Universal Dependencies - Armenian - ArmTDP

s-1

fiction-006O-00010CGV

Ոչ այնքան հեռավոր 1918 թվականին, երբ շնից շատ ինքնակոչ աղաներ դեռ չկային, այս գյուղում մեն մի աղա կար՝ Լևոն աղեն։

Oč aynk’an heṙavor 1918 t’vakanin, erb šnic’ šat ink’nakoč aġaner deṙ čkayin, ays gyowġowm men mi aġa kar, Lewon aġen.

s-2

fiction-006O-00010CH0

Հարուստ մարդիկ, ճիշտ է, էլի կային, Լևոն աղից հարուստներն էլ կային, բայց որպես աղա հարգվում էր միայն Լևոնը։

Harowst mardik, č̣išt ē, ēli kayin, Lewon aġic’ harowstnern ēl kayin, bayc’ orpes aġa hargvowm ēr miayn Lewonë.

s-3

fiction-006O-00010CH1

Աղա էր Լևոնը՝ հոգով, սրտով, իր թասիբ-նամուսով, տո՛, իր նիստ ու կացով, իր բոյ-բուսաթով, ձի նստելու, զենք բանեցնելու, բաժակ բարձրացնելու իր շնորհքով...

Aġa ēr Lewonë, hogov, srtov, ir t’asib-namowsov, to՛, ir nist ow kac’ov, ir boy-bowsat’ov, ji nstelow, zenk’ banec’nelow, bažak barjrac’nelow ir šnorhk’ov...

s-4

fiction-006O-00010CH2

Գիշեր-ցերեկ Լևոն աղի դուռը բաց էր ամեն գնացող-եկողի առաջ, օրը տասը աղքատ էր կշտանում Լևոն աղի հացով. հաց տվող մարդ էր Լևոն աղեն։

Gišer-c’erek Lewon aġi dowṙë bac’ ēr amen gnac’oġ-ekoġi aṙaǰ, òrë tasë aġk’at ēr kštanowm Lewon aġi hac’ov. hac’ tvoġ mard ēr Lewon aġen.

s-5

fiction-006O-00010CH3

Սով լիներ, դժբախտություն լիներ, թե թշնամի վրա տար, Լևոն աղեն սարի նման էս գյուղի թիկունքին կանգնած էր։

Sov liner, džbaxtowt’yown liner, t’e t’šnami vra tar, Lewon aġen sari nman ēs gyowġi t’ikownk’in kangnaç ēr.

s-6

fiction-006O-00010CH4

Իսկ Հրա՜յրը...

Isk Hra!yrë...

s-7

fiction-006O-00010CH5

Լևոն աղի չորս որդիներից ավագն էր Հրայրը։

Lewon aġi čors ordineric’ avagn ēr Hrayrë.

s-8

fiction-006O-00010CH6

Առյուծի սիրտ էր կերել Հրայրը։

Aṙyowçi sirt ēr kerel Hrayrë.

s-9

fiction-006O-00010CH7

Նրա ահից թշնամին էս գյուղից փախ-փախ էր անում՝ ոնց որ լեղաճաք գայլը ազնվացեղ չոբանաշնից։

Nra ahic’ t’šnamin ēs gyowġic’ p’ax-p’ax ēr anowm, onc’ or leġač̣ak’ gaylë aznvac’eġ čobanašnic’.

s-10

fiction-006O-00010CH8

Աչք-աչքի տասը տղամարդ չէր կարող չափվել Հրայրի հետ...

Ačk’-ačk’i tasë tġamard čēr karoġ čap’vel Hrayri het...

s-11

fiction-006O-00010CH9

Բայց մահը...

Bayc’ mahë...

s-12

fiction-006O-00010CHA

Անտեր մնա մահը, գալիս իմա՞ց է տալիս, հարցնո՞ւմ է ով լինել-չլինելդ, հարցնո՞ւմ է տարիքդ ու ցանկությունդ։

Anter mna mahë, galis ima?c’ ē talis, harc’no?wm ē ov linel-člineld, harc’no?wm ē tarik’d ow c’ankowt’yownd.

s-13

fiction-006O-00010CHB

Տասնութ տարեկանից Հրայրը զինվոր էր, Հայաստանում էլ քաղաք ու գյուղ կա՞ր, էլ լեռ ու կիրճ կա՞ր, որտեղ Հրայրը թշնամու դեմ կռված չլիներ։

Tasnowt’ tarekanic’ Hrayrë zinvor ēr, Hayastanowm ēl k’aġak’ ow gyowġ ka?r, ēl leṙ ow kirč̣ ka?r, orteġ Hrayrë t’šnamow dem kṙvaç čliner.

