Universal Dependencies - Armenian - ArmTDP

s-1

news-004U-00010B5K

«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է հրապարակախոս Արա Նեդոլյանը։

«Aṙaǰin lratvakan»-i zrowc’akic’n ē hraparakaxos Ara Nedolyanë.

s-2

news-004U-00020B5L

–Պարոն Նեդոլյան, եթե ամփոփենք այն, ինչ տեղի ունեցավ, ի վերջո ի՞նչ էր։

–Paron Nedolyan, et’e amp’op’enk’ ayn, inč teġi ownec’av, i verǰo i?nč ēr.

s-3

news-004U-00020B5M

Ինչո՞ւ դա անցյալում չստացվեց, հիմա ստացվեց։

Inčo?w da anc’yalowm čstac’vec’, hima stac’vec’.

s-4

news-004U-00030B5N

–Կարծում եմ՝ սերնդափոխություն էր:

–Karçowm em, serndap’oxowt’yown ēr.

s-5

news-004U-00030B5O

Ընդ որում՝ երկու կողմից էլ՝ իշխանական ու ընդդիմադիր:

Ënd orowm, erkow koġmic’ ēl, išxanakan ow ënddimadir.

s-6

news-004U-00030B5P

Իշխանական կողմը չհամարձակվեց գնալ արյունահեղության ինչպես տաս տարի առաջ, քանի որ իրենց «ռազմական լեգիտիմությունը» մաշվեց ու քայքայվեց ժամանակի ընթացքում, և՛ ապրիլյան պատերազմի ազդեցության տակ, և՛ Սասնա Ծռերի ելույթի ազդեցության տակ, մտքներով սկսեց պառլամենտական հանրապետություն ու նման օբյեկտիվորեն առաջադեմ մոտեցումներ անցնել, որոնք փաստացի տրոհում էին իրենց բիրտ համերաշխությունը:

Išxanakan koġmë čhamarjakvec’ gnal aryownaheġowt’yan inčpes tas tari aṙaǰ, k’ani or irenc’ «ṙazmakan legitimowt’yownë» mašvec’ ow k’ayk’ayvec’ žamanaki ënt’ac’k’owm, ew՛ aprilyan paterazmi azdec’owt’yan tak, ew՛ Sasna Çṙeri elowyt’i azdec’owt’yan tak, mtk’nerov sksec’ paṙlamentakan hanrapetowt’yown ow nman òbyektivoren aṙaǰadem motec’owmner anc’nel, oronk’ p’astac’i trohowm ēin irenc’ birt hamerašxowt’yownë.

s-7

news-004U-00030B5Q

Ընդդիմության կողմից սկսեց գործել հայկական քաղաքական համակարգի ըմբոստ զավակի՝ Նիկոլի գործոնը, երբ հարթակում դադարեցին պաշտոնազուրկ նախկին իշխանավորներ հայտնվել, հայտնվեց իրոք որ նորածին, քաղաքացիական՝ ավելի քան դասական քաղաքականը՝ մարդկանց ուրվագիծ:

Ënddimowt’yan koġmic’ sksec’ gorçel haykakan k’aġak’akan hamakargi ëmbost zavaki, Nikoli gorçonë, erb hart’akowm dadarec’in paštonazowrk naxkin išxanavorner haytnvel, haytnvec’ irok’ or noraçin, k’aġak’ac’iakan, aveli k’an dasakan k’aġak’akanë, mardkanc’ owrvagiç.

s-8

news-004U-00030B5R

Իսկ նախկինի ու ներկայի հիմնական գործող անձը՝ ըմբոստ ժողովուրդը, կարծում եմ, չփոխվեց, և այդ իմաստով 2008 և 2018-ի ազատագրական շարժումները լիովին նույնասեռ են իրենց կազմով ու հիմնական կարգախոսներով՝ ազատություն, արդարություն, արժանապատվություն:

Isk naxkini ow nerkayi himnakan gorçoġ anjë, ëmbost žoġovowrdë, karçowm em, čp’oxvec’, ew ayd imastov 2008 ew 2018-i azatagrakan šaržowmnerë liovin nowynaseṙ en irenc’ kazmov ow himnakan kargaxosnerov, azatowt’yown, ardarowt’yown, aržanapatvowt’yown.

s-9

news-004U-00040B5S

-Ո՞րն է այս հեղափոխության առանձնահատկությունը։

-O?rn ē ays heġap’oxowt’yan aṙanjnahatkowt’yownë.

