EN | ES |

tel-14

tel-14


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

తన అన్న చెప్పిన మాటను జవదాటడమనే అలవాటు ఆర్తికి లేదు . " నక్లెస్‌ వద్దు మమ్మీ . . దాని కంటే చైనే బాగుంది . అదే తీసుకుంటాను " ముద్దు ముద్దు మాటలతో ముచ్చటగా ఆర్తి . ఆడవాళ్లు అసలు నిద్రపోతేనా ! అలారం పెట్టుకొన్నది రెండున్నరకి . మధ్యలో యేవేవో మెస్సేజిలూ వాటి సౌండ్లూ , లేచి చూసుకోడాలూ , గుడగుడలూ . మమ్మల్ని కూడా లేపేశారు - - రెండున్నర లోపలే ! ( నాకు ఇంకో నాలుగు సిగరెట్లు యెక్కువ ఖర్చయ్యాయి . ) > నేను చెప్పేది అదేసార్ ! టైటిలు క్రింద post , view అని మాత్రమే ఉన్నాయి . > ఇంతకుముందులాగా / మీరు బొమ్మలో చూపినట్లుగా visual , code అనే ఆప్షన్లుగాని , > బోల్డ్ , ఇటాలిక్ మొదలైనవి గాని కంపించడంలేదు . అవి కనిపించాలంటే ఏమిచెయ్యాలో > చెప్పండి . అలాగే ప్రతీ రాగంలో సామాన్యంగా అయిదుకి తక్కువ కాకుండా స్వరాలుంటాయి . ( అయిదుకి తక్కువ స్వరాలున్న రాగాలు కూడా ఉన్నా , ఒక స్వర స్థానం నుండి మరొక స్వరస్థానాన్ని చేరుతూ పాడడం చాలా కష్టం . అలా పాడగలిగే గాయకులు చాలా చాలా అరుదుగా కనిపిస్తారు . ప్రముఖ వాగ్గేయకారుడు బాలమురళీకృష్ణ కేవలం నాలుగు స్వరాలతోనే మహతి అనే ఒక రాగాన్ని కూర్చారు ) . ఉదాహరణకి మోహన రాగం ఆరోహణలో ' స1 - రి2 - గ1 - ప1 - ద2 స్వరాలు , అవరోహణలో ' - ద2 - - గ1 - రి2 స్వరాలు ఉన్నాయి . అలాగే కళ్యాణి రాగానికి ' - రి2 - గ1 - మ2 - - ద2 - ని2 ఆరోహణా , ' - ని2 - ద2 - - మ2 - గ1 - రి2 అవరోహణగా స్వరాలున్నాయి . విధంగా ప్రతీ పాటకీ ఒక రాగం ఉంటుంది . ప్రతీ రాగానికీ కొన్ని జీవ స్వరాలుంటాయి . అంటే ఆయా రాగంలో స్వరాలు ప్రత్యేకంగా , ప్రస్ఫుటంగా వినిపిస్తాయి . ఉదాహరణకి మోహన రాగం తీసుకుంటే , రి2 , ద2లు జీవ స్వరాలు . ప్రతీ రాగానికీ ఒక మూర్చన ( స్కేల్ ) ఉంటుంది . ఒకే రాగాన్ని వివిధ తాళాల్లో పాడచ్చు . అంటే లయని బట్టి రాగం వూగు మారుతుంది . స్థూలంగా రాగ లక్షణాలివి . లక్షణాలను ప్రదర్శిస్తూ పాడే పద్ధతిని ' రాగాలాపన ' అంటారు . ఏదైనా ప్రయోజనాత్మక కార్యక్రమం వేళ్లూనుకోవాలంటే ముందుగా విద్య గురించే ఆలోచించాలి . అందునా ముఖ్యంగా నాణ్యమైన ప్రాథమిక విద్యకు ప్రాధాన్యం ఇవ్వాలి . ఆరు వేల కొత్త నవోదయ స్కూల్స్‌ ప్రారంభిస్తామని ఇటీవల ప్రధాని ప్రకటించడం చాలా సంతోషం . కాని పాఠశాలలు ఎలైట్‌కే ఉపయోగపడతాయి . వీటిని ప్రారంభించడం వలన గ్రామాల్లో నివసిస్తున్న పేదలకు విద్య అందదు . 2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారం మన దేశ అక్షరాస్యత 65 శాతం . దీనిలో పట్టణాల్లో 75 శాతం కాగా గ్రామీణుల వాటా 55 శాతం మాత్రమే . షెడ్యూల్డ్‌ కులాల వారు 54 , గిరిజనులు 47 , అథమ స్థానంలో ఆడవారు , ముస్లిమ్‌లు వున్నారు . నేటికీ 6 కోట్ల మంది పిల్లలు బడి మొహం ఎరుగరు . గ్రామీణ ప్రాంత అక్షరాస్యత శాతం తొందరగా పెంచాల్సి వుందని వేరుగా చెప్పనక్కరలేదు . అరవై ఏళ్లక్రితం నాణ్యమైన విద్యను సర్కారు బడులే అందించేవి . ఒక్క హైదరాబాద్‌ నగరంలో వందలాది నగరపాలక బడులు మూతపడ్డాయి . సమయం వృధా చేయకుండా గ్రామీణ పాఠశాలల్లో విద్యా నాణ్యత పెంపుదలకు చర్యలు చేపట్టాలి . గ్రామ పంచాయితీ సభ్యులు , ప్రెసిడెంట్‌ , ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు తమ పిల్లలను ప్రభుత్వ పాఠశాలలోనే చేర్పించాలి . ఇది వారి నైతిక బాధ్యత . అప్పుడే ప్రజలకు ప్రభుత్వ విద్యపై గౌరవం పెరుగుతుంది . ప్రజా ప్రతినిధులు తమతో వున్నారనే భావన ప్రజల్లో కలుగుతుంది . ఉపాధ్యాయులు సక్రమంగా సేవలందిస్తారు . విద్య రూపురేఖలు మార్పు చెందుతాయి . ప్రభుత్వ విద్య ప్రజాస్వామ్య విద్యగా విరాజిల్లుతుంది . నేడు ఇంగ్లీషు నేర్చుకోవలసిన అవసరం పెరిగింది . ఇంగ్లీషు వస్తేగాని భవిష్యత్‌ లేని పరిస్థితి ఉంది . ఇప్పుడున్న పాఠశాలలన్నీ ఇంగ్లీషు మీడియం స్కూల్స్‌గా మార్చవలసిన అవసరం లేదు . వారి వారి మాత భాషలోనే చదువు నేర్పుతూ , ఒకటవ తరగతి నుండే ఇంగ్లీషు ప్రవేశపెట్టాలి . కాన్వెంటుల్లో నర్సరీ క్లాసు నుండే ఇంగ్లీషు నేర్పిస్తున్నారు . అందుకే అందరూ అటు మళ్లుతున్నారు . ఉపాధ్యాయులకు ఇంగ్లీషు బోధనలో శిక్షణ ఇవ్వాలి . స్పోకెన్‌ ఇంగ్లీషులో మెళకువలు నేర్పాలి . మాతృ భాషలో విద్య బోధించనందున ఎన్నో గిరిజన తెగల పిల్లలు స్కూలుకు రావడం లేదన్నది మనందరికీ తెలుసు . 06 . శాస్త్రీయ మాదిరిని మార్చడం 07 . ఆధునిక మాదిరిని మార్చడం గీతా రహశ్యం నార్ల రచన 2 భాగం అధ్యాయం నాలుగు భ్రమల భయం పురావస్తు శాస్రం మాట్లాడదు . కాని సత్యాన్ని బయట పెడుతుంది . సాహిత్యానికి అలంకరణలు చేసే స్వభావం ఉన్నది . అందులో గాధలూ , ఇతిహాసాలలో ఉపమానాలూ , అలంకారాలూ , గజి బిజిగా అల్లుకొని ఉంటాయి . కనుక ప్రాచీన చరిత్రల గురించి రాసేటప్పుడు సాహిత్యంలో సాక్ష్యాధారాలను అతి జాగ్రత్తగా స్వీకరించాలి . ఇతర ఆధారాలతో ముఖ్యంగా పురావస్తు శాస్రంతో సరితూగుతున్నదో లేదో గమనించి చేపట్టాలి . సుమేరియా చరిత్రకారులు ఇలాంటి జాగ్రత్త వహించారు . అలాగే ప్రాచీన దేశాలైన బాబిలోనియా , అస్సీరియా , ఈజిప్ట్ , ఫినీషియా , క్రీట్ , మీడియా , ఫైరియా , లిడియా , కార్తేజ్ , గ్రీస్ , రోమ్ , పర్ష్యా , చైనాకు సంబంధించిన చరిత్రకారులు తగు జాగ్రత్త వహించారు . కాని , ప్రాచీన భారతావనికి సంబంధించిన చరిత్రకారులు తగు జాగ్రత్త తీసుకోలేదు . భ్రమలంటే వారు భయపడ్డారా ? రెండువేల సంవత్సరాల పాటు పుక్కిటి పురాణాల మధ్య మనం నివశించాం . అదే మనకు ఔషధంగా మారింది . మోతాదు ఎక్కువై భ్రాంతిలో పడ్డాం . ప్రస్తుతాన్ని పక్కకు నెట్టి , గతాన్ని భజన చేస్తున్నాం . అయోధ్య గొప్పతనాన్నీ హస్తినాపురం వెలుగుల్నీ చెప్పుకొంటున్నాం . ఇంద్రప్రస్తలో , మయసభను గురించి పొగుడుకుంటున్నాం . గతాన్ని తవ్వితీసి ఆర్యులను గురించి తెలుసుకుంటే , వాస్తవాలెన్నో బయటపడతాయి . రాముడూ , కృష్ణుడూ పాలించిన స్వర్గయుగాల భ్రమలు చెదిరిపోతాయి . రామాయణ మహాభారతాలకు చెందిన స్థలాలను తవ్వినప్పుడు అలాంటి సత్యాలు బయటకొస్తున్నాయి . భారతదేశానికి దండయాత్రీకులుగా వచ్చిన ఆర్యుల నాగరికత గురించి పుక్కిటి గాధలు బట్ట బయలు అవుతున్నాయి . దేశంలో ఉన్న ప్రజలు నాగరికులుగా , దాడి చేసిన వారు ఆటవికులుగా చరిత్ర చూపుతున్నది . హరప్పా ఉన్నత నాగరికతను ఆర్యులు ధ్వంసం చేశారు . తరువాత వెయ్యేళ్ళకు గాని మగధ సామ్రాజ్యం తలెత్తలేదు . హరప్పా , మోహంజోదారో వంటి నగరాలు , కాళీబంగాన్ , రంగవూరు వంటి పట్టణాలు , లోతల్ వంటి రేవులు మళ్ళీ రాలేదు . ఆర్యులు మట్టి ఇళ్ళలో ఉంటూ , కుండల్లో వండుకుని , తాగటానికీ , తినటానికీ మట్టి పాత్రలు వాడారు . నగర జీవితానికీ , సౌకర్యాలకూ వారుదూరం . వారి సంస్కృతి పేదది . గ్రామాలలో నివశిస్తూ , ఆవుల్ని పెంచుకున్నారు . ఆవులే వారికి సంపద , ప్రతిష్ఠాకరమైన విలువిచ్చాయి . సోమరసం ఆరగించేవారు . ఆర్యుల సంస్కృతి అల్పస్థాయిలోనే వుండేది . మెసపొటోమియాలో అమురుల వలె ఆర్యులకు కూడా నగరం అంటే తెలియదని , స్టూవర్డ్ పిగాట్ రాశాడు . ( Pre Historic India , by Piggort Stauart 1962 , Page : 265 ) సర్ మార్టిమర్ వీలర్ గొప్ప పురావస్తు శాస్ర్తజ్ఞుడు . ఆర్య సంస్కృతి గుర్తించదగినంత గొప్ప సంఘటనగా విడదీసి చూపటానికి ఆధారాలేవీ కనిపించటం లేదని రాశాడు . ( Mortimer Wheeler : Civilization of the Indus Vallery , London 1966 , Page : 97 ) . రామ , కృష్ణ భక్తులు విదేశీ శాస్త్రజ్ఞుల రచనలను పరిశీలించి వారు తప్పు అని రుజువు చేయగలిగితే బాగుండును . రామాయణ , మహాభారతాలకు సంబంధించిన స్థలాలను తవ్వి అలా చేస్తే సంతోషించవచ్చు . కాని , చెదురుమదురుగా లభించిన పూసలూ , రంగులు వేసిన కుండలూ , 12 గదులతో కూడిన మట్టియిళ్ళూ చూపి అదే గొప్ప సంస్కృతిగా ఆకాశానికి ఏత్తే ప్రయత్నాలు చేస్తున్నారు . మగధ సామ్రాజ్యం తలెత్తే వరకూ ఆర్యుల సంస్కృతి నిస్సందేహంగా అల్పస్థాయిలో కొనసాగింది . క్రీ . పూ . 8వ శతాబ్దంలో గంగానది వరదల వలన నాగరికతంతా కొట్టుకుపోయినట్లు పురాణాల్లో రాసిఉందని చెపుతున్నారు . అప్పుడు కౌరవుల రాజధాని కొశాంబీకి మారిందట . హస్తినాపురం వద్ద తవ్వకాలలో యిది బయటపడిందటున్నారు . హస్తినాపురాన్ని పురాణాల ప్రకారం అస్తినుడు స్థాపించాడు . దుష్యంతుడికీ , అతడి కుమారుడు భరతుడికీ హస్తినాపురం రాజధాని అన్నారు . పురాణాల వంశ పారంపర్య జాబితాలో దుష్యంతుడి తరువాత 5వ వారసుడుగా హస్తినుడు వచ్చాడు . అతడు స్థాపించిన రాజధాని ముత్తాతల రాజధాని ఎలా అవుతుంది . పురాణాలన్నీ యిలాంటి అసంగతాలతోనే ఉన్నాయి . ( Amar Chand : Hastinapura , 1952 , Banares , Page : 7 , 8 ) . భారీ కట్టడాల అవశేషాలు భౌతిక సంస్కృతికి చిహ్నాలు . అలాంటివి హస్తినాపురంలో లేవు . . ఘోష్ ఇలా హెచ్చరించాడు . మహాభారతగాధల గురించి పురావస్తు శాఖ త్రవ్వకాల ద్వారా సాక్ష్యాధారాలు అందించినట్లు చెపుతారు . అలాంటి నిర్ణయాలకు రావటం తొందరపాటవుతుంది . కౌరవుల రాజధాని హస్తినాపురం భారీ వరదల వలన కొట్టుకుపోయిందని కధలు అల్లారు . ఇతిహాసాల సంప్రదాయాలను సమర్ధించుకోటానికి పురావస్తుశాఖ పరిశోనలను అడ్డంపెట్టుకోవాలి . ( A . Ghosh : Ancient India , No . 11 . 12 New Delhi , 1954 - 55 , Page : 3 ) . మన ప్రాచీన గ్రంధాలు ఎంత పెద్దగా ఉంటే వాటి భాష్యాలు , వాటి చరిత్ర కాలక్రమం , భూగోళం అంత చిలవలు పలవలుగా ఉంటుంది . మన సనాతనులు గుడ్డిగా వాటిని అనుసరిస్తారు . ప్రాచీన భారత చరిత్రలో మహాభారత యుద్ధం ప్రథమ అధికారిక సంఘటనగా సి . వి . వైద్య పేర్కొన్నారు . దీనిని ఎవరూ సందేహించటం లేదన్నారు . ( C . V . Vaidya : The Mahabharata War , Bombay , 1929 , Page : 55 ) . సంఘటన మాత్రమే కాదు , అది జరిగిన తేదీలు సహితం ప్రశ్నార్ధకంగానే మిగిలాయి . చరిత్రకారుడు విన్ సెంట్ స్మిత్ రాస్తూ మౌర్య సామ్రాజ్యం తలెత్తటంతో చరిత్రకారుడు ఆంధకారంలోంచి వెలుగులోకి వచ్చినట్లయింది . తేదీలు నిర్దుష్టంగా తెలిసాయి . ( Vincent Smith : The oxford History of India , 1958 , Page : 95 ) . సనాతనులకు అలాంటివి మింగుడు పడవు . సూర్యవంశం నుండి దిగివచ్చిన క్షత్రియులు కేవలం ఆర్యవంశంలో ప్రాచీన భారత దేశంతో పాటు యావత్తు ప్రపంచాన్నీ పరిపాలించారన్న వారే షట్ చక్రవర్తులు . చంద్రగుప్త మౌర్యులతో ప్రారంభించటం విన్ సెంట్ స్మిత్ వంటి యూరోపియన్ల కుట్రమాత్రమే అన్నారు . అలెగ్జాంటర్ తో సమకాలీనులైన చంద్రగుప్తుడు మౌర్యవంశానికి చెందడనీ , అతడు గుప్తవంశంవాడనీ అన్నారు . క్రీ . పూ . 4 వేల సంవత్సరాల క్రితం గుప్త సామ్రాజ్యం ఉన్నదన్నారు . దీనికి పంచాంగాలూ , పురాణాలూ ఆధారాలన్నారు . ద్వాపర , కలియుగాల మధ్య క్రీ . పూ . 3102లో మహాభారత యుద్ధం జరిగిందన్నారు . దీనివలన ఒక వెయ్యి సంవత్సరాలు అశోకుడిని వెనుక్కు నెట్టినట్లయిందని . . మెగ్డానెల్ అన్నాడు . ( A . A . Macdonell : India ' s Part , 1956 , Varanasi ) . 1966లో విలర్డ్ ఎఫ్ . లిబి అనే రసాయన శాస్రజ్ఞుడికి కార్బన్ - 14 డేటింగ్ కనుగొన్నందుకు నోబుల్ బహుమానం వచ్చింది . గతాన్ని తెలుసుకోడానికి ఇతని ప్రక్రియ చాలా వరకు ఉపయోగపడుతున్నది . 40 వేల సం . రాల వరకు కనుగొనే అవకాశం లభించింది . ( Libbi Willard F . H . : The Frontiers of Knownedge , Newyork 1975 ) . విధానంలో దోషాలు కూడా అనల్పంగానే ఉన్నాయి . అది అంగీకరిస్తే ప్రాచీన భారత చరిత్ర తెలుసుకోటానికి పంచాంగాలూ , పురాణాలూ పక్కన పెట్టాల్సిందే . చరిత్ర కారుల ముసుగులో వైద్య వంటి వారెందరో పక్కిటి గాధల్ని చరిత్ర తొడుగుతో చూపారు . అలాంటి వారిని గమనంలోకి తీసుకోరాదు . వారికి ప్రాధాన్యత యిస్తే , చెత్తాచెదారానికి ప్రాముఖ్యత యిచ్చినట్లే . కార్బన్ - 14 డేటింగ్ విధానంలో సర్ విలియం జోన్స్ భారత చరిత్ర కాలాన్ని సరిగ్గా చూపాడు . చంద్రగుప్త , అలెగ్జాండర్ సమకాలీనతను నిర్ధారించాడు . అశోకుని శాసనాలు తెలుసుకోటానికి బ్రహ్మీ , ఖరోస్తి లిపి జేమ్స్ ప్రిన్ సెస్ వెలుగులోకి తెచ్చాడు . ప్రాచీన భారత భౌగోళిక విషయాలను ఏర్చికూర్చిన ఖ్యాతి అలెగ్జాండర్ కానింగ్ హాంకు దక్కింది . ప్రిషాల అంటే శూద్ర అనీ , పాపపంకిలుడనీ నిఘంటువులు పేర్కొన్నట్లు ఎందరికి తెలుసు . దేవానాం ప్రియ అనే అశోకుని బిరుదు శాసనాలపై ఉన్నది . దానికి ఉన్మత్తుడు అనే అర్ధాన్ని మన ఇతిహాసాలూ , పురాణాలూ అంటగట్టాయని ఎందరికి తెలుసు . కురుక్షేత్ర యుద్ధం బహుశ పుక్కిటి పురాణమే కావచ్చు . క్రీ . పూ . వెయ్యి సంవత్సరాలలో ఒకవేళ ఇది జరిగే ఉంటే , కేవలం ఆర్య తెగల మధ్య కలహమే తప్ప యుద్ధం మాత్రం కాదు . వేదసాహిత్యంలో దీని ప్రస్తావన లేదు . కలహం కూడా కూరు - పాండవుల మధ్య అయి ఉండదు . మహాభారత అధ్యయన పరులు ఇలాంటి భావాలను వెల్లడించారు . విన్ సెంట్ స్మిత్ మహాభారత యుద్ధాన్ని చారిత్రకేతర కధగా భావించాడు . ఆల్ బ్రెట్ వెబర్ ఆర్య తెగల కలహంగానే భావించాడు . ( Albreckt Weber : The History of Indian Literature , London , 1914 , Page : 187 ) . రోమిలాధాపర్ దీన్ని కేవలం స్థానిక ముఠాతగాదాకా చెప్పింది . ( A History of India , 1968 ) భాషమ్ దీన్ని యుద్ధంగా పేర్కొన్నప్పటికీ అతిశయోక్తులే చాలా జోడించారు అన్నాడు . కురుక్షేత్ర యుద్ధం కౌరవులకూ , పాంచాలురకూ మధ్య జరిగిందనీ , దీనికి పాండవులను జోడించడంలో బ్రాహ్మణాసక్తి ఉన్నదనీ క్రిస్టియన్ లాసన్ రాశాడు . ( Pre Musalman India , Vol . II , Vedic India , Part I , Madras , 1937 ) . మహాభారతాన్ని సొంతంగా పరిశీలించిన పెండ్యాల శాస్త్రి ( పిఠాపురం ) కూడా అలాంటి అభిప్రాయానికే వచ్చారు . దీని అంతటినీ బట్టి కురుక్షేత్ర యుద్ధానికి సంబంధించిన చరిత్ర , తేదీలు , పాల్గోన్నవారూ అన్నీ సందేహాస్పదాలే . అలాగే కృష్ణుడు , గీత కూడా , మన ప్రాచీన భారత చారిత్రక తేదీలను నిర్ధారించే ప్రయత్నం కొందరు సనాతనులు చేస్తూనే అన్నారు . . డి . పుసల్కర్ పాషండుడూ కాదు . సందేహవాదీ కాదు . అతడు ఇలా అన్నాడు . మహాభారతానికి సంబంధించి గ్రహ నక్షత్రాలను ఆధారంగా తేదీలు నిర్ణయిస్తున్నారు . దీనివలన భిన్న ఫలితాలు వచ్చాయి . పరస్పర విరుద్ధ వాస్తవాలు బయట పడ్డాయి . కనుక అలాంటి వాటిని ఉత్తరోత్తరా ప్రవేశపెట్టినట్లు భావించి నిరాకరించాలి . ( A . D Pusalkar : History and Culutre of the Indian People Vol . I . Vedic Age Page : 269 ) . పుసల్కర్ చేసిన విమర్శల వంటివి భారతదేశానికే పరిమితం కాలేదు . క్రీ . పూ . 4004 మార్చి 23న బైబుల్ ప్రకారం భగవంతుడు ఆడంను సృష్టించినట్లు బిషప్ ఆషర్ ప్రకటించారు . అతని ప్రేరేపణతో గాబోలు , వెలంది గోపాలయ్యర్ కురుక్షేత్ర యుద్ధం క్రీ . పూ . 1194 అక్టోబరు 14న మొదలయిందన్నాడు . కలియుగం క్రీ . పూ . 312 ఫిబ్రవరిలో ఆరంభమయిందనీ , తరువాత 36 ఏళ్ళకు కురుక్షేత్ర యుద్ధం జరిగిందనీ , మరొక పండితుడు ప్రకటించాడు . ( S . B . Roy : Ancient India , 1975 ) . అతడి ప్రకారం క్రీ . పూ . 3227 వరకూ కృష్ణుడు 125 ఏళ్ళు బ్రతికాడన్నాడు . కృష్ణుడు చనిపోయిననాడే కలియుగం మొదలయిందన్నారు . ఆదాయపు పన్ను అధికారిగా రిటైరయి అతడు ఇలాంటి తేదీల నిర్ణయానికి పూనుకున్నారు . ఇండియా అనే భారత దేశం అలాంటివారితో నిండి ఉన్నది . వారికి నమోవాకాలు . అధ్యాయం ఐదు పెనుభూతం కైరోవద్ద పిరమిడ్లను పెనుభూతం వంటిదిగా కిప్లింగ్ అభివర్ణించాడు . మహాభారతానికి అదే వర్తించవచ్చు . పిరమిడ్ ఏడు అద్భుతాలలో ఒకటైతే , మహాభారతం 7 అభూత కల్పనలలో ఒకటిని చెప్పవచ్చు . పిరమిడ్ ఎత్తు 451 అడుగులు . మహాభారతం 18 పర్వాలలో , లక్ష శ్లోకాలలో ఉన్నది . ఒకప్పటి పిరమిడ్ పవిత్రత కోల్పోయి యాత్రికుల ఆకర్షణ స్థలంగా మారింది . మహాభారతానికి ఇంకా కొనసాగుతున్న పవిత్రత భారతదేశానికి పెద్ద ఉపద్రవం వంటింది . భారతీయుల జీవితాన్నీ , ఆలోచననూ అణచివేసే భారంగా అది తయారయింది . మహాభారతం శతాబ్దాలుగా నేటి పెనుభూతస్థాయికి ఎలా చేరుకున్నదో గమనించాలి . వ్యాసుడు 8800 శ్లోకాలు చెప్పి జయ అని నామకరణం చేశాడు . వైశంపాయనుడు 24 వేల శ్లోకాలకు పెంచి భారతం అని పేరు పెట్టాడు . సౌతుడు లక్ష శ్లోకాలు పూర్తి చేసి మహాభారతంగా రూపొందించాడు . మధ్యలో మరెందరో జ్యోకం చేసుకొని యధాశక్తితో కలిపారు . ఒక రచయిత కృషిలో జోక్యం చేసుకొని , రూపురేఖలో మార్చేసి , ముఖ్య సందేశాన్ని తారుమారు చేయటం హీనమైన నేరం . ప్రాచీన కాలం నుండి ఆధ్యాత్మిక దేశంలో అది సాగి పోతూనే వున్నది . మత గ్రంధాలూ , ధర్మసూత్రాలూ రాజకీయ , ఆర్థిక రచనలూ , ఇతిహాసం , పురాణం అన్నీ యిలా మార్చేసారు . విధంగా చేయటంలో ప్రజాశక్తిని పెంపొందించినట్టూ , స్వర్గంలో స్థానం ఏర్పరచుకొన్నట్టూ భావించారు . అచ్చుయంత్రాలు వచ్చినా విధానాం ఆగలేదు . మహాగ్రంధాలూ , ధర్మసూత్రాలూ రాజకీయ , ఆర్థిక రచనలూ , ఇతిహాసం , పురాణం అన్నీ యిలా మార్చేసారు . విధంగా చేయటంలో ప్రజాశక్తిని పెంపొందించినట్టూ , స్వర్గంలో స్థానం ఏర్పరచుకొన్నట్టూ భావించారు . అచ్చుయంత్రాలు వచ్చినా విధానం ఆగలేదు . మహాభారతం , ఒక పెద్ద గేయం , సినిమా , రేడియో , టెలివిజన్ , డ్రామాలు లేని రోజుల్లో గేయాలు పాడుకుంటూ కాలక్షేపం చేసేవారు . నాయకులూ , దేవుళ్ళూ కధా వస్తువులుగా ఉండేవి . రాజుల కొలువుల్లో సూతులు రచనలు చేస్తూ పోయారు . యజ్ఞయాగాదులలో వీరి అవసరం ఉండేవి . సంవత్సరాల తరబడి యజ్ఞాలు సాగుతుండగా విసుగు పుట్టకుండా గేయాలు పాడేవారు . రాజుల తృప్తి కోసం గేయాలను మారుస్తుండేవారు . మహాభారతం , రామాయణం పురాణాల కథాకాలక్షేపం అలా సాగేది . తొలుత ప్రాకృతంలో ఉన్నదంతా తరువాత సంస్కృతంలోకి మార్చారు . సూత్రధారుల స్థానంలో బ్రాహ్మణులు వచ్చారు . స్తోత్రపాఠాలలో అర్థాన్నీ , సందేశాన్నీ మార్చివేశారు . భూసురులుగా తమ స్థానాన్ని భద్రపరచుకున్నారు . దేవుళ్ళకు మించి తమకు ఉన్నత స్థాయి ఉన్నట్టు భృగులు తిరగరాసుకున్నారు . ( Irawati Karve : Yuganta , Poona , 1966 , Page 5 ) . అందులో ఒకరు విష్టువు వక్షస్థలాన్ని తన్నినట్లు , బ్రహ్మ - శివులను అణచి పెట్టినట్లు పేర్కొన్నారు . ( Vemuri Sreenivasa Rao , Purvagathalahari , Madras , 1952 , Page . 327 - 328 ) . జర్మనీలో హెర్మన్ వోల్డెన్ బర్గ్ బుద్ధునిపై నిశిత పరిశీలనా చరిత్ర ప్రచురించారు . మహాభారతం చిన్న ఇతిహాసంగా ప్రారంభమై , భయానకంగా , గందరగోళంగా మారిందని అన్నాడు . వి . ఎస్ . సుక్తాంకర్ ఇతడి ప్రస్తావన చేశాడు . మహాభారతాన్ని క్రమబద్ధంగా విశ్లేషించిన వాడు హాప్ కిన్స్ . ఇతడు ఇలా అన్నాడు . ఇతిహాసం మనకెలా చేరింది . ప్రతి అధ్యాయమూ మార్పులకు గురై విస్తరించిన ప్రక్షిప్తాలు చోటు చేసుకొని , హద్దూ పద్దూ లేకుండా ప్రతి లేఖ కూడా సొంత రచనలను ప్రవేశపెట్టి కలగా పులగం చేశాడు . ( V . W . Hopkins : The Great Epic of India , 1969 , Calcutta , Page : 400 ) . విన్ సెంట్ స్మిత్ ప్రకారం నేటి లక్ష శ్లోకాలలో 20 వేలు మాత్రమే కురుపాండుల సంఘర్షణకు సంబంధించినవి . మిగిలినదంతా కలిపారు . ( Vincent Smith , Oxford History of India ) . మహాభారతంలోని మూల అంశం ఎప్పుడు రచించారు . విస్తరణ ఎప్పుడు , ఎలా జరిగింది . ఎప్పుడు ఆగింది . మార్పులన్నింటికీ కారణం ఏమిటి . ? భిన్న పండితులు విభిన్న అభిప్రాయాలు వెల్లడించారు . పాణిని కాలంలో మహాభారతం సంస్కృత ఇతిహాసంగా లేదు . మహాభారతం అనే పదాన్ని పాణిని తన వ్యాకరణంలో విశేషంగా వాడాడు . వాసుదేవుడిని , అర్జునుడిని దేవుళ్ళుగా ప్రస్తావించారు . యుధిష్టిరుని మాట గూడా ఉన్నది . ( Max muller , A History of Sanskrit Literature ) అంటే కృష్ణుడితో పాటు అర్జునుడిని గూడా దేవుడుగా కొలిచారు . పాణిని వ్యాకరణంలో కుంతి , మాద్రీ ప్రస్తావన పాండురాజు భార్యలుగా కాదు . కుంతుల ప్రాంతం నుండి కుంతి , మద్ర ప్రాంతం నుండి మాద్రి వచ్చినట్లున్నది . ( Radhakummud Mukherjee , Hindu Civilization , 1950 Bombay , Page : 141 ) భారతం మహాభారతం అనే ప్రస్తావన తొలుత అశ్వలాయన గృహ్యసూత్రాలలో ఉన్నది . ఇది కూడా మధ్యలో ప్రవేశపెట్టిందేనని వెబర్ అన్నాడు . ( Albrecht Weber : The History of Indian Literature , 1914 , Page : 189 ) ఏమైనా యీ సూత్రం ఎప్పుడు వచ్చిందన్నది కూడా నిర్ధారణ కాలేదు . పాణినికి ముందు సంస్కృత ఇతిహాసంగా మహాభారతం లేదు . వ్యాకరణ శాస్ర్తజ్ఞుడు ఎప్పటి వాడో సరైన కాలనిర్ణయం లేదు . ( V . Rangacharya , Vedie India 1937 , Madras Page : 69 , 70 ) క్రీ . పూ . ఐదవ శతాబ్దంలో ఉండవచ్చునని భావిస్తున్నారు . మహాభారతం పాణిని అనంతరం క్రీ . పూ . 4 - 3 శతాబ్దాల మధ్య వచ్చి ఉండవచ్చునని రాప్ సన్ , బార్నెట్ , హాప్ కిన్స్ , మెగ్డోనెల్ , వింటర్నిజ్డ్ పండితులు భావిస్తున్నారు . వెబర్ , వైద్యా అభిప్రాయం ద్వారా చెప్పించారన్నారు . అశ్వమేధపర్వంలో క్రీ . పూ . 3వ శతాబ్దానికి చెందగా , రాధాకుముద్ ముఖర్జీ క్రీ . పూ . 2వ శతాబ్దానికి తెచ్చారు . మహాభారతం నేటి అవతారం దాల్చింది క్రీ . . 