Universal Dependencies - Western Armenian - ArmTDP

s-1

fiction-000B-000100H5

Կաւին դարին իրարանցումը առաջին անգամ Պեկիշենց Մանուկը տեսաւ։

Kawin darin iraranc’owmë aṙaǰin angam Pekišenc’ Manowkë tesaw.

s-2

fiction-000B-000100H6

Մաղիկանց Արութին, կամ ինչպէս կը կանչէին՝ Մաղաքեանին, հետ երկուքը միասին գիւղ կու գային:

Maġikanc’ Arowt’in, kam inčpēs kë kančēin, Maġak’eanin, het erkowk’ë miasin giwġ kow gayin.

s-3

fiction-000B-000100H7

Հերկին արտը Մանուկին արօրձողը կոտրեր էր, տուն կ՚երթար՝ նոր մը տանելու, Մաղաքեանն ալ Սիմայի Աղջուրի Ակէն էշովը աղջուր բերելու գացեր էր, վերադարձին Երկանագիի նեղ տեղը իրարու հանդիպեր էին:

Herkin artë Manowkin aròrjoġë kotrer ēr, town k,ert’ar, nor më tanelow, Maġak’eann al Simayi Aġǰowri Akēn ēšovë aġǰowr berelow gac’er ēr, veradarjin Erkanagii neġ teġë irarow handiper ēin.

s-4

fiction-000B-000200H8

Կալերուն գլուխը, Խաչի Դար որ եկան, Մանուկ, թէեւ պատճառ մը չկար, բայց մարդ չէ՞ր, մարդ երբեմն ետին չդառնա՞ր, չնայի՞ր, Սուրբ Սարգիսի լեռան կողերուն նայեցաւ:

Kalerown glowxë, Xači Dar or ekan, Manowk, t’ēew patč̣aṙ më čkar, bayc’ mard čē?r, mard erbemn etin čdaṙna?r, čnayi?r, Sowrb Sargisi leṙan koġerown nayec’aw.

s-5

fiction-000B-000200H9

Կաւի տեղերուն կապոյտ հողերուն վրայէն մէկը կը վազէր դարվեր:

Kawi teġerown kapoyt hoġerown vrayēn mēkë kë vazēr darver.

s-6

fiction-000B-000200HA

Կնիկմարդ ըլլալու էր:

Knikmard ëllalow ēr.

s-7

fiction-000B-000200HB

Կաւի հանքերէն լուացքի, գլուխ լուալու կաւ հանելու համար էրիկմարդ կ՚երթա՞յ:

Kawi hank’erēn lowac’k’i, glowx lowalow kaw hanelow hamar ērikmard k,ert’a?y.

s-8

fiction-000B-000200HC

Կնիկմարդու գործ է:

Knikmardow gorç ē.

s-9

fiction-000B-000200HD

Ետեւէն երկրորդ մըն ալ վազեց:

Etewēn erkrord mën al vazec’.

s-10

fiction-000B-000200HE

Անոր ալ ետեւէն քիչ վարը հերկուոր մը, որ արտ կը հերկէր, եզնիքը կեցուց, ան ալ վազեց ու կնիկներուն հասաւ:

Anor al etewēn k’ič varë herkowor më, or art kë herkēr, eznik’ë kec’owc’, an al vazec’ ow kniknerown hasaw.

s-11

fiction-000B-000300HF

Զարմանալի բան:

Zarmanali ban.

s-12

fiction-000B-000300HG

Խելք չէր հասցուեր:

Xelk’ čēr hasc’ower.

s-13

fiction-000B-000300HH

Ինչո՞ւ իրարու ետեւէ վազեցին ասանկ:

Inčo?w irarow etewē vazec’in asank.

s-14

fiction-000B-000300HI

Բան մը կար հոն:

Ban më kar hon.

s-15

fiction-000B-000400HJ

— Մաղաքեան,— ըսաւ Մանուկ,— Սուրբ Սարգիսի կողերուն, Կաւի Տեղերուն նայէ, բան մը կայ հոն, բան մը ըլլալու է, ի՞նչ կ՚ըսես:

