| s-101
| Einnig hefur verið vikið að því í þessum umræðum áður að svokallaður hugmyndafræðilegur ágreiningur aftur varðandi þetta vinstri hægri dæmi allt saman, sem á sér kannski einhverja réttlætingu, þó að mínu mati frekar mikið ýkta vegna þess að þegar kemur að eignarrétti, sem ég held að allir hérna trúi á, þá er gamla spurningin um kvótakerfið einmitt spurning um eignarrétt einstaklingsins á móti eignarrétti þjóðar. |
| s-102
| Það er sama spurningin og á milli einstaklingsfrelsis og lýðræðis, eignarréttur yfir náttúruauðlindum er í raun bara eignarréttur á öðrum skala á öðrum stað. |
| s-103
| Mig langaði að spyrja hv. þm. Katrínu Jakobsdóttur aðeins meira út í þetta þar sem þetta er kallað veiðigjald. |
| s-104
| Nú vitum við öll að þetta er viðurkenning á því að þjóðin eigi auðlindina. |
| s-105
| En mætti þetta ekki alveg eins heita auðlindagjald ef markmiðið er að setja þetta gjald á fleiri auðlindir? |
| s-106
| Virðulegi forseti. Hv. þingmaður talar um sitt afskaplega jákvæða verk á seinasta kjörtímabili sem var einmitt að birta gögn á sniði sem í þokkabót er mjög auðvelt fyrir tæknimenn að nota. |
| s-107
| Það hefur stundum verið gagnrýnt, hef ég heyrt, að gögnin séu ekki nógu aðgengileg til dæmis fréttamönnum, þá koma ekki litir og sæt kökurit og annað eins sem fólk vill helst sjá, heldur hrá gögn sem tæknimenn geta notað. |
| s-108
| En það hefur einmitt leitt til þess að leikmenn hafa nýtt sér þessi gögn til að birta þau á mun betri hátt. |
| s-109
| Þá vil ég nefna sérstaklega vefinn hvertferskatturinn.is en það er vefur sem vinnur úr gögnum sem hv. þingmaður lék lykilhlutverk í að opna á vefnum gogn.island.is. |
| s-110
| Hv. þingmaður og allir hv. þingmenn geta búist við fullri samvinnu við að halda slíku áfram og passa að þau verkefni sitji ekki á hakanum. |
| s-111
| Virðulegi forseti. Ég þakka hv. þingmanni kærlega fyrir svarið. |
| s-112
| Þá velti ég fyrir mér öðru sem ég er að vona að hv. þingmaður geti kannski frætt mig svolítið um vegna þess að ég er nýr þingmaður og hef ekki enn kynnst öllum þeim lausnum og kannski trikkunum til að fara með fjármál ríkisins almennt. |
| s-113
| Ég heyrði að það kæmi til greina að hækka skráningargjöld úr 60 þúsundum upp í 85 þúsund og að sá peningur ætti ekki einu sinni allur að renna til háskólans. |
| s-114
| Þetta minnir mig afskaplega mikið á nefskattinn gagnvart RÚV, Ríkisútvarpinu, og ég tek eftir meiru og meiru svona, að gjöld eru innheimt án þess að þau rati á sinn rétta stað. |
| s-115
| Ég var að velta fyrir mér hvort þingmaðurinn hefði einhverjar hugmyndir sem hann gæti deilt með nýjum þingmanni um það hvernig mætti bregðast við þessu eða jafnvel reyna að leysa þetta vandamál. |
| s-116
| Virðulegi forseti. |
| s-117
| Hv. þm. Haraldur Einarsson spyr: Af hverju að kjósa um þetta núna eða ákveða þetta núna? |
| s-118
| Ástæðan er sú ég man þegar fjölmiðlalög voru samþykkt á Alþingi sem var síðan hafnað af forseta lýðveldisins. |
| s-119
| Það hafði ekki gerst áður þannig að það ætti að fara í þjóðaratkvæðagreiðslu en það gerðist svolítið merkilegt við þann gjörning, skyndilega fór fólk að taka þátt í umræðunni sem hafði aldrei áður tekið þátt í henni. |
| s-120
