Sentence view

Universal Dependencies - Belarusian - HSE

Language	Belarusian
Project	HSE
Corpus Part	train
Annotation	Lyashevskaya, Olga; Peljak-Łapińska, Angelika; Petrova, Daria; Shishkina, Yana

showing 201 - 300 of 243 • previous

[1] tree

~~ISBN 978-985-531-192-9 (Ч. 1).~~

s-201

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-33

ISBN 978-985-531-192-9 (Ч. 1).

[2] tree

~~Змяшчае каля 1500 палявых запісаў розных жанраў народнай прозы беларусаў Падзвіння.~~

s-202

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-35

Змяшчае каля 1500 палявых запісаў розных жанраў народнай прозы беларусаў Падзвіння.

[3] tree

Каштоўны вучэбна-хрэстаматыйны матэрыял дазваляе аптымізаваць навучальны працэс па дысцыплінах “Этналогія і этнаграфія Беларусі”, “Гістарычнае краязнаўства Беларусі”, “Беларускі фальклор” і спецкурсах, тэматычна з імі звязаных.

s-203

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-36

[4] tree

Прадстаўленыя ўзоры народнай прозы ва ўсёй сваёй разнастайнасці і варыятыўнасці выступаюць як адлюстраванне традыцыйнай карціны свету беларусаў Падзвіння ва ўсёй сукупнасці яе сегментаў і сімвалічных значэнняў.

s-204

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-37

[5] tree

Панарамны, максімальна шырокі ў сюжэтным плане характар зборніка ўяўляецца своеасаблівым адбіткам фальклорнай памяці ў яе калектыўным і індывідуальным вымярэнні ад казачнай прозы да ўспамінаў пра калектывізацыю і вайну.

s-205

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-38

[6] tree

Прызначаны для студэнтаў гістарычных і філалагічных спецыяльнасцяў дзённай і завочнай формы навучання, а таксама даследчыкаў у галіне народазнаўства.

s-206

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-39

[7] tree

~~© Лобач У. А., укладанне, 2011~~

s-207

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-40

[8] tree

~~ISBN 978-985-531-191-2~~

s-208

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-41

ISBN 978-985-531-191-2

[9] tree

~~© УА “Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт”, 2011~~

s-209

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-42

[10] tree

~~Светлай памяці маіх дзядоў: Мацвея і Ксеніі Лобач, Івана і Марыі Архіцкіх~~

s-210

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-43

Светлай памяці маіх дзядоў: Мацвея і Ксеніі Лобач, Івана і Марыі Архіцкіх

[11]

~~ПРАДМОВА~~

s-211

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-44

ПРАДМОВА

[12] tree

Другі выпуск “Полацкага этнаграфічнага зборніка” прысвечаны народнай прозе беларусаў Падзвіння, прадстаўленай у выданні разнастайнымі фальклорнымі жанрамі і тэматычнымі блокамі.

s-212

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-45

[13] tree

Разам з тым, хацелася б адразу падкрэсліць, што зборнік не з’яўляецца фальклорным выданнем у класічным яго разуменні, калі акцэнт, перадусім, робіцца на “чысціні жанру”, а палявы матэрыял структуруецца ў строгай адпаведнасці з прынятай у навуцы класіфікацыяй народнага наратыву.

s-213

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-46

[14] tree

Бо, калі сыходзіць з ментальных установак і светапоглядных арыентацый носьбітаў традыцыі, аказваецца, што шэраг навуковых дэфініцый з’яўляюцца знешнімі і штучнымі ў дачыненні да рэалій традыцыйнай карціны свету.

s-214

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-47

[15] tree

Так, напрыклад, былічка, як адзін з найбольш распаўсюджаных празаічных жанраў фальклора, вызначаецца як “вуснае апавяданне-мемарат (успамін) пра быццам бы меўшыя месца звышнатуральныя з’явы: сустрэчы, драматычныя сутыкненні самога апавядальніка ці знаёмага яму чалавека з увасобленым духам прыроды (лесавіком, вадзянікам...), хатнім духам (дамавым, гуменнікам...), іншай дэманічнай істотай (чортам, ваўкалакам...), а таксама ведзьмай, чараўніком і іншай нячыстай сілай”1.

s-215

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-48

[16] tree

~~1 Восточнославянский фольклор: слов. науч. и нар. терминологии. Минск, 1993. – С. 26.~~

s-216

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-49

1 Восточнославянский фольклор: слов. науч. и нар. терминологии. Минск, 1993. – С. 26.

