Universal Dependencies - Western Armenian - ArmTDP

s-1

news-0025-0001046B

28 Յուլիս թուականէն այս կողմ Թուրքիոյ օրակարգի գլխաւոր նիւթը դարձած է անտառային տարածքներու հրդեհները, որոնք կը շարունակուին ամբողջ շաբաթուայ մը ընթացքին ընդմիշտ նոր բռնկումներով։

28 Yowlis t’owakanēn ays koġm T’owrk’ioy òrakargi glxawor niwt’ë darjaç ē antaṙayin taraçk’nerow hrdehnerë, oronk’ kë šarownakowin amboġǰ šabat’oway më ënt’ac’k’in ëndmišt nor bṙnkowmnerov.

s-2

news-0025-0001046C

Հրդեհի առաջին դէպքը պատահած էր Անթալիոյ Մանաւկաթ գաւառը եւ այդ աղէտը փճացուցած էր անտառային տարածքները, որոնք վերածուեցան մոխիրի կոյտերու։

Hrdehi aṙaǰin dēpk’ë patahaç ēr Ant’alioy Manawkat’ gawaṙë ew ayd aġētë p’č̣ac’owc’aç ēr antaṙayin taraçk’nerë, oronk’ veraçowec’an moxiri koyterow.

s-3

news-0025-0001046D

Թերթիս հրատարակութեան պատրաստուած ժամերու տուեալներով անցնող մէկ շաբաթուայ ընթացքին 34 տարբեր քաղաքներու մերձակայ 174 անջատ հրդեհներ տեղի ունեցան, որոնցմէ 161-ը կարելի եղաւ հսկել։

T’ert’is hratarakowt’ean patrastowaç žamerow towealnerov anc’noġ mēk šabat’oway ënt’ac’k’in 34 tarber k’aġak’nerow merjakay 174 anǰat hrdehner teġi ownec’an, oronc’mē 161-ë kareli eġaw hskel.

s-4

news-0025-0001046E

Իսկ 9 անձեր իրենց կեանքը կորսնցուցին բոցերու մէջ, որոնց մէկ մասը հրշէջներ էին, իսկ մէկ մասն ալ խաղաղ բնակիչներ։

Isk 9 anjer irenc’ keank’ë korsnc’owc’in boc’erow mēǰ, oronc’ mēk masë hršēǰner ēin, isk mēk masn al xaġaġ bnakičner.

s-5

news-0025-0001046F

Այրուած անտառներուն մէջ զոհուած բազմաթիւ անասուններու կողքին, կարելի չեղաւ նաեւ գոմերու մէջ մնացած անասունները փրկել։

Ayrowaç antaṙnerown mēǰ zohowaç bazmat’iw anasownnerow koġk’in, kareli čeġaw naew gomerow mēǰ mnac’aç anasownnerë p’rkel.

s-6

news-0025-0001046G

Այս պահուն բոցերու դէմ պայքարը կը շարունակուի Մուղլա, Անթալիա, Սփարթա, Այտըն եւ Տենիզլի քաղաքներու շրջակայքը։

Ays pahown boc’erow dēm payk’arë kë šarownakowi Mowġla, Ant’alia, Sp’art’a, Aytën ew Tenizli k’aġak’nerow šrǰakayk’ë.

s-7

news-0025-0002046H

Հրդեհներու կարեւոր դրդապատճառը կը համարուի եղանակի բարձր ջերմութիւնը, տեղումներու բացակայումը եւ ուժգին հիւսիսային քամին։

Hrdehnerow karewor drdapatč̣aṙë kë hamarowi eġanaki barjr ǰermowt’iwnë, teġowmnerow bac’akayowmë ew owžgin hiwsisayin k’amin.

s-8

news-0025-0003046I

Հրդեհները զանազան վայրերու մէջ կը սպառնան նաեւ բնակավայրերուն, որու հետեւանքով բազմաթիւ գիւղեր եւ հիւրանոցներ պարպուեցան։

Hrdehnerë zanazan vayrerow mēǰ kë spaṙnan naew bnakavayrerown, orow hetewank’ov bazmat’iw giwġer ew hiwranoc’ner parpowec’an.

s-9

news-0025-0004046J

Այս բոլորին մէջ կառավարութեան ուղղեալ ծանր քննադատութիւններ ու մեղադրանքներ կը հնչեն հրդեհներուն օդային ճամբով միջամտելու նիւթին շուրջ անճարակութեան պատճառաւ։

Ays bolorin mēǰ kaṙavarowt’ean owġġeal çanr k’nnadatowt’iwnner ow meġadrank’ner kë hnčen hrdehnerown òdayin č̣ambov miǰamtelow niwt’in šowrǰ anč̣arakowt’ean patč̣aṙaw.

s-10

news-0025-0005046K

Թուրքիա անցեալին նման աղէտներուն կը միջամտէր հրշէջ ինքնաթիռներով։

T’owrk’ia anc’ealin nman aġētnerown kë miǰamtēr hršēǰ ink’nat’iṙnerov.

