Universal Dependencies - Western Armenian - ArmTDP

s-1

blog-0024-0001047C

Արիս Պոտոտողանի «Ակօս»ի նախկին թիւերուն մէջ լոյս տեսած եւ քըրշեհիրցի իր ընտանիքին մասին վկայութիւնները լայն արձագանգ գտան զանազան սոցցանցերու մէջ։

Aris Pototoġani «Akòs»i naxkin t’iwerown mēǰ loys tesaç ew k’ëršehirc’i ir ëntanik’in masin vkayowt’iwnnerë layn arjagang gtan zanazan soc’c’anc’erow mēǰ.

s-2

blog-0024-0001047D

«Ակունք նեթ» կայքէջն ալ այդ պատումները իր ընթերցողներուն ներկայացուց Տիգրան Չանդոյեանի արեւելահայերէն թարգմանութեամբ։

«Akownk’ net’» kayk’ēǰn al ayd patowmnerë ir ënt’erc’oġnerown nerkayac’owc’ Tigran Čandoyeani arewelahayerēn t’argmanowt’eamb.

s-3

blog-0024-0001047E

Ստորեւ կ՚արտատպենք Չանդոյեանի թարգմանութիւնը արեւմտահայերէնի վերածուած ձեւով։

Storew k,artatpenk’ Čandoyeani t’argmanowt’iwnë arewmtahayerēni veraçowaç jewov.

s-4

blog-0024-0002047F

ԱՐԻՍ ՊՈՏՈՏՈՂԱՆ

ARIS POTOTOĠAN

s-5

blog-0024-0003047G

Երբեւէ հանդիպա՞ծ էք քըրշեհիրցի հայու։

Erbewē handipa?ç ēk’ k’ëršehirc’i hayow.

s-6

blog-0024-0003047H

Ես երկար փնտռեցի, սակայն չգտայ։

Es erkar p’ntṙec’i, sakayn čgtay.

s-7

blog-0024-0003047I

Չնայած որ Կարապետ պապս երեխայ ժամանակ Իսթանպուլ եկած էր, այնուհանդերձ իրեն քըրշեհիրցի կը համարէր, այնքան որ շիրմաքարին, անունէն առաջ «Քըրշեհիրցի» գրուած էր։

Čnayaç or Karapet paps erexay žamanak Ist’anpowl ekaç ēr, aynowhanderj iren k’ëršehirc’i kë hamarēr, aynk’an or širmak’arin, anownēn aṙaǰ «K’ëršehirc’i» growaç ēr.

s-8

blog-0024-0004047J

Իրմէ մեզ ժառանգութիւն անցած այդ առանձնայատկութիւնն է պատճառը, որ անգամ գացած-տեսած չ՚ըլլալով՝ այն հարցումին, թէ «Որտեղացի ենք», մեր պատասխանը «Քըրշեհիր» կ՚ըլլայ։

Irmē mez žaṙangowt’iwn anc’aç ayd aṙanjnayatkowt’iwnn ē patč̣aṙë, or angam gac’aç-tesaç č,ëllalov, ayn harc’owmin, t’ē «Orteġac’i enk’», mer patasxanë «K’ëršehir» k,ëllay.

s-9

blog-0024-0005047K

Պապս լոյս աշխարհ եկած է 1913 թուին, Քըրշեհիր։

Paps loys ašxarh ekaç ē 1913 t’owin, K’ëršehir.

s-10

blog-0024-0005047L

Մօր անունը Կիւլիրենգ էր, հօր անունը՝ Վարդան։

Mòr anownë Kiwlireng ēr, hòr anownë, Vardan.

s-11

blog-0024-0005047M

Անատոլիայի հայութեան գլխուն իջած սուրը Քըրշեհիրի գլխուն ալ ճօճուած էր։

Anatoliayi hayowt’ean glxown iǰaç sowrë K’ëršehiri glxown al č̣òč̣owaç ēr.

s-12

blog-0024-0005047N

Հայրը՝ փաստաբան Վարդան էֆենտին, ջրաղացէն ալիւր գնելու ժամանակ, ջաղացպանի օգնութեամբ թաքնուած էր գիւղ եկած ժանտարմներէն։

Hayrë, p’astaban Vardan ēfentin, ǰraġac’ēn aliwr gnelow žamanak, ǰaġac’pani ògnowt’eamb t’ak’nowaç ēr giwġ ekaç žantarmnerēn.

s-13

blog-0024-0005047O

Սակայն ան կը յանձնուի՝ ըսելով.