| Það er vegna þess að þegar þjóðin skynjar að hún hefur raunverulegt vald fer hún kannski stundum að hugsa til þess að hún ætti að nýta það á skynsaman hátt. |
| s-121
| Eins og það er núna, þar sem völdin liggja yfirleitt hjá einhvers konar fulltrúum, er nóg fyrir marga, jafnvel flesta, að bölva þeim í stað þess að láta þjóðina sjálfa ráða þessu þannig að hún hafi fullt tækifæri og fullt erindi til að ræða það með hliðsjón af því að það verði þjóðaratkvæðagreiðsla og þá geti niðurstaðan orðið sem lýðræðislegust. |
| s-122
| Hv. þingmaður spyr einnig hvort samningar séu á leiðinni. |
| s-123
| Nei, ekki í augnablikinu, en það er vegna þess að búið er að stöðva samningaviðræðurnar og um að gera að kjósa sem fyrst um það hvort við eigum ekki að halda þeim áfram. |
| s-124
| Síðast en ekki síst nefnir hv. þingmaður það aftur þegar verið er að innleiða ýmislegt frá Evrópu. |
| s-125
| Það er óhjákvæmileg afleiðing af því að vera í EES og við erum ekkert að fara út úr EES jafnvel þótt við sleppum því að kjósa um þetta. |
| s-126
| Virðulegi forseti. Ég þakka hv. þingmanni svarið, að frumvarpið gangi of langt og að hv. þingmaður vilji ekki festa fólk til lengdar í aðstæðum sem það ræður ekki við. |
| s-127
| Ég er alveg hjartanlega sammála. |
| s-128
| Hins vegar hefði ég nú haldið að fólk gæti alla vega valið um það. |
| s-129
| Ef fólk vill borga af lánum sínum og getur borgað af þeim þá væntanlega getur það gert það, en ef fólk vill fara á hausinn þá er það væntanlega möguleiki líka. |
| s-130
| Hér er spurningin enn og aftur, ekki um aðgerðir hæstv. ríkisstjórnar gagnvart þessum skuldugu aðilum heldur snýst málið fyrst og fremst um lögmæti samninganna. |
| s-131
| Við gætum þannig séð, a.m.k. í fyrri hluta umræðunnar, bara gleymt alfarið aðgerðum hæstv. ríkisstjórnar og fókuserað eingöngu á lögmæti samninganna sem liggur ekki enn fyrir. |
| s-132
| Ég held ekki að fólki sé gerður greiði með því að selja ofan af því og síðan komi seinna meir í ljós að samningarnir hafi verið ólöglegir. |
| s-133
| Þótt skuldirnar fari ekki erum við auðvitað ekki að tala um að gefa fólki peninga eða leysa öll vandamál alls fólks í landinu enda er það óhugsandi. |
| s-134
| Það sem við getum hins vegar gert er að fresta nauðungarsölum þar til lagalegri óvissu hefur verið eytt. |
| s-135
| Ég furða mig svolítið á því að þetta frumvarp gangi of langt því að sérstaklega var miðað að því að ganga eins skammt og mögulegt er, samt með því að gera yfir höfuð eitthvað. |
| s-136
| Hér er lausnin afmörkuð við Íbúðalánasjóð vegna þess að hann tilheyrir ríkinu og þegar allt kemur til alls Alþingi og þjóðinni sjálfri. |
| s-137
| Ég velti því fyrir mér hvernig væri hægt að ganga skemur ef það á í raun og veru að fara út í þessa aðgerð. |
| s-138
| Ég furða mig svolítið á þeim orðum en viðurkenni þau vissulega sem svar. |
| s-139
| Þegar allt kemur til alls þá snýst þetta ekki um skuldaleiðréttingar hæstv. ríkisstjórnar, ekki aðallega Forseti hringir. heldur um lögmæti samninga. |
| s-140
| Herra forseti. Ég vil þakka hv. þingmanni fyrir ágæta ræðu og sérstaklega fyrir að glíma aðeins við stóru drættina í þessari mynd og rifja upp aðstæðurnar eins og þær voru hér 2008 2009, og spurningu um aðferðafræði. |