s-11

news-0025-0005046L

Իսկ այս վերջին հրդեհի օրինակով յայտնի եղաւ թէ պետութիւնը հրաժարած է այդ օդանաւներէն օգտուելու գաղափարէն եւ նոյնիսկ օդաչուներն ալ աշխատանքէ հեռացուցած։

Isk ays verǰin hrdehi òrinakov yaytni eġaw t’ē petowt’iwnë hražaraç ē ayd òdanawnerēn ògtowelow gaġap’arēn ew noynisk òdačownern al ašxatank’ē heṙac’owc’aç.

s-12

news-0025-0006046M

Այս բոլորը կը կատարուին քաղաքական նախասիրութիւններով, քանի որ իշխող Արդարութիւն եւ Զարգացում Կուսակցութեան գործիչները, գլխաւորութամբ նախագահ Էրտողանի, դիրք բռնած են «Թուրք Օդային Հաստատութիւն» ոչ պետական կազմակերպութեան դէմ։

Ays bolorë kë katarowin k’aġak’akan naxasirowt’iwnnerov, k’ani or išxoġ Ardarowt’iwn ew Zargac’owm Kowsakc’owt’ean gorçičnerë, glxaworowt’amb naxagah Ērtoġani, dirk’ bṙnaç en «T’owrk’ Òdayin Hastatowt’iwn» oč petakan kazmakerpowt’ean dēm.

s-13

news-0025-0006046N

Նոյնիսկ կառավարութիւնը պաշտօնանկ ըրած էր այդ միութեան վարչակազմը եւ տեղապահ նշանակած։

Noynisk kaṙavarowt’iwnë paštònank ëraç ēr ayd miowt’ean varčakazmë ew teġapah nšanakaç.

s-14

news-0025-0007046O

Անտառային հրդեհները իր հետ բերին նաեւ ընկերաքաղաքական նոր ճգնաժամ մը։

Antaṙayin hrdehnerë ir het berin naew ënkerak’aġak’akan nor č̣gnažam më.

s-15

news-0025-0007046P

Բազմաթիւ ընկերային ցանցերէ ներս տարածուեցաւ «Անտառները ՀՏՓ-ականները կը հրկիզեն» սուտ լրատաուութիւնը։

Bazmat’iw ënkerayin c’anc’erē ners taraçowec’aw «Antaṙnerë HTP’-akannerë kë hrkizen» sowt lrataowowt’iwnë.

s-16

news-0025-0007046Q

Այդ սուտի տարածման իրենց ելոյթներով նպաստեցին նաեւ կարգ մը քաղաքական գործիչներ եւ պետական այրեր։

Ayd sowti taraçman irenc’ eloyt’nerov npastec’in naew karg më k’aġak’akan gorçičner ew petakan ayrer.

s-17

news-0025-0007046R

Մանաւկաթի մէջ իրենց առոգանութենէն շփոթելով երկու եղբայրներու դէմ լինչ գործադրուեցաւ, պնդելով թէ քիւրտեր են եւ եկած են անտառը հրկիզելու։

Manawkat’i mēǰ irenc’ aṙoganowt’enēn šp’ot’elov erkow eġbayrnerow dēm linč gorçadrowec’aw, pndelov t’ē k’iwrter en ew ekaç en antaṙë hrkizelow.

s-18

news-0025-0007046S

Մինչդեռ աւելի ետք պարզուեցաւ թէ այդ երկուքը հրդեհի վայր փութացած էին կատարուած աշխատութիւններու օժանդակելու համար։

Minčdeṙ aweli etk’ parzowec’aw t’ē ayd erkowk’ë hrdehi vayr p’owt’ac’aç ēin katarowaç ašxatowt’iwnnerow òžandakelow hamar.

s-19

news-0025-0007046T

Երկու եղբայրներ մազապուրծ փրկուեցան դաժան սպանութենէ։

Erkow eġbayrner mazapowrç p’rkowec’an dažan spanowt’enē.

s-20

news-0025-0007046U

Այդ նոյն մթնոլորտի մէջ է որ Քոնիայի Մերամ գաւառի մէջ ալ 7 հոգինոց ընտանիք մը զոհ դարձաւ ատելութեան ոճիրի։

Ayd noyn mt’nolorti mēǰ ē or K’oniayi Meram gawaṙi mēǰ al 7 hoginoc’ ëntanik’ më zoh darjaw atelowt’ean oč̣iri.

s-21

news-0025-0008046V

Ինչպէս որ բնապահպաններ ահազանգ կը հնչեցնեն էգոլոկիական աղէտի մը դիմաց ընկերաբաններն ալ նոյն եղանակով կը զգուշացնեն ընկերային ճգնաժամի մը դիմաց։

Inčpēs or bnapahpanner ahazang kë hnčec’nen ēgolokiakan aġēti më dimac’ ënkerabannern al noyn eġanakov kë zgowšac’nen ënkerayin č̣gnažami më dimac’.

s-22

news-0025-00080470

Ճգնաժամ մը, որ դիւրաւ կրնայ վերածուիլ քաղաքացիական պատերազմի։

Č̣gnažam më, or diwraw krnay veraçowil k’aġak’ac’iakan paterazmi.