[17] tree

Але палявыя даследаванні паказваюць, што прыведзенае вызначэнне ёсць суб’ектыўна-скептычным і скажоным у дачыненні да рэчаіснасці, адлюстраванай фальклорным чынам.

s-217

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-55

[18] tree

Недавер даследчыка (“быццам бы мела месца”) да актуалій традыцыйнай культуры ўступае ў светапоглядны канфлікт са шчырым перакананнем прадстаўніка традыцыйнай супольнасці ў праўдзівасці таго, пра што ён распавядае.

s-218

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-56

[19] tree

У прыватнасці, гэта датычыцца шматлікіх гісторый пра чараўнікоў і ведзьмаў – абсалютна рэальных людзей канкрэтнай вясковай грамады, учынкі якіх апісваюцца рэспандэнтамі фактурна і, з гледзішча вяскоўца, абсалютна доказна.

s-219

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-57

[20] tree

Відавочная суб’ектыўная ацэнаначнасьць кабінетных катэгорый у дачыненні да жывога палатна традыцыйнай культуры вымусіла выкарыстоўваць класіфікацыйныя схемы пры ўкладанні зборніка толькі часткова (раздзелы “Казкі”, “Легенды і паданні”, “Тапанімічныя паданні”).

s-220

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-58

[21] tree

Асноўным жа прынцыпам структуравання палявых запісаў стаў тэматычны падыход, калі асобныя раздзелы (падраздзелы) кампанаваліся вербалізаванымі актуаліямі аднаго парадку.

s-221

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-59

[22] tree

Іншымі словамі, матэрыял групаваўся суадносна з адказамі рэспандэнтаў на пытаньне, аднолькава значнае як з гледзішча палявога даследчыка, так і ўласна носьбіта традыцыі.

s-222

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-60

[23] tree

Такім чынам скампанаваныя раздзелы “Чорт”, “Зданкі”, “Сны”, “Чараўнікі і ведзьмы”, “Знахары і знахаркі”, “Народная медыцына”, “Жывыя і памерлыя”, “Вусная гісторыя”, “Чужынцы” і шэраг іншых.

s-223

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-61

[24] tree

Прынцыповым момантам пры ўкладанні зборніка стала ўсведамленне таго, што народная проза ва ўсёй сваёй разнастайнасці і варыятыўнасці з’яўляецца вербальна аформленым адлюстраваннем традыцыйнай карціны свету беларусаў Падзвіння ва ўсёй сукупнасці яе сегментаў і сімвалічных значэнняў.

s-224

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-62

[25] tree

Адсюль, галоўная задача палягала не ў інтэрпрэтацыі, але ў максімальна дакладнай рэтрансляцыі “голасу традыцыі” у яго лакальнай форме рэпрэзентацыі.

s-225

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-63

[26] tree

Гэта тлумачыць і панарамны, максімальна шырокі ў сюжэтным плане характар зборніка, які змяшчае ў сабе своеасаблівы адбітак фальклорнай памяці ў яе калектыўным і індывідуальным вымярэнні, пачынаючы ад казачнай прозы і скончваючы ўспамінамі пра калектывізацыю і вайну.

s-226

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-64

[27] tree

Пры гэтым, укладальнік свядома адмовіўся ад знешняй іерархізацыі палявога матэрыялу, паколькі традыцыйная карціна свету сама па сабе выступае “фільтрам” фальклорнай памяці, у выніку чаго яна захоўвае інфармацыю толькі знакавую і значную для чалавека і калектыва ў цэлым.

s-227

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-65

[28] tree

Іншая справа, што кожны інфармацыйны блок (ці то легенды пра “падарожнага Бога”, ці то аповяд пра выхаванне дзяцей) рэактуалізуецца ў традыцыйнай свядомасці выключна сітуатыўна і “абслугоўвае” канкрэтную запатрабаванасць утылітарнага альбо сімвалічнага плана.

s-228

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-66

[29] tree

Зборнік змяшчае ў сабе каля 1500 аўтэнтычных запісаў, зробленых падчас палявых экспедыцый 1992 – 2010 гг. на тэрыторыі Беларускага Падзвіння.

s-229

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-67

[30] tree

Аднак, трэба адзначыць, што найбольшая колькасць тэкстаў зафіксавана ў цэнтральнай частцы рэгіёна (Лепельскі, Глыбоцкі, Докшыцкі, Полацкі, Ушацкі і сумежныя з імі раёны), у той час як перэферыйныя раёны (Браслаўскі, Гарадоцкі, Лёзненскі, Расонскі) прадстаўлены ў меншай ступені.

s-230

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-69

[31] tree

Гэтая акалічнасць не азначае горшага ўзроўню захаванасці народнай традыцыі ў азначаных зонах, але толькі ўказвае на перспектывы іх больш грунтоўнага палявога даследавання.

