Universal Dependencies - Western Armenian - ArmTDP

s-1

news-001G-0001036P

Ֆրանսայի Հայ առաքելական թեմը, իր ատենապետին՝ Ռոպէր Ազիլազեանի ստորագրութեամբ, հակառակ իր սովորութեան, անմիջապէս հակազդեց Յունիս 23-ին «Նոր Յառաջ»-ի կայքէջի ֆրանսերէն բաժնին մէջ լոյս տեսած՝ Յունիս 21 թուակիր հաւաքական նամակին, զոր ֆրանսահայ 14 պատասխանատուներ եւ հասարակական գործիչներ հրապարակած էին, ստորագրողներուն գլխաւոր դէմքն ըլլալով Ֆրանսայի Հայ առաքելական թեմի առաջնորդ՝ Վահան եպիսկ. Յովհաննէսեանը։

Fransayi Hay aṙak’elakan t’emë, ir atenapetin, Ṙopēr Azilazeani storagrowt’eamb, hakaṙak ir sovorowt’ean, anmiǰapēs hakazdec’ Yownis 23-in «Nor Yaṙaǰ»-i kayk’ēǰi franserēn bažnin mēǰ loys tesaç, Yownis 21 t’owakir hawak’akan namakin, zor fransahay 14 patasxanatowner ew hasarakakan gorçičner hraparakaç ēin, storagroġnerown glxawor dēmk’n ëllalov Fransayi Hay aṙak’elakan t’emi aṙaǰnord, Vahan episk. Yovhannēseanë.

s-2

news-001G-0001036Q

Նամակը ուղղուած էր շրջանային ընտրութիւններուն Փարիզի եւ շրջակայքի (Île-de-France) պաշտօնաւարտ նախագահուհի, իր թողած աթոռին գլխաւոր թեկնածու Վալերի Փեքրէսին (նախկին հանրապետական). ստորագրողները զարմանք կը յայտնէին, որ Իսիի շրջանի փոխքաղաքապետ Արթիւր Խանճեան չէ ներառուած անոր առաջնորդած ցանկին մէջ՝ ընտրութեան արժանի դիրքի մը վրայ։

Namakë owġġowaç ēr šrǰanayin ëntrowt’iwnnerown P’arizi ew šrǰakayk’i (Île-de-France) paštònawart naxagahowhi, ir t’oġaç at’oṙin glxawor t’eknaçow Valeri P’ek’rēsin (naxkin hanrapetakan). storagroġnerë zarmank’ kë yaytnēin, or Isii šrǰani p’oxk’aġak’apet Art’iwr Xanč̣ean čē neraṙowaç anor aṙaǰnordaç c’ankin mēǰ, ëntrowt’ean aržani dirk’i më vray.

s-3

news-001G-0001036R

Ռոպէր Ազիլազեան Թեմական խորհուրդին անունով կը շեշտէր, որ Սրբազան հօր դիրքորոշումը անձնական յանձնառութիւն է եւ որեւէ ձեւով առնչութիւն չունի Թեմական խորհուրդին հետ։

Ṙopēr Azilazean T’emakan xorhowrdin anownov kë šeštēr, or Srbazan hòr dirk’orošowmë anjnakan yanjnaṙowt’iwn ē ew orewē jewov aṙnčowt’iwn čowni T’emakan xorhowrdin het.

s-4

news-001G-0002036S

Ուրախալի երեւոյթ է, որ վերջապէս հայ համայնքը, հայ եկեղեցին յուզող հանրային հարցի մը շուրջ Թեմական խորհուրդը անսպասելիօրէն արագ հակազդեցութիւն ցուցաբերեց, որ նոյնիսկ armenews-ի ուշադրութեան արժանացած ըլլալով՝ ֆրանսագիր հայկական առցանց այդ թերթի կայքէջին վրայ արտատպուեցաւ։

OWraxali erewoyt’ ē, or verǰapēs hay hamaynk’ë, hay ekeġec’in yowzoġ hanrayin harc’i më šowrǰ T’emakan xorhowrdë anspaseliòrēn arag hakazdec’owt’iwn c’owc’aberec’, or noynisk armenews-i owšadrowt’ean aržanac’aç ëllalov, fransagir haykakan aṙc’anc’ ayd t’ert’i kayk’ēǰin vray artatpowec’aw.

