| s-1
| Նիւթեր փնտռելու համար Պոլիս եկած առաջին օրերուն «Ակօս»ի խմբագրատան մէջ զրուցեցինք երիտասարդ ակադեմական Անահիտ Ղազարեանի հետ։ |
| s-2
| Թերթի միջոցաւ հրատարակեցինք իր կոչը, երբեմնի «Ֆօթօ Կալաթասարայ»ի սեփականատէր, Թուրքիոյ առաջին արհեստավարժ կին լուսանկարիչի՝ Մարիամ Շահինեանի մասին տեղեկութիւն խնդրելու առումով։ |
| s-3
| Անահիտ աւարտած է իր պրպտումները եւ ետ դարձի ճանապարհին կրկին մէկտեղուած ենք «Ակօս»ին մէջ լսելու համար իր եռամսեայ հետազօտութեան հունձքը։ |
| s-4
| ՎԱՐԴԱՆ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ |
| s-5
| Ուրեմն Մարիամ Շահինեանի վրայ կ՚աշխատիք։ |
| s-6
| Իրեն հետ, ե՞րբ եւ ինչպէ՞ս ծանօթացած էք։ |
| s-7
| Հրանդ Տինք Հիմնարկի միջոցաւ այստեղ էի։ |
| s-8
| Ընկերներէս Սոնա Տիլանեանէն լսեցի թէ Սապանճը Համալսարանի դասախօսներէն մէկը պիտի բանախօսէ Պէյօղլուի տարածքին ապրած ազգային եւ սեռական փոքրամասնութիւններու մասին։ |
| s-9
| Կը յիշեմ, ահաւոր անձրեւոտ շաբաթ օր մըն էր ու ես քիչ մը վախնալով, գրեթէ ուշացած հասայ Պէյօղլու։ |
| s-10
| Մէկ երկու զեկոյցէ ետք Այշէկիւլ Ալթընայը կը խօսէր Մարիամ Շահինեանի մասին, որպէս Թուրքիայի առաջին փրոֆէօսյոնալ կին նկարիչ։ |
| s-11
| Նոր աւարտած էի Հայաստանի Ժամանակակից Արուեստներու ինստիտուտը։ |
| s-12
| Կերպարուեստի, գեղարուեստի ու պատկերի հետ կ՚աշխատէի։ |
| s-13
| Ակադեմական մերձեցումներս եւ ֆեմինիստական մտահոգութիւնները ոնց որ խաչաձեւուեցան։ |
| s-14
| Նոր ու անծանօթ պատմութիւն մը կար իմ առջեւ, որ հիւսուած էր արուեստի ու կնոջ կերպարի վրայ։ |
| s-15
| Իսկոյն նամակ գրեցի Հայաստանի իմ դասախօսներուն եւ հարցուցի. |
| s-16
| «Այսպէս մարդ կայ, ո՞վ կը ճանչնայ»։ |
| s-17
| Ընդամէնը երկու ընկեր ծանօթ էր։ |
| s-18
| Շուշանը Աւագեան եւ Վիգէնը «Այո, գիտենք իրեն» ըսին։ |
| s-19
| Իսկ միւսները «Ոչ մեզի համար նոր անուն է» պատասխանեցին։ |
| s-20
| Ո՞ր թուականին եկած էք Պոլիս։ |
| s-21
| Ես եկած եմ Նոյեմբեր 2016 թուականին։ |
| s-22
| Ասկէ ճիշդ երեք տարի առաջ։ |
| s-23
| Ե՞րբ սկսաք իր մասին պրպտել։ |
| s-24
| Երբ հոս էի, լսեցի որ «Արաս» հրատարակչատունը իր մասին գիրք տպած է։ |
| s-25
| Գացի «Արաս» հրատարակչատուն ապա գնեցի գիրքը։ |
| s-26
| Ու փորձեցի գտնել թէ որո՞ւ մօտ է արխիւը։ |
| s-27
| Հանդիպեցայ Թայֆունի հետ։ |
| s-28
| Յետոյ իմացայ որ կայ արխիւը, բայց նեկաթիվներով։ |
| s-29
| Գացի Սալթ Կալաթա կեդրոնը, որովհետեւ այնտեղ ցուցահանդէս եղած էր, ուզեցի թուայնացուած արխիւի հետ ծանօթանալ, բայց այնտեղ ըսին որ բոլոր իրաւունքները Թայֆունին կը պատկանի եւ անոնք բան մը չեն կրնար ըսել։ |
| s-30
| Ըսին պէտք է կապուիմ Թայֆունի հետ։ |
| s-31