s-10

news-004U-00050B5T

-Կարծում եմ սա ոչ այնքան հանդգնության, նորի փայլատակումի, որքան հոգնածության ու ձանձրույթի՝ այլևս չհանդուրժելու քայլ էր։

-Karçowm em sa oč aynk’an handgnowt’yan, nori p’aylatakowmi, ork’an hognaçowt’yan ow janjrowyt’i, aylews čhandowrželow k’ayl ēr.

s-11

news-004U-00050B5U

Ամեն ինչն տասը տարի է ինչ պարզ էր, բայց ձգձգվում էր ու ձգձգվում, և վերջապես փլվեց տասը օրում:

Amen inčn tasë tari ē inč parz ēr, bayc’ jgjgvowm ēr ow jgjgvowm, ew verǰapes p’lvec’ tasë òrowm.

s-12

news-004U-00050B5V

Այստեղից է այս մի հեղափոխության մի տեսակ պաթոսա-հերոսականության գրեթե բացակայությունը, բոլորը համաձայն էին, որ վերջապես պետք է կատարել իրենց քաղաքացիական, մարդկային պարտքը և վերջապես առիթ եղավ դա անելու, մեկ քայլ անելու:

Aysteġic’ ē ays mi heġap’oxowt’yan mi tesak pat’osa-herosakanowt’yan gret’e bac’akayowt’yownë, bolorë hamajayn ēin, or verǰapes petk’ ē katarel irenc’ k’aġak’ac’iakan, mardkayin partk’ë ew verǰapes aṙit’ eġav da anelow, mek k’ayl anelow.

s-13

news-004U-00050B60

Այդ իմաստով դա ավելի պարզ գործողություն էր, քան 2008-ին, պակաս նորարարական երևի, պակաս հավակնոտ, պակաս ստեղծագործական, ավելի սովորական, վճռական ու աներկբա, ստեղծագործական այն տրոփից ինչ-որ իմաստով զուրկ, քան երբ դա արվում էր առաջին անգամ:

Ayd imastov da aveli parz gorçoġowt’yown ēr, k’an 2008-in, pakas norararakan erewi, pakas havaknot, pakas steġçagorçakan, aveli sovorakan, vč̣ṙakan ow anerkba, steġçagorçakan ayn trop’ic’ inč-or imastov zowrk, k’an erb da arvowm ēr aṙaǰin angam.

s-14

news-004U-00050B61

Չեմ արժեզրկում, պարզապես ուզում եմ ցույց տալ ինչպես 2008-ի շարժման ազատական ժողովրդավար գաղափարները ու մոտեցումները, ցանած սերմերը ապրեցին, աննկատելի, բայց պարզվում է լայնորեն տարածվեցին հասարակությունում յուրահատուկ ծպտյալ եղանակով, ու հենց որ տեսան Նիկոլի պատրաստված ուղիղ ու ճիշտ ջրանցքը, միանգամից հոսեցին ստորգետնից մակերես:

Čem aržezrkowm, parzapes owzowm em c’owyc’ tal inčpes 2008-i šaržman azatakan žoġovrdavar gaġap’arnerë ow motec’owmnerë, c’anaç sermerë aprec’in, annkateli, bayc’ parzvowm ē laynoren taraçvec’in hasarakowt’yownowm yowrahatowk çptyal eġanakov, ow henc’ or tesan Nikoli patrastvaç owġiġ ow č̣išt ǰranc’k’ë, miangamic’ hosec’in storgetnic’ makeres.

s-15

news-004U-00060B62

-Արտաքին կողմնորոշում չունենալը առավելությո՞ւն էր, թե թերություն։

-Artak’in koġmnorošowm čownenalë aṙavelowt’yo?wn ēr, t’e t’erowt’yown.

s-16

news-004U-00070B63

-Փաստորեն մեծ առավելություն, նախ դա փրկեց մեզ /կարծես թե/ ամենավտանգավոր արտաքին ուժի միջամտությունից, իսկ հետո՝ պարտադիր չի տալ անուններ, անվանումներ, և՛ մեր ժողովուրդը, և՛ դրսի բոլոր, այսպես ասած, բարի կամքի մարդիկ չեն շփոթվում հասկանալով, որ մեր երկիրը ընտրեց ազատության ու ժողովրդավարության ճանապարհը, և ընտրեց այն ոչ թե ընդօրինակողի ու նմանվողի պես, այլ իբրև այդ արժեքների լիիրավ համահեղինակ, ուրույն ստեղծագործող:

