Deltacorpus 1.1

mar-21

Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

अरे हो , आणखी आठवले . माझी फजीतीच म्हणा . लहानपणी वजन करायच्या यंत्रात मी सहज गंमत म्हणून २५ पैशाचे नाणे टाकले ते तिकिट देणार्‍या वाटीत परत आले . मग मी ५० पैशाचे नाणे टाकले . ते ही परत आले . उचापतीत मग मी खिशातील २ रुपयाचे नाणे टाकले तर त्या नालायक यंत्राने ते नाणे आत घेतले . तेव्हा केलेले वजन २ रुपयांना पडले . त्यामुळे माझे वजन कमी झाले होते का ते आठवत नाही . पण खिशातील पैशांचे वजन असेही कमी होऊ शकते हे कळले आता तर वजन / उंची / तसेच वजन - उंची ह्यांचा समतोल आहे की नाही ते सांगणारे ( Body Mass Index ) यंत्रही आले आहे , जे मागते ५ रुपयांचे नाणे . ह्यावर काही मी तसे करून पाहणार नाही हे प्रकार महाराष्ट्रातील पाठ्यपुस्तकांतून आले असावेत अशी माझी कल्पना आहे . आणखी एक महत्वाचा मुद्दा आत्ताच लक्षात आला तो म्हणजे मिसळपाव . कॉम येथे बरेच लेख हे उडवलेले नसले तरी अप्रकशित केलेले आहेत . समर्थन के लिए दान भेजें , या वहाँ एक सूची / अनुरोध काश इस के लिए निजी सदस्य है : अपने मोबाइल से एसएमएस के माध्यम से टाइप सितारा < space > ishimaru < space > / तुम्हारी इच्छा सूची टिप्पणियाँ . को भेजें नमूना प्रकार : स्टार ishimaru मैं गीत आप ऊपर की तरह , Anto से काम कर रखना ( सहानुभूति , यूएसए ) Telkomsel , ( IM3 , Mentari ) Indosat , या एक्स्ट्रा लार्ज . Rp2 . 000 / SMS + वैट 6 : एसएमएस सितारे पहले से ही इस सदस्य सीखा ~~ब्रॅडली इफेक्टची काळजीच नाही , तो आहे याची खात्री वाटते . . . .~~ तुं ही जया जयवादिनी , विजया अजया मात , अलबेली अपराजिता , जगमें है विख्यात । पुण्याहून सासवडला निघालेली पालखी सकाळचा विसावा शिंदेछत्रीपाशी घेते . दुपारचा विसावा हडपसरला आणि विश्रांती सासवड मुक्कामी घेते . मध्ये येणार्‍या दिवाघाटात माऊलींच्या रथाला घाट चढणे सोयीचे व्हावे यासाठी आजूबाजूच्या गावातून आणलेली उमद्या बैलांची जोडी बांधण्यात येते व रथ वर ओढून नेला जातो . षडज - अरुंधतीने दिलेल्या लिंकवरचा अमीरखाँचा चंद्रकंसातला तराना ऐक प्लीज . मी हलकेच हसलो तेव्हा अन् उत्तर दिलं मी त्याला अरे , माझा प्रत्येक श्वास तिच्यासाठी आसुसलेला मॉड्युलर इन्फोटेकने विकसित केलेल्या तंत्रात पुस्तकाची पानं स्कॅन केली जातात , आणि या इमेजचं ब्रेलमध्ये रुपांतर होतं . मात्र त्यासाठी मंगल इ . फाँट चालत नाहीत . केवळ श्रीलिपी चालते . यासाठीचं प्रिंटरही वेगळं असतं . यामुळे हल्ली प्रकाशक त्यांच्याकडे असलेल्या पुस्तकाची softcopy श्रीलिपीमध्ये convert करून देतात , म्हणजे ब्रेलमध्ये छापताना त्रास वाचतो . ३ ) सर्व भांडवली सामुग्रीचे सरासरी आयुष्य १० वर्षे गृहीत धरून त्यावर १० टक्के घसारा गृहीत धरला आहे . सपादकांना विनंती : हा प्रतिसाद खुलासा मागण्यासाठी आहे . कारण आम्हाला तो खरच कळला नाहीये . व्यक्तिगत रोख / रोष / आकस असे कोणतेही मोजमाप न लावता हा प्रतिसाद उडवु नये ही नम्र आणि कळकळीची विनंती . तसे वाटल्यास संपादकांनी या मुद्यांचा खुलासा करावा ही आणखीन एक विनंती . मस्तच . . वरदाशी सहमत . . का कोणास ठाऊक पण मला लहानपणीची चल रे भोपळ्या टुणुक टुणुक . . ही गोष्ट आठवली . . . ~~अफाटराव - मंगेश पाडगावकर , मौज प्रकाशन गृह , मुंबई~~ ~~सुंदर का माहीत नाही , आपली ही कविता वाचून डोळ्यात पाणी आले .~~ एखाद्या ग्रंथात ९० वाईट ( आजच्या मान्य नीतिशास्त्रानुसार ) आणि १० चांगली ( आजच्या मान्य नीतिशास्त्रानुसार ) वचने असतील तर त्या दहा चांगल्या वचनांचा दाखला देऊन कोणी त्या ग्रंथाची भलामण करू लागला , तर तो टर उडण्यास पात्रच ठरेल . आणि ती लागू करण्याचे सुचवू लागला तर तिरस्काराचा धनी होईल . सध्याच्या राजकारणातला मनुवादी हा शब्द या संदर्भातच घ्यायला हवा . शास्त्राची ( सायन्सची ) पाठराखण करत असताना त्याने बरेच शत्रू जोडलेले होतेच ! मित्रहो , काळ लक्षात घ्या . अरबांनी नुकतेच इराण इस्लाममय केले होते तो काळ ! ~~मटकीची तरी मी कधीच सालं काढत नाही . मटकीची बिरडं पण करुन पाहिलं नाही~~ ~~" ती कुठे जाऊन बसली असेल , त्याचा विचार करा अन् तिथे जाऊन शोधूया . "~~ पुणे - पुणे व परिसरातील काही भागात रविवारी ( ता . 17 ) पाऊस पडेल , तर काही भागात विजेच्या कडकडाटासह पाऊस पडण्याची शक्‍यता असल्याचा अंदाज पुणे वेधशाळेने शनिवारी व्यक्त केला . येत्या 48 तासांत काही भागात ढगाळ वातावरण असेल , असेही वेधशाळेने सांगितले . पुण्यात शनिवारी कमाल तापमान 39 . 6 सेंटिग्रेड , तर किमान तापमान 23 . 0 सेंटिग्रेड नोंदविण्यात आले आहे . सरासरीच्या तुलनेत ते तीन सेंटिग्रेडने जादा असल्याचे वेधशाळेने सांगितले . उत्तर भारतातील अनेक राज्यांत सध्या उष्णतेची लाट आली आहे . मराठवाडा , विदर्भ आणि मध्य महाराष्ट्राच्या काही भागातही उष्णतेची लाट असून , त्या भागातील शहरांमध्ये अधिक तापमानाची नोंद झाली आहे . अकोला येथे राज्यातील सर्वाधिक तापमानाची म्हणजे 45 . 3 सेंटिग्रेडची , तर नागपूर येथे 45 . 1 सेंटिग्रेड तापमानाची नोंद झाली आहे . औरंगाबाद , जळगाव , मालेगाव , परभणी , सोलापूर या शहरांमध्येही 41 सेंटिग्रेडपेक्षा अधिक तापमानाची नोंद झाली आहे . पुण्याजवळील लोहगाव येथेही 40 . 3 सेंटिग्रेड तापमानाची नोंद झाली आहे . राज्यात सर्वांत कमी तापमानाची नोंद महाबळेश्‍वर येथे झाली असून , तेथे 15 . 1 सेंटिग्रेड तापमान नोंदविण्यात आले आहे . दक्षिण कोकण , गोवा , मराठवाडा येथील काही भागात पाऊस पडण्याची शक्‍यता असल्याचा अंदाज वेधशाळेने वर्तविला आहे . ४ . पेटंट एखाद्या शोधाबद्दल ( इंव्हेन्षण ) त्या शोधाच्या जनकाला , जो मक्तेदारी अधिकार सरकार देते त्याला पेटंट असे म्हणतात . पेटंट उत्पादन / उत्पादन प्रक्रिया यांचे मिळते . ते नाविन्यपूर्ण असावे , मात्र सामान्यज्ञान नसावे अशी अट असते . या मराठीला मुंबई , पुण्याचे लोक धेडगुजरी असं म्हणतात . पण ते चुकीचं आहे . इथल्या मराठीवर हिंदीचा प्रभाव अपरिहार्य आहे . उलट माझ्या मते अनेक मराठी कुटुंबाच्या पिढ्या येथे जाऊनही ती मराठी बोलतात , हे विशेष आहे . हिंदीच्या आधाराने का होईना पण मराठी टिकून आहे . इथले मराठी लोक साहित्यातही पुष्कळ आहे . त्यांच्या मराठी लेखनातही हिंदी शब्द असतात . मला त्याचेही कौतुक वाटते . भाषकदृष्ट्या आपल्याला ती चुक दिसेल . पण माझ्या मते हे लोक मराठीत साहित्य निर्मिती करतात हे जास्त महत्त्वाचे आहेत . महाराष्ट्रात मराठी विविध पदरी असताना इंदूरमध्ये ती वेगळे रूप घेऊन जिवंत आहे . त्यामुळे तिची उपेक्षा करण्यापेक्षा तिला बोलीचा दर्जा दिला तर ते जास्त योग्य ठरेल . १ . देशबन्धश्चित्तस्य धारणा । चित्ताला कोणत्यातरी देशावर म्हणजे स्थानावर जणू बांधून ठेवल्यासारखे स्थिर करणे ही धारणा होय . बॅंगॉली ब्लॅक ब्युटी बिपाशा चित्रपटात आली तीच हॉट गर्ल म्हणून . बॉलीवूडमध्ये बोल्डसीनचा ट्रेंड सेट करणारी अभिनेत्री म्हणून बिपाशा ओळखली जाते . भूमिकेतून तिने आजवर अभिनयाचे कोणतेही कसब दाखविले नसले तरीही सुरुवातीला डीनो मॉरीया आणि नंतर जॉन अब्राहम सोबतचे तिचे प्रेमसंबंध यामुळे ती बरीच चर्चेत आली . आधी सामाजिक , की राजकीय या विषयावर लोकमान्य टिळक आणि गोपाळराव आगरकर यांच्यात झालेला वाद सर्वश्रुत आहे . आगरकर राजकीय स्वातंत्र्यासाठी सामाजिक सुधारणा स्थगित ठेवण्याच्या विरुद्ध होते , पण टिळक सामाजिक सुधारणा नकोतच असे म्हणत नव्हते . स्वातंत्र्यप्राप्तीनंतर सुधारणा आपल्या आपण व आपल्या पद्धीने करू , असा त्यांचा आशावाद होता ; परंतु लोकमान्यांची परंपरा सांगणारी , स्वराज्य पक्ष , प्रतिसहकार पक्ष , लोकशाही स्वराज्य पक्ष आणि हिंदुमहासभा अशा क्रमाने गांधीजींना विरोध करणाऱ्या या मंडळींना सामाजिक समतेचे जणू वावडेच होते . शेजवलकरांचे लेखन हे मुख्यतः या मंडळींचा प्रतिवाद करण्यासाठी झालेले आहे . सगळे लोक गेल्यानंतर मी कसंबसं सगळं आवरलं . रात्रीचे बारा वाजले होते . मी माझ्याकडची सगळी गजलांची पुस्तकं पसरुन बसले . एकीकडे ह्यांनी त्यांची सीडी लावली . त्यांची माहिती त्यांनी पाठवली होतीच . ह्यातलं थोडं , त्यातलं थोडं असं करत करत निवेदन तयार केलं . Computer वरंच टाईप करत असल्यामुळे त्यात हवे तसे बदलही करता आले . माझं टेन्शन बघून हे सुद्धा माझी मदत करत होते . ३ - ४ वेळा वाचून झाल्यावर final draft तयार झाला . तोवर घड्याळाने रात्रीचे अडीच वाजल्याचा ठोका दिला . आता जऽऽराशी भीती कमी झाली होती . बाकी अंतर ठेवावे आणि विनाकारण स्वतःच कॉमेंट टाकून धागा वर आणत राहू नये हे एकदम मान्य आहेच . सध्या सुचलेले आणखी काही उपाय : १ . फ्रिजमधून एकदम गॅस ( का गैस ? ) वर किंवा गॅसवरुन फ्रिजमधे असं करु नका . पदार्थ रूम टेंपरेचर ( मराठी शब्द ? ) ला आल्यावर मग गॅसवर किंवा फ्रिजमधे