10
15
25
80
964 JUS REG. MONT, LIB. IV, CAT, 12.
$ 7. Item pauper suspectus removctur, nam facile corrumpitur
ad falsum testimonium; sed pauper fidelis jus suum salvum et
integrum in omni loco ot tempore rotinebit.
§ 8. Et mfidelis reprobatur; nam dubius in fide infidelis ost,
nec aliquo modo ci credendum est, qui viam veritatis ignorat,
sicut judei, saraceni et heretici et omnes alii. lidem catholicam
abnegantes.
$ 9. Sed adhue in testibus,9 qui admittuntur. hee attendenda
sunt, scilicet: dignitas, verifas. mores. gravitas, eo quod ex
personis hominum dicta pensamus. Ideireo non semper ad multi-
tudinem respici oportet, sed ad simeeram testium fidem et testi-
monia, quibus lux veritatis existit major. Unde manifestum est,
judicem et juratos, qui testes examinant, magis posso scire, quanta
fides adhibenda sit testibus, qui et eujus dignitatis et cujus
estimacionis sint, ct qui sumpliciter visi sint dicere,® utrum unum
eundemque? meditatumP? sermonem attulerunt, an. ad interrogata
ex tempore verisimiliora responderunt, Insuper sunt / omnes
circumstancie testium cum summa diligencia inquirende, an honcste
et inculpate vite, an vero vocatus quis et reprehensibilis, an locuples
vel egenus sit, ut lucri causa facile quid admittat, an inimicus
sit ejus, adversus quem testimonium fert, vel an amicus ejus sit.
pro quo testimonium dat. Nam si caret suspicione. testimonium
vel propter personam, a qua fertum, eo quod honesta sit, vcl
propter causam, eo quod neque lucri neque innnicieje causa sit,
admittendus est.
8 10. Sed testis, qui adversus fidem suc testificacionis vacillat,
suspectus est; nec quisquam hoe melius quiim judex et jurati
possunt explorare, quos oportet circa testes et alin, quibus animi
sui motum informent, euncta rimari. $ 11. [tem nullus testis in
causa propria esse potest; et palain est, illam causain esse propriam,
cujus emolumentum et onus ad illum pertinet suo nomine.
$ 12. Eciam testes idonci non videntur, quibus potest nnpoeran,
ut testes fiant, eo quod velle ipsorum ae nolle in alieno dependet
arbitrio. 8 13. ltem consanguinei et affines usque ad quintum
e) proferendum Zus E, V. f) Erg. nach E, V g)fehlt E h)eundemque
meditatum W, E V; eundem meditatumque H.