| s-141
| Ég er hjartanlega sammála hv. þingmanni að jafn göfugt og það markmið er að stefna sem fyrst að hallalausum fjárlögum skiptir máli hvernig því er náð og hversu traustur sá grunnur er. |
| s-142
| Eins og við þekkjum bæði, geri ég ráð fyrir, ég og hv. þingmaður, var valin svonefnd blönduð leið tekjuöflunar og sparnaðar í útgjöldum en nú er greinilega orðin þar umtalsverð stefnubreyting á. |
| s-143
| Ég var aðeins að horfa á að tæplega er hægt að segja að nokkur áhersla sé á tekjuöflun vegna þess að í einu einasta tilviki virðist hæstv. ríkisstjórn ætla að afla tekna á næsta ári með hækkuðum bankaskatti en skattahækkanirnar á móti vega það upp og rúmlega það þannig að í reynd mun hinn stabíli tekjugrunnur ríkisins lækka á næsta ári en í staðinn er boðaður umtalsverður niðurskurður. |
| s-144
| Þá kemur upp áhugaverð spurning um þjóðhagsleg og hagvaxtarleg áhrif slíkrar stefnubreytingar í ríkisfjármálum sem væri fróðlegt að ræða. |
| s-145
| Ég vil spyrja hv. þingmann: Óttast hv. þingmaður að með þessu kunni menn að vera að kæla niður hagkerfið, samanber þá umræðu sem fer núna víða fram og var síðast í útvarpinu í morgun um vaxandi efasemdir manna um að beita niðurskurðar- eða aðhaldsaðgerðum einum við svona aðstæður. |
| s-146
| Ég held að á Íslandi séu þeir tímar að renna upp að við þurfum að fara að greina þetta vel og vandlega. |
| s-147
| Í öðru lagi, af því að hv. þingmaður nefndi desemberuppbæturnar og hv. þingmaður er formaður velferðarnefndar Alþingis það ég best veit, vildi ég gjarnan spyrja hvort velferðarnefnd hafi tekið það mál til umfjöllunar og hvernig menn meta aðstæður atvinnulausra núna. |
| s-148
| Við heyrum ekki skemmtilegar fréttir af Forseti hringir. ásókn í fjárhagsaðstoð fyrir jólin og ugglaust má gera ráð fyrir því að einhverjir illa settir atvinnuleitendur séu í þeim hópi. |
| s-149
| Frú forseti. Ég geri ráð fyrir að hv. ræðumaður þekki mig orðið það vel af langri samveru að hann viti að þótt ég hafi farið hér nokkuð mikinn í ræðu minni sé það ekki endilega ávísun á að ég geti svo ekki orðið diplómatískur og miðlað málum. |
| s-150
| Maður hefur nú lítið upp úr krafsinu nema maður komi sinni skoðun svolítið fast á framfæri, það er mín reynsla. |
| s-151
| Að sjálfsögðu væri mikið fagnaðarefni ef það andrúmsloft gæti myndast, og ég hef nú reynt að tala svolítið inn í þann veruleika, meira annars beint máli mínu til stjórnarþingmanna, nefndarmanna í umhverfis- og skipulagsnefnd. |
| s-152
| Vonandi er það ekki þannig að hæstv. ráðherra mundi leggja stein í götu þess að menn gerðu tilraun á vettvangi nefndarinnar til að setjast yfir málið og velta fyrir sér ýmsum leiðum í þessum efnum. |
| s-153
| Ég get tekið undir að það sem manni væri náttúrlega mestur akkur í væri að nýmælin í lögunum og meginreglurnar, varúðarreglan og annað í þeim dúr, fengju að viðhaldast inni í löggjöf, það væri verulegur ávinningur í því einu og sér. |
| s-154
| Hitt atriðið sem ég er hvað uppteknastur af gerði ég talsvert að umtalsefni hér. |
| s-155
| Mér finnst alveg ómögulegt að þetta verði til þess að tefja enn frekar að við komum böndum á vegamál og akstursmál. |
| s-156