ठेवा . २ . मायक्रोवेव्ह अव्हनमधे पदार्थ गरम करण्यापेक्षा गॅस वापरा . ३ . लाद्या पुसण्यासाठी , कपडे धुण्यासाठी , इ . वापरलेलं पाणी संडास फ्लश करण्यासाठी वापरता येईल . त्यामुळे पाण्याची बचत होईलच , शिवाय ते पाणी वरच्या टाकीत चढवण्यासाठी लागणारी वीजही वाचेल . ४ . लिफ्टऐवजी शक्यतो जिनेच वापरा . शरीरासाठीही ते चांगलंच . ५ . साध्या बल्ब आणि ट्यूब्जच्याऐवजी सी . एफ . एल . किंवा एल . ई . डी . वाले दिवे वापरा . प्रत्येक प्रिपेड मोबाईल धारकांना रिचार्ज तर करावेच लागते . पण हेच रिचार्ज जर फ्री झाले तर कुणाला आवडणार नाही ? ~~३ ) पेरीयार लेक . नभ उतरू आल मन झिम्माड झाल~~ सयंत्र आणि त्यात वापरले जाणारे कल्चर विकत घेण्या साठी फोन वर order स्विकारण्याची आणि तुमच्या पत्त्यावर पोहोचवण्याची सोय श्री . दांडेकर यांनी केली आहे . < नेहमीप्रमाणेच मस्त ! हे बागवेनी राहुल गांधीच्या उचलेल्या जोड्यांविषयी होतं का ? > मला पिटवायचा बेत दिसतो तुमचा . बागवे प्रकरण मी कानाने ऐकलय , पण डोळ्यानी पाहीले नाही . पण मी माझ्या डोळ्यानी पाहील्याची शेकडो प्रकरणे आहेत . मुस्लिम संस्कृतीमधली जी काही चांगली वैशिष्ट्ये होती त्यांचं दर्शन इतरही अनेक चित्रपटांमधून अनेकदा झालं . चित्रपट रसिकांवर प्रत्येक वेळी त्याची मोहिनी पडली . ~~वारा वारा गरागरा सो सो सूम्‌ ढोल्या ढोल्या ढगात ढुम ढुम . . .~~ मिसळपावच्या इतिहासात प्रथमच खफ वरील साहित्य इथे प्रकाशित करतो आहे . आपण धाग्याचा खफ अनेकदा झालेला पाहिला असेल पण ही अशी ही पहिलीच वेळ असावी की आम्ही खफचाच धागा करुन एक प्रकारे बॅकवर्ड इंटीग्रेशन केले आहे . तरी कोणत्याही पुर्वग्रहदुषित नजरेने आमच्या सदर धाग्याचा आस्वाद घ्यावा आणि प्रतिक्रियांचा पाऊस त्यावर पाडावा ही न्रम विनंती . " . . . तर आता तिचं इथं व्यवस्थित चाललंय असं दिसतंय . . . ? " कुजबुजत शहाबाई म्हणाली , " मला तर वाटतंय की असं आगंतुकपणे आपण इथं आलो , याबद्दल आपण तिची माफी मागायला पाहिजे . " आधी भूकंप , मग त्सुनामी , मग अणुऊर्जा प्रकल्पातून किरणोत्सर्ग , आता ज्वालामुखी आणि पुढील ७ दिवसात अजून काही मोठ्या भूकंपांची शक्यता . . . . . . . देव जपानचं भलं करो आणि सगळ्या मृतात्म्यांना शांती देवो . मान्वी ( कर्नाटक ) - रायचूर जिल्ह्यातील मान्वी येथे रस्त्याच्या कडेला इडली विक्रीचा व्यवसाय करणारे श्री . सूर्यनारायण मूर्ती आणि त्यांचा मुलगा यांना २५ धर्मांध मुसलमान युवकांनी बेदम मारहाण केली . केदारनाथ और बद्रीनाथ की यात्रा करते हुऐ तुग्ङनाथ के पास ही वन में बने एक कुण्ड से जल लेने जा निकला । वहाँ एक महात्मा भी मुख - हाथ धो रहे थे । दूसरी और पानी पीने के लिए एक बाघ भी खड़ा था । मुझे देख कर बाघ दहाड़ उठा । महात्मा ने मुझे अपने पास बुला लिया और तब हाथ उठाकर बाघ को कहा , ' बच्चा शान्त हो जाओ ' वहा शान्त हो गया । मैं उनके पीछे - पीछे चलता कुटिया पर पहुँचा और पूछा कि यह बाघ क्या आपका पालतू है , जो आप के हाथ के इशारे से ही चुप हो गया ? वे बोले , " पालतू नही है । प्राय : यह इसी जलाशय के किनारे मिला करता है , मुझे आज तक इसने कुछ नहीं कहा । जब हम इसका अनिष्ट नहीं चाहते तो यह हमारा अनिष्ट क्यों चाहेगा ? प्रतीत होता है , आप पूर्ण अहिंसा व्रती नहीं बने है । " दिल्लीला जायच्या आधी मला कळले की , मी मुख्य परीक्षा देण्यासाथी काही दिवसांचा वेळ मागू शकतो . मला जरा बरे वाटले . माझा चुलतभाऊ , बापूला घेऊन मी जळगावला गेलो व तेथून सांख्यिकी व कार्यान्वयन मंत्रालयात प्रशिक्षण विभागातील अधिकार्‍यांशी त्यासंबंधी बोललो . अपर सचिव हा त्यांचा हुद्दा कळल्याने मी त्यांच्याशी आदराने बोलात होतो . ते जे काय म्हणतील त्याला फक्त ' येस सर येस सर ' म्हणत होतो . नंतर नोकरीत दाखल झाल्यानंतर कळले की , अपर सचिव म्हणजे पाण्यातील सर्वात छोटा मासा असतो . खूपच विनवणी केल्यावर , त्याने मला एका महिन्यानंतर रुजू होण्याची परवानगी दिली . मला मुख्य परीक्षा संपेपर्यंत वेळ पाहिजे होता . मी पुण्याला परतलो व अभ्यासाला लागलो . अभ्यास करता करता मला एकेक नवीन गोष्टी कळत होत्या . अभ्यासक्रमातील सर्व भाग एकदातरी वाचून होईल किंवा नाही याची शंका होती . माझी मलाच लाज वाटत होती . शिवाय , माझ्याजवळ वाचनाची सर्व सामग्री नसल्यामुळे मला अडचणी येत होत्या . पुढचे सांगण्यात अर्थ नाही , माझी शब्दसंपदा दुबळी पडत चालली आहे , फक्त डोळेभरुन पाहुन घेतले आणि धन्य झालो . . . . तसेही सगळे सविस्तर पेपरमध्ये आलेच आहे . . . मला मात्र दसर्‍याची उत्तम भेट मिळाली . . . . धन्य झालो ! ! ! अयोध्या - शहरामध्ये लाखो भाविक दाखल झाले असून , मोठ्या उत्साहात आज ( मंगळवार ) रामनवमी साजरी होत आहे . लाखो भाविकांनी सूर्या नदीत अंघोळ करून , मंदिरामध्ये जाऊन प्रभू श्री रामाचे दर्शन घेतले . रामाचा जन्म मध्यरात्री झाला होता . मात्र अनेक भाविकांनी रात्रीच पूजा केली . वार्षिक यात्रा असल्यामुळे नदीच्या काठावर मोठी गर्दी झाली असून , भाविकांमध्ये मोठा उत्साह दिसत आहे . शहरामध्ये कडक बंदोबस्त ठेवण्यात आला असून , शहरामध्ये यात्राकाळात कोणतीही अनुचित घटना घडलेली नाही , अशी माहिती पोलिस अधिकाऱ्यांनी दिली . खांडस - नेरळ एस्टी पाचला आहे हे आम्हाला भोजनालयातच कळले होते . मध्येच एक नदी लागते . आमच्याकडे बराच वेळ होता . आता आम्ही साडेचारला खांडसला सहज पोचू अशी खात्री असल्याने आम्ही जरा नदीत डुंबायचे ठरवले . गेले दोन दिवस आम्ही पावसाने तर आज घामाने भिजलो होतो . जरा वेळ नदीत डुंबलो . मग आम्ही चांगले कोरडे कपडे चढवले आणि खांडस एस्टी थांब्यावर पोचलो . फक्त साडेचार वाजले होते . थोड्यावेळाने नेरळला जाणारी बस आली . सव्वापाचला आम्ही नेरळच्या मार्गाला लागलो . मधून मधून डुलक्या लागत होत्या . आज पावसाने एकदम दडीच मारली होती . गाडी भरधाव चालली होती . गचके बसत होते . सव्वासहाला नेरळला पोचलो . थोडी पोटपूजा केली आणि मग सातला व्हिटीला जाणारी लोकल पकडली . मुटे , मी तुमचं नाव घेऊन माझ्या प्रतिसादात कुठे काही बोलले आहे का ? स्त्रिया भावनाप्रधान असतात म्हणून स्मशानात त्यांनी जाऊ नये हे म्हणणारे या बीबीवर आधीही बरेच जण आहेत . तुम्ही काय म्हणता आणि म्हणाला आहात यापेक्षा मुद्दा काय आहे ते बघा . आणि कृपया इथे बिचारा शेतकरी आणू नका . यामुळे होते कसे की एखादा जेव्हा लाच देतो तेव्हा जर त्याला हे रोखायचे असेल तर लाच देण्याआधी अ‍ॅन्टी करप्शनमधे तक्रार नोंदवावी लागते , मग ते सापळा रचणार आणि त्या लाच घेणार्‍याला पकडणार ( अशीच पद्धत आहे ) . या पद्धतीत सकारण कालापव्यय होऊन लाच खाणार्‍यांचे आणखीच फावते आणि लाच खाणार्‍यांची संख्या आपोआपच वाढत जाते . लाच घेणार्‍यावर शिक्षा होऊ नये म्हणून आधीच बातमी देऊन त्याला वाचविले जाते . अ‍ॅन्टी करप्शनला , पोलिसांना , वकिलांना , न्यायालयांना काम मिळते . वर्तमानपत्रे , दूरदर्शन वाहिन्या , पत्रकार यांना बातम्या मिळतात , चघळायला विषय मिळतो . टी . आर . पी . वाढतो . एखादे काम होण्यासाठी जेव्हा लाच दिली जात नाही , तेव्हा त्या कामाची व्यवस्था कसे तज्ज्ञ व्यवस्थापन वाट लावते हे माहीत असल्याने तो तक्रार करण्याच्या फंदात पडत नाही . ज्याला लाचखोरी करायची आहे त्याच्याकडे अ‍ॅन्टी करप्शनमधे तक्रार नोंदवा , मग त्यांना वेळ देऊन समोरच्याला शिक्षा करा इतका वेळ असेलच असे नाही , व इतके करून हवे ते काम होईल याची तर काहीच शाश्वती नाही . तेव्हा हेच प्रोफेसरांचेही होत असेल . त्यापेक्षा दुसर्‍याचे काम कमी मोलाचे नाही , त्यालाही विचारात घेऊ , एवढे जरी मनात गृहितक धरले तरी सर्वांचीच कामे बरोबर होतील . चॅरियट्स च्या कल्पनेसाठी इतके ताणावे लागते की मग त्यात काही ' राम ' उरत नाही . Is the Program gonna start sharp at 2 . 30 ? मी उत्तर दिलं . " Yes , it is , Sharp at 2 . 