s-23

news-0025-00080471

Գաղտնիք չէ որ Թուրքիոյ մէջ նման գրգռութիւնները շուտով կը հասնին իրենց նպատակին եւ ժամերու ընթացքին կրնայ պատահիլ այն ինչ, որու հետեւանքները կարելի չէ վերացնել նոյնիսկ երկար տարիներու ջանքերով։

Gaġtnik’ čē or T’owrk’ioy mēǰ nman grgṙowt’iwnnerë šowtov kë hasnin irenc’ npatakin ew žamerow ënt’ac’k’in krnay patahil ayn inč, orow hetewank’nerë kareli čē verac’nel noynisk erkar tarinerow ǰank’erov.

s-24

news-0025-00090472

Հրդեհը ինքնին կը սպառնայ նաեւ կարգ մը ջերմաելեկտրական կայաններու, քանի որ բոցերը արդէն հասած են անոնց տարածքներուն։

Hrdehë ink’nin kë spaṙnay naew karg më ǰermaelektrakan kayannerow, k’ani or boc’erë ardēn hasaç en anonc’ taraçk’nerown.

s-25

news-0025-000A0473

Եթէ ցարդ կը խօսինք անտառային հրդեհներու մասին, անդին զանազան քաղաքներու մէջ կը պատահի թուփերու կամ արտերու հրդեհներ, որոնք ընդհանրապէս չեն արժանանար յատուկ ուշադրութեան։

Et’ē c’ard kë xòsink’ antaṙayin hrdehnerow masin, andin zanazan k’aġak’nerow mēǰ kë patahi t’owp’erow kam arterow hrdehner, oronk’ ëndhanrapēs čen aržananar yatowk owšadrowt’ean.

s-26

news-0025-000A0474

Այս տեսակի հրդեհները աւելի յաճախ կը տեսնուին Թրաքիոյ դաշտային վայրերը, որոնք համեմատաբար աւելի դիւրաւ հսկողութեան տակ կ՚առնուին։

Ays tesaki hrdehnerë aweli yač̣ax kë tesnowin T’rak’ioy daštayin vayrerë, oronk’ hamematabar aweli diwraw hskoġowt’ean tak k,aṙnowin.

s-27

news-0025-000A0475

Կայ անտառային հրդեհներու մի այլ երեսակ եւս, որ դարձեալ իր կարգին կարեւոր հարցականներ կը պարունակէ։

Kay antaṙayin hrdehnerow mi ayl eresak ews, or darjeal ir kargin karewor harc’akanner kë parownakē.

s-28

news-0025-000A0476

Այլեւս գաղտնիք չէ որ թրքական բանակը քրտաբնակ քաղաքներու դաշտային տարածքներու վրայ ինք կը հրահրէ հրդեհներ, անվտանգութեան պատճառաբանութիւնով։

Aylews gaġtnik’ čē or t’rk’akan banakë k’rtabnak k’aġak’nerow daštayin taraçk’nerow vray ink’ kë hrahrē hrdehner, anvtangowt’ean patč̣aṙabanowt’iwnov.

s-29

news-0025-000A0477

Զինուորները կը պնդեն թէ այդ քաղաքներու անտառային տարածքներու մէջ ահաբեկիչներ թաքնուած են եւ անոնք յայտնաբերելու համար դիտումնաւոր կերպով կը հրկիզեն անտառները։

Zinowornerë kë pnden t’ē ayd k’aġak’nerow antaṙayin taraçk’nerow mēǰ ahabekičner t’ak’nowaç en ew anonk’ yaytnaberelow hamar ditowmnawor kerpov kë hrkizen antaṙnerë.

s-30

news-0025-000A0478

Նոյնիսկ այստեղ զինուորները արգելք կ՚ըլլան հրշէջներու աշխատութեան։

Noynisk aysteġ zinowornerë argelk’ k,ëllan hršēǰnerow ašxatowt’ean.

s-31

news-0025-000B0479

Այսպէս օրինակ մը ապրուեցաւ նախ Մուշի եւ ապա Տէրսիմի լեռնային տարածքներու մէջ։

Ayspēs òrinak më aprowec’aw nax Mowši ew apa Tērsimi leṙnayin taraçk’nerow mēǰ.

s-32

news-0025-000B047A

Զինուորները նոյնիսկ արգիլեցին Տէրսիմի քաղաքապետ Մեհմետ Ֆադիհ Մաչօղլուի հրդեհի վայր փութալը։

Zinowornerë noynisk argilec’in Tērsimi k’aġak’apet Mehmet Fadih Mačòġlowi hrdehi vayr p’owt’alë.

s-33

news-0025-000C047B

Անշուշտ որ յառաջիկայ օրերուն հրդեհը իբրեւ աղէտ պիտի հանգի, բայց պատճառ դարձած քաղաքական փոթորիկը տակաւին երկար ժամանակ օրակարգ պիտի զբաղեցնէ երկրի մէջ։

Anšowšt or yaṙaǰikay òrerown hrdehë ibrew aġēt piti hangi, bayc’ patč̣aṙ darjaç k’aġak’akan p’ot’orikë takawin erkar žamanak òrakarg piti zbaġec’nē erkri mēǰ.