— Maġak’ean,— ësaw Manowk,— Sowrb Sargisi koġerown, Kawi Teġerown nayē, ban më kay hon, ban më ëllalow ē, i?nč k,ëses.

s-16

fiction-000B-000500HK

Մաղաքեան, որուն աջ ոտքին տրեխը ոտքէն կ՚իյնար, կապերը քակուեր էին, ծռեր էր ու կը կապէր, շտկուեցաւ, էշը կեցուց, որ չերթայ՝ կուժերը տեղի մը զարնէ ու փշրէ, մօրուքը միջոցին մէջ, զննեց:

Maġak’ean, orown aǰ otk’in trexë otk’ēn k,iynar, kaperë k’akower ēin, çṙer ēr ow kë kapēr, štkowec’aw, ēšë kec’owc’, or čert’ay, kowžerë teġi më zarnē ow p’šrē, mòrowk’ë miǰoc’in mēǰ, znnec’.

s-17

fiction-000B-000500HL

Մանուկին տեսածները ան ալ տեսաւ:

Manowkin tesaçnerë an al tesaw.

s-18

fiction-000B-000600HM

— Բան մը կենալը՝ կայ, ամա եղածը ի՞նչ է, հոսկէ հոն ինչպէ՞ս կը հասկցուի,— ըսաւ:

— Ban më kenalë, kay, ama eġaçë i?nč ē, hoskē hon inčpē?s kë haskc’owi,— ësaw.

s-19

fiction-000B-000700HN

Նոյն պահուն Գինան Փողերէն հերկուոր մըն ալ հերկը ձգեց, ան ալ լեռն ի վեր վազեց ու հասաւ միւսներուն:

Noyn pahown Ginan P’oġerēn herkowor mën al herkë jgec’, an al leṙn i ver vazec’ ow hasaw miwsnerown.

s-20

fiction-000B-000700HO

Լեռը գացողները շատցան:

Leṙë gac’oġnerë šatc’an.

s-21

fiction-000B-000800HP

— Ժողվըւելնուն որ նայելու ըլլաս, ատ մէկ տեղն է ինչ որ եղած է,— ըսաւ Մաղաքեան ու Մանուկին հետ անթարթ դիտեցին:

— Žoġvëwelnown or nayelow ëllas, at mēk teġn ē inč or eġaç ē,— ësaw Maġak’ean ow Manowkin het ant’art’ ditec’in.

s-22

fiction-000B-000900HQ

Դէպքին տեղէն երկու հոգի զատուեցան ու, դարվար քալելով, Սարդըխի աղբիւրին հաւասարութեանը եղան ու կեցան:

Dēpk’in teġēn erkow hogi zatowec’an ow, darvar k’alelov, Sardëxi aġbiwrin hawasarowt’eanë eġan ow kec’an.

s-23

fiction-000B-000900HR

Դպրենց Զաքարն ու Մանուկանց Նշանը, եզնիքը առաջքնին, կը հերկէին Դպրենց աղբիւրին արտը:

Dprenc’ Zak’arn ow Manowkanc’ Nšanë, eznik’ë aṙaǰk’nin, kë herkēin Dprenc’ aġbiwrin artë.

s-24

fiction-000B-000900HS

Յայտնի է, թէ անոնց բաներ մը ըսին ու նորէն լեռը ելան:

Yaytni ē, t’ē anonc’ baner më ësin ow norēn leṙë elan.

s-25

fiction-000B-000900HT

Զաքարն ու Նշանն ալ իրենց դիմացի ճախինը Կոչենց վիկին արտը վիկ քաղողներուն հաղորդեցին:

Zak’arn ow Nšann al irenc’ dimac’i č̣axinë Kočenc’ vikin artë vik k’aġoġnerown haġordec’in.

s-26

fiction-000B-000900HU

Պոռալու ձայները հասան Մանուկին ու Մաղաքեանին, բայց չէին հասկցուեր ըսուածները:

Poṙalow jaynerë hasan Manowkin ow Maġak’eanin, bayc’ čēin haskc’ower ësowaçnerë.

s-27

fiction-000B-000A00HV

Մանուկ չհամբերեց, խոշոր ոտքերովը մինչեւ Կզնակի ուռիներուն տակը վազեց:

Manowk čhamberec’, xošor otk’erovë minčew Kznaki owṙinerown takë vazec’.

s-28

fiction-000B-000A00I0

Հոտկէ վիկ քաղողները մօտ էին, անոնց հարցուց.