4 , 5 శతాబ్దాలలోనే మార్పులూ , చేర్పులూ అన్నీ 4వ శతాబ్దం వరకూ జరుగుతూ వచ్చాయి . కలియుగంలో మనిషి పతనం ఆరంభం అయిందన్నారు . మహాభారతాన్ని అతి గౌరవంగా చూచే వి . యస్ . సుక్తాంకర్ క్రీ . . వెయ్యివరకూ అనేక చేర్పులు చేశారంటూ ఒప్పేసుకున్నారు . బండార్కర్ ప్రాచీన పరిశోధనా సంస్థవారు ప్రచురించిన మహాభారతంలో చాలా చేర్పులు జరిగాయన్నారు . విష్ణు అవతారవర్ణన , భీష్ముడి వైష్ణవ ధర్మాల్ని తెచ్చి పెట్టారన్నారు . ఇవి 2500 శ్లోకాల వరకూ ఉన్నాయి . ఇటీవలే యిలా జరిగినప్పుడు పూర్వకాలం యింకా ఎన్ని జరిగి ఉంటాయో ఊహించాల్సిందే . ( V . S . Suktankar : On the Meaning of Mahabharata , Bombay 1957 , Page : 22 ) . అంధ విశ్వాసంతో సనాతనులు విధంగా యిష్టం వచ్చినట్లు మలుచుకుంటూ పోయారు . వ్యాస మహాభారతంలో లక్ష శ్లోకాలున్నట్లు 5వ శతాబ్దంలో ఒక శాసనం పుట్టించారు . మార్పులేమీ జరగలేదని వాదించారు . సంఖ్యను అట్టి పెట్టటానికి పాత వాటిని కొన్నిటిని తొలగించటం , కొత్తవాటిని చేర్చటం సునాయసంగా జరిపారు . వ్యక్తిగత దేవుడనే భావనను పెంపొందించాలనేది ప్రధాన ఉద్దేశ్యంగా కనిపిస్తున్నది . గౌతమబుద్ధుడు దేవుడున్నాడనీ , లేడనీ చెప్పలేదు . అతని శిష్యులు బుద్ధుడు చనిపోగానే అతడిని దేవుణ్ణి చేశారు . అతని జీవితాన్ని గురించి కథలు అల్లారు . వేద , బ్రాహ్మణవాదాన్ని దెబ్బ తీసేటంతగా బౌద్ధం పెరిగిపోయింది . ఇందుకు మారుగా క్రీస్తుపూర్వం 3 , 4 శతాబ్దాలకు మధుర ప్రాంతంలో గోవుల్ని కాచుకునే తెగల నాయకుడిని అడ్డం పెట్టి దేవుణ్ణి చేశారు . ద్రౌపదీ స్వయం వరంలో హఠాత్తుగా మహాభారత కథలోనికి కృష్ణుడు వచ్చేశాడు . అప్పటి నుండీ కృష్ణుడు పెరిగిపోయి దేవుడయ్యాడు . అంతవరకూ కురురాజులకు అనుకూలంగా ఉన్న కథను పాండురాజుల వైపు తిప్పారు . జనమేజయుడి యజ్ఞంలో మార్పు జరిగినట్లు పిఠాపురానికి చెందిన పెండ్యాల శాస్ర్తి , ప్రాచీన భారతాన్ని అధ్యయనం చేసిన పాశ్చాత్యులు భావించారు . జనమేజయుడు పాండు సంతతి వారు . ఉదారంగా దానాలు చేశారు . అతడికి తృప్తి నిచ్చేటట్లు కథను మార్చారు . ఐనా దోషాలు కనిపిస్తూనే ఉన్నాయి . సామాజిక అంతస్తులలో పురోహిత వర్గాన్నీ , ఉన్నత స్థాయిలో పెట్టటానికి ప్రయత్నించారు . మహాభారతం బ్రాహ్మణుల విజ్ఞాన సర్వస్వమని రాప్ సన్ పండితుడు సృష్టీకరించాడు . బౌద్ధ కాలాన్ని గురించి రాసిన రైస్ డేవిస్ మహాభారతం పురోహితుల చేతుల్లో మార్పుచెందిందన్నారు . బౌద్దుల వలన దెబ్బతిన్న ప్రతిష్ఠను పునరుద్ధరించడానికి బ్రాహ్మణులు యిలాంటి పనిచేశారు . ప్రజా బాహుళ్యంలో ఉన్న కధల్ని బ్రాహ్మణులు సానుభూతితో స్వీకరిస్తున్నారని చూపడానికి కూడా యిలా చేశారు . వేదసాహిత్యంలో లేనివన్నీ ఇందులో సజీవంగా ప్రవేశపెట్టారు . ఆర్యులకు సంబంధించిన అంశాలు మహాభారతంలో చోటు చేసుకున్నాయి . ( Rhys Davis : Buddhist India ) ఏమైనా అమానుషంగా ప్రక్షిప్తాలు జరిపారు . గుప్తులకు ముందు మాహాభారతాన్ని తిరగరాయటం గమనిస్తే ఆటవిక ఆచారమైన సతీ సహగమనం కూడా తిరగదోడారని కోశాంబి అన్నారు . ( An Introduction to the study of Indian History ) , బ్రిటిష్ వారు శాసన బద్ధంగా నిషేధించిన సతి 150 సం . రాల తరువాత తిరిగి ప్రవేశించింది . అలాగే భారతీయుల జీవితాన్ని ప్రభావితం చేయటంలో మహాభారతం పుస్తకాలను మించిపోయిందని సర్ పెర్సివల్ గ్రీవిత్స్ అన్నారు . పాండురాజు భార్యల మధ్య ఎవరు సతీసహగమనం చేయాలనే అంశంపై వివాదాన్ని మహాభారతంలో ప్రవేశపెట్టారు . దీన్ని తిరగరాసినప్పుడు తిరోగమన ప్రభావం ఘోరంగా పరిణమించింది . కులధర్మంగా చంపేయమని భగవద్గీత బోధించింది కూడా మహాభారతంలో తెచ్చిపెట్టారు . అధ్యాయం ఆరు లోగుట్టు కోటలోకి ప్రవేశించాలంటే ప్రహారీగోడలు పగులగోట్టాలి . మహాభారతంపై దాడి చేసి , అది అబద్దాల పుట్టఅనీ , మోసపూరితమనీ చూపితేగాని గీతను ఎదుర్కోలేము . చుట్టూ అల్లిన నాటకాన్ని పొరలు విప్పుకుంటూ పోతే , గీత బండారం బయట పడుతుంది . మహాభారతం ఎన్ని వంకలు తిరిగినా చివరకు కురుక్షేత్రాన్ని చేరుకుంటుంది . అది యుద్ధరంగమే గాక , ధర్మక్షేత్రంగా పేర్కొన్నారు . ఉభయ సైన్యాలు ఢీకొన్నాయి . గుర్రాలు కదం తొక్కుతున్నాయి . ఏనుగులు ఘీంకరిస్తున్నాయి . రధాలపై పతాకాలు రెపరెపలాడుతున్నాయి . కాల్బలం పోరాటానికి సిద్ధంగా ఉన్నది . చెవులు గింగురు మనే ధ్వనులు వినిపిస్తున్నాయి . అలాంటి భూమికలో తాను ఎదుర్కొనవసిన వారిని పరిశీలించటానికి గాను రథాన్ని పక్కకు తిప్పమని అర్జునుడు శ్రీకృష్ణుణ్ణి కోరాడు . ఎదుట తండ్రులనూ , తాతలనూ , గురువులనూ , బంధుమిత్రులను తిలకించాడు . అతడికి నోటమాట రాలేదు . నాకు విజయం సాధించాలని లేదు . రధాన్ని వెనక్కుతిప్పమని కోరాడు . కృష్ణుడు నవ్వి గీతాబోధన ప్రారంభించాడు . కురుక్షేత్రం మౌనం దాల్చింది . అందరూ గీతను విన్నారు . నాటక రంగాన్ని తొలగిస్తే , గీతలో ఏమి మిగిలింది ? నేను దేవుణ్ణి , సత్యాన్నీ , జీవితాన్నీ , మార్గాన్నీ అంటూ కృష్ణుడు చెప్పాడు . మహాభారతంలోకి గీతను ఎవరు తొలుత చొప్పించారో గాని అతడు గొప్ప మానసికవేత్త . పి . డి . మెహతా వ్యాఖ్యానిస్తూ తాత్త్విక గీతాలాపనకు ఎంపిక చేసుకున్న దృశ్యం చాలా ఆకర్షణీయమైందన్నాడు . ( P . D . Mehta : Early India Religious Thought , London , 1956 , Page : 246 ) . మహాభారతాన్ని రాజగోపాలాచారి , మున్షీ సుక్తాంకర్ అభినందించినట్లు నేను చేయలేను . గీత వారి దృష్టిలో గొప్పది కాగా , మహాభారతం నీతి కూడలి . కాని , ప్రపంచంలోని ఇతిహాసాలో అంత గందరగోళమయింది మరొకటి లేదు . అది కలగాపులగం అని హాప్ కిన్స్ అన్నాడు . పురోహితులతో సహా ఎందరో జోక్యం చేసుకున్నారు . సూతులు దీని తొలిరచయితలు . వారు కవులు . సామాన్య ప్రజలను ఆకట్టుకున్నారు . వారి దృష్టిలో ఒక యుధిష్టిరుడు , ఒక భీముడూ , ఒక దుర్యోధనుడూ , సంజయుడూ , శకుని ఉన్నారు . వారి సృష్టిలో ద్రౌపది చాలా గొప్పది . మహాభారతానికి తొలి ఆకర్షణ పాత్రలే . మహాభారతాన్ని ఉన్నత నీతి గ్రంధంగా పేర్కొనటం ఘోరమైన విషయం . సుక్తాంకర్ వంటి వారు అందులో స్వర్ణ సంపదను చూచారు . బాణుని కాలంలో ఇది విద్యాగంధంగా ఉపకరించిందన్నారు . ( V . S . Suktankar : The Meaning of Mahabharata ) బాణుడు ఏడవ శతాబ్దంలోనివాడు . రాజరికంలో నివసించాడు . ప్యూడల్ సాంఘిక ఆర్థిక వ్యవస్థ ఉన్నది . ఐనా , మహాభారతాన్ని నేడు మన పాఠ్యగ్రంధంగా ఉంచాలని సుక్తాంకర్ కోరుకుంటున్నారు . బహుళ ప్రచారం నిమిత్తం రాజగోపాలాచారి వీటిని అనువదించాడు . మున్షీ తన చివరి దశలో కృష్ణావతారం పేరట ఏడు సంపుటాలు ప్రచురించాడు . ఇలాంటి వారు మన మధ్య లక్షలాదిగా వున్నారు . వారిది ఫ్యూడల్ మనస్తత్వం . ప్రాచీన సమాజాన్ని అట్టే పెట్టాలన్న స్వార్ధచింతన ఉన్నది . మహాభారతాన్ని పాఠ్యగ్రంధంగా , గీతను పవిత్ర గ్రంథంగా కోరుకుంటున్నారు . ప్రపంచ చరిత్రను చదివి పాఠాలు నేర్వటం వారికిష్టం లేదు . జర్మనీ రసాయనిక శాస్ర్తజ్ఞుడూ , వైద్యుడూ పరసిలస్ 15వ శతాబ్దంలో ప్రాగ్ లో వైద్యం పై తన ఉపన్యాసాలు ప్రారంభించే ముందు హిపోక్రిటస్ , గాలెన్ పుస్తకాలను తగ్గుల బెట్టాడు . ఆధునిక వైద్యానికి నాందిపలికిన ధోరణి అది . మృత ప్రాయమైన మన గతాన్ని అలా వదిలేస్తే గాని , ఆధునిక భారతదేశం ఆవిర్భవించదు . మానవ నాగరికతో ప్రాచీన గాధలకు స్థానం ఉన్నదనీ , నమ్మకాలను క్రోడీకరిస్తుందనీ చెప్పాడు . ఆనాటి మానవుడికి మార్గగామి అయినగాధలు చాలా ముఖ్యదశను చూపుతున్నాయి . అతడు ఆదిమ సమాజాన్ని గురించి మాటలన్నారు . మన సమాజం నేడు ఆదిమస్థితిలో లేదు . అలాంటప్పుడు ప్రాచీన గాధల్ని నేడు యథాతధంగా స్వీకరిస్తే ఎవరో కొందరు ఉన్నతస్థాయిలో కొనసాగటానికి ప్రయత్నించటమే అవుతుంది . ( Bronislew Malinowski : Magic , Science and Religion and other Essays , New York , 1954 ) గాధలు సామాజిక వడిదుడుకులలో , హెచ్చుతగ్గులలో పనిచేస్తాయని కూడా అన్నారు . అలాంటి స్థితి నేడు మన సమాజంలో ఉన్నది . వాటిని తొలగించి సమసమాజాన్ని ఏర్పరచాలంటే పాతవ్యవస్థను పోగొట్టాలి . అధ్యాయం ఏడు కృష్ణుడెవరు ? కృష్ణుడెవరు అని ప్రశ్నించటం అసందర్భం కాదు . హిందూ మత కృతుల్లో , కవితలు , పాటలు , నృత్యాలు , నాటకాలు , శిల్పం , చిత్రాలు రూపకంగా హిందూ జీవన రంగంలో కృష్ణుడి ఆధిపత్యం వ్యాపించింది . హెర్మన్ ఓల్డెన్ బర్గ్ కృష్ణుడు ఎవరు అని ప్రశ్న వేశాడు . కృష్ణుడికి పోటీగా రాముడున్నా , హైందవేతరులలో రాముడికి భక్తులు ఆట్టేలేరు . క్రీ . పూ . రెండవ శతాబ్దంలోనే వాసుదేవుని పేరిట గ్రీకులు పూజలు చేశారు . ( Cambridge History of India , Vol . I ) క్రైస్తవులలో సహితం కృష్ణుడి ప్రభావం ఉన్నది . కమ్యూనిస్టు లోకంలోనూ ఇది వ్యాపించింది . భారతదేశం నుండి ఎగుమతి అవుతున్న వాటిల్లో యిది ముఖ్యమైనది . అమెరికాలో కృష్ణ చైతన్యపేరిట మాదకద్రవ్య సంస్కృతిలోకి ప్రవేశించింది . సర్వరోగ నివారిణిగా ప్రచారంలోకి వచ్చింది . కృష్ణచైతన్యను ప్రచారం చేయటానికి అమెరికాలోని ఫోర్డ్ కుటుంబంవారు కోట్లాది రూపాలిచ్చారు . కృష్ణుడెవరు అని అడగటం సులభమే గాని , సమాధానం అంత సులువు కాదు . బిపిన్ చంద్రపాల్ ప్రయత్నించి ఇంకా ఉచ్చులో బిగుసుకుపోయాడు . ( Vipin Chanra Pal : Sri Krishna , 1963 ) కృష్ణుడు చాలా మంది ఉన్నారు . సిసలైన వాడెవరో తేల్చటం కష్టం . వేద కాలంలో ఒక కృష్ణుడు ఆర్యరుషికాగా , మరొకరు ఆర్యేతరులు . రుషిగా ఉన్న కృష్ణుడికి విశ్వకుడు అనే కుమారుడు , విష్ణవుడు అనే మనుమడు ఉన్నారు . మనవడిని అశ్వనీ దేవతలు పునరుద్ధరించారు . ( H . H . Wilson , Rigveda , Vol - I 1946 , Bangalore , Page : 190 ) ఇందులో అశ్వనీ దేవతలకు ప్రార్థన చేయటమే కృష్ణుడి పని . పౌరాణిక కృష్ణుడు తన గురువు సందీపుని సంతోషంతో సముద్రం అడుగుకు వెళ్ళి అతడి కుమారుడిని కాపాడతాడు . ( Vemuri Sreenivasa Rao , Purvagadhalahari , 1952 , Vijayawada , Page 270 ) . ఆర్యేతర కృష్ణుడిని రుగ్వేదంలో రాక్షసుడిగా చిత్రించాడు . 10 వేల సైన్యం అతనికి ఉండేదట . ఆర్యుల దేవుడు ఇంద్రుడితో అంశుమతి తీరాన పోరాటం జరిపినప్పుడు కృష్ణుడు ఓడిపోయాడు . అది ఆర్యేతర కృష్ణుడికి చాలా అపఖ్యాతి . పురాణాలలో దీన్ని తిరగదోడి విష్ణుపురాణం పేరిట కృష్ణుడు గెలిచినట్లు , ఇంద్రుడు ఓడినట్లు రాశారు . బృందావన గోపికలు ఇంద్రస్తుతి చేయడాన్ని కృష్ణుడు వ్యతిరేకించారు . కుంభవృష్టిని కురిపించిన ఇంద్రుడి దాడినుండి తన వారిని సంరక్షించటానికి కృష్ణుడు గోవర్ధన గిరిని చిటికిన వేలుపై 7 రోజుల పాటు గొడుగుపట్టాడు . ఇంద్రుడు మేఘాలను పంపించి వేశాడు . ఇలాంటి కట్టుకథలకు పురాణాలు పెట్టింది పేరు . ఉపనిషత్తుల్లో కృష్ణుడు దేవకీపుత్రుడుగా చాందోగ్యోపనిషత్తులో కనిపిస్తారు . అంగీరస శిష్యుడేనా కృష్ణుడు ? అవునని ఆదిశంకరా చార్యుడంటాడు . ( B . Majundar : Krishna in History and Legend , 1969 , Calcutta Page : 3 ) సనాతనుల దృష్టిలో శంకరాచార్యుడు చెప్పింది తిరుగులేనిది . అంగీరసుని వద్ద కృష్ణుడు ఉపనిషత్తులు నేర్చాడు . పురాణాలను బట్టి కృష్ణుడి గురువు సందీప్ . ఉపనిషత్తులను ఔపోసనం పట్టిన ఖ్యాతి కృష్ణుడికి దక్కితే , అంగీరసుడితో ముడిపెట్టక తప్పదు . శంకరాచార్యుడు మెదలు హేమచంద్రరాయ్ చౌదరివరకూ ఆపనే చేశారు . ( Hema Chandra Roy Chaudhury , Materials for the History of the Vaishnava sect , New Delhi , 1975 ) చాందోగ్యంలో , గీతలో కొన్ని పోలికలు ఉన్నాయి . గనుక రాయ్ చౌదర అలా అభిప్రాయపడ్డాడు . విధంగా చూస్తే మర కొందరు ఉపనిషత్ రుషులకు కూడా కృష్ణుడు శిష్యుడేనని భావించాలి . . ఎస్ . పి . అయ్యర్ ఇలా అంటాడు . అంగీరసుడికి గుణపాఠం చెప్పాలని భావించిన కృష్ణుడు శిష్యుడిగా వెళ్ళాడు . అతడి గ్రహణ శక్తిని గురించి ఆశ్చర్యపడిన అంగీరసుడు నేను చెప్పదగినదంతా నేర్చుకున్నావు . ఇక వెళ్ళవచ్చును అన్నాడు . అందుకు శ్రీకృష్ణుడు పెద్ద ఉపన్యాసమే యిచ్చాడు . యాజ్ఞవల్క్యులు గారితో చెప్పిన విషయాన్ని ప్రస్తావించాడు . నిగూఢ సత్యాలను అచ్చుతుడు గ్రహించినట్లు అంగీరసుడు స్తుతించాడు . ( A . S . P . Ayyar , Srikrishna , The Darling of Humanity , Madras , 1952 ) చాందోగ్య ఉపనిషత్తులో ఎంత వెదికినా అయ్యర్ అల్లిన కథ కనిపించవచ్చు . బ్రహ్మసమాజం వారిగా ఉన్న విపిన్ చంద్రపాల్ వైష్ణవుడిగా మారి కృష్ణుడిని అంగీరసుడికి శిష్యుడిగా చేశాడు . మూడవ కృష్ణుడు మహాభారతంలో , హరివంశంలో కనిపిస్తాడు . ద్వంద్వ వ్యక్తిత్వం గల కృష్ణుడికి , గీతలోని కృష్ణుడికి పోలికలేదు . మహాభారతంలో దివ్యపురుషుడిగా ఒకవైపున , కురుపాండవుల మధ్య ఎత్తుగడలు , కుట్రలుపన్నిన వ్యక్తిగా మరోవైపునా కనిపిస్తాడు . విష్ణు పురాణంలో కృష్ణుడు గోపికలతో సంచరిస్తాడు . ఇది క్రీ . . 5వ శతాబ్దంలో రాసింది . కృష్ణుడు నర్మదానదీ తీరాన రాక్షసులను బౌద్ధ జైనులుగా మార్చినట్లు చూపారు . మహామోహ వేషంలో పని చేశారన్నాడు . ( The Cultural Heritage of India , 1969 , Calcutta ) ఇలాంటి చిత్రణలో ఇతిహాసాలూ , పురాణాలలో మసురుకొని ఉన్నాయి . బుద్ధుడికంటె కొన్ని శతాబ్దాలు ముందే రాముడు ఉండగా , రామాయణంలో బుద్ధుణ్ణి చోరుడుగా రాముడు పేర్కొంటాడు ( M . N . Dutt : Ramayana ) . భాగవత పురాణంలో కృష్ణావతారం కనిపిస్తుంది . విష్ణుపురాణంలో గోపికలలో సరసాలు ఉండగా , భాగవతంలో వాటి రూపం మారింది . రాధ అప్పటికి రాలేదు . క్రీ . . 9 , 10 శతాబ్దులలో భాగవత కృష్ణుడు వచ్చాడు . కొందరు క్రీ . . 13వ శతాబ్దానికి కూడా కృష్ణుడిని నెట్టివేశారు . ( Maurice Winter nitz . A History of Indian Literature , Vol - I , Part - II ) . క్రీ . . 14 , 15 శతాబ్దాలకు చెందిన బ్రహ్మవైదత్త పురాణంలో కృష్ణుడు కనిపిస్తాడు ( Seethanath Tatwabhushan : Krishna And Puranas , Calcutta , 1926 ) . రాధ శృంగార నాయకిగా కనిపిస్తుంది . వైష్ణవ వాదంలో కృష్ణుడి తరువాత ఆమెదే పైచేయి . రాధాకృష్ణుల శృంగార లీలను సమర్ధించటానికి దివ్యాత్మలూ , వ్యక్తి పరమాత్మ లోలీనం కావటం అలాంటివన్నీ తెచ్చిపెట్టారు . కాని , అసలు విషయాన్ని దాచలేకపోయారు . నారాయణ ఉవాచలో ఇలా ఉంది . కృష్ణుడు రాధను వివస్ర్తను చేసి ఆమె స్తనాలను పట్టుకుంటాడు . నాలుగు రీతులుగా చుంబిస్తాడు . సంభోగంలో రాధ గజ్జలు తెగిపోతాయి . ముద్దులతో ఆవిడ పెదాలు ఎరుపెక్కుతాయి . స్తనాలపై గంధం చెరిగిపోతుంది . కొప్పువూడి పోతుంది . బొట్టు చెరిగిపోతుంది . నీరద్ సి . చౌదరి బ్రహ్మ వైవర్తంలోని భాగాన్ని అనువదించాడు . ఇందులో జీవి అనంతంలో కలిసిపోయే దేమిటో పిచ్చివాడికి కనిపించవలసిందే . తరువాత కృష్ణుడి పైకి వచ్చిన రాధ సంభోగిస్తుండగా ఆవిడ కాళ్ళ పారాణి చెరిగిపోతుంది . ప్రక్రియలో ఆమెకు పారవశ్యం కలుగగా రాత్రింబగళ్ళకు తేడా లేకుండా పోయింది . నఖక్షతాలు , దంతక్షతాలతో కృష్ణుడు 8 భంగిమలలో ఆమెతో సంభోగిస్తాడు . గాజుల , మట్టెల చప్పుళ్ళ మధ్య రాధ ఇక భరించలేక సంభోగం నుండి వైదొలగుతుంది . ( C . Nirad Chawdhary , Hinduism , New Delhi , 1979 ) నీరద్ చౌదరి పురాణాలలోని ఘోర విషయాలను ప్రస్తావించాడు . రాధతో నిమగ్నుడైన కృష్ణుడు గోపికలకు అన్యాయం చేస్తున్నట్లు భావించి ఉద్యానవనంలోకి వెళతాడు . 9 లక్షల మంది ఉండగా అంతమంది పురుషులుగానూ కృష్ణుడు మారి సంభోగించగా ఉద్యానవనం ప్రతిధ్వనిస్తుంది . సామూహిక సంభోగ ప్రక్రియ కొనసాగుతుంది . సంస్కృతం , ఇంగ్లీషు బాగా తెలిసిన నీరద్ చౌదరి ప్రక్రియను అనువదించి చూపాడు . యోగులందరికీ గురువైన నారాయణుడు అనేక రూపాలు ధరించి సంభోగించాడు . అప్పుడు గాజుల , మెట్టెల , పట్టెల చప్పుడు ఆనందంగా వినిపించింది . వారంతా పారవశ్యంగా స్పృహ తప్పారు . తెలివి వచ్చిన తరువాత గిచ్చుళ్ళతో , కొరుకుళ్ళతో కృష్ణుడు వారి పిరుదలపై ముద్ర వేశాడు . నగ్నంగా వారెంతో సుందర రూపాలతో ఉన్నారు . అలాంటి కృష్ణుడిని చూచి వల్లభాచార్యుడూ , చైతన్య , ఇతర వైష్ణవ భక్తులు పారవశ్యం చెందారు . కృష్ణుడిని చూసే అండాళ్ చండీదాస్ , జయదేవుడు , మీరాబాబు , సూరదాస్ , విద్యావతి , పోతన , నర్సిమెహతా వంటి కవులూ , కవయిత్రులూ ఆలపించారు . కృష్ణుడిని గురించే మాధవుడూ , దైవం లీనమైనట్లు ఆధునిక జీవిత చరిత్రల్లో రాశారు . ధీరేంద్రనాధ్పాల్ ఇలా అన్నారు . ప్రేమరాజ్యం హిమాలయాల నుండి దక్షిణాది వరకూ , ద్వారక నుండి తూర్పు తీరాల వరకూ వ్యాపించింది . ( Dhirendranath Pal : Sri Krishna , His Life and Teachings , Calcutta 1904 ) . కృష్ణుడిని ఎవరూ అర్థం చేసుకోలేదనీ , అతని మార్మికవాదం గొప్పదనీ పాల్ పొగిడాడు . ఐనా , అతన్ని గురించి మనకు తెలియజెప్పడానికి పుస్తకం రాశారు . మోహన్ లాల్ సేన్ 3 సంపుటాలలో కృష్ణుడిని గురించి రాస్తూ బృందావన లీల పేరిట మొదటి సంపుటంలో గోపికలతో కృష్ణుడి క్రీడలను రాశాడు . పారవశ్యం చెందినట్లు కృష్ణుని చిత్రించాడు . బృందావన లీల అంతా ప్రేమమయం అన్నాడు . హిందువులకే గాక అందరికీ శ్రీ కృష్ణుడు దేవుడన్నాడు . ( Mohanlal Sen : Lord Sri Krishna , His Life and Teaching , Calcutta 1954 ) . ప్రతాప్ ఆర్ . పరేఖ్ కృష్ణుడి జీవితాన్ని రాస్తూ కృష్ణుడు వాస్తవం అన్నాడు . అతని వంశపారం పర్యతనూ , గ్రహరాసి ఫలితాలను గూడా యిచ్చాడు . బృందావనంలో గోపికలతో , రాధలతో శృంగార లీలను వర్ణించాడు . వీటిని విమర్శించే వారిని గర్హించాడు . గొప్ప వారు ధర్మాన్ని మించిపోయి , నియమాలను పాటిస్తారన్నారు . వారికి దోషాలంటవన్నాడు . చట్టాలు బలహీనులకే అన్నారు . ( P . Pratap Parekh : Krishna , Myth or Reality ) . హనుమాన్ ప్రసాద్ ప్రోద్దార్ కృష్ణుడి గోపికా లీలను 100 పేజీలలో చిత్రించాడు . దివ్యలక్షణాలున్న వారిలో ప్రేమ స్వభావాన్ని బూతుగా చూడరాదన్నాడు . విశ్వాసంలేని భార్యకు 3 కారణాలుగా గౌరవాన్ని ఆపాదించాలన్నాడు . 1 . ప్రేమికుడిపై నిరంతర ధ్యాస , 2 . ప్రేమికుడిని కలవాలనే తీరని వ్యామోహం , 3 . ప్రేమికుడి దోషాలను పూర్తిగా విస్మరించటం . అలాంటివి మామూలుగా పెళ్ళి చేసుకున్న భార్యలో ఉండదన్నారు . గోపికలు కృష్ణుడితో ఎడబాటు క్షణం కూడా సహించలేకపోయారన్న మాట . . ఎన్ . పి . అయ్యర్ మరొక అడుగు ముందుకి వేసి శ్రీకృష్ణుడు పురుషులందరికీ తండ్రి అనీ , స్ర్తీలందరికీ భర్త అనీ రాశాడు . కృష్ణభక్తులు బలహీనులకు ఒక నియమం , బలవంతులకు మరో నియమం చూపుతున్నారు . రెండు విధాలైన నీతి శాస్ర్తాలు పేర్కొని ఒకటి దేవుళ్ళకూ , మరొకటి మానవులకూ చెందిందంటున్నారు . భారతీయ జీవనంలో యిదే రెండు నాలుకల విధానం . కృష్ణుడికి చెందిన జీవిత గాధలలో ఇది కన్పిస్తుంది . బాబా పరమానంద్ భారతి , మోనికా వర్మ అలానే రాశారు . ( Monika Varma : Lord Krishna , Love Incarnate , New Delhi . 1978 : Baba Paramananda Bhrath , Sri Krishna . The Lord of Love , New York 1904 ) . భారతీయ బాబాలూ , భగవాన్లూ అమెరికా వెళ్ళి డబ్బు గడిస్తున్నారు . కామం ద్వారా ముక్తి సాధించాలనే భగవానుడొకరు అమెరికాలో ప్రచురణలు చేశారు . అతడి పేరు డొనాల్డ్ ఆర్ . కిన్ స్లే . కృష్ణుడిని గురించి రాస్తూ రాధాకృష్ణుల ప్రేమ , గోపికలతో కృష్ణుడి శృంగార లీలలు దివ్యానుభూతిని సూచిస్తాయన్నాడు . దశలో మామూలు బంధాలు తెగిపోతాయన్నాడు . శృంగారం నీచమయింది కాదనీ , క్షణికమైంది కాదనీ , అరమరికలు లేనిదనీ , ఆనందభరితమనీ చెప్పాడు . గోపికలు మానవ మాత్రులు . వారు సాధారణ విషయాలను విస్మరించిన దైవమత్తులో స్వేచ్ఛగా శృంగార లీల జరుపుతారన్నాడు . ( Donald . Kinsley : The Sword And the Flute , Kali and Krishna , New Delhi ) ఇలాంటి మాటలు కృష్ణ భక్తులకు ప్రోత్సాహాన్నిస్తాయి . అమెరికా ఆధ్యాత్మిక వాది పాదాల వద్ద కూర్చొని బృందావన సందేశాన్ని వినమంటారు . అది అలా ఉంచి ఇందరి కృష్ణులలో అసలు వాడెవరు . అంటే , సంప్రదాయ వాదులు మహాభారతంలో , గీతలో కృష్ణుడుని చూపిస్తారు . అదేమిటో చూద్దాం . అధ్యాయం ఎనిమిది మానవుడుగా కృష్ణుడు పురాణాల్లోని కృష్ణుడిని మనం ఇష్టపడవచ్చు , పడకపోవచ్చు . అది మన అభిరుచిని బట్టి ఉంటుంది . మహాభారతలో కృష్ణుడిని గమనిస్తే అయిష్టత యేర్పడుతుంది . కృష్ణ భక్తులవలె గాక , హేతుదృక్పథంతో చూస్తే అలా అనిపిస్తుంది . భక్తులకు వారి దేవుడే సర్వస్వం . భక్తికి అలాంటి ప్రభావం ఉన్నది . రాముడికీ , కృష్ణుడికీ సమానంగా భక్తిని చూపడాన్ని ఏమనుకోవాలి ? ఇరువురూ విష్ణువు అవతారాలే అంటారు . ఐనా , ఎంత తేడా ఉన్నది . రాముడు సత్యం వైపుకు మొగ్గుతాడనీ , కృష్ణుడలా కాదనీ అంటారు . రాముడు ఏకప్రత్నీ వ్రతుడు . కృష్ణుడు కాదు . రెండ మూడు సందర్భాలు మినహాయించితే , రాముడు ధర్మయుద్ధం చేశాడు . కృష్ణుడు చేయలేదు . ఐనా , భక్తులకు తేడా కనిపించటం లేదంటే భక్తి ప్రభావమే కారణం . భక్తుల సంగతి అలా వుంచి , మహాభారతంలో కృష్ణుడిని విదేశీ పండితుల దృష్టిలో చూద్దాం . ఇందులో బ్రిటిషువారిని స్వీకరించటం లేదు . దేశాన్ని పరిపాలించిన సామ్రాజ్యవాదులుగా వారికి భారత వ్యతిరేకత , హిందూ వ్యతిరేకత ఉండవచ్చు . . డబ్ల్యు . హాప్ కిన్స్ భారతీయ శాస్ర్తాలను పరిశీలించిన అమెరికన్ పండితుడు . ( 1857 - 1932 ) . అతడు సంస్కృతం , పహ్లవి , గ్రీస్ , లాటిన్ భాషలను అధ్యయనం చేశాడు . హిందువుల కులం , నీతిపై రాశాడు . భాష , కవిత , నీతి దృష్ట్యా మహాభారతాన్ని విశ్లేషించారు . ఏల్ విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రొఫెసరుగా చాలా ఖ్యాతి పొందారు . కృష్ణుడు పవిత్రమైన మోసకారి అని స్పష్టంగా రాశాడు . ( The Great Epic of India ) గీత చివరలో ధృతరాఘ్ర్టనితో సంజయుడు చెప్పిన మాటలను బట్టి , కృష్ణుడి విశ్వరూపాన్ని చూచి ముగ్ధుడైనట్లు పేర్కొన్నారు . కురుక్షేత్ర యుద్ధం చివరిలో కృష్ణుడు మోసగాడని సంజయుడంటారు . 18 రోజుల్లో సంజయుడి అభిప్రాయం మారటానికి తగిన కారణం ఉండి ఉండాలి . సంజయుడి అభిప్రాయాన్నే హాప్ కిన్స్ గూడా సమర్ధించాడు . అర్జునుడికి రధసారధిగా ఉన్న కృష్ణుడు తాను పోరాటం లోకి దిగనని చెపుతూనే కురుపాండుల మధ్య వైరం పెంచాడు . కుయుక్తులనూ , విచక్షణ లేని ధోరణినీ కృష్ణుడు ప్రదర్శించాడు . ఆస్ర్టేలియా పండితుడు మోరిస్ వింటర్నిట్ట్ భాష , తత్త్వాలను , భారత శాస్ర్తాలనూ అధ్యయనం చేశారు . ఆక్స్ ఫర్డ్ లోఉన్నప్పుడు రుగ్వేదం ముద్రణకు మాక్స్ ముల్లర్కు సహాయపడ్డాడు . మాక్స్ ముల్ల ర్ తయారు చేసిన 49 ప్రాచ్యపవిత్ర గ్రంధాలకు పద సూచికలో తోడ్పడ్డారు . ప్రాగ్ లో భారతీయ శాస్ర్తాలను బోధించాడు . భారతీయ సాహిత్యం పై 16 వంద పేజీలు రాశాడు . 