Dependency Tree

Universal Dependencies - Kazakh - KTB

LanguageKazakh
ProjectKTB
Corpus Parttest
AnnotationMakazhanov, Aibek; Washington, Jonathan North; Tyers, Francis

Select a sentence

Showing 701 - 800 of 1047 • previousnext

s-701 Орыстың ғылымы, өнері дүниенің кілті, оны білгенге дүние арзанырақ түседі.
s-702 Ләкин осы күнде орыс ғылымын баласына үйреткен жандар соның қаруымен тағы қазақты аңдысам екен дейді.
s-703 Жоқ, олай ниет керек емес.
s-704 Қазаққа күзетші болайын деп, біз де ел болып, жұрт білгенді біліп, жұрт қатарына қосылудың қамын жейік деп ниеттеніп үйрену керек.
s-705 Қазірде орыстан оқыған балалардан артық жақсы кісі шыға алмай да тұр.
s-706 Себебі: ата-анасы, ағайын-туғаны бір жағынан бұзып жатыр.
s-707 Сөйтсе де осы оқыған балалар ана оқымаған қазақ балаларынан үздік, озық.
s-708 Не қылса да сөзді ұқтырса болады оларға.
s-709 Жақсы атаның балалары да көп оқыған жоқ, қайта кедейдің баласын орысқа қорлап берді.
s-710 Олар осыдан артық қайда барсын?
s-711 Және де кейбір қазақтар ағайынымен араздасқанда: Сенің осы зорлығыңа көнгенше, баламды солдатқа беріп, басыма шаш, аузыма мұрт қойып кетпесем бе! деуші еді.
s-712 Осындай жаман сөзді, Құдайдан қорықпай, пендеден ұялмай айтқан қазақтардың баласы оқығанменен не бола қойсын?
s-713 Сонда да өзге қазақ балаларынан артық үйренгені немене, қай кеп үйреніпті?
s-714 Кірді, шықты, ілді, қайтты, түбегейлеп қуған бала да жоқ.
s-715 Әкесі ел ақшасыменен оқығанға әрең оқытады, өз малын не қылып шығарсын?
s-716 Турасын ойлағанда, балаңа қатын әперме, енші берме, барыңды салсаң да, орыстың ғылымын үйрет!
s-717 Мына мен айтқан жол мал аяр жол емес.
s-718 Құдайдан қорық, пендеден ұял, балаң бала болсын десең оқыт, мал аяма!
s-719 Әйтпесе, бір ит қазақ болып қалған соң, саған рақат көрсетер , өзі рақат көрер ме, яки жұртқа рақат көрсетер ?
s-720 Футболдан әлем чемпионаты 2014 ФИФА-ның 20-шы футболдан әлем чемпионаты, финалдық кезеңі 2014 жылдың 12 маусым мен 13 шілде күндері аралығында Бразилияда өтті.
s-721 Ашылу матчы Сан-Паулуда, ал финалы Рио-де-Жанейродағы Маракана стадионында орын алды.
s-722 Әлем чемпионаттары үшін құрлықтарды ротациялау қағидасына байланысты, 2014 жылдың чемпионаты Оңтүстік Америкада өту керек болды және Бразилия сол чемпионатты өткізуге ниет білдірген жалғыз ғана ел еді.
s-723 Қалған оңтүстік америкалық елдер 2003 жылы Бразилия үміткерлігін қолдаған.
s-724 Кейінірек ФИФА ротация принципі өзгеретінін жариялады.
s-725 Енді 2018 жылдың чемпионатын өткізу құқығына қатысатын кандидаттар додасына, соңғы екі чемпионатты (КАФ және КОНМЕБОЛ) өткізген елдерден басқа, барлық конфедерациялардан елдер сынға түседі.
s-726 Бразилия өз жерінде чемпионатты екі рет өткізген бесінші ел болды (Мексика, Италия, Франция және Германиядан кейін).
s-727 Осыған дейін Бразилияда футболдан әлем чемпионаты 1950 жылы өткен болатын.
s-728 ӘЧ-2014 іріктеу айналымы 2011 жылдың маусым айында басталып, 2013 жылдың қараша айында аяқталды.
s-729 Бразилия қабылдаушы ел ретінде автоматты түрде чемпионат қатысушысы болды.
s-730 Барлық сегіз топтың жеңімпаздары мен екінші орын алған командалар 1 / 8 финалға шығады.
