Universal Dependencies - Dutch - LassySmall

s-101

wiki-135.p.140.s.23

Paul Janssen

s-102

wiki-135.p.140.s.24

Godfried van Bouillon

s-103

wiki-135.p.140.s.2

Leo Baekeland

s-104

wiki-135.p.140.s.3

Peter Benoit

s-105

wiki-135.p.140.s.4

Jacques Brel

s-106

wiki-135.p.140.s.5

Pieter Breugel

s-107

wiki-135.p.140.s.6

Hendrik Conscience

s-108

wiki-135.p.140.s.7

Adolf Daens

s-109

wiki-135.p.140.s.8

Pater Damiaan

s-110

wiki-135.p.140.s.9

César Franck

s-111

wiki-135.p.141.s.1

Bronnen

s-112

wiki-135.p.142.s.1

NIS -

s-113

wiki-135.p.142.s.2

structuur van de bevolking

s-114

wiki-135.p.142.s.3

WESP: historical demographical data

s-115

wiki-135.p.143.s.1

Zie ook

s-116

wiki-135.p.144.s.1

Portaal over België

s-117

wiki-135.p.144.s.2

Artikels over België

s-118

wiki-135.p.144.s.3

België van A tot Z

s-119

wiki-135.p.144.s.4

Geschiedenis van België

s-120

wiki-135.p.144.s.5

Zoetwater in de Benelux

s-121

wiki-135.p.145.s.1

Externe links

s-122

wiki-135.p.146.s.1

Overheidssites

s-123

wiki-135.p.147.s.1

Federale portaalsite

s-124

wiki-135.p.147.s.2

Belgische grondwet

s-125

wiki-135.p.147.s.3

Belgische premiers

s-126

wiki-135.p.147.s.4

Officiële site van de Belgische Monarchie

s-127

wiki-135.p.147.s.5

Nationaal Instituut voor de Statistiek

s-128

wiki-135.p.147.s.6

België

s-129

wiki-135.p.148.s.1

Overige

s-130

wiki-135.p.149.s.1

Belgisch patrominium in beeld

s-131

wiki-135.p.149.s.2

VL Belgian History Index

s-132

wiki-135.p.149.s.3

«... meer externe links in de Open Directory »

s-133

wiki-135.p.14.s.1

Het Nederlands is de officiële taal in het Vlaams Gewest en samen met het Frans in Brussel, terwijl het Frans in Wallonië de officiële taal is, naast het Duits in enkele oostelijke gemeenten.

s-134

wiki-135.p.14.s.2

De hoofdstad Brussel is formeel tweetalig, maar de praktijk wijst uit dat de meerderheid van de bevolking Frans spreekt.

s-135

wiki-135.p.14.s.3

De tussen Nederland en het Franstalige Wallonie ingeklemde Voerstreek is een enclave welke onderdeel is van Vlaanderen, en formeel derhalve Nederlandstalig.

s-136

wiki-135.p.150.s.1

bar:Belgien

s-137

wiki-135.p.15.s.1

Demografie

s-138

wiki-135.p.16.s.1

.

s-139

wiki-135.p.17.s.1

België heeft nu ruim 10,5 miljoen inwoners.

s-140

wiki-135.p.17.s.2

Het Vlaams Gewest heeft er daarvan 6,0 miljoen, het Waals Gewest 3,4 miljoen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1,0 miljoen.

s-141

wiki-135.p.18.s.1

In vergelijking met andere landen is de Belgische bevolking relatief traag gegroeid: 4,5 miljoen in 1850, bijna 7 miljoen in 1900, 10 miljoen in 2000.

s-142

wiki-135.p.18.s.2

Ter vergelijking: de Nederlandse bevolking evolueerde van « de helft minder » (3 miljoen in 1850) tot meer dan « de helft meer » (16 miljoen in 2000).

s-143

wiki-135.p.19.s.1

Taal

s-144

wiki-135.p.1.s.1

België

s-145

wiki-135.p.20.s.1

Gesproken talen in België zijn:

s-146

wiki-135.p.21.s.1

Nederlands (ca. 60%)

s-147

wiki-135.p.21.s.2

Frans (ca. 40%)

s-148

wiki-135.p.21.s.3

Duits (<1%)

s-149

wiki-135.p.22.s.1

Gebarentalen: Vlaamse Gebarentaal (VGT, ca. 6000 moedertaalgebruikers), Frans-Belgische Gebarentaal (LSFB, ca. 5000 moedertaalgebruikers).