1937లో అతను చనిపోయినప్పుడు రవీంద్రనాథ్ టాగోర్ అతడి సత్యాన్వేషణకు జోహారులర్పిం చాడు . కృష్ణుడిపై వింటర్నిట్జ్ రాస్తూ కుట్రలన్నీ అతడి నుంచే వచ్చాయనీ , మోసాలకు ప్రోత్సాహకారి అనీ , పాండవుల ప్రవర్తనను సమర్ధిస్తూ పోయాడనీ అన్నారు . పాండవులకు కృష్ణుడు జిత్తులమారి స్నేహితుడుగా రాశాడు . ( Mauric Winternitz : A History of Indian Literature , Vol - I , Part - II , Calcutta ) . మాక్స్ వెబర్ ( 1864 - 1920 ) జర్మనీ సామాజిక శాస్ర్తజ్ఞుడు . ప్రపంచమతాలను సామాజిక శాస్ర్త దృష్టితో పరిశీలించటం అతని ప్రత్యేకత . భారతదేశంలో శాస్త్రీయ దృక్పధాన్ని సాగనివ్వకుండా మతం అడ్డుపడుతుందని రాశాడు . కృష్ణుడు మహాభారతంలో అతి ఘోరమైన నేరాలను తనవారితో చేయించాడనీ అన్నాడు . ( Max Weber : The Religion of India , New York , 1967 , Page : 189 ) . సుక్తాంతర్ కృష్ణుడిని బాగా అధ్యయనం చేసి రాశాడు . విరుద్ధాల పుట్ట . యుద్ధరంగంలో తాత్త్వికుడు . తన సైన్యాన్ని శత్రువులకు అప్పజెప్పాడు . సర్వశక్తివంతుడైన తాను యుద్ధారంభంలో ఆయుధాలు చేబట్టనని ప్రతినపూనాడు . నిష్పక్షపాతంగా ఉండవలసిన దేవుడు కౌరవ సంహారానికీ , పాండవ విజయానికీ , నీతిరీతి లేని రాజకీయవాదిగా రహస్యకుట్రలు పన్నాడు . యుద్ధరంగంలో నిలబడి అవతరా పురుషుడు కింది స్థాయి నీతిని భోదించాడు . జిత్తులమారిగా ప్రవర్తించాడు . ( V . S . Suktankar : On the Meaning of Mahabharata , 1957 , Bombay ) పరస్పరం విరుద్ధాలు అన్నపుడు అందులో వివేచనలూ , వాదనకూ చోటు లేదు . కృష్ణుడు విరుద్ధాల పుట్ట అనీ , చిక్కు సమస్యవంటి వాడనీ సుక్తాంకర్ అన్నాడు . జీవితం గూడా అలాంటిదేకదా అన్నాడు . మనిషి దేవుడుగానూ , దేవుడు మనిషిగానూ కృష్ణుడిలో చూచిన సుక్తాంకర్ రెండు దృక్పధాలనూ సమర్థించే ప్రయత్నం చేశారు . కృష్ణుడు చెప్పిందాన్ని బట్టి శత్రుగృహంలోకి తప్పుడు త్రోవలో , స్నేహిడింటిలోనికి సరైన మార్గంలో ప్రవేశించాలన్నాడు . ( సభాపర్వం ) . జరాసంధుడి కోటలోకి అలాగే కృష్ణుడు ప్రవేశించాడు . భీమార్జునులను వెంట బెట్టుకొని బ్రాహ్మణ వేషంలో లోనికి వెళ్ళాడు . బ్రాహ్మణులను సత్కరించటానికి వచ్చిన జరాసంధుడిని భీముడితో చంపించాడు . భీమ - జరాసంధుల 14 రోజుల మల్లయుద్ధం అబద్ధమని పిఠాపురం పెండ్యాల శాస్త్రి రాశాడు . ( Mahabharata Charitramu , 1933 Page 166 ) . కంసుని , శిశుపాలుని చంపించటంలో కూడా కృష్ణుడు అలాంటి ఎత్తుగడనే అవలంబించాడు . భీష్మ , ద్రోణ , కర్ణ , దుర్యోధనులను చంపించటంలో మోసపూరిత ఎత్తుగడలను సుక్తాంకర్ సహితం కాదనలేక పోయాడు . ఐతే , అందుకేవో కుంటిసాకులు చెప్పాడు . కౌరవులు కూడా అక్రమ మార్గావలంబన చేశారనీ , కాగా వారు తెలివిగా , లోపాయకారీగా చేశారనీ అన్నాడు . పాండవులు కొన్ని దోషాలు చేశారంటూనే సుక్తాంకర్ మాట తప్పించాడు . పాండవులతో పాటు కౌరవులు గూడా తప్పుచేశారని చెప్పిన సుక్తాంకర్ రెండు దోషాల వలన ఒక మంచి జరిగినట్లయింది . ఐతే ఉభయ పక్షాల మీద నెపం వేసిన సుక్తాంకర్ దోషులలో కృష్ణుని చేర్చకపోవటం గమనార్హం . మనోరమ జవహరి మహాభారతంలో అక్రమ చావుల్ని గురించి రాసింది . కృష్ణుడి సలహాతో పాండవులు పోరాట నియమాలను ఉల్లఘించారన్నారు . కృష్ణుడు తరచూ పరోక్ష సలహాలిస్తుండేవాడు . భీముడితొడలు విరగ్గొట్టమని అర్జునుడి ద్వారా చెప్పించాడు . కృష్ణుడి సోదరుడు బలరాముడు అక్రమ పోరాటం పట్ల ఆగ్రహించి భీముడిని చంపటానికి ఉద్యమిస్తాడు . బలరాముడు గ్రహించకుండా ఉండేటందుకే అర్జునుడి ద్వారా తన దుస్సలహాలు కృష్ణుడు అందచేస్తాడు . పైగా బలరాముడిని శాంతించమంటాడు . అక్రమ పోరాటాన్ని సమర్ధించి అలా అయితేనే దుర్యోధనుణ్ణి చంపగలుగుతామని యుధిష్టిరునితో చెపుతాడు . యుధిష్టిరుడు అక్రమ పోరాటం పట్ల మొసలి కన్నీరు కారుస్తూ భీముడు కింద పడిన దుర్యోధనుడి తల తన్నినందుకు ఆక్షేపిస్తాడు . ఐతే , కృష్ణుడి సలహాను పాటించి భూమిని జయించామంటాడు . ధర్మరాజు తనపట్ల సంతృప్తి వహించినా దేవతలు మాత్రం చనిపోతున్నధుర్యుధనుని పైన పూలవర్షం కురిపిస్తారు . ( Salya Parva ) మహాభారతాన్ని పరిష్కరించిన సుక్తాంకర్ సంఘటనలను ఎవరో చేర్చారంటూ వదిలేసాడు . అధ్యాయం తొమ్మిది రాజకీయ వేత్త కృష్ణుడు బంకిమ్ చంద్రచటర్జీ దేశభక్తుడు . బ్రిటిషు వారి హయాంలో ఉద్యోగిగా ఉన్నప్పటికీ జాతీయవాదిగా హిందూ అనుకూల ధోరణులు కనబరచాడు . మానవవాదిగా ప్రారంభించి మతవాదిగా మారాడు . దేశంలో నవలా ప్రక్రియకు ఆద్యుడు . మహాభారతంలో , కృష్ణుడిలో ప్రేరేపణలు అన్వేషించాడు . కృష్ణుడి దైవత్వంలో నమ్మకం చూపాడు . రాజ నీతిజ్ఞుడుగా కృష్ణుడిని గురించి రాశాడు . ఫ్రెంచి జిజ్ఞాసి కామ్టే ప్రభావంతో బంకించంద్ర కొనసాగాడు . దేశభవిష్యత్తుని దృష్టిలో పెట్టుకొని పునరుజ్జీవనం కోసం కృష్ణుడిని ఆదర్శంగా స్వీకరించాడు . ఆధునిక భారత సాహిత్యాన్నికి ఆధ్యుడైన బంకించంద్ర కృష్ణుడిని స్వీకరించటంలో పొరపాటు పడ్డాడు . పురాణాలూ , గాధల నుండి కృష్ణుడిని వేరు చేసి చూడటం సంభవంకాదు . మహాభారతంలో కృష్ణుడిని కూడా రాజనీతిజ్ఞుడుగా స్వీకరించటంలో చాలా లోపాలున్నాయి . అదీగాక , దేశాన్ని ముందుకు నడపాలంటే గతంలోనే దృష్టి పెడితే చాలు . కృష్ణుడు గతానికి మాత్రమే చిహ్నం . అతడి కాలం , ఆనాటి చారిత్రక శక్తులూ భిన్నమైనవి . రాముడి విషయమూ అంతే . బంకించంద్ర కృష్ణుడిని , గాంధీ రాముడినీ స్వీకరించారు . గాంధీ రామరాజ్యం అంటూ నిత్యం రామధున్ తో ప్రారంభించి ముగించేవాడు . తన రాముడు దశరధుని కుమారుడు కాడనీ , దైవం అనీ అనేవాడు . రామనామం అన్నిరోగాలనూ నయం చేస్తుందనేవాడు . గాంధీ , బంకించంద్ర స్వీకరించిన సంకేతాలు భారతదేశాన్ని బాధిస్తున్నాయి . బంకించంద్ర తన కృష్ణ చరిత్రలో లోకాతీత విషయాలను పక్కకు బెట్టాడు . పురాణాల్లో కృష్ణుడికి సంబంధించినవన్నీ కొట్టిపారేశాడు . జయదేవుడూ , విద్యాపతి స్వీకరించిన కృష్ణుడిని అతను ఆమోదించలేదు . మహాభారతంలో కృష్ణుడిని సహితం బంకించంద్ర వాస్తవమని అంగీకరించలేదు . నరకుడితో యుద్ధం , తదనంతరం స్వీకరించిన అనేకమంది కన్యల విషయం మిధ్యఅన్నాడు . కృష్ణుడి భార్యలు 22 మంది మాత్రమేనని అన్నాడు . కృష్ణుడి భార్యలు 10 మందినే ప్రస్తావించాడు . సత్యభామను సత్యగానూ , జాంబవతిని రోహిణిగానూ చూపాడు . అష్టమహిషీలలో 5 గురిని గురించి తెలియదు గనుక అవి తొలగించాలన్నారు . ఎలుగుబంటి కుమార్తె జాంబవతిని , కృష్ణుడు పెళ్ళాడాడని అనటం అర్థంలేని దన్నాడు . ఇక మిగిలింది ఇద్దరే భార్యలు . సత్యభామను కాదనలేకపోయినా ఆమెను కూడా విస్మరించి కేవలం రుక్మిణి మాత్రమే అసలు భార్యగా పేర్కొనాలన్నాడు . మొత్తం మీద కృష్ణుడిని ఏకపత్నీ వ్రతునిగా చేశాడు . బంకించంద్రుడు కృష్ణుడిలో రాజకీయవేత్తను చూచాడు . దేశ ఐక్యత సాధించేవాడిగా పేర్కొన్నాడు . మజుందార్ కృష్ణచరిత్రపై నిశిత పరిశీలన చేశాడు . అందులో కృష్ణుడు నాయకుడు కాదనీ , బంకించంద్ర హేతుపద్దతి మాత్రమే కనిపిస్తుందనీ అన్నాడు ( Majundar : Krishna in History and Legend ) బంకించంద్రను మించిపోయి కృష్ణుడిని గొప్పరాజనీతిజ్ఞుడుగా చూపటానికి కె . యం . మున్షీ ప్రయత్నించాడు . దేశాన్ని ఐక్య పరచటానికి యుధిష్టిరుని ఆధిపత్యాన్నీ గొప్పజాతి రూపొందించటానికి కృష్ణుడు ప్రయత్నించాడన్నాడు . ఆనాడు భారతదేశంలో బీహారు ప్రాంతంలో వింధ్యకు దక్షిణాన ఉన్న ప్రాంతం అపవిత్రంగా భావించాడు . అలాంటి దేశాన్ని ఐక్య పరచటానికి కృష్ణుడు ప్రయత్నించాడనటం అర్థం లేదు . బుద్ధుని జీవిత కాలంలో 16 మహాజన పదాలుండేవి . క్రీ . పూ . 320 నాటికి మౌర్య సామ్రాజ్యం ఏర్పడింది . ఆటవిక పాలకుల స్థానే రాజరికం వచ్చింది . ( Niharranjan Ray : Mahabharatha , K . M . Munshi , Krishna Vatara , the Magic Flute ) . మౌర్య సామ్రాజ్యనికి పూర్వం పురాణాలలో చిత్రించిన దిగ్విజయాలన్నీ చరిత్ర కాదు . అవి గాధలూ , కట్టుకథలు మాత్రమే . ( D . C . Sirkar : Mahabharatha , Myth and Reality ) దేశంలో ఐక్యత మాట అలా ఉంచి కృష్ణుడు తన యాదవులనే ఐక్యపరచలేకపోయారు . ద్వారకలో యాదవులెందరు . మజుందార్ రాస్తూ ద్వారకలో యాదవులు 3 కోట్ల నిమత్స్య , అగ్ని పురాణాలు చెప్పాయన్నాడు . స్కంధ పురాణాంలో వీరి సంఖ్య 56 కోట్లుగా ఉన్నది . కృష్ణుడికి 9 లక్షల స్వర్ణ మందిరాలున్నాయి . భాగవతం ప్రకారం యాదవుల సంఖ్య లెక్కింపరానిది . యాదవకుమారులలో ఉపాధ్యాయులే 3 కోట్లపైగా ఉన్నారు . బహుశ స్వర్గం నుండి వీరికి ఆహారం అంది ఉండవచ్చునని మజుందార్ వ్యాఖ్యానించాడు . యాదవులు మధుర , విదర్భ , అవంతి , మహిష్మతిలలో కూడా ఉన్నారు . కృష్ణుడి నాయకత్వాన్ని వారంగీరించలేదు . కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో అత్యధిక యాదవులు కౌరవుల పక్షాన ఉన్నట్లు పుసల్కర్ రాశాడు . ( A . D . Pusalkar , The History and Culture of Indian People , London 1957 ) భోజులూ , అంధకులూ , వృషిణులు , యాదవులకు భిన్నమైన జాతి , ద్వారకలోని యాదవులలో పాండవులకు సంబంధించింది కృష్ణుడు మాత్రమే . మిగిలిన వారు కౌరవులతో ఉన్నారు . కృష్ణుడి కేంద్రం సంఘముఖ్యం . శాంతిపర్వంలో ప్రస్తావన ఉన్నది . తనను అర్థ భోక్తగానూ , కృష్ణుడు చెప్పుకున్నాడు . రెండవ సంఘముఖ్యుడు బలరాముడు కావచ్చు . అతడు తటస్తుడు . కృష్ణుడి కుమారులు ప్రద్యుమ్మ , సాంబు కూడా తటస్తులే . యాదవులను ఐక్యపరచలేని కృష్ణుడు దేశమంతటినీ ఐక్యపరుస్తారనుకోవటం అర్థం లేనిది . కృష్ణుడిని దూరదృష్టిగల రాజనీతిజ్ఞుడిగా భావించటం ఇంగిత జ్ఞానాన్ని కోల్పోయి చెప్పటమే చేరా . వచన కవులకు ఎంత సాహిత్య పరిజ్ఞానం అవసరం అనేది ఎవరూ నిర్ణయించలేరు . వచన కవులకే కాదు , కవులకైనా సరే . మాటకొస్తే ఎవరికైనా సరే . వంశీ ; ముందు " గొరికించుకోవడం " గురించి . అవును పదం అక్కడ సరిపోలేదు . కానీ , " తలనీలాలు " కూడా మొదట ఆలోచించాను . వెంట్రుకలివ్వడం కూడా ఆలోచించాను . అది అర్పణ . అందులో భక్తి భావం వుంది . కానీ , వొక కాన్సర్ రోగి " షేవింగ్ " లో అలాంటి భక్తి భావన వుండదేమో ! ఇప్పటికీ , పదానికి ప్రత్యామ్నాయం కోసం వెతుకుతూనే వున్నా . ఇక " ప్రెజెంటేషన్ " విషయంలో కూడా మీతో నాకు తేడాలేమీ రావడానికి వీలు లేదు , నేను " ప్రెజెంటేషన్ " వాదిని కవిత్వంలో , వచనంలో కూడా ! రాసింది భిన్న కోణాల నించి వొకటికి పది సార్లు నాకే ప్రజెంట్ చేసుకుంటా . కవిత విషయంలో కూడా చేశా . అయిననూ , కవిత్వ అనువాదాలు ఎంతకీ తృప్తినివ్వవు . మీ ఇంకో ప్రశ్నకి బాకీ వున్నా . త్వరలో బాకీ తీర్చుకుంటా . కాస్త మందగమనం నాది . ఆలస్యానికీ మన్నిస్తూ వుండండి . . . కశ్యప్ గారు : అడగంగానే పుల్లైస్ కొనిచ్చిన వీరిని ముందుగా ప్రస్తావిస్తే ఏదో స్వార్దం అనుకుంటారని తలుస్తూ . . తటపటాయిస్తూ . . ఏది ఏమైనా వీరిని మర్చి పోకూడదని ఇక్కడ . ఎంత చలాకీగా పాలు పంచు కున్నారంటే , వీరిని చూస్తే దీపావళి సీమటపాసు కాయ గుర్తుకు వస్తుంది పోతే ఓట్లు వేసి గెలిపించుకుంటే వారు నిజంగా ప్రజల కోసం పనిచేస్తున్నారా ? అసలు ప్రజా ప్రతినిధులు నిజంగా ప్రజాభిమానంతో గెలుస్తున్నవారెందరు ? డబ్బులివ్వకుండా , తాగబోయకుండా , కులాల వారీగా ప్రభావితం చేయకుండా , రిగ్గింగ్ చేయకుండా ఒక్క ప్రజాప్రతినిధి ఐనా గెలుస్తాడంటారా ? గెలిచిన వాడెవడైనా ఎన్నికల్లొ ఖర్చు చేసినదానికి అనేక రెట్లు సంపాదించకుండా ఉంటున్నారా ? రాజకీయ పదవి అనేది ఈరోజుల్లో అక్రమ సంపాదనకు దగ్గరి మార్గం అందుకే పోటీ చేస్తున్నారు . గెలవడానికి ఏదైనా ఛేయడానికి సిద్ధపడుతున్నారు . నేపధ్యంలో ప్రజా ప్రతినిధులని తమవారుగా సొంతం చేసుకోగల పరిస్ధితి ఇప్పుడు లేదు . గెలిచినవారు కేవలం పెట్టుబడిదారులు , భూస్వాముల కోసమే పని చేస్తున్నపుడు వారిక ప్రజల ప్రతినిధులుగా మిగలరు . ప్రజల్లో ఉన్న అనేక బలహీనతలు , వెనుకబాటుతనం , నిరక్షరాస్యత , కుల భావనలు ఇవన్నీ వారికి ఉపయోగపడుతున్నాయి తప్ప ప్రజలకు నష్టకరంగానే ఉన్నాయి . కిసీ భీ కీమత్ పర్ రుక్తే నహీ హం కిసీ భీ హాలాత్ పర్ ఝుక్తే నహీ హం ఎవ్వరూ మాట్లాడ లేదు . పాల్ వైపు చూసింది . అతడు పలక లేదు . ముఖం పక్కకు తిప్పివేశాడు . బెన్నెట్ వంక చూసింది . ఆయన తల ఊగించాడు . గోపాలకృష్ణను దమయంతికిచ్చి పెళ్ళిచేయడం జరుగుతుందనీ , ఇష్టం లేకపోతే వెళ్ళిపో వచ్చుననీ కుంటుంబ సభ్యులంతా జయంతికి చెబుతారు . దానితో తన ఫ్రెండ్ ఉషారాణి ఉంటున్న అద్దెగదిలోకొచ్చి కొన్నాళ్ళు ఉంటానని , జరిగినదంతా వివరిస్తుంది . వివరిస్తూనే కొన్నాళ్ళే కాదు ఇష్టమైతే తనతో పాటు అద్దె చెల్లిస్తూ , పనులు పంచుకొని చేసుకొంటూ ఉండవచ్చని ఆమె చెబుతుంది . ఒప్పందం బాగుందని అలాగే కొనసాగుతుండగా , ఉషారాణికి వివాహమై వెళ్ళిపోతుంది . జయంతి ఒంటరిగా మిగిలిపోతుంది . జీవితం నిస్సారంగా మారిపొతుంది . ఒకసారి జయంతికి తీవ్రంగా జ్వరం వస్తుంది . ఆఫీసుకి కూడా వెళ్ళలేక , మూసిన తలుపులు కూడా తెరవలేని పరిస్థితుల్లో గోపాలకృష్ణ , వాళ్ళ కుంటుంబం వాళ్ళే ఆమెను తీసికెళ్ళవలసి వస్తుంది . అబ్బో , గతవారం చాలా బిజీ ఐపోయింది . బాహ్య ప్రపంచం అంటే ఏవిటో మరిచిపోయేంత బిజీ , చాలా రోజుల . . కాదు , చాలా ఏళ్ళ తరవాత పోయినవారం అనుభవానికి వచ్చింది . అక్కడీకీ , సందు దొరికినప్పుడల్లా మూణ్ణాలుగు బ్లాగులు చదివి ఒకట్రెండు వ్యాఖ్యలు రాస్తూ వచ్చా . కానీ నా టపాలు రాసుకునేందుకు మాత్రం తీరిక చిక్కలేదు . వేసవి ముగియవస్తున్నదేమో , నాపని మూడు వారాంతాలూ , ఆరు అరంగేట్రాలుగా ఉన్నది . సోమయాజులుగారని పెద్దవారు , చాలా కాలంగా ఇక్కడ కాపురముంటున్నవారు , నాకు మా దేవాలయంలో పరిచయం . విజయవాడ వాణ్ణనో , ఎందుకనో ఆయనకి నేనంటే మంచి అభిమానం . వారి మనుమరాలు చిరంజీవి శిరీష కూచిపూడి రంగప్రవేశం జరుగుతుంటే పిలిచారు పోయిన వారం . గురువు సంధ్యశ్రీ ఆత్మకూరి గారు నా స్నేహితులు కాబట్టి ఆవిడ కూడా పిలిచారనుకోండి . బాగా జరిగింది . ముఖద్వారం దగ్గర అలంకరణ దగ్గరినించీ , ఆడిటోరియంలో రంగాలంకరణ వరకూ ప్రత్యేక శ్రద్ధతో చేసినట్టు స్పష్టంగా తెలిసింది . కూచిపూడి గురించి , అందులో సోలో ప్రదర్శన గురించి నాకు బొత్తిగా ఏమీ తెలియదు , గనుక నేను శిరీష నాట్యాన్ని విశ్లేషించే సాహసం చెయ్యను . అంశాల ఎంపిక పాతకొత్తల మేలుకలయికగా ఉంది . సంధ్యగారి గురువు వెంపటి చిన్నసత్యంగారి ఆధ్వర్యంలో సమకూరిన రుక్మిణీ కళ్యాణం నాటకం నించి రుక్మిణి ప్రవేశ దర్వుని అభినయింప చేశారు . భుజంగరాయ శర్మగారి కవిత్వం . . సంగీతం కూర్చింది బహుశా పట్రాయని సంగీతరావుగారై ఉండొచ్చు . అంశం నన్ను బాగా ఆకట్టుకుంది . " ముద్ద గట్టిన వెన్నెలమ్మా , ముద్దు బాలమ్మా , అచ్చపు ముద్దరాలమ్మా " అనే వరుసని పదిసార్లు విశదపరిచి అభినయించడం చాలా బాగా నప్పింది . చివర్లో కుటుంబసభ్యులందరూ విడివిడిగా ధన్యవాదాలు చెప్పబట్టి ఆహూతుల సహనానికి కొంచెం పరీక్ష పెట్టారు కానీ మిగతా అంతా చాలా బాగుంది . కొన్నాళ్ళుగా నా జీవితంలో ఏర్పడిన సంగీతలేమిని గురించి కొంచెం తీవ్రంగా ఆలోచించి సవరణచర్యలు చేపట్టానని తెలియజెయ్యడానికి సంతోషిస్తున్నాను . ఎప్పటిదో పాత వాక్మేన్ కేసెట్ ప్లేయరు ఇంకా బానే పని చేస్తోంది . దాన్నీ , నా బోషాణంలోంచి ఒక పది రసవత్తరమైన కచేరీల కేసెట్లనీ సతతం అందుబాటులో ఉంచుకుంటూ , చెవులకి బిరడాలు తీసినట్టు మళ్ళీ సంగీతం వింటున్నా . ఇవ్వాళ్ళ పొద్దున ఆరు మైళ్ళ నడకలో వోలేటి వేంకటేశ్వర్లుగారి కచేరీ ఒకటి విన్నా . బేగడలో రాగం తానం పల్లవి . బేగడ మీగడ అంటారు . . అంటే అంత మధురం అన్న మాట . రాగాన్ని కొంచెం శోధించాలని బుద్ధి పుట్టింది . చేస్తా త్వరలో . ఇంటొ ఉన్న బుల్లి బుల్లి వినాయకుళ్ళందర్నీ కొలువు తీర్చి , నా చేతుల్తో చేసిన వినాయకుణ్ణి మధ్యలో ప్రతిష్ఠించి , నమక చమకసహితంగా అభిషేకంతోపాటు వరసిద్ధి వినాయకుణ్ణి పూజచేసుకుని సాయంత్రం ధన్యుణ్ణయ్యాను . పసుపు ముద్దతో చేసిన మా వినాయకుడు ఎంత ముద్దుగా ఉన్నాడో . పోయినేడాది మా యింటి పెరట్లోని బంకమన్నుతో చేశా వినాయకుణ్ణి . ఇలా ఏడాదికో పదార్ధంతో చేసుకుంటు ఉంటే బానే ఉంటుంది , సరదాగా . బ్లాగు చదివినవారందరూ సిద్ధివినాయక అనుగ్రహ పాత్రులై వినాయకవ్రతకల్ప ఫలం పొంది , నీలాపనిందలకు గురికాక , ఇష్టకామ్యార్ధసిద్ధులు కాగలరు ! నా తెలుగు కష్టాలు ఎన్నని చెప్పను . ఎవరికని చెప్పను నాకు మధ్య తెలుగు కష్టాలు నెత్తి మీదకు వచ్చి పడ్డాయి . ఎవరికి చెప్పుకోవాలో , తెలీక ఇలా బ్లాగ్‌లో రాసేస్తున్నా . తెలుగు కష్టాలేంటబ్బా అని ఆశ్చర్యపోతున్నారా ? ఉంటాయండి . ఉంటాయి . బోల్డు రకాల కష్టాలు , అందులో తెలుగు కష్టం ఒకటీ . పడిన వాళ్ళకు తెలుస్తుంది బాధ . Continue reading వేమన చాలాకాలం వరకు మరుగున పడి వున్న కవి ! యోగి ! ఆధునిక కాలంలో మన రాష్ట్రానికి ఉద్యోగులుగా వచ్చిన బ్రిటిషు అధికారుల ప్రయత్నం వల్లనే వేమన అందరి దృష్టిలోకి వచ్చాడు . లేకపోతే అంతవరకు ప్రజాసామాన్యం నోళ్ళలోనే కవి పద్యాలు ప్రచారంలో ఉండి నిలిచి ఉన్నాయి . అందుచేత వేమనను అచ్చమైన ప్రజాకవి అని చెప్పవచ్చును . అంతేకాక సామాన్య ప్రజల్లో తిరుగుతూ సామాన్య జనుల భాషలో వాళ్ళకు అర్థమయ్యే రీతిలో వాళ్ళ కోసం చెప్పిన కవి కాబట్టి వేమన ప్రజాకవి ! వేమన పద్యాలను మొట్టమొదట క్రీ . . 1731లో ఫ్రెంచ్ ఫాదర్ లెగాక్ 368 వరకు సేకరించాడు . వాటిని ప్యారిస్ లైబ్రరీలో భద్రపరిచాడు . తర్వాత అబెదుబాయ్ అనే క్రైస్తవ మిషినరీ , ' భారతీయుల ఆచారాలు - సంప్రదాయాలు ' పుస్తకాన్ని ఇంగ్లీషులో వ్రాస్తే దానికి జి . యు . పోప్ అనే మిషినరీ ఫాదర్ ముందుమాట వ్రాశాడు . పోప్ తమిళభాషకు చాలా సేవ చేసిన వ్యక్తి . తిరువళ్ళువరు పద్యాలను వెలికితీసి కృషి చేసినవాడు . పోప్ తన ముందు మాటలో వేమన పద్యాల నడకను , భాషలోని తీయదనాన్ని మెచ్చుకున్నాడు . తర్వాత మేజర్ మ్యాక్‌డొనాల్డ్ , డేవిడ్ బార్నెట్ , గోవర్ , హెన్రీ బవర్ , జె . డి . బి . గ్రిబిల్ , గ్రియర్సన్ వంటి పాశ్చాత్యులు వేమనను గురించి నూతన విషయాలను సేకరిస్తూ వ్యాసాలు వ్రాశారు . మన శాసనపాఠాల్ని జాగ్రత్తగా చదివితే వాటిల్లో ఎక్కడో ఒక మూల తప్పనిసరిగా ఇలాంటి గద్య ( paragraph ) ఒకటి దర్శనమిస్తుంది . ఇవి తప్పులు చేసేవాళ్ళ సౌలభ్యార్థం ఉద్దేశపూర్వకంగా చొప్పించిన సేఫ్టీవాల్వులేమోనని మనం అనుమానించడానికి అవకాశం లేదు . ఎందుకంటే ఖచ్చితంగా అవి అవే ! మన చట్టాలన్నీ ( రాజ్యాంగంతో సహా ) ఇలాంటి రహస్యమార్గాలతోను , కొన్ని వర్గాల కోసం ఉద్దేశించిన ప్రత్యేకమైన Emergency Exit లతోను నిండిపోయాయి . మినహాయింపులు మన ఉమ్మడి న్యాయబుద్ధి ( collective sense of justice ) నీ సమానత్వ సూత్రాన్నీ పరిహాస భాజనంగా మార్చాయి . నిజానికి దేశంలో సమైక్యమూ , సమానత్వమూ , న్యాయమూ అనేవి ఎవరికీ అవసరం లేదు . తన కులమూ , అందులో భాగంగా తానూ బావుంటే చాలు . అదే సమైక్యం . తన కులానికి కొన్ని చట్టబద్ధమైన ప్రత్యేకింపులు ( reservations ) ఉంటే చాలు . అదే సమానత్వం . అదే న్యాయం . సంకుచితత్వానికి సామాజిక న్యాయం అని పేరు కూడా పెట్టారు . న్యాయమంటూ ఉంటే అది ఇలా మనిషికో రకంగా , కులానికో రకంగా ఉండదు . కుటుంబన్యాయం , సామాజిక న్యాయం రాజకీయన్యాయం , మతన్యాయం అంటూ ఇన్ని రకాల న్యాయాలు లేవు . ఒకవేళ ఉంటే అది న్యాయమే కాదు . కాని విషయం ఈరోజు ఇక్కడ ఎవరికీ అవసరం లేదు . ప్రపంచచరిత్రలో ఇప్పటి దాకా జఱిగిందేమిటంటే - ఒకఱి కోసం ఉద్దేశించిన సౌలభ్యాల్ని ఇంకొకఱు వాడుకోవడం . " చీమలు పెట్టిన పుట్టలు పాముల కిఱవైన యట్లు " . మన మీటకాలు ( keyboards ) నిజానికి గ్రుడ్డివారి కోసం ఉద్దేశించినవి . కాని వాటిని వాడేవాళ్ళంతా కళ్ళున్నవాళ్ళే . అలాగే సంసార బాధితుల కోసమూ విధుర వితంతువుల కోసమూ ఏర్పఱచిన విడాకుల్నీ , మాఱుమనువు వెసులుబాటునీ చాలావరకూ బాధలేమీ లేనివాళ్ళే ఎడాపెడా వాడేసుకోవడాన్ని మనం గమనిస్తున్నాం . అలాగే వ్యవసాయరంగంలో బడుగుల కోసం ఉద్దేశించిన ఆదాయంపన్ను మినహాయింపుని కూడా పిడుగుల్లాంటివాళ్ళే వాడుకోవడం జఱిగింది . అలా వాడుకోబడుతుందని మినహాయింపు ఇచ్చినవాళ్ళకు తెలియదా ? అంటే , ఎందుకు తెలియదు ? భేషుగ్గా తెలుసు . స్వప్రయోజనాల రీత్యా చాలా దూరదృష్టితో చేసిన పని ఇది . ఇందులో ఉన్న కరటక నీతి ఇది - 1 . మనం ( మినహాయింపు ఇచ్చిన పెద్దమనుషులు ) సమీప భవిష్యత్తులో ఆర్థిక అద్భుతాలేమీ సాధించబోవడం లేదు . కాని లోగా మనకు వోట్లూ సీట్లూ కావాలి . 2 . వోట్లూ , సీట్లూ మనకే శాశ్వతంగా దఖలైపోవాలి . ఎట్టి పరిస్థితుల్లోను రెండోవాడికి అవకాశం ఉండకూడదు . అంటే మనకొక శాశ్వత వోట్‌బ్యాంక్ ఏర్పడాలి . అందఱికీ మేలు చేస్తామంటే అది ఏర్పడదు . కమ్యూనిస్టులు ఏదైతే చేస్తామంటున్నారో అది మనమే చేసేసి అధికారంలో సుస్థిరంగా పాతుకుపోవాలి . 3 . మెజారిటీ అంటే అధిక జనాభా . మన జనాభాలో ఎక్కువమంది రైతులు . మనమూ రైతులమే . కాబట్టి వారికి పనికొచ్చేదేమైనా చేస్తే చాలు . మిగతా దేశమంతా దిబ్బలో కొట్టుకుపోయినా ఫర్వాలేదు . 4 . రైతు సమస్యల మీద గతంలో బ్రిటీషువారి మీద ఉద్యమించి అప్పటి ప్రొవిన్షియల్ ప్రభుత్వాల్లో స్థానం సంపాదించాం . సమస్యల్లో ముఖ్యమైనది పంటల మీద అధిక పన్ను . కాబట్టి ఇప్పుడు కూడా అదే మంత్రం పఠిద్దాం . 5 . పన్ను తగ్గిద్దామా ? వద్దు . అలా చేస్తే మనకంటే ఇంకా తగ్గిస్తామనేవాళ్ళు మనకు పోటీవస్తారు . అసలు ఏకమొత్తంగా పన్నే ఎత్తేద్దాం . అప్పుడు రైతాంగంలో మన ప్రభంజనానికి తిరుగుండదు . 6 . పనిలో పనిగా మనకూ పన్నుండదు . మన నల్లడబ్బంతా రాజమార్గంలో తెల్లబఱచుకోవడానికి ఇది లెస్సగా ఉపకరిస్తుంది . తద్ద్వారా మనకు ఎన్నికల్లో తోడ్పడే జమీందార్లూ , భూస్వాములూ కూడా మనకే శాశ్వతంగా జై కొడతారు . రకంగా వ్యవసాయం మీద పన్ను లేకపోవడం అనే ఆర్థిక రుగ్మత స్వాతంత్ర్యానంతరం వచ్చిపడ్డదే తప్ప భారతదేశ చరిత్రలో కొన్ని వేల సంవత్సరాలుగా వ్యవసాయం మీద పన్ను ఉంటూనే వచ్చింది . రాజులు బలి - షడ్‌భాగమనే పేరుతో పంటలో ఆఱో వంతుని రైతుల నుంచి వసూలు చేసేవారు . బ్రిటీషువారి పాలనలో పన్ను శాతం అమానుషమైన స్థాయి ( 40 - 60 శాతం ) కి పెఱిగిపోవడాన్ని కాంగ్రెస్‌పార్టీ స్వాతంత్ర్య పోరాటకాలంలోను , తరువాతా కూడా పైన చెప్పిన విధంగా తన కనుకూలంగా మలచుకుంది . కాని వ్యవసాయం మీద ఎంతో కొంత పన్నువెయ్యకుండా మనం గ్రామాల్ని అభివృద్ధి చెయ్యలేము . కాబట్టి గ్రామీణ యువకులు ఉగ్రవాదులు కాకుండా నిరోధించనూ లేము . రైతులక్కూడా సహాయమూ చెయ్యలేము . ప్రీమియమ్ చెల్లించకుండా బీమా ప్రయోజనాన్ని అందించగలమా ? ఇప్పుడు రైతుల పేరు చెబితేనే బ్యాంకుల గుండెల్లో రైళ్ళు పరిగెడుతున్నాయి - వసూలు కాని వేలాదికోట్ల అప్పులు గుర్తొచ్చి . దానికి తోడు శాసనసభ ఎన్నికలు ముంచుకొస్తూండడంతో శేఖర్‌దాదా రైతుల అప్పులు మాఫీచెయ్యాలంటూ పాతపల్లవి ఎత్తుకున్నాడు . ఎంతకాలమిలా అప్పులు మాఫీ చేస్తారు ? ఎంతకాలమిలా రైతుల్ని దేశానికి గుదిబండలుగా మారుస్తారు ? ఎంతకాలమిలా రైతుల్ని దేశపు ఆర్థిక వనర్ల పాలిట దోపిడీదార్లుగా రూపొందిస్తారు ? వ్యావసాయిక ఆదాయం మీద పన్ను సరికొత్త ప్రతిపాదన కాదు . గతంలో బలరామ్ జాఖడ్ అనే లోక్‌సభ స్పీకరు విషయమై పదే పదే ప్రస్తావించి స్పందన లేకపోవడంతో ఊరుకున్నాడు . మన నాయకుల స్వార్థమూ , రైతుల అజ్ఞానమూ పట్టణ ప్రజల ఉదాసీనత్వమూ , ఆర్థికవేత్తల మూర్ఖత్వమూ , ఎఱ్ఱజెండాల ప్రచారమూ - వెఱసి సంక్షోభానికి కారణం . రోజు ఇలాంటి ప్రతిపాదనలు చేసేవాళ్ళు రైతుల పాలిట శత్రువులుగా చూడబడతారు . కాని పట్టణ ప్రజల శాతం పెఱిగే కొద్దీ భూమి విలువ అధికమయ్యే కొద్దీ ప్రభుత్వానికి రాజస్వపు ( revenue ) అవసరాలు హెచ్చేకొద్దీ దీని అవసరాన్ని తప్పకుండా అందఱూ అర్థం చేసుకుంటారు . అది 20ఏళ్ళకు కావచ్చు . 