Hotkē vik k’aġoġnerë mòt ēin, anonc’ harc’owc’.

s-29

fiction-000B-000B00I1

— Կաւին Դարը ի՞նչ կայ, ի՞նչ է եղեր:

— Kawin Darë i?nč kay, i?nč ē eġer.

s-30

fiction-000B-000C00I2

Անոնք ալ պոռալով պատասխանեցին.

Anonk’ al poṙalov patasxanec’in.

s-31

fiction-000B-000D00I3

— Տեմուրճենց հարսը մեռեր է… Կաւին լեռը վար իջեր է, տակը մնացեր է, հասկցա՞ր:

— Temowrč̣enc’ harsë meṙer ē… Kawin leṙë var iǰer ē, takë mnac’er ē, haskc’a?r.

s-32

fiction-000B-000E00I4

— Հասկցա՜յ… հասկցա՜յ…

— Haskc’a!y… haskc’a!y…

s-33

fiction-000B-000F00I5

— Հանե՜ր են… հանե՜ր… մեռե՜ր է:

— Hane!r en… hane!r… meṙe!r ē.

s-34

fiction-000B-000G00I6

Վիկ քաղողները նորէն շարուեցան արտին վիկը քաղելու:

Vik k’aġoġnerë norēn šarowec’an artin vikë k’aġelow.

s-35

fiction-000B-000G00I7

Ալ կը կայնուէ՞ր:

Al kë kaynowē?r.

s-36

fiction-000B-000G00I8

Պէտք էր գիւղը լուրը տանէր:

Pētk’ ēr giwġë lowrë tanēr.

s-37

fiction-000B-000G00I9

Կալերուն գլուխը չելաւ, ճամբան կ՚երկննար:

Kalerown glowxë čelaw, č̣amban k,erknnar.

s-38

fiction-000B-000G00IA

Շուտ, շատ շուտ երթալու համար ջաղացքին առջեւէն՝ առուին վրայէն ցատկեց, Մանուկանց, Բարիկանց պարտէզներուն վրայի ճամբէն, հոնկէ Արխնենց արտին տակէն, հոնկէ Լեղաղբիւրէն, Քնարենց դռնէն, Գալուստին տան առաջքէն դառնալով, Շեխենց տան առջեւը հասաւ:

Šowt, šat šowt ert’alow hamar ǰaġac’k’in aṙǰewēn, aṙowin vrayēn c’atkec’, Manowkanc’, Barikanc’ partēznerown vrayi č̣ambēn, honkē Arxnenc’ artin takēn, honkē Leġaġbiwrēn, K’narenc’ dṙnēn, Galowstin tan aṙaǰk’ēn daṙnalov, Šexenc’ tan aṙǰewë hasaw.

s-39

fiction-000B-000G00IB

Ցերեկուան սաստիկ տաքը սկսած էր:

C’erekowan sastik tak’ë sksaç ēr.

s-40

fiction-000B-000G00IC

Շուք ըլլալով՝ հողէ սեթերուն վրայ արտը, հերկը չգացողները, գիւղին մեծերը, տարեցները նստեր էին:

Šowk’ ëllalov, hoġē set’erown vray artë, herkë čgac’oġnerë, giwġin meçerë, tarec’nerë nster ēin.

s-41

fiction-000B-000G00ID

Մանուկին մինթանը քակուած, կուրծքը մինչեւ փորը բաց, քրտինքը թարթիչներէն կը վազէր, ու ամիսներէ ի վեր չսափրուած կերպարանքը տեսնելով՝ Հայնենց Կարապետ աղան յանդիմանեց զինքը.