s-150

wiki-135.p.23.s.1

Religies

s-151

wiki-135.p.24.s.1

Statistieken over de geloofsopvattingen van de Belgische bevolking zijn over het algemeen onbetrouwbaar.

s-152

wiki-135.p.24.s.2

De overgrote meerderheid van de Belgen is katholiek: naar gelang van de bronnen 60 tot 90 %.

s-153

wiki-135.p.24.s.3

Het wekelijkse kerkbezoek der katholieken is anno 2004 gedaald tot onder 10 percent, en volgens sommige bronnen zelfs tot onder 5 procent.

s-154

wiki-135.p.24.s.4

De rest van de belgen is grotendeels agnost of vrijzinnig (ca. 28%), islamitisch (ca. 4%), protestants (ca. 1%) en joods (minder dan 1%).

s-155

wiki-135.p.25.s.1

Bestuurlijke indeling

s-156

wiki-135.p.26.s.1

Achtergrond

s-157

wiki-135.p.27.s.1

Na een gelukte poging om België los te scheuren van Nederland en een mislukte poging om aan te sluiten bij Frankrijk (zie rattachisme), werd gekozen voor onafhankelijkheid met een koning aan het hoofd.

s-158

wiki-135.p.27.s.2

Dit werd, onder Engelse druk, een vorst die verwant was aan het Britse koningshuis, Leopold van Saksen-Coburg-Gotha.

s-159

wiki-135.p.27.s.3

Meteen werd geopteerd voor een constitutionele monarchie, en indertijd was de grondwet de liberaalste ter wereld.

s-160

wiki-135.p.27.s.4

In de tweede helft van de 20ste eeuw evolueerde het politieke stelsel naar een particratisch zuilenbestel.

s-161

wiki-135.p.28.s.1

In de eerste decennia van het nieuwe land was het bestuur (onder andere wegens het cijnskiesstelsel) vrijwel volledig Franstalig en elitair.

s-162

wiki-135.p.28.s.2

Niettemin werden de eerste taalwetten reeds gestemd op het einde van de 19e eeuw.

s-163

wiki-135.p.28.s.3

Hiermee werden de landstalen nog niet gelijkwaardig.

s-164

wiki-135.p.28.s.4

Zo zorgde de onderwijswet van 1876 er voor dat het middelbaar onderwijs in Vlaanderen tweetalig werd, maar niet in Wallonië.

s-165

wiki-135.p.28.s.5

Dit gelijkwaardig stellen gebeurde pas met de taalwet van 1932, toen het middelbaar onderwijs eentalig werd: Nederlands in Vlaanderen, en Frans bleef in Wallonië.

s-166

wiki-135.p.28.s.6

De toepassing van de gelijke rechten van taalgroepen in overheid, scholing en rechtspraak verliep echter traag, onwillig en vaak slechts na lang aandringen.

s-167

wiki-135.p.28.s.7

Dit is mee de katalysator geweest voor een centrifugale beweging in het unitaire België.

s-168

wiki-135.p.28.s.8

Die werd bij de oprichting van het zogenaamde Centrum Harmel (genoemd naar politicus Pierre Harmel) in 1948 voor het eerste officieus erkend.

s-169

wiki-135.p.29.s.1

Het Belgische federalisme is ongewoon in die zin dat het tegelijk ook enkele sterke unitaire kenmerken vertoont (de openbare financiering is voor meer dan 90% unitair), en ook tweeledig-confederalistische (de politieke partijen richten zich quasi uitsluitend tot of de Vlaamse of de Franstalige gemeenschap; er bestaan slechts enkele zeer kleine nationale partijen).

s-170

wiki-135.p.29.s.2

Langzamerhand meende men dat de tweeledige maatschappelijke structuur van België geen unitaire politieke structuur verdraagt.

s-171

wiki-135.p.29.s.3

België werd een gedecentraliseerde staat, om in een vijftal staatshervormingen (in 1970, 1980, 1988-89, 1993 en 2001-2003) officieel in 1993 een federale staat te worden, in een soort dubbel federalisme.

s-172

wiki-135.p.2.s.1

België (Frans: « Belgique », Duits: « Belgien »), officieel het Koninkrijk België, is een West-Europees land begrensd door de Noordzee in het westen, Nederland in het noorden en noordoosten, Duitsland in het oosten, Luxemburg in het zuidoosten en Frankrijk in het zuiden.