Sakayn an kë yanjnowi, ëselov.

s-14

blog-0024-0005047P

«Ազգս կ՚երթայ, արիւնս միւսներու արիւնէն աւելի կարմիր չէ, յետոյ ալ չեմ կարողանար նայիլ մնացած կանանց երեսին»։

«Azgs k,ert’ay, ariwns miwsnerow ariwnēn aweli karmir čē, yetoy al čem karoġanar nayil mnac’aç kananc’ eresin».

s-15

blog-0024-0005047Q

Ըստ Ռայմոնտ Գէորգեանի «Հայոց Ցեղասպանութիւն» գրքի, քըրշեհիրցի տղամարդկանց, քաղաքէն դուրս հանելով, սպաննել են։

Ëst Ṙaymont Gēorgeani «Hayoc’ C’eġaspanowt’iwn» grk’i, k’ëršehirc’i tġamardkanc’, k’aġak’ēn dowrs hanelov, spannel en.

s-16

blog-0024-0005047R

Երկու տարեկանին որբ մնացած Կարապետը 1915 թուականին արդէն իսկ «սրի մնացորդացներէն» մէկն էր։

Erkow tarekanin orb mnac’aç Karapetë 1915 t’owakanin ardēn isk «sri mnac’ordac’nerēn» mēkn ēr.

s-17

blog-0024-0006047S

Այրիացած մայրը, չդիմանալով ցաւին, կարճ ժամանակ անց մահացեր է, եւ Կարապետը երկկողմանի որբ դարձեր է։

Ayriac’aç mayrë, čdimanalov c’awin, karč̣ žamanak anc’ mahac’er ē, ew Karapetë erkkoġmani orb darjer ē.

s-18

blog-0024-0007047T

Երբ տանել չկարողանալով իրենց բնակավայրին գործադրուող ճնշումները՝ 1927 թ. մօրաքրոջ հետ միասին, միայն մէկ փայտէ ճամբրուկ ձեռքներին, հասեր են Իսթանպուլի Հայտարփաշա կայարանը, այստեղէն բացուող տեսարանի մասին մօրաքոյրն կ՚ըսէ.

Erb tanel čkaroġanalov irenc’ bnakavayrin gorçadrowoġ č̣nšowmnerë, 1927 t’. mòrak’roǰ het miasin, miayn mēk p’aytē č̣ambrowk jeṙk’nerin, haser en Ist’anpowli Haytarp’aša kayaranë, aysteġēn bac’owoġ tesarani masin mòrak’oyrn k,ësē.

s-19

blog-0024-0007047U

«Կարապետ, տղաս, ասես երկնքի ամբողջ լոյսն այստեղ է իջել»։

«Karapet, tġas, ases erknk’i amboġǰ loysn aysteġ ē iǰel».

s-20

blog-0024-0008047V

Անատոլիայէն Իսթանպուլ եկած բոլոր ընտանիքներու պէս, անոնց առաջին ապաստանը եւս Գումգաբուի Պատրիարքարանն էր։

Anatoliayēn Ist’anpowl ekaç bolor ëntanik’nerow pēs, anonc’ aṙaǰin apastanë ews Gowmgabowi Patriark’arann ēr.

s-21

blog-0024-00080480

Գումգաբու տեղաւորուելէ ետք տարբեր աշխատանքներով կը զբաղի։

Gowmgabow teġaworowelē etk’ tarber ašxatank’nerov kë zbaġi.

s-22

blog-0024-00080481

Ի վերջոյ աշխատանք կը գտնէ վառարանագործի մը մօտ, որու քով նախապէս՝ Քըրշեհիր, աշկերտութիւն ըրած էր։

I verǰoy ašxatank’ kë gtnē vaṙaranagorçi më mòt, orow k’ov naxapēs, K’ëršehir, aškertowt’iwn ëraç ēr.

s-23

blog-0024-00090482

Չորս տարի Տիյարպեքիր զինծառայութենէ ետք կը վերադառնայ Իսթանպուլ։

Čors tari Tiyarpek’ir zinçaṙayowt’enē etk’ kë veradaṙnay Ist’anpowl.