s-14

fiction-006O-00010CHC

Մի հարյուր անգամ մահը ժպտացել ու աչքով անելով անցել էր կողքից։

Mi haryowr angam mahë žptac’el ow ačk’ov anelov anc’el ēr koġk’ic’.

s-15

fiction-006O-00010CHD

Ժպտացել ու անցել էր, որ արյունից ու կռվից հեռու, իր գյուղի աղբյուրի շրթին բռնացներ։

Žptac’el ow anc’el ēr, or aryownic’ ow kṙvic’ heṙow, ir gyowġi aġbyowri šrt’in bṙnac’ner.

s-16

fiction-006O-00010CHE

Մահն էլ Հրայրի հետ դեմ առ դեմ դուրս գալու ռիսկը չէր ունեցել, թիկունքից էր վրա տվել ու շրջվելու անգամ, զարմանալու անգամ ժամանակ չէր տվել իգիթին։

Mahn ēl Hrayri het dem aṙ dem dowrs galow ṙiskë čēr ownec’el, t’ikownk’ic’ ēr vra tvel ow šrǰvelow angam, zarmanalow angam žamanak čēr tvel igit’in.

s-17

fiction-006O-00020CHF

Լևոն աղի տան բակում ասեղ գցեիր, գետնին չէր ընկնի, էնքան ժողովուրդ էր հավաքվել։

Lewon aġi tan bakowm aseġ gc’eir, getnin čēr ënkni, ēnk’an žoġovowrd ēr havak’vel.

s-18

fiction-006O-00020CHG

Դանակը զարկեիր սրտներին, էդքանի միջից մեկի սրտից մի պուտ արյուն չէր կաթի։

Danakë zarkeir srtnerin, ēdk’ani miǰic’ meki srtic’ mi powt aryown čēr kat’i.

s-19

fiction-006O-00020CHH

Տղերքը, ճիշտ է, հետապնդել ու շանսատակ էին արել Հրայրի վրա թիկունքից կրակողին (ճանաչել էին, քոռ Ահմադի շներից էր եղել), բայց դրանից ի՞նչ օգուտ, Հրայրի կորստի դեմ դա ի՜նչ սփոփանք էր։

Tġerk’ë, č̣išt ē, hetapndel ow šansatak ēin arel Hrayri vra t’ikownk’ic’ krakoġin (č̣anačel ēin, k’oṙ Ahmadi šneric’ ēr eġel), bayc’ dranic’ i?nč ògowt, Hrayri korsti dem da i!nč sp’op’ank’ ēr.

s-20

fiction-006O-00030CHI

Լևոն աղե՜ն...

Lewon aġe!n...

s-21

fiction-006O-00030CHJ

Խեղճ Լևոն աղա, էլ Լևոն աղա՞ էր մնացել, աշխարհը փուլ էր եկել Լևոն աղի գլխին։

Xeġč̣ Lewon aġa, ēl Lewon aġa? ēr mnac’el, ašxarhë p’owl ēr ekel Lewon aġi glxin.

s-22

fiction-006O-00030CHK

Ուր էր, էդ սև գնդակն իր թիկունքին առած լիներ ու Հրայրն իրեն գերեզման դներ։

OWr ēr, ēd sew gndakn ir t’ikownk’in aṙaç liner ow Hrayrn iren gerezman dner.

s-23

fiction-006O-00030CHL

Անխիղճ աստված...

Anxiġč̣ astvaç...

s-24

fiction-006O-00030CHM

Գոնե հիմա գութ ունենար, ու իր հոգին էլ առներ։

Gone hima gowt’ ownenar, ow ir hogin ēl aṙner.

s-25

fiction-006O-00030CHN

Ո՜ւր էր...

O!wr ēr...

s-26

fiction-006O-00040CHO

Էս աշխարհի չարին ու բարուն անտեղյակ, էս վշտին անհաղորդ, Հրայրի Գևորգ որդին հարմար պահ էր գտել, բարձրացել էր կտուրն ու երկար ներքև նայելուց ձանձրացած՝ խաղ էր մտածել իր համար. թքում էր փոքրիկ մի մրջյունի վրա ու ծնկած սպասում էր՝ արդյոք դուրս կգա՞ ճստիկն էդ մեծ օվկիանի միջից։

Ēs ašxarhi čarin ow barown anteġyak, ēs vštin anhaġord, Hrayri Geworg ordin harmar pah ēr gtel, barjrac’el ēr ktowrn ow erkar nerk’ew nayelowc’ janjrac’aç, xaġ ēr mtaçel ir hamar. t’k’owm ēr p’ok’rik mi mrǰyowni vra ow çnkaç spasowm ēr, ardyok’ dowrs kga? č̣stikn ēd meç òvkiani miǰic’.

