Universal Dependencies - Armenian - BSUT

s-1

blog-0087-00010EQJ

Օքսֆորդի բառարանը 2021-ի բառ է հռչակել vax-ը, որը vaccine բառի (պատվաստում), կարճ խոսակցական ձևն է, որը թե՛ բայ է, թե՛ գոյական, թե՛ ածական։

Òk’sfordi baṙaranë 2021-i baṙ ē hṙčakel vax-ë, orë vaccine baṙi (patvastowm), karč̣ xosakc’akan jewn ē, orë t’e՛ bay ē, t’e՛ goyakan, t’e՛ açakan.

s-2

blog-0087-00010EQK

Հայտնվել է նաև այդ արմատով նոր բառ՝ vaxxie, սելֆի, որը արվում է պատվաստվելուց առաջ, ընթացքում և հետո։

Haytnvel ē naew ayd armatov nor baṙ, vaxxie, selfi, orë arvowm ē patvastvelowc’ aṙaǰ, ënt’ac’k’owm ew heto.

s-3

blog-0087-00010EQL

Դա այն ֆոտո ապացույցն է, որ պատվաստվելու գործը անցավ բարեհաջող։

Da ayn foto apac’owyc’n ē, or patvastvelow gorçë anc’av barehaǰoġ.

s-4

blog-0087-00020EQM

Քոլինզ բառարանը կանգ է առել NFT (Non Fungible Token) բառի վրա, որը թվային արտոնագիր է՝ ապացուցող, որ թվային ակտիվների տեր ես, օրինակ, կրիպտոարժույթի։

K’olinz baṙaranë kang ē aṙel NFT (Non Fungible Token) baṙi vra, orë t’vayin artonagir ē, apac’owc’oġ, or t’vayin aktivneri ter es, òrinak, kriptoaržowyt’i.

s-5

blog-0087-00030EQN

Մի շարք այլ բառարաններ ևս արել են իրենց ընտրությունը, և շատերի մոտ գերակշռում է հենց պատվաստման հետ կապված բառերը։

Mi šark’ ayl baṙaranner ews arel en irenc’ ëntrowt’yownë, ew šateri mot gerakšṙowm ē henc’ patvastman het kapvaç baṙerë.

s-6

blog-0087-00030EQO

Ողջ աշխարհն է հիմա երկմտում դեղաչափերի, պատվաստանյութերի ու կորոնավիրուսի նոր մոդիֆիկացիաների շուրջ։

Oġǰ ašxarhn ē hima erkmtowm deġačap’eri, patvastanyowt’eri ow koronavirowsi nor modifikac’ianeri šowrǰ.

s-7

blog-0087-00040EQP

Հայաստանում ևս փորձ արվեց ընտրելու տարվա բառը։

Hayastanowm ews p’orj arvec’ ëntrelow tarva baṙë.

s-8

blog-0087-00040EQQ

Հայաստանի Լեզվի կոմիտեն հրապարակեց բառերի ցանկ ու առաջարկեց օգտատերերին քվեարկել դրանց օգտին։

Hayastani Lezvi komiten hraparakec’ baṙeri c’ank ow aṙaǰarkec’ ògtatererin k’vearkel dranc’ ògtin.

s-9

blog-0087-00040EQR

15 բառերը արտացոլում էին պատերազմական իրավիճակը (առաջնագիծ, սահմանագծում, սահմանազտում և այլն) ու համավարակով պայմանավորված ցանցային վարքագիծը (տեսադաս, առցանց, լրաճարակ, պատվաստանյութ, տեսակապ և այլն)։

15 baṙerë artac’olowm ēin paterazmakan iravič̣akë (aṙaǰnagiç, sahmanagçowm, sahmanaztowm ew ayln) ow hamavarakov paymanavorvaç c’anc’ayin vark’agiçë (tesadas, aṙc’anc’, lrač̣arak, patvastanyowt’, tesakap ew ayln).

s-10

blog-0087-00040EQS

Կար նաև անընդհատ օգտագործվող «ապատեղեկատվությունը»։

Kar naew anëndhat ògtagorçvoġ «apateġekatvowt’yownë».

s-11

blog-0087-00040EQT

Եվ հայերեն նոր մի բառ՝ «սրտիկել»։

Ev hayeren nor mi baṙ, «srtikel».

s-12

blog-0087-00040EQU

Այդ ցանկը գրեթե արձագանք չստացավ, քվեարկեցին հազարից մի քիչ ավելի օգտատերեր։

Ayd c’ankë gret’e arjagank’ čstac’av, k’vearkec’in hazaric’ mi k’ič aveli ògtaterer.

s-13

blog-0087-00040EQV

Միգուցե Լեզվի կոմիտեի առաջարկած բառերը չափից դուրս «օսլայված» էին ու գրագետ հայերենով։

