| s-501
| Þá mælti hin sjúka kona í því er hún þóttist sjá hann: ' Sæl erum vér,' kvað hún,' er þú ert hér kominn.' |
| s-502
| Hún vaknaði við það, er hún hafði mælt, og þá spurði hún, húsfreyjan, við hvern hún þóttist mæla. |
| s-503
| ' Við Þorlák biskup', kvað hún,' hann þótti mér hér kominn vera.' |
| s-504
| Eftir það reis hún upp í rekkjunni, konan, og færðist á gólf fram og var þá orðin alheil og lofuðu þeir allir guð og hinn sæla Þorlák biskup. |
| s-505
| Sá atburður varð í Skálaholti er mikils er verður. |
| s-506
| Þar fóru menn á ferjuskipi yfir á þá er Hvítá heitir. |
| s-507
| Var sá maður að ferjunni er Steinþór heitir og flutti yfir ána prest þann er syngva skyldi í þing sín. |
| s-508
| En fátækir menn voru við ána og vildu gjarnlega í Skálaholt fara af því að þar var þeim meira skjól en hvar annars staðar. |
| s-509
| En veður var á hvasst og mjög kalt og var skipið sollið og frörið en áin var mikil og var breitt yfir að róa. |
| s-510
| En ferjumaður var í skinnbrókum miklum og þéttum. |
| s-511
| Síðan fóru á skip hinir snauðu menn tíu en ferjumaðurinn ellefti. |
| s-512
| En þá kom hinn tólfti maður og sté þegar á skipið, er sá kom til, og bar síðan skipið frá landi og á djúp. |
| s-513
| En þegar er vindur kom að þá fyllti skipið en síðan sökk niður. |
| s-514
| Eftir það kom skipið upp og svo mennirnir flestir lífs og komust nekkverir á kjöl. |
| s-515
| En flestir fengu á hann og báðu hann ténaðar, ferjumanninn, og fór þá í kaf allt saman og heldu þeir honum niðri uns Steinþór komst úr því fatinu í kafi er þeir héldu á flestir. |
| s-516
| Eftir það kom Steinþór upp og hafði hann þá drukkið mjög og var þrekaður mjög af kulda og komst hann þá enn í skipið upp og fékk árina en fullt var skipið og marði uppi of stundar sakar en fyrir var djúpið að mestum hlut. |
| s-517
| Komu þá upp hjá honum mennirnir og flestir allir örendir. |
| s-518
| Vætti hann þá og ekki sér lífs. |
| s-519
| En meðan skipið marði uppi hét Steinþór á guð og hinn sæla Þorlák biskup til þess að hann skyldi koma til þess lands, er nær var Skálaholti, og lík hans skyldi finnast þótt honum væri eigi lífs auðið. |
| s-520
| Síðan fór hann niður til grunna og var svo þungur í vatninu sem steinar væru við hann bundnir er skinnbrækurnar voru fullar vatns. |
| s-521
| Hann ætlaði að vaða í kafinu meðan hann vissi til sín til þess lands er hann vildi koma og lét árstrauminn falla á síðu sér. |
| s-522
| En svo var djúpið mikið að það var jafnskjótt er hann kom til grunna og þá var þrotið örendi hans, þá varð fákunnlegur hlutur. |
| s-523
| Hann þóttist sjá sem hönd manns í kafi og sópaði vatninu frá andliti hans og tók hann önd í kafi svo að hann drakk eigi og fór svo þrisvar. |
| s-524
| Taka vildi hann höndina, þá er hann þóttist sjá, og mátti hann eigi. |
| s-525
| Eftir það tók áin að grynnast þar er hann var kominn og gruflaði hann til lands og mátti hvorki standa né ganga þá er hann hitti menn. |
| s-526
| En þó varð hann heill fárra nátta. |
| s-527
| Hið sama kveld var farið eftir Steinþóri og á leit líka. |
| s-528
| Þá fundust lík tveggja mæðgna og í fötum þeirra silfursylgja sú er þær höfðu sagt áður að þær skyldu færa Þorláki biskupi. |
| s-529
| Sjá atburður gerðist á degi ártíðar Klængs biskups. |
| s-530
| Hálfum mánaði síðar varð sá atburður þar að hinni sömu ferju og þar er ferjan er vön á ánni að vera, þá var hinn sami maður að ferjunni, sem fyrr var nefndur, er Steinþór hét. |
| s-531
| En hann var ölmusugóður og armvitugur við fátæka menn að því öllu er hann hafði færi á. |