40ఏళ్ళకూ కావచ్చు . అయితే వినాయకుడి బొడ్డులో తేలుందనీ , అది కుట్టడం మూలానే మనకు నొప్పిగా ఉందనే నగ్నసత్యాన్ని ఎవఱో ఒకఱు బయటపడి వెల్లడించక తప్పదు . పేరులో ఏముంది ? చేసే పనుల్లో గానీ . . . . అని అనుకోటానికీ , వినుకోటానికే , చెప్పుకోటానికీ బాగానే ఉంటుంది గానీ , సరిగా కుదరని పేర్లతో వచ్చే కష్టాలు చాలానే ఉన్నాయి . వెర్రి వేయి రకాలు అని మధ్యన ఆంధ్రదేశంలో ఎవడూ పెట్టుకోని , ఇంతకు ముందెన్నడూ వాడని పేర్లు , ముద్దు పేర్లు పెట్టుకునే పిచ్చిలో పడి జనాలు ప్రాంత , రాష్ట్ర , దేశ హద్దుల్ని దాటి పేర్లు పట్టుకొచ్చి పసిపిల్లల మొహాన పేర్లు రుద్దుతున్నారు . కొన్నాళ్ళ క్రితం ఫంక్షన్ కోసం మా ఫ్రెండ్స్ ఇంటికెళ్తే కొన్ని ముద్దు పేర్లు విని షాకయ్యా . పప్పి నానీ కొండ నాచు ( ఇది నిజం , మీరు నమ్మితీరాలి ) లల్లి మన ఆంధ్రదేశ ప్రజల్లో భక్తి మోతాదు ఎక్కువైనప్పుడు మొట్టమొదటగా వాళ్ళ భక్తి చాటుకోటానికి తేలికగా దొరికేవి దేవుడి పేర్లే . కొందరు దేవుడి పేర్లు మనుష్యులకి పెట్టుకుంటే మరికొందరు షాపులకి పెట్టుకుంటారు . మనుష్యులకి దేవుడి పేర్లు పెడితే కనీసం పిలిచే వాళ్ళకి పిలుపు వల్లైనా పుణ్యమైనా వస్తుందని కొందరు అంటారు . పిలిచే వాళ్ళకి పుణ్యమే గానీ , గొప్ప పేర్లుండీ అలా పిలిపించుకునే అర్హత కూడా ఉండాలి కదా . ఉదాహరణకి , సూరీడు అన్న వ్యక్తి తన చేసుకున్న " పుణ్యాల " ఫలంగా సూర్యుడి కాంతి కూడా సోకకుండా చీకటి జైల్లో పడున్నాడనుకోండి , అతణ్ణి ఇంకా సూరీడు అని పిలిస్తే ఏం బాగుంటుంది ? కాకపోతే సూర్యగ్రహణాలు పట్టిన రోజున ఎంచక్కా పిలవచ్చు . అలాగే శ్రీరామ్ అన్న మనిషి ఇద్దరు పెళ్ళాల్ని ఏలుతుంటే శ్రీరామా అని పిలిస్తే అదోలా ఉంటుంది కదా ? రెండో పెళ్ళికి ముందే పేరు శ్రీకృష్ణ అని మార్చుకుని పెళ్ళేదో చేసుకుంటే ఆయనతో పాటు పేరు పిలిచే మనకీ సుఖం . . కొన్ని కొన్ని పేర్లు చదువుకుని హైదరాబాదులో తెగ నవ్వుకునే వాళ్ళం . ముఖ్యంగా మన ఆంధ్రాలో భక్తి మోతాదు ఎక్కువైన కొన్ని షాపుల పేర్లు ఇలా ఉండేవి / ఉన్నాయి . తిరుమల వైన్స్ : తిరుమల వంటి గొప్ప తీర్థాన్ని తీసుకెళ్ళి మరో రకం " తీర్థం " లో కలిపాడు ఒకాయన . తీర్థాల షాపుని కేవలం తీర్థంతోనే సరిపెడతాడా . . . పక్కనే తిరుపతి చికెన్ సెంటర్ అని పెట్టిగానీ ఊరుకోరు . అప్పటికి గానీ యాత్రీకుల జన్మని ధన్యం చేసినట్లు కాదనుకుంటా . జై హనుమాన్ మ్యారేజ్ సెంటర్ : అజన్మ బ్రహ్మచారి , పవనపుత్రుడు పాపం ఎక్కడో హిమాలయాల్లో రామనామం జపించుకుంటూ ఉంటే , ఆయన్ని తీసుకొచ్చి పెళ్ళి సంబంధాల మ్యారేజ్ సెంటర్లో కూర్చోబెట్టాడొక పెద్దమనిషి . ఎంత దేవుడైనా పెళ్ళిళ్ళ విషయంలో ఆయన ఏం చెయ్యగలడు ? హనుమంతుడి పేరు పెట్టినా వ్యాపారం నడవట్లేదు అంటే హనుమంతుడు మాత్రం ఏం చేస్తాడు ? భక్తితో పాటు కాస్త లౌక్యం మంచిది . సత్యహరిశ్చంద్ర శ్మశాన వాటిక : ఇది మరీ దారుణం . హరిశ్చంద్రుడి అసలు గుణగణాలు పక్కనపెట్టి ఆయనేదో పార్ట్ టైమ్ ఉద్యోగంగా కొన్ని రోజులు చేసిన పనిని ఆసరాగా చేసుకుని శ్మశాన వాటికకి ఆయన్ని అంకితం చేసెయ్యటమే . కాబట్టి మిత్రులారా , పార్ట్ టైమ్ ఉద్యోగాలయినా సరే కాస్త జాగ్రత్తగా సెలక్ట్ చేసుకుని చెయ్యాలి . గణేశ్ జిమ్ : జిమ్ పేరు గణేశుడి పేరు పెడితే ఎలా బాసూ ? గణేశుడేమో లంబోదరుడు , పర్సనాలిటీ విషయంలో జిమ్ముకి ఎక్కడా సరిపడదు . జిమ్ ఓనర్ ఉద్ధేశ్యం ఏమిటో ? ఠాగూర్ హేర్ సెలోన్ : రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ గారికి మా ఇంటి దగ్గరి హెయిర్ కటింగ్ సెలోనుకి సంబంధం ఏమిటో అర్ధం గాక జుట్టు పీక్కున్నా . లోపలికెళ్ళి పీక్కున్న జుట్టు గీకించుకున్నాక తెలిసింది . ఠాగూర్ గారు మన ఆంధ్ర ఠాగోర్ , అదే " చిరు " ఠాగోర్ . ఇప్పుడు చిరంజీవి గారొచ్చి చెప్తే తప్ప వీడు పేరు మార్చే అవకాశం లేదు . కానీ మధ్యే చూసిన కొన్ని బిజినెస్ పేర్ల తర్వాత పై వాళ్ళే నయం అనిపించారు . నా నోట్లోంచి మాటలు బయటకు రావటం లేదు . ఇంకొంచెం గట్టిగా మాట్లాడాలని ప్రయత్నిస్తే కళ్ళవెంట నీళ్ళొచ్చేలా వున్నై . ఇది మన వూరు కదు . మన దేశం అంతకన్నా కాదు . ఇలాంటి చోట ఇలా జరగడమేమిటి ? " వంటా , అదేంటి , ఏదైనా వస్తువా " అడిగాడతను నవ్వుతూ . అతనకి నవ్వటమంటే ఇష్టం లా ఉంది . వెంక మంచిదానివే నువ్వు రాకుండా ఎలాగ ? గట్టిగా మాటాడ్డానికి నువ్వూ విమలా రావల్సిందే . రాతలకే నేనూ నరిసిమ్మూర్తీ ! కూతలకి పనికిరాఁవు . వచనగీతాలకు పతాకము ' కవితా , కవితా ' వచన గేయము . ఇందులో ఎన్నో ఛందస్సుల ఛాయలున్నాయి , అనుప్రాసల మాయలున్నాయి , ప్రాసలు రాసుకొని క్రీడిస్తున్నాయి , పదజాలాలు తీయగున్నాయి , అలంకారాలు అందెలవలె మ్రోగుతున్నాయి , భావాలు సమాసాలలో కౌగిలించుకొంటున్నాయి , పలు భంగుల రంగులు సింగారించుకొంటున్నాయి . వచనగేయాలలో కూడా గణాలు ఉన్నాయి . కాని గణాలలో ఒక నిర్దిష్ట క్రమము ( అన్నీ పంచమాత్రలు లేక మూడు , నాలుగు మాత్రల మిశ్రగతులు , ఇలాటివి ) ఉండదు , ఒక నిర్దిష్ట సంఖ్య ఉండదు ( ప్రతి పాదములో నాలుగు గణాల లాటివి ) . అక్షరగణాలతో , మాత్రాగణాలతో నడిచే పద్యాలు మానవులు నిర్మించిన కాలువలవంటివి ఐతే , వచన గేయాలు నిసర్గములో ఒక చోట తక్కువ వెడల్పుతో మరొక చోట ఎక్కువ వెడల్పుతో ప్రవహించే చిన్న సెలయేరులాటిది . దేని అందము దానిది . ఇట్టి గణాలతో పద్యాలను కూడా వ్రాయవచ్చునని నేను మధ్య వివరించాను . శైలి ఖడ్గసృష్టిలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది . వీటిని వచనగేయాలు అనేకన్నా వచనములని చెప్పవచ్చును . అంగం చివర , పార్టనర్ యోని పెదవుల దగ్గర లూబ్రికేషన్ ని రాసి ప్రయత్నించాలి , లేదా అక్కరకు రాని చుట్టము మ్రొక్కిన వరమీని వేల్పు , మొహరమున తా నెక్కిన పారని గుర్రము క్రక్కున విడువంగవలయు గదరా సుమతీ ! తేదీ 06 . 12 . 2004 వుదయం 01 . 05 ని లకు జన్మించిన ఆడపిల్ల జాతకం నకశత్రం తెలపవలెను ' . . . . . . . యెవరూ యేడవరు ' కరెక్టే ! కానీ యేమి తీసినా కనీసం నేలటిక్కెట్టు అయినా కొనుక్కొని చూశారు జనాలు ! యెందుకంటే అప్పట్లో వాళ్ళకి వున్న ఒకే ఒక్క ' ఎంటర్టెయిన్ మెంట్ ' అదే కాబట్టి ! వ్యాఖ్యాతలకు నెనరులు . harephala : నెనరులు . సురేష్ కాజ : : ) నెనరులు ! కొత్త పాళీ : దగ్గరిదారేదో బాగుందండీ ! చూడాల్సిందే . : ) Vasu : మనం పందెవేసుకుందామండీ , ఎవరు ముందు చదూతారోనని . : ) నాగప్రసాద్ : : ) వేణూ శ్రీకాంత్ : మీ సూచన బాగుందండి . SRRao : నెనరులు సార్ ! రవి : " చివరికి , ఎవడో ఇంటలెక్చువల్ కి అంటగట్టేశా లెండి . " : ) అబ్రకదబ్ర : " మీదీ టేస్టేనన్న మాట " : మనకు ఆసక్తి కలిగేట్టుగా ఉంటే ఎంత లావాటిదైనా చదవొచ్చనుకోండి . ఉదాహరణకు ఇండియా ఆఫ్టర్ గాంధీ ! budugu : " రాంగోపాళ్ళూ , రైటుగోపాళ్ళూ " : సూపర్ ! : ) " . . ఇక దాన్ని చదవడం బదులు మిథునమో చదవాలన్న వాదన సరైంది కాదనుకుంటా . అవి రెండు డిఫరెంట్ genre . పోలిక తగదు . " - ఒప్పుకుంటానండి . గుంటలబాటపై సాగే ప్రయాణాన్ని కుదుపుల్లేకుండా సాగే ప్రయాణంతో పోల్చడమే నా ఉద్దేశం తప్ప , ఆయా రచనల నాణ్యతను పోల్చడం నా ఉద్దేశం కాదు . ప్రయాణం సరిగ్గా చెయ్యలేకపోవడం నా అశక్తతే తప్ప మరోటి కాదు ! చంద్ర మోహన్ : " కొత్త పాళీ గారి సీక్రెట్‌ను విస్తృతంగా ప్రచారం చేయవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది . " - ఔనౌను ! కత్తి మహేష్ కుమార్ : ర్యాండును , ఆవిడ పుస్తకాలను తేలిక చేసే ఉద్దేశం నాకు లేదు . ఇక్కడి వ్యాఖ్యల్లోనూ ఉద్దేశం కనబళ్ళేదు . హరి దోర్నాల : ర్యాండు సిద్ధాంతం గురించి కొంత అవగాహన కలిగించారు . నెనరులు . Indian Minerva : " . . భీషణ ప్రతిజ్ఞకి ( ఏమై వుంటుందో ఊహించుకోండి ) " : ' ఇంకెప్పుడూ పుస్తకాలు చదివే విషయంలో నీచమానవులు పద్యం ప్రసక్తి తీసుకురాను . ' అంతేనాండి ? మానవజన్మకు చతురావస్థలంటారు , అవి , బాల్య , యవ్వన , కౌమార , వార్ధక్యదశలు . ప్రస్తుతకాలంలో సంపూర్ణాయుర్దాయం నిండునూరేళ్ళు అంటూ , శతమానంభవతి అంటూ బాలలను ఆశీర్వదిస్తూంటాము . వ్యక్తిగా గుర్తింపు 18 ఏళ్ళకు అని తీర్మానించినా , బాల్యం మాత్రం 14 ఏళ్ళవరకే అని నిర్ధారించారు . కల్లకపటం , అసూయ , ద్వేషం , రెండర్ధాల మాటలూ ఇవేవి తెలియని దేవుని ప్రతిరూపాలు బాలలు . అందుకే , పెద్దలు దేవుని వెదుక్కొంటూ గుడికి వెళితే ఆయన బయట పిల్లలతో ఆడుకొంటూ వుంటారు అంటూ గుడిలోని ప్రభువును నడివీధిలోకి తెచ్చి పిల్లలతో బిళ్ళంగోడో , దాగుడుమూత దండాకోరో ఆడించారు , గురుదేవులు రవీంద్రనాధ్ టాగోర్ . బాల్యం మరపురాని మధురానుభూతి . బాల్యం అందమైన కల . బాల్యం వరం . దశలో మనం బిడ్డలకు ఇవ్వగలిగినవి రెండేరెండు బహుమతులు . ఒకటి వేళ్ళు , రెండు రెక్కలు అంటాడు అంగ్లకవి . లోకాన్ని చూసి , అర్ధమయ్యీ , అర్ధంకాక తనతో దోబూచులాడే మాయాచ్చాయల్లోని ఇంద్రజాలానికి అద్భుతపడి , దాన్నంతా తనలోకి తీసుకోవాలని చూసే పసిబిడ్డ ఆతౄతని కవీ వర్ణించలేడు అంటాడు , మన ప్రముఖ కవి చలం . అయితే , విషాదం ఏమిటీ ఆంటే , మనిషి పెరుగుతూ వుంటే తన బాల్యాన్ని చేజారిపోకుండా పొదివి పట్టుకోలేకపోతున్నాడు అని అంటాడు ప్రకుఖ చిత్రకళాకారుడు పాబ్లోపికాసో . ఇది నిగ్గుతేలిన సత్యం . ఉరకల పరుగుల జీవితంలో మనిషి ప్రతి మైలురాయి వద్దా తన బాల్యజీవితపు పూరేకుల్ని ఒక్కోటొక్కాటిగా రాల్చుకొంటూ పోతున్నాడు . చిన్ననాటి జ్ణాపకాలు క్షణంక్షణం గుండెకోతకు గురి చేస్తున్నాయి . మనిషి నేడు కన్నబిడ్డలను ర్యాంకులకోసం తోమి తోమి , బండెడు పుస్తకాలతో కుస్తేలు పట్టించి ఆటవిడుపులు లేని మరుగుజ్జు జీవితాలను వారికి అంటగట్టి వారి బాల్యాన్ని చిదిమివేస్తున్నాడు . బాల్యం ఎవరికీ లేని , దక్కని పిదపకాలం దాపురించింది . జీవితంలో విలువయిన దాన్ని దేనినో కోల్పోతున్నారనే బాధ మాత్రం మనలనందరినీ తొలిచివేస్తోంది . దీనికి బాధ్యత , తల్లిదండ్రులు , గురువులు , పెద్దలు , సమాజం , అందరూ వహించవలసిందే . ఎవరిది ఎంతశాతం అన్నది అని చెప్పడానికి కారణాలు , కధనాలు కోకొల్లలు . బాల్యం గడిపేది ఎలా ? ఎన్నెల గారూ , మీ బ్లాగులో ఇదే ఫస్టు పోస్ట్ నేను చదవడం . . : ) సెవెన్ జాస్మిన్స్ హైట్ . . అయిన మీ కొత్త ప్రార్థనని దేవుడు విని మిమ్మల్ని త్వరలోనే ఏడు జాజులెత్తు సుకుమారిలా మార్చెయ్యాలని నేను కూడా మీ తరపున అడిగేస్తున్నా ! : ) చక్కని వ్యాసం ! సంగీతాన్ని ఆనందించటం తప్ప విశ్లేషించటం తెలియని వారిని , సంగీతం పై అపారమైన అభిమానమే తప్ప అధికారం , విజ్ఞానం లేని వారిని కూడా ఆసక్తి కరంగా చదివించిన వ్యాసం . ప్రాక్పశ్చిమ సంప్రదాయాలలోని దిగ్గజాల జీవిత విశేషాలను , విభిన్న సంగీత రీతుల లోని కొన్ని విశేషాలను వివరించిన తీరు బావుంది . ఆకట్టు కునే శైలి వచనంలో దాగిన కవిత్వంలా ఉంది . దీన్ని అరబ్బీ వాడెత్తుకెళ్ళా ! ఆరు నెలల నుంచి చేతికందకుండా సతాయిస్తా ఉండాది అరకాసు యానాది పిల్ల . దగ్గరికి వచ్చినట్టే వచ్చి తీరా మీద చెయ్యి వేసేటప్పటికి మొరాయిస్తా ఉండాది . పిల్లేమో పిటపిట లాడతా ఉండాది . చిన్నప్పుడు వాళ్ళమ్మా , నాయనా ఉడతల్ని , ఎలుకల్ని , పిట్టల్ని , చేపల్ని పట్టి కాల్చి ఇస్తా ఉంటే బాగా తిని ఒళ్ళు రాయిలాగా గట్టిగా తయారయింది . యానాదోళ్ళ ఆడబిడ్డలు అందంగానే పుడతారు . పుట్టినప్పుడు మంచి రంగు మీదుంటారు కూడా . క్రమంగా ఎండకు ఎండి , వానకు తడిసి , మంచుకు నానీ , కంచెం గోధుమ రంగుకు తిరుగుతారు . ' చుక్క ' - అదే ' సుకన్య ' కూడా అలాగే తయారయింది . వయస్సు పద్దెనిమిది . ఆడదాన్ని అనుభవించడానికి తగిన వయస్సు పద్దెనిమిది , ఇరవైల మధ్యనే . అంతకు తక్కువైతే సరసం తెలియని పసితనం . రుచి ఉండదు . అంతకు ఎక్కువైతే సరసానికి దూరమైన ముదురుతనం . అప్పుడూ అంతగా రుచిగా ఉండదు . పట్టితే ఇప్పుడే పట్టాల చుక్కను అనుకుంటున్నాడు నాయుడోళ్ళబ్బాయి . భారత్ లో సాకర్ అభివృద్దికి తన సేవలందించేందుకు సిద్దంగా ఉన్నట్లు ప్రఖ్యాత సాకర్ దిగ్గజం మారడోనా తెలిపారు . రెండు రోజుల పర్యటనకు భారత్ వచ్చిన సాకర్ మాంత్రికునికి కోల్‌కతాలో ఆయన అభిమానులు ఘనస్వాగతం పలికారు . భారతావనిలో తనకు లభించిన స్వాగతంతో అర్జెంటీనా దిగ్గజం పులకించిపోయాడు . క్రికెట్‌ను శ్వాసించే దేశంలో తనకింత మంది అభిమానులున్నారాంటూ ఆశ్చర్యం చెందాడు . అర్జెంటీనాతో ఒప్పందం ముగిశాక భారత్‌కు తన సేవలందించడానికి అభ్యంతరం లేదని స్పష్టం చేశారు . కోల్‌కతాలోని ఇండియన్ ఫుట్‌బాల్ స్కూల్ కు [ . . . ] ఇవన్నీ పాశ్చాత్యులు సాధించిన విజయాలు . కానీ భారతీయ వైద్య శాస్త్రానికి ఆద్యుడైన చరకుడు క్రీ . పూ . లోనే ఎటువంటి ఆధునిక పనిముట్లు అందుబాటులో లేనినాడు మెదడుకు కూడా శస్త్ర చికిత్స చేసారని , ఆనాటి పనిముట్లలో తలవెంట్రుకకన్నా సన్నని సూదులు వాడారని ఒకసారి ఇండియం ఎక్స్ ప్రెస్స్ లో వ్యాసం రాసారు . అదీ మన ఆధునిక పరిశోధకుల మూలంగానే బయటపడిన నిజం . ఆధునిక వైద్యాన్ని తక్కువ చేసి చూపడం కాదు గానీ ఈనాటికి మన ఆయుర్వేదం , ప్రకృతి వైద్యం ద్వారా ఎన్నో రకాల రోగాలను నయం చేస్తున్నారు . మన వనమూలికల నుండే చాలా రసాయనాలను పొంది ఇంగ్లీషు మందులు తయారవుతున్నాయి . పచ్చకామెర్లకు , కిడ్నీలలో రాళ్ళకు కూడా ఆయుర్వేద వనమూలికలనుండి ్తయారయిన వాటినే ప్రాధమిక దశలో వాడుతున్నారు . మందులుతో తగ్గకపోతే కోసేయడం తప్ప వారికి మరోటి చేతకాదు . వైద్యాన్ని వ్యాపారంగా మార్చి సామాన్యులకు దూరం చేసారు . మలేరియా వ్యాధి బారినపడి నేటికీ కొన్ని వేలమంది గిరిజనులు మాత్రమే కాదు పట్టణాలలో కూడా చనిపోతున్నారు . వీరి పరిశొధనల పుణ్యమా అని ఎయిద్స్ , స్వైం ఫ్లూ లాంటి కొత్త జబ్బులు వ్యాప్తి చెందాయి . వీటిని మూడో ప్రపంచ దేశాలపై ప్రయోగిస్తున్నారేమో అన్న అనుమానం కూడా లేకపోలేదు . ఆరోగ్యశ్రీ పేరుతో ధర్మాసుపత్రులకు మందులు , వైద్యుల కొరత ఏర్పడి సామాన్యుడికి వైద్యం మరింత అందని ద్రాక్ష్ అయింది . జాతి మత వర్ణ స్థాన భేదాలకి అతీతంగా భారతీయుల జీవితాలతో దీపావళి పండుగ ముడివేసుకు పోయింది . నేను పుట్టి పెరిగిన ఇల్లు విడిచి బయటి ప్రపంచంలో పడ్డాక ఎక్కడ ఉన్నా తప్పకుండా జరుపుతూ వస్తున్న పండుగలు రెండే - ఒకటి వినాయక చవితి , రెండోది దీపావళి . వినాయక చవితి నా మట్టుకు నాకు వ్యక్తిగతం . ఊళ్ళో పందిళ్ళు వెయ్యడం , ముంబాయి స్టయిల్లో పెద్ద ఎత్తున వీధుల్లో ఉత్సవాలు చెయ్యడం మన ఊళ్ళల్లో కూడా మధ్యన ఎక్కువగా జరుగుతున్నా , నాకీ పండుగ ఇంట్లో చేసుకునే ఒక పవిత్రమైన సందర్భంగానే అనిపిస్తుంది ఇప్పటికీ . దీపావళి విషయం అలాక్కాదు . అసలు పండుగ స్వభావమే అలాంటిది . ఎవర్నీ వొదిలి పెట్టదు , అందరూ కలిసి చేసుకోవలసిందే . అతి చిన్న పరిధిలో మనింటి చుట్టూపక్కల వారైనా కలుస్తారు . పూర్వకాలం పల్లెటూళ్ళలో ఊరు ఊరంతా కలిసే వారట . ఆర్యీసీలోనూ అయ్యయ్‌టీలోనూ హాస్టల్లో మధ్యాన్నం మంచి విందుభోజనం పెట్టి రాత్రికి మెస్సు మూసేసే వాళ్ళు . పండగ పూట పస్తులు మాకు . రెండు చోట్లా నాకు ఆచార్యుల కుటుంబాల్లో కొంచెం పలుకుబడి ఉండటంతో ఎవరో ఒకరు రాత్రి భోజనానికి పిలిచే వారు . నా తోటి అతిథిగా వచ్చే అవకాశం కోసం నా స్నేహితులు వంతులు వేసుకునే వాళ్ళు . అమెరికా వచ్చాక జరిగే ఒక పరిణామం పండగనైనా దగ్గరి వారాంతంలో జరుపుకోవడం . పెద్ద నగరాలన్నిట్లోనూ తెలుగు సాంస్కృతిక సమితులూ సంఘాలూ ఉన్నాయి . వీళ్ళు సంవత్సరంలో ఏం చేసినా చెయ్యకపోయినా , దీపావళికి మాత్రం తమ శక్తికి తగినట్టు ఒక సాంస్కృతిక కార్యక్రమం నిర్వహిస్తారు . టపాకాయల ప్రసక్తి లేదు కార్యక్రమాల్లో ( ఇక్కడ అగ్నిమాపక నియమాలు ఖచ్చితంగా అమలు చేస్తారు ) - భోజనం చెయ్యడం , స్టేజి మీద కాసేపు పిల్లలు వేసే తైతక్కలు చూడ్డం . . ఎవరన్నా మన విహారి లాంటి ఔత్సాహిక వీరులుంటే ఒక చిన్న నాటిక వెయ్యడం . . అంతే . పూర్వకాలంలో జనాలు జూలై 4 ( అమెరికా స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం ) కి కొన్న టపాకాయల్లోంచి కొన్ని కాకరపువ్వొత్తులు దాచుకుని దీపావళి నాడు ఇంటి వెనకాల దొడ్డిలో పిల్లల్తో కాల్పించే వాళ్ళు . ఇప్పుడు రోజులు మారినై . కాస్త డబ్బూ పలుకుబడి ఉన్న వాళ్ళు స్థానిక అగ్నిమాపక అధికారి నించి ప్రత్యేక అనుమతి తెచ్చుకుని బంధుమిత్రులని కూడగట్టుకుని పెద్ద యెత్తున టపాకాయల దహనకాండల్ని సాగిస్తున్నారు . ఇటీవలే మొదటి సారిగా అమెరికన్ కాంగ్రెస్ దీపావళి పండుగని విలువైన సాంస్కృతిక సందర్భంగా గుర్తిస్తూ ఒక తీర్మానం చేసింది . ఇది అమెరికాలో ప్రవాసమున్న భారతీయులకి చెప్పుకోదగిన విజయం . అట్లా చూస్తే దీపావళి గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా ఏదో ఒక సామాజిక సాందర్భానికి కేంద్ర బిందువుగా ఉంటూ వస్తోంది . టపాకాయల్ని పెద్ద యెత్తున తయారు చేసే శివకాశీ కర్మాగారాలు అధిక సంఖ్యలో బాల కార్మికులని ఉపయోగిస్తున్నాయనీ , అక్కడ వారు పని చేయాల్సిన పరిసరాలు అమానుషంగానూ , వారి జీవితాలు దుర్భరంగానూ ఉన్నాయని అనేక వార్తా కథనాలు వచ్చాయి . దానికి స్పందించి కొంత బలమైన సృజనాత్మక సాహిత్యం వచ్చింది . ఐనా ఇప్పటికీ దారుణమైన పరిస్థితి కొనసాగుతున్నదని తెలుస్తోంది . తొమ్మిదవ దశకం మధ్యలో అప్పటికే విపరీతంగా పెరిగిపోయిన నగర వాతావరణ కాలుష్యాన్ని నిరోధించే ప్రయత్నంలో భాగంగా ఢిల్లీ నగరంలో పిల్లలందరూ ఏడు మేము టపాకాయలు కాల్చము అని శపథం పట్టి అమలు చేశారు . టపాకాయలకి వెచ్చించే సొమ్ముని పోగు చేసి కొన్ని సంస్థల ద్వారా పేదవారికి సహాయ పడేందుకు వినియోగించారు . పద్ధతి తరవాతి సంవత్సరాల్లో కొనసాగిందో లేదో తెలియదు గాని , మొదటి సంవత్సరం మాత్రం చాలా విజయవంతమైందని వార్తల్లో చదివాను . వ్యాపారస్తులకి దీపావళి అంటే లక్ష్మీ పూజ . వ్యాపారస్తులం కాకపోయినా మిగతావారిక్కూడా లక్ష్మి లేకపోతే పని జరగదు కాబట్టి దేవిని ప్రసన్నంగా ఉంచుకో వలసిందే . సందర్భం తలుచుకున్నప్పుడల్లా కథక చక్రవర్తి శ్రీపాద సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రిగారి మార్గదర్శి కథ గుర్తొస్తుంది నాకు . కథలో దీపావళి పండుగ నేపథ్యంలో రెండు అద్భుతమైన పిట్ట కథలు చెబుతారు శాస్త్రి గారు . కథ విశాలాంధ్ర వాళ్ళు ప్రచురించిన శాస్త్రిగారి కథల సంపుటాల్లో రెండో సంపుటంలో ఉంది . మధ్యనే మళ్ళీ చదివాను . . చదివిన ప్రతి సారీ నాకు వొళ్ళు గగుర్పొడుస్తుంది . మీరూ చదవండి . వందే పద్మకరాం ప్రసన్న వదనాం సౌభాగ్యదాం భాగ్యదాం . . అందరికీ దీపావళి శుభాకాంక్షలు . శ్రీ రమ్యదేహ లాలీ ! మా ముద్దు చిన్నారి కూన లాలీ ! గారాల . . . ఇంకా చదవండి విష్ణు సహస్రనామాలను గురించి పెక్కుభాష్యాలు వెలువడినాయి . 8వ శతాబ్దంలో ఆది శంకరాచార్యులు రచించిన భాష్యము వీటిలో ప్రథమము . అద్వైత సిద్ధాంతము ననుసరించే భాష్యంలో భగవంతుని పరబ్రహ్మ తత్వమునకు , షడ్గుణైశ్వర్యమునకు ఎక్కువ ప్రాదాన్యతనిచ్చి వ్యాఖ్యానించారు . 