s-5

news-001G-0002036T

Բնականաբար, աւելի տրամաբանական պիտի ըլլար եթէ Թեմական խորհուրդի հաղորդագրութեան հետ միաժամանակ արտատպուէր նաեւ Սրբազան հօր ստորագրած նամակը, որպէսզի հանրութեան համար հասկնալի ըլլար թէ բանն ինչումն է։

Bnakanabar, aweli tramabanakan piti ëllar et’ē T’emakan xorhowrdi haġordagrowt’ean het miažamanak artatpowēr naew Srbazan hòr storagraç namakë, orpēszi hanrowt’ean hamar hasknali ëllar t’ē bann inčowmn ē.

s-6

news-001G-0002036U

Շատեր «Նոր Յառաջ»-ին դիմեցին հասկնալու համար Թեմական խորհուրդի հակազդեցութեան դրդապատճառը։

Šater «Nor Yaṙaǰ»-in dimec’in hasknalow hamar T’emakan xorhowrdi hakazdec’owt’ean drdapatč̣aṙë.

s-7

news-001G-0003036V

Երեւոյթը իրապէս ուրախալի է, որովհետեւ թեմի ստեղծումէն ի վեր յաճախ Թեմական խորհուրդը քար լռութիւն պահած է ֆրանսահայ համայնքին համար այնքան կարեւոր ու ծանրակշիռ պահերու, որոնց դիմաց՝ այս պատասխանին անմիջականութիւնը ապշեցուցիչ է ու քաջալերելի։

Erewoyt’ë irapēs owraxali ē, orovhetew t’emi steġçowmēn i ver yač̣ax T’emakan xorhowrdë k’ar lṙowt’iwn pahaç ē fransahay hamaynk’in hamar aynk’an karewor ow çanrakšiṙ paherow, oronc’ dimac’, ays patasxanin anmiǰakanowt’iwnë apšec’owc’ič ē ow k’aǰalereli.

s-8

news-001G-00030370

Յիշենք՝ Գարեգին Բ. Վեհափառին Ֆրանսա այցելութիւնները եւ Ֆրանսայի այն ժամանակուան առաջնորդին՝ Նորվան արք. Զաքարեանի հանդէպ անոր ունեցած վիրաւորական արտայայտութիւնները, որոնց նկատմամբ Թեմական խորհուրդը ոչ մէկ հակազդեցութիւն ցուցաբերած էր։

Yišenk’, Garegin B. Vehap’aṙin Fransa ayc’elowt’iwnnerë ew Fransayi ayn žamanakowan aṙaǰnordin, Norvan ark’. Zak’areani handēp anor ownec’aç viraworakan artayaytowt’iwnnerë, oronc’ nkatmamb T’emakan xorhowrdë oč mēk hakazdec’owt’iwn c’owc’aberaç ēr.

s-9

news-001G-00030371

Անկէ ետք, սրբազան հօր հրաժարականի պահուն, անհասկնալի էր Թեմական խորհուրդի զօրակցութեան բացակայութիւնը։

Ankē etk’, srbazan hòr hražarakani pahown, anhasknali ēr T’emakan xorhowrdi zòrakc’owt’ean bac’akayowt’iwnë.

s-10

news-001G-00030372

Նոյնպէս խնդրայարոյց երեւոյթ էր երբ Թաւշեայ յեղափոխութենէն ետք, «ֆրանսահայ հոգեւորականներ» անուան տակ հաղորդագրութիւն մը լոյս տեսաւ, ուր ֆրանսահայ հոգեւորականները, որոնք կը գործեն Ֆրանսայի առաքելական թեմի իրաւական համակարգէն ներս, կը դատապարտէին Հայաստանի իշխող ուժը՝ ի պաշտպանութիւն կաթողիկոսին, որ Քոչարեանի բանտարկութեան վերջ տալու կոչ ըրած էր։