s-24

blog-0024-00090483

Որպէս զինուոր՝ ծառայած էր Քանունի ազգանուան տակ։

Orpēs zinowor, çaṙayaç ēr K’anowni azganowan tak.

s-25

blog-0024-00090484

Կարապետը գլխուն փորձանք չբերելու համար եկած-չեկած բնակվարչութիւն վազեց։

Karapetë glxown p’orjank’ čberelow hamar ekaç-čekaç bnakvarčowt’iwn vazec’.

s-26

blog-0024-00090485

Քանի որ ազգանուններէն–եան վերջաւորութիւնը պիտի հանուէր, ժամանակին Պետրոսեանէն «Պոտոսեան» փոխուած մեր ազգանունը ամենավերջ բնակվարչութեան պաշտօնեայի երաշխաւորութեամբ դարձաւ Պոտոտողան։

K’ani or azganownnerēn–ean verǰaworowt’iwnë piti hanowēr, žamanakin Petroseanēn «Potosean» p’oxowaç mer azganownë amenaverǰ bnakvarčowt’ean paštòneayi erašxaworowt’eamb darjaw Pototoġan.

s-27

blog-0024-000A0486

Մի քանի տարի անց ամուսնութեան տարիքի հասնելով՝ պապս իր համաերկրացիներու միջնորդութեամբ ամուսնացեր է Նարինկիւլի հետ։

Mi k’ani tari anc’ amowsnowt’ean tarik’i hasnelov, paps ir hamaerkrac’inerow miǰnordowt’eamb amowsnac’er ē Narinkiwli het.

s-28

blog-0024-000A0487

Կնոջ մայրը՝ Թագուհին, ծնած էր 1899 թուին։

Knoǰ mayrë, T’agowhin, çnaç ēr 1899 t’owin.

s-29

blog-0024-000A0488

Մեզ համար ան Մեծ յայա (մեծ մայրիկ) էր։

Mez hamar an Meç yaya (meç mayrik) ēr.

s-30

blog-0024-000A0489

Մենք հնարաւորութիւն ունեցանք տեսնելու եւ լսելու զինք։

Menk’ hnaraworowt’iwn ownec’ank’ tesnelow ew lselow zink’.

s-31

blog-0024-000A048A

Մեծ յայան վախճանուեց 2000 թուականին։

Meç yayan vaxč̣anowec’ 2000 t’owakanin.

s-32

blog-0024-000A048B

Ամուսինը՝ Քալայճը Յակոբը, իրմէ բաւականին մեծ էր։

Amowsinë, K’alayč̣ë Yakobë, irmē bawakanin meç ēr.

s-33

blog-0024-000A048C

1915-ի գազանութիւնները վերապրած մէկն էր։

1915-i gazanowt’iwnnerë verapraç mēkn ēr.

s-34

blog-0024-000A048D

Իր չորս քոյրերու հետ միասին ցերեկները կը թաքնուէին, գիշերները՝ կը փախչէին։

Ir čors k’oyrerow het miasin c’ereknerë kë t’ak’nowēin, gišernerë, kë p’axčēin.

s-35

blog-0024-000A048E

Եոզղատի լեռներով փախչելուն գիշեր մը լեգենդ դարձած Ինճիօղլու Սամուէլի ու անոր ընկերներու կողմէ գտնուելով ողջ-առողջ կը յանձնուի Եոզղատի ամերիկեան միսիոնարներու որբանոց։

Eozġati leṙnerov p’axčelown gišer më legend darjaç Inč̣iòġlow Samowēli ow anor ënkernerow koġmē gtnowelov oġǰ-aṙoġǰ kë yanjnowi Eozġati amerikean misionarnerow orbanoc’.

s-36

blog-0024-000A048F

Ամուսնանալով Յակոբի հետ՝ այդտեղէն որոշ ժամանակ անց կու գան Իսթանպուլ։

Amowsnanalov Yakobi het, aydteġēn oroš žamanak anc’ kow gan Ist’anpowl.

s-37

blog-0024-000B048G

Պապս յայայիս հետ երկու տղայ ունեցաւ։

Paps yayayis het erkow tġay ownec’aw.

s-38

blog-0024-000B048H

Վարդանը եւ Յակոբը։

Vardanë ew Yakobë.

s-39

blog-0024-000B048I

Երեխաներուն դրին իրենց հայրերու անունները։

Erexanerown drin irenc’ hayrerow anownnerë.