12వ శతాబ్దంలో పరాశర భట్టు రచించిన భాష్యము విశిష్టాద్వైతం సిద్ధాంతాలకు అనుగుణంగా సాగుతూ , భక్తుల పట్ల భగవానుని సౌలభ్యాన్నీ , సౌశీల్యాన్నీ , కరుణనూ మరింతగా విపులీకరించినది . తరువాత అనేకులు రచించిన వ్యాఖ్యలకు రెండు భాష్యాలే మార్గదర్శకాలు . ఇంకా , అపార్ధసారధమ్మా ( పెళ్ళి పుస్తకం ) , మంగళాస్త్రాలు ( మంగళసూత్రమన్నమాట సుందరకాండ సినిమాలో ) వంటి పదప్రయోగాలు నవ్విస్తాయి . బాపు చిత్రాలలో చెప్పుకోదగిన ప్రయోగాలు ఎప్పుడు చూసినా ఇద్దరు నాయికలతో అడిపాడే శోభన్‌బాబు చేత , ఏక పత్నీవ్రతుడెైన రాముని పాత్ర వేయించటం ( సంపూర్ణ రామయణం ) . అలాగే , వాణిశ్రీతో మేకప్‌ లేకుండా నటింప చేయ టం ( గోరంత దీపం ) . సినిమాలే కాక , బాపు - రమణలు టి . వి సీరియళ్ళు కూడా చేశారు . ' భాగవతం ' అందులో చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది . రమేష్గాడు చెప్పింది నిజమే ఎవడో సైకోగాడు నిజంగానే కన్నేసినట్టున్నాడు . . . భగవంతుడా ఇంతబతుకూ బతికి ఇవాళ ఇలా వీడి చేతిలో . . . ఏడుపొచ్చేస్తూందొకపక్క . . ఏదొకటిచేయాలి అనుకుంటూ మొబైల్ బయటకు తీసా . . . ' ఇదొక యుద్ధం . ఇది ప్రత్యక్షయుద్ధం కాదు . యుద్ధంలో రక్తపాతాలుండవు . వ్యక్తుల ప్రాణాలు కోల్పోవటం ఉండదు . ఇది ఒక సంస్కృతికి మరో సంస్కృతికి మధ్య జరిగే యుద్ధం . ప్రతి దేశానికీ ప్రత్యేకమైన శక్తి ఉంటుంది . దేశ సంస్కృతి ఆదేశ శక్తి . మరో దేశం తన సంస్కృతిని దేశంలో ప్రవేశపెట్టాలని ప్రయత్నిస్తుంది . అప్పుడా రెండు దేశాల శక్తుల మధ్య జరిగే యుద్ధం రక్తపాత రహిత సాంస్కృతిక సమరం . వస్తూంటే నా బెంగ చూసి అన్న అనేవాడు " అసలు బొమ్మ లో వినాయకుడుండడు తెలుసా ? పూజ అయిపోగానే వాళ్ళ అమ్మ దగ్గరికి వెళిపోతాడు . మళ్ళీ మనం పూజ చేస్తేనే వస్తాడు " అని . రాజగోపాల్ గారి గురించి ఈనాడు సైటులో ఉన్న వ్యాసం ఇక్కడ చూడండి . మొదట ఇంగ్లాండ్ , ఫ్రాన్స్ రెండు దేశాలు జర్మనీతో సంప్రదింపుల ద్వారా సమస్య పరిష్కారానికి మొగ్గు చూపాయి . కానీ హిట్లర్ చర్చలకు దిగిరాకపోవటటంతో విధిలేని పరిస్థితిలో 1939 చలికాలంలో జర్మనీపై యుద్ధం ప్రకటించాయి . యుద్ధం అయితే మొదలయింది కానీ మొదటి ఏడు నెలలపాటు చెదురు మదురు కాల్పులు తప్ప పెద్ద ఎత్తున సైనిక సంఘటనలు ఎక్కడా జరగలేదు . కాలంలో ఇంగ్లాండ్ , ఫ్రాన్స్ దేశాలు ఆయుధ సంపత్తిని పెంచుకోవటంలో దృష్టి పెట్టాయి . " సరే ! ఫ్రండ్‌ గా నేను చెప్పాల్సింది చెప్పాను . నీకేమైనా అవసరమనిపిస్తే తప్పకుండా కాల్‌ చెయ్యి ! " భావనగారూ , కృష్ణను , రాధిని విడదీసింది వారి వారి జీవనవిధానాలలోని . . . . నమ్మకాలలోని వైరుధ్యం అని బాగా చెప్పారు . అనుక్షణం తల్లి తెలివితేటలు ప్రశ్నించబడుతూ , వెక్కిరించబడుతూ . . . ఓహ్ . . అటువంటి కుటుంబాలెన్నో . . ఒక్కొక్కరికి ఒక్కొక్కరుచి అన్నట్టే విలువలు కూడా ప్రతి వ్యక్తికీ మారుతూంటాయి . అబధ్ధమాడడం అన్నది కొందరికి చాలా మామూలు విషయమయితే మరికొందరికి అదే ఘోరాపరాధమనిపిస్తుంది . అలా అనిపించడానికి వాళ్ళు పెరిగిన వాతావరణం , ప్రస్తుత ముంటున్న సమాజం అన్నీ కారణాలవుతాయి . భర్తలకున్న వివాహేతర సంబంధాలు ఒక తరం క్రితంవరకూ అయితే భార్యలు మౌనంగా భరించేవారు . ఆర్ధిక స్వాతంత్ర్యం లేకపోవడం ఒక కారణ మయితే , దెబ్బలాడి విడిపోతే పిల్లల ను సమాజం లో సెటిల్ చెయ్యడం కష్టమనే కారణం మరొకటి . అలా ఉండడానికి వాళ్ళు వాళ్ళ మనసుల్ని ఎంతగా చంపుకున్నారో తల్చుకుంటే గుండె చెరువవుతుంది . రోజులు మారాయి . ఆర్ధిక స్వాతంత్ర్యం వచ్చింది . అందుకే మీ రాధి తన మనసును చంపుకోకుండా పిల్లలపై అటువంటి ప్రభావం పడకూడదని విడిగా వచ్చేసింది . తన మనసును చంపుకోలేదు తప్పితే హృదయాన్ని కృష్ణ నుంచి విడదీసుకోలేకపోయింది . అందుకే ఆమె విలువలను గౌరవిస్తే అతనిని స్వాగతిస్తానని తెలియపరచింది . భావితరాని కి మంచి అందించాలన్న తపనతో గూడు లో ఒంటరిగా ఉండిపోయిన రాధి మనసు తెలుసుకుని కృష్ణ వస్తాడనే ఆశిద్దాం . . . . స్థలాంతరత్వపు పరిమాణము ఒకటయితే మనకు ఏడు వర్గాలు పుడుతాయి ( seven one dimensional groups ) . దీని పరిమాణము రెండయితే మనకు 17 వర్గాలు పుడుతాయి ( seventeen two dimensional groups ) . స్థలాంతరత్వపు పరిమాణము మూడు అయితే మనకు 230 వర్గాలు పుడుతాయి ( 230 three dimensional groups ) . ఇందులోని మొదటిది వ్యాసపు గురి . ఏడు ఏకపరిమాణ వర్గాలను అంచలవర్గాలు ( frieze groups ) అంటారు . ఇందులో రెండవ దానిని కుడ్యచిత్ర వర్గాలు ( wallpaper groups ) అంటారు . ఇందులో మూడవదానిని స్థల వర్గాలు ( space groups ) అంటారు . ఇలాంటి విషయాలలో మరో నాస్తికవాది కొడవటిగంటి రోహిణీప్రసాద్ గారి పధ్ధతి చాలా నచ్చుతుంది నాకు . ఆయన చెప్పేవాటితో మనం విభేదించినా ఆయన పధ్ధతి మనకి చిర్రెత్తించదు . వెంకటరమణగారన్నట్టు జాతకాలు పాతకాలంలో ఎందుకు ప్రసిధ్ధమయ్యాయి - ప్రాచీన ఖగోళశాస్త్రానికీ , జ్యోతిషానికి తేడా ఏమిటి , జ్యోతిషం అనేది ఉజ్జాయింపు లెక్కలేగానీ 100 % సత్యం ఎందుకు కాదు , నకిలీ జ్యోతిష్కులు చేసే మోసం ఏమిటి , అప్పట్లో సూర్యుడిని చంద్రుడీని గ్రహాలని ఎందుకు అనుకున్నారు , రాహు , కేతువుల గ్రహస్థానాలేమిటి . . . అన్నిటికన్నా ముఖ్యంగా - జ్యోతిషంలో ఉన్న అవకతవకలేమిటి , మనుషులు దానిమీద ఎందుకు ఆధారపడుతున్నారు . . అనే విషయాల జోలికి పోకుండా " చంద్రుడు గ్రహం కాదు , ఆయస్కాంత శక్తిలేదు , కాకరకాయ కూరలో ఉప్పులేదు " లాంటి అసందర్భ ప్రేలాపనలు పేలితే జనాలకి వళ్ళు మండటం ఖాయం . ఎంత ఏమిటి , కట్టానా లేదా అన్నది పక్కన పెడితే , ఇలా ఉంటాయి అర్థం పర్థం లేని వ్యాపారాల వల్ల అనవసరమైన గొడవలు చిల్లర పైసలతో మంచితనాలని కొలవడం , లేకపోతే " వదినా మీ అన్నయ్య డబ్బులివ్వకపోతే నన్ను పంపించేచేస్తారట " అని అదేదో లక్షల ఆస్థి నాదగ్గిర ఉంచినట్లు ఆడపడుచుల చీప్ ట్రిక్స్ , ఇవా ? మనుషుల మీద భయాలు , గౌరవాలు పెంచుకొనే మాటలు ? ఎదుటి మనిషిని వారి ప్రవర్తన బట్టి మనకు తెలియకుండానే చేతులెత్తి నమస్కరించగలగాలి . " నేనేంటే భయం " " నేనంటే భయం " అని చెప్పుకొనేవాళ్ళంటే అసలు నిజంగా భయం ఉంటుందా ? అక్కడనుండి వెళ్ళిన తరువాత భయం కాస్తా వెకిలి నవ్వులు అవవు ? శ్రీరాములుగారు శుద్ధ వైదీకం మనిషి . ఆయన ఇఱవయ్యో శతాబ్దంలో పుట్టాల్సినవాడు కాడు . మఱ్ఱిపూడిలో పెఱగాల్సినవాడు అంతకంటే కాడు . చాలా సరళ స్వభావుడు . అమాయకుడు . బోళావాడు . ఆదర్శవాది . లోకాన్నీ , లౌక్యాన్నీ పట్టించుకునేవాడు కాడు . ఒకఱి జోలికీ , శొంఠికీ పోయే తరహా కాదు . పరమ శాంతమూర్తి , సౌమ్యుడు . తానూ , తన దేవుళ్ళు , తన పూజలూ , తన గాయత్రీమంత్రం , తన వేదపారాయణ , తన విద్యలూ , తన పుస్తకాలు , - ఇదే ఆయన మనోప్రపంచం , ఇదే ఆయనకున్న జీవితం . ధనసంపాదన , ఎత్తుకు పైయెత్తు వేయడం , మూడొందల ఎకరాల్ని ఆఱొందల ఎకరాలుగా మార్చడం , సర్కిల్ పెంచుకోవడం , ఊళ్ళో జనం మీద పట్టు బిగించడం - ఇలాంటివాటికి ఆయన ఆమడ దూరం . వేగంగా వచ్చి తన పాదాలను చుట్టుకున్న బిడ్డలనిద్దరినీ ఒకేసారి పైకి ఎత్తి గుండెలకు అదుముకుంటూ అర్థాంగివైపు ప్రశ్నార్థకంగా చూశాడు వినోద్‌ . బిగ్గరగా నవ్వాడు బిల్వ . నవ్వుతూనే డోర్ వైపు కదిలాడు . డోర్ దగ్గర ఆగి సడన్‌గా వెనక్కి తిరిగి , " రోజుకి వాలంటైన్స్ డే అన్న పేరు బాగా లేదు . మార్చెయ్యండి . ట్రై యువర్ లక్ డే అనో , లేదా ఇంకేదో పెట్టండి , " అని ఒక ఉచిత సలహా ఇచ్చి సుబ్బారావుతో , " నువ్వు పిచ్చి పిచ్చి త్యాగాలు చేయడం మానెయ్యి బ్రదర్ ! " అని చెప్పి అక్కడినుండి నిష్క్రమించాడు . మధ్య నా సెల్ ఫోన్ నా వైపు చూసి నవ్వుతున్నట్లనిపిస్తుంది . అది నా పై స్వారీ చేస్తుందో లేదా నేనే దానిని నెత్తి మీదకెక్కించుకున్నానో అర్ధం కావటం లేదు . ఒకప్పటి రోజులు గుర్తుకొస్తుంటే మరీ బాధగా ఉంది . అందంగా ఆలోచించి మరీ ఇన్ లాండు లెటరులలో ఉత్తరాలు మిత్రులకు రాస్తే మజానే వేరు . ఒకే ఉత్త్రరంలో అమ్మకు , నాన్నకు , చెల్లికీ ఒకో వేరే పేరాలలో వేరే భావాలతో ఉత్తరం రాసి ఒక జన్మ అయినట్లుంది . దీనంతటికి కారణం సెల్లుటకాజీ అని నేను బల్ల గుద్ది చెప్పగలను . ఇప్పుడు కాల్ ఎత్తక పోతే ఎవడికో ఎక్కడో కాలిపోతుంది . ఎవరో చెప్పాపెట్ట కుండా అలుగుతారు . ఏంట్రా ఎన్ని కాల్స్ చేసినా ఎత్తవు ? సెల్లు తీసుకెల్లి పొయ్యలో తగలెయ్ అని తిట్టేవారు లేకపోలేదు . ఒక రోజంతా సెల్లు ఎత్తక పోతే కొంప తీసి కిడ్నాపయిపోయాడా అని ఆలోచిస్తున్నారు . శ్రీహరి పదమ్ములకు పాద్యమగు గంగా మంచు శశి ముత్తెముల తెలి యలల గంగా దూరముగ చేయి నా పాపముల గంగా జీవనపు జలనిధిని దాటించు గంగా ఇప్పుడు గత మూడేళ్లుగా , కనీసం " రైతు మిత్ర " గ్రూపులకైనా ( కౌలు రైతుల తో యేర్పడేవి ) గ్రూపు గ్యారంటీ మీద ఒక్కో గ్రూపుకీ కనీసం 5 లక్షలైనా బ్యాంకులచేత ఇప్పించాలని రా నా ప్రయత్నాలు ! నాకు పెద్దన్నయ్య అంటే గురెక్కువ . ఎప్పుడూ తక్కువే మాట్లాడే పెద్దన్నయ్య ఇంటి బాధ్యతల్లో తక్కువ కష్టాలేం పడలేదు . అమ్మతో ఎన్ని భేదాలున్నా వాడేనాడు ఆమెని ఏమీ అనలేదు . సుజాత గారు ! అప్పుడు నేను డిగ్రీ ఫైనల్ ఇయర్ చదువుతున్నాను . మీరన్నట్లుగా మా అమ్మగారికి నచ్చలేదేమో ! నాదో పెద్ద సందేహం ! అన్ని పుస్తకాలు చదివే మీరు కొమ్మనాపల్లి వి ఎందుకు చదవలేదండి . నిజానికి మీరు అన్నీ చదివేసి ఉంటారు అనుకున్నాను . ఇలా షాక్ ఇస్తారని అనుకోలేదు . ఇక అసలు విషయానికి వస్తే . . భారతీయుడు అమెరికా వచ్చి మెక్సికో వాళ్ళు జరుపుకునే గెట్ టుగెదర్ లో పాలుపంచుకుంటే బ్రజీల్ అమ్మాయిలు బెల్లి డాన్స్ చేస్తే వెనుజ్యువెలా అమ్మాయిలు మరో రకమైన నాట్యాలు చేసారు . వీటికి తోడుగా పెరు సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే వంటకాలలో బొల్వియా లభ్యమయ్యే ఓరకం జంతువు యొక్క మాంశంతో తయ్యారు చేసిన వంటకం ప్రధాన అంశం అయ్యింది . దాన్ని చైనాలో తయ్యారయ్యిన ఐఫోన్లో నేను భందిస్తే . . బ్లా . . బ్లా . . ఇక ఇక్కడితో దేశాలను కలిపే పని ఆపి కార్యక్రమం విషయాలకు వస్తాను . మెక్సికో దేశస్తుడు నేను ఉంటున్న హోటల్లోనే బస చేస్తున్నాడు అదిగో అతనే రమొన్ . మేమిద్దరం సాయత్రం ఐదు గంటల వేళ రెడింగ్ టౌన్ హాల్ ప్రక్కనే ఉన్న చర్చికి చేరుకున్నాం . మేము అక్కడకు చేరుకునేటప్పటికి అక్కడ ఒకరిద్దరే కనబడ్డారు . హెచ్ . . వి . ఇన్ ఫెక్షన్ ఒక మాదిరిగా ఉన్న బిడ్డని తీసుకుంటే ఒక సంవత్సరం లోపు పిల్లల్లో సి . డి . - 4 కౌంట్ ప్రతి సి . సి . కి 750 నుంచి 1000 మధ్య ఉంటుంది . ఇదే ఆరోగ్యకరమైన బిడ్డలో అయినట్లయితే సి . డి . - 4 కౌంట్ 1500 పైన ఉంటుంది . అదే విధంగా హెచ్ . . వి . ఇన్ ఫెక్షన్ ఒక మాదిరిగా ఉన్న బిడ్డలో 1 - 5 సంవత్సరాల వయస్సులో సి . డి . - 4 కౌంట్ ఒక సి . సి . కి 500 నుంచి 900 ఉంటుంది . 6 - 12 సంవత్సరాల బిడ్డలో ఒక మాదిరిగా హెచ్ . . వి . ఇన్ ఫెక్షన్ ఉన్నప్పుడు సి . డి . - 4 కౌంట్ ఒక సి . సి . కి 200 నుంచి 500 మధ్య ఉంటుంది . మాటలో కూడ విలీనమయ్యే వారి ఆమోదం ఉందనే అర్థం ఉంది . 1948 సెప్టెంబర్‌ 17 చర్యకు నిజంగా తెలంగాణ ప్రజామోదం ఉందా అనేది సందేహాస్పదమే . ' ముస్లిం పాలన కింద ఉన్న హైదరాబాదు హిందూ ప్రజలకు 1948 సెప్టెంబర్‌ 17న కేంద్ర ప్రభుత్వం విమోచన కలిగించిందని , అందువల్ల హైదరాబాద్‌ రాజ్యాధీశుడు మీర్‌ ఉస్మాన్‌ అలీఖాన్‌ లొంగిపోయిన తేదీని హైదరాబాద్‌ విమోచన దినంగా జరపాలని ' సంఘ పరివారం వాదిస్తున్నది . అసలు హైదరాబాద్‌ ముస్లిం పాలన కింద ఉండేదనేదే అర్ధ సత్యం . నారదుడు మాములు పువ్వును బ్రహ్మాండమైనదిగా వర్ణించి కృష్ణుడి మెప్పు కోసం ఇస్తే ఇచ్చుకోనీ , దాన్ని కృష్ణుడు తనకు నచ్చిన వాళ్ళకు సమర్పణ చేస్తే చేసుకోనీ ! కానీ , మాయావి ఐన దేవ ఋషి , మతకరి వేలుపుం దపసి ( మతకము + అరి మోసకారి ) మమ్మల్ని గూర్చి మాట్లాడ్డమెందుకు అక్కడ ? ఇదీ ఆమె బాధ . ప్రతిమల పెండ్లి సేయుటకు వందలు వేలు వ్యయించు గాని దుః ఖితమతులైన పేదల ఫకీరుల శూన్యములైన పాత్రలన్‌ మెతుకు విదల్ప దీ భరతమేదిని ముప్పదిమూడు కోట్ల దే వత లెగవడ్డ దేశమున భాగ్యవిహీనుల క్షుత్తు లారునే 33 ఎం . పీలను ఇచ్చి కాంగ్రెస్ ను సంతోషకరమైన స్థితిలో పెట్టిన వై . ఎస్ . భార్య ఆమె కుమారుడు , ప్రజలు ఎన్నుకున్న జగన్ తో ఢిల్లీ వస్తే అపాయింట్ మెంట్ ఇవ్వకుండా ఏమి చేస్తోందండీ ? ఎవరి తల్లికి అవమానం జరిగితే ఎవరూరుకుంటారు ? రామారావు ఆలోచనల లో పడిపోయాడు . " నిజమే స్కూల్ మారిపోయింది . . ఆశీర్వాదం మారిపోయాడు నేను మారిపోయాను . కానీ స్కూలును చూస్తే గతం లోకి వెళ్ళి మళ్ళీ జీవితాన్ని గడిపిన అనుభూతి . . . కానీ ఇది అనుభూతే ! మారిన స్కూలుని చూసినందువలన . . మారిన నాలో పెల్లుబికిన జ్ఞాపకాల ప్రభావం నేను స్కూలులో చదివినప్పటి వాస్తవం ఎప్పుడో కాల గర్భంలో కలిసి పోయింది . అది మళ్ళీ రావటం అసంభవం ! " అశీర్వాదం గది తలుపు తెరిచి వెళ్ళిపోయాడు . క్లాస్ రూం లో బల్లలన్నీ ఒక పక్కకు నెట్టి దాన్ని ఒక గది లా చేయించినట్లున్నాడు ప్రధానోపాధ్యాయుడు . పక్కనే ఎక్కడి నుంచో రెండు మంచాలు తెచ్చి వేశారు . ఇక మాడరన్ ట్రెండ్ అంటే , దుబాయ్ వాళ్ళ ట్యూనులని దిగుమతి చేసుకొని , పాడే వాళ్ళ గొంతుల్ని నొక్కేసి , అదేదో సీనారేకు మీద దువ్వెన్న తో గీకితే వచ్చే కీచు గొంతుకలా రికార్డు చెయ్యడం , అన్నిభాషలనీ మిక్స్ చేసేసి , యేదో పాడించేసి , వెనకాల సోఁయ్ సోఁయ్ , అనో , డోఁయ్ , డోఁయ్ అనో , ఈఁ ఈఁ ఈఁ అనో , ఊఁ ఊఁ ఊఁ అనో మోతెత్తించడం . పోస్టాఫీసులో పదిరూపాయలతో దరఖాస్తు కొనుక్కొని , ఫోటోలూ వగైరాలతో పూర్తిచేసి , ఇంకో రెండువందల నలభై రూపాయలు కట్టి , దాఖలు చేస్తే - - వారం పదిరోజుల్లో పోస్ట్ మేన్ల ద్వారా చిరునామా నిర్ధారణ చేసుకొని , మనకి కార్డు ఇస్తారట . అది సంవత్సరం పాటు చెల్లుతుందట . మళ్లీ నవీకరణకోసం నూట నలభై రూపాయలు కట్టాలట . ఇదోరకం కార్డు ! చూశారా , ఎంత విశాలమైన కథ తయారుచేశాడో ! చంద్ర గ్రహణ వేళట , పరమ మునీశ్వరులు సంధ్య వార్చాలట . మరి జానకి నీళ్ళు తేవటం ఎందుకంటే , వాళ్ళు శతవృద్ధులు , గంగ దాకా నడవలేరు , వీళ్ళ ఇంటికి మాత్రం రాగలిగారు . తురకలు రాహుదంష్ట్రికాతుర కళు అయ్యారు . అంటే రాహువు కోరల్లో చిక్కుకున్న కళలు కల చంద్రుడన్న మాట ! పద్యంలో అన్ని భాగాలు కథకి చాలా అవసరం . ఏదీ తీసెయ్యటానికి లేదు . ప్రదర్శన సమయంలో కూడ ఇంత లోతుగా ఆలోచించి పద్యం తయారుచేసిన అవధానిని ఎంతో మెచ్చుకోవాలి ! ఇలాంటి సంగతే ఒకటి తెలుసు నాకు . ఒకతనున్నాడు అతని పై కోపం తో అతని భార్య అతడు చిన్న తనం నుండీ సేకరించుకున్న పుస్తకాలనన్నింటి నీ పాత కాగితాల వాడికి అమ్మేసింది . నిజంగా అది విన్నప్పుడు నేనైతే షాక్ అయ్యాను . భార్య తన మాటవినట్లేదని బాధపడేవాళ్ళూ , తన మీద అక్రమ అభియోగాలు ( false cases ) బనాయించి ఏడిపిస్తోందని మధనపడేవాళ్ళూ , ఆమె వంటే కాదు , అసలు పనీ చేసిపెట్టడం లేదంటూ వాపోయేవాళ్ళూ మధ్యకాలంలో చాలామంది నాకు తారసపడ్డారు . " I hate her like anything " అంటూ నా ఎదుటే ఆవేశంతో ఊగిపోయిన మనిషి కూడా ఒకరు తగిలారు . నా హుందాతనాన్ని నిలబెట్టుకునే ప్రయత్నంలో నేను సానుభూతిగా విని ఊరుకున్నాను తప్ప వాళ్ళ సంసారాల లోగుట్టులేవీ తఱచి తఱచి అడిగే సాహసం చెయ్యలేదు . కానీ ఆలోచిస్తూనే ఉన్నాను . బహుశా వాళ్ళు చెప్పకుండా మిగిలిపోయిన కథ చాలా ఉండి ఉండొచ్చు . మానవ సంబంధాలు పరస్పర అవసరాలతో మొదలవుతాయి . పరస్పర కృతజ్ఞతలతో అవి కొనసాగుతాయి . పరస్పర మధుర స్మృతుల్లో పర్యవసిస్తాయి . కొందఱు భార్యాభర్తల సంబంధాలు పరస్పర చేదు స్మృతులతో , పరస్పర అగౌరవంతో అర్ధాంతరంగా ముగిసిపోతున్నాయంటే - ఎక్కడో ఎప్పుడో విధంగానో వారు తమ హృదయంలో ఒకరి పట్ల ఒకరు కృతజ్ఞతని అనుభూతి చెందాల్సిన అవసరం లేకుండా పోయిందన్నమాట . వారిలో ఎవరో ఒకరు సప్రయత్నంగానో , అప్రయత్నంగానో రెండోవారిలోని పశువుని వెలికి తీస్తున్నారన్నమాట . భార్యాభర్తల మధ్య గొడవలు మూడు తరాల దాకా వంశంపై ప్రభావాన్ని ప్రసరిస్తాయని , అవి విడాకులతో ముగిసేవి కావనీ చెబితే చాలామంది ఆశ్చర్యపోతారు . కానీ సమస్యలు చాలా పాతవి . పెళ్ళి , కుటుంబజీవితం అనేవి ఎప్పట్నుంచైతే ఉన్నాయో అప్పట్నుంచీ ఉన్నవే . పరమ పతివ్రతల పక్కనే గయ్యాళిగంపలూ , భర్తని ఎదిరించేవాళ్ళూ , కాల్చుకుని తినేవాళ్లూ , పదిమందిలో అతని పరువు నిట్టనిలువునా తీసేవాళ్ళూ , అతన్ని కొట్టేవాళ్ళూ , తమవాళ్ళతో చెప్పి కొట్టించేవాళ్ళూ , అతనిచేత సకలసేవలూ చేయించుకునేవాళ్ళూ , విధమైన వైవిధ్యభరితమైన జాతకాలు సృష్ట్యాదినుంచి ఉన్నాయి . అవేమీ ౨౧వ శతాబ్దంలో హఠాత్తుగా , అపూర్వంగా ఎక్కణ్ణుంచీ ఊడిపడలేదు . కాని మన కాలంలో మనం ఏకపక్షంగా ఆలోచించడానికి అలవాటు చేయబడ్డామంతే ! నాకున్న విస్తృత ప్రజాసంబంధాల దృష్ట్యా సమస్యల పట్ల నాకు కొంత అవగాహన ఉంది . కష్టాలు పడే మగవాళ్ళ పట్ల సానుభూతి కూడా ఉంది . కాని అలాంటి నాకే , కొన్ని విషయాలు చిరాకు తెప్పిస్తాయి . అందుకే టపా రాయడం . మగవాళ్ళు తమ భార్యల విషయంలో తొలి అడుగులే తప్పుడుగా వెయ్యడం గుఱించి నాకు ఎనలేని అసంతృప్తి ఉంది . మొదటి అడుగే పనికిమాలిన పద్ధతిలో వేసినప్పుడు అటుపిమ్మట ఫలితాలన్నీ తప్పుడుగానే వస్తాయని వేఱే చెప్పనక్కఱలేదు . మౌలిక పొఱపాట్లు తనలో ఉండగా కేవలం భార్యని నిందించడం సబబు కాదు . ఆమె పరిస్థితిని తన కనుకూలంగా మలచుకుని ఉపయోగించుకుంటూ ఉండొచ్చు . కాని పరిస్థితికి ఆమె కారకురాలు కాదు . ఎందుకంటే ఆమె సాధారణంగా అతన్ని బట్టి ఉంటుంది . మగవాడికేం కావాలో ఒక మగవాడు మాత్రమే చెప్పగలడు . పత్రికలూ గట్రా మాధ్యమాలు కాదు . అతనిక్కావలసింది తనకు భార్యలా ప్రవర్తించే భార్య . సంస్కారవంతురాలైన భార్య . ఊళ్ళో ఆడవాళ్ళు ఎలా ఉంటున్నారనేది అతనికి అప్రస్తుతం . " ఆడా - మగా సమానం అవునా ? కాదా ? " అనే చర్చవల్ల అతనికి పిసరంత కూడా ప్రయోజనం లేదు . ఎవడి బతుకు వాడిది . అలాంటి భార్యని సంపాదించుకున్నప్పుడు మగవాడు జీవితంలో ఏదైనా సాధించగలడు . భార్యాసంపాదన ద్వారా సాధించేదానికన్నా బహుశా ఎక్కువే సాధించగలడు . అయితే ' భార్య భార్యలాగా ప్రవర్తించాలి ' అంటే అతను ఆమెని చూసిన మొట్టమొదటి రోజు నుంచి ఆమెని పదవి కోసమే ఎంచుకోవాలి . కాని అలా జరగడంలేదు . భార్యలు కేవలం భార్యాపదవి గుఱించి ఎంపిక చెయ్యబడ్డంలేదు . ఇంకా చాలా చాలా - భార్యోచిత ( unwifely ) విషయాలు రంగప్రవేశం చేస్తున్నాయి . భార్యగా ఆమెనుంచి తాను ఏం ఆశించవచ్చునో అదొక్కటే కాకుండా ఇంకా చాలా ఆశిస్తున్నాడు మగవాడు . సరిగ్గా అక్కడే వాడు పులినోట్లో తలపెడుతున్నాడు . అలాంటి వాటిల్లో ముఖ్యమైనది కట్నం . దీన్ని నిషేధిస్తూ ఒక చట్టం ఉన్నప్పటికీ ఆచరణలో లేనట్లే లెక్క . కాని దాన్ని ఆధారంగా చేసుకుని నిస్సహాయుల్నీ , అమాయకుల్నీ నిర్బంధించి , బెదిరించి న్యాయవాదులూ , పోలీసులూ , కొన్ని మహిళాసంఘాల వాళ్ళు , పత్రికలవాళ్ళు డబ్బు దోచుకోవడానికి వీలుగా IPC Section 498a అనే లంకెబిందె ఒకటుంది . ఎవరైనా కాస్త దగ్గరికి తీసుకుని సానుభూతిగా మాట్లాడితే కరిగిపోయి అన్నీ ఆమూలాగ్రం బయటపెట్టేసే ఆడవాళ్ళు కొంతమంది ఉన్నారు . కష్టాల్లో ఉన్నానని తెగ ఫీలయ్యే ఆడవాళ్ళయితే మఱీను . ఇందులో విద్యావంతురాలూ , నిరక్షరాస్యురాలూ అనే తేడా లేదు . ఒక మగవాడికీ , అతని భార్యకీ మధ్య కొంచెం భేదాభిప్రాయాలున్నాయని ఉప్పందితే చాలు , దాన్ని అవకాశంగా తీసుకుని విభేదాల్ని పెంచి పెద్దవిచేసి వాళ్ళని న్యాయస్థానం ఆవరణలో కొట్టుకు చచ్చేలా చెయ్యడానికి , తద్ద్వారా ఆర్థికంగా లాభపడ్డానికీ కొన్ని దుష్టశక్తులు ఎల్లప్పుడూ కాచుకునుంటాయి . ఆమెకు ఆమె భర్త చెల్లించబోయే పరిహారంలో " నీకింత , నాకింత " అని వాటాలు కూడా మొదలయ్యాయి మధ్య . వాళ్ళు సర్వసాధారణంగా ముందు ఆడవాళ్ళనే సమీపిస్తారు . వాళ్ళల్లో కొన్నిసార్లు స్వయానా ఆమె తల్లి , తండ్రి , సోదరుడు ( అరుదుగా మాజీ ప్రియుడు ) ఉన్నా ఆశ్చర్యపోనక్కఱలేదు . ఇదంతా ఇప్పుడు ఇండియాలో చురుగ్గా పనిచేస్తున్న ఒక లీగల్ మాఫియా . వాళ్ళకి లెస్సగా ఉపయోగపడుతున్న అమానుష చట్టాల్ని రద్దు చేయించాలన్నా , సంస్కరించాలన్నా చాలా సమయం తీసుకుంటుంది . బహుశా మన ఆయుష్కాలం సరిపోదు , ఎందుకంటే మన దేశంలో ఆడవాళ్ళ విషయాలు Family matter కావడం మానేసి political matter గా మారిపోయి చాలాకాలం అవుతోంది . దాని బదులు వాటితో మనకి పనిపడకుండా చూసుకోవడమే చౌకా , సులభమూను . ఒక రచయిత లేక కవి తన ఉద్దేశం ముందే చెప్పి పరిధిలోనే నా కృతిని విమర్శించండి అనడం కరెక్టేనా ? నా మటుకు నేను ఒక చెట్టును వేస్ట్ చేయటం , కొన్ని ఠావులు ఖరాబు చెయ్యటం మాత్రమే నా రచనల లక్షణం , అంతవరకే విమర్శకుడైనా పరిమితం కావాలి అని ఇప్పటినుండీ ఒక disclaimer తగిలించాలిక . మీ స్నేహం చిరకాలం ఇలాగే వుండాలని కోరుకుంటూ , హాపి ఫ్రెండ్ షిప్ డే . ఆంధ్రదేశంలో వున్న రచయిత్రులు తమ జీవితాల్లో అమెరికా ప్రభావం గురించో , తమకు తెలిసిన అమెరికా జీవితం గురించో కథలు రాశారు . కథలు ఇండియాలోని వారికి బాగానే నచ్చినా అమెరికాలోని సాహిత్యాభిమానులకు నచ్చలేదు . అందుకు వాళ్ళు చెప్పే కారణాలు అమెరికా జీవితం చూడకుండా అనుభవించకుండా రాయడం మీద ఒకటైతే , అందులో వాస్తవాలు లేవనడం మరొకటి . అమెరికాను , దాని ప్రభావాన్ని , లేదా ఇక్కడి డాలర్లను అక్కడి వారు నెగెటివ్‌ అంశంగానే చూపిస్తున్నారు తప్ప పాజిటివ్‌గా చూపించే రచనలేవీ కనిపించలేదు . వృద్ధులైన తల్లితండ్రుల్ని ఓల్డ్‌ఏజ్‌హోమ్‌లో చేర్పించే అంశం గురించి ఇండియాలో కేవలం అమెరికాకు వెళ్ళిన పిల్లల ప్రభావంగా చూస్తున్నారు తప్ప ఇండియాలోనే వున్న పిల్లలు కూడా తమ తల్లితండ్రుల్ని ఓల్డ్‌ఏజ్‌హోముల్లో చేర్పించటానికి ఇష్టపడుతున్నారని , అసలు చాలామంది తల్లితండ్రులే పిల్లల దగ్గర వుండటం కన్నా విడిగా వుండటమే మేలనుకుంటారన్న విషయాన్ని మనం గమనించాలి . కోనసీమ కధలు అనగానే , వివిధ ఊర్లపేర్లు , జరిగే తీర్థాలు , కాటన్ కాలువలు , కొబ్బరి చెట్లు , పిండివంటలు ఇంటిపేర్లు వీటన్నింటినీ ( కధ కనుక కనీసం కొన్నింటిని ) ఊహించాను . మైనా కధ బాగుంది . గమనిక : సర్వే జరిపిన 22 జిల్లాల్లో గుంటూరు జిల్లా మొదటిది . కాబట్టి కార్యకర్తలకు తగినంత అనుభవం లేక పెద్ద రైతుల విషయంలో పంటల దిగుబడి , అమ్మిన రేటుకి సంబంధించి , స్త్రీ వ్యవసాయ కార్మికుల కూలిరేట్లకు సంబంధించి సరైన సమాచారం సేకరించలేకపోయారు . పరిమితులను దృష్టిలో వుంచుకొని విశ్లేషణను పరిశీలించాలి . సమాచారం 2008 సంవత్సరానికి సంబంధించినది . తరువాత గడచిన రెండు సంవత్సరాల్లో కౌటురేట్లు మరింతగా పెరిగాయి . స్వంత సేద్యంలో నికరాదాయాలు కూడా పెరిగాయి . చిరునామా చూపి మితృడిని అడిగాడు ఎలా వెళ్ళాలని . తానే స్వయంగా తీసుకు వెళతానని చెప్పి లాంచీ ఎక్కించి తీసుకెళ్ళాడు . లాంచీ దిగి కాస్త నడవగానే బృందావనం అని ఒక పెద్ద బోర్దు కనిపించింది . అందులోకి నడుస్తుంటే అందమయిన తోటల మధ్యలో ఇంకా అందమయిన కుటీరాలు . అన్ని రకాల పూలు , చెట్లతో నిజంగా బృందావనమేనేమో అనిపించేలా ఉంది . కమ్మని స్వరం వినిపించటంతో ఇద్దరూ అటుగా కదిలారు . అప్పటికే శంకర్ కి తాను ఉన్నది తను రోజూ బ్రతుకుతున్న భూమి మీదన లేక కలగంటున్నానా అనే అనుమానం వెంటాడుతుంది . పక్షుల అరుపులు , చల్లని గాలి , కళ్ళెదుటే గోదారమ్మ పరవళ్ళు జీవితం క్షణంలో స్థంబించిపోతే బాగుంటుంది అనే భావన . స్వరం వినిపించిన వైపు వెళితే జ్యోతి కొంతమంది పిల్లల్ని కూర్చో బెట్టుకుని ఆలాపిస్తుంది . శంకర్ తనని పిలిచే ప్రయత్నం చేయలేదు ఎందుకంటే బృందావనంలో వేణుగానం వినే అవకాశం వస్తే వదులుకోవటం సాధ్యమా ? తన ఆలాపన పరిసరాలలో మాధుర్యాన్ని నింపుతుంది . అలా సమయం తెలియకుండా చాలాసేపు నిలబడి పోయాడు శంకర్ . జ్యోతితో మాట్లాడకుండానే వెళ్ళిపోయాడు . ఎందుకంటే ఓటమిని అంగీకరించే శక్తి శంకర్ కి ఎప్పుడూ లేదు . మితృడి ద్వారా వివరాలు తెలుసుకున్నాడు . ఇంతకు పూర్వం , 2009 సంవత్సరం ఆగస్ట్ నెలలో దైవంపై నా అభిప్రాయాన్ని తెలియజేయడానికి మూడు ప్రయత్నాలు చేసాను . అప్పుడు పుట్టిన ఆలోచన రూపం దాల్చుకోవడానికి చాలా కాలం పట్టేడట్టు ఉంది . ఏదైనా పని చేసేటప్పుడు దాని గురించిన విషయాలను కూలంకుషంగా కాకపోయినా , నాకు తృప్తి కలిగేంత వరకూ సోధించి తరువాత దానిగురించి స్వీయావలోకనం చేసుకుంటాను . తరువాతే నాకు అర్దం అయ్యిన దానిగురించి వ్రాసుకుంటాను . ప్రక్రియలో దైవం గురించి అర్దం చేసుకోవడానికే చాలా కాలం పట్టేడట్టుంది . కాని అంతవరకూ ఊరికే ఉండకుండా కొంచం కొంచంగా ఇక్కడ పెట్టే ప్రయత్నం చేస్తాను . దళజీవితాన్ని , దళాలకు గ్రామీణజనజీవితంతో ఉన్న అనుబంధాన్ని , గ్రామీణ జీవితాన్ని అభివృద్ధికరంగా మార్చడం , 16 దళాలు నిర్వహించే పాత్రను , దళాలకు , ప్రభుత్వ పోలీసు యంత్రాంగానికి , మధ్య నడిచే రాజకీయ వ్యవహారాన్ని వస్తువుగా చేసుకుని , సామాజిక నవల , పోరాట నవలగా మలుచుకున్న నవలలు ' ' సరిహద్దు ' ' ' ' రాగో ' ' ( సాధన ) నవలలు . అవునండీ , మీరు వ్రాసిన విషయం ఆలోచించతగ్గది . బహుశః ఈదృష్ట్యానే ఇంగ్లీషువాళ్ళు handcapped బదులు challenged అని వాడుతున్నారు . హెలెన్ కిల్లర్ విషయంలో ఆవిడ అవిటితనాన్ని ప్రస్తావించడం అవసరం అనుకుంటా . కానీ ఒక చోట నే చదివిన వాక్యం చూడండి - కోమటి కులంలో పుట్టిన ఈయన ( గాంధీ ) మనకి స్వాతంత్య్రం తెచ్చాడు . ఇలా వ్రాయాల్సిన అవసరం ఏమాత్రం లేదు . " మా ఆయనే బతికుంటే క్షురకుణ్ణి పిలుచుకొచ్చి వుండేవారుగదా " సరైన సామెత కాదనుకుంటా . ఆయనే ఉంటే మంగలెందుకు అని ఉండాలి . అన్నీ ఉన్న మనకే అన్ని కష్టాలు అయితే , శరీరంలోని అతి ముఖ్యమైన అవయవాలలో కొన్నింటి లేని ఇతని ఆత్మనిబ్బరం నన్ను అబ్బుర పరచింది . మరి మీ సంగతేంటి . . ఇదొక తిమిర సమయం ఇక్కడ వెలుతురు పిట్ట కూయదు వెలుతురు దృశ్యం పొడవదు ప్ర : మీరు చాలా గ్రంథాలయాలకు విరాళాలిచ్చారు కదా ? ఇప్పుడు మీరు ఇస్లా నెగ్రా లో రచయితల కాలని నిర్మించే క్రమంలో ఉన్నారు కదా ? ఒకతన్ని జై జవాన్ జై కిసాన్ అని ఎవరన్నార్రా నాన్నా అంటే దిలీప్ కుమార్ అని సెలవిచ్చాడు గుట్కా నములుతూ . జాతీయ గీతం ఏంట్రా అంటే ఊంచీ హై బిల్డింగ్ లిఫ్ట్ తేరీ బంద్ హై అన్నాడు . పాపం . వాడికి తెలియదులా ఉంది మనకి స్వతంత్రం వచ్చిందని . * నేలబారు * [ గొల్లపూడివారి కాపీరైటు మాట ] జీవితాలకి అర్ధం కాకపోయి ఉండొచ్చు స్వాతంత్రం అంటే ఎంటో . తప్పేమీ లేదు . ఆలెక్కకొస్తే ఈడ్చి తంతే ఎందరు సోకాల్డ్ చదువు కొంటున్న యువతకి స్వతంత్ర పోరాటం గురించి తెలుసూ ? అయితే చలం రచనల్లో ఎక్కువ సంచలనాన్ని సృష్టించిన నవల మాత్రం " మైదానం " . 