Universal Dependencies - Icelandic - Modern

s-601

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4702922,15.601

Hvers vegna ekki að leita á fólki af handahófi.

s-602

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4702922,16.602

Fíkniefnavandinn er jú stór vandi, hann er almannavandi.

s-603

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4702922,17.603

Það eru ríkir almannahagsmunir í húfi, að sagt er.

s-604

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4702922,18.604

Ég spyr: Hvar stoppum við ef ekki hérna?

s-605

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,1.605

Virðulegi forseti. Ég er hjartanlega sammála, sérstaklega niðurlaginu.

s-606

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,2.606

Maður gleymir því oft hvað við erum ofboðslega ung þegar kemur að fjármálum almennt.

s-607

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,3.607

Við hófum fyrsta hlutabréfamarkaðinn á Íslandi 1985, 1986 eða um það bil.

s-608

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,4.608

Við höfum einmitt verið mjög ungæðisleg í seinni tíð eins og menn vita núna eftir að varað var við því margsinnis í mörg ár af hv. þm. Steingrími J. Sigfússyni.

s-609

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,5.609

Ég velti fyrir mér hvort hv. þingmaður telji verðbólguna vera eitthvað sem við getum einhvern veginn haft hemil á, þá væntanlega með vandaðri hagstjórn, eða hvort hún sé eitthvað sem við þurfum að læra að lifa við og búa til einhvers konar kerfi þannig að efnahagurinn allur ráði betur við hana.

s-610

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,6.610

Þetta er það sem ég velti svolítið fyrir mér vegna þess að verðbólgan virðist hafa verið þrálát í svo langan tíma og undir ýmsum kerfum, hægri stjórn, vinstri stjórn, fljótandi gengi, ekki fljótandi gengi, hlutabréfamarkaði eða ekki.

s-611

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,7.611

Undir öllum þessum kringumstæðum virðist hún alltaf hafa verið til staðar.

s-612

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,8.612

Hún er nokkurs konar draugur í bakgrunninum.

s-613

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,9.613

Ég geri mér grein fyrir og ber virðingu fyrir því að það er meira en andsvarsvirði af tíma sem þarf til þess að útskýra þetta og ræða.

s-614

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705680,10.614

Alla vega er spurningin í grunninn sú hvort þetta sé eitthvað sem við þurfum að lifa með eða eitthvað sem við getum á endanum lagfært og minnkað niður í kannski 2-3, eitthvað aðeins viðráðanlegra en þau 5-6 sem maður á víst að venjast.

s-615

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,1.615

Virðulegi forseti. Ég vil byrja á að þakka hv. þingmanni fyrir ágæta og fræðandi ræðu.

s-616

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,2.616

Ég hef svolítið verið að velta fyrir mér í gegnum það að læra allt þetta ferli hvernig fjárlögin virka í raun og veru og hvaða aðferðir geri það að verkum að staða ríkissjóðs batnar eða versnar.

s-617

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,3.617

Það er kannski ekki endilega augljóst strax hvað virkar raunverulega.

s-618

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,4.618

Vinstri maðurinn í mér og hægri maðurinn í mér hafa rifist mjög mikið upp á síðkastið og verið háværir hvor við annan frekar en hitt, en því meiri þörf finn ég til þess að koma hérna upp í pontu og spyrja fyrrverandi hæstv. ráðherra hvernig hlutirnir voru í fortíðinni og hvaða aðferðir virkuðu helst og hverjar ekki.

s-619

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,5.619

Það þarf augljóslega að gera eitthvað meira en einfaldlega hækka eða lækka skatta eða einfaldlega hækka eða lækka útgjöld.

s-620

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,6.620

Það þarf að hugsa svolítið strategískt.

s-621

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,7.621

Það þarf að hugsa þetta þannig að útgjöldin skili helst einhverju til baka, ekki einungis í formi almennrar, segjum eflingar á heilbrigðiskerfinu eða menntakerfinu, sem er þó auðvitað líka langtímafjárfesting í eðli sínu, heldur kannski með beinum hætti í ríkissjóð.

s-622

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,8.622

Ég sé hérna að halli á ríkissjóði hefur minnkað ótrúlega mikið frá hruni og í raun og veru kemur verulega á óvart að sjá slíkan árangur miðað við það sem maður mundi halda að kæmi frá svokallaðri vinstri stjórn, hvað svo sem það á að þýða nákvæmlega á Íslandi.