| Það er gríðarlega áríðandi og brýnt og við höfum ekki mikinn tíma til þess. |
| s-157
| Það er alveg augljóst að það kallar á ný lagaákvæði. |
| s-158
| Gömlu lögin hafa verið það sem við höfum haft og við vitum hvernig það hefur gengið. |
| s-159
| Það þarf nýja nálgun, einhvern nýjan grunn til að byggja þau mál á. |
| s-160
| Stutta svarið er auðvitað já, að sjálfsögðu, ef það andrúmsloft getur myndast. |
| s-161
| Við höfum alveg tímann til þess, ég tek undir það. |
| s-162
| Ég held að vösk nefnd væri tiltölulega fljót að því að einhenda sér í þá vinnu, sem því miður var ekki unnin í ráðuneytinu, að greina helstu álitamálin. |
| s-163
| Þau eru hugsanlega ekki nema þrjú, fjögur þegar upp er staðið, miðað við það sem ég man af þessari helstu gagnrýni. |
| s-164
| Forseti hringir. |
| s-165
| Og sumpart var þar misskilningur á ferð þannig að þetta ætti ekki að vera mjög flókið. |
| s-166
| Frú forseti. Réði þá minni hlutinn hérna á síðasta kjörtímabili? |
| s-167
| Svarið er auðvitað já. |
| s-168
| Hv. þingmaður segir það sjálfur. |
| s-169
| Minni hlutinn gekk lengra en ég þekki nokkur dæmi um í þingsögunni a.m.k. rúmlega í 30 ár aftur í tímann í því að taka sér vald sem var út yfir öll eðlileg mörk því að þingræðið er auðvitað ekki fólgið í því að minni hlutinn ráði algerlega. |
| s-170
| Það sem var eiginlega nýtt fyrir mér, og hef ég nú talsverða reynslu af stjórnarandstöðu, var að minni hlutinn vildi ekki bara ráða því hvaða mál fengjust afgreidd og hver ekki, heldur krafðist hann þess að ráða efnislegri niðurstöðu þeirra mála sem fengjust afgreidd, það er minnihlutasjónarmið áttu að verða niðurstaða þingsins efnislega í þeim málum sem meiri hlutanum yrði náðarsamlegast leyft að fá hér afgreiðslu á. |
| s-171
| Það endurtók sig aftur og aftur og er mikið umhugsunarefni fyrir okkur þingræðislega séð. |
| s-172
| HBH: Er það sama ekki að gerast í dag? |
| s-173
| Það tel ég nú ekki vera og ég verð að segja við hv. þingmann, sem tók sér í munn orðið málþóf í gær eða fyrradag, að í fyrsta lagi er eiginlega ekki hægt að stunda málþóf í 1. umr. Það er nú einfaldlega þannig, hún er lokuð. |
| s-174
| Það er tiltekinn réttur sem þingmenn hafa, þeir geta fullnýtt hann ef þeir telja ástæðu til og svo er það búið. |
| s-175
| Það gildir öðru um 2. umr. vegna þess hversu fáránlega vitlaus þingsköpin eru sem menn afgreiddu hér í ágreiningi árið 2007. |
| s-176
| Varðandi umsagnir og athugasemdir, nei, ég nálgast það ekki þannig að þær vegi misþungt. |
| s-177
| Þær eru auðvitað mismunandi að umfangi, lúta að mismunandi þáttum, fyrir sumum er það meira eða þá minna. |
| s-178
| Ég held að þegar menn leggja það á sig að veita umsögn um þingmál og senda hana inn þá er það alltaf vegna einhvers sem þeir telja sig miklu varða a.m.k. sig og þá á að taka það alvarlega og hvort sem það eru heildarsamtök eða fámenn félagasamtök. |
| s-179
| Ef það er vel rökstutt, ef það er málefnalegt, ef það er eitthvað sem varðar viðkomandi aðila að hans mati þá á að taka tillit til þess, þá á að skoða það. |
| s-180
| Frú forseti. Ég þakka hv. þm. Róberti Marshall fyrir hans yfirferð á nokkrum þeim atriðum sem í greinargerð frumvarpsins er talað um að séu óljós eða einhver vandamál í sambandi við gildandi lög. |