| Եւ վերջը երբ որ վերադարձայ Երեւան, ունէի գիրքը եւ գիրքի պատկերները ու փորձեցի արդէն պատկերներէն ելլելով խօսիլ։ |
| s-32
| 2018 թուականին Պուտափեշտի կեդրոնական Համալսարանը քոնֆերանս մը կազմակերպած էր։ |
| s-33
| Այդտեղ ես ներկայացուցի Շահինեանին, ուր ակադեմական շրջանակները միանգամայն անծանօթ էին այս անունին։ |
| s-34
| Հասկցայ որ շատ մեծ ընելիք կայ Մարիամ Շահինեան անունը աշխարհի լուսանկարչական քարտէսի վրայ դնելու համար։ |
| s-35
| Այս տարի արդէն Միչիկընի Համալսարանի Հայկական բաժինը կազմակերպած էր քոնֆերանս՝ հայագիտական գիտաժողով մը, ուր խօսած եմ Մարիամ Շահինեանի լուսանկարներու եւ արխիւի նիւթականութեան մասին։ |
| s-36
| Թէ ի՞նչ տեսակ նիւթականութիւն է այդ արխիւը, եթէ դուն չունես այդ արխիւը։ |
| s-37
| Խօսած եմ այդ արխիւի պատկերներուն էկրանով, այսինքն համակարգիչով սգրինով յարաբերուելու մասին։ |
| s-38
| Ու շատ պատահաբար ծանօթացայ պոլսահայ զոյգի մը հետ։ |
| s-39
| Պարզուեց որ իրենք լուսանկարուած են Շահինեանի մօտ։ |
| s-40
| Ունին նոյնիսկ նեկաթիվները լուսանկարներուն։ |
| s-41
| Այդ մարդը ունէր բազմաթիւ լուսանկարներ, նեկաթիվներ եւ նաեւ պատմութիւն։ |
| s-42
| Այդ պատմութիւնով է որ որպէս միտք ծնաւ կարգ մը հարցումներ, թէ այդ որու պատկերն է, ո՞վ է պատկերուած եւ ո՞ր թուականին է պատկերուած։ |
| s-43
| Բան մը չէինք գիտեր։ |
| s-44
| Ամենայն հաւանականութեամբ նեկաթիվներէն չես կրնար կռահել։ |
| s-45
| Այդ առանձին հետազօտական ծանր աշխատանք է։ |
| s-46
| Այսպէս միտք յառաջացաւ որ կրնամ կրկին վերադառնալ Պոլիս եւ փորձեմ գտնել մարդկանց, քանի որ դեռ կան այդ մարդիկ։ |
| s-47
| Գուցէ մի տասը տարի ետք արդէն ուշ կ՚ըլլայ։ |
| s-48
| Չգիտեմ հինգ տարի ետք, գուցէ արդէն ուշ է։ |
| s-49
| Շատ մարդ մահացած է եւ ես չեմ կրցած գտնել իրենց։ |
| s-50
| Եւ կոչուեց իմ ծրագրի անունը «Այլընտրանքային արխիվ»։ |
| s-51
| Միչիկընի քոնֆերանսը ո՞ր թուականին էր։ |
| s-52
| Այս տարի Ապրիլի 26-ին։ |
| s-53
| Իսկ անցեալ ամիս 10-ին գացիր չէ՞ ։ |
| s-54
| Երկուքը իրարմէ զատ էր։ |
| s-55
| Այո։ |
| s-56
| Այդ առանձին էր։ |
| s-57
| Եւ դիմեցի Կիւլպէնկեանին որպէսզի ինձ գումար տրամադրէ հետազօտութեան համար։ |
| s-58
| Եւ արդէն երեք ամիս է այստեղ եմ Կիւլպէնկեանի օգնութեամբ։ |
| s-59
| Տարբեր փրոֆիլներով հետազօտութիւն կ՚ընեմ։ |
| s-60
| Այսինքն եւ կը գտնեմ մարդկանց, ովքեր նկարուած են եւ ունին պատմութիւն ու իրենց յիշողութիւնները։ |
| s-61
| Այսինքն շատ կարեւոր է տեսնել, թէ ինչպէս յիշողութիւնները կ՚ապրի։ |
| s-62
| Այսպէս քանի՞ պատմութիւն կրցաք գտնել։ |
| s-63
| Շատ։ |
| s-64
| 10-է աւելի մարդ, պատմութիւն, լուսանկարներ։ |
| s-65
