапты саяси хатшы Мұхтар Омарханұлы Әуезов те С . Сәдуақасовтың бағытын ұстанды . Текетірестік 3453 теңгеден басталғаннан бері ( « Павлодарлифттің » мені сотқа берген сомасы ) қарызым қазіргі уақытта 6 мың теңгеден асты . Түбіртек тек маусым айында ғана 2 тілде келді . Оларға сол кезде қоңырау шалып : « Енді менен жазылған жағдайларға байланысты кешірім сұраңыздар ( дұрысы мемлекеттен кешірім сұрау керек болса да ) , содан кейін мен 3453 теңге қарызымды , сосын қазақша түбіртек келген айдан бастап төлеймін » , - дегенімде , тұтқаны тастай салды . Кешірімнің орнына , осыдан 2 - 3 күн бұрын сотқа береміз деген қағазы келді , қайтадан тек орыс тілінде ! - Ал , сіз қызмет атқарып отырған Спорт және туризм академиясында қандай өзгерістер бар ? Бірінші бо ­ лып « Қазақстан » спорт сарайының мұз айдынына шыққан Қырғызстан мен Тайланд құрамалары арасындағы матч 15 : 4 есебімен Алатау ­ дың ар жағындағы ағайындар ­ дың пай ­ да ­ сына шешілді . Көрермен ­ дерге ең нәтижелі ойыншы ретінде төрт рет көзге түскен Азамат Шидеринов таныл ­ са , Артем Колобов хет - трик орындады . Мұрағат деректерінде Абылай сұлтан 1737 жылдардан бастап кездесе бастайды . Бұл кезеңде орыс патшасының Азия бағытындағы ашық саясаты қазақтарға ғана емес , сонымен бірге белгілі бір дәрежеде қазақтарға үнемі қауіп төндірген башқұрттардың өздеріне де секем алдырып , Ресейге қарсы кезекті ұлт - азат ­ тық күресі жанданып жатқан болатын . Отарлық қамытты мәңгілік кимеу үшін , « орыс ­ тардың башқұрттарды талқандап , үлкендерін өлтіріп , жастарын солдатқа алып , балаларын шоқын ­ дыру ­ ды бастағандығын » алға тартқан 40 башқұрт елшісі 1737 жылы 30 сәуірде Әбіл ­ мәмбет сұлтанға келген . Көп ұзамай башқұрт елшілері Әбілқайыр мен Сәмеке хандарға , маусым айында Абылай сұлтанға да жетеді . 1737 жылы тамызда Ноғай жолының башқұрт ­ тары Әбілмәмбетке жолығып , Абылай сұлтан ­ ды өздеріне хан ретінде тағайындауын сұрады ( РМКАМ . 248 қ . , 17 т . , 1164 кітап , 769п . ) . Сөйтіп , осы жылы Абылайдың атағы қазақтан асып башқұртқа жеткен . Абылай башқұрттарға бармағанымен , оларды қазақ руларына қабыл ­ дауға шешім қабылдады . Содан башқұрттардың бірнеше жүздеген түтіндері қоңырат , керей рулары арасына көшкен . Әбілмәмбеттің өзі ұлысы 45 башқұрт түтінін қабылдаған . Кейін Абылай башқұрт елшілерін ертіп , « келісімге келіп , ортақ шешім қабылдау үшін » Әбілқайыр ордасына аттанған . Бірақ Әбілқайыр бұл мезгілде , яғни 1737 жылы 12 тамызда Орынборға кеткен болатын ( РМКАМ 248 қ . , 17 т . , 1164 кітап , 759 п . ) . Патша өкіметі Әбілқайыр ханды башқұрттарға қарсы айдап салуға тырысқаны ­ мен , туысқан халықтар тіл табыса білді . Баш ­ құрттар Әбілқайырды хан ретінде мойындап , башқұрт қызына үйлендірді . 1738 жылы көк ­ темде орыс аманатындағы Ералы сұлтанды боса ­ туға бағытталған бірлескен шаралар қолға алын ­ ды . Содан башқұртқа Күшік хан , Бұл ­ қайыр , Абылай сұлтандар , өзге де қазақ батыр ­ лары бастаған 30 мың қол келіп жеткен ( ОрОММ . 2 қ . , 1 т . , 4 іс , 9 п . ) 1738 жылдың наурызынан бастап Әбілқайыр қазақ , башқұрт халықтары аты ­ нан сөйлеп , шекарадағы орыс қорғандары ­ нан олар ­ дың сауда - саттығына кедергі жасамау ­ ды талап етіп , « башқұрттар өзара келісімге келді » деген хаттармен орыс өкіметіне шыға бастайды . Облыстың тұтыну нарығында 2011 жылғы маусымда баға өсімі , 2010 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда , 4 , 5 пайызды құрады . Таратып айтсақ : азық - түлік тауарларына бағалар 7 , 2 пайызға өсті ; азық - түлік емес тауарлар - 2 , 7 пайызға қымбаттады ; ақылы қызметтер бағасы мен тарифтер 2 , 8 пайызға өсті . - Шәміс аға , сіз қытай қазақ әдебиетіне елеулі еңбек сіңірген жазушының бірісіз , әрі осы салада көп жылдан бері басшылық міндетін арқалап келесіз . Сол қытай қазақ әдебиетінің жалпы жайы , бұрынғысы мен бүгінгісі және болашағы туралы не айтасыз ? - Қытай қазақтарының жазба әдебиетінің тарихы тым ұзақ емес . Қытай топырағында туылған жазушылардан тұңғыш шығармасы басылым көрген Ақыт Үлімжіұлы екен . Біз әйгілі ақын Ақыт Ұлімжіұлының 1891 жылы қазан баспасынан жеке кітап болып шыққан тұңғыш кітабы " Жыйһаншаны " Қытайдағы қазақ қаламгерлерінің тұңғыш кітабы деп есептесек , жазба әдебиетіміздің тарихы әрең 115 жыл болады . Қытай зерттеуші мамандар қытай әдебиетін төмендегідей бірнеше дәуірге бөледі . 1840 жылдан 1919 жылға дейінгі әдебиетті қазіргі заман әдебиеті 1949 жылдан кейінгі әдебиетті осы заман әдебиеті деп айырады . Осы тұрғыдан алғанда Ақыт Ұлімжіұлы ғана қытай жақынғы заман қазақ адебиетінің уәкілі болады . өйткені оның " Жиыһаншадан " басқа трөіт кітабы түгел 1919 жылдан бұрын қазан баспасынан шыққан . Сол арқылы Ақыт бүкіл қоғамға өте кең танылған . Сонау ХІХ ғасырда , оқу - ағартуы төтенше мешеу , баспа сөз орны мұлде жоқ , қараңғы өңірде қолына қалам алып шетел баспаларынан кітап шығару оңай жұмыс емс . Қатынасы қолайсыз өте шеткері Өралтай өңірі жөнінен алғанда тіпті де қиын еді . Ақыт Ұлімжіұлының халықты оқу - ағартуға , ғылым , білім үйренуге үндеген шығармалары өте көп . Әсіресе ахылақ мұралға , адалдыққа үндеген өлеңлдері сонау 30 - 40 ж . ж . халықты оятып , мәдениетке жетелеу де