| s-181
| Ég tek undir þá kröfu að hæstv. ráðherra geri efnislega grein fyrir því hverju í væntanlegri löggjöf hann telur áfátt. |
| s-182
| Það er ekki hægt að tala svona í almennum orðum, að þetta lykti of mikið af boðum og bönnum hvað segir það okkur? |
| s-183
| Ekki nokkurn skapaðan hlut. |
| s-184
| Hvar er farið offari? |
| s-185
| Hvar fara menn offari í því að leggja hömlur á hlutina og hvaða boð og bönn eru það? |
| s-186
| Ég og hv. þm. Róbert Marshall áttum hér ágæta umræðu fyrir tveimur eða þremur dögum, eða svo, um tillögu um uppbyggingu vega á hálendinu, og ræddum þar ástandið. |
| s-187
| Þrátt fyrir að ýmis sjónarmið kæmu fram um slíka vegauppbyggingu þá leyfi ég mér að túlka þá umræðu þannig að allir hafi verið sammála um að hlutirnir væru ekki í nógu góðu horfi. |
| s-188
| Það væri allt of tilviljunarkennt hvar slóðir væru að myndast sem síðan væri farið að líta á sem vegi og leyfilegar leiðir til aksturs. |
| s-189
| Þá vaknar spurningin, út frá þeim dæmum sem hv. þm. Róbert Marshall var með í þeirri umræðu, hvaða skilaboð verða það ef hæstv. ráðherra hefur vilja sinn fram, ef það verður slegið af það sem menn hafa þó bundið vonir við að væri að komast af stað varðandi það að ná tökum á þessum máli? |
| s-190
| Hvaða skilaboð erum við að senda inn í þennan málaflokk ef lögin í heild sinni verða ekki látin taka gildi, ef engin vinna er að hefjast við kortagrunn eða afmörkun vega og vegslóða, hvar má þá keyra og hvar ekki, ef engin varúðarregla kemur í lög, hvaða skilaboð erum við að senda? |
| s-191
| Hvað mundi hv. þingmaður, út frá sinni þekkingu sem Forseti hringir. leiðsögumaður farandi mikið um hálendið hvernig mundi hann meta ástandið? |
| s-192
| Frú forseti. Vandinn er eiginlega sá að þegar hæstv. ríkisstjórn tók við og forustumenn hennar komu fram í sumarbyrjun fóru þeir í sérstakt úthlaup til að reyna að koma þeim skilaboðum út í samfélagið að þeir væru að koma að hryllilegu búi og allt öðru og verra en þeir höfðu átt von á. |
| s-193
| En hvað var svo gert í framhaldinu? |
| s-194
| Það fyrsta sem var gert var að lækka tekjur ríkisins. |
| s-195
| Augljósa svarið er náttúrlega að það áttu menn að láta vera. |
| s-196
| Ef það var þannig, sem upp að vissu marki var vissulega rétt, að horfurnar væru að þyngjast vegna veikari hagvaxtar þá hefði það átt að vera um það bil það síðasta sem mönnum dytti í hug að veikja tekjugrunninn sjálfan. |
| s-197
| Menn verða líka að átta sig á því að þegar tekjur af þessu tagi eru teknar út og svo ákveðið að hafa ekki 14<percent/> virðisaukaskatt af hótelgistingu þá er ekki verið að gera það bara í eitt skipti, heldur er líka verið að afsala ríkissjóði framtíðartekjum. |
| s-198
| Það er því óskaplega skammsýnt að rjúka af stað með eitthvað áður en menn hafa séð myndina fyrir sér og horft til framtíðar og áttað sig á því hvernig eigi að takast á við vandann í heild. |
| s-199
| Ég verð að viðurkenna að ég er ekki viss um að hægt hefði verið að gera stóra hluti sem hefðu nægt til þess að ná þessu aftur algerlega inn á áætlun. |
| s-200
| Það hefði þurft umtalsvert átak til þess sem hefði kannski orðið erfitt eftir að komið var inn á mitt ár. |