s-40

blog-0024-000B048J

Առաջնեկը ունենալէ ետք պապս կրկին ծառայութեան կանչուեց «20 դասակարգի զօրակոչ» ըսուած՝ ազգային փոքրամասնութիւններու անզէն աշխատանքային գումարտակներուն ծառայութեան տանող համակարգի մը միջոցաւ։

Aṙaǰnekë ownenalē etk’ paps krkin çaṙayowt’ean kančowec’ «20 dasakargi zòrakoč» ësowaç, azgayin p’ok’ramasnowt’iwnnerow anzēn ašxatank’ayin gowmartaknerown çaṙayowt’ean tanoġ hamakargi më miǰoc’aw.

s-41

blog-0024-000C048K

Օրթագիւղ, Տերեպոյուի վառարանագործի խանութի պատին՝ ամենագեղեցիկ տեղը, կախուած էր Մարշալ Ֆեվզի Չաքմաքի նկարը, որ, կը հաւատային թէ, իրենց փրկած է մահէն։

Òrt’agiwġ, Terepoyowi vaṙaranagorçi xanowt’i patin, amenageġec’ik teġë, kaxowaç ēr Maršal Fevzi Čak’mak’i nkarë, or, kë hawatayin t’ē, irenc’ p’rkaç ē mahēn.

s-42

blog-0024-000D048L

Ողջ-առողջ ետ գալէ վերջ, այս անգամ ալ գլուխներուն ուրիշ փորձանք մը եկաւ՝ Ունեւորութեան հարկը։

Oġǰ-aṙoġǰ et galē verǰ, ays angam al glowxnerown owriš p’orjank’ më ekaw, OWneworowt’ean harkë.

s-43

blog-0024-000D048M

Աշքալէ աքսորուելէ հազիւ փրկուեցաւ։

Ašk’alē ak’sorowelē haziw p’rkowec’aw.

s-44

blog-0024-000D048N

Շարունակեց լաւ-վատ վառարանագործութեամբ զբաղիլ։

Šarownakec’ law-vat vaṙaranagorçowt’eamb zbaġil.

s-45

blog-0024-000E048O

Տարիներու ընթացքին դժուարութիւնները չնուազեցան։

Tarinerow ënt’ac’k’in džowarowt’iwnnerë čnowazec’an.

s-46

blog-0024-000E048P

Այնուհետեւ պայթեցան 1955 թ. Սեպտեմբերի 6-7-ի դէպքերը։

Aynowhetew payt’ec’an 1955 t’. Septemberi 6-7-i dēpk’erë.

s-47

blog-0024-000E048Q

Տներու դիմաց հաւաքուած խառնամբոխին դէմ յանդիման, այդ ժամանակ տակաւին հնգամեայ երախայ հայրս տանն էր, իսկ պապս, հօրեղբայրս, հօրս քեռիները, տան բոլոր տղամարդիկ դրան առաջ կռուի կը պատրաստուէին։

Tnerow dimac’ hawak’owaç xaṙnamboxin dēm yandiman, ayd žamanak takawin hngameay eraxay hayrs tann ēr, isk paps, hòreġbayrs, hòrs k’eṙinerë, tan bolor tġamardik dran aṙaǰ kṙowi kë patrastowēin.

s-48

blog-0024-000E048R

Դրկիցն ըսաւ, որ այստեղ ոչ մի յոյն չկայ, եւ Փորթաքալ Եոքուշով ներքեւ վազող խառնամբոխի երթալէն ետք անոնք խորունկ շունչ քաշեցին։

Drkic’n ësaw, or aysteġ oč mi yoyn čkay, ew P’ort’ak’al Eok’owšov nerk’ew vazoġ xaṙnamboxi ert’alēn etk’ anonk’ xorownk šownč k’ašec’in.

s-49

blog-0024-000F048S

Յաջորդ առաւօտուն Տերեպոյու պողոտան լի էր կտորեղէնով, հագուստներով եւ թալանուած տներէն դուրս նետուած այլ իրերով։

Yaǰord aṙawòtown Terepoyow poġotan li ēr ktoreġēnov, hagowstnerov ew t’alanowaç tnerēn dowrs netowaç ayl irerov.