-P’astoren meç aṙavelowt’yown, nax da p’rkec’ mez /karçes t’e/ amenavtangavor artak’in owži miǰamtowt’yownic’, isk heto, partadir či tal anownner, anvanowmner, ew՛ mer žoġovowrdë, ew՛ drsi bolor, ayspes asaç, bari kamk’i mardik čen šp’ot’vowm haskanalov, or mer erkirë ëntrec’ azatowt’yan ow žoġovrdavarowt’yan č̣anaparhë, ew ëntrec’ ayn oč t’e ëndòrinakoġi ow nmanvoġi pes, ayl ibrew ayd aržek’neri liirav hamaheġinak, owrowyn steġçagorçoġ.

s-17

news-004U-00080B64

-Մեզ հետ զրույցներում բազմիցս նշել եք, որ նախ պետք է տեղի ունենա մտքի հեղափոխություն։

-Mez het zrowyc’nerowm bazmic’s nšel ek’, or nax petk’ ē teġi ownena mtk’i heġap’oxowt’yown.

s-18

news-004U-00080B65

Արդյոք մտքի հեղափոխություն տեղի ունեցե՞լ է։

Ardyok’ mtk’i heġap’oxowt’yown teġi ownec’e?l ē.

s-19

news-004U-00090B66

-Սերնդային իմաստով, փաստորեն, այո:

-Serndayin imastov, p’astoren, ayo.

s-20

news-004U-00090B67

Ինչպես իմ եղբայր Գևորգն է միշտ սիրում վկայակոչել մի լեհի/ Եժի Լե՞ցն էր/ այն միտքը, որ փոփոխությունը տեղի է ունենում միշտ սերնդային տեսքով, օրինակ՝ մի գիտնական մի սենսացիոն գյուտ է անում, իր հետ չեն համաձայնում, ծաղրում են, վիճում են և ոչ մեկին հնարավոր չի համոզել:

Inčpes im eġbayr Geworgn ē mišt sirowm vkayakočel mi lehi/ Eži Le?c’n ēr/ ayn mitk’ë, or p’op’oxowt’yownë teġi ē ownenowm mišt serndayin tesk’ov, òrinak, mi gitnakan mi sensac’ion gyowt ē anowm, ir het čen hamajaynowm, çaġrowm en, vič̣owm en ew oč mekin hnaravor či hamozel.

s-21

news-004U-00090B68

Իսկ հաջորդ սերունդը այդ գյուտը արդեն ի ծնե ընդունում է որպես աշխարհի մաս, ու էլ չի էլ վիճում շուրջը, զարամանում ասում է «է այդ ո՞վ չգիտի որ այդպես է»:

Isk haǰord serowndë ayd gyowtë arden i çne ëndownowm ē orpes ašxarhi mas, ow ēl či ēl vič̣owm šowrǰë, zaramanowm asowm ē «ē ayd o?v čgiti or aydpes ē».

s-22

news-004U-00090B69

Հիմա տեսնենք, սակայն, թե ինչպես է այդ նոր իմացությունը դառնում քաղաքական գործողությունների առանցք, պետության նորացման հիմք, ինչպես է, ինչ չափով, ինչ տեմպով կարողանում փոխել դպրոցը, բանակը, ոստիկանությունը, բակը, աշխատանքային հարաբերությունները, ընտանեկան հարաբերությունները, այսինքն՝ առօրյան:

Hima tesnenk’, sakayn, t’e inčpes ē ayd nor imac’owt’yownë daṙnowm k’aġak’akan gorçoġowt’yownneri aṙanc’k’, petowt’yan norac’man himk’, inčpes ē, inč čap’ov, inč tempov karoġanowm p’oxel dproc’ë, banakë, ostikanowt’yownë, bakë, ašxatank’ayin haraberowt’yownnerë, ëntanekan haraberowt’yownnerë, aysink’n, aṙòryan.

s-23

news-004U-00090B6A

Եվ այստեղ, բնավ, հնարավոր են սայթաքումներ, քանի որ դեռ ոչ մի բան ձևակերպված չի գրեթե, իսկ ձևակերպումները արդեն հրատապ են, և հենց այդ ձևակերպումների վրա պետք է առաջանա նոր քաղաքական սերունդ, նոր մասնագիտական սերունդ բոլոր մասնագիտություններում ու ոլորտներում, ձևակերպողների նոր մի գեներացիա:

Ev aysteġ, bnav, hnaravor en sayt’ak’owmner, k’ani or deṙ oč mi ban jewakerpvaç či gret’e, isk jewakerpowmnerë arden hratap en, ew henc’ ayd jewakerpowmneri vra petk’ ē aṙaǰana nor k’aġak’akan serownd, nor masnagitakan serownd bolor masnagitowt’yownnerowm ow olortnerowm, jewakerpoġneri nor mi generac’ia.