30 ! " ट्रेनिंग अधिका - याने पुढे जोडलं " Be on time " विनवणीच्या स्वरात ती म्हणाली " Sir , I am a mechanical engineer & I want to attend this training in any case ! " माझाशी तिचा संवाद मग सुरु झाला , मी विचारलं " You work with which department ? " " Application Engineering , Sir " " Ok , if you are invited by your seniors & if your name appears in this list , you will attend . " That ' s what sir , I could not get an email to inform me about this training nor my name appears in the list displayed in the canteen . " " Without wasting time , rush to your Department Head & convince him , if you can . I am not the person who can decide who should attend ! मी तिची बोळवण केली . ती झपकन नाहीशी झाली . माझे सहकारी आणि तो ट्रेनिंग अधिकारी जुगाड करण्यात गुंतले होते . मला तिचे कौतुक वाटुन पुढे ते वाटणे माझ्यातल्या विवेकी विचार गटांनी पकडुन काही चांगले , Positive तर्क काढायच्या आत माझ्या मनातील दुस - या एका गटाने माझे काही तयार दृष्टीकोन धडाधड पुढे करून तिची जीन्स , तिचा टी शर्ट , तिचे ते " यो " दिसणे यांच्या मदतीने टिंगल करणारे तर्क काढुन काम संपवुन टाकले . म्हणजे " इतके दिवस झोपली होती का " " इथे काय Fashion Show आहे का " " वगैरे " मला फारसा वेळ नव्हता तेव्हा तिचा विचार ४० - ५० सेकंदानी लॉग आउट करून मी माझ्या कामाला लागलो . पहिल्या सात मिनिटात माझी ओळख आणि काही औपचारिक बाबी संपायच्या सुमारास ती " यो " धावत पळत आली . पंचविसात आठ मुली आधीच होत्या , एकत्रच बसल्या होत्या , त्यात हिने नववी बनून कसबसं स्वत : ला माववुन घेतलं . तिने आत मध्ये येणं यापलीकडे मी फारसा विचलित झालो नाही . माझे बोलणे सुरु झाले , पहिल्या दीड दोन मिनिटात आभार वगैरे संपवुन विषय सुरु केला , दोनच तासांचा अवधी होता , मुद्दे बरेच होते . बेभान होऊन एक एक स्लाईड पुढे सरकवत होतो , त्यानुसार बोलत होतो , सुरुवातीच्या काही स्लाईडस संपल्यावर बोलण्याच्या ओघात जशी वातावरणातील भीड मी चेपवली तसे एक एक जण माझ्याशी बोलु लागला , सटासट प्रश्न येवु लागले होते . मला खूप धमाल येत होती . कधीतरी भानावर येवून घड्याळ बघितलं तर सुरु केल्याला पाउणे तीन तास उलटून गेले होते . पुढल्या पंधरा मिनिटात मी संपवले . प्रोग्राम संपल्यावरची आवरा आवर आणि भेटीगाठी वगैरेची जबाबदारी माझ्या सहका - यांवर सोपवुन मी सटकलो . भाषण संपवल्यावर किंवा एखादा ट्रेनिंग प्रोग्राम संपवल्यावर बोलताना चढलेली ती झिंग मला जास्ती ज्यास्त अंगावर ल्यालेली आवडते . त्या बेभान अवस्थेत मला खुप वेळ राहायला आवडतं . विषयाशी संपूर्ण तादात्म्य पावल्यावर ऐकणा - यांनी त्यांची तंद्री जर माझ्या बोलण्याशी संपुर्ण मिळविल्याचे दिसले तर लहानपणी निपाणीतल्या समाधी मठात व्हायचे तसं होतं . समाधी मठातल्या गाभा - यातला तो ढामढीम करणारा प्रचंड नगारा , लहान मोठ्या त्या कित्येक घंटा आणि त्यातुनही ऐकू येणारे आरतीचे कानडी स्वर हे सगळे एकत्रित ऐकताना मी बेभान व्हायचो , दिवसेंदिवस रात्रोरात्र त्या आवाजांचे धो धो कोसळणे थांबू नये असे वाटायचे , खर तर त्यातल्या प्रत्येक स्वर स्वतंत्र पणे ऐकला असता ना , तर तो ओरबडणारा , चावरा असायचा . संगीताच्या अंगाने तपासला तर प्रत्येक स्वर म्हणजे नगI - याचा , आरतीचा , घंटांचा , टाळ्यांचा अगदी वेगवेगळ्या पट्ट्यांमधला असायचा . पण का कोण जाणे त्या सर्वांचा एकत्रित आदळणा - या स्वरांनी माझी समाधीच लागायची . सॉलिड झिंग चढायची . अगदी तशीच झिंग असं एखादे भाषण दिल्यावर येते , ट्रेनिंग प्रोग्राम मध्ये तर कहर होतो कारण सहभागी मर्यादित असतात . वीस . पंचवीस . फार तर फार तीस . चाळीस किंवा पन्नास किवा साठ डोळे आणि तितकेच कान अगदी जवळून आपल्या वर सुरुवातीला त्यांच्या बंदुका रोखून उभ्या असतात . बंदुका अपेक्षांच्या , तिरस्काराच्या , उतावळेपणाच्या , कंटाळलेल्या वगैरे . आपला आवाज , देहबोली , माहिती , ज्ञान यांच्या माध्यमातुन त्या सगळ्या बंदुका गळून पाडण्यात आणि शेवटी त्या चाळीस , पन्नास किवा साठांना भजनी लावण्यात भलती झिंग असते . ती झिंग अंगावर चढते . आणि अशावेळी बोलताना सुद्धा त्याच विषयातला काहीतरी कदम वेगळाच शोध लागतो . किंवा लक्खकन एकदम वीज चमकावी तसे काही तरी सुचते , म्हणजे काहीही . त्या धो धो अवस्थेत मी लिफ्ट मध्ये उभा राहिलो . अगदी सुदैवाने एकटाच होतो . लिफ्ट चे " G " दाबलं . लीफ्ट खाली सरकायला लागली . आणि अचानक एक चेहरा डोळ्यासमोर चमकुन गेला . मी मला थोडं , अगदी थोडंच भानावर आणुन समोर बघितलं . लिफ्ट तर पूर्ण बंदिस्त होती . काचेचे दरवाजे वा अन्य काही ज्यातून त्या त्या मजल्यावरचे दिसेलसे काही नव्हते . कुणाचा तरी चेहरा मी बघीतला . डोक्यावरून पदर असणारा . कोणाचा . . . . ? जाऊदे ना , मघाशी अचानक उपटला तसा एखादा unwanted विचार पुन्हा उसळी मारून आला वर असेल . या unwanted विचार गटांचा एक फार त्रास असतो बुवा . एकतर त्यांना काही चांगलंचुंगलं चालत नाही , wanted विचार गटां वरती यांची सतत दादागिरी चालते . आणि चांगल्या दृष्टीकोनाची प्रचंड नासधूस हे गट करतात . मला त्यांचा फार त्रास होतो . आणि आगदी च्यायला नको त्यावेळी मनात उपटतात . झुरळ मारण्याचे कसं ते HIT वगैरे असते . तसं काही फुसफुस औषध पाहिजे . किंवा तशी एखादी मच्छरदाणी . जाऊदे . रेटा बाजुला . जोर लावुन . झिंग उतरायला लागलीय . तो चेहरा कुणाचा बरं ? आणि असा अचानक समोर का आला . वरती त्या सगळ्या ललना अगदी " यो " होत्या , त्यात ही डोक्यावर पदर काय भानगड आहे काही क्लु मिळेना त्यामुळे पुन्हा एकदा मी आपली मी आपली डुबकी मारली . कैफ उतरल्यावर राहिला मात्र तो डोकीवरचा पदर . त्यात एक भर पडली होती ती कपाळावरल्या लालबुंद मळवटाची ! त्या तीन तासांची उजळणी करताना मध्येच कुठेतरी तो डोईवरचा पदर आणि आता तो लालबुंद मळवट डोळ्यांसमोर चमकुन जायचे ! ! ! ! ! ! शोध घ्यायचा ध्यास मनाने घेतला . खोलीतले दिवे तर कधीच बंद झालेत हे मला जरा उशिरा लक्षात आलं . एका विशिष्ट वेळी तो मळवट . हो त्या नऊ " यो " सपासप प्रश्नं विचारात होत्या आणि त्यामुळे धमाल येत होती . पण इथे तो पदर आणि मळवटचे काय ? त्या नऊ जणींचा सहभाग ज्यास्तच होता . त्यांनीच कमलीचा जिवंत पण आणला . च्यायला , पोरी तेही मेकॅनिकल इंजिनियर ! एवढ्या शार्प ! ! ! जणु बाकीचे सतराजण तिथे नव्हतेच . त्यांच्या विषयीच्या भावना आता अभिमाना कडे झुकायला लागल्या होत्या . पंधरा मिनिटे होती त्यावेळी घड्याळाकडे बघितले ना , त्यावेळी असा जोरदार करंट लागुन जाग आली होती . तो करंट अभिमान , कौतुकाचे मिश्रणाने आला होता , पण त्यात मिश्रणात आणखी एक धातु होता . उपकृत असल्याचा . ऋणात असल्याचा . त्या तिस - या धातुच्या शोधाच्या वेळीच तो मळवट दिसला . डोई वरती पदर दिसला . एक माउली दिसली . आणि नऊ मुली दिसल्या . माउली त्यांचा पाठ घेत होती . चिमुकल्या मन लावुन शिकत होत्या . आजचा पाठ संपला . नऊच जणींची आजची शाळा संपली . थोड्या पोरीना घ्यायला त्यांचे बाप आले होते . माउलीनी त्यातल्या दोघी तिघींना घट्ट पोटाशी धरलं . बाहेर पागोटे वाला उभा होता . त्याने दोघी तिघी चिमुकल्यांना पोचवतो असे सांगितलं आणि पागोटे वाला निघुन गेला . माउली निघाली , लेकरांना घेऊन . थोडी पुढे गेली तो काय , पाठीवर नासके अंडे पडले तिच्या , तेवढ्यात पुढून धोंडा आला डायरेक्ट कपाळावर . सोबत अश्लील शिव्यांची लाखोली . माउली खंबीर पणे पुढे चालली होती . प्रचंड निर्धाराने , माझ्या लेकींना मी शिकवणार . तुम्ही मला दगड मारा . शिव्या द्या . मी सगळं सहन करीन . पण पुण्यातल्याच नाही , तर देशभरच्या माझ्या लेकी शिकल्या पाहिजेत . शिकणं ही काही तुम्हा पुरुषांची मक्तेदारी नाही . तुम्ही ही शिका ना , पण आम्हालाही ईतिहास , भूगोल , विज्ञान , गणित , चाखु द्या . माझ्या समोरच्या या सगळ्या " यो " त्या माउलीच्याच लेकी . बापरे विषयाची केवढी भक्ती , . . . . . . I want to attend this training in any case " केवढा हा ध्यास ! सावित्रीबाई एकशे त्रेसष्ठ वर्षे झाली तुम्ही तुमच्या नऊ लेकींच्या हाती पाटी पेन्सिल देवून . एक नक्की , आज या नऊ " यो " क्लिष्ट तंत्रज्ञानाचा अभ्यास करू शकताहेत कारण बाई तुम्ही अंगावर चक्क दगड झेलले , नासक्या अंड्यांचा मार खाल्ला आणि पुण्यात नऊ पोरीना गमभनचे धडे दिले ! तुमच्या ऋणातून हा समाज कसा बरं उतराई होणार ? धन्य तुम्ही , आणि धन्य तुमच्या लेकी सुद्धा . तुमच्या योगदाना शिवाय भारत एका अतिशय समर्थ मनुष्य बळाला मुकला असता ! सुधीर मुतालीक sudhirmutalik @ gmail . com ~~मेरे पास माँ है | , कुत्ते , मै तेरा खुन पी जाउगॉ , हे राहीलेच की .