s-731 Командалардың турнирлік кестедегі орны келесі көрсеткіштер бойынша анықталады:
s-732 Иран (1935 жылға дейін Парсы елі), Иран Ислам Республикасы Азияның оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан мемлекет.
s-733 Жер көлемі 1,648 млн. км².
s-734 Халқы 65,2 млн. адам (1999).
s-735 Халқының ұлттық құрамы: парсылар (51%), әзірбайжандар (27%), күрдтер (5%), арабтар, түрікмендер, белуджилер, армяндар, еврейлер, т.б.
s-736 Қала халқы 58,3%.
s-737 Астанасы Тегеран қаласы (айналасын қосқанда 12 миллионнан астам).
s-738 Одан басқа Мешхед (1,5 млн.), Исфаһан (1 млн.), Тебриз (852 мың), Шираз (800 мың) сияқты ірі қалалар бар.
s-739 Ресми тілі парсы тілі.
s-740 Мемлекеттік діні ислам дінінің шиит тармағы.
s-741 Иран діни мемлекет.
s-742 Елдегі саяси және діни билік аятолла Сейд Әли Хаменеидің қолында.
s-743 Президент (1997 жылдан бастап Сейд Мохаммед Хатами) 4 жылға сайланады және Министр Кабинетін басқарады.
s-744 Жоғарғы заң шығарушы орган бір палаталы парламент Ислам кеңесі жиналысы (меджлис) 4 жыл сайын сайланып отыратын 290 депутаттан тұрады.
s-745 1981 жылғы конституциясы бойынша, елде саяси және діни емес ұйымдарға тыйым салынған.
s-746 Ұлттық мейрамы 11 ақпан Революция күні (1979).
s-747 Ұлттық ақша бірлігі риал.
s-748 Иран Армян таулы қыратының оңтүстік-шығысы мен Иран таулы қыратының батыс бөлігінде орналасқан.
s-749 Шет жақтарында Солтүстік Иран (Эльбурс), Оңтүстік Иран (Загрос, Мекран), Шығыс Иран (Серхед, Пеленган, Боран, Келат) таулары, ортасында Кухруд жотасы, Деште-Кевир, Деште-Лух шөлдері орналасқан.
s-750 Солтүстік-батысын Оңтүстік Каспий және Кура-Аракс ойпаттары, солтүстік-шығысын Горган жазығы, оңтүстігін Гермезир шөлі алып жатыр.
s-751 Жері, негізінен, таулы.
s-752 Парсы және Оман шығанақтары жағалауларының климаты тропиктік.
s-753 Қаңтардағы орташа температура 2°С-тан 19,4°С-қа дейін, шілде айында 29,4 32,5°С.
s-754 Жауын-шашынның жылдық мөлш. 500 мм.
s-755 Эльбурс тауы беткейінде 2000 мм, Систан ойысында 50 60 мм.
s-756 Жер беті суы аз.
s-757 Таулы аудандарда көптеген көлдер кездеседі.
s-758 Иран жерінде сүтқоректілердің 100-ге тарта, құстардың 400-ге жуық, бауырымен жорғалаушылардың 80-ге жуық түрі бар.
s-759 Шектес теңіздері балыққа бай.
s-760 Иран жеріне адам баласы тым ерте заманнан бері қоныстанған.
s-761 Б.з.б. 3-мыңжылдықта қазіргі Иранның оңтүстік-батысында алғашқы мемлекеттер құрыла бастады.
s-762 Б.з.б. 2-мыңжылдықта бұл аймаққа Орталық Азиядан арий тайпалары келіп қоныстанды.
s-763 Б.з.б. 550 ж. өкімет билігі парсылық Ахемен әулетіне көшті.
s-764 Ахемен әулеті мемлекетін б.з.б. 330 ж. Александр Македонский талқандады.
s-765 Иран эллиндік мемлекеттердің билігіне көшіп, б.з.б. 2 ғасырдың орта тұсынан бастап Парфия патшалығына бағынды.
s-766 224 ж. Парфия мемлекеті құлап, орнына Сасани әулеті мемлекеті құрылды.
s-767 Сасани әулеті мемлекеті Оңтүстік Арабияны, Сирияны, Палестинаны, Мысырды жаулап алды.
s-768 Византияға қауіп төндірді, Түрік қағанатымен соғыс жүргізді.
s-769 Бірақ Сасани әулеті мемлекеті арабтардың шабуылынан құлап, 7 ғасырдың 2-жартысында Иран Араб халифаты құрамына қосылды.
s-770 8 ғасырда Араб халифатының билеушісі Әбу әл-Аббас әс-Саффах халифат астанасын Бағдадқа көшірді.