s-24

news-004U-000A0B6B

-Ըստ Ձեզ՝ որքանո՞վ էր այն սիրո և համերաշխության հեղափոխություն, երբ այս օրերին համացանցում կարծեք թե այլ պատկեր է՝ ատելության դրսևորումներով։

-Ëst Jez, ork’ano?v ēr ayn siro ew hamerašxowt’yan heġap’oxowt’yown, erb ays òrerin hamac’anc’owm karçek’ t’e ayl patker ē, atelowt’yan drseworowmnerov.

s-25

news-004U-000B0B6C

-Իմ կարծիքով՝ սիրո և համերաշխության՝ փոքր-ինչ վերամբարձ ձևակերպում է։

-Im karçik’ov, siro ew hamerašxowt’yan, p’ok’r-inč verambarj jewakerpowm ē.

s-26

news-004U-000B0B6D

Ես, ավելի շուտ, ինչպես ասացի, տեսա արժանապատվության ու զզվանքի հասնող հոգնածության դրդապատճառը:

Es, aveli šowt, inčpes asac’i, tesa aržanapatvowt’yan ow zzvank’i hasnoġ hognaçowt’yan drdapatč̣aṙë.

s-27

news-004U-000B0B6E

Սերը առաջանում է ստեղծագործ փոքրամասնության ներքո, ինչպես 2008-ին, համընդհանուր սերը փոքր-ինչ անհիմն է:

Serë aṙaǰanowm ē steġçagorç p’ok’ramasnowt’yan nerk’o, inčpes 2008-in, hamëndhanowr serë p’ok’r-inč anhimn ē.

s-28

news-004U-000B0B6F

Այլ բան է արժանապատվությունը, այն բոլորինն է, և, կարծում եմ, այս օրերին բոլորը ստացան համընդհանուր ինքնահարգանքի մի պատվաստ, որը հիմնված էր սեփական՝ մեծ կամ փոքր, բայց քայլ անելու վրա:

Ayl ban ē aržanapatvowt’yownë, ayn bolorinn ē, ew, karçowm em, ays òrerin bolorë stac’an hamëndhanowr ink’nahargank’i mi patvast, orë himnvaç ēr sep’akan, meç kam p’ok’r, bayc’ k’ayl anelow vra.

s-29

news-004U-000B0B6G

Այդ հարգանքի վրա հիմնված է և համերաշխության զգացումը, որը, այո՛, զերծ չէ ատելությունից, «այլևս երբեք» կարգախոսով:

Ayd hargank’i vra himnvaç ē ew hamerašxowt’yan zgac’owmë, orë, ayo՛, zerç čē atelowt’yownic’, «aylews erbek’» kargaxosov.

s-30

news-004U-000B0B6H

Եվ թող լինի այդպես, սերը շատ ավելի հակասական կիրք է, և, կարծում եմ, կառաջանա, երբ հասարակության ներսում սկսվեն լուրջ գաղափարական բախումներ ստեղծագործ ուժերի լարմամբ:

Ev t’oġ lini aydpes, serë šat aveli hakasakan kirk’ ē, ew, karçowm em, kaṙaǰana, erb hasarakowt’yan nersowm sksven lowrǰ gaġap’arakan baxowmner steġçagorç owžeri larmamb.

s-31

news-004U-000C0B6I

-Պարոն Նեդոլյան, որո՞նք պետք է լինեն այն քայլերը, որոն պետք է իրականացնեն նոր կառավարությունն ու վարչապետն առաջնահերթ։

-Paron Nedolyan, oro?nk’ petk’ ē linen ayn k’aylerë, oron petk’ ē irakanac’nen nor kaṙavarowt’yownn ow varčapetn aṙaǰnahert’.

s-32

news-004U-000D0B6J

-Անծայրածիր երևակայության ասպարեզ է դա, ինքնասահմանափակման եղանակով ասեմ միայն՝ առաջինը պետք է լինի հնարավորինս արագ ազատվել հանրապետական կոնտեքստից՝ խորհրդարանից, նախարարաներից, քաղաքապետերից:

-Ançayraçir erewakayowt’yan asparez ē da, ink’nasahmanap’akman eġanakov asem miayn, aṙaǰinë petk’ ē lini hnaravorins arag azatvel hanrapetakan kontek’stic’, xorhrdaranic’, naxararaneric’, k’aġak’apeteric’.