| Մարդիկ, մարդկանց պատմութիւնները եւ նաեւ սահաֆները։ |
| s-66
| Իսթանպուլով մէկ փռուած ամէն մի անկիւնին մի սահաֆ կայ եւ այդպէս ես չգիտեմ երեւի օրեր եւ ժամեր, ժամեր, ամէն օր 5 ժամ, 6 ժամ, 3 ժամ տարբեր սահաֆներուն նկարների արխիւներով անփոյթ նետուած նկարները պէտք է մէկիկ մէկիկ նայեմ։ |
| s-67
| Որովհետեւ գուցէ այդ մէկին որ հէնց չնայիս այդ իր նկարն է։ |
| s-68
| Իսկ քանի՞ նկար գտաք։ |
| s-69
| Այսօր դեռ կը փնտռեմ։ |
| s-70
| Հիմա արդէն ունիմ 19 լուսանկար։ |
| s-71
| Երեք ամսուան մէջ 19 լուսանկար։ |
| s-72
| Ասոնք նեկաթիվներ չեն, այլ ուղղակի տպուած լուսանկարներ։ |
| s-73
| Մինչեւ ե՞րբ հոս էք։ |
| s-74
| Մինչեւ ե՞րբ պիտի փնտռէք։ |
| s-75
| Մինչեւ այս ամսուայ վերջ։ |
| s-76
| Կը շարունակեմ փնտռել եւ շատ շատ մէյլեր կը ստանամ։ |
| s-77
| Որովհետեւ Ամերիկա կայ մի ուրիշ թերթ՝ «Արմենիա Ուիքլի»։ |
| s-78
| Հոն եւս յայտարարութիւն ըրի եւ խնդրեցի Շահինեանի մասին տեղեկութիւններ։ |
| s-79
| Չիքակոյէն, Նիւ Եորքէն տարբեր մարդիկ ինձ գրեցին։ |
| s-80
| Նիւ Եորք հանդիպեցայ Շահինեանի բարեկամներէն մէկուն։ |
| s-81
| Ան թէ լուսանկարներ ունէր, թէ պատմութիւն եւ թէ անոր մօտ ուսանած էր լուսանկարչութիւն։ |
| s-82
| Նաեւ Պոսթոն կար հայկական լուսանկարներու մեծ արխիւ մը, որ կը կոչուի «Փրոճեքթ Սէյվ» իրենց ալ հանդիպեցայ։ |
| s-83
| Ցաւօք սրտի Շահինեանէն ոչ մի լուսանկար չունէին։ |
| s-84
| Որովհետեւ կը կարծեմ եթէ ունենային նկարին ետեւը կնիքը անպայման կ՚ըլլար։ |
| s-85
| Բայց ամէն դէպքին իրենց հետ շփուեցայ։ |
| s-86
| Տեսայ ինչպէս կ՚աշխատին լուսանկարներու հետ։ |
| s-87
| Այդ ալ շատ կարեւոր էր։ |
| s-88
| Հիմա կը մտածեմ մի փոքրիկ տոքիւմենթալ ֆիլմ ընել։ |
| s-89
| Որովհետեւ բոլոր հարցազրոյցները եւ իմ պրպտումները տեսագրած, վիտէօ ըրած եմ։ |
| s-90
| Կ՚ուզեմ նաեւ յօդուած մը գրել Միչիկընի համալսարանի հայագիտութեան բաժնի համար։ |
| s-91
| Որովհետեւ կ՚ուզեն հատոր հրատարակել, նոյն այդ քոնֆերանսի վերնագիրով։ |
| s-92
| Ցուցահանդէս կազմակերպել կ՚ուզէ՞ք ։ |
| s-93
| Այո, այդ իմ գտած լուսանկարներով անպայման Երեւանի մէջ ցուցահանդէս կազմակերպել կ՚ուզեմ։ |
| s-94
| Վերջը քանի մը տարի աշխատանքէն ետք, լուրջ հետազօտական գիրք ընել կ՚ուզեմ։ |
| s-95
| Բոլոր այդ հարցազրոյցները, որ ըրած եմ ընդհանրացնել ու տեսնել թէ ինչպէս յիշողութիւնը կը պահուի։ |
| s-96
| Որովհետեւ 50 տարի ոչ թէ միայն հայկական համայնքի կեանքն է գրած, այլ ամբողջ Իսթանպուլի։ |
| s-97
| Իր մօտ նկարուած են թէ յոյներ, թէ հայեր, թէ հրեաներ եւ թէ ասորիներ։ |
| s-98
| Տեղէ մը երկու լուսանկար գտայ։ |
| s-99
| Ընտանիք են։ |
| s-100
| Նկարուած են երկու տարուայ տարբերութիւնով։ |