s-771 Иран аумағы ұзақ жылдар бойы Аббас әулеті билеген Бағдад халифаты құрамында болып, мәдени және экономикалық дамуды басынан кешірді.
s-772 9 10 ғасырларда елде Араб халифатына шартты түрде ғана тәуелді болған әмірліктер құрылды.
s-773 Елде экономикалық және мәдени өрлеу байқалып, қалалар өсе бастады.
s-774 Сондай әмірліктердің бірі Самани әулеті биліктен кеткеннен кейін Шығыс Иран Ауғанстанмен және Орта Азияның бір бөлігімен бірге түркі текті Ғазнауи әулеті билеген мемлекеттің құрамына кірді.
s-775 11 ғасырда Иранға түрік-оғыздар (салжұқ) басып кіре бастады.
s-776 Көп ұзамай олар Ғазнауи әулеті әскерін талқандап, бүкіл Иранды және көрші елдерді басып алып салжұқтар мемлекетін құрды.
s-777 12 ғасырда салжұқтар бірнеше сұлтандыққа бөлініп кетті де, осы ғасырдың аяғына таман бүкіл Иранды түркі қыпшақ тайпасынан шыққан Хорезм шаһы Текеш басып алды.
s-778 1220 56 ж. Иранды Шыңғыс хан әулеті жаулап алды.
s-779 Олар елде Хулагу әулетіне қарайтын ильхандар мемлекетін құрды.
s-780 14 ғасырдың 30-жылдары ильхандар мемлекеті бірнеше иелікке бөлініп кетті де, 1380 93 ж. Иранды Әмір Темір әскерлері басып алды.
s-781 Әмір Темір өлгеннен кейін Шығыс Иран Темір әулетінің билігінде қалып, Батыс Иранда Қарақойлы мемлекеті құрылды.
s-782 16 ғасырда Кіші Азиядан шыққан түркі тайпалары (қызылбастар) Иранға басып кіріп, 1501 1610 ж. елді толығымен бағындырып, Сефеви әулеті мемлекетін құрды.
s-783 17 18 ғасырларда Иранның экономикасы құлдырап, халықтың жағдайы нашарлап кетті.
s-784 Ұсақ халықтар (ауғандар, түрікмендер, Әзірбайжандар, күрдтер, армян, грузиндер) орталықтың езгісіне қарсы жиі-жиі көтеріліс жасап тұрды.
s-785 Әсіресе, 18 ғасырдың 2-жартысында елдегі үстемдік үшін екі әулеттің (Зенд және Каджар) арасындағы үздіксіз соғыс халықты әбден қалжыратты.
s-786 18 ғасырдың аяғында билікке Каджар әулеті келді.
s-787 Осы кезден елдің ішкі істеріне еуропалық мемлекеттер (Англия, Франция) араласа бастады.
s-788 19 ғасырдың басында болған орыс-иран соғысынан кейін елде шетелдіктердің билігі күшейіп кетті.
s-789 19 ғасырдың аяғына таман Иран еуропалық мемлекеттердің жартылай отарына айнала бастады.
s-790 1901 ж. ағылшындар Иран мұнайын шығаруға рұқсат алып, 1909 ж. бірлескен ағылшын-парсы мұнай компаниясы құрылды.
s-791 Елдің солтүстігіне Ресей, оңтүстігіне Ұлыбритания қожалық ете бастады.
s-792 1905 11 ж. елде шетелдіктерге қарсы ұлт-азаттық қозғалысы болып өтті.
s-793 Оның барысында конституция жарияланып, меджлис шақырылды, ақсүйектік дәрежелер жойылды.
s-794 Бірақ 1918 ж. ағылшындар бүкіл Иранды басып алып, 1919 ж. оны кіріптарлық шарттарға қол қоюға мәжбүр етті.
s-795 Елде ағылшын үстемдігіне қарсы жаңа толқулар басталды.
s-796 1921 ж. 21 ақпанда әскерилер Реза ханның басшылығымен мемлекеттік төңкеріс ұйымдастырып, жаңа үкімет құрды.
s-797 Жаңа үкімет халықтың қысымымен 1919 ж. ағылшын-парсы шартын жойылды деп жариялады.
s-798 Армияға сүйенген Реза хан Орталықтың билігін күшейту үшін сепаратистік пиғылдағы Иран ақсүйектерімен үздіксіз күрес жүргізді.
s-799 Елде нарықтық қатынастар тез дами бастады.
s-800 Халықтың мәдени және тұрмыстық өмірінде көптеген өзгерістер болып өтті.

Text viewDownload CoNNL-U