1925లో చలం మైదానం రాశారు . మైదానం నవల చాలా చర్చలను రేపింది . ప్రతికూల విమర్శలనెదుర్కొన్నది . స్త్రీ స్వేచ్ఛ మీద , స్త్రీ పురుషుల సంబంధాల మీదా కొత్త సిధ్ధాంతాలు చేసింది . . ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్ర మిదముక్తం మయానఘ | ఏతద్బుద్ధ్వా బుద్ధిమాన్స్యాత్ కృతకృత్యశ్చ భారత ! | | 15 - 20 " వెనక్కి వెనక్కి " అంటూ తాత అందరినీ హెచ్చరించి అశిక్కుని వేగంగా వెనక్కి తిప్పినాడు . తరువాత నమాజు కొరకు ఎప్పుడెప్పుడు మస్జిద్ కు మరలా వెళ్దామా అని ఎదురుచూస్తుండండి . బహుశా పాఠకులకు కూడా తమ పాత్రను పోషించడానికై పదప్రహేళికల వంటి కొన్ని అంశాలను ప్రవేశ పెట్టవచ్చు . అదే విధంగా సమస్యాపూరణలను ప్రవేశ పెట్టవచ్చు . ఇలాటివి ప్రవేశ పెడితే పాఠకులు చదవడం మాత్రం కాక పాల్గొనేదానికి కూడా అవకాశం ఉంది . అయ్యో వీణ అమ్మేశారా ? నాకు తెలిసిన ఒక ముఖ్యమైన విషయం చెబుదాం అనుకున్నాను . . ఏమీ లేదండీ , తీగలు తెగిన వీణ ఇంట్లో ఉండకూడదు ( ) అందుకని వెంటనే " ఎవరో రావాలీ . . " అని పాడి , వీణలు బాగు చేసే వాళ్ళని పిలిపించేయాలి . . పాటల జాబితాకి వస్తే , ఒకటి రెండు మినహా అన్నీ నాకు బాగా ఇష్టమైనవే . . మీ శైలికి భిన్నంగా ఈసారి కొంచం అచ్చుతప్పులు కనిపించాయి . . హడావిడిగా పోస్ట్ చేసినట్టు ఉన్నారు , సారి చూడండి . . కొంత మెత్తబడ్డాడు దాసరి . బ్రహ్మరాక్షసుడిగా ఎందుకు మారేడో చెప్పమన్నాడా రాక్షసుణ్ణి . ఇలా చెప్పేడు వాడు పిల్లలిద్దరూ కార్పెట్ మీద కూర్చుని , ఎంతో ఇష్టంగా చదివేసుకుంటున్నారు . అప్పుడే స్నానాలు చేసి , ఉతుకుడు బట్టలు తొడుక్కుని , కడిగిన ముత్యాల్లా మెరిసి పోతూ వున్నారు . తండ్రిని చూడగానే , " నాన్నా , నాన్నా " అంటూ వచ్చి తండ్రిని చుట్టేశారు . ( శ్రీ నారాయణ రావు గారు ఇంతవరకు రాసి ఇంతకన్న ఎక్కువ రాయాల్సిన పనిలేదన్నారు . పై పద్యాన్ని ఆయన కొంత వివరించి చెప్పాక అర్థమైంది ఎందుకు అది నిజమో . ఐతే " ఈమాట " పాఠకులకి అవకాశం లేదు కనక ఇంకొంచెం పొడిగించి పద్యంలో విశేషాల్ని వివరించమని ఆయన్ను కోరితే సందేహిస్తూనే , బహుశః మొహమాటం కొద్ది కొంత రాసి ఇచ్చారు . పద్యంలోని విశేషాలన్నీ అర్థమయ్యాయని అనుకున్న వాళ్ళు ఇకముందు చదవక్కర్లేదు . మిగతా వాళ్ళు కింది భాగం కూడా చదివితే ఎన్నో రహస్యాలు తెలుస్తాయి . ) ఇలా ఆలోచిస్తున్న నాకు ఎందుకో ఎప్పుడో జరిగిపోయిన ఒక సంఘటన గుర్తొచ్చింది . జరిగి దాదాపు ఒక 6 సంవత్సరాల పైనే అయ్యిందని చెప్పొచ్చు . " మీకసలు నా గురించి తెలీదు అంటూ " మంచితనానికి విలువ ( ఇంతే ) ఇది అని తేల్చి చెప్పిన పెద్దమనిషి గుర్తొచ్చారు . " " నీకను దోయివె న్నెలలు నిండిన నాహృద యాంగణ మ్ములో " . అలా చదువుకుంటే , ఉత్పలమాల పాదాలన్నీ సుమారుగా ఒకే నడకతో వినిపిస్తాయి . . . " నేనీ పద్ధతి లోనే కుస్తీ పడుతుంటాను . పద్యాలు చదువుకుని ఆనందించాలనే తపన తప్ప , సొంతంగా పద్యాలు రాయాలనే తపన లేదు కాబట్టి అది సరిపోతుందనుకున్నా నాకు . అయితే " విశ్వదాభి రామ వినుర వేమ " వినీ వినీ , ఆటవెలదిని గుర్తు పట్టటం కాస్త సులువనిపిస్తుంది . మంచి ప్రయత్నం , కొనసాగించండి . మొదటి పాట : - " తకిట తధిమి తకిట తధిమి తందానా , హృదయ నయన . . . " వనజ గారు నాకు తెలీయదు కానీ మీరు వ్రాసిన దానినిబట్టి ఆమె సహృదయత అవగాహనకు వచ్చింది . మీ సంతాపంలో నేను కూడా పాలుపంచుకుంటున్నాను . ఇంకో విషయం : http : / / bhumika . org / archives / 963 సంబంధించి మీ స్పందన కోసం చూస్తూ అక్కడ ఒక వ్యాఖ్య వ్రాసాను . మీకు ఈమెయిల్ కూడా ఇచ్చాను కానీ రెండింటికీ మీ నుండి స్పందన లేదు . మీ రిప్లయ్ కోసం ఎదురుచూస్తున్నాను . " ఇంగ్లీషులో ప్లీజ్ అంటే అన్నీ సర్దుకు పోతాయా నాలుగింగ్లీషు ముక్కలు నేర్చుకోంగానే ఏం చేసినా చెల్లిపోతుందనుకుంటున్నావురా నీ అయ్య " మొదటి సారి అర్జున్ భాషలో అతణ్ణే అనుకరిస్తూ దాడి చేశాడు సతీష్ నవ్వుతూ ఎక్కువ ఆలస్యం లేకుండానే కలెక్టరు ముఖ్యమంత్రి గదిలో ప్రవేశించారు . విమానంలో ప్రయాణిస్తూనే ముఖ్యమంత్రికి ఏమిచెప్పాలో తాను పదే పదే మననం చేసుకున్నట్లుగానే ' ' సార్‌ ! మీరు విచారణను రద్దుచేస్తే రాజీనామా సమర్పించటం తప్ప నాకు గత్యంతరముండద ' ' ని చెప్పాడు . అప్పుడు అతను మిగతావారితో ఇలా చెప్పాడు . . " మనం గొడవ పడొద్దు . అక్కడ ఉన్న తాటిదూలానికి సూదిని గుచ్చి అందరమూ దాన్ని మోసుకెళ్దాం . అపుడు గురువుగారి ఆజ్ఞను అందరూ సమంగా పాటించినట్లవుతుంది . న్యూఢిల్లీ : స్వలింగ సంపర్కం ( గే సెక్స్‌ ) తో ఆరోగ్యానికి ఎటువంటి చేటు ఉండదని ఢిల్లీ హైకోర్టు పేర్కొంది . గేసెక్స్‌ వల్ల జననాంగాలకు హాని జరుగుతుందంటూ బీజేపీ సీనియర్‌ నేత బీపీ సింఘాల్‌ చేసిన వాదనతో కోర్టు ఏకీభవించలేదు . స్వలింగ సంపర్కంపై ఉన్న చట్టపరమైన ఆంక్షలను కొనసాగించాలని ఆయన కోర్టును అభ్యర్థించారు . " పలు దేశాల్లో గే సెక్స్‌పై నిషేధం తొలగించారు . చర్య హానికరమని ఎవరూ చెప్పలేదు . స్వలింగ సంపర్కం మంచిది కాదని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ కూడా ఎన్నడూ ప్రకటించలేదు " అని ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఏపీ షా , న్యాయమూర్తి ఎస్‌ . మురళీధర్‌తో కూడిన ధర్మాసనం వ్యాఖ్యానించింది . స్వలింగ సంపర్కుల హక్కుల కోసం ఉద్యమిస్తున్న కొందరు దాఖలు చేసిన పిటిషన్లను కోర్టు విచారించింది . గే సెక్స్‌ నేరం కాదని ప్రకటించాలని వారు పిటిషన్లలో కోరారు . దీనిని బీజేపీ నేత సింఘాల్‌ వ్యతిరేకిస్తున్నారు . వేళ పరస్పర అంగీ కారంపై ఇద్దరు గే సెక్స్‌కు సిద్ధపడినా . . వారిని అందుకు అనుమతించ రాదంటూ సింఘాల్‌ తరఫు న్యాయవాది హెచ్‌ . వి . శర్మ చేసిన వాదనపై బెంచ్‌ అభ్యంతరం వ్యక్తం చేసింది . స్వలింగ సంపర్కం హానికరమని రుజువు చేసే సమాచారం ఏమైనా ఉందా ? అని ప్రశ్నించింది . దీనికి సంబం « ధించి ఎటువంటి అధ్యయనమూ జరగలేదని శర్మ బదులిచ్చారు . గే సెక్స్‌తో లైంగిక వ్యాధులు ప్రబలే అవకాశాలు లేవనే వాదనను బలపరిచే రెండు అధ్యయనపత్రాలను గే హక్కుల ఉద్యమకారులు కోర్టు ముందుంచారు . అప్పుడు ఒక సాదాసీదా " ఆమ్‌ ఆద్మీ " బక్క పలుచటి తెల్లటి మనిషి , తెల్లటి పంచె , తెల్లటి కమీజ్‌ ధరించి ఒక చేతిల పుస్తకాల సంచీ పట్టుకొని బరికాళ్లతోటి వేదికనెక్కి మైకు ముందు నిల్చుంటే తెలంగాణా ప్రజాసమూహాలు పోటెత్తిన జన సముద్రాల్లాగ మారిపోయెటోళ్లు . హోరెత్తిన పాటలాగ చెలరేగెటోళ్లు . రెపరెపలాడే తెలంగాణ పతాకంలాగ ఎగిసిపోయెటోళ్లు . జ్వలించి పోయే అగ్ని శిఖలుగ ఆకాశాన్ని అందుకొని అగ్నికీలలుగ మారిపోయెటోళ్లు . ఒక ముక్కల చెప్పాలంటే అతని మాట మంత్రంలాగ పని చేసేది . అతని వాక్కు వేదంలాగ నిలిచిపోయేది . ఇక్కడో చిన్న లెఖ్ఖ - - ఒక పచ్చి అరటిపండు ముగ్గవేస్తే , రెండోరోజుకి ( అంటే ఒకరోజులో ) పండిపోతుంది . మరి గోదాములో లక్ష పచ్చి అరటి పళ్లని ముగ్గవేస్తే , అవి యెన్నాళ్లకి పండుతాయి ? మామూలు లెఖ్ఖ ప్రకారం లక్ష రోజులేకదా ? జరుగుమల్లి : రాష్ట్రంలో పాలన అస్తవ్యస్తంగా ఉందని టిడిపి మండల అధ్యక్షులు తాటికొండ్ల రాంబొట్లునాయుడు విమర్శించారు . మండల కేంద్రంలోని టిడిపి కార్యాలయంలో ఆదివారం మండల నేతల సమావేశం నిర్వహిం చారు . సందర్భంగా మండల అధ్యక్షులు తాటికొండ మాట్లాడుతూ సోమవారం జిల్లా పార్టీ కార్యాలయంలో తెలుగుయువత సదస్సు జరుగుతుందన్నారు . కార్యక్రమంలో జిల్లా పాల డెయిరీ డైరెక్టర్‌ కె ప్రసాద్‌ , జిల్లా సాంస్కృతిక విభాగ కార్యదర్శి కోనూరు యానాదిరావు , జిల్లా టిడిపి మహిళా ప్రధాన కార్యదర్శి పి విజయనిర్మల , మండల టిడిపి ఉపాధ్యక్షులు పి కోటేశ్వరరావు , డి సుబ్బారెడ్డి , మండల తెలుగుయువత అధ్యక్షులు కనపర్తి శ్రీనివాసరెడ్డి , కార్యదర్శి ఎన్‌ సోమయ్య , సిహెచ్‌ బ్రహ్మేంద్రం పాల్గొన్నారు . ఇచ్చి పునర్జన్మ ఇచ్చే డాక్టర్లంటే సమాజంలో గౌరవాభిమానాలున్నాయి . ప్రముఖ వైద్యుడు పశ్చిమ బెంగాల్‌ మాజీ ముఖ్యమంత్రి బిసి రారు జయంతిని పురస్కరించుకుని జూలై 1న డాక్టర్స్‌డేను జరుపుకుంటున్నారు . బిసి రారు ఒక డాక్టర్‌గా మానవతావాదిగా గొప్పపేరు పొందారు . డాక్టరు వృత్తి ద్వారానే ప్రజల మనస్సులో చెరగని ముద్ర వేశారు . ప్రస్తుత సమాజంలో డబ్బే పరమావధి అయినట్లు కొంత మంది విలువలు మరిచి వృత్తికి ద్రోహం చేస్తున్నారు . అయినప్పటికీ . . . నలకూబరుడింకా మాయ రంభని " ఎవర్నువ్వు ? నీ పేరేమిటి ? " అని గద్దిస్తుంటే అసలు రంభ " దాన్నిక పోనీయ్‌ ! నా కోరిక సంగతి చూడు ముందు " అంటూ అతన్ని లాక్కుపోయింది " అంటూ వాళ్ళకి మణికంధరుడి తపోవనంలో తను చూసిన వింతలూ విడ్డూరాలు చెప్తున్న మణిస్తంభుణ్ణి " ఇది వరకెప్పుడూ కనీ వినీ ఎరగని కథ చెప్తున్నావ్‌ ! మరి తర్వాత ఏంజరిగింది ? " అనడిగింది సుముఖాసత్తి . అయ్యో బద్రి , ఏవరేజ్ కాకపొతే హిట్ టాక్ వస్తుంది , , మా ఇంటి దగ్గర్లోనే మూడు చోట్ల రిలీజ్ , మొదటిరోజు సాయంత్రమే చూడాటానికి జనం లేరు , ఇప్పుడు వెళ్తే , హౌసు ఫుల్ బోర్డ్ పెట్టి , టికెట్ కౌంటర్ తెరిచి ఖాళీగా కూర్చున్నారు , ఏడున్నారకి కుడా ఆట మొదలెట్టలేదు . . చిన్నారి అనఘ రాగం . దీనికి వేరే పేరే వద్దు . జాగ్రత్తగా దాచిపెట్టండి . తన పెళ్లయ్యాక బహుమతిగా ఇవ్వొచ్చు . ముద్దుముద్దుగా పాడింది చిట్టితల్లి . . అతఁడా వాతపరంపరా పరిమళ వ్యాపార లీలన్‌ జనా న్విత మిచ్చోటని చేరబోయి కనియెన్‌ విద్యుల్లతావిగ్రహన్‌ శతపత్రేక్షణఁ చంచరీకచికురన్‌ చంద్రాస్యఁ చక్రస్తనిన్‌ నతనాభిన్‌ , నవలా , నొకానొక మరున్నారీ శిరోరత్నమున్‌ త్రుళ్ళిపడియెదేల చిల్లిలోపల వాని చుల్లవెట్టి నిన్ను గిల్లికొనుచు అల్లిబిల్లి దెంగ నుల్లసిల్లెదవు నీ రుల్లిపాయ చాయ గొల్లికాయ శ్రీ భగవానువాచ ఊర్ధ్వమూలమధశ్శాఖమ్ అశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయమ్ | ఛందాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద వేదవిత్ | | 1 అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతాస్తస్య శాఖాః గుణప్రవృద్ధా విషయప్రవాళాః | అధశ్చ మూలాన్యనుసంతతాని కర్మానుబంధీని మనుష్యలోకే | | 2 రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే నాంతో చాదిర్న సంప్రతిష్ఠా | అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూలమ్ అసంగశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్త్వా | | 3 తతః పదం తత్పరిమార్గితవ్యం యస్మిన్‌గతా నివర్తంతి భూయః | తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ | | 4 నిర్మానమోహా జితసంగదోషా అధ్యాత్మనిత్యా వినివృత్తకామాః | ద్వంద్వైర్విముక్తాః సుఖదుఃఖసంజ్ఞైః గచ్ఛంత్యమూఢాః పదమవ్యయం తత్ | | 5 తద్భాసయతే సూర్యో శశాంకో పావకః | యద్గత్వా నివర్తంతే తద్దామ పరమం మమ | | 6 మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః | మనఃషష్ఠానీంద్రియాణి ప్రకృతిస్థాని కర్షతి | | 7 శరీరం యదవాప్నోతి యచ్ఛాప్యుత్క్రామతీశ్వరః | గృహీత్వైతాని సంయాతి వాయుర్గంధానివాశయాత్ | | 8 శ్రోత్రం చక్షుః స్పర్శనం రసనం ఘ్రాణమేవ | అధిష్ఠాయ మనశ్చాయం విషయానుపసేవతే | | 9 ఉత్క్రామంతం స్థితం వాపి భుఞ్జానం వా గుణాన్వితమ్ | విమూఢా నానుపశ్యన్తి పశ్యన్తి జ్ఞానచక్షుషః | | 10 యతంతో యోగినశ్చైనం పశ్యంత్యాత్మన్యవస్థితమ్ | యతంతో௨ప్యకృతాత్మనో నైనం పశ్యంత్యచేతసః | | 11 యదాదిత్యగతం తేజో జగద్భాసయతే௨ఖిలమ్ | యచ్చంద్రమసి యచ్చాగ్నౌ తత్తేజో విద్ధి మామకమ్ | | 12 గామావిశ్య భుతాని ధారయామ్యహమోజసా | పుష్ణామి చౌషదీః సర్వాః సోమో భూత్వా రసాత్మకః | | 13 అహం వైశ్వానరో భూత్వా ప్రాణినాం దేహమాశ్రితః | ప్రాణాపానసమాయుక్తః పచామ్యన్నం చతుర్విధమ్ | | 14 సర్వస్య చాహం హృది సన్నివిష్టో మత్తః స్మృతిర్ జ్ఞానమపోహనం | వేదైశ్చ సర్వైరహమేవ వేద్యో వేదాన్తకృద్వేదవిదేవ చాహమ్ | | 15 ద్వావిమౌ పురుషౌ లోకే క్షరశ్చాక్షర ఏవ | క్షరః సర్వాణి భుతాని కూటస్థో௨క్షర ఉచ్యతే | | 16 ఉత్తమః పురుషస్త్వన్యః పరమాత్మేత్యుదాహృతః | యో లోకత్రయమావిశ్య బిభర్త్యవ్యయ ఈశ్వరః | | 17 యస్మాత్ క్షరమతీతో௨హమక్షరాదపి చోత్తమః | అతో௨స్మి లోకే వేదే ప్రథితః పురుషోత్తమః | | 18 యో మామేవమసమ్మూఢో జానాతి పురుషోత్తమమ్ | సర్వవిద్భజతి మాం సర్వభావేన భారత | | 19 ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్రం ఇదముక్తం మయానఘ | ఏతద్‌బుద్ధ్వా బుద్ధిమాన్‌స్యాత్ కృతకృత్యశ్చ భారత | | 20 ప్రతి అధ్యాయానికి లింక్ ఉండే హోమ్‌పేజి అన్నమయ్య పదాలు , త్యాగయ్య రాగాలు , రామదాసు భక్తి గానాలు , గాలిలో తేలియాడ తరతరాల స్పూర్తిని రగిలించు , మరో తరానికి అందించు - పౌరుషాలను , పట్టుదలను , కీర్తిని , అభిమానాన్ని ! 1 . జాతీయాదాయంలో వ్యవసాయోత్పత్తి శాతం 60 నుంచి 24కి పడిపోయినా వ్యవసాయం దాని అనుబంధిత కార్యకలాపాల మీద ఆధారపడి జీవించే 60 శాతం జనాభా జీవితాల్లో ఆశించిన మార్పులేమీ రాలేదు , 2 . అభివృద్ధి చెందిన దేశాల వ్యవసాయరంగంతో మనదేశ వ్యవసాయరంగాన్ని పోల్చి చూస్తే అది ఇంకా ఆధునీకరింపబడకపోవడమే కాక , దాని ఉత్పాదకత చాలా తక్కువ స్థాయిలో ఉన్నది . దీనికి కారణం వెనుకబడ్డ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ఉపయోగించడమే , 3 . ఇప్పటికీ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో సంపన్నమైన , వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమి అతి కొద్దిమంది చేతుల్లో కేంద్రీకరింపబడి ఉండిపోయింది . అది సమాజంలోని వివిధ వర్గాల మధ్య సమాన నిష్పత్తిలో పంపిణీ లేదు , 4 . రైతాంగంలోని కిందిస్థాయిల్లో ఉన్న మధ్యతరగతి రైతులు , పేదరైతులు లేదా సన్నకారు రైతులు , వ్యవసాయ కూలీవర్గాలు అనుభవిస్తున్న పేదరికం , దైన్యం , రుణభారం , రైతుల బలవర్నరణాలు వీటి ఫలితంగా ఏర్పడే గ్రామీణ అశాంతి , వ్యవసాయ సంక్షోభం , రైతాంగ ఉద్యమాలు , 5 . గ్రామీణ , పట్టణ ప్రాంతాల ఆదాయాల మధ్య నిరంతరంగా పెరుగుతున్న అంతరం , వ్యవసాయోత్పత్తుల పారిశ్రామికోత్పత్తుల అసమమార్పిడి అసమ సంబంధాలు , 6 . గిరిజన ప్రాంతాల్లో ఆగకుండా కొనసాగుతున్న భూపరాయీకరణ వంటి విషయాలు పరిశీలిస్తే మనదేశ రాజకీయాల్లో ఇప్పటికీ భూమి సమస్య అత్యంత ప్రధాన సమస్య అనేది నిర్వివాదాంశం . మధ్యకాలంలో భారతదేశంలో వివిధ ప్రాంతాల్లోని వ్యవసాయరంగంలో వైవిధ్యభరితమైన మార్పులు , ధోరణులు రావడాన్ని స్పష్టంగా గుర్తించవచ్చు . అవి : ( 1 ) ముఖ్యంగా వెనుకబడ్డ ప్రాంతాల్లో , సాగునీటి వసతి లేక మెట్ట వ్యవసాయం జరుగుతున్న ప్రాంతాల్లో వ్యవసాయ సంక్షోభం తీవ్రతరమవుతున్నది . రైతుల బలవన్మరణాలు నిరాఘాటంగా కొనసాగుతున్నవి . రైతాంగ ఉద్యమాలు బలంగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో యాజమాన్యపు కమతాలు , సాగుచేయబడే కమతాలు ( Ownership holdings and Operational holdings ) ఉపాంతీకరించబడి భూకమతాలపై క్రమంగా ఒత్తిడి పెరుగుతున్నది . ఫలితంగా ప్రాంతాల్లో భూ పున : పంపిణీ కార్యక్రమాన్నికున్న అవకాశాలు అత్యంత వేగవంతంగా సన్నగిల్లిపోతున్నవి . ( 2 ) అభివృద్ధి చెందిన వ్యవసాయ ప్రాంతాల్లో లేదా హరిత విప్లవ ప్రాంతాల్లో పైన పేర్కొన్న ధోరణికి పూర్తిగా వ్యతిరేకమైన ధోరణి ప్రబలుతున్నది . ప్రాంతాల్లో వ్యవసాయ కమతాల ఏకీకరణ లేదా సంఘటితీకరణ ( Consolidation of Operational holdings ) ధోరణి క్రమంగా పెరుగుతున్నది . క్రమంలో విశాల భూకమతాల్లో భూ కేంద్రీకరణ ధోరణి త్వరితగతిన పెరుగుతున్నది . అంతేగాకుండా ప్రాంతాల్లో రివర్స్‌ టెనెన్సీ విధానం అమలవుతున్నది . అంటే సన్నకారు రైతులు వ్యవసాయ ఆధునీకరణలో భాగంగా పెరిగిన పెట్టుబడి ఖర్చులను భరించలేక తమ చిన్న చిన్న కమతాలను పెద్ద భూ యజమానులకు కౌలుకిచ్చి లేదా అమ్మివేసి వ్యవసాయ కూలీలుగా మారిపోతున్నారు . ( 3 ) అభివృద్ధి చెందిన , చెందని గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో అలిఖిత కౌల్దారీ విధానం నిరాఘాటంగా అమలవుతున్నది . పరిస్థితి భూస్వాములకు , ధనిక రైతులకు అనుకూలించి చిన్న రైతాంగ వర్గానికి చెందిన కౌల్దార్లను మరింత కుంగదీస్తోంది . కౌల్దార్ల హక్కులకు రక్షణ కల్పించడానికి , న్యాయమైన కౌలు రేట్లు అమలు చేయడానికి ఇది పూర్తిగా ప్రతికూలమైన పరిస్థితి . ( 4 ) సమగ్రమైన , మౌలికమైన భూసంస్కరణల కార్యక్రమాన్ని తమకున్న భయంతో , అపోహలతో వ్యతిరేకించే గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని వర్గాలు ప్రధానంగా రెండు . అవి ఒకటి , అస్థానిక , సాగుచేయని భూ యాజమాన్య వర్గం ( Absentee non - cultivating land owners ) ఇది ప్రధానంగా పట్టణ వాసానికి పరితమై ఉద్యోగ , దళారీ వ్యాపార , పారిశ్రామిక రంగాల్లో స్థిరపడి గ్రామాల్లో ఇంకా భూవసతి కలిగిన వర్గం . వీరు ప్రధానంగా కౌలు గ్రహీతలు ( Rent collectors ) , రెండవది స్థానిక వ్యవసాయ వర్గం . వీరు ప్రధానంగా లాభార్జనాపరులు ( Profit earners ) ప్రభుత్వ నిర్దేశిత భూసంస్కరణల కార్యక్రమం గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో రెండు వర్గాల నుండి ప్రధానమైన ప్రతిబంధకాల్ని ఎదుర్కోవాల్సినస్తుంది . వ్యవసాయరంగంలో ఉద్భవిస్తున్న ధోరణులను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కొనాలంటే వ్యవసాయరంగ పరిస్థితిని కింది తరగతి రైతాంగ వర్గాలకు అనుకూలంగా మార్చాలంటే సమగ్ర వ్యవసాయ సంస్కరణల్లో భాగంగా భూసంస్కరణల కార్యక్రమం పన్నెండు సంవత్సరాల విరామంతో సమీక్షించబడి నిరంతరంగా అమలుచేయాల్సిందే . భూసంస్కరణల కార్యక్రమాన్ని కేవలం భూ పంపిణీ కార్యక్రమంగా గాక అనుబంధిత వ్యవసాయ సంస్కరణల్లో భాగంగా చూడాలి . అంతేగాకుండా భూకమతాల ఉపాంతీకరణ జరిగి భూమిపై ఒత్తిడి పెరుగుతున్న ప్రాంతాలకు , భూకేంద్రీకరణ పెరుగుతున్న ప్రాంతాలకు ఒకేరకమైన భూసంస్కరణల విధానం రూపొందించి అమలుచేయడం సాధ్యం కాదు . భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో చోటుచేసుకుంటున్న స్థూలమైన మార్పుల కనుగుణంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో చలనశీలమైన చిన్న రైతాంగ వర్గాన్ని , సాంకేతికంగా స్థితి స్థాపకత్వం ( Technologically resilent ) కలిగిన వ్యవసాయార్థిక వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేయాలంటే ఆయా ప్రాంతీయ పరిస్థితులకు కనుగుణమైన వికేంద్రీకృత నూతన భూసంస్కరణల విధానాలను రూపొందించి అమలుచేయక తప్పదు . కాబట్టి ఇప్పటికీ దేశ రాజకీయ ఆర్థికరంగంలో ఎల్‌ . పి . జి . విధానాల మూలంగా వస్తున్న మార్పుల కనుగుణంగా వ్యవసాయ సంస్కరణలు , భూసంస్కరణలు పునర్నిర్వచించబడి ఎన్నో ప్రభుత్వ , ప్రజావేదికలపై చర్చించబడి నిజాయితీతో అమలు చేయాల్సిన అవసరమున్నదని చెప్పడానికి సందేహించాల్సిన అవసరం లేదు . కడప ( కార్పోరేషన్‌ ) , జులై 11 ( కెఎన్‌ఎన్‌ ) : ప్రస్తుత కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వం రైతు వ్యతిరేక విధానాలు అవలంబిస్తోందని , దీని ద్వారా రైతులకు అనేక ఇబ్బందులు తలెత్తుతున్నాయని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రైతు సంఘం రాష్ట్ర నాయకులు రామచంద్రయ్య పేర్కొన్నారు . సోమవారం స్థానిక సిపిఐ కార్యాలయంలో ఏర్పాటు చేసిన రైతు సదస్సులో ఆయన మాట్లాడుతూ రైతుకు సరైన విత్తనాలు , ఎరువులు , రుణాలు ఇవ్వకుండా రైతుల ఉత్తప్తులు పెంచాలని ప్రభుత్వం చెప్పడం విడ్డూరంగా వుందన్నారు . రైతుకు కావాల్సిన అన్ని సదుపాయాలు ప్రభుత్వం సమకూరి స్తే ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తులు పెరుగుతాయన్నారు . అలా గాకుండా రైతులు పండించిన పంటకు గిట్టుబాటు ధర చెల్లించకుండా ప్రభుత్వం ని ర్లక్ష్యం చేస్తూ రైతులను ఇబ్బంది