s-623

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,9.623

Spurning mín til hv. þingmanns er: Með hliðsjón af því að greinilegt er að hallinn er að minnka, hann minnkar frekar hratt, hvenær sá hæstv. fyrrverandi ríkisstjórn fyrir sér að hallinn yrði enginn, það er ef við miðum við forsendur á síðasta ári?

s-624

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705681,10.624

Svo hef ég líka sérstakan áhuga á að vita hvernig hugmyndin hafi verið rétt eftir hrun, því að þá leit ekki út fyrir að það væri hægt yfir höfuð.

s-625

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705733,1.625

Hv. þm. Össur Skarphéðinsson er mjög sannfærandi eins og venjulega og ég kýs að vera sammála honum.

s-626

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4705733,2.626

Ég biðst afsökunar á því að hafa vænt ríkisstjórnina um einhver óheilindi í þessum efnum.

s-627

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,1.627

Virðulegi forseti. Ég þakka fyrir þessa ágætu umræðu, hún hefur verið mjög áhugaverð.

s-628

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,2.628

Mig langaði að spyrja hv. þm. Steingrím J. Sigfússon ég trúi því að hann viti mjög mikið um þetta, hefur bæði verið hér á þingi síðan sá var á barnsaldri sem hér stendur, og maður heyrir að menn hafa pælt mikið í þessu.

s-629

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,3.629

Það sem ég sé sem aðalvandamálið við íslenska krónu er tilhneiging hennar til að leiða til verðbólgu.

s-630

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,4.630

Ég átta mig á því að sögulega hafa verið nokkrar misjafnar ástæður fyrir verðbólgunni, en hún er einhvern veginn alls staðar og í öllu sem varðar íslenskt efnahagslíf til lengri tíma, ekki bara í verðtryggingunni, heldur virðist hún vera einhvers konar hluti af því að búa á Íslandi.

s-631

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,5.631

Maður býr við verðbólgu, maður einhvern veginn venst því.

s-632

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,6.632

Svo missir þjóðin verðskynið í þokkabót sem ég held að hjálpi ekki mjög mikið.

s-633

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,7.633

Góð vinkona mín spurði um daginn: Hvers vegna er alltaf svona mikil verðbólga hérna?

s-634

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,8.634

Hvað er málið?

s-635

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,9.635

Hvaðan kemur þetta?

s-636

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,10.636

Eru þetta gömlu gengisfellingarnar?

s-637

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,11.637

Er það bara þetta hrun?

s-638

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,12.638

Vissulega var það ekki bara þetta hrun.

s-639

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,13.639

Ég velti þessu svolítið fyrir mér og gaf þessar klassísku útskýringar.

s-640

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,14.640

Kenndi þjóðinni aðeins um að hafa ekkert verðskyn og vera mjög agalaus þegar kemur að því að velja og hafna, ekki bara hvort eigi að kaupa heldur hvar og hvers vegna.

s-641

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,15.641

Við þorum ekki að segja nei þegar okkur blöskrar verðið o.s.frv.; fullt af svona alls konar þáttum.

s-642

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,16.642

En það er sama hvað ég reyni að útskýra þetta, einhvern veginn finnst mér ég aldrei hafa komist að niðurstöðu, mér finnst ég aldrei hafa svarið.

s-643

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,17.643

Ég velti fyrir mér hvort hv. þingmaður hafi einhverjar hugmyndir, einhvern fróðleik, um það annaðhvort hvaðan verðbólgan komi eða hvernig við getum stöðvað hana í því að verða til, því hún gengur ekki með klassískri aðferð.

s-644

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4715181,18.644

Hún bara mun ekki ganga, það verður hávaxtastefna og leiðindi.

s-645

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,1.645

Virðulegi forseti. Ég þakka hv. þm. Pétri H. Blöndal fyrir ræðuna, hann fór inn á margt sem er mjög mikilvægt að ræða.

s-646

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,2.646

En mig langar að spyrja í stuttu máli: Með hliðsjón af þeim tækniframförum sem eiga sér stað og hafa átt sér stað síðustu þrjá til fjóra áratugi, seinustu öld eiginlega, er þá ekki sérstaklega mikilvægt að við Íslendingar reynum í það minnsta að vera til fyrirmyndar þegar kemur að löggjöf um friðhelgi einkalífsins?

s-647

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,3.647

Er ekki mikilvægt, einmitt vegna stöðunnar í heiminum og brota NSA til dæmis, sem þó eru frá Bandaríkjunum athugið, friðhelgi einkalífsins á að vera tryggð í stjórnarskrá Bandaríkjanna.