| s-532
| En voru margir fátækir menn við ána og máttu eigi yfir komast af því að ís var á ánni og eigi gengur. |
| s-533
| En skipinu mátti og eigi við koma. |
| s-534
| Tók þá að gráta fátækisliðið er það mátti eigi sækja til þess skjóls er það hafði lengi til sparast. |
| s-535
| Honum gekkst þá hugur við, ferjumanninum, og kallaði hann og mælti: ' Kostið þér og grátið eigi,' kvað hann,' heitum vér heldur á hinn sæla Þorlák biskup og syngjum fimm sinnum Pater noster til dýrðar honum og má hann yður þegar láta yfir komast er hann vill.' |
| s-536
| Síðan sungu þau. |
| s-537
| En eftir það þá féll niður ísinn of þvera ána og litlu breiðari en skipinu mátti róa og lá ísinn síðan nökkver dægur ógengur bæði upp og niður frá til vitnis þessar jarteinar að allir mætti sjá þeir er til komu. |
| s-538
| Fór þá hver síðan leiðar sinnar lofandi og dýrkandi guð almáttkan og hinn sæla Þorlák biskup. |
| s-539
| Hin sæla Marta var göfug að kyni en göfugri að góðum siðum og trú. |
| s-540
| Hún var þegar á barnsaldri tendruð af ástsemd almáttigs guðs. |
| s-541
| Hún var vel kunnandi á lögmál Móse og aðrar hebreskar bóklistir. |
| s-542
| Hlýðin var hún guðs boðorðum, hæversk að meðferðum, kurteis í bolsvexti, snjöll í máli, væn í ásjónu og kæn við alla kvenmannliga atgervi, siðprúð umfram aðrar frúr, ástúðig við alþýðu. |
| s-543
| Það finnst hvergi í bókum lesið að hún hafi bónda áttan né samlag við nokkurn karlmann átt. |
| s-544
| Faðir hennar var víða frægur um það land er Síría heitir, svo og um sjóborgir og nálæg héruð og byggðir á hinum yngra aldri. |
| s-545
| En eftir það er Júðar ráku Krists lærisveina af sínum héruðum, fór hún í Grikkland og flutti fram guðs erindi með postulligri trú í Athenisborg. |
| s-546
| Þessi fyrrnefnd Marta var auðig að fémunum og uppfædd fimmtán stadía frá Jórsölum í því héraði er Bethanía heitir. |
| s-547
| Hinn mikli Ágústínus kallar þenna stað kastala vera, en helgi Beda prestur segir vera borg setta í hallinum Olivetifjalls. |
| s-548
| Bróðir hennar hét Lasarus en systir María, sú er Magdalena er kölluð og nafn tók af kastala þeim er Magdalum hét. |
| s-549
| Hún var eigi aðeins tigin að kyni, heldur var hún og stórauðig að þeim peningum er hún erfði eftir feður sinn. |
| s-550
| Því varð hún stórum fræg af þeim tveim hlutum, auð og ætterni, er þessi heimur prísar mest. |
| s-551
| En því að oftliga fylgir eftirlífi svo sem förunautur auðigleiksins og gnótt fjárhlutanna kennir sællífi, hafði hún á hinum yngra aldri lifað eftir lystingum líkama síns, að slitnu taumalagi skírlífis og drýgði margs konar munúðlífi þar til er hún fann umbót allra sinna andmarka af fundi vors herra í húsum Símonar pharisei yfirgyðings. |
| s-552
| Þessi systkin voru sammædd en eigi samfædd og höfðu arf tekið eftir móður sína, þrjá kastala, í Bethanía tvo og hinn þriðja Magdalum, og nokkurn part af sjálfri Jórsalaborg. |
| s-553
| En þó var Marta báðum þeim frægri að visku og dyggleik og nógum pengum, örleik og stórmennsku og margri framkvæmd. |
| s-554
| Riddara og marga aðra kurteisa þjónustumenn hélt hún á sínum kosti með mikilli sæmd og sóma og veitti mörgum höfðingjum stórar veislur með margháttaðri frægð og var sjálf hin vísasta að búa til tíguligar krásir því að svo vísa guðspjöllin til að í mörgum stöðum þar sem menn veittu veislur vorum herra Jesú Kristó var Marta kölluð til þjónustu af allra hendi því að hún ætlaði svo kost sem hin vísasta húsfrú og hin röksamasta ráðskona og hin mildasta móðir því að hún veitti sínum gestum, þeim er hennar heimkynni sóttu, náliga alla þá hluti er þeir beiddust viðkvæmiliga. |