орасан қызмет атқарған . Ал , Таңжарық Жолдыұлы , Асқар Татанайұлы , Дубек Шалғынбаев , Нығымет Мыңжанұлы қатарлы қаламгерлердің алды 1930 жылдардан бастап шығармалар жариялап , қоғамға ақын - жазушы ретінде танылған . Құрманалы Оспанұлы , Қаусылқан Қозыбайұлы , Рахметолла Әпшеұлы , Мағаз Разданұлы қатарлы ақын жазушылардың алғашқы шығармаларының жарық көруі 1949 жылдан бұрын болғанмен саны шағын , дені 1949 жылдың қарсаңында жарияланған екен . Сондықтан бұл жазушыларды да қытай қазіргі заман әдебиетіне өкілдік ететін , қытай қазақ әдебиетінің уакілдері деуімізге болады . Бұл жерде соны анық айтуымызға болады . Соңғы аталған ақын - жазушылардың кесек еңбектері мәдениет зор төңкерісінен кейін жарық көрді . Бұл оларлдың сонау 1949 жылдардағы алғаш әдебиетке атсалысқан дәуірінен айрықша екені анық . Мен олардың алғаш танылған дәуірін негіз еттім . 1949 жылдан 1966 жылға дейін Совет қазақ әдебиеті мен Қытай жаңа дәуір әдебиетінің ықпалында бір буын ақын - жазушылар қосыны қалыптасты . Бұлардың негізгі өкілдері ретінде : Омарғазы Айтанұлы , Күнгей Мұқажанұлы , Мақатан Шәріпқанұлы , Ғани Саржанұлы , Құлмұқамет Ахметұлы , Тәліпбай Қабаев , Шәкен Оңалбаев , Задақан Мыңбаев , Мәди Әбдірахманов , Жақып Мырзақанов , Бердібек Құржықаев , Жұмәділ Маман , Батырқан Құсбегин , Шәйсолтан Қызырұлы , Тұрсынәлі Рысқалиев , Жұмабай Біләлұлы , Ғалым Қанапияұлы , Әуелхан Қалиұлы , Райхан Ібінқызы , Ұлықан Солтанқызы қатарлы елуден артық қаламгерді атауға болады . Бұл дәуірде ақын - жазушылар қонысы молайып , бір бөлім көркем туындылар барлыққа келгенімен жәнеде советтер одағынан келген әсіре солшылдық идеялардың шырмауынан аулақ бола алмады . Бұл дәуірдегі шығармалардан таптық күресті жырлаған солшыл , ұраншылдық бастан - аяқ қамтылып отырды . Шындап айтқанда қытай қазақ әдебиеті , қытай әдебиеті мен ұқсас , « мәдениет зор төңкерісі » делінетін әсіре солшыл он жылдық ойран аяқталып , Қытайда реформа жүргізу , есікті ашу саясаты жолға қойылғаннан кейін ғана өзіндік даму жолына түсті . Ақын жазушыларымыз шығармашылықпен алаңсыз шұғылданды . Соның нәтижесінде 1978 жылдан 2000 жылға де йінгі қысқа ғана 22 жыл ішінде жүзге тарта роман , неше жүздеген әңгіме , повестер жинағы , дастан , өлеңдер жинағы жарық көрді . Соны ашық айтуға болады . Қытай қазақ әдебиеті тарихындағы едәуір үздік шығармалар сол дәуірде туды . Бұрынғы қарт қаламгерлердің де белді шығармалары осы дәуірде жарыққа шықты . Тарихта өткен Ақыт , Таңжарық ағаларымыздың да томдары осы дәуірде баспадан шықты . Меніңше 80 - 90 ж . ж . Қытай қазақ әдебиетінің бір шама гүлденген , өлмес шығармалар туған тамаша дәуірі болды . Қытай қазақ әдебиетінің болашағы туралы кесіп бір нәрсе айта алмаймын . Солайда Қытай қазақ әдебиетінің бүгінгі даму ауқымына шама мөлшер жасауға болады . XXI - ғасыр басталғаннан бері қарай яғни 1999 жылдан кейінгі әдеби шығармалардың жалпы даму деңгейіне көз салғанда , яғни жас қаламгердің тебініне қарағанда , қытай қазақ әдебиетінің болашағы нұрлы деп қараймын . Болашақта халқымызға мақтан боларлық яғни қазақ халқының абыройын асыратын әйгілі шығармалар туылуына тамаша негіз бар . - Қытай осы заман қазақ әдебиетінде бүгінгі өмірді тақырып еткен қандай кесек шығармалар бар ? Сіз оларға қандай баға бересіз ? - Жоғарыда қытай қазақ әдебиетінің жалпы жағдайы туралы тоқталып , осы заман әдебиетіндегі кесек шығармалар мене халық жүрегін ұялаған әйгілі шығармалардың барлығы 1978 жылдан кейін ғана дүниеге келгендігін айттым . Бүгінгі өмірді жазған кесек шығармалар негізгі жақтан осы қарсаңда дүниеге келді . Ал , мәдениет төңкерісінің соңғы дәуірінен бері қарайғы өмірді жазған шығармаларды қосқанда саны біразға барады . Бұларға Күнгей Мұқажанұлының " Тайталас " поуэсті , Жұмабай Біләлдің " Жондағы жорықтар " романы , Омарғазы Айтанұлының " Таразы " романы менің " Көз жасы сарқылмайды " романым мен " Жусанды дала " " Тірлік тынысы " қатарлы поэсдтерім , " Ертіс кілкіп ағады " романым , Қайса Түсіпұлының : " Үзілген үміт " , " Тағдыр таразы " романдары , Оразхан Ахметтің : " Көкбелес романы " 80 - аулада " , " Алыстағы оттар " поэсдтері , Шәйсолтан Қызырұлының " Алтын тау азматтары " романы , және " Шаңырақ " повесті , Жұмәділ Маманның : " Көпірдегі көк жалдар " поэсді , Жеңіс Ырсқанұлының " Тортөбелдің толық емес тарихы " , " Томпақтың қоныс аударуы " , " Бір реткі қонағасы " қатарлы повестері , Қырбақ Нұрғалиұлының " Үкі күлкісі " , " Сорға біткен дос " , " Сынық қанат көгершін " қатарлы поэсттері , Серік Қауымбайұлының " Құйынды қабір " повесті , бұдан басқада повестер бар . әңгімелерде аз емес . Романдардың ішінде Омарғазы Айтанның " Таразы " романы Менің " Қөз жасы сарқылмайды " романым оқырмандардың жақсы аңысын қозғағаны көпшілікке белгілі , менің " Ертіс кілкіп ағады " романым 2006 жылы Қытай тіліне аударылып баспадан шықты . Сыншылыр тисті бағаларын жазды . Повестерден : " Жусанды дала " , " Тор төбелдің толық емес тарихы " , " Үкі күлкісі " , " Құйынды қабір " қатарлы повестер реформа дәуірін бір шама жанды бейнелеген шығармалар деуге болады . Әр жазушы өмірдің әр қырынан , әр түрлі жазу тәсілімен жазып келеді . Әр кімнің шығармашылық іздену жолы әр