~~ ~~एक स्थळ वाटले होते होईल वटवृक्ष बांडगूळ तरी ते जुन्याचेच होते~~ बिट्टू का बिट्टी ? आम्ही कोकणात याच पिवळ्या फुलाला बिट्टी म्हणतो असो . ते महत्वाचे नाही . मी : " धिस इज नॉट बर्गर , आय हॅव ऑर्डरड् बर्गर . " तो : " धिस बर्गर सार . " ते बर्गर आहे की नाही यावरुन माझी आणि त्याची शब्दिक लढाई सुरु झाली . . शेवटी . मी : " नान ओरुदरे सुन्ना नूरदरे सुन्ना मथिरी " असे म्हंटल्यावर तो मात्र घाबरला आणि मग त्याने मला बर्गर सारखे दिसणारे पुन्हा काहीतरी आणुन दिले . रजनीकांतचा फेमस ड्वायलॉक पाठ केला होता इथे यायच्या आधी . . . . कसा घाबरला . . असा मी मनातल्या मनात हसत ते बर्गर वाकडे तिकडे तोंड करत संपवले . आता मला बर्गर म्हंटले की अंगावर काटा येतो . ~~( त्यात त्या ढकलाढकली करतात . मी , मी असे म्हणत राहतात )~~ अजून एक महत्त्वाचं म्हणजे तुमच्या बिल्डर्सकडे कॅश फ्लो चांगला हवा म्हणजे पैसे नाहीत म्हणून काम अडत नाही , लहान बिल्डर ह्यात पलटी मारु शकतो आणि कामाचा वेग खूप कमी होतो मग . अर्थात बिल्डरकडे कॅश फ्लो असला की मग ते रेट कमी करायला जाम तयार होत नाहीत , बडी धेंड ह्यात घुसलेयत आता त्यामुळे फ्लॅट रिकामा ठेवणं त्यांना परवडत किंमत क्मी करण्यापेक्षा . ~~उदार ना कधीच काळ जाहला कुणावरी दुखे जरी मनात तू हसायचे जरा जरा~~ मला तात्कळ हे नांव आठवलं ! हा प्राणी माझा कॉलेजातला अगदी चांगला मित्र . सध्या अंधेरीला असतो . आमचा गोंद्या मोठा कर्तबगार वकील आहे . अधनंमधनं आम्ही गाण्याच्या वगैरे मैफलींना भेटत असतो . मी ताबडतोब त्याला फोन लावला . माझा आवाज ऐकताच गोंद्या आनंदला . चिंब होतील क्षण लाजुनी एक थरथर तनी अन मनी शब्द होतील सारे मुके स्पर्श बोलेल माझा तुझा खरं तर मझ्या हतात कायदा व्यव्स्था असति तर त्याला भर चौकात उलटा टांगुन खालि सतत स्वखर्चा ने मिर्चिचि धुरि दिलि असति आणि येणार्‍या प्रत्येकाला सांगीतल असत कि ह्यच्या पार्श्व भागावर फटके मरुन तुमचं frustation कढा . मुंबईत frustate लोक भरपुर आहेत चांगला चोप बसला असता . ह्यावर काहि लोक म्हण्तील कि अशाने hatered वढ्तो . पण वर्षानु वर्ष केस चालवल्यावर आपला शेजारि देश ( ज्याचा ह्या कुकर्मात हात आहे ) काय आपल्याला valentine day ला फुलांचे गुछछ पाठवणार आहे का ? ? २६ / ११ नन्तर एकदा Mumbai Mirror ( एक दैनिक ) मधे एक बतमी आलि होति . . कोणि एक परदेशातिल बाई होत्या त्या कसाब चि गोळि लागुन पाय गमावुन बासल्या होत्या आणि तरिहि त्या म्हणे मी कसाब ला माफ ( ? ) केलंय . . . . . हे म्हणजे औदार्या च्या रेस मधे कर्णा ला हारवण्या सारखं झालं . सध्या शिकागो त असल्या मुळे रोजच्या बातम्या वाचनात नसतात . पण १ - २ महिन्याने जरि नेट वर चौकशी केलि कि कळते . . . ही केस पाण्यात घुसलेल्या म्हशि सारखि तिथल्या तिथेच रेंगाळतेय . मधे म्हणे त्याने म्हटलं होतं कि " मैने कांबले को नही मारा " आरे पण गधड्या CST वर तु बिन्धास्त ईतक्या लोकांचा बळी घेतलास त्याचं काय ? ? आता त्याच्या ह्या युक्तिवादावर आणखी १ - २ वर्षे केस चालेल बरं एवढ्या वर हे लोक थांबत नहित तर कोर्टात रोज काय चालतय हे त्याला समजाव म्हणुन ऊर्दु मधुन भाषांतर होत असतं आणि त्या साठि ह्या म्हश्याने बिन्धास्त ज्या जनतेवर गोळिबार केला त्याच जनतेचे लाखो पैसे वापरले जातात . . . . आता बोला . . . बर्‍याचदा वाटतं कि कहितरि केले पहिजे . . . पण काय ते कळत नाही . राजकिय पक्षां कडे आशेने बघावं तर ते एखद्या नटिने आर्धे कपडे घातले म्हणुन आंदोलनं करताहेत् . . . . कोणाला काहीच काळजी नाहि . अवचितपणे तिला रस्त्यात भेटल्यावर ह्या सर्व आठवणी जाग्या झाल्या . मधल्या वर्षांमध्ये बरेच काही घडून गेले होते . त्या घटनांच्या अंगखुणा वागवत रत्ना माझ्यासमोर आज उभी होती . ' ' काय करतेस सध्या तू ? ' ' ह्या माझ्या प्रश्नावर मंदसे हसत रत्ना उत्तरली , ' ' काय करणार ताई ! तीच ती शाळेतली नोकरी . आणि बी . एड . पूर्ण करते आहे ! ' ' ' ' आँ ? ! ! ! ' ' आता आश्चर्यचकित होण्याची माझी खेप होती . ' ' तुम्हाला नवल वाटलं असेल ना ताई ? आता ह्या वयात मी काय शिकणार म्हणून ! पण मला सारखं वाटायचं , आपण बी . एड . करायचं स्वप्न अर्धवट सोडलं ते चांगलं नाही केलं . आता मी ते स्वप्न पूर्ण करत आहे . ' ' ' ' आणि घरी ? भाऊ काय म्हणतो ? ' ' मी हलकेच विचारले . ' ' भाऊ ? तो काय म्हणणार ? त्याची पोरं मोठी झाली आता . ती आपल्या आत्याची बाजू घेतात . त्याला म्हणतात , बाबा , तुम्ही न्हाई शिकलात तर न्हाय , पण आत्याला तर शिकू देत ! ' ' ' ' वा ! गुणी आहेत गं तुझी भाचरं ! ' ' माझ्या तोंडून नकळत कौतुकाची दाद दिली गेली . ' ' ताई , आईगत माया केली आहे मी त्यांच्यावर ! आता तीच माझी लेकरं ! ' ' रत्नाचा स्वर पुरता कौतुकात भिजला होता . ' ' खरंच , चलतेस का गं घरी ? ' ' मी पुन्हा एकदा न राहवून तिला विचारलं , ' ' आईला खूप बरं वाटेल तुला भेटून ! ' ' रत्नाचे डोळे क्षणभर पाणावले . पण मग लगेच तिने स्वतःला सावरले आणि उद्गारली , ' ' वैनींना माझे नमस्कार सांगा . त्यांना म्हणावं आता ही रत्ना बी . एड . झाल्याचे पेढे घेऊनच तुम्हाला भेटायला येईल ! ' ' प्रिय सखेगं हसलीस जेंव्हा बहरले मन तेव्हा - तेव्हा प्रेम तुझ्या त्या नजरेमधले तु न खुणवता मलाच दिसले तु न बोलता . . . . . चाणक्य साहेब , हल्ली नोकर्‍या इंग्रजी वर प्रभुत्व असल्याशिवाय मिळत नाही . मराठी भाषा फक्त राज्याचा कारभार , पोलिस व पालिका प्रशासन , लेखक , कवी , नाटक , चित्रपट , इ . चालवण्यासाठी होतो . व यांच्यातही बहुतेककरून वरच्या पातळीवर इंग्रजीचाच उपयोग होतो . इत्यादीजण सोडल्यास बाकिच्या किती जणांना मातृभाषा मराठी आहे म्हणून रोजगार मिळतो . आपला कॉ . विकि ~~recently एका व्हनच्या मागे हे लिहिलेलं पाहिलं . . " हा ट कू न "~~ अभिनयाच्या बाबतीत डेंझेल बाजी मारतो . नवशिका ट्रेन कंडक्टर ( क्रिस पायन ) ठीक - ठाक . ट्रेन कंपनीचा धूर्त अधिकारी मस्तच . यार्ड मास्टरची भूमिका करणारी अभिनेत्री आणि इतर स्टाफ हृदयाचा ठोका चुकवायला लावणारी घालमेल दाखविण्यात कमालीचे यशस्वी ठरले आहेत . " Please give us a moment Sir " विरुध्द संघाची विकेट पडली की भारतीय क्रिकेट टीम कसं कोंडाळं करते तसं सगळे एजन्ट कोंडाळं करतात . हे सगळं आत्ता लिहायचं कारण , की नुकतेच काही दिवसांपूर्वी १२वीचे निकाल लागले . आता एकूण सिस्टीममधे बदल झालाय , सीट नं च्या ऐवजी बार कोड आणि गुण द्यायच्या पद्धतीतही बदल झालाय जरा . त्यामुळे अशा केसेस घडतील असं नाही . पण कुणाच्या माहितीत , प्रामाणिक आणि मेहेनती मुलाच्या बाबतीत असं घडलेलं दिसलं तर लगेच मत नका बनवू कोणी ~~७ . मधल्या वेळेला खायला फळे , सॅलड , साळीच्या लाह्या असे पदार्थ घ्यावेत .~~ या झलके करता आम्ही मिपावरील सर्वोत्तम ट्यार्पी असलेले अकरा धागे निवडले . ( अकरावा धागा सत्यनारायणाच्या पुजेतील सुपारीसारखा वेगळा ठेवल्याने पॅकेजला पुष्कळ गिर्‍हाईक मिळेल असे भविष्य पॅकेजच्या नाडीत दिसल्याने आम्ही तो मात्र वापरला नाही . ) सलमान , असीन , परेश रावल , पुनीत इस्सर , मनोज जोशी हे शिलेदार , महेश मांजरेकर , आर्य बब्बर , अनुराधा पटेल हे सैनिक आणि पाहुण्या भूमिकेत संजु बाबा , चंकी पांडे , आरबाज खान , अजय देवगण आणि झरीन खान अशी फौज असताना मस्त झणझणीत भेळेचा बकाणा भरायला मिळणार ह्या आशेने आम्ही स्थानापन्न झालो . खरंच सांगतो तुम्हाला चित्रपट सुरु झाल्यापासून १५ व्या मिनिटाला आम्ही ' चित्रपटालाच नाही तर पृथ्वीवरच का आलो ? ' असा प्रश्न स्वतःला विचाराण्यायेवढे निराश आणि हताश झालो . लिग नव्हे ऍकेडमी जी बी सी सी आय च्या म्हणजे पवार साहेबांच्या अंडर आहे : - ) कालच नक्षलवाद्यांनी छत्तीसगडच्या दंतेवाडा भागात केंद्रीय राखीव दलाच्या गस्ती पथकावर बेछूट गोळीबार करून , ७६ जवानांना मारले , ते शहीद झाले . पण असे का व्हावे ? देशातील हा आजवरचा सर्वात मोठा हल्ला आहे . नक्षलवाद्यांची एवढी हिम्मत झालीच कशी ? त्यांच्यावर आतापर्यंत का कारवाई झाली नाही ? काही नाही भारतात मरण स्वस्त झाले आहे . सर्वात जास्त कोण मारत असेल तर , सरकारच . काय महागाई झाली आहे . दहशतवादी एकदाच मारतात , पण महागाई , भ्रष्टाचारा रोजच थोडेथोडे स्लो पॉईझनिंग करत आहे , भारतीय जनता रोजच मरणकळा सोसत आहे . हे हिन्दु राश्ट्र आहे . मराठि मानुस जासा कुठेहि जावुन नोकरि करु शकतो तसेच कोनिहि भारतिय कुठेहि जावु शकतो . हिन्दु एकत्र आले पाहिजेत् . ~~सदरील काम Science and Technology Park , Pune यांच्या मदतीने पूर्ण करण्यात आले आहे .~~ ~~म्हणून . . स्त्रीयांना आदर द्या आपलं चोरुन उभं र्‍हायलानं काय व्हतं ?