Noynpēs xndrayaroyc’ erewoyt’ ēr erb T’awšeay yeġap’oxowt’enēn etk’, «fransahay hogeworakanner» anowan tak haġordagrowt’iwn më loys tesaw, owr fransahay hogeworakannerë, oronk’ kë gorçen Fransayi aṙak’elakan t’emi irawakan hamakargēn ners, kë datapartēin Hayastani išxoġ owžë, i paštpanowt’iwn kat’oġikosin, or K’očareani bantarkowt’ean verǰ talow koč ëraç ēr.

s-11

news-001G-00030373

Թեմական խորհուրդը հոս եւս ո՛չ մէկ մեկնաբանութիւն ըրած էր։

T’emakan xorhowrdë hos ews o՛č mēk meknabanowt’iwn ëraç ēr.

s-12

news-001G-00040374

Օրինակները դեռ բազմազան են, ինչպէս՝ երբ պսակաձեւ ժահրի համաճարակին սկիզբը, ներկայի առաջնորդը իր աթոռը թողած՝ ԱՄՆ ճամբորդած էր. կամ՝ երբ հաւատացեալները եւ հասարակութիւնը յուզող հարցերու պատճառով տեղի կ՚ունենային Թեմական խորհուրդի կարգ մը անդամներու հրաժարականները... եւ վերջապէս Նիսի Ս.Աստուածածին եկեղեցւոյ վերաօծումը ու կարճ ժամանակ ետք անոր վերստին «արտաքսում»-ը թեմէն, պատարագ մատուցելու արգելքը, եւ հակառակ ատոնց՝ Կոմիտաս վրդ. Յովնանեանի ձեռամբ, անհասկնալի կերպով, Ս. Ծնունդին պատարագի մատուցումը... եւ հուսկ վերջին պատարագը՝ որ մատուցուեցաւ անցեալ Կիրակի, Յունիս 27-ին, առաջնորդ հօր ներկայութեամբ, առանց Նիսի Ս. Փիլիպպոս ծուխը պաշտօնապէս տեղեակ պահելու այդ այցելութենէն։

Òrinaknerë deṙ bazmazan en, inčpēs, erb psakajew žahri hamač̣arakin skizbë, nerkayi aṙaǰnordë ir at’oṙë t’oġaç, AMN č̣ambordaç ēr. kam, erb hawatac’ealnerë ew hasarakowt’iwnë yowzoġ harc’erow patč̣aṙov teġi k,ownenayin T’emakan xorhowrdi karg më andamnerow hražarakannerë... ew verǰapēs Nisi S.Astowaçaçin ekeġec’woy veraòçowmë ow karč̣ žamanak etk’ anor verstin «artak’sowm»-ë t’emēn, patarag matowc’elow argelk’ë, ew hakaṙak atonc’, Komitas vrd. Yovnaneani jeṙamb, anhasknali kerpov, S. Çnowndin pataragi matowc’owmë... ew howsk verǰin pataragë, or matowc’owec’aw anc’eal Kiraki, Yownis 27-in, aṙaǰnord hòr nerkayowt’eamb, aṙanc’ Nisi S. P’ilippos çowxë paštònapēs teġeak pahelow ayd ayc’elowt’enēn.

s-13

news-001G-00050375

Անցեալին՝ 2016-ին, Հայ համայնքի կարգ մը պատասխանատուներ դժկամութեամբ ընդունած էին Արթիւր Խանճեանի միջնորդութեամբ Սրբազան հօր ընդունելութիւնը նախագահ Ֆրանսուա Հոլանտի կողմէ։

Anc’ealin, 2016-in, Hay hamaynk’i karg më patasxanatowner džkamowt’eamb ëndownaç ēin Art’iwr Xanč̣eani miǰnordowt’eamb Srbazan hòr ëndownelowt’iwnë naxagah Fransowa Holanti koġmē.

s-14

news-001G-00050376

Արթիւր Խանճեանի եւ Սրբազան հօր բարեկամութիւնը եւ գործակցութիւնը նոր չէ։

Art’iwr Xanč̣eani ew Srbazan hòr barekamowt’iwnë ew gorçakc’owt’iwnë nor čē.