s-648

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,4.648

Þeir telja sig ekki brjóta hana vegna þess að þeir hafa í gegnum tíðina alltaf fundið fleiri og fleiri ástæður til að ganga á friðhelgi einkalífsins, IV. viðauka stjórnarskrár Bandaríkjanna.

s-649

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,5.649

Ég óttast, og við píratar og fleiri, að sama þróunin eigi sér stað hér.

s-650

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,6.650

Burt séð frá því hvaða heimildir hafa verið veittar í fortíðinni réttlætir það ekki að við getum endalaust gengið lengra.

s-651

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,7.651

Einhvers staðar þurfum við að segja stopp.

s-652

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,8.652

Einhvers staðar þurfum við að átta okkur á því að við höfum kannski þegar gengið of langt og ættum ekki að ganga lengra.

s-653

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,9.653

Við ættum að skoða friðhelgi einkalífsins með hliðsjón af því að styrkja hana í staðinn fyrir að finna sífellt fleiri og fleiri ástæður sem við munum finna til þess að á ganga á það.

s-654

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4719940,10.654

Mig langar því að spyrja hv. þm. Pétur H. Blöndal hvort hann telji ekki frekar að við ættum að salta þetta mál í bili og ræða það upp á nýtt í nefndinni á haustþingi og þá með hliðsjón af friðhelgi einkalífsins, með hliðsjón af njósnum NSA og ástandinu í heiminum.

s-655

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,1.655

Virðulegi forseti. Bara svo það sé á hreinu er ég sammála hv. þingmanni um þessar 200 milljónir í vísindastörf.

s-656

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,2.656

Þótt oft sé tilgangurinn sá að umræðurnar séu lausnamiðaðar get ég ekki annað en tekið eftir því sem hefur verið nefnt að hér tekur nær einungis hinn svokallaði minni hluti til máls.

s-657

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,3.657

Hvers vegna er það?

s-658

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,4.658

Það er vegna þess að stjórnarmeirihlutinn er búinn að læra það af reynslu að með því að taka of mikinn þátt í umræðu sem þessari er hann bara að sóa tímanum.

s-659

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,5.659

Það er reynslan.

s-660

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,6.660

Það eru ekki fordómar af hans hálfu heldur.

s-661

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,7.661

Það versta er að minni hlutinn getur voðalega lítið gert í þessu vegna þess að svona er sniðið, svona er formið, svona eru hefðirnar, svona eru vinnubrögðin á hinu háa Alþingi.

s-662

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,8.662

Ég tek auðvitað undir það sem hv. þingmaður sagði um þessar 200 milljónir í vísindastörf, það var bara búið að nefna þetta svo oft og mér fannst ekki þörf á að gera það enn einu sinni.

s-663

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,9.663

ÖJ: Nei, en hver er farinn að hörfa núna?

s-664

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723481,10.664

Þau eru á flótta vegna umræðunnar.

s-665

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,1.665

Virðulegur forseti. Mig langar að byrja á því að leiðrétta einn smámisskilning.

s-666

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,2.666

Vissulega vildum við að málið yrði látið niður falla í bili, en eins og hv. þm. Pétur H. Blöndal veit getur hv. allsherjar- og menntamálanefnd fjallað um mál án þess að þau séu endilega á þingdagskrá.

s-667

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,3.667

Það var ekkert því til fyrirstöðu, og ekki geð okkar þingmanna í hv. allsherjar- og menntamálanefnd um að vinna að þessu um helgina eða á hverjum einasta degi fram að þingi í október, það hefði verið algjörlega sjálfsagt.

s-668

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,4.668

Ég hefði glaður gert það.

s-669

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,5.669

Vandinn er sá að við þyrftum að ræða annað mál.

s-670

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,6.670

Þetta frumvarp er að mínum dómi ónýtt.

s-671

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,7.671

Það þarf að byrja upp á nýtt og skoða aðrar leiðir.

s-672

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,8.672

Ef við ætlum að skoða þá aðferð sem ég hef verið að benda á að sé möguleiki, að leita upplýsts samþykkis, krefst það forvinnu áður en við leggjum fram frumvarp.

s-673

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,9.673

Að vinna þá vinnu milli dagsins í dag og 1. október er sjálfsagt mál, ég er alveg til í það, ekkert mál.

s-674

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,10.674

Mér liggur ekkert á að fara í frí, virðulegur forseti.

s-675

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,11.675

Hvað varðar það að niðurstaðan þurfi að vera trúverðug, já, hún þarf að vera trúverðug ef við erum að tala um almenna hagskýrslu.