s-231

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-70

[32] tree

Пры парадкаванні зборніка было палічана мэтазгодным уключыць у яго матэрыялы, запісаныя ад перасяленцаў з раёнаў Магілёўшчыны і Гомельшчыны, пацярпелых у выніку Чарнобыльскай трагедыі, паколькі яны даюць магчымасць нагляднага параўнання лакальных форм бытавання народнай традыцыі.

s-232

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-71

[33] tree

Таксама быў уключаны шэраг палявых запісаў з Паўночнай Барысаўшчыны, якая хоць і адносіцца да гісторыка-этнаграфічнага рэгіёну Цэнтральнай Беларусі, але ў сферы традыцыйнай культуры выяўляе тыпалагічнае падабенства з Беларускім Падзвіннем.

s-233

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-72

[34] tree

Практычная значнасць выдання палягае далёка не толькі ў яго вучэбна-метадычнай функцыянальнасці ў рамках выкладання такіх дысцыплін, як “Беларуская мова”, “Беларускі фальклор”, “Этнаграфія і этналогія Беларусі”, “Гістарычнае краязнаўства Беларусі” і шэрагу іншых.

s-234

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-73

[35] tree

Несумненнай стае навуковая значнасць зборніка, што, па сутнасці, уяўляе сабой абшырны корпус першакрыніц, упершыню ўведзеных у зварот, якія могуць быць плённа выкарыстаныя ў народазнаўчых даследаваннях рознай тэматычнай скіраванасці (традыцыйныя вераванні, народная медыцына, міфапаэтычная карціна свету, сімволіка культурнага ландшафту, этнастэрэатыпы, рытуальныя паводзіны, народная этыка, этнапедагогіка і г.д.), а таксама ва ўласна гістарычных штудыях (раздзел “Вусная гісторыя”) і ў працэсе археалагічнага вывучэння рэгіёну (раздзел “Тапанімічныя паданні”2).

s-235

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-74

[36] tree

Асобна трэба адзначыць, што праца над зборнікам акумулявала не толькі намаганні выкладчыкаў (Аўсечык У., Філіпенка У.), магістрантаў, супрацоўнікаў (Азевіч І., Бабіч А., Кавалёва І., Лупенько Т.) і студэнтаў (Захарэвіч А., Клопава С., Красько Г., Лях В., Пузікава К., Шаўчэнка Я. і шмат інш.) Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта.

s-236

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-75

[37] tree

Каштоўныя палявыя матэрыялы былі перададзены “Студэнцкім этнаграфічным таварыствам” (СЭТ), старшыня якога (Глушко А.) шмат зрабіў для вывучэння традыцыйнай культуры беларусаў Падзвіння і арганізацыі сумесных з ПДУ экспедыцый у рэгіёне.

s-237

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-84

[38] tree

Далёка не поўным быў бы зборнік і без запісаў навуковых супрацоўнікаў НАН Беларусі – Боганевай А. і Васільевай І., а таксама без дапамогі з боку краязнаўцаў – Скварчэўскага Дз. і Тухто В.

s-238

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-85

[39] tree

Вялікую падзяку хацелася б выказаць і загадчыцы сектара этналінгвістыкі і фальклору Інстытута мовы і літаратуры НАН Беларусі Валодзінай Т., якая не толькі прадаставіла свае ўласныя палявыя запісы, але аказала значную дапамогу пры правядзенні палявых даследаванняў і сістэматызацыі фальклорных матэрыялаў.

s-239

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-89

[40] tree

Аднак самая вялікая і сардэчная ўдзячнасць адрасуецца ўсім тым людзям, якія шчыра дзяліліся з экспедыцыянерамі сваімі непаўторнымі словамі пра сябе саміх і свой свет, у якіх увасобілася мудрасць шматлікіх пакаленняў і ўнікальны каларыт нашай этнічнай традыцыі.

s-240

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-90

[41] tree

~~2 Раздзел “Тапанімічныя паданні” падрыхтаваны пры фінансавай падтрымцы БРФФД.~~

s-241

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-91

2 Раздзел “Тапанімічныя паданні” падрыхтаваны пры фінансавай падтрымцы БРФФД.

[42] tree

~~Конкурс “Полацк – 2009”.~~

s-242

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-92

Конкурс “Полацк – 2009”.

[43] tree

Тэма ГБ 0729 “Аб’екты сакральнай тапаграфіі ў сістэме духоўнай культуры беларусаў Полацкага Падзвіння ХХ – пачатку ХХІ ст.”

s-243

Narodnaja-proza-belarusau-Padzvinnja-pradmova-93

Edit as list • Text view • Dependency trees