s-15

news-001G-00050377

Սակայն, ներկայ պարագային, Արթիւր Խանճեանին զօրակցութեան ցուցաբերումը ըստ երեւոյթին կը խանգարէ հայ համայնքի կարգ մը պատասխանատուներու հաշիւները։

Sakayn, nerkay paragayin, Art’iwr Xanč̣eanin zòrakc’owt’ean c’owc’aberowmë ëst erewoyt’in kë xangarē hay hamaynk’i karg më patasxanatownerow hašiwnerë.

s-16

news-001G-00060378

Խորքին մէջ, Յունիս 21-ի նամակը Փեքրէսի դէմ ոչինչ ունէր, բացի անկէ՝ որ կը քաջալերէր աջակողմեան առաջնորդը ծագումով հայ փոխքաղաքապետ մը ներգրաւելու շրջանային վարչութեան իր ցանկին մէջ։

Xork’in mēǰ, Yownis 21-i namakë P’ek’rēsi dēm očinč ownēr, bac’i ankē, or kë k’aǰalerēr aǰakoġmean aṙaǰnordë çagowmov hay p’oxk’aġak’apet më nergrawelow šrǰanayin varčowt’ean ir c’ankin mēǰ.

s-17

news-001G-00060379

Ի՞նչ մեղք գործեցին այդ 14 ստորագրողները, որ արժանանան Թեմական խորհուրդին հակազդեցութեան. համայնքապա՞շտ ըլլալու մեղանչանքը, քաղաքական հարցերու միջամո՞ւխ ըլլալը։

I?nč meġk’ gorçec’in ayd 14 storagroġnerë, or aržananan T’emakan xorhowrdin hakazdec’owt’ean. hamaynk’apa?št ëllalow meġančank’ë, k’aġak’akan harc’erow miǰamo?wx ëllalë.

s-18

news-001G-0006037A

Զարմանալի չէ՞ որ քրիստոնէական համայնք մը ղեկավարելու կոչուած Թեմական խորհուրդ մը զլանայ իր զօրակցութիւնը յայտնել Հայ եկեղեցւոյ, հայ համայնքի անդամներէն մէկուն, երբ ի պաշտօնէ իրենք կոչուած են համայնքի եւ անոր անդամներու իրաւունքները պաշտպանելու։

Zarmanali čē? or k’ristonēakan hamaynk’ më ġekavarelow kočowaç T’emakan xorhowrd më zlanay ir zòrakc’owt’iwnë yaytnel Hay ekeġec’woy, hay hamaynk’i andamnerēn mēkown, erb i paštònē irenk’ kočowaç en hamaynk’i ew anor andamnerow irawownk’nerë paštpanelow.

s-19

news-001G-0006037B

Խնդրին մէջ թերեւս ալ կան այլ ծալքեր, որոնք հարկ է որ լուսաբանուին։

Xndrin mēǰ t’erews al kan ayl çalk’er, oronk’ hark ē or lowsabanowin.

s-20

news-001G-0007037C

Թեմական խորհուրդի այս հաղորդագրութիւնը, անվստահութեան բացառիկ արտայայտութիւն է թեմիս առաջնորդին ուղղուած։

T’emakan xorhowrdi ays haġordagrowt’iwnë, anvstahowt’ean bac’aṙik artayaytowt’iwn ē t’emis aṙaǰnordin owġġowaç.

s-21

news-001G-0007037D

Հայ հոգեւոր առաջնորդին հեղինակութիւնը ոտնակոխուած է իր իսկ ղեկավարութեան տակ գտնուող մարմինին կողմէ։

Hay hogewor aṙaǰnordin heġinakowt’iwnë otnakoxowaç ē ir isk ġekavarowt’ean tak gtnowoġ marminin koġmē.

s-22

news-001G-0007037E

Երկուքէն մէկը պէտք է լուրջ հետեւութիւն ընէ, թերեւս ալ՝ Եկեղեցւոյ հաւատացեալներուն օգնութեամբ։

Erkowk’ēn mēkë pētk’ ē lowrǰ hetewowt’iwn ënē, t’erews al, Ekeġec’woy hawatac’ealnerown ògnowt’eamb.