бөлек . Сондықтан шығарма атаулыны бір өлшемге салып баға беруге келмейді . Қайсы үлгіде , өмірдің қай қырынан жазылған шығарма болсада оның өзіндік артықшылығы әрі кемшілігі болады . Бірінің кемін бірі толықтайды . Сондықтан жазу шеберлігі жетпеген яғни көркемдігі төмен шығарманың да жалпы әдебиетімізге аз болсада қосқан үлесі бар деп қараған дұрыс . Оқырмандардың көңілінен жол тапқан , халықтың аңысын қатты қозғаған әйгілі шығармаларды мен ашалап отырмасамда жұрттың көңілінде сайрап тұрғаны анық , соны анық айтуға болады . Әйгілі шығарма дүниеге келген соң ғана сол шығарманың авторы әйгілі жазушыға айналады . Қытайда 45 тен төменгі қаламгердің бәрін жастар қатарына жатқызады . Осы тұрғыдан алғанда біздің жас ақын - жазушыларымыздың саны аз емес . Әсіресе ұлтымыз жөнінен алғанда , қоғамға шығармашылықпен танылған жас қаламгерлердің саны расында едәуір көп . Мұның бәрін бірден атап отырсақ үлкен бір тізімдік болады . Жалпы сапасы жағынан алғанда , әрине бір келкі емес екені анық , бір келкі деу шындыққа да жанаспайды . Десе де осы жас қаламгерлеріміз ішінде көркемдік деңгейі едәуір биік үздік шығармалармен көзге түсіп жүрген жастарымызды мақтана ауызға алсақ артық болмайды деп ойлаймын . Жақынғы жылдардан бері Тәпей Қайысқанұлы , Қидаш Жұбанышұлы , Білісбек Әбдіразақұлы , Қырбақ Нұрғалиұлы , Балапан Рабатов , Жеңіс Ырысқанұлы , Еркеш Құрманбекқызы , Мағаз Мәлікұлы , Алмагүл Жұмажанқызы , Тұрсынбек Байжұмаұлы , Қасен Әубәкірұлы , Мәдениет Мұқатайұлы , Ерлен Нұрдықанұлы , Серік Сейтқазыұлы қатарлы жас қаламгерлер бұрынғы көне сүрндекті бұзып , өздерінгше ізденіп , өз алдарына жол тауып , шығармашылықта өз даралықтарымен жұрт көңілінен орын алды . Жазушының жазу стилі деген сөз жазушының қалам даралығы ғой , мұны түсінікті тілмен айтсақ , жазушының шығармада пікір көтеру яғни идея табу тәсілі болады . Біз ауызға алып отырған осы бір топ жас ақын - жазушылар өздеріне тән идеч табу тәсілдері бар қаламгерлер десек артық болмайды . Адам баласы көңілге , рухқа сүйеніп жасайды . Бір ұлттың әдебиеті сол ұлттың асқақ рухы . Сондықтан жер бетінде бір ғана адам қалған күнде де сол бір адамның көңіл - күйіне қажет рухани әлем болуы керек . Менің қарауымша жер бетінде адам баласы болады екен , сөзсіз әдебиет те болады . Айтуларға қарағанда адамдардағы ауырудың жүзде тоқсаны адам көңіл - күйінің қалыпсыздығы себебінен болады екен . Бұл адамдардың көңілге сүйеніп жасайтындығының дәлелі . Әдебиеттің өзі адамдардың көңіл - күйінің дәрісі . Егер бір адам өмірде тығырыққа тіреліп , өліп алуды ғана ойлап отырғанда , қолына бір жазушының шығармасы түсіп , осы шығарманы оқығаннан кейін ол , мыныдай блғанда мен ұлмеуім керек дейтін ойға келсе , ал , бір адам біреуге өлердей өшігіп өлтірмей қоймаймын деп жүргенде бір кітап қолына түсіп оқыған соң райынан қайтса бұл шығарма нақты адам көңіл - күйінің баға жетпес емі деуге болады . әдебиетте болашақ жоқ дейтін аңыс , біріншіден , ұлыт мүддесін емес , ақшаны ғана қуған бір бөлім адамдармен , жазудан белгілі өзіндік жол таба алмаған адамдардың қоғамға көтеріп шыққан идеясы болуы мүмкін . өз басым , қоғам дамыған сайын әдебиетте дамиды деп қараймын . Әдебиетте адамның жан дүниесін жазу деген сөз ертеден айтылып келеді . Бұл сайып келгенде жәнеде адамдардың көңіл - күйін жазу деген сөз . 5 . Басқарма қызметін қаржыландыру Алматы қаласының жергілікті бюджетінің есебінен жүзеге асырылады . Біраздан бері қазақ қыздарының білім мекемелеріне хиджап киіп баруы турасында пікір таластар өрби бастады . Біреулері , арабтық мәдениет деп қарсы пікір ұстанса , екіншілері бұны құба - құп көреді . Әлеуметтің арасында өзекті әңгімеге айналған осы тақырып аясында , біз азаматтарымыздың айтар ойларын оқырман назарына ұсынуды жөн санадық . 2007 жылы еліміздегі ресми медреселердің алғашқысы болып 1 қыркүйекте шәкірттерге есігін ашқан бұл оқу орнында Құран , фиһқ , ақида , ислам тарихы , араб тілі , секілді т . б . аранайы пәндерден білікті де білімді ұстаздар дәріс беруде . Астана медересесі осымен өзінің екінші түлектерін ұшыруда . Былтыр оқу орнын 24 шәкірт ойдағыдай бітіріп , оның 8 - і « Нұр Мүбәрак Египет ислам мәдениеті университетіне оқуға түссе , 16 - ы еліміздің әртүрлі облыстарына имамдық қызметке бөлінді , ал , биылғы 2008 - 2011 оқу жылының үздікпен бітіруші 11 - і жоғарыдағы оқу орнына түсуге Діни басқарма тарапынан жолдама алса , қалған 18 - і , қазіргі таңда кәсіби білімді діни мамандарға мұқтаж Қостанай , Петропавл , Павлодар , Ақмола , Қарағанды , Шығыс Қазақстан , Батыс Қазақстан облыстарына имамдық қызметке жолданды . Дінбасы медресенің бітіруші шәкірттерімен жеке - жеке сұхбаттасып , бұл медресенің ашылудағы негізгі мақсаты әсіресе Қазақстанның солтүстік аймақтарына діни маман даярлау екендігін еске салды . Бас мүфти өз сөзінде , кезінде 2007 жылы осы медресенің жатақханасын Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тікелей қамқорлығымен тез арада салынып , пайдалануға берілгендігін атап өтті . Елбасының дінге жасап жүрген осы іспеттес қамқорлығы мен қолдауын әсте естен шығармау керектігіне назар аударды . Имамдық қызметке жолдама алған түлектерге , асыл дінімізге аз дегенде төрт