| s-555
| Af því bar svo til að þá er hún gerði slíka hluti fyrir guðs sakir varð henni auðið um síðir að taka hann sjálfan í sitt herbergi, og að verkkaupi sinnar þjónustu elskaði hann hana því að hann er elskari allra góðra manna og sjálf ástin, og hann tók og glaðligar herbergi í hennar húsi en annars staðar. |
| s-556
| Kom þá það fram er spámaðurinn segir að guð mun koma á jarðríki sem útlenskur og hneigja sig tilherbergis sem vallari. |
| s-557
| Hér hefur frásögu þeirra Maríu og Mörtu og Lasarusar bróður þeirra Ambrósíus erkibiskup af Melansborg segir í sínum sermone, þeim er hann talar af hinum vísa Salómoni, teljandi velgerninga vors herra við mannkynið af þeim táknum er hann gerði á þessum þrem systkinum, og komst svo til orðs: |
| s-558
| ' Hann þurrkar með sumum blóðrás, sem með Mörtu, en frá sumum rekur hann djöfla, sem frá Maríu, suma reisir hann af dauða sem Lasarus.' |
| s-559
| Hið fyrsta tákn af þessum segir Comestor á þá leið in Historiis evangeliorum, að þá er drottinn Jesús var beðinn að fara til húsa þess höfðingja er Jarkus hét að reisa af dauða dóttur hans, þröngdu honum mjög á veginum miklir flokkar þeirra manna sem sumir vildu heyra kenningar hans, sumir þiggja af honum lækning, sumir að undrast tákn hans, sumir að finna að atferð hans. |
| s-560
| Var í þessu liði ein blóðsjúk kona, sú er hann segir eftir orðum Ambrósíusar Mörtu verið hafa, sú er blóðfallssótt píndi um sjö ár svo að læknar máttu henni enga bót vinna, þótt hún héti þeim nóga penga að gefa ef þeir græddu hana. |
| s-561
| Hún mælti þá með sjálfri sér: ' Heil mun eg verða sóttar minnar, þótt eg snerti aðeins trefur klæða Jesú.' |
| s-562
| En þá er hún gerði sem hún sagði, kenndi hún sig þegar alheila. |
| s-563
| Jesús mælti þá: ' Nokkur snart mig.' |
| s-564
| Lærisveinar hans mæltu: ' Hvað er það undarligt þó að þér þyki sem nokkuð snerti þig þar sem öllum megin þröngva oss flokkar.' |
| s-565
| En Jesús svarar: ' Senniliga snart mig einhver því að eg kenndi að þeim veittist heilsugjöf af mér.' |
| s-566
| En er hann sá um sig að sjá hver sá væri, varð konan óttafull og féll til fóta honum segjandi honum sína hugsan og tiltæki og að hún var heil vorðin. |
| s-567
| Drottinn mælti þá til hennar: ' Dóttir, trúa þín halp þér. |
| s-568
| Far þú í friði og ver heil sóttar þinnar.' |
| s-569
| Af Maríu Hér næst setur Comestor þann atburð er drottinn kallaði til snæðings af phariseo þeim er Símon er nefndur en eigi greina guðspjöll stund eða stað þessa atburðar. |
| s-570
| Og er syndug kona, sú er vér vitum Maríu verið hafa af orðum hins helga Jóhannesar guðspjallamanns, vissi að Jesús var kominn til snæðingsins þá gekk hún í húsið með ker það er fullt var af ágætum smyrslum og stóð á bak hjá fótum Jesú og þvó hans fætur með þeim tárum er iðran annmarkanna gat í hjartanu en fram flugu af augunum, og þerrði með hári sínu og kyssti fæturna með sínum eiginligum munni. |
| s-571
| Þar af talar svo hinn mikli Gregoríus: ' Þá er eg hugsa iðran Maríu líkar mér heldur að gráta en nokkuð að segja eða hver mun hafa svo járnligt brjóst að eigi muni tár þessarar syndugu konu bleytt fá til eftirdæma synda iðranar. |
| s-572
| Óboðið gekk hún inn í milli boðsmanna, grét hún á milli þeirra er með fagnaði snæddu. |
| s-573
| Segið þér með hverjum harmi sá hitnar er að snæðingum sýtir. |
| s-574
| Saurga lét hún sig, en þvóndi rann hún til miskunnarbrunnsins. |
| s-575
| Sýnt er að konan, sú er fyrrum gaf sig upp fyrir óleyfðum hlutum, mun smyrsl hafa borið á líkam sinn fyrir eftirlífis sökum til þess að hún ilmaði vel. |