పెడుతుందన్నారు . ప్రతి రైతుకు లక్షరూపాయల లోన్‌ ఇవ్వాలని కోరారు . ంాష్ట్రంలో కౌలురైతులు 35లక్షల మంది వున్నారన్నారు . రైతులకు జాతీయ ఉపాధి హామీ పథ కం ఉపయోగపడలేదని ఆరోపించారు . పథకంలోని 50శాతం నిధులను రైతు సంక్షేమం కోసం ఖర్చు పెట్టాలని సలహా ఇఛ్చారు . గతంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం ఇచ్చిన రుణ మాఫీ అందరికీ సరిగా వర్తింపచేయకుండా పేద రైతులతో బ్యాంకు అధికారులు చెలగాటమాడుతున్నారని ఆయన ఆరోపించారు . కేంద్ర ప్రభుత్వం ఇచ్చిన రుణ మాఫీ పూర్తిగా అందరికీ వర్తించేలా చర్యలు తీసుకోవాలన్నారు . గత తెదేపా హయాంలో గ్రామాలలో నోటీసులు అంటించి రైతులను భయభ్రాంతులకు గురిచేస్తే రైతు సంఘం చూస్తూ ఊరుకోదన్నారు . కటాఫ్‌ డేట్‌ తొలగించి దళిత రైతుల రుణ మాఫీని పూర్తిగా అమలు చేయాలని ఆయన కోరారు . సహకార బ్యాంకు అధికారులు తమ తిరకాసుతో చిన్న , సన్నకారు రైతులను ఇబ్బంది పెడుతుందని , సహకార బ్యాంకులపై ప్రభుత్వం చర్యలుతీసుకొని రైతులకు న్యాయం చెయాలని కోరారు . లేకపోతే గత తెదేపా పార్టీకి పట్టిన గతే పడుతుందని ఆయన హెచ్చరించారు . కార్యక్రమంలో రైతు సంఘం జిల్లా అధ్యక్షులు రామసుబ్బారెడ్డి , జిల్లా కార్యదర్శి ఎంవి సుబ్బారెడ్డి , సిపిఐ జిల్లా కార్యదర్శి పులి కృష్ణమూర్తి , రైతు నాయకులు రాహుల్‌ , భాస్కర్‌ నాయుడు , సుబ్బారెడ్డి , కొండాపురం రమణ తదితరులు పాల్గొన్నారు . ఎంతసేపూ తెలుగుభాషగురించి బాధపడేవాళ్ళే తప్పిస్తే క్రియాశీలకమైన ఆలోచనలు చేసీవాళ్ళు తక్కువగా కనిపించిన నాకు ఇక్కడ వ్యాఖ్యలు చూస్తే చాలా ఉత్సాహంగా ఉంది . ప్రభావం చూపేలా తెలుగుభాషా ప్రచారం చెయ్యాలంటే , మన పరిధిలో రకరకాలుగా ప్రయత్నం చెయ్యాలని నాకనిపిస్తోంది . ఒకవైపు , రాజేంద్రగారు చెప్పినట్టు తెలుగుభాష వినియోగంపై అధికారిక సమాచారాన్ని సంపాదించడం . మరోవైపు ప్రభుత్వం , రాజకీయనాయకులపై వత్తిడి తేవడం . ఇది ఎంతవరకూ సాధ్యమవుతుందన్న దానిపై నాకు నమ్మకం కొంచెం తక్కువగా ఉంది . నా ఉద్దేశంలో మరో ముఖ్యమైన కోణం ప్రజలలో కొంత కదలిక తీసుకురావడం . ఇదికూడా అంత సులువైన విషయం కాదు కాని గట్టిగా ప్రయత్నం చేస్తే ఇది సాధ్యమవుతుందని అనిపిస్తోంది . ఒక ఏడాది , రెండేళ్ళు ఉద్యమంలా శ్రమిస్తే , ఆశించిన ఫలితాలు వస్తాయనుకుంటున్నాను . దీనికి ఉన్న మందొకటే , ప్రచారం ప్రచారం ప్రచారం . ఒక ప్రణాళిక ప్రకారం వీలైనన్ని ప్రచారమాధ్యమాల ద్వారా తెలుగు భాష మాట్లాడడం గురించిన అపోహలని తొలగిస్తూ , తెలుగు భాషమీద అభిమానం పెంచేలా ఊదరగొట్టడమే . ముఖ్యంగా టార్గెట్ చెయ్యాల్సిన వర్గం నగరాల్లో చదువుకున్న మధ్యతరగతి , ఎగువ మధ్యతరగతి , ధనవంతుల వర్గాలు . ప్రచారానికి భారతదేశంలో ( ముఖ్యంగా ఆంధ్రాలో ) ఉన్నవాళ్ళు ఒక ఇరవై ముప్ఫైమంది దాకా కలిస్తే మంచిది . పని చెయ్యడానికి వైజాసత్యగారు అడిగిన ప్రశ్నకి సమాధానం చెప్పడం చాలా ముఖ్యం . తెలుగెందుకో తెలుసుకోవాలి . అయితే దీనికి నిజంగా వెతికితే కచ్చితమైన సమాధానం ఉంటుందని నేననుకోను . కాని ప్రజాకర్షకమైన ( అచ్చతెలుగులో చెప్పాలంటే జనాలకి ఎక్కే ) సమాధానాన్ని లేదా వివరణని తయారుచేసుకోవాలి . కాలంలో ఎంత బాగా present చెయ్యగలుగుతున్నాం అన్నదే కదా ముఖ్యం ! తెలుగుభాషా ప్రచారంలో చేసే పనికైనా నేను తప్పకుండా నా చేతనైనది చేస్తాను . e - తెలుగు అంతర్జాలంలో తెలుగు వ్యాప్తికి మాత్రమే పరిమితమన్న దృష్టితో " తెలుగుభాషాప్రచారసమితి " అని కొత్త గుంపు పెట్టాను . మీరుకూడా బయటి ప్రపంచంలో తెలుగు ప్రచారానికి నడుంబిగిస్తే , అందరమూ ఒకే గుంపుగా మన ప్రయత్నాన్ని సాగించ వచ్చు . మిన్నియాపోలిస్ - సెయింట్ పాల్ అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఒక భాగమైన మిన్నసోటా రాష్ట్రానికి రాజధాని . మిన్నియాపోలిస్ - సెయింట్ పాల్ నగరాలను జంట నగరాలుగా వ్యవహరిస్తారు . 2006 జనాభా లెక్కలను అనుసరించి జంట నగరాల జనాభా 35 , 00 , 000 అంచనా . నగరాలు మిసిసిపీ , మిన్నసోటా మరియు సెయింట్ క్రాయ్ నదీతీరాలలో విస్తరించి ఉన్నాయి . జంటనగరాలుగా గుర్తించబడిన నగరాలు స్వరూపస్వభావాలు , రూపురేఖలలో మాత్రం పరస్పర విరుద్ధతలు కలిగి ఉంటాయి . మిసిసీపీ నదీతీరంలో ఇరువైపులా సహజసిద్ధంగా ఉన్న రాళ్ళు బండలు ప్రాంతాన్ని సురక్షిత ప్రాంతంగా చేశాయి . లాంబర్ట్‌స్ లాండింగ్ చుట్టూ సెయింట్ పాల్ విస్తరించింది . మిన్నియాపోలిస్ ప్రాంతం మిల్లుల నగరంగా పేరు పొందింది . " అంతే కాకుండా " వైద్యులు విద్యార్ధిగా నాలుగేళ్ళల్లో నేర్చుకున్న దాని కంటె " హౌస్‌ సర్జన్‌ గా ఒక ఏడాదిలో ఎక్కువ నేర్చుకుంటారు " అనే నుడికారం ఎప్పుడు వినలేదుటోయ్‌ వైద్యానికి కావలసినది అనుభవం . పుస్తక పరిజ్ఞానం ఉండాలి . కాదనను . కాని అనుభవం నేర్పిన పాఠాలని మరచిపోలేము . అందుకనే ఎమ్‌ బి . బి . యస్‌ లు అరడజను మంది ఊళ్ళో బల్ల కట్టు వేల్లాడదీసినా నా హోమియోపతీ ప్రేక్టీసుకి ఇంతవరకు ఢోకా రాలేదు . " తాగుడువల్ల ఏం ఆనందం దొరుకుతుందో తెలీదు కానీ , తాగుబోతు కుటుంబం మాత్రం చెప్పరాని ఆవేదనకు లోనవుతుంది . ఇల్లు గడవక , . . ఇంకా " ఆల్ హ్యాపీస్ " బాగుంది నీ ట్యగ్ లైన్ మనిషి జీవితానికి పరమార్థం చెప్పేలాగా . ఇలాగే మంచి హ్యాపీ విషయాలని బ్లాగి మమ్ములను అలరిస్తూండు . తోచేది . అలాగే ఆయన చేసే మంచిపనులకూ అంతులేదు . హైందవునికి గంగలో ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు డిమాండ్‌తో ఉస్మానియా విశ్వవిద్యా లయంలో పదివేల మంది విద్యార్థులు సామూహిక ఆమరణ నిరాహారదీక్ష చేపట్టనున్నట్లు ఉస్మానియా విద్యార్థి జెఎసి ప్రకటించింది . కార్యక్రమానికి మద్దతు లేదంటూ పోలీసులు స్పష్టం చేయడంతో ఇరువర్గాలకు చెందినవారు ఎవరికివారు పట్టు బిగించారు . విశ్వవిద్యాలయంలో భారీఎత్తున కేంద్ర పోలీసు బలగాలు మోహరించాయి . ఎక్కడికక్కడ తనిఖీలు నిర్వహిస్తూ , పలువురు జెఎసి నాయకులను ముందస్తుగానే అరెస్టులు చేశారు . విశ్వవిద్యాలయంలోకి వెళ్ళే ప్రధాన మార్గాలైన తార్నాక , ఎన్‌సిసి గేట్ల వద్ద పోలీసులు క్షుణ్ణంగా పరిశీలించి గుర్తింపుకార్డులు ఉన్నవారినే లోపలికి అనుమతిస్తూ తమ ఆధీనంలో ఉంచుకున్నారు . అందుకు తగిన రీతిలోనే ఓయూ విద్యార్థి జెఎసి నాయకులు కూడా ఎట్టి పరిస్థితుల్లో తాము పదివేల మందితో సామూహిక నిరాహారదీక్ష చేపడతామని ప్రకటించడంతో ఓయూ క్యాంపస్‌లో టెన్షన్‌ నెలకొంది . తెలంగాణవ్యాప్తంగా ఆదివారం విద్యార్థి నాయకుల అరెస్టులు కొనసాగాయి . కాకతీయ విశ్వవిద్యాలయం , శాతవాహన విశ్వవిద్యాలయం , మహాత్మాగాంధీ విశ్వవిద్యాలయం , పాలమూరు విశ్వవిద్యాలయం విద్యార్థి జెఎసిలు ఓయూ విద్యార్థుల ఉద్యమానికి సంపూర్ణ మద్దతు ప్రకటించారు . తాము కూడా దీక్షలో పాల్గొంటామని స్పష్టం చేయడంతో పోలీసులు ఎక్కడికక్కడ విద్యార్థి నాయకులను ముందే అదుపులోకి తీసుకున్నారు . ఖమ్మం , నల్లగొండ , కరీంనగర్‌ , నిజామాబాద్‌ , ఆదిలాబాద్‌ , మెదక్‌ , మహబూబ్‌నగర్‌ , వరంగల్‌ జిల్లాల్లో పలువురు విద్యార్థి నాయకులను పోలీసులు అరెస్టులు చేశారు . విద్యార్థి జెఎసి దీక్షకు తెలంగాణ ప్రజా ఫ్రంట్‌ చైర్మన్‌ గద్దర్‌ , తెలంగాణ రాజకీయ జెఎసి చైర్మన్‌ ప్రొఫెసర్‌ కోదండరాం , తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి శాసనసభాపక్షం నాయకుడు ఈటెల రాజేందర్‌ , తెలుగుదేశం పార్టీ బహిష్కృత నేత నాగం జనార్దన్‌రెడ్డి , కాంగ్రెస్‌ పార్టీ సీనియర్‌ నాయకుడు కేకే తదితరులు సంపూర్ణ సంఘీభావం ప్రకటించారు . పోలీసులు అడ్డు కున్నా తాము సోమవారం దీక్షా శిబిరానికి వెళ్ళి తీరుతామని వీరంతా ప్రకటించారు . నాగం జనార్దన్‌రెడ్డి ప్రజాస్వామ్యంలో నిరసన తెలిపే హక్కు అందరికీ ఉంటుందని , ప్రభుత్వం దమనకాండకు పాల్పడితే సహించేది లేదని , విషయంలో మానవహక్కుల కమిషన్‌ను ఆశ్రయిస్తామని ప్రకటించారు . వెంటనే ఓయూ నుండి పోలీసు బలగాలను వెనక్కి రప్పించాలని ఆయన డిమాండ్‌ చేశారు . జెఎసి నాయకులు పిడమర్తి రవి , రాజారాం యాదవ్‌ తదితరులు ఆదివారం ఓయూలో దీక్షకు సంబంధించిన ఏర్పాట్లను పర్యవేక్షించారు . తెరాస శాసనసభాపక్షం నాయకుడు ఈటెల రాజేందర్‌ మాట్లాడుతూ , ఇందిరమ్మ రాజ్యమంటే చీకటి రాజ్యమా అని ప్రశ్నించారు . వెంటనే తెలంగాణలో మోహరించిన కేంద్ర పోలీసు బలగాలను వెనక్కు రప్పించాలని ఆయన డిమాండ్‌ చేశారు . తెలంగాణ రాజకీయ జెఎసి చైర్మన్‌ ప్రొఫెసర్‌ కోదండరాం మాట్లాడుతూ , తెలంగాణ ప్రజల ప్రజాస్వామిక ఆకాంక్షను గౌరవించాల్సిన బాధ్యత అందరిపై ఉందని , విద్యార్థులు తమ నిరసనను శాంతియుతంగా తెలుపుతుంటే అడ్డుకోవడం అప్రజా స్వామికమే అవుతుందని సోమవారం ఓయూ క్యాంపస్‌కు వెళ్ళి దీక్షా శిబిరాన్ని ఖచ్చితంగా సందర్శిస్తానని ఆయన ప్రకటించారు . ఇన్‌చార్జ్‌ విసి ఆధ్వర్యంలో శాంతి కమిటీ సమావేశం ఇదిలాఉండగా , ఆదివారం ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం ఇన్‌చార్జ్‌ వైస్‌ ఛాన్స్‌లర్‌ ప్రొఫెసర్‌ డిఎన్‌ రెడ్డి అధ్యక్షతన శాంతి కమిటీ సమావేశమైంది . విద్యార్థులు సోమవారం నుండి తలపెట్టిన దీక్షపై సమావేశంలో చర్చించారు . రయసత్త్వాన్వితఘోటకవ్రజముపై రాఁ దోడుగన్ రాణువల్ భయదోచ్చండహుతాశనప్రతిముఁడై భక్త్యారుఖిల్జీసమా హ్వయుఁడాతండు తురుష్కనాయకుఁడు సంపన్నంబులౌ దైవతా లయముల్ బ్రాహ్మణసంపదల్ సరణి నెల్లం గూల్చి కొల్లాడుచున్ . గాస్ట్రో ఇంటెస్టినల్‌ డిస్ట్రెస్‌ అంటే జీర్ణ సంబంధమైన ఇబ్బందులన్నిటికీ అల్లం రామ బాణంలా పనిచేస్తుంది . గర్భిణీ స్ర్తీలలో రెండవ నెల ఆరంభంతోనే వాంతులు అవడం , తలతిరుగుడు , నడుం బాధలు లాంటివి వస్తుంటాయి . అరుగుదల లేకపోవడం వంటి వాటిని మార్నింగ్‌ సిక్‌నెస్‌ అంటారు . దీనిని అల్లం బాగా తగ్గిస్తుంది . మోషన్‌ సిక్‌నెస్‌ , సీసిక్‌నెస్‌లను తగ్గిస్తుంది . కడుపులో వాయువును అల్లం హరించి వేస్తుంది . జలుబు , ఫ్లూను నివారించేందుకు చికిత్స చేయటానికి కూడా అనాదిగా వైద్యులు , ఆయుర్వేద శాస్తక్రారులు అల్లాన్ని ఉపయోగించారు . . మందార గంధ సంయుక్తం చారు హాసం చతుర్భుజం బహి : పింఛావ చూడాంగం కృష్ణం వందే జగద్గురుం కలవని మన చేతుల్ని జీర్ణ పతాకాల్లా ఎగరేస్తూ , గుండెల్ని మూసి పట్టుకొని , మన వేదికల మధ్య సూర్యకాంతిలో మిలమిల్లాడే సుందర ప్రకృతికి పులకించి పోయినట్లు , ఎన్ని ఊసులాడలేదూ ? మంత్రి గారి వియ్యంకుడు అని బాపు గారి సినిమా ఒకటి ఉంది . భలే సరదాగా ఉంటుంది . చిరంజీవి హీరో . ఇళయరాజా సంగీతం అందించిన ఏకైక బాపూ సినిమా ఇదే అనుకుంటా . నిజానికి సినిమా పాటలు తరం వారికి ( అంటే నా లాంటి వాళ్ళకి ! ) అంతగా తెలియవు . అంత గొప్ప పాటలు కావేమో కూడా , అందుకే ఇళయరాజా హిట్స్ లో సినిమా పాటలు వినిపించవు . అయితే ఒక exception ఉంది . " ఏమని నే చెలి పాడెదనో " అన్న పాట మటుకు అద్భుతమైన మెలొడీ ! ఒక సారి ఎప్పుడో అనుకోకుండా విని ముగ్ధుడైపోయాను . what a composition ! సాహిత్యం అంత గొప్పగా అనిపించకపోవచ్చు మాములుగా చూస్తే . అయితే ఇది చిలిపి పాటనీ , సీరియస్ ప్రేమ గీతం కాదనీ , రాసింది వేటూరని , బాపు కోరినట్టు , సినిమాకు తగ్గట్టు రాసినదని తెలుసుకుంటే అప్పుడు సాహిత్యాన్ని ఎక్కువ ఆస్వాదించొచ్చు . ఇహ స్వామి జన్మించినది నవమి నాడు , ఇన్ని తిథులు ఉండగా స్వామి నవమి నాడే ఎందుకు జన్మించాడంటే నవమి పరమేశ్వర తత్వాన్ని సూచిస్తుంది కనుక , పెద్దలు 9 సంఖ్య పరమాత్మని సూచిస్తుందంటారు , చూడండి 9 ని తీసుకొని మీరు ఎంత తోనన్నా హెచ్చ వేయండి మీకు మళ్ళీ 9 వస్తుంది . ' కలకత్తాలో బంగాళా దుంపలకి వైరస్ వచ్చేసి , పంట అంతా నాశనం అయిపోయింది . ' లాంటి వార్తలు చదివితే , ఈనాడు కూడా దీనికి మినహాయింపు కాదేమో అనిపిస్తుంది . బ్లాగర్స్ సందడి పండగ ప్రవాస బ్లాగర్లని కూడా మనసు కట్టిపడేసేలా చేసిందన్నమాట . నిజానికి హైదరాబాదులో 10 రోజులు బ్లాగర్స్ నవరాత్రులు తరువాత బ్లాగర్స్ విజయదశమిలా గడిచిపోయాయి . విజయవంతం చేసిన ఘనత స్వచ్ఛందంగా నిర్వహించినవారిదే నాది కూడా చిన్న రిక్వస్ట్ ' మూడ్ ' కిలోల లెక్కన దొరికే అడ్రస్ మీకు ఎవరన్నా చెప్తే , మాకు కూడా చెప్పి పుణ్యం కట్టుకోరూ ప్లీజ్ ! ! ! ౧౯౯౦ - ౯౧ ప్రాంతం . పశ్చిమ గుంటూరు ( Guntur West ) నగరంలో ఒక సవిలాసమైన పేట . ఆహ్లాదకరమైన చల్లని సాయంకాల వేళ . నేనూ , మా మిత్రుడు పేరూరి సత్యనారాయణా మేడ మీద తలో కుర్చీలోను కూర్చుని పిచ్చాపాటీ మాట్లాడుకుంటున్నాం . " కధ చెప్తా వింటావా బ్రదర్ ? " అన్నాడు సత్యం . " సరే ! చెప్పు " అన్నాను . సత్యం మొదలుపెట్టాడు : " పూర్వకాలంలో ముగ్గుఱు మాంత్రికులుండేవాళ్ళు . వాళ్ళందఱికీ తమ తమ భార్యల మీద పుట్టెడు అనుమానం . అందుచేత వాళ్ళని చిన్నచిన్న బొమ్మలుగా మార్చేసి సంచీల్లో పెట్టుకుని తిరుగుతూండేవాళ్ళు . అవసరమైనప్పుడు మాత్రం మళ్ళీ నిజస్వరూపంలోకి తెచ్చేవాళ్ళు . ఇలా కొంతకాలం గడిచాక ముగ్గురూ తీర్థయాత్రలు చెయ్యాలని బయల్దేఱారు . దారిలో ఒక కొలను కనిపిస్తే స్నానం చెయ్యాలనిపించింది . సామాన్లు గట్టున పెట్టి కొలన్లోకి దిగితే ఎవరైనా వాటిని ఎత్తుకుపోవచ్చు . అందుకని సంచీల్లోంచి భార్యల బొమ్మల్ని బయటికి తీసి వాళ్ళని యథాస్వరూపాల్లోకి తెచ్చి " సామాన్లు చూస్తూండండి " అని చెప్పి కొలనులోకి దిగారు . వాళ్ళు అలా కొలన్లోకి దిగీ దిగంగానే ముగ్గుఱు ఆడవాళ్ళూ తమ బట్టల్లోంచి తలా ఒక మగబొమ్మా బయటికి తీసి అక్కడికక్కడే కార్యక్రమం మొదలు పెట్టారు . మధ్యలో ఎందుకో తలతిప్పి వెనక్కి చూసిన మంత్రగాళ్ళకి దిగ్భ్రాంతితో నోట మాట రాలేదు . " అంతటితో కథాపి " హహ్హహ్హా " అని నవ్వాడు సత్యం . నేనూ నవ్వాను . 16 - 17 ఏళ్ళ తరువాత దృశ్యం మారిస్తే - 2007 . బృహత్ హైదరాబాదు నగర పశ్చిమ మండలంలో ఒక జనసమ్మర్ద ప్రాంతం . ఈదుఱు గాలులు వీస్తున్న ఒక ఈఱెండ పొద్దు . ఎదురుగా కుర్చీలో ఒక ఉన్నత మధ్యతరగతి స్త్రీ . " మీతో ఒక విషయం చెప్పాలి . ఏమీ అనుకోరు కదా ! " " సరే ! చెప్పండి మేడమ్ ! " " మా స్నేహితురాలికి పెళ్ళయి ఇద్దఱు పిల్లలు . బడికెళుతున్నారు . భర్తది మంచి ఉద్యోగం . ఆమెకి ఎక్కడో ఒక అబ్బాయి - తన కన్నా వయసులో చాలా చిన్నవాడు - పరిచయమయ్యాడట . పరిచయం స్నేహంగా మారి చాలా దూరం వెళ్ళింది . నువ్వు నన్ను పెళ్ళి చేసుకోకపోతే చచ్చిపోతానని బెదిరిస్తుంటే - ఆఫ్టరాల్ పసుపుతాడే కదా అని మూసేసి ఉన్న గుళ్ళో మూడో కంట పడకుండా రహస్యంగా తాళి కట్టించుకుందంట . దేవుడి గుళ్ళో అయితే ఏం చేసినా ఏమీ కాదని ఎప్పుడో ఎవరో చెప్పారట . ఇప్పుడేమైనా సమస్యలొస్తాయేమోనని భయపడుతోంది . ముఖ్యంగా భర్తకి తెలిస్తే . . . . అని " " ఆఁ . . . ! " అని కథలో మంత్రగాళ్ళలా దిగ్భ్రాంతి చెంది నోరు తెఱవడం ఇప్పుడు నా వంతు . సమయం 4 గంటల 49నిముషాలు అప్పుడు సుదాకర్ గారు " బ్లాగర్ల పోటి " ని చర్చకు పెట్టారు . రావు గారి సూచన . . చివరికి వర్గీకరణలు రాజకీయం , కవిత్వం , కామెడీ , జీవితంగా విభజన . ఇంతలో రావుగారి software గురించిన చర్చ , కామెంట్లను పరిగణలోకి తీసుకోవాలని , భాషలో నైనా రాయవచ్చునని తీర్మానం . బ్లాగులకు మార్కులు ఎలాఇవ్వాలనేదానిపై చర్చ . మీరు గూగుల్ డాక్స్ ని తెలుగులో వాడుకోవలనుకుంటే మీ గూగుల్ డాక్స్ ఖాతాకు వెళ్లి అక్కడ పైన ఉన్న " Settings " ని నొక్కి , " Language " ని తెలుగు గా ఎంచుకోండి . ఇకపై గూగుల్ డాక్స్ మీకు తెలుగులోనే కనిపిస్తుంది . రవి వైజాతస్య గారు చెప్పింది చాలా ప్రాక్టికల్ . అసలు తెలుగు భాషాభిమానం అని అంతా ఒక్కో బ్లాగ్ మొదలు పెట్టడం . . . అంత సులభంగా తెవికీ కి కాంట్రిబ్యూట్ చెయ్యకపోవటానికి చాలా ప్రాక్టికల్ కారణాలే వున్నట్టుంది . ఉదా : బ్లాగ్ లొ తమ రచనలూ . . లేదా సేకరణలూ . . పొందుపరచి , తమ కు ఇస్టం వచ్చినట్టు రాసుకొనే అవకాశం , బ్లాగ్ రాయటం వల్ల వచ్చే పాపులారిటీ . . లేదా సెన్స్ ఓఫ్ అచీవ్మెంట్ / గుర్తింపు / సంత్రుప్తి . . మొత్తానికి బ్లాగ్ లొ దొరికే స్వతంత్రం . ఇవాన్నీ తెవికీ లో రాయటానికి ఉండత్లేదు . ఇంకో ముఖ్య విషయం . అసలు బ్లాగ్ అనేది ఒక పేజ్ - 3 విషయం . అది కొందరికే అందుబాటు లో వుండే విషయం . ఇండియా లో / ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో నిజంగా తెలుగు మీద అభిమానం వుండి , వారికి సొంత కుంప్యుటర్ వుండి , దానికి హై స్పీడ్ ఇంటెర్నెట్ కనెక్షన్ ( లేఖిని / బరహా లు ఆన్ లైన్ లోనే అందుబాటు లో వుంటాయి ) వుండి , సరైన డాటా వుండి . . బ్లాగ్ చేసేది , డబ్బున్న , తీరికున్న , పట్నాల్లో / నగరాల్లూ వున్న చదువుకున్న జనం . ఆంధ్రా లో బోల్డన్ని వ్యామోహాలు . తెల్లరితే వాకిట్లో వాలే ఈనాడు / హిందూ అలా తిరగేసే తీరిక కూడా ఉండదు . ఆఫీసు , తెలంగాణా కబుర్లూ . . ఆటొల స్త్రైకులూ . . పెట్రొలు ధరల పెంపూ . . హైదరాబాదు లో దుర్మార్గమైన ట్రాఫిక్ . . సాయంత్రం ఇంటికొస్తే టీవీ . . సీరియళ్ళో , వార్తలో , పాటలో . . స్వాతి / ఇండియా టుడే / స్వాతి మంథ్లీ / ఉద్యోగ సోపానం / సితార / విపుల / చతుర లాంటి పత్రికలూ ఉండగా బ్లాగ్ లు ఎవరు చదువుతారు ? వాటిల్లో విశేషాలేముంటాయి ? 24 ఫ్రేములూ / నవ తరంగం లాంటి మంచి ఎడ్యుకేట్ చేసే బ్లాగ్ లు పత్రికల కన్న ఎక్కువ విషయాన్నివ్వొచ్చు . మన తెలుగు పత్రికలు కూడా మార్కెట్లో పోటీ ని తట్టుకొనేందుకు అన్ని రకాల వ్యాసాలనూ ప్రచురిస్తున్నాయి . మధ్య తెలుగు వార్తా పత్రికలు ప్రతి రోజూ విద్య , ఆరోగ్యం , వినోదం , రియల్ ఎస్టేట్ , సమాజం , ప్రపంచం . . అన్నీ సమగ్రంగా ప్రచురిస్తున్నాయి . కాబట్టి , బ్లాగుల రీడెర్షిప్ సమాజం లో చాలా తక్కువ మందికే పరిమితం అవుతుంది . ఇప్పుడు తెలుగు బ్లాగులు కమర్షియల్ గా ఎదిగే అవకాసాలు ఇప్పట్లో లేనట్టే వున్నయి . లేఖిని లాంటి సాఫ్ట్ వేర్ ఉచితంగా డౌన్ లోడ్ చేసుకునే అవకాసం వుంటే , చాలా మంది తెలుగు లో డాటా ను తెవికీ కోసం టైప్ చేస్తారేమొ . . నెమ్మది నెమ్మది గా తెవికీ లోకి డాటాను అప్లోడ్ చెయ్యొచ్చు కదా . . అందరికీ అన్నీ అందుబాటు లో ఉండవు కదా . తెలుగు బ్లాగర్లు హైదరాబాద్ లో ఉన్న కాలేజీలూ , యూనివర్సిటీ కాంపుస్ లలో ఉచిత సెమినార్లు నిర్వహించొచ్చు . రాజమండ్రి / విజయవాడ / విశాఖల్లో ఉన్న తెలుగు తల్లి సెంటిమెంటునూ . . హైదరాబాద్ , వరంగల్లు , మెదక్ లలూ మధ్య ఎక్కువవుతున్న తెలంగాణా పిన్ని సెంటిమెంటునూ చక్కగా తెలుగు భాషోద్యమానికి అనుకూలంగా ఉపయోగించుకోవచ్చు . అయితే బ్లాగ్గర్లు వైజాతస్య గారన్నట్టు కేవలం ఉచిత శ్రమ దానాల్ని జనాల్నుండీ ఆశించకుండా , ఏదైనా ఒక సంస్థ కి / వ్యక్తుల కీ కాంట్రాక్టు ఇచ్చారంటే . . ఒక సంవత్సరం కల్లా తెవికీ లో చాలా డాటా అచ్చ తెలుగు లో చేరుతుంది . అయితే దానికి కావల్సిన నిధులను నిజమైన తెలుగు భాషాభిమానులే ఎలానో సమకూర్చాలి . ఇండియా లో నెలకు పాపం అతి తక్కువ జీతానికి దొర్కే బోల్డంత మంది సమర్ధులకూ . . స్టూడెంట్స్ కు ఒక హాట్ జాబ్ లా కూడా అవకాశం కల్పించొచ్చు . ఎక్కువ ఫలితాలనిచ్చిన వాళ్ళకు పత్రికాభిముఖంగా అవార్డులివ్వొచ్చు . లేదా మనమే హైప్ స్రుష్టించొచ్హు . . : ) టీవీ - 9 వాళ్ళతో హడావుడి చెయ్యొచ్చు . ధనం మూలం ఇదం జగత్ అన్నారు గా . తెలుగు ని పెట్టుబడి గా పెట్టి , తెలుగుని అమ్మి , తెలుగుని సంపాదించడం , తెలుగు బ్లాగర్ల లాంటి పవర్ ఫుల్ పీపులుకి చాలా సులభం . మీ దగ్గర డబ్బూ , తెలివి తేటలూ , 2 - 8 ఎం బీ ఇంటెర్నెట్ కనెక్షనూ . . ఉచిత సాఫ్ట్వేరూ , హోదా , తీరికా కన్నా ముఖ్యమైన స్పూర్తీ , ఆత్మ విస్వాసం , సమిష్టి క్రిషీ , పట్టుదలా , నాలాంటి అనామకుల అభిప్రాయాలను కూడా రెసీవ్ చేస్కొనే పెద్ద మనసూ ఉన్నాయి . రెఫార్మ్ ఆర్ పెరిష్ అంటారు కదా . మీరు దీన్ని ఒక నాట్ ఫొర్ ప్రాఫిట్ సంస్థ గా తయారు చెయండి . మీకు సులభంగా నిధులు సమకూరుతాయి . విజయం మీదే . భూకంపములు సంభవించినప్పుడు భూమి ఉపరితలం నందు ప్రకంపనలే కాకుండా కొన్ని సందర్బములలో భూమి విచ్చిన్నం అవుతుంది . ఒక పెద్ద భూప్రకంపనం యొక్క భూకంప కేంద్రం ( epicenter ) సముద్రము నందు సంభవించినపుడు సముద్ర గర్బము విచ్చిన్నమయినందు వలన సునామీ ఏర్పడును ( tsunami ) . భూకంపము వలన వచ్చు కదలికలు రాళ్ళు మరియు మట్టి దొర్లిపడుటకు కారణమయి కొన్ని సందర్భాలలో అగ్నిపర్వతములాగా రూపాంతరము చెందును . నేను ముందే చెప్పాను - రిటెయిల్ ( చిల్లర ) వ్యాపారాల్లోకి కార్పొరేట్ లు ప్రవేశించడం వాటికీ , ప్రజలకీ , చిన్న దుకాణదారులకీ , ఆర్ధిక వ్యవస్థకీ దేనికీ మంచిది కాదని ! విన్నారా ? వినరు ! ఒక తాగుబోతు ఒక పెద్ద వీధి దీపం క్రింద గంట నించీ వెదుకుతున్నాడట దేనికోసమో ! వీధినే గంటక్రితం వెళ్ళి , తిరిగి వస్తున్న వ్యక్తి అతన్ని అడిగాడట ' యేమి వెతుకుతున్నావు ? ' అని . అతను చెప్పాడు ' పక్క వీధిలో మా యింటి తాళం పడిపోయింది - వెతుకుతున్నాను ' అని . ' అదేమిటీ - పక్క వీధిలో పోతే అక్కడే వెతకాలిగాని , ఇక్కడ వెతుకుతే యెలా ? ' అన్న వ్యక్తికి తాగుబోతు సమాధానం ' మరి అక్కడ వెతకడానికి దీపం లేదుగా ! ' అని ! మన కార్పొరేట్లు మాత్రం , ' లాభాలు ' యెక్కడ వున్నాయా అని , సెర్చి లైట్లు పట్టుకొని వెతికేస్తాయి ! చీమ దూరేంత సందు వుంటే యేనుగుని దోపెయ్యడానికి ప్రయత్నించేస్తాయి ! దాని కోసం యెన్ని అడ్డ దారులైనా తొక్కుతాయి ! కొన్ని లక్షల చతురపు అడుగుల వ్యాపార ప్రదేశం లో , అనేక రకాల వస్తువులని నిలవ వుంచి , జనాన్ని రండి , కొనండి , ఆనందించండి అంటూ అహ్వానిస్తాయి ! మరి నిల్వలకి పెట్టుబడీ , భవన కట్టుబడి వ్యయం , దుకాణం నిర్వహణ ఖర్చులూ , ఉద్యోగుల జీత భత్యాలూ ఇలాంటివాటినన్నీ లెక్క వేసుకుని , వీధి చివర విల్లర కొట్టు వాడి కన్నా ప్రతీ వస్తువూ ఒకటి నించి పది రూపాయల తక్కువకి అమ్మి కూడా , లాభాలు అర్జించాలంటే , ముందే లెక్కలు వేస్తారు - మొదటి మూడు నాలుగు సంవత్సరాలూ నష్టాలు వచ్చినా , తరవాత ( చిల్లర కొట్లన్నీ భూమి మీద నించి మాయం అయ్యాక , రెట్టింపు ధరలకి అన్నీ అమ్మడం మొదలెడితే ) అయిదో సంవత్సరం నించీ ఇబ్బడి ముబ్బడిగా లాభాలు వస్తాయి - అని ! మరి లెక్కలు వేసేవాళ్ళు కూడా మన తొట్టి ఆడిటర్లే కదండీ ? కాయితం మీద అన్నీ బాగానే వుంటాయి గాని , అసలు మాత్రం అదన్నమాట ! నా చిన్నప్పుడు మా అమ్మ ' బాబూ , ఎదురుగా వున్న చిల్లర కొట్లో పావుకేజి పంచదార పట్రా ' అంటే వెళ్ళిన నేను , దుకాణంవాడు కడుతుంటే , ఇంకొకావిడ వచ్చి ' మూడ్డబ్బుల బెల్లం , కాణీ కాప్పొడుం బేగి ఇచ్చెయ్యి బాబూ ! ఈళ్ళ నాన్న కోప్పడిపోతన్నాడు ' అని చంకలో చంటిబిడ్డని చూపిస్తుంటే , దుకాణంవాడు ' కాసేపాగు ! కాటాలొ పంచదార కనబడడంలేదు ! ' అని విసుక్కుంటుంటే , ' పోనీ ఆవిడకి ఇచ్చేసిన తరవాతే నాకు పంచదార ఇయ్యి ! ' అనేవాడిని - నాకంత అర్జెంటు లేదని ! మరి రోజునైనా , పొద్దున్నే ఆరింటికి కాఫీ గొంతులో పడక పోతే గడవని వాళ్ళూ , నిన్న రాత్రి పొద్దు పోతేగానీ తమ ఆర్జన చేతిలో పడని వాళ్ళూ , తొమ్మిదింటికో , పదింటికో తెరిచి , ఉద్యోగులందరూ వచ్చి , సర్దుకుని , అమ్మకాలు సాగించే వరకూ , ' మూడ్డబ్బుల బెల్లం , కాణీ కాప్పొడుం ' యెక్కడ వున్నాయా అని ' మాల్ ' అంతా గంటల తరబడి వెతుక్కుని , కొని , తీసుకెళ్ళడం - సాధ్యమేనా ? అందుకే రోజు ' సుభిక్ష ' సంక్షోభంలో వుంది ; రేపు త్రినేత్ర ; యెల్లుండి ఇంకో చతుర్ముఖ , ఇలా అన్నీ ! మీ పిచ్చిగానీ ! ఆడిటర్లూ - చిన్న లెఖ్ఖకి సమాధానం చెప్పండి - ఒక ఇల్లు కట్టడానిమి 30 మంది మనుషులకి 60 రోజులు పడితే , 600 మంది మనుషులు అదే ఇంటిని యెంత సేపట్లో కట్టగలరూ ? బుర్రలకి పదును పెట్టండి మరి ! : అపార్ట్ మెంట్ కొనబోతున్నారా ? కొనొద్దు ! ఆగండి . యెందుకంటే బిల్డర్లు ఉక్కుని టన్ను 60 వేల రూపాయలకి కొని కట్టారట ! అదంతా మన మీద రుద్దుతారు ! ఇప్పుడు టన్ను 29 వేలే ! వాళ్ళు చెప్పిన ధరకి సగం రేటు కి ఇస్తేనే కొంటాం అని చెప్పండి ! ఇవాళ కాక పోతే రేపు చచ్చినట్టు మీరడిగిన రేటుకే ఇస్తారు - లేదా కోట్లలో ములుగుతారు ! తొందర మనకు లేదు ! ' ఎర్రడబ్బారైలు ' లో చెప్పుకోవలసిన మరొక విశిష్టత దాని కవితలలోని దృశ్యాత్మకత . స్వయంగా చిత్రకారుడుకావడం వల్ల వీర్రాజు ఊహాశాలితలో భావచిత్రాలు నిజమైన రంగులూ రేఖలూ దిద్దుకుంటాయి . ముప్పై కవితల్లో కనీసం ఆరు కవితలు నిజంగానే చిత్రాల గురించి మాట్లాడతాయి . దాదాపు అన్ని కవితలూ చదవగానే పఠితల కళ్లముందర ఒక దృశ్యాన్ని లేదా ఒక దృశ్యమాలికను రూపు కడతాయి . 