жылдай қызмет етіп берсе , кейін жоғары оқу орнына түсіп , білім алуды жалғастыруларына жағдай жасалатынын жеткізіп , бір қуантып қойды . Жас кезде білім алудың қаншалықты маңызды екендігін де ескертіп өтті . Осымен қатар шәкірттерге республикада атқарылып жатқан діни жұмыстар , имам қандай болу керек , дін қызметінің жауапкершілігі , ислами ғылым - білім туралы әңгімелеп , ақыл - кеңестер берді . Сондай - ақ осы іргелі медресенің директоры Қалижан қажы Байырбекұлы , Бас мүфтиге , медресенің білім сапасының жыл өткен сайын жақсарып келе жатқандығын жеткізді . Бір сөзбен айтқанда , бұл жылғы болашақ дін қайраткерлері көңілден шықты . Бұл кездесу рухани өміріміздегі есте қаларлық елеулі оқиғалардың бірі болды десек артық атйқандық емес . Кездесу соңында Дінбасы түлектерге игі батасын беріп , болашақ діни қызметкерлермен бірге естелікке суретке түсті . Кешенді тестілеудің нәтижелерін тексеруден өткізу Академияда жүзеге асырылады . Пәкістан Қазақстанмен қарым - қатынасқа қашанда ерекше мән береді . Біздің елдеріміз арасындағы достық жібінің алдағы уақытта да беки түсетініне сенімдімін » , - деп атап көрсетілген жеделхатта . Жуықта облыстық өнер мұражайында Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Борис Щербаковтың 70 жылдық мерейтойына орай « Моя планета - Казахстан » атты шығармашылық кеші өтті . « Алтай буыны » әдеби бірлестігін және сегіз жыл бойы облыстық аңшылық инспекциясын басқарып келген өлкетанушы және натуралист , эколог және саяхатшы , жазушы Б . Щербаков өңіріміздің табиғат байлықтарын сақтау жолында талай істер атқарып келген еді . - Мені қашан да адамдар мен планетаның тағдыры толғандырып келген - ді , - деп ағынан жарылады Борис Васильевич . Оның зерттеуші , натуралист , қоғам қайраткері ретінде қосқан үлестеріне қарап сөзінің рас екенін байқайсыз . Өйткені Батыс Алтай , Марқакөл , Шешектегі мектеп қорықтарының , Тарбағатай жасағының құрылуына үлес қосқан , Өскемен қаласының маңайында экологиялық сара жолдарын салған қоғамшыл да патриот адам Борис Щербаков екенін жұрттың бәрі біледі . Жазушының 25 - тен астам кітаптары бар . 2008 жылы жарық көрген « Моя планета - Казахстан » атты кітабы Шығыс Қазақстан жайында сыр шертеді . Көпшілікке танымал болған жазушы әрі ғалым Борис Щербаков - « Әдебиет » номинациясы бойынша мәдениет және өнерді дамытуға қосқан үлесі үшін ШҚО Әкімі сыйлығының лауреаты , Өскемен қаласының құрметті азаматы . Кеш барысында қалалық әкімшіліктен келген қонақтар және С . Байхонов , Б . Аникин , Н . Матвеева сынды жазушылар сөз сөйлеп , арнайы сыйлықтарын табыс етті . Осы кеште жазушының « Старое подворье » және « Властелин пустыни » атты жаңа кітаптары оқырманға ұсынылды . Айтпақшы , « Властелин пустыни » кітабының қолжазбасына американдықтардың қызыққанын да айтады автордың өзі . Олар мультипликациялық фильм шығаруды жоспарлаған екен . Тағы мысалдар бар . Қытайға қазақстандық газ керек , бірақ біз газ құбырының құрылысына деп қымбат несие алуға бардық . Rompetrol бүкіл Еуропаның нарығында жұмыс істейді , ал біз бұл активтен табыс тапқанның орнына , оған инвестиция құямыз . Korea Gas Ирактың Аккас кен орнын қызықты деп есептейді , ал біз келешегі мол жобадан қашамыз . Әрине , Ирак провинциясының билігімен келіссөз жүргізу Ұрықтаудың жартысын қытайлықтарға « сыйлаумен » бірдей емес . 15 жыл бұрын ( 1994 ) Алматыдағы Республика алаңында Қазақстанның тәуелсіздігін бейнелейтін болашақ ескерткіштің орнына мәрмәрдан аманат тасын қоюға орай митингі болды . Ел болып , жалпы қоғам болып ана тіліміздің тағдырына алаңдаушылық білдіріп , тіл мәселесімен айналысып жүрген мамандардың санын арттыру жөнінде елдің , күннің аманында өз елімізде тілге деген құрметті осыдан байқауға болады . « Қазақстан вагон жасау компаниясы » ЖШС - дегі вагон жасау өндірісін құру үш іске қосу кешенінен тұрады . Оның алғашқысы ағымдағы жылдың маусым айында Мемлекет басшысының қатысуымен болған телекөпір барысында ашылған . Бұл - өндірістің үштен бір бөлігі десе де болады , осының нәтижесінде қазіргі күні компанияның технологиясы жылына бір мың жүк вагонын шығару қабілетіне ие . Екінші кешен осы жыл соңында пайдалануға берілсе , 2011 жылдың қараша айында өндірісте толық қуат іске қосылады . Осылайша зауыттан жылына 2 , 5 мың вагон шығарылатын болады . Оның ішінде бес жүз вагон жабық күйде жасалатынын атап өткен абзал . - Жоба бойынша жасалып жатқан технологиялар желісіне Украинадағы « Техвагонмаш » компаниясы жауап береді . Ал құрылыс - монтаж жұмыстарына бас мердігер « Имсталькон - Теміртау » жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жауап береді . Алғашқы қосу кешенінде 80 - дей адам еңбек етіп жүр . Аталмыш кешен қосылғанда біраз кемшіліктер анықталды . Қазір олқылықтарды түзетіп , шілде айының соңғы он күндігінде өндірісті пайдалануға береміз деп жоспарлап отырмыз , - деп әңгімеледі « Қазақстан вагон жасау компаниясының » бас директоры Мұрат Әлпиев . - Бұған дейін алғашқы төрт вагонды құрастырып , сынақ алаңына жібергенбіз . Олар барлық сынақтан сәтті өтіп , сертификат алдық . Енді алдағы күндері вагон өндірісін жүйелі түрде бастаймыз . Қызылорда ( 83 % ) облысында және Астана ( 62 % ) қаласында қазандықтарды дайындау республикалық орташа деңгейден төмен . - Үкіметтің қаулысына сәйкес « Мемлекет тарихы институты » қазіргі заман тарихын , яғни еліміздің тәуелсіздік кезеңінің тарихын зерттейді . Ал сіз айтып отырған басқа кезеңдерді басқа ғылыми мекемелер , соның ішінде Ш . Уәлиханов атындағы тарих және этнология институты , Р . Сүлейменов атындағы Шығыстану институты , Ә . Марғұлан ат . Археология институты , т . б . зерттейді . Кеше облыс Әкімі Бердібек Сапарбаев қала , аудан әкімдерінің , түрлі басқармалар басшыларының қатысуымен әлеуметтік сала нысандарын есепке алу , мемлекеттік меншікке қайтару , иесіз деп танылған жер телімдерін шаруашылық айналымына енгізу , жанар - жағармай стансаларының орталық көшелерге орналастырылуы және құрылысы аяқталмаған нысандар мәселелерін талқылаған селекторлық кеңес өткізді . Қалайша Құдайға мойынсұнбаушылық танытуға болатыны - таң қалдырады . Тәуелсіз мемлекетіміз биыл 20 жылдығын үлкен жетістіктермен қарсы алуды меже тұтып отыр . Өтпелі кезеңнің қиындықтарын құрықтаған егемен еліміз көреген басшы Н . Назарбаевтың сындарлы саясатының нәтижесінде әлемдік дағдарысқа да пысқыра қарамай даму жолына түбегейлі бетбұрыс жасады . Соңғы бірнеше жылдан бері өз ауданымызда соның ішінде аудан орталығында да , шалғай ауылдарда да күрделі құрылыс қарқын алып , қанша көрмеске де [ . . . ] 1977 жылы Өмірзақ Озғанбаев Ақтау қа ­ ла ­ сына ауысып , облыстық « Білім » қоға ­ мы ­ ның басшысы болды . Бұл аудандық деңгей ­ ден асып , жоғары өрлеудің басы еді . Өмекең бар ­ ған тұста бұл қызметке жергілікті билік тара ­ пы ­ нан жеткілікті дәрежеде көңіл бөлін ­ бей , қа ­ жет ­ тігі көзге түспей тұрған бір орын бо ­ латын . Өмекең барған соң оған жан кіріп , қажеттілігі күннен - күнге айқындалып , оның маңызды орын екендігі дәлелденді . Ғалым - лектор ­ лар ­ дың үлкен топтары да Маңғыстау даласына сол жылдары жиі келетін еді . Республикалық « Білім » қоғамы ­ ның ба ­ сын ­ да отырған жерлесі Мұхамет ­ қазы Тәжиннің де қолдауын орынды қол ­ дана білген Озғанбаев бұл қызметті аз уа ­ қытта рес ­ публикадағы ал ­ дың ­ ғы қатарлы лектің ішіне қоса білді . АСТАНА . Наурыздың 18 - і . ҚазАқпарат - Бүгін ҚР Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі және халыққа құқықтық көмек көрсету комитеті мен Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығы Үкіметтің дағдарысқа қарсы бағдарламаларына қатысушылары үшін Халыққа қызмет көрсету орталығының қызметі екінші деңгейдегі банктерде көрсетілуіне сәйкес , ынтымақтастық туралы меморандум жасасты , деп хабарлады ҚазАқпаратқа ҚР Әділет министрлігінің баспасөз қызметі . Бірлескен жоба дағдарысқа қарсы бағдарламаларды жүзеге асыру ауқымында қабылданған , 2009 - 2010 жылдарға арналған экономика және қаржы қызметін тұрақтандыру жөніндегі ҚР Үкіметі , Ұлттық банк пен Қаржы рыногын бақылау және қаржы ұйымдарын реттеу агенттігінің бірлескен іс - қимыл жоспарын жедел орындау мақсатында жүзеге асырылады . Меморандумға сәйкес , тұрақтандыру бағдарламасына қатысатын екінші деңгейдегі банктерде азаматтарға және заңды тұлғаларға қызмет көрсететін жұмыс орындары ашылатын болады . 1991 - 2ОО4 жж . Шәкәрім атындағы Семей педагогикалық институтын , Ж . Елебеков атындағы эстрада - цирк колледжін ( Қ . Байбосыновтан ) , Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясын ( Б . Тілеухановтан ) тәмамдаған . Есіктіњ бірі ‰ лкен , екіншісі кіші жаќтары бір - бірімен некелесе ала ма , Еңбек нарығын тұрақтандыру , өңірлік жұмыспен қамтуды және кадрларды қайта даярлауды қамтамасыз ету үшін мемлекеттік бюджеттен 168 , 8 млрд . теңге ³ бөлінді . - Дұрыс еткен екенсің , адам қартая бастағанда жауымнан кегім қайтпай қалады - ау деп көп ойлайды екен . Менікі де сол болар … - дей салды . Сөйтті де Қасымға тағы қарады . - Көзім тірісінде өмір деген өткелдің қыл көпірдей сынынан өте бер … Істеп жүргендерің теріс болса да өзің пішіп , өзің сөккенің ұнайды … Оқасы жоқ , құс ұша түзеледі . • Тілді , тарихты , мәдениет пен ұлттық дәстүрлерімізді дәріптейтін Қазақстан жастарын тәрбиелеу . 1942 жылы 9 мамырда дүниеге келген . Қызылордадағы Н . В . Гоголь атындағы пед институттың филология факультетінің қазақ тілі мен әдебиеті бөлімін бітірді . Осы мектепте қазақ тілі мен қазақ әдебиетінен , шешендік өнері пәнінен дәріс берді . Зейнеткерлікке шыққанға дейін өмірін шәкірт тәрбиелеумен өткізді . Бойындағы ақындық дарынды шәкірттеріне де дарыта білді . Шығармалары газет беттерінде үнемі жарияланып отырады . Облыстық , қалалық , мектепішілік үздік мадақтаулармен марапатталған . Жанұялы 4 баласы бар . 