s-50

blog-0024-000G048T

Պապուս վառարանագործական խանութ այցելող ընկերներու գերակշիռ մասը կամ պողազլըեանցի էին, կամ ալ պուրունքըշլացի։

Papows vaṙaranagorçakan xanowt’ ayc’eloġ ënkernerow gerakšiṙ masë kam poġazlëeanc’i ēin, kam al powrownk’ëšlac’i.

s-51

blog-0024-000G048U

Թաշչը Արտաշը, Թոփալ Արթինը, Ալակուշը։

T’aščë Artašë, T’op’al Art’inë, Alakowšë.

s-52

blog-0024-000G048V

Երբ կը հաւաքուէին, քննարկուող նիւթը, ամենայն հաւանակութեամբ «ջարդը» կ՚ըլլար։

Erb kë hawak’owēin, k’nnarkowoġ niwt’ë, amenayn hawanakowt’eamb «ǰardë» k,ëllar.

s-53

blog-0024-000G0490

Կը պատմէին Եոզղատի մէջ իրենց ապրածներու, վերապրելու, վերապրած ըլլալով հանդերձ կեանքը կորսնցուցած ազգականներու ապրած ամէն մի սարսափի մասին։

Kë patmēin Eozġati mēǰ irenc’ apraçnerow, veraprelow, verapraç ëllalov handerj keank’ë korsnc’owc’aç azgakannerow apraç amēn mi sarsap’i masin.

s-54

blog-0024-000G0491

Հրանդ Տինքի խօսքով՝ «Իւրաքանչիւրը մէկական փաստաթուղթ էր»։

Hrand Tink’i xòsk’ov, «Iwrak’ančiwrë mēkakan p’astat’owġt’ ēr».

s-55

blog-0024-000G0492

Մէկ էլ յանկարծ թոշակառու գնդապետ մը կու գար։

Mēk ēl yankarç t’ošakaṙow gndapet më kow gar.

s-56

blog-0024-000G0493

Գնդապետի գալուն պէս, բնականաբար, թեման կը փոխուէր։

Gndapeti galown pēs, bnakanabar, t’eman kë p’oxowēr.

s-57

blog-0024-000G0494

Մենտերեսի կողմնակից գնդապետի հետ անոնց ընդհանրութիւնն այն էր, որ բոլորն ալ դէմ էին իրենց վատ յուշերու համար պատասխանատու Ինէօնիւին։

Menteresi koġmnakic’ gndapeti het anonc’ ëndhanrowt’iwnn ayn ēr, or bolorn al dēm ēin irenc’ vat yowšerow hamar patasxanatow Inēòniwin.

s-58

blog-0024-000H0495

Պապիս ապրածները մեծ անդունդ բացին անոր եւ հաւատքի միջեւ։

Papis apraçnerë meç andownd bac’in anor ew hawatk’i miǰew.

s-59

blog-0024-000H0496

Կիրակի մը եկեղեցին, «Տէր հայր, ձեզ հարց մը կրնա՞մ տալ» ըսելով, մօտեցաւ քահանային։

Kiraki më ekeġec’in, «Tēr hayr, jez harc’ më krna?m tal» ëselov, mòtec’aw k’ahanayin.

s-60

blog-0024-000H0497

Պատմեց Աբրահամի եւ Իսահակի պատմութիւնը։

Patmec’ Abrahami ew Isahaki patmowt’iwnë.

s-61

blog-0024-000H0498

«Երբ Աստուած մատաղցու Իսահակի փոխարէն ոչխար ուղարկեց, Անատոլիա ժողովրդիս կոտորուելու ժամանակ ոչ մի ծառայ չունէ՞ր, որ ուղարկէր», ըսելով՝ վրդովուած հեռացաւ եկեղեցիէն։

«Erb Astowaç mataġc’ow Isahaki p’oxarēn očxar owġarkec’, Anatolia žoġovrdis kotorowelow žamanak oč mi çaṙay čownē?r, or owġarkēr», ëselov, vrdovowaç heṙac’aw ekeġec’iēn.

s-62

blog-0024-000H0499

Հայերէն չէր հասկնար, սակայն հայատառ թրքերէն հրատարակութիւններ կը կարդար։

Hayerēn čēr hasknar, sakayn hayataṙ t’rk’erēn hratarakowt’iwnner kë kardar.

s-63

blog-0024-000I049A

Պապս հօրս, հայրս ալ մեզ պատգամ մը թողած է։

Paps hòrs, hayrs al mez patgam më t’oġaç ē.