Manowkin mint’anë k’akowaç, kowrçk’ë minčew p’orë bac’, k’rtink’ë t’art’ičnerēn kë vazēr, ow amisnerē i ver čsap’rowaç kerparank’ë tesnelov, Haynenc’ Karapet aġan yandimanec’ zink’ë.

s-42

fiction-000B-000G00IE

«Ծօ՛, Մանուկ, ատ ի՞նչ հալ է, մազդ մօրուքդ աղէկ մը իրար անցեր, երթալով թեղուտցի Գարեգինը կը դառնաս»՝ ըսաւ:

«Çò՛, Manowk, at i?nč hal ē, mazd mòrowk’d aġēk më irar anc’er, ert’alov t’eġowtc’i Gareginë kë daṙnas», ësaw.

s-43

fiction-000B-000G00IF

Բայց Մանուկ չթողուց, որ խօսքը աւարտէր ու լուրը հաղորդեց.

Bayc’ Manowk čt’oġowc’, or xòsk’ë awartēr ow lowrë haġordec’.

s-44

fiction-000B-000H00IG

— Տեմուրճենց հարսը, Կաւին Դարը մեռեր է, լեռը վրան փլեր է, տակը մնացեր է,— ըսաւ:

— Temowrč̣enc’ harsë, Kawin Darë meṙer ē, leṙë vran p’ler ē, takë mnac’er ē,— ësaw.

s-45

fiction-000B-000I00IH

Յանկարծակիի եկան ամէնքը:

Yankarçakii ekan amēnk’ë.

s-46

fiction-000B-000I00II

Կարապետ աղային խօսքը բերանը մնաց:

Karapet aġayin xòsk’ë beranë mnac’.

s-47

fiction-000B-000J00IJ

— Եա՜… ատ չեղաւ… կը տեսնէք հիմա եղածը,— ըսին իրարու,— Հիմա Տեմուրճենց տունը տակնուվրայ պիտի ըլլայ:

— Ea!… at čeġaw… kë tesnēk’ hima eġaçë,— ësin irarow,— Hima Temowrč̣enc’ townë taknowvray piti ëllay.

s-48

fiction-000B-000J00IK

Տուներնին էրիկ մարդ ալ չիկայ, ոչ պարնտատը, ոչ էրիկը:

Townernin ērik mard al čikay, oč parntatë, oč ērikë.

s-49

fiction-000B-000J00IL

Կեսուրն ու տղաքն են:

Kesowrn ow tġak’n en.

s-50

fiction-000B-000J00IM

Ինտո՞ր հիմա լուրը պիտի տանք, ո՞վ պիտի երթայ լուրը տայ:

Into?r hima lowrë piti tank’, o?v piti ert’ay lowrë tay.

s-51

fiction-000B-000K00IN

Ամէնքը իրենց մտածածները ըսին:

Amēnk’ë irenc’ mtaçaçnerë ësin.

s-52

fiction-000B-000K00IO

Քանի տարին անգամ մը՝ փորձանքը պակաս չէ աս Կաւին Դարէն:

K’ani tarin angam më, p’orjank’ë pakas čē as Kawin Darēn.

s-53

fiction-000B-000K00IP

Վիրայ կը փլի:

Viray kë p’li.

s-54

fiction-000B-000K00IQ

Աս անգամ մահ ալ եղաւ:

As angam mah al eġaw.

s-55

fiction-000B-000K00IR

Ամա կաւը չերթան, կաւը չի ղրկենք՝ ի՞նչ պիտի ընենք, ինչո՛վ մեծ պզտիկ գլուխնին, ծամերնին պիտի լուան, ամէն առտու աղբիւրը ի՞նչ պիտի տանին՝ տղոցը շորերը մաքրելու համար:

Ama kawë čert’an, kawë či ġrkenk’, i?nč piti ënenk’, inčo՛v meç pztik glowxnin, çamernin piti lowan, amēn aṙtow aġbiwrë i?nč piti tanin, tġoc’ë šorerë mak’relow hamar.

s-56

fiction-000B-000K00IS

Սապոնով հո՞ւն կ՚ելլուի:

Saponov ho?wn k,ellowi.

s-57

fiction-000B-000K00IT

Տանտէրը՝ Շեխ կնիկը, որ դուրսը էրիկմարդոցը խօսածները իմացաւ, դուռը եկաւ ու ափսոսաց.