2 . బ్యాంకుల్లోనూ అక్కడా , పాస్ బుక్ ప్రింటర్లకీ , ఇతర ప్రింటర్లకీ వచ్చే జాడ్యాలకి మందు వెయ్యడానికి సర్వీస్ వాళ్లు రాక తలలు మొత్తుకుంటున్నారు . యుపిఎ ప్రభుత్వం రైతులకు ఎరువులపై ఇచ్చే రాయితీ భారాన్ని తగ్గించుకునేందుకు 2010 ఏప్రిల్‌ ఒకటోతేదీ నుండి సూక్ష్మ పోషకాధార విధానం ( ఎన్‌బిఎస్‌ ) అమలులోకి తెచ్చింది . విధానంతో ఎరువుల ధరలను పెంచుకునే అధికారం పూర్తిగా వాటిని ఉత్పత్తి చేసే కంపెనీల చేతులలోకి వెళ్లింది . ఎన్‌బిఎస్‌తో ఎరువుల ధరలు బాగా పెరుతాయని పేర్కొంటూ అప్పట్లో సిపిఎం , రైతుసంఘాలు , వ్యవసాయ నిపుణులు తీవ్ర వ్యతిరేకత తెలిపారు . ఇలా జరగదని , కంపెనీల మధ్య పోటీ పెరిగి ధరలు తగ్గి రైతులకు మేలు జరుగుతుందని కేంద్ర ప్రభుత్వం అప్పట్లో ప్రచారం చేసుకుంది . కాని పదిహేను నెలల వ్యవధిలోనే ఐదు సార్లు ధరలు పెంచి రైతులకు షాక్‌ ఇచ్చింది . మరోవైపు గత ఏడాది డిసెంబర్‌లో జరిగిన వరద నష్టానికి సంబంధించి రైతులందరికీ నేటికీ నష్టపరిహారం అందలేదు . గిట్టుబాటు ధరలు లేకపోవడంతో రైతుల లోగిళ్ల నిండా ధాన్యం , పత్తి నిల్వలున్నాయి . ఇటీవల పత్తి విత్తనాల ధరను ప్యాకెట్‌కు అదనంగా రూ . 180 రూపాయలు పెంచి రైతులపై పెనుభారం మోపింది . దీనికితోడు పెట్రోలు , డీజిల్‌ , వంటగ్యాస్‌ ధరలను కేంద్రప్రభుత్వం పెంచింది . ఎరువుల ధరలు ఇష్టానుసారంగా పెంచుకోవడానికి కేంద్రప్రభుత్వం అనుమతి ఇవ్వడంతో వీటి ధరలు నింగిని అంటే అవకాశం ఉంది . " గాంధీలాంటి మహానుభావుడు రక్తమాంసాలతో భూమిపై నడిచాడంటే తర్వాత తరాలు నమ్మకపోవచ్చు " అని తన తెలివితేటలతో ప్రపంచాన్నే అబ్బురపరిచిన ఐన్ స్టీన్ మహాశయుడు అన్నారు . ప్రస్తుతం గాంధీని తిట్టటమే ఫ్యాషన్ భావిస్తున్న తరానికి అతని సేవలు అర్థం కాకపోవచ్చును . ప్రస్తుతం పోలీసుల సహాయం లేనిదే అడుగు ముందుకు వేయలేని ఎం . ఎల్ . లు , ఎంపిలకు అహింసా మార్గంలో గాంధీజీ స్వాతంత్ర్యం తెచ్చాడంటే అవహేళనగా అనిపించవచ్చును . దురష్టకరమైన విషయం ఏమిటంటే భావితరాలకు మహాత్ముని గొప్పతనాన్ని బోధించాల్సిన ఉపాధ్యాయయులే తప్పుచేస్తున్నారు . అటువంటి వారికందరికీ మహాత్ముడు మంచి బుద్దిని ప్రసాదించాలని కోరుకుంటూ . . . గాంధీజయంతి సందర్భంగా అందరికీ నా శుభాకాంక్షలు . చాలా బాగుంది . . చక్కటి వివరణ . నాకు తెలుగు బ్లాగులుంటాయని , సంకలునులుంటాయని ఏప్రిల్ దాకా తెలియదు . రోజూ , తెలుగు పత్రికలు అంతర్జాలం లో తిరగేసినా , బహుశా లోపలి పేజీలు చదవకపోవటం వల్ల కావచ్చు . ఇప్పుడు చాలా మంది బంధువులకీ , స్నేహితులకీ కనీసం నోటి ప్రచారం చేస్తున్నాను . ఆశ్చర్యం ఏమిటంటే . . ఒక్కరికి కూడా తెలుగు బ్లాగులగురించి తెలిసినట్టు అనిపించలేదు . మంచి ఆర్టికల్స్ కనిపించినప్పుడు లంకెలు పంపిస్తున్నాను . . తన కన్న తమ మతాలకే మనుషులు విలువ ఇస్తున్నారని దేముడికి అర్దం అయ్యింది . వంకాయ మనకి ముఖ్యమైన కూరగాయ . మన పెరటితోటల్లో పెంచుకునే కూరగాయ ! దాదాపు అన్నికాలాల్లోనూ లభిస్తుంది . సీజన్లో తక్కువ రేటుకే దొరుకుతుంది . అలాంటిదాన్ని బీటీ చేసి , మేమే అమ్ముకుంటాం , మీరు చచ్చినట్టు తినండి ( దీన్ని పశువులమీదకూడా ప్రయోగించం - - మీ పాట్లు మీరు పడండి ! ) అంటే - - వొప్పుకోడానికి మనకన్నా వెఱ్ఱివెధవలు యెవరూ వుండరనుకున్నాడేమో ! " ఇట్లు పృచ్ఛించి పృచ్ఛించి యింతి జాడ " అంటే అర్థమవుతుంది బాగానే . ఆకట్టుకోదు బాగా . " ప్రశ్నించి ప్రశ్నించి " లేక " అడుగుతూ అడుగుతూ " అన్నవి వదిలేసి , ఏదో బల్మిటికి పట్టుకొని తెచ్చిపెట్టిన పదపొందికల లాగుంది . 1938లో తన ఇద్దరు శిష్యుల మధ్య ఇనాయత్‌ఖాన్ ఫోటోలో ఎడమపక్క జోషీ , వెనకాల కూర్చున్న పిల్లలు విలాయత్ , ఇమ్రత్ ఎన్నుకున్న పనిలో తాదాత్మ్యం చెందే తపస్సు వారిది , తడవకొక రీతిగా కలలు మాత్రం కనే మనస్సు నాది ! తుల రాశి : ఖర్చులు పెరగనున్నాయి . విదేశాల నుంచి ఒక నిరాశాజనకమైన వార్త వినగలరు . మీ పెట్టుబడులు పదిలంగానే ఉంటాయి . మిత్రులు సహాయం కోరుతారు . హనుమాన్ చాలీసా చదవండి . దేశ / ప్రాంత ప్రజలనైనా , మాదే మొదటి నాగరికత , మీరు అడవి మనుషులు అప్పుడు అన్నట్టు మాట్లాడితే ఎవడికైనా మండుద్ది . ఒక సన్యాసిగా ఆయన అలంటి రెచ్చగొట్టే ఉపన్యాసాలు చేసారంటే బాధగా ఉంటుంది . రచన : : శ్రీనివాసరాజు సమయం : 9 : 17 సా 8 ఆభిప్రాయాలు మీ అభిప్రాయం చెప్పండి దొరల గూండాలు , నిజాం సైన్యాలు , రజాకార్లు , పోలీసులపై స్త్రీలు పిల్లలతో సహా జనం ప్రవాహంగా కదిలారు . వడిశాల , కారంపొడి , రోకలిబండ కూడా ఆయు ధాలైనాయి . కమ్యూనిస్టుల దగ్గర మహత్యమున్నదో కాని బానిసను దొరా అన్న వానితో బందూకు పట్టించారని వారి భావాలతో ఏకీభవించని సురవరం ప్రతాపరెడ్డి వ్యాఖ్యానించారు . కాని ఇప్పుడు దొరల వరవడి నుంచి వచ్చిన అవకాశవాద నేతలకు నిజాం ముందు పోరాటం చాలా చిన్నదిగా కన్పిస్తోంది ! నాలుగువేలమందికి పైగా రైతు గెరిల్లాలు పోరాటంలో అమరులైనారు . పదివేల మంది నిర్భంధాలతో జైలు శిక్షలనుభవించారు . యాభై వేలమంది చిత్రహింసలను ఎదుర్కొన్నారు . వేలాది గ్రామాలు దాడులకు గురైనాయి . మహిళలపై వేల సంఖ్యలో అత్యాచారాలు జరిగాయి . మొదట నిజాం రజాకారు సాయుధ మూకల దాడులకు కొనసాగింపుగా 1948 సెప్టెంబరు 12న నెహ్రూ ప్రభుత్వ సైన్యాలుదిగాయి . సంస్థానాన్ని విలీనం చేసుకుని నిజాంను రాజప్రముఖ్‌గా గుర్తించి ప్రజలపై తుపాకులు ఎక్కుపెట్టాయి . అలా మండిపడకే జాబిలి చలీ ఎండ కాసే రాతిరి దాహమైన వెన్నెల రేయి దాయలేను ఇంతటి హాయి ఎలా తెలుపుకోను ప్రేమని ఎలా పిలుచుకోను రమ్మని అలా మండిపడకే జాబిలి చలీ ఎండ కాసే రాతిరి నిన్ను చూడకున్నా నీవు చూడకున్నా నిదురపోదు కన్నూ నిశిరాతిరి నీవు తోడు లేక నిలువలేని నాకు కొడిగట్టునేల కొన ఊపిరి ఇదేనేమో బహుశా తొలినాటి ప్రేమ ఎలా పాడుకోను నిట్టూర్పు జోల పూల బాణాలు గాలి గంధాలు సోకేను నా గుండెలో సొదలేని సయ్యాటలో అలా మండిపడకే జాబిలి చలీ ఎండ కాసే రాతిరి దాహమైన వెన్నెల రేయి దాయలేను ఇంతటి హాయి ఎలా తెలుపుకోను ప్రేమని ఎలా పిలుచుకోను రమ్మని పూటకొక్క తాపం పూల మీద కోపం పులకరింతలాయె సందెగాలికి చేదు తీపి ప్రాణం చెలిమిలోని అందం తెలుసుకుంది నేడే జన్మజన్మకీ సముఖాన ఉన్నా రాయబారమాయె చాటుమాటునేవో రాసలీలలాయె ప్రేమ గండాలు తేనె గుండాలు గడిచేది ఎన్నాళ్ళకో కలిసేది ఏనాటికో అలా మండిపడకే జాబిలి చలీ ఎండ కాసే రాతిరి దాహమైన వెన్నెల రేయి దాయలేను ఇంతటి హాయి ఎలా తెలుపుకోను ప్రేమని ఎలా పిలుచుకోను రమ్మని ఇహపోతే జగన్ స్వంత పత్రిక అయిన సాక్షి వ్రాసుకున్నది : ( బొమ్మపై నొక్కండి ) ( మనలో మాట : సాక్షి విశ్లేషణ వాస్తవమే గనుక ప్రస్తుతానికి తప్పుపట్టలేకపోతున్నాను . కానీ అనునిత్యం జగన్ భజన ద్వారా వారు ప్రజల్లో మితిమీఱిన ఆశల్ని రేకెత్తిస్తున్నారు . చేతకాకపోతే బోల్తాపడతారని గమనంలో ఉంచుకొని కాస్త నిగ్రహంతో పత్రిక నడిపితే బావుంటుంది ) వీటిని కర్ణపిశాచులంటే క్షుద్రదేవతలకే కోపం వస్తుందేమో తెలియదు . మన పల్లెటూళ్ళలో " పొద్దు మీ యింట్లో కూరేంటి పుల్లమ్మొదినా ? " అని పిలుస్తూ గోడల దగ్గఱ చేఱి పురం మీదివీ , పుట్ర మీదివీ మాట్లాడుకునే విద్యాగంధ రహితులైన అమ్మలక్కల కంటే ఇవి మెఱుగైనవి కావు . అమ్మలక్కలు మాట్లాడుకోవాల్సినవన్నీ మాట్లాడేసుకున్నాక " అయినా ఎవఱెట్లా పోతే మనకెందుకులేమ్మా ! " అని ముక్తాయిస్తూ లేస్తారు . అలాగే మీడియా కూడా తమకు అత్యంత ప్రీతికరమైన ముఱికి రాజకీయాల ఱొచ్చులో , ఱొంపిలో యథాశక్తి మునిగిలేచి , తరువాత " అబ్బెబ్బెబ్బే ! మాది ప్రజల పక్షం , అక్షరం మా ఆయుధం , మా పత్రిక ప్రజలకు కన్ను , చెవి , గొంతు , ముక్కుదిబ్బడ " అని బుకాయిస్తారు . సరే ! వీళ్ళు ఇలా ఉంటే తప్పు లేదు . కానీ ఇంతకంటే మెఱుగ్గా ఉండొచ్చుననే ఊహ కూడా రాకపోవడమే తప్పు . సంపాదకీయాలు ( editorials ) విడిగా మధ్యపుటలో ఉంటే చదువుతాం . అసలు ఆద్యంతమూ , ప్రతి పుటా , ప్రతి శీర్షికా , వార్తానివేదికా సంపాదకీయంగానే మారిపోతూంటే ఎలా చదివేదబ్బా పేపర్లని ? నేఱాల్నీ , కుంభకోణాల్నీ నివేదించే సందర్భంలో వీరిలోని అసమీక్ష్యకారిత్వం ఇంకా నగ్నంగా తన్నుకొస్తుంది . ఎవఱు తప్పు చేశారో , ఎక్కడ తప్పు జఱిగిందో , అసలు తప్పు జఱిగిందో లేదో ఏమీ తెలియకుండా అంతా ద్రవస్థితిలో ఉన్న సమయంలో వీరు ఒక వ్యక్తిని నేఱస్థుడుగా నిర్ధారించి వ్రాసేస్తారు . అసలు చట్టపరమైన విచారణ ఇంకా మొదలుకాక ముందే అతను / ఆమె నేఱస్థులనే ప్రమతాన్ని ( bias ) పాఠకులలో ప్రోది చేస్తారు . విచారణ అంటూ ఏదీ ఇంకా మొదలుకాక ముందే కేసుకు సంబంధించి తమ బుఱ్ఱకి తోచిందంతా కక్కేస్తారు . తరువాత విచారణ జఱిగి , వ్యక్తి తప్పేమీ లేదని తేలితే నిర్దోషిత్వాన్ని జనం ఒక పట్టాన విశ్వసించరు . డబ్బో , పలుకుబడో ఉపయోగించి బయట పడ్డాడనే అభిప్రాయంలోనే ఉంటారు . ఒక కేసులోఇద్దఱికి గొడవలుంటే వారిలో ఒకఱి పక్షాన వీరు నిలబడతారు . ఇలా ప్రసార మాధ్యమాలు పత్రికాస్వేచ్ఛ అనే సుశబ్దాన్ని అడ్డం పెట్టుకుని ఇప్పటి దాకా ఎన్ని వేలమంది పరువులు తీశాయో , ఎంతమంది జీవితాల్ని నాశనం చేశాయో అనూహ్యం . ప్రథమ సమాచార నివేదిక ( FIR ) , లేదా అభియోగపత్రపు ( charge sheet ) దశలో ఉన్న కేసుల్ని మాధ్యమాలలో నివేదించడాన్ని శిక్షార్హమైన నేఱంగా ప్రకటిస్తూ ఒక చట్టం రావాల్సిన అవసరం ఉంది . తెలుగు ప్రసార మాధ్యమాల పరంగా నాలో చాలా ప్రశ్నలున్నాయి . జనాన్ని కాస్త స్థిమితంగా ఆలోచించుకోనివ్వరా పాత్రికేయులు అని ? వాళ్ళ బదులు తామే ఆలోచించి పెడతారా ? పని చెయ్యమని ఎవఱిచ్చారో వీళ్ళకు నిలువుజీతం ? వీరు ఇహనైనా వార్తల్ని యథాతథంగా వృత్తికారికం ( professional ) ‌గా అందించడానికి పరిమితమైతే మేలు . తమ కడుపులో దుగ్ధలూ , అక్కసులూ అన్నీ మనమీద - పాఠకుల మీద కక్కడం అభిలషణీయం కాదు . వక్రభాష్యాలూ , కువ్యాఖ్యానాలూ , స్వంత పైత్యాల్ని కవనీకరించి వార్తాశీర్షికలుగా , అందులోనూ పతాక శీర్షికలుగా పెట్టడం - ఇదంతా ఎడ్యుకేషనా ? ఇసుమంత తటస్థతాధ్వని ( hint of neutrality ) కూడా స్ఫురించని విధంగా ప్రజాస్వామ్యంలో అధికార పక్షానికి పత్రికల బహిరంగ స్తోత్రాలేంటో ? అనిపిస్తోంది నాకు . వీరు వక్తవ్య ( చెప్పదల్చుకున్న ) అంశానికీ , సంస్కారానికీ మధ్య సమతూకాన్ని పాటించడంలో విఫలమవుతున్నారు . పత్రికలతో సహా ముద్రిత పత్రాలు ఏవైనా సరే , అవి చారిత్రిక దస్తావేజులు ( Historical documents ) . వాటిల్లో వ్రాసేటప్పుడు హుందాతనాన్ని పాటించాలి . కానీ తెలుగు మీడియా అందుకుంటున్న అధోపాతాళాల్ని చూస్తూంటే అసలు వీరు ఎందులో నాణ్యత గల మనుషులో ఇంకా అర్థం కావాల్సి ఉంది . వీళ్ళు అన్నింట్లోనూ ఇలాంటి అతిశయాభినయమే ( over - action ) చేస్తున్నారని గమనించడం అవసరం . ఒక స్త్రీసమస్యలు కాదు , ఒక అవినీతి కాదు , ఏది తీసుకుంటే దాన్నల్లా తమ అపరిణతితో , అతితో , ఏకపక్షత్వంతో , ఏకచ్ఛత్రాధిపత్యంతో గబ్బెత్తిస్తున్నారు . అసలు విషయం కంటే దానికి వీళ్ళు దట్టిస్తున్న ఘాటైన పప్పుదినుసులూ , మసాలాలూ అదిరిపోతున్నాయి . రానురానూ , వాళ్ళు వ్రాస్తున్నవి వ్యూసో , న్యూసో విడదీసి చూసుకోవడం కూడా కష్టసాధ్యమయ్యేలాంటి శైలిలోకి దిగుతున్నారు . అందఱిలాగానే పాత్రికేయులక్కూడా వ్యక్తిగత అభిప్రాయాలు ఉండొచ్చు . తప్పులేదు . అయితే వాళ్ళు కూడా మనలాగానే బ్లాగులో , వెబ్‌సైట్లో పెట్టుకొని వాటిని వ్యక్తీకరించడం స్వాగతార్హం . దినపత్రికల్ని కోట్లాదిమంది జనం డబ్బులిచ్చి చదువుతారు . ప్రజాభిప్రాయాన్ని కూడగట్టే పేరిట పత్రికలు వాస్తవంగా చేస్తున్నది తమ అభిప్రాయాల్నే ప్రజల మీద రుద్దడం . ప్రత్యామ్నాయ అభిప్రాయాలనేవి సమాజంలో వినపడకుండా చేయడం . ఒక్క కొలబద్ద . కోట్లాది సర్క్యులేషన్ గల తెలుగు పత్రికలు సామాన్య పాఠకుల గొంతుకు తమ పత్రికలలో కేటాయిస్తున్న స్థలమెంతో పరిశీలించండి . ఇంగ్లీషు పత్రికల్లో నైతే ఇంకా ఘోరం . వాళ్ళ కిరాయి పాత్రికేయులు అంతకు ముందురోజున ఏం రాశారో ప్రస్తావనల మీద మాత్రమే పాఠకులు ఉత్తరాలు పంపాలి . " మా వూళ్ళో బడి లేదు , లేదా గ్రంథాలయాల సేవల్ని విస్తరింపజేయాలి " గట్రా టాపిక్కుల మీద వ్రాస్తే లేఖలు బుట్టదాఖలు . కానీ తాము ప్రజాస్వామ్యానికి నాలుగో స్తంభమట , మూడో కాలట . ఆఱో వేలు గాదూ ? జనం పత్రికల్ని ఇంకా కొంటున్నారంటే వీటి నిర్వాకం నచ్చి కాదు . అందఱూ ఒక్కలాంటి కర్ణపిశాచులే అయినప్పుడు ఏం చేస్తారు నిస్సహాయులు ? అలా విధిలేని పరిస్థితుల్లో కొంటున్నారంతే ! వేఱే దిక్కులేక పదిమంది పనికిమాలినవాళ్ళల్లో ఒకఱిని ప్రతినిధిగా ఎలా ఎన్నుకుంటున్నామో అలాగే ఇదీను ! కానీ పత్రికా కార్యాలయాల్లో కూర్చున్న మేధకులు అలా అనుకోవట్లేదు . తాము తమ పాత్రికేయ వేషాన్ని అద్భుతంగా అభినయించి రక్తి కట్టించేస్తున్నామనీ , జనం తమ అద్వితీయ ప్రతిభకి పడిపోతున్నారనీ , అందుకే తమకింత సర్క్యులేషన్ ఉందనే ఘోర దుర్భ్రమల్లో బ్రతుకుతున్నారు . కాలంలో ఎంత ఖర్చుపెట్టి తీసినా సినిమా అనేది ఎలాగైతే ఒక చవకబారు కళారూపంగా మారిపోయిందో , అలాగే ఎంత ఖర్చుపెట్టి నడుపుతున్నా పత్రికా రచన అనేది ఒక చవకబారు సాహితీరూపంగా పరిణమించినట్లు కనిపిస్తోంది . కానీ భవిష్యత్తులో ఎవఱైనా బయల్దేఱి " మాకు సిద్ధాంతాలు లేవు , మాకు పార్టీలు లేవు , మాకు తెలిసిందల్లా వార్తలు సేకరించి అందించడం మాత్రమే . We mean pure news " అనే నినాదంతో ఒక పత్రిక పెడితే టిష్యూపేపర్లన్నీ ముసుగుదన్ని శాశ్వతంగా పడుకుంటాయనుకుంటా . నాకు గుర్తున్నంత వరకూ నేను ఏడో తరగతి ఉత్తీర్ణుడినైన తరువాత నాన్నగారిని సైకిల్ కొనిపెట్టమని పోరితే ఎనిమిదవ తరగతి అయ్యిన తరువాత ( దాదాపుగా 1983 లో అనుకూంటా ) ఒక చిన్న సైకిల్ కొనిపెట్టినట్లు చూచాయగా గుర్తు . అప్పుడు దానిమీద ఉదయం పూట సంగీత కళాసాలకు అలాగే సాయంత్రం టూషన్ కు మాత్రమే వెళ్ళనిచ్చే వారు . ఎందుకంటే వేళల్లో ఎక్కువ రద్దీ ఉండదు మిగిలిన వేళల్లో రద్దీ ఎక్కువ ఉంటుంది , తెలిసో తెలియకో దేనికైనా గుద్ది గాయ పడతామో అని వారి అభిప్రాయం . బ్లాగ్మితృలందరికీ నా హృదయపూర్వక నమస్కారాలు . కొంతకాలంగా వేరేపనులలో పడిపోయి అప్పుడప్పుడూ కూడలిలో బ్లాగులు చూడటమేతప్ప వాటిలో కామెంట్లు గానీ , నా బ్లాగులో టపాలుగానీ రాయడంలేదు . అయితే చదువరిగారి ' మన భద్రతే మనకు ముఖ్యం ' చదివిన తరువాత కామెంట్ చేయకుండా ఉండలేకపోయాను . విధంగా నేను తిరిగి బ్లాగ్లోకంలోకి వచ్చిన సమయంలోనే సీతారాం రెడ్డి గారు నా బ్లాగులో ముచ్చటగా మూడు బాణాలవలే మూడు విమర్శనాత్మకమైన వ్యాఖ్యలను సంధించడం జరిగినది . బోర్‌కొట్టే నా సీరియస్ సబ్జెక్ట్‌కు వ్యాఖ్యలులేక కొన్నాళ్ళుగా నేను - తరచూ కొత్త వ్యాఖ్యలేమైనా వచ్చాయా లేదా అని చూసుకోవటం , ఒకవేళ వస్తే వాటిలో కొన్నింటికైనా సమాధానాలివ్వటం , వివాదాలు మొదలవ్వటం . . తిరిగి వ్యాఖ్యలకూ , ప్రతివ్యాఖ్యలకూ పాల్పడటం , డిస్ట్రబ్ అవటం - ఇలాంటి బాధలేవీలేకుండా హాయిగా ఉన్నాను . : ) . అయితే సీతారాంగారి పదునైన వ్యాఖ్యలతో ఇప్పుడు వాటికి ప్రతిస్పందించక తప్పడంలేదు . వాటికి సమాధానం చాలా పెద్దది గనుక కామెంట్‌గా కన్నా టపా రూపంలో అందిస్తే బావుంటుంది అనుకున్నాను . అందుకే టపా రాస్తున్నాను . . అది కూడా రెండు భాగాలుగా . సీతారాం రెడ్డిగారూ , ముందుగా మీ అమూల్యమైన వ్యాఖ్యలకు కృతజ్ఞతలు ! అభినందనలకు ధన్యవాదాలు ! నేను ' భారతదేశానికి ఎటువంటి వ్యవస్థ కావాలి . . ? ! ' అనే టైటిల్‌తో రాస్తున్న వ్యాసావళిలో ఇప్పటివరకూ 28 భాగాలను రాశాను . ఇది మొత్తం మూడు అధ్యాయాల చిరుగ్రంథం . ఇంకొక టపాతో ( అంటే 29వ భాగంతో ) రెండవ అధ్యాయం పూర్తవుతుంది . తరువాత 3వ అధ్యాయం రాయవలసి ఉన్నది . వాటిని కూడా వీలును బట్టి త్వరలో రాయడానికి ప్రయత్నిస్తాను . ఇక మీరు చేసిన విమర్శల సంగతి చూద్దాం . ' మానవ జీవితాన్ని నేరుగా తాకి స్పందిస్తున్నట్లుగా లేదు ' అన్నారు . వ్యాసావళిలోని ఇప్పటివరకూ రాసిన భాగాలను మొదటి నుండి అన్నింటినీ మరి మీరు చదివారో ? ! . . లేదో ! ! నేను వ్యాసాలలోని మొదటి అధ్యాయమంతా అంటే 16వ భాగం వరకూ ప్రపంచ ప్రజల రాజకీయ , సామాజిక చారిత్రక క్రమాన్ని విశ్లేషించడానికే కేటాయించాను . ( క్రమం వెనుక ఉన్న తాత్త్విక నేపథ్యాన్ని వివరించడానికి రెండవ అధ్యాయాన్ని కేటాయించాను . తాత్త్వికతననుసరించి చరిత్ర క్రమాన్ని విధంగా భవిష్యత్తులోకి పురోగమింపచేయాలో మూడవ అధ్యాయంలో చర్చిద్దామనుకుంటున్నాను ) మరి అదంతా మానవ జీవితాన్ని తాకుతున్నట్లుగా మీకు అనిపించలేదా ? ! ' తాజాదనం కానరావడంలేదు ' అని అన్నారు . తాజాదనం అంటే సమకాలీన సంఘటనలను పేర్కొనలేదనా మీ ఉద్దేశ్యం . రచన చాలా విస్తారమైన విషయాన్ని బాగా కుదించి అతిసంగ్రహంగా చెబుతున్న స్థూలమైన రచన . కేవలం మౌలిక భావనలకే పరిమితమైన రచన . ఇటువంటి సంగ్రహ మరియు మౌలిక రచనలో సమకాలీన సంఘటనలనుపేర్కొనడంగానీ , వాటిని సవివరంగా రాయడంగానీ కుదిరే పనికాదు . ' శ్లోకాలు వగైరాలు అంతా చాదస్తంలాగా కనపడుతున్నది . ' అని అన్నారు . శ్లోకాలన్నీ భగవద్గీతలోనివని మీరు గమనించే ఉంటారు . చాదస్తపు ముసలమ్మలు , మూఢ భక్తులు మొదలైనవారి చేతిలో పారాయణ గ్రంథంగా కనబడే భగవద్గీతే ప్రపంచ ప్రసిద్ధ తత్త్వవేత్తల చేత ( ఐన్‌స్టీన్ వంటి శాస్త్రవేత్తతోసహా ) మహా తాత్త్విక గ్రంథంగా , భారతీయ తత్త్వశాస్త్ర సారంగా కొనియాడబడింది . కాకలు తీరిన కమ్యూనిస్టులు , మహా మహా హేతువాదులు , కరుడు గట్టిన నాస్తికులు సైతం గీతను సర్వోన్నత తాత్త్విక గ్రంథంగా అంగీకరించారు . గీతను మరి మీరు దృష్టితో చూస్తారో మీరే నిర్ణయించుకోండి . ' యజ్ఞం ' , ' కర్మ ' ఇవన్నీ అవసరమా ? ! అని అన్నారు . బహుశా మీకు తత్త్వశాస్త్రం యొక్క ప్రాముఖ్యత అంతగా తెలిసినట్లులేదు . అన్ని శాస్త్రాలకు , మనిషి సాధించిన సమస్త విజ్ఞానానికి , సమస్త మానవ ఆలోచనలకు , మానవుడు రూపొందించే అన్ని సిద్ధాంతాలకు పునాది తత్త్వశాస్త్రమే . ఇవి అన్నీ కూడా తమ మూలాలను తత్త్వశాస్త్రంలోనే కలిగి ఉంటాయి . అటువంటి తత్త్వశాస్త్రంలో ' భారతీయ తత్త్వశాస్త్రం ' అత్యంత విశిష్టమైనది . దానిలో ' యజ్ఞం ' , ' కర్మ ' అనేవి చాలా కీలకమైన భావనలు . అవి చర్చించబడకుండా భారతీయ తత్త్వశాస్త్రమే లేదు . ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఇప్పుడున్న రాజకీయ , సామాజిక వ్యవస్థలకు పాశ్చాత్య తత్త్వశాస్త్రం పునాదిగా ఉన్నది . లాక్ , హ్యూం , రూసో లాంటి తత్త్వవేత్తల ఆలోచనల ప్రాతిపదికన ప్రజాస్వామ్య , కాపిటలిస్టు వ్యవస్థలు పెంపొందాయి . హెగెల్ , మార్క్స్ వంటి తత్త్వవేత్తల సిద్ధాంతాల ప్రాతిపదికన కమ్యూనిస్టు , సోషలిస్టు వ్యవస్థలు నిర్మింపబడ్డాయి . ఇప్పుడివన్నీ స్పష్టంగా విఫలంచెందాయి . వ్యవస్థలన్నీ మానవుడిని అనేక రకాల బాధలకు గురిచేశాయి . పైన పేర్కొన్న తత్త్వవేత్తలంతా చతికిలబడ్డారు . మరి అటువంటి దోషభూయిష్టమైన తాత్త్విక మూలాలను మార్చకుండా మనం మన రాజకీయ వ్యవస్థలో , మన సామాజిక పరిస్థితులలో విధంగా మార్పును కోరగలం . . విధంగా దానిని సాధించగలం . నిజమైన మార్పు కావాలంటే ఇప్పుడున్న పరిస్థితులకు తాత్త్విక మూలాలు ఎక్కడ ఉన్నాయో వెతికి పట్టుకుని , వాటిని తొలగించి , అక్కడ సరియైన , సరికొత్త తాత్త్విక బీజాలను నాటాలి . అప్పుడు మాత్రమే వస్తుంది అసలైన మార్పు . . కావలసిన మార్పు . అంతేకానీ తాత్త్విక సిద్ధాంతాలను అసలు గుర్తించనైనా గుర్తించకుండా , వాటిని అధ్యయనం చేయకుండా , వాటిలోని దోషాన్ని గ్రహించి దానిని మార్చకుండా అలానే వదిలేసి పైపై పరిస్థితులలో మార్పులు తేవడానికి ప్రయత్నిస్తే మార్పులు మాత్రం ప్రభావం చూపజాలవు . ఎప్పుడు తత్త్వం మారుతుందో అప్పుడు సమస్తం మారుతుంది . మరి ఇప్పుడు భారతీయ తాత్త్విక చింతన తప్ప ప్రపంచానికి వెలుగు చూపగలిగే తత్త్వశాస్త్రం మరోటిలేదు ( మిగతా జవాబులు రెండవ భాగంలో )

Download XMLDownload text