s-64

blog-0024-000I049B

Անգամ մը կռիւ ընելու հետեւանքով ոստիկանութիւնէն զանգեցին պապիս։

Angam më kṙiw ënelow hetewank’ov ostikanowt’iwnēn zangec’in papis.

s-65

blog-0024-000I049C

Յաճախորդը, որուն հետ վիճած էր պապս, գանգատած էր, թէ պապս անոր կրօնին, աղօթքին ու դրօշին հայհոյած է։

Yač̣axordë, orown het vič̣aç ēr paps, gangataç ēr, t’ē paps anor krònin, aġòt’k’in ow dròšin hayhoyaç ē.

s-66

blog-0024-000I049D

Թէեւ անոնք վստահ էին, որ պապիս զրպարտած են, չնայած գիտէին, որ ան իրաւացի է, սակայն պապս փրկուելու համար ոստիկանութեան պետի տանը զէրոյից վառարան հաւաքեց։

T’ēew anonk’ vstah ēin, or papis zrpartaç en, čnayaç gitēin, or an irawac’i ē, sakayn paps p’rkowelow hamar ostikanowt’ean peti tanë zēroyic’ vaṙaran hawak’ec’.

s-67

blog-0024-000I049E

Այդ պատճառով կ՚ըսէր՝ ոչ ոքի հետ մի վիճիր, դու ոչ մի բան ես։

Ayd patč̣aṙov k,ësēr, oč ok’i het mi vič̣ir, dow oč mi ban es.

s-68

blog-0024-000I049F

Հայրս ալ մեզ նոյնը կ՚ըսէր…»։

Hayrs al mez noynë k,ësēr…».

s-69

blog-0024-000J049G

Հայրս այս իրադարձութիւններու մեծ մասի ականատեսն էր։

Hayrs ays iradarjowt’iwnnerow meç masi akanatesn ēr.

s-70

blog-0024-000J049H

Անցած շաբաթ «Երկնաց Հօր» մօտ գնաց։

Anc’aç šabat’ «Erknac’ Hòr» mòt gnac’.

s-71

blog-0024-000J049I

Պապս՝ վառարան սարքող Կարապետը ու հայրս՝ Ալաթուրքաճը Մօրուք Յակոբը։

Paps, vaṙaran sark’oġ Karapetë ow hayrs, Alat’owrk’ač̣ë Mòrowk’ Yakobë.

s-72

blog-0024-000K049J

Գրիգոր Զոհրապի «Ի հեռաստանէն» երկին յիշատակուած Օրթագիւղի Թարգմանչաց նախակրթարանը հպարտութեամբ սորվելէ ետք հայրս գնաց Կեդրոնական վարժարան։

Grigor Zohrapi «I heṙastanēn» erkin yišatakowaç Òrt’agiwġi T’argmančac’ naxakrt’aranë hpartowt’eamb sorvelē etk’ hayrs gnac’ Kedronakan varžaran.

s-73

blog-0024-000K049K

Ֆինանսական պատճառներով իններորդ դասարանէն թողնելով դպրոցը՝ բռնեց Չուխաճը Խանի ճամբան։

Finansakan patč̣aṙnerov innerord dasaranēn t’oġnelov dproc’ë, bṙnec’ Čowxač̣ë Xani č̣amban.

s-74

blog-0024-000K049L

Տասնեօթ տարեկանին որբացաւ։

Tasneòt’ tarekanin orbac’aw.

s-75

blog-0024-000L049M

Այդ ժամանակ բոլորին ածական տալու սովորութիւն կար։

Ayd žamanak bolorin açakan talow sovorowt’iwn kar.

s-76

blog-0024-000L049N

Իւրաքանչիւրը ածականներով կը ճանաչուէին։

Iwrak’ančiwrë açakannerov kë č̣anačowēin.

s-77

blog-0024-000L049O

Հայրս ալ ստացաւ «Մօրուք Յակոբ» կոչումը։

Hayrs al stac’aw «Mòrowk’ Yakob» kočowmë.

s-78

blog-0024-000L049P

Սամաթեացի Հաճի Փարլակը, ժամանակի յայտնի եւ մեծ ընդելուզողներէն մէկը, հօրս որպէս իր ժառանգորդ կ՚ընդունի։