~~ तुम्ही आहात कुठ ? तिकडे बसुन डोम्बलाची " कस्ली काळजी करता विश्वाची " ? इकडे मैदानात या असे . मग तुम्हालाही कळू लागेल की अशा रौरवाशी , अशा नरपशून्शी झगडा करताना सोने कसे मृत्तीकेसमान मानावे लागते ते ! प्रशांत , तुमची सुचना अगदी योग्य आहे . सर्व माहिती एका ठिकाणी सुसुत्रपणे संकलित करणे आवश्यक झाले आहे . जरा वेळ लागेल , पण नविन ब्लॉगवर टाकायला सुरुवात करेन . ~~मी फक्त एवढंच विधान केलं होतं की तीन प्रकारच्या प्रतिक्रिया आल्या~~ १ . सर्वेक्षणात दर ३ मुलांमधील २ मुले शारीरिक शोषणाला बळी पडतात हे दिसून आले . २ . नमुन्यादाखल १३ राज्यांमध्ये केलेल्या सर्वेक्षणांत ६९ % मुलांचे शारीरिक शोषण होत होते . त्यात ५४ . ६८ % मुलगे होते . ३ . तेरा राज्यांमधील ५० % पेक्षा जास्त मुले ही कोणत्या ना कोणत्या प्रकारच्या शारीरिक शोषणाला व मारहाणीला सामोरी जात होती . ४ . कौटुंबिक वातावरणात शारीरिक शोषण होणार्‍या मुलांमध्ये ८८ . ६ % मुलांना त्यांच्या पालकांकडून शारीरिक शोषण होत होते . ५ . शाळेत जाणार्‍या ६५ % मुलांना शारीरिक दंडाची शिक्षा ( कॉर्पोरल पनिशमेन्ट ) सहन करायला लागली होती . म्हणजेच ३ मधील २ मुलांना शाळेत अशी शिक्षा झाली होती . ६ . त्यातील ६२ % दंड शिक्षा ह्या सरकारी आणि नगरपालिकेच्या शाळांमध्ये दिल्या गेल्या होत्या . ७ . इतर राज्यांपेक्षा आंध्र प्रदेश , आसाम , बिहार आणि दिल्लीत मारहाण व शोषणाचे प्रमाण सर्वात जास्त आहे . ८ . बहुतेक सर्व मुलांनी ह्याबद्दल कोणाकडेच तक्रार केली नाही . ९ . ह्यातील ५० . २ % मुलं आठवड्याचे सातही दिवस काम करतात . कालचा एपिसोड बघवलाच नाही जेवढ बघितल त्यात - मृण्मयी ओके होती . जुंबालिका जुंबालिका - अगदी ठरवुन दिल्यासारख गाण वाटल आरतीला . तिच्या बर्‍याचश्या स्टेप्स फूबाईफू मधल्या रिपिट केल्यासारख्या वाटल्या . गिरिजा ओक - मला काही केल्या डोळ्यात पाणी आणणारा परफॉर्मन्स वाटला नाही . महाग्रुंच्या डोळ्यात हल्ली कश्यानेही पाणी येते म्हणजे मोतीबिंदुसाठी त्यांनी डोळे चेक करायची वेळ आली आहे . गिरीजाला बघताना मला का कुणास ठाऊक पण पिंपावर मडके आणि चार काड्या आठवत राहिल्या . मुंबई शेअर बाजारातील संवेदी निर्देशांकाने सक्काळी सक्काळी १६००० पार केल्याचे पाहिले . वैराग्‍याने प्रकाश पडतो मनुजाच्‍या अंतरीं । येई विचार तो क्षणभरी । । १ । । ओपनाअयडीमध्ये एकच पासवर्ड लक्षात ठेवण्याची सुविधा असली तरी तो एकच पासवर्ड कुणाच्या हाती लागला तर तुमची सर्व खाती कॉम्प्रोमाइज होतात . यामुळे ही संकल्पना कधी वापरावीशी वाटली नाही . ठिणगी मनाच्या सोपाना वरून ह्रदया च्या गाभा - यात उतरलाय सूर्य आंत बाहेर दाटून राहिलाय फक्त प्रकाश ह्या प्रकाश पर्वात मीही झालेय एक ठिणगी । कविता काळ्या काळ्या ढगांनी आकाशात गर्दी करावी तसे मनांत विचार लखकन् वीज चमकावी तशी येते कल्पना अन् सर सर पाउस यावा तशी येते कविता । निर्बंध मन बेधुंद निर्बंध पावसाळी नदी सारखं ओढाळ मन प्रेमाच्या अनावर वा - या नी झपाटलेलं पूर ओसरल्यावर त्या नदीच्या परिसरा सारखंच सर्व उध्वस्त करून जाणारं । ` ` माझा हिऱ्याबी काई कमी नाही , मारती . आपले हिऱ्या - मोत्या एक झाले तर आपल्या दोघांचेबी वावरं उलते - पालथे व्हतेलं की ! ' ' बयाजी आपल्या कचाट्यात आल्याचा पाहून तो डोक्यावरची टोपी मोठ्या ऐटीत झटकीत म्हणाला . ` ` माझ्या गरीबाबरं तुजी सावड कशी जमायची रं आण्णा ? ' ' ३ जुनच्या संध्याकाळीच लोणावळ्यामध्ये कोसळणाऱ्या पावसाच्या सरी धुंद करत होत्या , तरीही मनाला वेध लागले होते उद्याच्या रायगड ट्रेकचे . रायगड हा शब्दच शिवरायांची . . जाणत्या राजाची आठवण मनात उत्तेजित करत जातो . . , ६ जून शिवराज्याभिषेक दिन , या पवित्र दिनासाठी रायगडावर जायचे भाग्य लाभते आहे , हेच आमचे नशिब होते . आणि माझे मन भरकटले होते त्यावेळेसच्या दिमाखदार सोहळ्याच्या स्वप्नांमध्ये . त्या वेळीही अशाच सरी कोसळत असतील . . . अखंड आसमंत शिवाराज्याभिषेक करण्यास उत्सुक असेन . . राज्यातील प्रत्येक माणुस राज्यांच्या राज्याभिषेक सोहळ्याची अशीच वाट पाहत असेन . . असेच अधीर मन त्यांचे ही झालेले असेन . असा विचार करता करता पुण्यात पोहचलो . रात्रीचे २ वाजले होते . गार वारा अंगाला स्पर्षून जात होता . . . " ठीक ही तो है साँग , " मी कसंतरी एवढंच बोललो . दॅट वॉज मॅक्झिमम प्रोटेस्ट आय कुड शो . आपले " प्रोस्टेट " जोपर्यंत तरुण आहेत , तोपर्यंत पोरींसमोर नो " प्रोटेस्ट " . कधी लुंगीवाल्यांच्या नावाने , कधी यु पी वाले , कधी बिहारवाले , कधी कोल्हापूरवाले . . . कुणाच्या तरी नावाने बोम्ब मारल्याशिवाय मराठी लोकलवाल्याना त्यांचा पराक्रम सिद्धच करता येत नाही की काय देव जाणे . आणि हेच लोक पंजाब , सिंध , गुजरात , द्राविड , बंगाली याना बॉस म्हणून उरावर घेतात . . निळूभाऊंना अद्याप वेळ नाही . मात्र सर्वच बाबतीत तो वेळोवेळी आमच्याशी फोनवर चर्चा करुन माहिती घेत असतो व सल्ले देत असतो . लेख कसा लिहावा याचे उदाहरण चांगले आहे . असाच एक छोटेखानी लेख लिहून बघावा म्हणते . गो इंडिया गो या पाकिस्तानला हरवून वल्ड - कप जिंका आमच्या शुभ्य्च्या कायम तुमच्या बरोबर आहे . जय हिंद जय महाराष्ट्र उदाहरणार्थ : कृपया मला रुग्णालयांना यादी कशा प्रकारे द्यावी हे सांगा . कृती अ , कृती ब , कृती क . बहुतेकदा . ( हशा ) या " बहुतेकदा " चा अर्थ काय असतो ? त्याला एका छानशा सॉफ्टवेअर मध्ये कसे घालतात ? ते शक्य नाहीये . आम्ही उपक्रमरावांचे आभार मानतो . त्यांनी ' साप भी मरे और लाठी भी न टुटे ' ही शक्कल अवलंबली आहे . इसके लिये हम उपक्रमरावके आभारी है . हमे ये दुवा देनेवाली बात पहेले नही सुझी थी . नही तो हमभी दुवा देते थे ! आणि पहिल्याच बुरुजावर कुणालातरी सुरुवातीला उल्लेख केलेलं गाणं सुचलं , चिंब भिजलेले झाडाखाली बसलेले , अहाहा काय शब्द आहेत , लगेच तिथल्या तिथं यावर एक कॊल आणि एक काथ्याकुट टाकला गेला , आणि त्यावरचे प्रतिसाद किल्यावरुन खालि रस्त्यापर्यंत गेल्यानंतर ते उडवुन टाकुन पुढं चालायला लागलो . अजुन दिवस काढायचा होता , इथंच सर्वरला लोड होवुन चालणार नव्हतं . गडावर जेवढे काढता आले त्यापैकी हे काही फोटो वल्लिनं काढलेले . घर खाली करणार म्हणजे काय ? घर सोडणार किंवा रिकामे करणार असे तुम्हाला म्हणायचे आहे का ? सकाळने आधी मराठी भाषा शिकून घ्यावी मग वर्तमानपत्र चालवावे . एक होतं झुलल चालत नव्हतं शलल बसमध्ये चधलं सीट खाली दडलं तिकिट नाही काढलं तरी घरी पोचलं ( इथे आम्ही " तरी घर गाठलं " अस म्हणतो . . . . . आम्हांला तरी हे बडबडगीत असंच शिकवलंय ) खूप सुंदर लेख . क्रांतिकार्याच्या आठवणीनेसुद्धा मन फुलून येते . अतिशय स्फुर्तिदायी आहे ते . जरी अपयशी झालेत तरीही एका ध्येयासाठी सर्वस्व पणाला लावणार्‍या क्रांतिवीरांचे जीवन स्फुर्तिदायीच . साक्षीकाका , त्या फोटोज समवेत नावे पण द्या ना . मुमुक्षु मस्त डान्या ! मी पिच्चर पाहिला नाहीये , इच्छा नव्हतीच आता तर फुकट दाखवला तरीही विचार करेन ! या बटनावर टिचकी मारल्यावर काही प्रमादसंदेश ( एरर मेसेज ) दिसत असेल तर एकदा पान ताजेतवाने करावे . ~~बाकी मस्त मस्त गझला वाचायला मिळणार यात शंकाच नाही . शुभेच्छा विशाल .~~ परावर्तन म्हणजे रिफ्रॅक्शन याच अर्थाने मी शब्द वापरला . अपवर्तन हा शब्द मला माहित नव्हता . विमुक्त यांनी इथेच टाकलेला राजमाचीचा सचित्र वृत्तांत आठवला . . . . ते ही उत्तम भटकंती - विषयक लिखाण करीत असत , हल्ली बर्‍याच दिवसांत त्यांचं काही लिखाण वाचल्याचं आठवत नाही . . . . दिवाळी म्हणजे जल्लोष ! दिवाळी म्हणजे आनंद ! प्रकाशाच्या , तेजाच्या या सणाने आपणा सर्वांचे आणि समाजाचेही जीवन उजळून निघो . दिवाळीच्या हार्दिक शुभेच्छा ! @ रवी , बुद्धभूषण : - हे लोक जर शिकले आणि शहरात आले तर तुमची स्पर्धा वाढेल काय हो ? ~~कणखरजी , बेफिकीरजी , मुक्ता तसेच इतर सर्वांचे मनःपूर्वक आभार~~ बॅरीला संशय आला की ही सेंट एल्मोची आग तर नव्हे ? सेंट एल्मोच्या आगीत हवेतील प्लाझ्मा वातावरणातील विजेमुळे प्रज्वलीत झाल्यासारखा दिसतो . या नीळसर रंगाच्या दीप्तीमान कणांना सेंट एल्मोची आग म्हणतात . प्रामुख्याने वादळात हे प्रकार दिसून येतात . परंतु एयर ट्रॅफिकनेही सांगितले की वादळ वगैरे या मार्गात नाही , मार्ग निर्वेध आहे . ~~तू जगाला प्रेम सारेच वाटलेले ; मी जगाचा भाग त्या हा सुखांत आहे . . . छान~~ पोहोचल्या बरोबर शस्त्रागारात आपआपल्या रायफली , दुर्बिणी व चुंबकीय कंपास जमा झाल्यावर आमचे स्वागत गरम गरम चहा व बिस्किटांनी झाले . हा प्रत्येक कॅंप चा आमचा सगळ्यात आवडणारा भाग असे . आम्ही आतुरतेने ह्या मेजवानीची वाट बघायचो . आमचे शिक्षक कॅप्टन गिल - आय एम ए मध्ये अशा शिक्षकाला डायरेक्टींग स्टाफ ( डी एस ) असे संबोधले जाते . आमच्या डी एस ह्यांनी त्या दिवशीचे बाकीचे आय एम ए चे कार्यक्रम आमच्या साठी रद्द झाल्याची घोषणा करताच सगळ्या जीसी कडून उत्फुर्त पणे माणेकशॉ बटालीयन की जय निघाले . आमचे अर्धे दमणे तेथेच विरून गेले . आता प्रत्येक जण त्यांना आलेल्या पत्रांचे वाचन करण्यात गुंग झाला . १९८९ मध्ये मोबाईल काय असते ते कोणालाच माहीत नव्हते व दूरध्वनी सेवा नुकतीच सुरू झाली असल्या कारणाने ती फक्त आय एम एच्या शॉपिंग कॉम्प्लेक्स मध्येच असायची अन तेथे जायचे म्हणजे काही सोपे नव्हते . त्या मुळे आम्ही व आमचे आप्तेष्ट ह्या मध्ये असणारा पत्र हा एकच दुवा होता . हातमिळवणी / हात मिळवणे हे शब्द मराठीत आहेत का नाहीत याची काळजी मी केली नसावी . असे शब्द / शब्दप्रयोग मराठीत असतील तर आय स्टॅन्ड करेक्टेड असे मी माझ्या प्रतिसादात लिहायला विसरलो . सन्जोप राव आह को चाहिये , इक उम्र असर होने तक कौन जीता है , तिरे जुल्फ के सर होने तक संन्याशाने पाहिले तर समोर एकदम गरम असे वाळवंट त्याला दिसले , तो विचार करू लागला आता आपण कसे जायाचे . मग त्याने धीर करून पाऊल पुढे टाकले , तर ती वाळू त्याला भासलीच नाही . तो भराभर पुढे चालू लागला , शेवटी वाळवंटपार पोहोचल्यावर