2005 жылы зейнетке шықты . Қазіргі таңда құрмет демалысында . Мемлекеттік стандарттау жөніндегі жұмыс жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеу және бекіту ережесі Түйін Алдағы уақытта Қырғызстанда бүкілхалықтық референдум мен бірнеше дүркін сайлаулар келе жатыр . Билік үшін таласудың науқаны әлі алда . Мұндағы тұрақсыздықтың ғұмыры әлі ұзақ болатын сияқты . Ары тарт та , бері тарт , шапқылаған халық ешбір саяси партияны , ешбір саяси тұлғаны мойындап отырған жоқ . Қысқасы , дәл осы саяси тұлғаның жоқтығы қырғыз халқының болашағын торлап , елдігін тежеп жатқан сияқты . Қайғыдан қан жұтып отырған қырғыз халқы өзге елдің жетектеуімен саяси сахнаға шыққан партияны да қолдай қояр ма екен ? Мүмкіндік жақтауын қалай кеңейтуге болады ? Проблемалық жағдайға реакция берудің де мыңдаған тәсілдерінің бар екендігін сенің білуің қажет , және де оны шешудің қандай тәсілдерін таңдау өзіңе байланысты . Егер сен бірде бұл мәселеге тек осылай және ешқандай басқаша емес қарау керектігі туралы ақпарат алсаң , онда бұл бұған ұқсас қатынасқа барлық өз өміріңде сиынып өт дегенді білдірмейді . « Өзіне мықты ( принципиалды ) адам » деген , « шектеулі адам » деп естіледі . Күнделікті өмірде жиі қолданылатын сөздерді қарастырайық : « Менің қолымнан ештеңе келмейді , адамдар мені түсінбейді » . « Мен - жолы болмаған адаммын » . Сенің қолыңнан ештеңе келмейтіндігін сен қалай білдің ? Сен азанмен тістеріңді тазалайсың , және де бұл процедураны жасау сенің қолыңнан келеді ме ? Сен асты шайнағанда , бұл жүзеге асады ма ? Кітапты оқыған кезде , сен әріптерді ажыратып , оның мағынасын ұғып , беттерді парақтай аласың ба ? Демек , міне , ал сен : « БӘРІ қолымнан келмейді ! » дейсің . Сенің қолыңнан келуі үшін сен дәл нені қалайсың ? Бәрі орындалуы үшін қалай жасау керек ? Қандай нақты адамдар сені түсінбейді ? Айналаңдағылардың бәрі сені түсінбейді ме ? Басқалардың сені түсінуі үшін нені қалайсың ? Ақпаратты қалай түсінікті етіп жеткізуге болады ? Өмір жолыңа кесе көлденең тұрған қиындықтардың сәтсіздіктерге айналмауы үшін қалай істеу керек ? Сәтсіздіктен оңды нәтижені қалай жасауға болады ? Тек « ҚАЛАЙ » деген сауалды қой . Және оған жауап бер , оқы , сұра , қара , назар сал , үйрен . Есіңде болсын , егер әлдекім бірдемені жақсы жасаса - мұны ӘРҚАШАН қайталауға болады . Миыңды өзіңе көмектесуге мәжбүрле . Ол одақтас . Сен әмір бердің , ол орындады . « Қалай бақытты болуға болатындығы » туралы көптеген кітап оқып , оған қол жеткізе алмауың мүмкін . Теорияны практикада қолданбасаң , ол сол кезге дейін өлі жүк болып жата береді . Дерек . Менің көзімше , ТАҢДАУ мүмкіндігін уысына түсірген адамдар өз өмірлерін жетілген , бай етті . Алдымен олар өз ісінде үздіктер - чемпиондар болды . Тәжірибе жинақтау барысында олар сиқыршыларға , оқиғаларды алдын ала сезе алатын және кез келген қиындықтарды жеңе алатын Адамдарға айналды . Өткен қыста облыстың коммуналдық шаруашылық нысандарында 270 ірі апат орын алған . Бұл көрсеткіш апатты жағдайлардың 2008 - 2009 жылғы жылыту маусымымен салыстырғанда ( 120 рет болған ) екі есеге артып кеткенін көрсетіп отыр . Облыс Әкімінің орынбасары Серік Тәукебаев өткізген жылыту маусымының қорытындылары және алдағы жылыту маусымына дайындық туралы селекторлық кеңесте жылу мәселесі жырға айналған Семей қаласында қаланың коммуналдық шаруашылықтары қызметтерін жақсарту жұмыстары өте баяу , жүйесіз жүргізіліп , ешқандай нәтиже бермей келе жатқаны белгілі болды . Бiздiң бастамамызбен Алматы қаласы әкiмдiгi мен « Самұрық - Қазына » ҰӘҚ арасында Меморандумға қол қойылды . Нәтижесiнде , оның шеңберiнде қалада жалпы сомасы 150 млрд . теңгенi құрайтын жұмыстар жүзеге асырылды . Ал ол қаражат шағын кәсiпкерлiктi , үлескерлердi , инфрақұрылымдық және индустриалдық дамуды қолдауға бағытталған болатын . Ал егер судья расында істі заңнама негізінде сай әділ қараған болса және қолданыстағы қылмыстық , азаматтық кодекс талаптарына сәйкес сот актісін шығарып , оның заңдылығын жоғары тұрған сот та анықтап , бекітсе , неге біз ол судьяны жақтамасқа ? Әрине , бұл жағдайда судьяның шығарған шешімін қолдаймыз . 07 . 1982 - 02 . 1987 Торғай облысы , Октябрь ауданы « Заря коммунизма » совхозының бас экономисі , Торғай облысы Октябрь ауданы Панфилов атындағы совхоздың директоры , Торғай облыстық агроөндіріс комитеті төрағасының бірінші орынбасары . Осы уақыт аралығында оттықтың тура ортасынан шығатын ағыншалар - жылдамдықпен қозғалып , - жол жүреді Өткен демалыс күндері Батыс Қазақстан облыстық қазақ драма театрында А . Чеховтың шығармасы бойынша қойылған « Бәстесу » комедия фарсының премьерасы болды . Қойылымды театрдың бас режиссері Мұқанғали Томанов сахналады . Суретшісі - Қайыр Оразғалиев . Театрдың белді әртістері Ербол Есендосов , Жанаргүл Құрманғалиева , Боранбай Молдабаев , Қуаныш Амандықовтар ойнайтын спектакльдегі оқиға байлық пен адалдық , пасықтық пен тазалық төңірегінде өрбиді . Шіріген бай Максим Петровичпен ( Е . Есендосов ) бәстесіп , 15 жыл тұтқында отырған Сергей Сергеевич ( Қ . Амандықов ) ең соңында соған тігілген 2 млн . ақшаны алмайды да . Осы аралықта ішімдік пен дүние қызығына түскен Максим Петрович әбден азғындаса , Сергей Сергеевич керісінше шығармашылықпен айналысып , жаны да , ары да тазарып шығады . Ол әркім күнделікті атақ - мансабының , ақша - байлықтың құлы екендігін дәлелдейді . Бұл премьера батысқазақстандық театрдың классикалық туындыны да сахналай алатындығын көрсетті . 