s-27

fiction-006O-00040CHP

Մրջյունը մաքառում, կենաց մահու կռիվ էր տալիս, ուժասպառ լինելով դուրս էր պրծնում մահվան ճիրաններից ու երևի չհավատալով, որ, այնուամենայնիվ, փրկվել է, այս անգամ էլ է փրկվել, մի պահ շվարած կանգ էր առնում՝ չիմանալով հետո ի՞նչ անել։

Mrǰyownë mak’aṙowm, kenac’ mahow kṙiv ēr talis, owžaspaṙ linelov dowrs ēr prçnowm mahvan č̣iranneric’ ow erewi čhavatalov, or, aynowamenayniv, p’rkvel ē, ays angam ēl ē p’rkvel, mi pah švaraç kang ēr aṙnowm, čimanalov heto i?nč anel.

s-28

fiction-006O-00040CHQ

Հաջորդ պահին, երբ փոքրիկ տոտիկները հազիվ շարժելով՝ մրջյունը մի կերպ պոկվում էր տեղից, երեխան նորից էր թքում և ամեն ինչ սկսվում էր նորից։

Haǰord pahin, erb p’ok’rik totiknerë haziv šarželov, mrǰyownë mi kerp pokvowm ēr teġic’, erexan noric’ ēr t’k’owm ew amen inč sksvowm ēr noric’.

s-29

fiction-006O-00040CHR

Մահու և կենաց կռվի երեք ռազմադաշտ էր թողել մրջյունը թիկունքում, երբ երեխան զգաց, որ խեղճը բոլորովին ուժասպառ է եղել և ուր որ է արդեն հանձնվելու է։

Mahow ew kenac’ kṙvi erek’ ṙazmadašt ēr t’oġel mrǰyownë t’ikownk’owm, erb erexan zgac’, or xeġč̣ë bolorovin owžaspaṙ ē eġel ew owr or ē arden hanjnvelow ē.

s-30

fiction-006O-00040CHS

Չէ, մրջյունի մահը չէր ուզում, ձեռքի ծղոտիկով դուրս քաշեց նրան մահվան երախից ու սպասեց։

Čē, mrǰyowni mahë čēr owzowm, jeṙk’i çġotikov dowrs k’ašec’ nran mahvan eraxic’ ow spasec’.

s-31

fiction-006O-00040CHT

Այս անգամ երկար սպասեց, արդեն ձանձրանում էր սպասելուց, բայց մրջյունը հանկարծ կենդանության նշաններ ցույց տվեց։

Ays angam erkar spasec’, arden janjranowm ēr spaselowc’, bayc’ mrǰyownë hankarç kendanowt’yan nšanner c’owyc’ tvec’.

s-32

fiction-006O-00040CHU

Չէ, էս մրջյունը շատ ամուր էր կառչած կյանքից, և ապրելու նրա համառությունը զվարճացնում էր երեխային։

Čē, ēs mrǰyownë šat amowr ēr kaṙčaç kyank’ic’, ew aprelow nra hamaṙowt’yownë zvarč̣ac’nowm ēr erexayin.

s-33

fiction-006O-00040CHV

Հետաքրքիր էր տեսնել, թե էլ ի՞նչ փորձությունների կդիմանա, ինչքա՞ն կդիմանա։

Hetak’rk’ir ēr tesnel, t’e ēl i?nč p’orjowt’yownneri kdimana, inčk’a?n kdimana.

s-34

fiction-006O-00040CI0

Իսկ մրջյունն, ախր, շատ միամիտն էր. մեկ ուրիշը նրա փոխարեն խորամանկության կդիմեր, սուտմեռուկի կդներ, կխաբեր ու կփրկվեր։

Isk mrǰyownn, axr, šat miamitn ēr. mek owrišë nra p’oxaren xoramankowt’yan kdimer, sowtmeṙowki kdner, kxaber ow kp’rkver.

s-35

fiction-006O-00040CI1

Իսկ սա՝ չէ։

Isk sa, čē.

s-36

fiction-006O-00040CI2

Իրեն տանջամահ անողի մեծահոգությա՞նն էր հավատում, թե ինչ, խելքը գլուխը եկավ թե չէ՝ շարժվեց տեղից։

Iren tanǰamah anoġi meçahogowt’ya?nn ēr havatowm, t’e inč, xelk’ë glowxë ekav t’e čē, šaržvec’ teġic’.

s-37

fiction-006O-00040CI3

Թե ո՞ւր էր փախչելու, որտե՞ղ էր պատսպարվելու՝ աստված գիտեր։

T’e o?wr ēr p’axčelow, orte?ġ ēr patsparvelow, astvaç giter.

s-38

fiction-006O-00040CI4

Իսկ երեխան այլ փորձություն էր մտածել, մրջյունի չորսբոլորը բարձր հողապատնեշ կապեց ու նրան թողնելով կենտրոնում շվարած-կանգնած, ինքը խնդմնդալով սպասեց՝ հիմա՞ ինչպես է վարվելու...