त्याला भगवान भेटले . त्याने भगवानाला विचारले , आपण मला एकट्याला का बरे सोडून आलात , मी एवढ्या गरम वाळवंटातून कसा आलो असतो ? तेव्हा भगवान म्हणाले , वेड्या मी तुझ्यासोबतच होतो मागे वळून पहा दोनच पावले दिसताहेत , ती माझी आहेत मी तुला कडेवर उचलून घेतले होते , म्हणून तुझे पाय भाजले नाहीत . मोबाइलच नव्हता जवळ , दुकाने उघडली नसल्यामुळ करणार तरी कुठून ? आणि समजा कुणाचा फोन उसना घेऊन केलाही असता तरी सकाळी सकाळी शिव्यांचा ( म्हणजे तश्या नाही , गाढवे , मूर्खे . . . इति ) खरपूस नाष्टा आम्हास नकोच होता म्हणून पिलुला शोधून घरी नेणे एवढाच पर्याय शिल्लक ! लाहोर - यष्टिरक्षक झुल्कारनैन हैदर याच्याविषयी निर्णय घेण्यासाठी पाकिस्तानी क्रिकेट मंडळाने ( पीसीबी ) तीन सदस्यांची समिती नेमली आहे . " मॅच - फिक्‍सिंग ' चे आरोप करून त्याने लंडनमध्ये आश्रय घेतला होता . सट्टेबाजांकडून जिवाला धोका असल्याचा आरोप त्याने केला होता . त्याने निवृत्तीही जाहीर केली होती . मात्र , आता तो मायदेशी परतला आहे . मंडळाने त्याला नोटीस बजावली होती . त्यास चांगला प्रतिसाद मिळाला आहे . शिस्तपालन प्रक्रियेनुसार समिती नेमण्यात आली . स्थानिक क्रिकेट उपक्रमाचे प्रमुख सुलतान राणा , सुरक्षा व्यवस्थापक कर्नल वसीम अहमद आणि ख्वाजा ओवैस यांचा समितीत समावेश आहे . कर्नल वसीम सध्या वेस्ट इंडीज दौऱ्यावर संघाबरोबर आहेत . ते परतल्यानंतर समितीची बैठक होईल . विश्‍वसनीय सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार हैदरने नोटिशीला उत्तर देताना भूमिका स्पष्ट केली आहे . संघव्यवस्थापनाला निर्णयाची माहिती दिली नाही , कारण त्यांच्यावर विश्‍वास नव्हता , असे त्याने स्पष्ट केले . दक्षिण आफ्रिकेविरुद्धच्या वन - डे मालिकेत मॅच - फिक्‍सिंगसाठी साथ न दिल्याबद्दल अज्ञात व्यक्तीने धमकी दिल्याने संघाचे हॉटेल सोडले , याचा पुनरुच्चार त्याने केला . त्याने कुणा खेळाडूचे नाव घेतलेले नाही . शिस्तपालन समितीने निर्दोष ठरविल्यास हैदरला स्थानिक क्रिकेट खेळण्याची परवानगी मिळेल , तसेच राष्ट्रीय संघातील निवडीसाठी त्याचा विचार केला जाईल . अटारी ( राजस्थान ) , १७ मे - केंद्रातील निधर्मी राज्यकर्त्यांनी अब्दुल हमीद या आतंकवाद्यासह ८ पाक गुन्हेगारांना मुक्त केले आहे . भारतीय सीमा सुरक्षा दलाच्या अधिकार्र्यानी या ८ जणांना अटारी येथे पाक अधिकार्‍यांच्या कह्यात असे छोटे श्लोक इथे टाकावेत का ? अजुन काही टाकु शकते . म्हणतानाच अर्थ कळतो . चौव्विस्स काय ? म्हणजे सहा आकडा आला माझा पण सहाच येतो ! ६ , १५ & २४ तारखेची माणसे . . . . . लोकप्रिय अस्तात म्हणे . . . . असुद्यात असुद्यात ! लिम्बूभाव , तुम्च्यावरच प्रेम यस्जीरोडवरुन आख्खा मायबोलीभर उतू गेलय ते बघा आधी ! तर असो ! सचिनला वाढदिअसाच्या हार्दीक शुभेच्छा १८६४च्या सुरुवातीस ग्रांटला लेफ्टनंट जनरल अशी बढती मिळाली व त्याला उत्तरेच्या सर्व सैन्याचा सरसेनापती बनविण्यात आले . त्याने पोटोमॅकच्या सैन्याबरोबर आपले मुख्यालय बनविले . पश्चिमेकडिल बहुतेक सैन्य त्याने मेजर जनरल विल्यम टेकुमेश शेरमन याच्या हाताखाली दिले . ग्रांटचा संपूर्ण युद्धाच्या कल्पनेवर विश्वास होता . तो , लिंकन , व शेरमन यांचा ठाम विश्वास होता की दक्षिणेच्या सैन्यांचा पूर्ण पाडाव व दक्षिणेच्या आर्थिक क्षमतेचा पूर्ण नाश केल्याखेरीज युद्ध संपणार नाही . यामुळे त्यांनी काही भागांमध्ये दग्धभू पद्धत अवलंबण्याचा निर्णय घेतला . त्यांनी दक्षिणेच्या अंतर्भागांमध्ये विविध दिशांनी शिरण्याचा व्युह रचला . या रचनेचे मुख्य भाग असे होते : सुरेख लेख , अजून मोठा असायला हवा होता . > > > > चांगल्या ( आवडत्या ) गोष्टी संपूच नये असे वाटते खरे ! मात्र नश्वर जगातील सार्‍याच गोष्टी जिथे लयास जातात , तिथे ह्या लेखाची काय ती मातब्बरी ! ! मस्त दिसतायत . . पाकळ्या भन्नाट आल्यात . पण पन्ना , सायो सारखा प्रश्न मला पण पडला . मोदक कोरडे वाटतायत , पिठाला थोडे तडे गेलेत असं वाटतय . पण पिठ लाउन सोप जातं का वळायला . मी नेहेमी पाणी आणि तेल ह्यांचाच वापर करते मोदक वळताना . कारण आता आपल्या जवळ सगळे उपाय आहेत . त्यांना नष्ट करण्याचे ! मोहीम फत्ते झाली की मी पुन्हा कॉल करतो ! " शिकागो - मुंबईवरील दहशतवादी हल्ल्यात कोणताही सहभाग नसल्याचे संशयित दहशतवादी तहाव्वूर हुसेन राणा याने स्पष्ट केल्याच्या त्याच्या वकिलांनी सांगितले . अमेरिकी नागरिक असलेल्या डेव्हिड हेडली यांच्याबरोबर एफबीआयच्या अधिकाऱ्यांनी राणाला अटक केली आहे . मुंबईवर गेल्यावर्षी झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात त्याचा सहभाग असल्याचा आरोप आहे . याबाबत पहिल्यांदाच राणाने आपली बाजू मांडली आहे . लष्करे तैयबाच्या साह्याने भारतात आणि कॅनडात दहशतवादी हल्ला करण्याचा कट रचल्याचा आरोप एफबीआयने या दोघांवर ठेवला आहे . मुंबईवरील दहशतवादी हल्ल्यात कोणताही सहभाग नसल्याचे राणाने स्पष्ट केल्याचे त्याचे वकील पॅट्रीक ब्लेगन यांनी प्रसिद्ध केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे . भारतीय नागरिकांविरुद्ध माझे कोणतेही वैर नाही आणि त्या देशाबरोबर चांगले संबंध प्रस्थापित करण्याला प्राधान्य देऊ , असे राणाने स्पष्ट केल्याचे ब्लेगन यांनी सांगितले . माघच्या आठवड्यात सोनिया व थांचे सुपुत्र राहुल switzerland ला गेले होते . बहुतेक सर्व कला पैसा दुसरीकडे फिरवला असणार हो गुंतता मधे आशा काळेच . काशीनाथ घाणेकर गेल्यावर ' माझा बाबुल गेला ' असे म्हटले त्यांनी . या ब्लोग वरील सर्व कविता , गाणे आणि लेख संग्रहित आहेत व मराठी कविता प्रेमींसाठी येथे एकत्र केल्या आहेत . कोणत्याही प्रकारे कॉपीराईट भंग करण्याचा वा कोणाच्या भावना दुखावन्याचा उद्देश नाही . जेथे शक्य झाले आहे तेथे सर्व लेखक व कवींची नावे दिली आहेत . चुकून एखादे नाव राहीले असल्यास व कवितांवर कोनाचा हक्क असल्यास कृपया लक्षात आणून द्यावे ही विनंती . मराठी कविता व गाण्यांच्या प्रेमींसाठी व मराठी भाषेतील गोडी सर्वांना अनुभवता यावी यासाठी हा प्रयत्न . सूचनांचा जरूर जरूर विचार केला जाईल . - नामदेव बामणे . मुंबई - & nbsp आर्थिक संकटात सापडलेल्या , देशातील सरकारी क्षेत्रातील सर्वांत मोठी विमान कंपनी असलेल्या एअर इंडियाच्या मागचे शुक्‍लकाष्ठ इतक्‍यात संपण्याची कोणतीही चिन्हे नाहीत . सरकारने एकूण तीनदा एअर इंडियाला रोख आर्थिक मदत दिल्यानंतरही या कंपनीला अद्याप स्वतःला सावरता आलेले नाही . त्यातच मे महिन्याचे वेतन अद्याप न मिळाल्यामुळे एअर इंडियाच्या 30 हजार कायम कर्मचाऱ्यांनी संपावर जाण्याचा इशारा दिला आहे . एअर इंडियाच्या कर्मचाऱ्यांना जून महिना संपत आला तरी मे महिन्याचे वेतन मिळालेले नाही . याचा फटका एकूण 44 हजार कर्मचाऱ्यांना बसला आहे . राहत्या जागांचे भाडे आणि घेतलेली कर्जे यांचे हप्ते भरणे आवाक्‍याबाहेर चालले असल्याचे एअर इंडियाच्या एका कर्मचारी संघटनेच्या वरिष्ठ प्रतिनिधीने सांगितले . वेतन न मिळालेल्या 44 हजार कर्मचाऱ्यांपैकी 14 हजार कर्मचारी कंत्राटी तत्त्वावर भर्ती करण्यात आले आहेत . त्यातच आता कर्मचाऱ्यांनी मोबदला मिळाला नाही , तर काम बंद ठेवण्याचा निर्धार केला आहे . ~~सगळे जण नाही माहीती पण नेहमीचे बरेचसे ओळखले .~~ सध्या देशाची परिस्थिती पाहता , प्रादेशीक पक्षांना आलेलं महत्व लक्षात घेऊन असं म्हणता येईल की कुठलाही एक पक्ष बहूमतात येणं शक्य नाही . त्यामुळे येत्या काळात ज्याला जास्त गतीनं आणि योग्य असं राजकारण करता येईल तो पंतप्रधान पदाच्या जवळ जाईल . ह्यात मात्र राहूल कच्चा असण्याची शक्य आहे . कारण अशी गळेकापू स्पर्धा त्याने कधीच अनुभवलेली नसेल . गिथेरी हा शब्द खास केनयाचा . मका आणि इथला खास राजमा , रात्रभर शिजवून हा करतात . त्यात मीठाशिवाय बाकी काहीच लागत नाही . असाच एक प्रकार आपल्याकडे हिमाचल प्रदेशात करतात असे ऐकले आहे . त्याला रास , असा शब्द आहे असेही मित्राने सांगितल्यासारखे आठवतेय . पण त्यासाठी शिजलेली कडधान्य घोटून घेतात . राजमा बरोबर बाकीचे कडधान्य शिजवले तर सगळ्याचाच रंग लाल होतो . लाल राजमा , पांढरा वा पिवळा मका , पांढरे बटर बीन्स वेगवेगळे शिजवले तर आणखी छान . ज्यांची साल शिजल्यावरची कडकच राहते , असे साधे चणे , पावटे वगैरे घेऊ नयेत . लागणारी जमिनः ईमु पक्षाना राहायला साधारणता १५ - २० गुंटे जमिन असल्यास जास्त सोयीच पडतं . कारण त्याना हिंडायला फिरायला जेवढी जास्त जागा मिळेल तेवढी चांगली वाढ होते . या जागेमधे त्या पक्ष्याना राहायला एक शेड करावं लागतं . शेडचा खर्चही फारसा नसतो एखाद्या लाखात चांगलं शेड तयार करता येतं . या व्यतिरिक्त पिण्याच्या पाण्याची सोय मात्र असावी लागते . ईमू पक्षी : ईमू पक्षी नर् - मादी अशा जोडीने घ्यावे लागतात . जोडीतिल नर किंवा मादीचं मृत्यु झाल्यास दुसरा पार्टनर एकटाच राह्तो पण दुस - या जोडप्यात मिसळत नाही . अशा वेळी अशा एकट्या उरलेल्या पक्षाला जिथून विकत घेतलं होतं तिथेच परत करावं लागतं . ईमू पालन नव्याने सुरु करायचे असल्यास किमान २० जोडपी घेणे जास्त फायदेशीर ठरतं . जेंव्हा पक्षी विकत आणतो तेंव्हा ते साधारणता ३ महिन्याचे असतात , प्रती जोडपे रु . १८०० / - पर्यंत आजचा भाव आहे . वयाच्या १८ व्या महिन्यात पक्षी अंडी दयायला सुरुवात करतात . म्हणजे तब्बल दिड वर्ष खिशातिल पैशातुन सगळं करावं लागतं . ~~भाग्यश्रीला अनुमोदन . ती फाईल इथे ही अपलोड कर .