Tantērë, Šex knikë, or dowrsë ērikmardoc’ë xòsaçnerë imac’aw, dowṙë ekaw ow ap’sosac’.

s-58

fiction-000B-000K00IU

«Վա՛խ, վա՛խ, վա՛խ… վա՜խ…,— ըսաւ,— տահա աս առտու էր՝ կուժը շալակը մեր դռնէն անցաւ… ծոցաւոր ալ էր, ետքի ամիսին մէջ ալ էր… երկու հոգի մէկէն մեռան, մարն ալ, բերելիք զաւակն ալ»:

«Va՛x, va՛x, va՛x… va!x…,— ësaw,— taha as aṙtow ēr, kowžë šalakë mer dṙnēn anc’aw… çoc’awor al ēr, etk’i amisin mēǰ al ēr… erkow hogi mēkēn meṙan, marn al, berelik’ zawakn al».

s-59

fiction-000B-000K00IV

Էրիկմարդիկը բարկացան իրեն.

Ērikmardikë barkac’an iren.

s-60

fiction-000B-000K00J0

«Շեխ կնիկ, դուն ալ ելեր ես՝ բերելիք զաւակը կը մեղքնաս:

«Šex knik, down al eler es, berelik’ zawakë kë meġk’nas.

s-61

fiction-000B-000K00J1

Թող մարը ազատէր տէ, զաւակն ալ թող աշխարհք չգար:

T’oġ marë azatēr tē, zawakn al t’oġ ašxarhk’ čgar.

s-62

fiction-000B-000K00J2

Երիտասարդ էր, մարը թող մէկ մըն ալ բերէր» ըսին:

Eritasard ēr, marë t’oġ mēk mën al berēr» ësin.

s-63

fiction-000B-000K00J3

Հոն եղող երիտասարդներուն՝ Գառնիկին, Կարապետին դարձան ու՝ «Տղաք, խոտը չէք երթար, հերկը չէք երթար, գործերը ձգեր էք տանը կնիկմարդոցը վրայ, պոյպեկիի պէս կը պտտիք գիւղը:

Hon eġoġ eritasardnerown, Gaṙnikin, Karapetin darjan ow, «Tġak’, xotë čēk’ ert’ar, herkë čēk’ ert’ar, gorçerë jger ēk’ tanë knikmardoc’ë vray, poypekii pēs kë pttik’ giwġë.

s-64

fiction-000B-000K00J5

Պոյ մը մինչեւ Կաւի Դարը երթայիք, աղէկ մը հասկնայիք՝ ինչ որ եղեր է, ի՞նչ եղեր ու մեռեր է, լուր մը բերէիք մեզի» ըսին:

Poy më minčew Kawi Darë ert’ayik’, aġēk më hasknayik’, inč or eġer ē, i?nč eġer ow meṙer ē, lowr më berēik’ mezi» ësin.

s-65

fiction-000B-000L00J6

Տղաքը գացին, կարելի է՝ դեռ Կզնակի աղբիւրը չհասած, Քորճայենց Առաքելը եկաւ հերկին դարէն, հերկուորի տրեխներով, ու

Tġak’ë gac’in, kareli ē, deṙ Kznaki aġbiwrë čhasaç, K’orč̣ayenc’ Aṙak’elë ekaw herkin darēn, herkowori trexnerov, ow

s-66

fiction-000B-000M00J7

— Ինչ է նէ, ինչ է նէ,— ըսաւ,— ամենուս ալ անցած ըլլայ:

