| s-1
| Յաճախ կը փորձուինք հարցնել. - Վարդապետը այս փառքին պիտի հասնէ՞ր եւ իր մշակած կամ յօրինած երգերը այսքան պիտի ծաւալէի՞ն , եթէ դուրս ելած չըլլար Էջմիածնի վանքէն։ |
| s-2
| Մանաւանդ, եթէ Պոլիս հանդիպած չըլլար... |
| s-3
| Իր արուեստագէտի բնազդը այլեւս չէր կրնար հանդուրժել վանական սահմանափակ մթնոլորտին։ |
| s-4
| Միւս կողմէ, իր շփումը՝ ժողովուրդին հետ, թեւ կու տար իր երեւակայութեան եւ աշխատանքին։ |
| s-5
| Նեղ էր հորիզոնը՝ վանքէն Եւրոպա, ուր աննշան համրանքներ միայն ունէինք այն ատեն։ |
| s-6
| Գարուն մը կը բացուէր, խանդավառութեան աղբիւրները կը հոսէին, փոխադարձաբար, երբ ծփուն եւ ծարաւի բազմութիւն մը կը խլրտէր իր շուրջը։ |
| s-7
| Փրկարար եղաւ այդ առաջին հանդիպումը, Պոլսոյ մէջ։ |
| s-8
| Կոմիտաս իր դիմացը կը գտնէր ժողովուրդ մը, որ թմրութեան դատապարտուած էր, արիւնազանգ բռնակալութեան մը թաթին տակ։ |
| s-9
| Այդ ժողովուրդը իրաւունք չունէր հրապարակաւ երգելու կամ լսելու ազգային, մինչեւ անգամ ժողովրդական եղանակներ։ |
| s-10
| «Շարգի»ն կը տիրապետէր։ |
| s-11
| Իբրեւ հայկական երգ՝ մարդիկ ստիպուած էին գոհանալ շարականներով, կամ դպրոցէն աւանդուած տժգոյն եղանակներով։ |
| s-12
| Ամէն ինչ այնպէս դասաւորուած էր որ հարազատ ոգին ոչ թէ կը զարգանար, այլ կը խեղդուէր, այլուր փոխադրուելով։ |
| s-13
| Բառին բուն իմաստով յեղաշրջում տեղի ունեցաւ, երբ Վարդապետին կազմած խումբը առաջին երգահանդէսը կու տար Բերայի մէջ (1910)։ |
| s-14
| «Էն ի՜նչ շունչ էր...», պիտի ըսէր Խ. Աբովեան։ |
| s-15
| Հայաստանի գարունը Պոլիս արշաւած էր իր բազմերանգ ծաղիկներով։ |
| s-16
| Ցնծութեան կանչերով։ |
| s-17
| Արօրներով ու օրօրներով։ |
| s-18
| Շողերով ու ցօղերով։ |
| s-19
| Սոնա «եար»երով ու պարերով։ |
| s-20
| Այլեւ տքնաջան աշխատութեամբ։ |
| s-21
| Վարուցանով եւ հունձքով։ |
| s-22
| Մամիկներու օրհնութեամբ եւ մանուկներու կենսուրախ ճիչերով։ |
| s-23
| Սիրտերը զուարթացան։ |
| s-24
| Միտքերը թարմացան։ |
| s-25
| Աչքերը սկսան շողալ։ |
| s-26
| Ճշմարիտ առաքեալ, Կոմիտաս նոր հորիզոն կը բանար, ոգի ներշնչելով ճիտըծուռ ժողովուրդի մը։ |
| s-27
| Զայն կ՚առաջնորդէր դէպի գիտակցութիւն։ |
| s-28
| «Դէպի աղբիւրը լոյսին»։ |
| s-29
| Այնուհետեւ երգահանդէսները կրկնուեցան թաղէ թաղ։ |
| s-30
| Նոր երգերը շրջան կ՚ընէին բերնէ բերան, հանդիսաւոր առիթներու մէջ, կամ տունէ տուն։ |
| s-31
| Վարդապետը տաղանդաւոր աշակերտներ ալ ունեցաւ։ |
| s-32
| Կազմուեցան այլազան երգչախումբեր։ |
| s-33
| Եւ երբ սեւ օրերը եկան ու զանգուածային արտագաղթ մը տեղի ունեցաւ, պատրաստ հերթափոխներ ունէինք, որոնք արտասահման փոխադրեցին թանկագին ժառանգութիւնը։ |
| s-34
| Անոնք ալ իրենց կարգին տքնեցան, գանձարանը նորոգելով, ճոխացնելով նոր ուժերու հետ։ |
| s-35
| Հայրենիքն ալ իր կարգին։ |
| s-36
| Եւ այսօր, կռունկները կը կանչեն ամէն տեղ. |
| s-37
| Աշխարհն է արեգակ, սիրտս կարօտ է... |
| s-38
| Որքա՜ն երկար տեւեց այդ կարօտը, - ծարաւ ազատութեան, հայրենիքի եւ յարատեւ խաղաղութեան։ |
| s-39
| Այն ալ՝ անճար ժողովուրդի մը համար որ ուրիշ բան չ՚ուզեր եթէ ոչ իր ազատ բոյնը՝ աշխարհի արեւուն տակ... |