~~ वारक - यांनी ज्याप्रकारे तुकारामावर मालकी हक्क सांगायला सुरूवात केलीय तो प्रकार घृणास्पद आहे . यादव देहूला गेल्यावर तुकारामांचे एक वंशज ( प्रश्नार्थक ) त्यांच्या अंगावर धावून गेल्याचेही वाचनात आले . एका संवेदनशील साहित्यिकाला ही असली निगरगठ्ठ वागणूक देणारे पून्हा स्वतःला तुकारामांचे वंशज कसे म्हणवतात हा मोठा प्रश्न आहे . तुकारामांच्या तथाकथित बदनामीचा बाऊ करणारे हे सगळे किर्तनकार ( वारकरी नव्हे ) खरे तर तुकारामांच्या जीवनप्रंसंग आणि तत्वज्ञानावर पोटे भरणारे क्षुल्लक जीव आहेत . तुकारामांचा खरा वारकरी ना या पोटभ - यांना ओळखतो ना आनंद यादवांना . एकदा का अखिल भारतीय ( प्रश्नार्थक ) साहित्य संमेलनाचे अध्यक्ष झाले की एखाद्या हिंदूला काशी झाल्यावर व मुसलमानाला हज झाल्यावर जसे सार्थक वाटते तसे साहित्यिकाला वाटते . या स्वतःच्या साहित्यिक प्रवासाचे सार्थक करून घेण्यापायी आनंद यादवांनी वारक - यांच्या पायी घातलेले लोटांगणही तितकेच निषेधार्ह आहे . आनंद यादवांच्या साहित्याला दाद देणा - या लाखो वाचकांच्या भावनांना पायदळी तुडवून यादवांनी साहित्यातले , विवेकातले अक्षर सुद्धा माहित नसलेल्या असाहित्यिक शक्तींच्या पूंडपणाला व साहित्यसंमेलनाच्या अध्यक्षपदावरील अवाजवी प्रेमाला बळी पडून आपले लिखाण मागे घेतले हे अतिच झाले . साहित्यिक वर्तुळातूनही तटस्थपणाचा मानभावीपणा आणून या मुद्दयाला पद्धतशीर हवा दिली जाते आहे . छत्रपतींना मराठ्यांनी , टिळक , सावरकरांना ब्राह्मणांनी , आबेंडकरांना महारांनी आधिच आपल्या वर्तुळात कोंडून टाकले आहे . आता यानंतर निदान या वारक - यांना तरी संतांना ताब्यात घेण्यापासून रोखायला हवे . ~~" तू कोण आहेस रे ? मी कधी तुला पाहिलंच नाहीये ! "~~ ~~यात चुकीचे ते काय आहे ? आगीत तूप टाकल्याने आग भडकते शमत नाही .~~ ही लच्छी आहे पु . शि . रेग्यांच्या ' सावित्री ' मधे , त्यातल्या एका गोष्टीत . लच्छी आणि मोराच्या गोष्टीत . कांदबरीच्या सुरूवातीलाच ही गोष्ट येते आणि मग पुर्ण कांदंबरीतली सगळी पत्रे म्हणजे लच्छीचा मोर नाचताना पडलेली मोरपिसं व्हायला लागतात . अरे लोकहो हा तर अजुन जिवैत आहे बाकि मेलेल्या चि प्रेते जपतात आहेत किति आमचे पैसे खरच करावे या सरकारने आमच्या शेतकर्र्याना कर्जा पोति मरावे लागत आहे ~~. . तर सांगायचा मुद्दा हा की जसे तुझे मित्र तसा तु . .~~ त्याची एक जबरदस्त आवड म्हणजे बोटिंग . मग त्यांनी एक बोटही घेतली . घरासमोरच्या तलावात व्रूSSSम करून घुमवण्यासाठी . काहीही असले तरी सांख्य , पूर्व मिमांसा , इ . मध्ये ज्या अधिभौतिक नियमांचे वर्णन आहे त्या यंत्रणेला ( कर्म , इ . ) दैवी शिक्षा म्हणता येईल आणि त्या अर्थाने आस्तिक निरीश्वरवाद ही संकल्पना निरुपयोगी ठरेल धन्य भाग सेवा का अवसर पाया ना ? हो , ती माझीही आवडती . त्यातली घट से गूँजा नाद निरंतर ज्योत जगी अंतरमें , सौ सूरज के उजियारें में मैंने तुझ को पाया . . . . ही ओळ खूप म्हणजे खूपच आवडते ! स्मृती वारंवार अभयच्या चेहर्‍याकडे वळून पाहत होती . रिक्षा मधेच गचके खात होती , पण अभयची लागलेली तंद्री भंग होत नव्हती . स्मृतीला अभयची खूप काळजी वाटत होती . त्याला काय वाटत असेल ? त्यानं किती मनाला . . . ह्या फौंटनपेनला आठवड्यातून धुण्याचाही कार्यक्रम असे . नंतर तो वाळवणे शाई भरणे असले उपकार्यक्रमही होत असत . एखाद्या भांड्यात पेन बुडवायचा तेव्हा ते पाणी निळे होई . तो निळा रंग आपण कपड्याला निळ देतो तसा असे . सगळ्या मुलांच्या कंपासमध्ये २ / ३ तरी शाईपेन असतच असत . कसं कसं काय सोसलं इतकं सगळं राव मला तर कोणत्याही हार्डवेअरच्या दुकानात गेलं की भंजाळायला होतं . किचनमधल्या गळक्या नळाचा वायसर ( वायसरच म्हणतात ना हो ? मी आपला प्लंबर जे म्हणतो ते म्हणतोय . ) बदलायला तब्बल ७ वेळा ( अक्षरी : सात ) त्या दुकानात हेलपाटे घातले आणि शेवटी वैतागून एक नवा नळच विकत घेउन आलो . . . झंझटच नै मंगताय आपुनको कर्णधार करा नाही तर त्याचे कर्ण धरून ब्याटला धार करायला सांगा . . . कुत्र्याची शेपूट वाकडी ती वाकडीच . . . . भंडारा हे मल्हारी मार्तंडाचे लेण असल्याने येथे त्याची मुक्त हस्ताने उधळण होत असते . हळदी चुर्णावर प्रक्रिया करून भंडाराची निर्मिती होते , त्याचा रंग पिवळा धमक अगदी सोन्यासारखा असल्याने त्याला येथे सोन्याची उपमा दिली आहे . सोमवती अमावस्या किंवा विजयादशमीला पालखी सोहळ्यामध्ये भाविक भक्त " सदानंदाचा येळकोट " च्या गजरात चोहोबाजूने भंडारा उधळतात तेव्हा संपूर्ण वातावरणाला सुवर्ण झळाळी प्राप्त होते आणि ते दृश्य पाहून प्रत्येकाच्या ओठी एकच वाक्य येते ते म्हणजे " देवा तुझी सोन्याची जेजुरी " म्हणजे मला म्हणायचे होते की रशिया व इराणची जागतीक शांततेला धोक्यात टाकणारी अभद्र युती झाली आहे हे मी मानत नाही . ( लगेच खुश होऊ नकोस ) असेच काही पुरावा पाहून बुश , ब्लेयर खूश व समाधानी झाले होते सद्दामकडे अणूबॉम्ब आहे म्हणून , सापडला का ? वाह छान माहीती आहे . पूर्वीपासून जगाचा नकाशा कायम बदलत आले आहेत . पूर्वी एकमेकांना जोडलेले खंड आतापर्यंत एकमेकांपासून दूर दूर गेले आहेत . त्यामुळे पुराणांमधील वर्णने आणि सद्यःस्थिती यांच्यात तफावत यायची फार शक्यता आहे असे वाटते . सहि आलय चित्र एकदम . . सुर्याच प्रतिबिंब पण झ्याक दिसतय . खाली उजवीकडे उंट दिसतोय का ? ? रात्रीचे साधारण अकरा वाजलेले . नुकताच ऑफिसमधून परतलेला मी . दिवसभराच्या कामाने जीव कंटाळलेला . पण एक अनामिक समाधान . काहीतरी पूर्णत्वाला जात असल्याचं . खरंच आपण काम कशासाठी करतो ? पगार मिळावा , पैसा मिळावा म्हणून की कामातून एक समाधान मिळतं म्हणून ? कुठे आपलं कौतुक होतं , कुठे आपला अहं सुखावतो , म्हणून ? तितक्यात आतून ललित येतो . ललित म्हणजे इथल्या कंपनीने आमच्या मदतीला दिलेला हरकाम्या . गंमत म्हणजे आम्हाला तो हरकाम्या वाटतंच नाही . मित्रच वाटतो . त्याला इंग्लिश येत नाही , आम्हाला सिंहली येत नाही , त्यामुळे बराचसा व्यवहार खाणाखुणांनीच चालतो . तो खरंतर झोपेतूनच उठलाय , पण चेहऱ्यावर कंटाळा नाही . का करत असेल हा काम ? समाधान मिळतं म्हणून ? लोकांची धुणी धुण्यात कसलं आलंय समाधान ? त्याला आता आम्ही काही इंग्रजी शब्द शिकवलेत . तो मला डिनर आणि पाठी प्रश्नचिन्हात्मक उद्गार एवढंच विचारतो . मी त्याला मान हालवून नाही सांगतो . तो त्याची नाराजी सिंहलीतून ऐकवतो . मला काहीच कळत नाही . बहुतेक त्याने जे काय बनवलंय ते फुकट जाणार असा काहीसा त्याचा सूर . मी त्याला डिनर येस म्हणून सांगतो . तो मस्त केळ्यासारखं ह्या गालापासून त्या गालापर्यंत हसतो . देवाची रंगसंगती बघा . काजळासारखा काळा त्याचा रंग आणि मोत्यासारखे पांढरे शुभ्र दात . झटकन आत जाऊन तो जे काही बनवलेलं असतं ते घेऊन येतो . मला देतो आणि निघून जातो . खुणेनेच ताट किचनमध्ये ठेवून जा , हे सांगायला विसरत नाही . मी नको असलेलं ते अन्न चिवडत बसतो . आपण नको असलेल्या गोष्टी का करतो ? पैशासाठी ? स्वतःच्या समाधानासाठी की दुसऱ्याच्या समाधानासाठी ? जसा मी आज हे नको असलेलं विचित्र श्रीलंकन जेवण जेवतोय , पोटभर जेवण झालेलं असतानाही ? आम्ही दिवसभर काम करून दमतो , म्हणून आमच्या समाधानासाठी ललितने जेवण बनवायचं , आम्हाला पोटभर जेवल्याचं समाधान मिळावं म्हणून . आणि बाहेर पोटभर जेवण झाल्यावर आम्ही घरी यायचं आणि त्याने केलेलं न रुचणारं जेवायचं , त्याचं समाधान व्हावं म्हणून . का नाही मी सांगत त्याला ? की बाबारे नाही आवडत तू जे काय बनवतोस ते . नको बनवू ? सगळंच मोठं विचित्र आहे . भारताच्या चार कोपऱ्यातून आलेले आम्ही चार श्रीलंकेत येतो काय , आणि हा त्याच्या गावाबाहेर सुद्धा कधी न पडलेला ललित आम्हाला येऊन मिळतो काय . जर शक्यता बघितल्या तर अशा पाच व्यक्ती एकत्र येण्याची शक्यता किती ? नगण्य . पण अशा व्यक्ती एकत्र येतात . नुसत्या येतच नाहीत तर मैत्री होते त्यांची . तो नोकर आम्ही मालक असं कधी वाटतंच नाही . तोही आमच्यातलाच एक होतो . खुणांनी गप्पा मारतो , प्रसंगी ओरडतो , आम्हाला सिंहली शिकवतो आणि आम्ही त्याला इंग्लिश शिकवतो . नको असलेलं जेवण कसंबसं पोटात ढकलून मी बाहेर हॉलमध्ये येतो आणि बाल्कनीत जाऊन उभा