Samat’eac’i Hač̣i P’arlakë, žamanaki yaytni ew meç ëndelowzoġnerēn mēkë, hòrs orpēs ir žaṙangord k,ëndowni.

s-79

blog-0024-000M049Q

Թրքական ընդելուզումը հին օսմանեան ոճի զարդագործական արտադրութիւն էր։

T’rk’akan ëndelowzowmë hin òsmanean oč̣i zardagorçakan artadrowt’iwn ēr.

s-80

blog-0024-000M049R

Յառաջացաւ այս մասնագիտութեան մէջ։

Yaṙaǰac’aw ays masnagitowt’ean mēǰ.

s-81

blog-0024-000M049S

Ան հիմնականին կը պատրաստուէր ալմաստ քարերու շրջանակի վրայ։

An himnakanin kë patrastowēr almast k’arerow šrǰanaki vray.

s-82

blog-0024-000M049T

Ջրի հետ չի պիտի շփուի։

J̌ri het či piti šp’owi.

s-83

blog-0024-000M049U

Սակայն հայրս տասնեակ երախտապարտ յաճախորդներ ունէր, որոնք անոր ընդելուզած զարդերով ծով կը մտնէին, բաղնիքը կը լուացուէին, աման կը լուային եւ կեանքում ոչ մի խնդիր չէին ունենար։

Sakayn hayrs tasneak eraxtapart yač̣axordner ownēr, oronk’ anor ëndelowzaç zarderov çov kë mtnēin, baġnik’ë kë lowac’owēin, aman kë lowayin ew keank’owm oč mi xndir čēin ownenar.

s-84

blog-0024-000N049V

Համայնքային գործերով ալ զբաղուելով՝ հայրս երկու անգամ Պաքըրգիւղի եկեղեցւոյ թաղական խորհուրդի անդամ եղած է։

Hamaynk’ayin gorçerov al zbaġowelov, hayrs erkow angam Pak’ërgiwġi ekeġec’woy t’aġakan xorhowrdi andam eġaç ē.

s-85

blog-0024-000N04A0

Այդ պաշտօնի ընթացքին ընդգրկուած է նաեւ այն ժամանակի Հայոց Պատրիարք Գարեգին Գազանճեանի Խորհրդակցական մարմնին։

Ayd paštòni ënt’ac’k’in ëndgrkowaç ē naew ayn žamanaki Hayoc’ Patriark’ Garegin Gazanč̣eani Xorhrdakc’akan marmnin.

s-86

blog-0024-000N04A1

Ջանքեր գործադրած է Իսթանպուլի հայ համայնքի գոյքը աւելի բարւոք պայմաններով պահպանելու համար։

J̌ank’er gorçadraç ē Ist’anpowli hay hamaynk’i goyk’ë aweli barwok’ paymannerov pahpanelow hamar.

s-87

blog-0024-000O04A2

Հայրս Քափալը Չարշըի վարպետներէն տարբերուող առաւելութիւն մը եւս ունէր։

Hayrs K’ap’alë Čaršëi varpetnerēn tarberowoġ aṙawelowt’iwn më ews ownēr.

s-88

blog-0024-000O04A3

Օր մը իսկ բերնէն հայհոյանք դուրս չեկաւ, աշկերտներուն, ենթավարպետներուն չվիրաւորեց։

Òr më isk bernēn hayhoyank’ dowrs čekaw, aškertnerown, ent’avarpetnerown čviraworec’.

s-89

blog-0024-000P04A4

Մեր արհեստանոցին մէջ ես հօրս համար Րաֆֆի, Փարամազ, Արփիար Արփիարեան, Դանիէլ Վարուժան կը կարդայի, ան ալ մեզ համար Գարեգին Պեշկէօթիւրեանի «Եկ իմ սրինգը», Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանին» կը կարդար։

Mer arhestanoc’in mēǰ es hòrs hamar Raffi, P’aramaz, Arp’iar Arp’iarean, Daniēl Varowžan kë kardayi, an al mez hamar Garegin Peškēòt’iwreani «Ek im sringë», Čarenc’i «Es im anowš Hayastanin» kë kardar.

s-90

blog-0024-000P04A5

Կը լսէինք Պարոյր Սեւակի «Մարդ էլ կայ, մարդ էլ» կամ ալ «Մեզ հայ են ասում»ը։

Kë lsēink’ Paroyr Sewaki «Mard ēl kay, mard ēl» kam al «Mez hay en asowm»ë.