s-676

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,12.676

Hv. þm. Pétur H. Blöndal vék að því áðan að sumir hafa kannski ekki endilega rænu eða áhuga á því eða tíma til að tilgreina sérstaklega hvort þeir vilji vera með í slíku verkefni sem ég hef stungið hér upp á en ég vil benda á að tæknin er til staðar og er þegar í notkun.

s-677

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,13.677

Tæknin heitir Íslykillinn og RSK-lykillinn.

s-678

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,14.678

Þessir lyklar eru notaðir til að skila inn skattskýrslum, þeir eru notaðir til að skipta um trúfélög og gera alls konar hluti í stjórnsýslunni.

s-679

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,15.679

Þetta er ekkert mál, tekur örfáar mínútur, ég gerði þetta sjálfur um daginn.

s-680

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4723524,16.680

Sömuleiðis ábyrgist ég að ef ríkið tæki upp svona verkefni mundi það auglýsa sjálft sig frekar vel og frekar hratt.

s-681

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,1.681

Virðulegi forseti. Nú er ég ekki viss um að ég hafi náð því hvort þarna hafi leynst spurning eða ekki en ég ber mikla virðingu fyrir því að þessi mál eru mjög flókin og hafa lengi verið gerð á ákveðinn hátt og þá er mjög erfitt að breyta.

s-682

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,2.682

Það er mjög erfitt að breyta um stefnu á stóru og þungu skipi.

s-683

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,3.683

Ég ber mikla virðingu fyrir því vandamáli en þeim mun frekar finnst mér mikilvægt að hafist sé handa sem allra fyrst við að reyna að leysa það.

s-684

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,4.684

Aftur ber ég virðingu fyrir því að við eigum við mjög erfiðan fjárhag að stríða og því ekki augljóst undir hvaða kringumstæðum maður ætti að eyða 100 milljónum í hugbúnaðargerð eða eitthvað því um líkt.

s-685

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,5.685

En mér finnst mikilvægt að halda þeirri umræðu á lofti.

s-686

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,6.686

Mér finnst mikilvægt að hvert skref sem við stígum, hvaða ákvörðun svo sem við tökum, þá séum við líka með hugann við það hvernig við eigum að taka ákvörðun um þetta.

s-687

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727073,7.687

Mér finnst svolítið skorta hér, af góðum ástæðum, að við höfum almennilegt tækifæri til að hleypa almenningi sérstaklega inn í þá umræðu.

s-688

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,1.688

Virðulegi forseti. Hvað það varðar að markmiðið sé ljóst og tvíþætt ég hélt nú að ég væri að gera stuðningsmönnum frumvarpsins greiða með því að kalla það óljóst.

s-689

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,2.689

Vandinn er sá að það er tvíþætt.

s-690

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,3.690

Annars vegar er tilgangurinn að vinna tölfræðiskýrslur.

s-691

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,4.691

Það er ekki nógu góð ástæða til að ráðast inn á friðhelgi einkalífsins.

s-692

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,5.692

Þess vegna hef ég sagt frá upphafi: Þetta eru í raun og veru tvö mál.

s-693

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,6.693

Þetta eru annars vegar viðbrögð við meintu neyðarástandi og hins vegar vinnsla á hagskýrslum.

s-694

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,7.694

Ég hef fullan skilning á báðum málum, svo að það sé á hreinu, en ég er ekki hlynntur því, ég er ekki sáttur við að farin sé einhver neyðarleið, sem er hugsuð til að kljást við vandamál eins og stríð og náttúruhamfarir, til að vinna að tveimur markmiðum á sama tíma þar sem annað þeirra er klárlega ekkert neyðarmál.

s-695

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,8.695

Það liggur klárlega ekkert á því að vinna betri tölfræðiskýrslur umfram það að vinna að skuldavanda heimilanna, það hefði mátt bíða.

s-696

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,9.696

Það er rétt sem hv. þm. Unnur Brá Konráðsdóttir segir um það að ég hafi ekki talað fyrir því að flýta þessu máli.

s-697

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,10.697

Það er vegna þess að þetta mál er ekki nauðsynlegt til þess að kljást við skuldavanda heimilanna.

s-698

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,11.698

Þetta mál er nauðsynlegt til þess að athuga eftir á hvort aðgerðir stjórnvalda séu rökréttar eða ekki.

s-699

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,12.699

Það er gott og vel en það flokkast ekki undir það að vera neyðarástand.

s-700

ALTHINGI_HHG_2013_G-33-4727814,13.700

Hvað varðar ásakanir um að viðbrögð okkar séu til þess að tefja málið, það er einfaldlega ekki rétt.