Migowc’e Lezvi komitei aṙaǰarkaç baṙerë čap’ic’ dowrs «òslayvaç» ēin ow graget hayerenov.

s-14

blog-0087-00040ER0

Ի վերջո, եթե հաշվի առնենք, թե որ բառերն են ավելի հաճախ տեղ գտնում հանրային խոսքում ու մեդիա դաշտում, դրանք դժվար թե լինեն ընդունելի Լեզվի կոմիտեի համար։

I verǰo, et’e hašvi aṙnenk’, t’e or baṙern en aveli hač̣ax teġ gtnowm hanrayin xosk’owm ow media daštowm, drank’ džvar t’e linen ëndowneli Lezvi komitei hamar.

s-15

blog-0087-00040ER1

Օրինակ, հիշենք արդեն սովորական դարձած «ժեխ»-ը, «կապիտուլյանտ»-ը, «դավաճան»-ը։

Òrinak, hišenk’ arden sovorakan darjaç «žex»-ë, «kapitowlyant»-ë, «davač̣an»-ë.

s-16

blog-0087-00040ER2

Դրանք կլինեն բառեր, որոնք ձևացնում են, թե խոսակցական են, բայց հստակ քաղաքական բույր ունեն։

Drank’ klinen baṙer, oronk’ jewac’nowm en, t’e xosakc’akan en, bayc’ hstak k’aġak’akan bowyr ownen.

s-17

blog-0087-00050ER3

Տարվա բառերի ընտրությունը սովորաբար կատարվում է երկու տրամաբանական շղթայով՝ ամենից հաճախ օգտագործվող բառեր կամ ամենից դիպուկ բնորոշ բառեր։

Tarva baṙeri ëntrowt’yownë sovorabar katarvowm ē erkow tramabanakan šġt’ayov, amenic’ hač̣ax ògtagorçvoġ baṙer kam amenic’ dipowk bnoroš baṙer.

s-18

blog-0087-00050ER4

Առաջին դեպքում կարևոր է քանակը, երկրորդ դեպքում՝ բնազդային ընկալումը։

Aṙaǰin depk’owm karewor ē k’anakë, erkrord depk’owm, bnazdayin ënkalowmë.

s-19

blog-0087-00060ER5

Ո՞ր բառը (կամ միգուցե բառերը) ամենից լավ կարող է բնորոշել մեզ անցած տարում։

O?r baṙë (kam migowc’e baṙerë) amenic’ lav karoġ ē bnorošel mez anc’aç tarowm.

s-20

blog-0087-00060ER6

Եթե, իհարկե, հաշվի առնենք մեր հանրապետության ընդհանուր տրամադրությունը հետպատերազմյան, բայց իրականում սողալով շարունակվող պատերազմի պայմաններում։

Et’e, iharke, hašvi aṙnenk’ mer hanrapetowt’yan ëndhanowr tramadrowt’yownë hetpaterazmyan, bayc’ irakanowm soġalov šarownakvoġ paterazmi paymannerowm.

s-21

blog-0087-00070ER7

Երևի, այդ բառը կապված կլինի չզգալու ցանկության հետ։

Erewi, ayd baṙë kapvaç klini čzgalow c’ankowt’yan het.

s-22

blog-0087-00070ER8

Կամ ավելի շուտ փորձերի՝ լինելու ավելի պարփակված ու փակ։

Kam aveli šowt p’orjeri, linelow aveli parp’akvaç ow p’ak.

s-23

blog-0087-00070ER9

Ընդ որում՝ ոչ միայն քաղաքական անորոշ որոշումներից, այլև պատվաստվելու մասին մտքերից։

Ënd orowm, oč miayn k’aġak’akan anoroš orošowmneric’, aylew patvastvelow masin mtk’eric’.

s-24

blog-0087-00070ERA

Ամենօրյա խոսքում բոլորն էլ այսպես թե այնպես փորձում են փակվել զգացմունքներից, սառեցնել հույզերը, տարանջատվել այն իրականությունից, որի վրա ազդել չեն կարող։

Amenòrya xosk’owm bolorn ēl ayspes t’e aynpes p’orjowm en p’akvel zgac’mownk’neric’, saṙec’nel howyzerë, taranǰatvel ayn irakanowt’yownic’, ori vra azdel čen karoġ.

s-25

blog-0087-00070ERB

Եվ դրանով իսկ համարել, որ ավելի պրագմատիկ են։

Ev dranov isk hamarel, or aveli pragmatik en.

s-26

blog-0087-00080ERC

Միգուցե դա նման է իրականությունից փախուստի, բայց դա նաև ինքնապաշտպանական հնարք է։

Migowc’e da nman ē irakanowt’yownic’ p’axowsti, bayc’ da naew ink’napaštpanakan hnark’ ē.