2 . Қазақ тілінің әдебиеттік нормасын нығайту мақсатын жүзеге асыру жолында Тілбілім институтының негізінде « Анатіл » мемлекеттік холдингі құрылсын . Бұл холдингке аталған бағдарламаны жүзеге асыру міндеттелсін . ауданында жолдарды , соның iшiнде ең көп ұзындықты Үшарал - Арқарлы жолын Павлодарлық мұсылман - әйелдердің бірлестігі 17 жыл бұрын құрылған . Бірлестік мүшелері қазақтың салт - дәстүрлерін қайта жаңғыртып , ұлттық шығармашылықты насихаттайды , Қазақстан халықтарының кіші ассамблеясы жұмыстарына қатысады . Сектанттардан оларға қарсы бүкіләлемдік қастандық ұйымдастырылғаны , өзінің « таңдаулы » екендігі , сынға қарсы бірден жаугершілік көзқарас танытуды және ұйымға шексіз адалдық талап етіледі . Олардың айтуынша , « ақиқат соларда , қалған адамдар адасып жүр » . Хаббард ізін қуғандардың жымысқы саясаты әлемдік билікті басып алу және жаһандағы барлық діндерді , ағымдарды түп - тамырымен жою арқылы саентология үлгісі бойынша қайта құру болып табылады . Саентологияға сенсек , бұл ілімнің емдемейтін ауруы , жазбайтын кеселі жоқ . Адамның ақылын толыстырып , кез келген қабілетін арттыруға септесіп , толық рухани бостандық пен бақытқа жол ашатын көрінеді . Тіпті депрессия , стресс дегендерің былай тұрсын , наша мен алкоголь ­ дік тәуелділіктен де алып шығады . Саентологияны қанша жерден ғылыми дін дегенімен , көптеген елдерде жүргізілген сараптамалар Хаббард әдістемесінің адам ағзасына және оның психикасына қиратушы әсері бар екенін дәлелдеді . Саентологиядан іздегенін табамын деген талай сектант айықпас жүйке ауруына шалдығып , кейбіреуі өз - өзіне қол жұмсауға шейін барғаны деректерден белгілі . Сөйткен саентологиямыз - бүгінде қыруар қаржыны жамбасына басқан , әр елде мығым тіректері бар мықты халықаралық ұйымға айналды . Ордалы жыланның бас отауы - халықаралық Саентология шіркеуі Лос - Анджелес қаласында орналасқан . Саентологтардың қазіргі көсемі Дэвид Мискевидж сырттай қатал көрінгенімен , тықыр етсе , көрпе астына тығылардай қорқақ әрі секемшіл көрінеді . Қашанда суы бар стаканын пластик қақпақпен жауып жүретін Дэвид жау деп санайтын адамдарының суреттерін 45 - iнші калибрлі пистолетпен атуды жақсы көреді . « Этил спирті мен алкоголь өнімін өткізу және тасымалдау кезінде оларға ілеспе жүкқұжаттарын ресімдеу , тапсырыс беру , алу , беру , есепке алу , сақтау және табыс ету тәртібін бекіту туралы » Егер сіз өзіңізді жақсартқыңыз келсе , соңыра , біртіндеп , сізге өзімшілдіктен ада , өзіңіздің нағыз " меніңізді " көрсететін үнсіздік не ­ месе сол сияқты тазартатын әрекетті жасап көріңіз . Одан бері де көп уақыт өтті . Талай су ағып , бірталай дүние өзгерді . Ұрпақтың алмасуы , қоғамның ауысуы болды . Қайда жүрсем де ауыл ақсақалы аманат еткен сол бір сөз құлағымнан кетпей қойды . " Шанышқылы Бердіқожа батыр ! Ол кім ? Қандай батыр , несімен батыр болған ? Неге шанышқылы деп тұтас рудың атын батырға қосарлап айтады ? Қазақ еліне қандай еңбегі сіңген ? Тарихта бар болса , жерін жаудан қорғаса , ерлік көрсетсе - неге есімі Қарасай , Қабанбай , Бөгенбай , Наурызбай және тағы сол секілді батырлардың қатарында аталмайды ? Зираты қайда ? Ұрпақтары неге үнсіз ? " деген сауалдар жан - жағымнан үздіксіз қаумалап , үнемі мазалап жүретін . Әсіресе соңғы кездері : " Неден бастау керек ? Кімге бару қажет ? " - деп жиі ойланатынмын . Мұның жауабы бір күні табылды . 1989 жыл . Бірінші сыныпқа барған кезім . « Нөләвәй » деген дәл біздің алдымызда құрып кетті . 1 - сыныптан 11 - сыныпқа дейін үздіксіз оқып шықтық . Сондықтан жұрт секілді 4 - сыныптан секірмей өттік . Бір қызығы , 1 - сыныбымыз құдды бір балабақша секілді өтті . Таңда ертесімен сабаққа барамыз . Түске дейін оқимыз . Түсте асханадан тамақ ішеміз . Сосын « тихий час » . Сағат төрттерде тұрғызады да полдник беріп , ойнатады . Кешкісін , дәл қазір есімде жоқ , жобамен алтының уақыты болуы мүмкін үйге қайтамыз . Мына суретте мектепке алғаш барғандағы венеткаға түскен кезім . Көзіммен күнге , қатты жарыққа тіке қарай алмаймын . Бірден жасаурап сала береді . Ал ол кездің фотографында ( бізді түсірген ) « свечка » деген дүние болмады . Сол үшін барлығымызды терезенің нақ қарсы алдына отырғызып , содан түскен жарыққа қаратып түсірді . Менің « ауруым » басталды . Енді түсіре бергенде көзім жасаурап , басымды бұрып әкетемін . Қазіргідей сыфыровой фатапарат жоқ . Пленкасының әр кадры санаулы . Қайта - қайта кадрын бүлдіріп , өзім де жөнді суретке түспеген соң , ақыры мені терезеге қаратып емес , терезенің босағасына , көлеңкелеу жаққа бұрып , бір қырымнан түсірді . Сөйтіп , " Қырық кісі бір жақ , қыңыр кісі бір жақ " суретке түстім : ) ) ) Сәуірдің 22 - сінде Ұлттық академиялық кітапханада Ш . Уәлихановтың 175 жылдығына арналған кеш болады . 1 . Амалдық жүйе деген не және ол қандай қызмет атқарады ? 2 . Қандай амалдық жүйелер түрлерін білесіз ? 3 . Тілдесу ( интерфейс ) дегеніміз не ? 4 . Windows амалдық жүйесінің пайдаланушы тілдесуінің негізгі элементтерін атап көрсетіңіз . 5 . Windows АЖ тілдесуінің қандай ерекшеліктері оны интуитивті - ұғымды етеді ? 6 . Жұмыс үстелі деген не екенін және ол қандай нысандардан құралатынын еске түсіріңіз . 7 . Бейне бетте тапсырмалар үстелін көрсетіп , оның қызметін түсіндіріп беріңіз . 8 . Бас мәзір қалай ашылады ? 9 . Бас мәзірдің әмірлері қандай қызметтерді атқарады ? 10 . Мәтінмәндік мәзір деген не ? 11 . Нысанның мәтінмәндік мәзірін қалай шығаруға болады ? 12 . Windows терезесі дегеніміз не ? 