— Inč ē nē, inč ē nē,— ësaw,— amenows al anc’aç ëllay.

s-67

fiction-000B-000M00J8

Տեմուրճենց հարսը Կաւին լեռը հողերուն տակէն ազատեցինք, ջորիով տուն, բերինք, եկայ ձեզի լուր տալու:

Temowrč̣enc’ harsë Kawin leṙë hoġerown takēn azatec’ink’, ǰoriov town, berink’, ekay jezi lowr talow.

s-68

fiction-000B-000N00J9

— Ի՞նչ կ՚ըսես, աղբար,— պատասխանեցին էրիկմարդիկը ամէն կողմէ, որունի՞դ ըսածին հաւտանք, Պեկիշենց Մանուկը եկաւ ըսաւ, թէ մեռեր է, դուն կ՚ըսես տուն բերինք:

— I?nč k,ëses, aġbar,— patasxanec’in ērikmardikë amēn koġmē, orowni?d ësaçin hawtank’, Pekišenc’ Manowkë ekaw ësaw, t’ē meṙer ē, down k,ëses town berink’.

s-69

fiction-000B-000O00JA

— Մանուկը ի՞նչ գիտէ, լուրը ես տուի Սարդըխը արտ հերկողներուն, «մեռած չէ» ըսի:

— Manowkë i?nč gitē, lowrë es towi Sardëxë art herkoġnerown, «meṙaç čē» ësi.

s-70

fiction-000B-000O00JB

Ալ չեմ գիտեր, ո՞վ սխալ լսեր է, «մեռած է» իմացեր է:

Al čem giter, o?v sxal lser ē, «meṙaç ē» imac’er ē.

s-71

fiction-000B-000O00JC

Ինծի չէք հավտար նէ, գացէք Տեմուրճենցը՝ աչքովնիդ տեսէք:

Inçi čēk’ havtar nē, gac’ēk’ Temowrč̣enc’ë, ačk’ovnid tesēk’.

s-72

fiction-000B-000O00JD

Ամա՝ մազ մը մնացեր էր մեռնելուն, չհասնելու որ ըլլայինք:

Ama, maz më mnac’er ēr meṙnelown, čhasnelow or ëllayink’.

s-73

fiction-000B-000O00JE

Ապրելիք օր ունի եղեր:

Aprelik’ òr owni eġer.

s-74

fiction-000B-000O00JF

Լեռան շատը իր վրայ չէր քալեր:

Leṙan šatë ir vray čēr k’aler.

s-75

fiction-000B-000O00JG

Մէկ մըն ալ որ՝ էնթարիին փէշը դուրս մնացեր էր:

Mēk mën al or, ēnt’ariin p’ēšë dowrs mnac’er ēr.

s-76

fiction-000B-000O00JH

Չէ նէ ինտո՞ր պիտի գտնէինք ուր ըլլալը»:

Čē nē into?r piti gtnēink’ owr ëllalë».

s-77

fiction-000B-000P00JI

Այս պատմածներս պատմուածք շինելու համար ստեղծագործութիւն մը չէ:

Ays patmaçners patmowaçk’ šinelow hamar steġçagorçowt’iwn më čē.

s-78

fiction-000B-000P00JJ

Կաւին Դարը հողին տակը մնացողը՝ Տեմուրճենց հարսը, իմ մայրս է:

Kawin Darë hoġin takë mnac’oġë, Temowrč̣enc’ harsë, im mayrs ē.

s-79

fiction-000B-000P00JK

Ինձմով իր վերջին ամսուան մէջ յղի եղեր էր:

Injmov ir verǰin amsowan mēǰ yġi eġer ēr.

s-80

fiction-000B-000P00JL

Դէպքէն քսանըհինգ օր վերջը ես աշխարհ եկեր եմ:

Dēpk’ēn k’sanëhing òr verǰë es ašxarh eker em.

s-81

fiction-000B-000P00JM

Բառ առ բառ իմ պատմութիւնս է աս:

Baṙ aṙ baṙ im patmowt’iwns ē as.