| s-576
| Meður augunum hafði hún girnst óleyfða hluti, hárið hafði hún plagað til þess að hún sýndist fríðari sínum elskurum. |
| s-577
| Því þó hún fætur drottins með tárum en þerrði með hári og smurði með smyrslum og með þeim munninum er áður hafði hún syndgast með, kyssti hún fætur drottins. |
| s-578
| Svo margar fórnir fann hún af sjálfri sér sem hún hafði óleyfðar lystingar í sér. |
| s-579
| Tölu lastanna sneri hún í tölu mannkostanna, að allt þjónaði það guði í iðraninni sem áður gerði hann reiðan í syndinni.' |
| s-580
| En Símon, sá er vorn herra hafði inn kallað, skynjaði hennar athæfi og fyrirleit hann Jesúm og möglaði í hjarta sínu fyrir það er hann rak hana eigi brott frá sér sem hann talaði þessi orð: ' Ef þessi maður væri spámaður, mundi hann að skýru vita hver eða hvílík kona sjá væri eða eigi sem á honum tekur því að hún er syndug.' |
| s-581
| Gregoríus segir að þessi maður var drambsfullur og fyrirleit hina syndugu konu því að falsað réttlæti hafnar og svívirðir synduga menn en satt réttlæti sampínist við þá; og hann mundi hana með hælum brott hafa rekið ef hún hefði að hans fótum kropið. |
| s-582
| En vor herra er sat í milli tveggja sjúkra manna, annars þess er heill var að viti en sjúkur af syndinni, en annars þess er tapað hafði vitinu og sig kenndi eigi sjúkan, svarar sjálfs hans hugrenning og sigraði hann með sjálfs hans orðum með þeim hætti sem þá er vitlaus maður ber sjálfur að sér það reip sem hann skal binda með, á þessa leið: ' Símon,' sagði hann,' þér hefi eg nokkuð að segja.' |
| s-583
| Hann svarar: ' Segið þér, meistari.' |
| s-584
| Jesús mælti: ' Tveir skuldunautar áttu fé að lúka einum auðigum manni er vanur var að taka tvífalda leigu af pengum sínum eftir ákveðnum tíma. |
| s-585
| Annar átti að ljúka fimm hundruð penga, en annar fimm tigi penga. |
| s-586
| En því að þeir höfðu eigi til að lúka skuldina gaf hann þeim upp allt féið. |
| s-587
| En hvor hyggur þú að framar elskaði sinn uppgjafara skuldarinnar?' |
| s-588
| Hann svaraði: ' Það trúi eg að sá hafi framar elskað sem framar var upp gefið.' |
| s-589
| Jesús svarar þá: ' Réttliga dæmir þú.' |
| s-590
| Hann snerist þá til konunnar en talaði þó til Símonar: ' Hvort sérð þú konu þessa er mér þjónar er gekk inn í hús þitt? |
| s-591
| Og gafst þú mér eigi vatn til þess að þvegnir væru fætur mínir en kona þessi þó með tárum fætur mína og þerrði með hári sínu. |
| s-592
| Þú kysstir mig eigi en síðan eg gekk í hús þitt þá lét hún eigi af að kyssa fætur mína. |
| s-593
| Þú lést eigi smyrja höfuð mitt með oleo en hún smurði með smyrsli fætur mína.' |
| s-594
| Og þá er hann hafði talda góða hluti hinnar syndugu konu og svo illa hluti falssamliga kristins pharisei, snerist hann til hennar og mælti: ' Fyrirgefist þér, kona, margar syndir því að þú elskaðir mig mjög.' Sem hann segði svo: Fullkomliga brennir þú upp ryð syndarinnar því að þú hitnar harðla mjög af eldi ástarinnar. |
| s-595
| Og er hann hafði þetta mælt þá tóku nokkurir af þeim er að borði sátu með honum að tala með sér: |
| s-596
| ' Hver er þessi er syndir gefur upp?' |
| s-597
| Jesús mælti þá til hennar: ' Far þú í friði því að trúa þín gerði þig heila.' |
| s-598
| Gregoríus segir að því gerði trúa hennar hana heila að hún efaði ekki um að hún mætti það fá er hún beiddist. |
| s-599
| Af þeim tók hún styrkleik trúarinnar sem hún tók áður af von heilsunnar. |
| s-600
| Í friði var henni boðið að fara, að hún gengi um sannleiksgötur en dræpi eigi fótum í áhlekkingar. |