s-173

wiki-135.p.30.s.1

Dit dubbel federalisme, met als architecten Wilfried Martens, Jean-Luc Dehaene, Hugo Schiltz, Guy Spitaels en Jean Gol kenmerkt zich door volgende regeringsniveaus, elk met eigen verkozen volksvertegenwoordiging en regering:

s-174

wiki-135.p.31.s.1

1 federale staat

s-175

wiki-135.p.31.s.2

3 gewesten (zie bovenste kaart)

s-176

wiki-135.p.31.s.3

Vlaams Gewest (olijfgroen), Waals Gewest (rood), Brussels Hoofdstedelijk Gewest (blauw)

s-177

wiki-135.p.31.s.4

3 gemeenschappen (zie onderste kaart)

s-178

wiki-135.p.31.s.5

Nederlandstalig (olijfgroen), Franstalig (rood), Duitstalig (blauw)

s-179

wiki-135.p.32.s.1

Bovendien omvat België vier taalgebieden: het Nederlandse taalgebied, het Franse taalgebied, het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en het Duitse taalgebied.

s-180

wiki-135.p.33.s.1

De Vlamingen fusioneerden onmiddellijk hun gewestelijke en gemeenschapsinstellingen.

s-181

wiki-135.p.33.s.2

Ze hebben sindsdien 1 Vlaams parlement en 1 Vlaamse deelregering, beide met zetel te Brussel.

s-182

wiki-135.p.33.s.3

De Franstaligen beslisten om hun afzonderlijke bestuursorganen (Waals, Brussels, Duitstalig, Franstalig en de lokale Franstalige gemeenschapscommissie in Brussel) gescheiden te houden.

s-183

wiki-135.p.33.s.4

In het Brussels Hoofdstedelijk gewest zijn de Nederlandstalige en Franstalige gemeenschappen elk bevoegd voor de eigen gemeenschapsmateries.

s-184

wiki-135.p.34.s.1

De gewesten zijn vooral bevoegd voor territoriale materie (bijvoorbeeld economie, ruimtelijke ordening, openbare werken, milieu,...).

s-185

wiki-135.p.34.s.2

De gemeenschappen spitsen zich toe op culturele factoren (incl. sport, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) en de federale staat neemt de (grote) rest voor zijn rekening (defensie, buitenlandse zaken, economische en monetaire unie, pensioenen, ziekteverzekering,...).

s-186

wiki-135.p.34.s.3

Gewesten en gemeenschappen kunnen decreten of (in het Brussels Hoofdstedelijk gewest) ordonnanties uitvaardigen die kracht van wet hebben in het eigen gewest of de eigen gemeenschap.

s-187

wiki-135.p.34.s.4

Een bijzonder rechtscollege, het Arbitragehof, waakt erover dat de wetgeving van de federale regering, de gemeenschappen en gewesten de bevoegdheidsverdeling tussen deze verschillende entiteiten eerbiedigt.

s-188

wiki-135.p.34.s.5

Het Arbitragehof kan wetsbepalingen vernietigen die deze bevoegdheidsverdeling schenden.

s-189

wiki-135.p.35.s.1

Bepaalde aspecten van dit federalisme zijn minder verregaand dan de meeste andere federale staten (zo hebben de deelstaten weinig fiscale autonomie en minder dan 20% van de globale openbare uitgaven), anderen gaan dan weer verder (ontbreken van normenhiërarchie).

s-190

wiki-135.p.35.s.2

Heden is er in Vlaanderen een trend naar confederalisme toe.

s-191

wiki-135.p.35.s.3

Vlaamse onafhankelijkheid geniet echter minder bijval.

s-192

wiki-135.p.35.s.4

Een meerderheid van de Vlaamse partijen lijkt te kiezen voor hetzij een verder doorgedreven federalisme, hetzij een confederalisme.

s-193

wiki-135.p.35.s.5

Een kleine Franstalige minderheid streeft naar aanhechting van Wallonië en Brussel bij Frankrijk.

s-194

wiki-135.p.36.s.1

De hoofdstad van Vlaanderen is Brussel, de hoofdstad van Wallonië is Namen.

s-195

wiki-135.p.36.s.2

Brussel is ook de hoofdstad van Franse Gemeenschap.

s-196

wiki-135.p.36.s.3

Deze laatste noemt zichzelf sinds kort ook 'Franse Gemeenschap Wallonië-Brussel'.

s-197

wiki-135.p.36.s.4

De hoofdstad van de Duitstalige gemeenschap is Eupen.

s-198

wiki-135.p.37.s.1

Indeling

s-199

wiki-135.p.38.s.1

Het Vlaams Gewest (Vlaanderen) is ingedeeld in 5 provincies:

s-200

wiki-135.p.39.s.1

Antwerpen (hoofdstad Antwerpen)