Isk erexan ayl p’orjowt’yown ēr mtaçel, mrǰyowni čorsbolorë barjr hoġapatneš kapec’ ow nran t’oġnelov kentronowm švaraç-kangnaç, ink’ë xndmndalov spasec’, hima? inčpes ē varvelow...

s-39

fiction-006O-00050CI5

Այդ պահին, սակայն, ձիու ոչ սովորական, պղնձյա վրնջոց լսվեց, և քրտնաթոր, փրփրակալած բերանով կապտավուն մի նժույգ ծառս եղավ ու ներսից ասես եփ գալով, չհանդարտվելով կանգ առավ Լևոն աղի տան բաց դարպասի առաջ։

Ayd pahin, sakayn, jiow oč sovorakan, pġnjya vrnǰoc’ lsvec’, ew k’rtnat’or, p’rp’rakalaç beranov kaptavown mi nžowyg çaṙs eġav ow nersic’ ases ep’ galov, čhandartvelov kang aṙav Lewon aġi tan bac’ darpasi aṙaǰ.

s-40

fiction-006O-00050CI6

Այստեղ երեխայի խաղն ընդհատվեց։

Aysteġ erexayi xaġn ëndhatvec’.

s-41

fiction-006O-00050CI7

Թողնելով մրջյունին՝ երեխան շտապեց ներքև, դեպի կապույտ ձին։

T’oġnelov mrǰyownin, erexan štapec’ nerk’ew, depi kapowyt jin.

s-42

fiction-006O-00060CI8

Ձիավորը, որ լավ լուր էր բերել, որ ձիու հոգին բերանը բերելով շտապել էր րոպե առաջ աչքալուսանք տալ Լևոն աղին, տեսնելով դագաղի սև կափարիչը նրա տան դիմաց, իր ձիու նման ծառս եղավ, ու չգիտես ինչու՝ Հրայրը... վկայեց սիրտը։

Jiavorë, or lav lowr ēr berel, or jiow hogin beranë berelov štapel ēr rope aṙaǰ ačk’alowsank’ tal Lewon aġin, tesnelov dagaġi sew kap’aričë nra tan dimac’, ir jiow nman çaṙs eġav, ow čgites inčow, Hrayrë... vkayec’ sirtë.

s-43

fiction-006O-00060CI9

Հետո շվարել մնացել էր դեռևս ոստոստացող ձիու վրա՝ մոռացած ասելիքն ու անելիքը։

Heto švarel mnac’el ēr deṙews ostostac’oġ jiow vra, moṙac’aç aselik’n ow anelik’ë.

s-44

fiction-006O-00070CIA

Ժողովուրդը, որ ճանաչել էր բաջազլեցի հայտնի հարյուրապետ Դավթի Վրեժ որդուն, սուսուփուս ճանապարհ էր բաց անում նրա առաջ՝ դեպի Լևոն աղեն։

Žoġovowrdë, or č̣anačel ēr baǰazlec’i haytni haryowrapet Davt’i Vrež ordown, sowsowp’ows č̣anaparh ēr bac’ anowm nra aṙaǰ, depi Lewon aġen.

s-45

fiction-006O-00070CIB

Լևոն աղեն...

Lewon aġen...

s-46

fiction-006O-00070CIC

Ի՜նչ Լևոն աղա՝ քա՛ր, քա՛ր, որձաքար։

I!nč Lewon aġa, k’a՛r, k’a՛r, orjak’ar.

s-47

fiction-006O-00070CID

Հազար տարի, միլիոն տարի շանթ ու կայծակ կերած, հազար տեղից, միլիոն տեղից վիրավոր, ներսից հրդեհ, ներսից կրակ, բայց դրսից հպարտ, սառը որձաքար։

Hazar tari, milion tari šant’ ow kayçak keraç, hazar teġic’, milion teġic’ viravor, nersic’ hrdeh, nersic’ krak, bayc’ drsic’ hpart, saṙë orjak’ar.