| s-101
| Зноў перад ім, непрыкмечаным, прайшлі немцы: адзін вёў за павады яго коней, а другі, што ішоў ззаду, спыніўся і пастаяў, хвіліну прыслухоўваючыся. |
| s-102
| Максім узняў вінтоўку. |
| s-103
| Яму з долу добра бачны быў варожы сілуэт, які чорным ценем засланіў край зорнага небасхілу. |
| s-104
| Максім наставіў стрэльбу на ворага, але стрэліць так і не адважыўся. |
| s-105
| У апошняе імгненне, калі трэба было ціснуць курок, смеласць пакінула яго. |
| s-106
| Задні гітлеравец, відаць, нічога падазронага не ўчуўшы, сказаў нешта таму, што вёў коней, і яны абодва ўзлезлі на былое Максімава месца на возе. |
| s-107
| Так ворагі, коні і фурманка з ротным дабром зніклі ў начной цемры. |
| s-108
| Тады ездавы, абапёршыся аб дол рукамі, сеў на травяністай імшарыне побач са сваёй вінтоўкай і ўжо не спрабаваў стрымацца. |
| s-109
| Канчаткова ахапіўшая яго роспач выціснула з грудзей цяжкі, пакутлівы енк. |
| s-110
| Гэты енк, спалохаўшы ў цішы самога Максіма, нечакана абудзіў яго, прымусіў зірнуць на сябе аднекуль збоку, вачыма другога чалавека, чалавека разумнейшага ў жыцці і мацнейшага ў барацьбе. |
| s-111
| Потым ён адчуў асуджэнне і дакор сабе, агідна бездапаможнаму ў такі рашаючы час. |
| s-112
| Цяжкія няўцешныя думкі, поўныя бязлітаснай насмешкі над сабой, паплылі ў немаладой яго галаве. |
| s-113
| Хоць і не першы раз у жыцці напаткала Максіма бяда, але гэтая была зусім іншага складу, чым усе перажытыя. |
| s-114
| Яна агіднай ганьбай запляміла чалавечую яго вартасць, падсекла надзеі, дарэшты зняславіла ранейшае жыццё чалавека. |
| s-115
| Як было пасля такога здарэння ісці ў батальён, дзе кожны дзень паміралі людзі, маладыя і больш вартыя, чым ён? |
| s-116
| Як было жыць, калі пасля гэтага ўжо нічога не заставалася ў душы, апрача вечнай агіды да сябе? |
| s-117
| Дык няўжо гэта канец? |
| s-118
| Няўжо толькі пагібель з’явіцца справядлівай збаўцай ад нясцерпных пакут? |
| s-119
| Чаму ж тады ён павінен так недарэчна, пагана памерці, а злачынцы-ворагі застануцца жыць і ўчыняць яшчэ не адну смерць добрым людзям. |
| s-120
| Усвядоміўшы глыбіню сваёй бяды, ездавы зразумеў, што ёсць у ім нешта мацнейшае за звычайную чалавечую смерць. |
| s-121
| Пачуццё салдата паступова, але рашуча пачало браць верх, заглушыўшы ўсё іншае, асабістае, якое цяпер выявілася ў ім самым благім чынам. |
| s-122
| Усё настойлівей з’яўлялася жаданне дзейнічаць, яно хутка аформілася ў намер і стала непахісным. |
| s-123
| І хоць вялікі быў яшчэ маральны боль, але на сэрцы ўжо палягчэла, і памалу пачало ўзнаўляцца ранейшае адчуванне злосці. |
| s-124
| Гэта вярнула сілы, і баец хутка ўзняўся, падхапіўшы вінтоўку. |
| s-125
| Дзіўна нават было, адкуль узялося ў Максіма гэтулькі энергіі і спрыту, калі ён пусціўся наўздагон ворагам. |
| s-126
| Каржакаваты і нязграбны, ён шпаркім крокам сігаў па полі, то прыгінаючыся да зямлі, каб лепш бачыць наперадзе, то намагаючыся ступаць як мага хутчэй і цішэй. |
| s-127
| У гэтыя хвіліны ездавы ні аб чым не думаў і нічога не адчуваў, апрача ўпартага жадання дагнаць праціўніка. |
| s-128
| Невядома, ці доўга ён гнаўся, як пашанцавала яму не збіцца з кірунку, але нарэшце ўбачыў Максім знаёмы сілуэт сваёй фурманкі з няпрошанымі седакамі на перадку. |
| s-129
| Тады ездавы, на колькі быў здольны, узброіўся хітрасцю і асцярогай, нячутна зайшоў збоку і на хаду прыблізіўся да ворагаў. |
| s-130
| Яго выстаўленая наперад вінтоўка амаль кранала бліжняга немца. |
| s-131
| У грудзях моцна білася сэрца, здавалася, вось—вось гучна вырвецца сцятае дыханне і ўсё загіне. |
| s-132
| Немаладыя ўжо сілы байца падыходзілі к канцу. |
| s-133
| Грымотны стрэл рускай трохлінейкі аглушыў усіх — і ворагаў, і Максіма. |
| s-134
| Крайні немец неяк бясшумна знік пад фурманкай, а другога Максім, дранцвеючы ад жаху, з усяе апошняй сілы выцяў вінтоўкай па галаве. |
| s-135
| Далей усё пайшло з нейкім шалёным імпэтам. |
| s-136
| Максім, падхапіўшы лейцы, вялікім паўколам завярнуў фурманку і дзікім, несваім голасам гікнуў на коней. |
| s-137
| Ім, напэўна, перадалася ўзрушанасць гаспадара, бо без пугі і новых крыкаў яны так паімчаліся ў цемры, што Максім, паўмёртвы ад перажытага, з вялікім намаганнем трымаўся на возе, які цяжка кідаўся з боку ў бок, грукацеў і падскакваў. |
| s-138
| Баец зусім не ведаў, куды кіраваць, і ў выбары напрамку цалкам даверыўся коням. |
| s-139
| І коні імчалі без супынку, наўскасяк мяжыстых палосак шархатлівай збажыны, па глухой мякаці бульбянішчаў, пераехалі неглыбокі высахлы раўчук, асакаватую балацявінку і, нарэшце, непадалёку ад змрочнага лесу выбіліся на нейкую дарогу. |
| s-140
| Максім тады спыніў фурманку, прыслухаўся і на поўныя грудзі ўдыхнуў пасвяжэлага падранак паветра. |
| s-141
| У правым вуху, нібы парваная струна, тоненька звінела ад стрэлу, ва ўсім целе, схаладзелым ад ліпкага поту, з’явілася млявасць, як пасля цяжкай шматгадзіннай працы. |
| s-142
| Пачынаўся досвітак. |
| s-143
| Змрок парадзеў, на ўсходзе святлела неба, гасячы зоры. |
| s-144
| Наперадзе ля лесу пачуліся галасы, іх адразу пазнаў Максім — то былі свае. |
| s-145
| Толькі тады раптоўна неяк зразумеў ездавы, якой вялікай бяды пашанцавала яму пазбыцца ўначы і як пакутліва далася яму маленькая перамога. |
| s-146
| Ён парадаваўся яшчэ, што ўсе жахі тыя засталіся ззаду, і, хутка губляючы сілы, моцна захацеў спаць. |
| s-147
| Мабыць, упершыню так выразна адчуў чалавек, што шмат ужо год за плячыма, а за гэтую ноч прыбавілася яшчэ, — бадай, з дзесяць. |