s-91

blog-0024-000P04A6

Սակայն աւելի յաճախ Ճեմ Գարաճա կը լսէինք…։

Sakayn aweli yač̣ax Č̣em Garač̣a kë lsēink’….

s-92

blog-0024-000Q04A7

Սեպտեմբերի 12-էն ետք Էօզալի իշխանութեան գալու ժամանակ Քափալը Չարշըի արհեստաւորական շինութիւնները տեղափոխուեցան, ոսկերչական սեկտորը տեղայնացաւ եւ հանրայնացաւ, որու պատճառով շատ առեւտրականներ կամ երկրէն փախան, կամ թողեցին իրենց մասնագիտութիւնը։

Septemberi 12-ēn etk’ Ēòzali išxanowt’ean galow žamanak K’ap’alë Čaršëi arhestaworakan šinowt’iwnnerë teġap’oxowec’an, oskerčakan sektorë teġaynac’aw ew hanraynac’aw, orow patč̣aṙov šat aṙewtrakanner kam erkrēn p’axan, kam t’oġec’in irenc’ masnagitowt’iwnë.

s-93

blog-0024-000Q04A8

Տիրան Շենենց, Արամ Ֆենկեանենց, Բարսէղ Սեմերճեանենց տեղերը պետութեան աջակցութեամբ մեծ կապիտալով ոսկերչութեան սեկտոր մտնողներուն մնացին։

Tiran Šenenc’, Aram Fenkeanenc’, Barsēġ Semerč̣eanenc’ teġerë petowt’ean aǰakc’owt’eamb meç kapitalov oskerčowt’ean sektor mtnoġnerown mnac’in.

s-94

blog-0024-000R04A9

Այս համակարգով, ուր կապիտալը կը ճնշէ աշխատուժը, վարպետութեան եւ արհեստի անարժէք դարձած ժամանակաշրջանին վարպետութիւնը առաջին գծի դուրս բերած շատ վարպետներու համար Քափալը Չարշըն այլեւս այն կեդրոնը չէր, ուր աշկերտ ուղարկելով՝ հասարակութեան մէջ կ՚ըսէին.

Ays hamakargov, owr kapitalë kë č̣nšē ašxatowžë, varpetowt’ean ew arhesti anaržēk’ darjaç žamanakašrǰanin varpetowt’iwnë aṙaǰin gçi dowrs beraç šat varpetnerow hamar K’ap’alë Čaršën aylews ayn kedronë čēr, owr aškert owġarkelov, hasarakowt’ean mēǰ k,ësēin.

s-95

blog-0024-000R04AA

«Ոսկէ ապարանջան թող ըլլայ դաստակին»։

«Oskē aparanǰan t’oġ ëllay dastakin».

s-96

blog-0024-000S04AB

Եթէ պատմածներուս մէջ անունները փոխենք, անոնք կարող է նմանուին պոլսահայ բազմաթիւ ընտանիքներու պատմութիւններուն։

Et’ē patmaçnerows mēǰ anownnerë p’oxenk’, anonk’ karoġ ē nmanowin polsahay bazmat’iw ëntanik’nerow patmowt’iwnnerown.

s-97

blog-0024-000S04AC

Չեմ ուզեր պապէս հօրս, հօրմէս ալ ինձ փոխանցուածը մէջս պահել։

Čem owzer papēs hòrs, hòrmēs al inj p’oxanc’owaçë mēǰs pahel.

s-98

blog-0024-000T04AD

Ումբերտօ Էկոն խօսք մը ունի՝ «Երջանիկ մարդիկ պատմութիւն չեն ունենար»։

OWmbertò Ēkon xòsk’ më owni, «Erǰanik mardik patmowt’iwn čen ownenar».

s-99

blog-0024-000U04AE

Մենք՝ Անատոլիայի հայերս, շատ պատմութիւններ ունինք։

Menk’, Anatoliayi hayers, šat patmowt’iwnner ownink’.

s-100

blog-0024-000U04AF

Յոյսով եմ՝ հետագայ պատմութիւններու վերջ մենք ալ երջանիկ կ՚ըլլանք…։

Yoysov em, hetagay patmowt’iwnnerow verǰ menk’ al erǰanik k,ëllank’….