s-33

news-004U-000D0B6K

Երկու պատճառով՝ նախ դեռ մեծ է նրանց կողմից ռևանշի կամ առօրյա վնասագործության վտանգը, և երկրորդը՝ որ իրենք չդառնան նորաստեղծ կառավարության գործունեության գաղափարական կոնտեքստը:

Erkow patč̣aṙov, nax deṙ meç ē nranc’ koġmic’ ṙewanši kam aṙòrya vnasagorçowt’yan vtangë, ew erkrordë, or irenk’ čdaṙnan norasteġç kaṙavarowt’yan gorçowneowt’yan gaġap’arakan kontek’stë.

s-34

news-004U-000D0B6L

Երկրորդը՝ պետք է կիրառական զարգացում տալ Նիկոլի հնչեցրած կարևորագույն «ապակենտրոնացում» եզրին:

Erkrordë, petk’ ē kiraṙakan zargac’owm tal Nikoli hnčec’raç kareworagowyn «apakentronac’owm» ezrin.

s-35

news-004U-000D0B6M

Ինձ այդ եզրույթը ծանոթ և հասկանալի է առաջին հերթին Հրանտ Բագրատյանի հետ շփման հետևանքով, Բագրատյանը զարգացրել է դրա կիրառական, անգամ վարչարարական գործածման տեսությունը տնտեսությունում, կրթությունում, մշակույթում, աողջապահությունում. մի խոսքով իբրև ունիվերսալ վարչարարության մեթոդ:

Inj ayd ezrowyt’ë çanot’ ew haskanali ē aṙaǰin hert’in Hrant Bagratyani het šp’man hetewank’ov, Bagratyanë zargac’rel ē dra kiraṙakan, angam varčararakan gorçaçman tesowt’yownë tntesowt’yownowm, krt’owt’yownowm, mšakowyt’owm, aoġǰapahowt’yownowm. mi xosk’ov ibrew owniversal varčararowt’yan met’od.

s-36

news-004U-000D0B6N

Կառաջարկեի պարզապես նշանակել Բագրատյանին նոր կառավարության բարեփոխումների գծով գլխավոր խորհրդական, իսկ եթե ոչ՝ ինքնուրույն ուսումնասիրել իր շատ կարևոր ու նորարական մոտեցումները:

Kaṙaǰarkei parzapes nšanakel Bagratyanin nor kaṙavarowt’yan barep’oxowmneri gçov glxavor xorhrdakan, isk et’e oč, ink’nowrowyn owsowmnasirel ir šat karewor ow norarakan motec’owmnerë.

s-37

news-004U-000D0B6O

Շատ կարևոր է, որ ապակենտրոնացումը՝ հեղափոխության բանալին՝ չմնա լոկ քաղաքական դաշտում, այստեղ կարծես թե Նիկոլը լավ պատկերացնում է, թե ինչ է պետք անել, այլ գնա առօրյա կյանքի խորք, հեղափոխում բերի նաև այնտեղ:

Šat karewor ē, or apakentronac’owmë, heġap’oxowt’yan banalin, čmna lok k’aġak’akan daštowm, aysteġ karçes t’e Nikolë lav patkerac’nowm ē, t’e inč ē petk’ anel, ayl gna aṙòrya kyank’i xork’, heġap’oxowm beri naew aynteġ.

s-38

news-004U-000D0B6P

Քանի որ իմ գլխավոր մտավախությունն է այս պահին, որ հեղափոխությունը չմնա զուտ վերնախավային երևույթ, երբ ունենանք լավ կառավարություն, ԱԺ, սակայն՝ նույնը տնտեսությունում, աշխատանքային հարաբերություններում, նեխած սովետանման հիմնարկներում, կրթօջախներում, հիվանդանոցներում, որպես հետևանք՝ փողոցներում, բակերում ու տներում:

K’ani or im glxavor mtavaxowt’yownn ē ays pahin, or heġap’oxowt’yownë čmna zowt vernaxavayin erewowyt’, erb ownenank’ lav kaṙavarowt’yown, AŽ, sakayn, nowynë tntesowt’yownowm, ašxatank’ayin haraberowt’yownnerowm, nexaç sovetanman himnarknerowm, krt’òǰaxnerowm, hivandanoc’nerowm, orpes hetewank’, p’oġoc’nerowm, bakerowm ow tnerowm.

s-39

news-004U-000D0B6Q

Այժմ հեղափոխությանը հարկավոր է գնա դեպի առօրյայի խորք:

Ayžm heġap’oxowt’yanë harkavor ē gna depi aṙòryayi xork’.