13 . Windows терезесінің құрылымын сипаттап беріңіз . 14 . Windows терезелерінің түрлерін атаңыз . 15 . Сұхбат терезелері дегеніміз не және олар қосымшалар терезелерінен несімен ерекшеленеді ? 16 . Құралдар үстелі дегеніміз не ? 17 . Мәзір жолағы дегеніміз не ? 18 . Windows терезесінде айналдыру үстелі не үшін керек ? 19 . Терезе көлемін қалай өзгертеміз ? 20 . Терезені қалай жылжытуға болады ? 21 . Белсенді емес терезені қалай белсенді етуге болады ? 22 . Терезелердің барлығын қалай барынша кішірейтуге болады ? 23 . Барынша кішірейтілген терезелердің барлығын қалай жабуға болады ? 24 . Жұмыс үстелінің баптауларын қалай өзгертуге болады ? 25 . Қандай қалыпталған бағдарламаларды білесіз ? 26 . Блокнот мәтіндік өңдеуішінің қызметтерін атап беріңіз . 27 . Paint сызбалық өңдеуішінің қызметтерін атап беріңіз . 28 . Қалыпталған бағдарламаларды іске қосу ретін көрсетіңіз . 29 . Сіздің компьютеріңізде қандай бағдарламалар орнатылғанын қалай көруге болады ? 30 . Windows амалдық жүйесін шақыртудың өзіңізге белгілі тәсілдерін атап беріңіз . - « Балапан » атты жаңа арна ашы лады дегенді естіп , оның эфирге шығатын уақытын асыға күттім . Міне , қазір осы арнаның тұрақты көрерменімін десем де болады . Біз бұл арнадан балаларға арналған қызықты хабарларды көріп , көп сабақ алдық . Жақсы нәрселер үйрендік . Әсіресе , маған « Ән салайық ! » деген бағдарлама қатты ұнайды . Оны көре отырып , еліміздің ең талантты , өнерлі балаларымен таныс боламыз . Мұсабаев өзін ғарышқа ұшқан бірінші қазақ ретінде көрсеткісі келетін сияқты . ТВ - дағы бір интервьюінде " Тоқтар Кеңес одағы кезіндегі ғарышқа ұшқан бірінші қазақ , мен тәуелсіз Қазақстнда бірінші көкке көтерілген қазақпын " деп соқты . Қазақтыан бірінші ұшқан Тоқтар екенін айтуға аузы бармайды . Тағы бірде Ресейлік біреу қазақтың бірінші ғарышкері Мұсабаев деп сөйлегенде , президиумда отырып үндемей қалды . Мен емес , Тоқтар деп айтқысы келмеді . Осыдан - ақ оның пиғылын байқау қиын емес . - Әлихан Бөкейханның кезінде Толстойды түсініп сөйлеу - кез - келген саясаткерге абырой әкелген . Тіпті , алаш қайраткері әдебиетті саяси баяндамаларда жиі қолданған . Білімділігінің арқасында саяси ортададағы « Гете келтіреді » , « Шопенгауэр сөйлейді » , « Толстой айтады » деген пікірлері Мартин Лютер мен Абайдың ойларымен тұжырымдалады . Ахат Шәкәрімұлының естелігінде « Ғалихан аға Шәкәрімнің Толстоймен хат алысуын қадағалады » делінген . Демек сол 1918 жылдардың өзінде Әлихан Бөкейхан екі ойшылдың пікір алмасуын зерттеп , Толстойша ойлай білген . Былтыр Жомарт , Жандос үшеуміз Оразаға байланысты арнайы блог жүргізген едік . Мақсатымыз Рамазан айын . . . « Әрине , бұл жеткіліксіз . Алайда бір көлікті жабдықтауға кем дегенде 2 млн теңге кетеді , ол жергілікті бюджеттің есебінен қаржыландырылуда . Біз әкімдіктермен жұмыс істеп жатырмыз , бірақ олардың мүмкіндігі шектеулі . Сондықтан 2012 - 2014 жылдарға арналған жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету салалық бағдарламасы шеңберінде біздің министрлік Премьер - министр Кәрім Мәсімов басқаратын республикалық бюджеттік комиссияға қаржыландыру туралы өтінішпен жүгінді » , - деп түсіндірді министр . 1924 жылы жазда Семейде М . Әуезов « Абай » романының аудармашылары - ның бірі Н . Ановпен танысады . Университеттен оны шығарып жібереді , оқуын қайта жалғастыру үшін көп күш - жігерлер жұмсауға тура келеді . Семейден М . Әуезовты Мәскеу университеті студенттерінің қатарына қайта алуды қиыла өтінген хат түседі . Алматы облысы Көксу ауданы № 12 орта мектебі жанындағы интернатымен педагог - ұйымдастырушысы Жуман Мергенбек Жұмыс өтілі 2 жыл , I санатты Қазақстан Республикасының президенті Н . Ә . Назарбаев : « Қазақстанның болашағы - бүгінгі жастар . Сіздер оларға қалай білім берсеңіздер , Қазақстан сол деңгейде болады . Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр » - деген болатын . Қазіргі заман мұғалімі тек өз пәнінің білгірі ғана емес педагогикалық - психологиялық , саяси экономикалық білімді және . . . Алматыдан Ақтөбеге қатынайтын № 33 пойыздың тұрақты жолаушысына айналғанымыз қашан ? ! " Made in China " демесең , вагондарының іші тап - тұйнақтай , қыста жылы , жазда салқын . Үлкен кісілер " Қытайдың бәлесі болғасын басыңды ауыртады " деп жатқанын талай естідім , Құдай сақтасын , бізге әлі әсер етіп жатқан жоқ Алғашқы поэмаларында - " Нұрлы жол " , " Қызыл галстук " , " Қиял қанатында " - ақын жастарды патриоттыққа тәрбиелеу , еңбекке баулудың проблемаларын көтерді . Балалардың келешегі үшін , олардың болашағы әрқашан күн тәртібінен түспейтіні кімді болса да толғантар мәселе екенін ақын айқын , дәл суреттей отырып , жастарға үлкен сеніммен қарайды . Заман , дәуір шындығын шебер суреттеуде ақын жеткен табыстар аз емес . " Жыр туралы жыр " ( 1956 ) поэмасында ол эпикалық талантын көрсетуде жаңа қырынан таныла түседі . Мұса Жәлел өмірі қатты толқытқан ақын ерліктің сыры мен өмір шындығы жайлы сыр толғай білді . Батырдың бейнесін жан - жақты ашуда сезімталдығы , сыршылдығы адам ерлігі мен елге , жерге деген сүйіспеншілігімен астаса жырланады . Мұса Жәлел жырының рухын биікке көтеріп , асқақтата түседі .

Download XML • Download text