s-27

blog-0087-00080ERD

Թվում է, որ եթե զգայարաններդ բթացնես, ավելի հեշտ կկարողանաս դուրս գալ խնդիրների բեռի, տագնապալի լրահոսի ու մահվան նոր դեպքերի մասին լուրերի տակից։

T’vowm ē, or et’e zgayarannerd bt’ac’nes, aveli hešt kkaroġanas dowrs gal xndirneri beṙi, tagnapali lrahosi ow mahvan nor depk’eri masin lowreri takic’.

s-28

blog-0087-00080ERE

Այդ ինքնախաբեության միջով երևի այսօրվա Հայաստանում շատերն են անցնում։

Ayd ink’naxabeowt’yan miǰov erewi aysòrva Hayastanowm šatern en anc’nowm.

s-29

blog-0087-00080ERF

Եվ տարվա արդյունքը դա է։

Ev tarva ardyownk’ë da ē.

s-30

blog-0087-00090ERG

Արդյունք, որը չունի համարժեք մեկ բառ, բայց սառեցնում է մարդկային զգայարանները։

Ardyownk’, orë čowni hamaržek’ mek baṙ, bayc’ saṙec’nowm ē mardkayin zgayarannerë.

s-31

blog-0087-00090ERH

Ու առաջ բերում կամ շփոթվածություն, կամ ծայրահեղ ցինիզմ, որը բացում է խցաններն ու դրդում ասել բառեր, որոնց նպատակը դիմացինին ոչնչացնելն է։

OW aṙaǰ berowm kam šp’ot’vaçowt’yown, kam çayraheġ c’inizm, orë bac’owm ē xc’annern ow drdowm asel baṙer, oronc’ npatakë dimac’inin očnčac’neln ē.

s-32

blog-0087-00090ERJ

Այդպես ընդգծվում է ատելություն հրահրող այն բառերը, որոնք դառնում են սովորական։

Aydpes ëndgçvowm ē atelowt’yown hrahroġ ayn baṙerë, oronk’ daṙnowm en sovorakan.

s-33

blog-0087-00090ERK

Սովորական քայքայիչ ու ցինիկ բառեր են։

Sovorakan k’ayk’ayič ow c’inik baṙer en.

s-34

blog-0087-00090ERL

Այդտեղ Հայաստանի ընտրությունը ավելի մեծ կլինի։

Aydteġ Hayastani ëntrowt’yownë aveli meç klini.

s-35

blog-0087-000A0ERM

Բայց միևնույն է Հայաստանի տարվա բառը կարելի է համարել «անվստահություն»-ը, որի պաշարը հատել է կենսական նվազագույն շեմը։

Bayc’ miewnowyn ē Hayastani tarva baṙë kareli ē hamarel «anvstahowt’yown»-ë, ori pašarë hatel ē kensakan nvazagowyn šemë.

s-36

blog-0087-000A0ERN

Չենք վստահում ոչ միայն պետության որոշումներին ու միջազգային ատյանների դերին, այլև սեփական աչքերին, մտքերին ու հույզերին։

Čenk’ vstahowm oč miayn petowt’yan orošowmnerin ow miǰazgayin atyanneri derin, aylew sep’akan ačk’erin, mtk’erin ow howyzerin.

s-37

blog-0087-000A0ERO

Սառեցնում ենք դրանք, որ ապրենք։

Saṙec’nowm enk’ drank’, or aprenk’.

s-38

blog-0087-000B0ERQ

Մեկնաբանել

Meknabanel

s-39

blog-0087-000C0ERR

Media.am-ի ընթերցողների մեկնաբանությունները հրապարակվում են մոդերացիայից հետո:

Media.am-i ënt’erc’oġneri meknabanowt’yownnerë hraparakvowm en moderac’iayic’ heto.

s-40

blog-0087-000C0ERS

Կոչ ենք անում մեր ընթերցողներին անանուն մեկնաբանություններ չթողնել:

Koč enk’ anowm mer ënt’erc’oġnerin ananown meknabanowt’yownner čt’oġnel.

s-41

blog-0087-000C0ERT

Միշտ հաճելի է իմանալ, թե ում հետ ես խոսում:

Mišt hač̣eli ē imanal, t’e owm het es xosowm.

s-42

blog-0087-000D0ERU

Media.am-ը չի հրապարակի զրպարտություն, վիրավորանք, սպառնալիք, ատելություն, կանխակալ վերաբերմունք, անպարկեշտ բառեր և արտահայտություններ պարունակող մեկնաբանությունները կամ անընդունելի համարվող այլ բովանդակություն:

Media.am-ë či hraparaki zrpartowt’yown, viravorank’, spaṙnalik’, atelowt’yown, kanxakal verabermownk’, anparkešt baṙer ew artahaytowt’yownner parownakoġ meknabanowt’yownnerë kam anëndowneli hamarvoġ ayl bovandakowt’yown.