राहतो . बाहेरचा दमटपणा मुंबईची आठवण करून देणारा . रस्ते दिशाहीन वाटतात . परके वाटतात . मध्येच एखादी गाडी शांततेचा भंग करीत जाते . झोप डोळ्यात पेंगत असते पण तरीही झोपावंसं वाटत नसतं . हातातल्या फोनवरून मी कॉलिंग कार्डाचा नंबर फिरवतो . समोरून एक यंत्रबाई पाचशे रुपये बॅलन्स आणि दहा मिनिटं वेळ असल्याचं सांगते . बराच वेळ कंटाळवाणं संगीत ऐकल्यावर एंगेज टोन . पुन्हा नंबर , पुन्हा बॅलन्स , पुन्हा संगीत , पुन्हा एंगेज टोन . मी माझ्या घराला सोडून इकडे येऊन राहिलो कशासाठी ? पैशासाठी कदाचित . कदाचित सेल्फ ग्रॅटिफिकेशनसाठी , कदाचित अहं कुरवाळण्यासाठी . आणि ललित का इथे येऊन राहिला ? कदाचित त्याच कारणांसाठी . त्याचं घर त्याच्या गावात , आमचं घर भारतात . मिस करत असू का आम्ही सगळे आमचं घर ? तो त्याचं , आम्ही आमचं . आणि मग त्यातूनच होत असेल का एक प्रयत्न . आपलं घर सिम्युलेट करण्याचा . नाती सिम्युलेट करण्याचा . आपण कुणासाठीतरी काहीतरी करतो हे समाधान ढापण्याचा किंवा कुणीतरी आपल्यासाठी काही करतो ह्यात समाधान मानून घेण्याचा ? पुन्हा नंबर , पुन्हा बॅलन्स , पुन्हा संगीत , पुन्हा एंगेज टोन . मी फोन बंद करतो आणि झोपायला जातो . गेल्या रविवारी पर्वरी ( गोवा ) येथे अखिल भारतीय महात्मा फुले समता परिषदेच्या गोवा शाखेतर्फे समता परिषद कार्यकर्त्यांचा मेळावा भरविण्यात आला . बहुजन समाजाची लोकसंख्या अधिक असूनही तो मागे का पडला , याविषयीचे विवेचन काही वक्‍त्यांनी केले . स्वाभाविकपणे उच्चवर्णीयांनी शोषणाच्या व्यवस्था कशा निर्माण केल्या आणि त्या कशा राबविल्या , शतकानुशतके बहुसंख्येने असलेल्या अठरा पगड जातीजमातीचा बनलेल्या बहुजन समाजाचे कसे दमन करण्यात आले , याविषयी , विशेषतः हरी नरके पोटतिडिकेने बोलले . बहुजन समाज संघटित होण्याची गरज का आणि कशासाठी आहे , यावरही त्यांच्या विवेचनात भर होता . या मेळाव्यात मांडले गेलेले अनेक मुद्दे नवे नाहीत . ते सतत मांडले जातात . ते पटवून देण्याचा प्रयत्न होतो . पण बहुजन समाजाच्या ते अजूनही गळी उतरत नाही . त्याची प्रत्यक्षात तामिली होत नाही . बहुजन समाज संघटित होत नाही आणि काही शतकापूर्वीसारखी दमनकारी परिस्थिती आज नसली , स्वातंत्र्याचे मुक्त वारे सर्वत्र पसरलेले असले , तरीही राजकीय , आर्थिक सत्ता या अल्पसंख्येने असलेल्या उच्चवर्णीयांकडेच आहेत . तिथे बहुजन समाजाची अधिसत्ता यायला अजून काही वर्षे आणि काही पिढ्या जाव्या लागतील . केवळ परिषदांतून आणि मेळाव्यातून उद्‌घोष करून ते साध्य होणार नाही . उद्‌घोषात असलेले कृतीच्या वेळी प्रत्यक्षात अवतरेल , असे आश्‍वासक वातावरण मेळाव्यातून निर्माण होत नाही , तशी ग्वाही त्यातून मिळत नाही . त्यामुळे उद्‌घोषाचा प्रभाव आणि परिणाम काही मर्यादेच्या पलीकडे जात नाही . पर्वरीत मेळावा आयोजित करण्यात कॉंग्रेसचे प्रदेशाध्यक्ष सुभाष शिरोडकर आणि राष्ट्रवादी कॉंग्रेसचे आमदार निळकंठ हळर्णकर यांनी पुढाकार घेतल्याचे सांगण्यात आले . राष्ट्रवादी कॉंग्रेसचे आणखी एक कार्यकर्ते उल्हास नाईक यांचाही आयोजनात मोठा वाटा होता . ही सर्वच माणसे बहुजन समाजातील आहेत . हळर्णकर आधी कॉंग्रेसमध्ये होते . थिवी मतदारसंघात विधानसभा निवडणुकीत त्या पक्षाची उमेदवारी न मिळाल्याने ते राष्ट्रवादी कॉंग्रेसमध्ये दाखल झाले . मेळाव्याला उपस्थित असलेल्यांपैकी बरेचजण या पक्षांचे कार्यकर्ते होते . मेळावा नेमका कुठे होणार याविषयी नीट माहिती प्रसिद्ध झाली नव्हती . प्रत्यक्षात मेळावा एक तास उशिरा सुरू झाला . सुरवातीला पूर्ण भरलेले संत गाडगे महाराज सभागृह साडेसात वाजल्यानंतर ओस पडत गेले . नरके यांचे भाषण शेवटच्या टप्प्यात आले असताना मागच्या रांगेत चाललेल्या कुजबुजीने गोंगाटाचे रूप धारण केले होते आणि एक जण " कधी संपणार हे ' म्हणून वैतागून बोलत होता . या गोष्टींचा उल्लेख आयोजनात त्रुटी होत्या हे सांगण्यासाठी करीत नाही . आयोजन विशिष्ट हेतूबद्‌द्‌लच्या तळमळीने झाले होते . या बाबींचा उल्लेख प्रतिसादाची प्रत ठरविण्यासाठी करीत आहे . त्या वैतागलेल्या माणसाचे उद्‌गार ऐकल्यावर तो आणि त्यांच्यासारखी अन्य काही माणसे तिथे असण्याची शक्‍यता गृहीत धरली , तर ही माणसे मेळाव्यात होणारे प्रबोधन ऐकण्यासाठी आली होती , की आपल्या राजकीय नेत्यांनी सांगितले म्हणून गर्दी दाखविण्यासाठी जमली होती , असा प्रश्‍न पडतो . दुसरे , जे लोक कार्यक्रम पूर्ण संपेपर्यंत थांबू शकत नाहीत , ते खरोखर संघटित होऊ शकतील का ? ज्या तऱ्हेचे संघटन समता परिषदेला किंवा सामाजिक न्यायाची भूमिका मांडणाऱ्या , समता - बंधुतेचा उद्‌घोष करणाऱ्या विचारवंतांना आणि नेत्यांना अभिप्रेत आहे , ते होण्यास निकराच्या प्रयत्नांची गरज आहे , आणि त्याला खूप अवधीही लागू शकतो , तोवर चालण्याची क्षमता आणि थांबण्याचा संयम या लोकांमध्ये आहे का ? बहुजनांच्या संघटनातून बहुजनांच्या कल्याणाचे ध्येय गाठायचा समतेच्या पुरस्कर्त्यांचा उद्देश आहे . त्यासाठी अनेक गोष्टीबरोबर राजकीय सत्तेवर बहुजनांची पक्की पकड होणे आवश्‍यक आहे . अनेक कल्याणकारी कार्यक्रमांचे , उन्नती - विकासाचे महामार्ग राजकीय सत्तेच्या प्रवेशद्वारातून प्रशस्त होत जातात . आताच्या युगाची ती खूणच आहे . परिवर्तनासाठी ओबामाचे अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष होणे हा त्याचा दाखला आहे . बहुजनांच्या संघटनामागे आणि त्याद्वारे गाठायच्या ध्येयामागे राजकीय सत्ता , अधिकार बहुजनांच्या हाती येणे , राहणे हे पहिले अटळ पाऊल ठरते . ते प्रत्यक्षात अवतरण्यात व्यक्तीच्या राजकीय आकांक्षाच अडथळा म्हणून उभ्या ठाकल्या तर त्यातून मार्ग कसा काढला जाईल , हा प्रश्‍नही मेळावा बघितल्यावर ठळक झाला . राजकीय सत्ता मिळविण्यासाठी निवडणुकीच्या प्रक्रियेतून जावे लागते . मेळाव्याची धुरा वाहणारे नेते राजकीय क्षेत्रातील होते . उद्या जेव्हा निवडणुकीचा प्रसंग येईल , तेव्हा या राजकीय नेत्यांची भूमिका काय असेल ? सुभाष शिरोडकर बहुजन समाजातले आहेत म्हणून दुसरा बहुजन समाजातील कुणी त्यांच्याविरोधात उभा राहणार नाही का ? हळर्णकरचा पाडाव करण्यासाठी कॉंग्रेसमधली कुणी बहुजन समाजातील व्यक्ती दंड थोपटणार नाही का ? त्यावेळी हे नेते प्रतिस्पर्धी बहुजन समाजातला आहे , आपसांत लढणे नको म्हणून माघार घेतील का ? प्रतिस्पर्ध्याला विजयी होण्यासाठी मदत करतील का ? किंवा प्रतिस्पर्धी या जुन्याजाणत्या नेत्यांना पाठिंबा देतील ? या प्रश्‍नांची प्रथमदर्शनी उत्तरे नाही अशीच येतील . निवडणुकांत बहुजन समाजाचे कार्ड आपली मते वाढविण्यासाठी , दुसऱ्याची आपल्याकडे वळविण्यासाठी वापरले जाते . त्यावेळी संघटनाचा उद्‌घोष सोईस्कर विसरला जातो . जिंकण्यासाठी प्रतिस्पर्धी बहुजन समाजातील असला तरी त्याची उणीदुणी काढून आपण कसे उजवे आहोत हे मतदारांवर ठसविण्याचा प्रयत्न केला जातो . बहुजनांच्या संघटनापेक्षा पक्ष , पक्षशिस्त हे परवलीचे शब्द बनतात . त्या नेत्यासाठी आणि पक्षासाठी बहुजनच बहुजनांवर आघात करायलाही कचरत नाही . बहुजन समाजाच्या संघटनाचे तीनतेरा वाजतात . हे वास्तव कसे बदलणार ? त्यावर उपाय काय , हे जोवर सांगितले जाणार नाही , तोवर बहुजनांचे संघटन व्यापक स्तरावर कधीच साकारणार नाही . १५ ) इथे थोडा रंग दिसला . छत्री , घर , मातीची परडी ? पहिलांदाच पाहीली , फुलदाणी २६ / ११ ची सायंकाळ . दिसवभराचं काम आटोपलं . विशेष काही न्यूज नव्हती . लवकरचं घरी जावं म्हणून नऊ वाजून दहा मिनिटांची लोकल पकडली . ठाण्याच्या खाडी पुलावरून लोकल जात होती . तेवढ्‌यात , मोबाईलवर मेसेज आला . सीएसटी पर फायरींग सुरू . . . नेहमी नऊ वाजून ५४ मिनिटांच्या कसारा फास्ट लोकलने घरी जात असतो . त्याचं लोकलमधून येणाऱ्या एका मित्राचा तो मेसेज . . . मी पत्रकार म्हटल्यावर कुठंही काही कळलं , तरी तो आवर्जुन मला कळवत असतो . क्षणभर फायरिंग चा अर्थच कळला नाही . असं वाटल , शॉट सर्किटनं आग वगैरे लागली असेल . माझ्या मित्रांना आणि मलाही , काही घडता क्षणीचं मेसेज पाठवायची सवय . काय झालं हे विचारण्यासाठी मेसेज ऐवजी थेट कॉलच केला . मित्राचा फोन बिझी . म्हणून थोडा वेळ थांबलो . पुन्हा एका मित्राचा मेसेज . . . दो गुटो मे फायरिंग . . . सीएसटी पर जबरदस्त फायरिंग . . . हा मेसेज पत्रकार मित्राचा असल्याने गांगारलो . . . आता मात्र अस्वस्थ वाटू लागलं . लोकलनं पारसिक बोगदा , मुंब्रा क्रॉस केलं होतं . दरम्यान , मोबाईल रेंज नसल्यानं , जिवाची घालमेल सुरू झाली होती . घटनास्थळापासून दूर असल्यानं बातमीची ओढ गप्प बसू देत नव्हती . डोंबिवली दरम्यान रेंज आली आणि सहकारी प्रफुल्लला फोन केला . त्याला सांगितली फायरिंगची बातमी आहे . तो घाईघाईत उत्तरला . . . कुलाब्यालाही झालंय . . . तिकडेचं निघालो आहे . . . . प्रफुल्ल ऑनबिट असल्यानं हायसं वाटलं . पण काय भानगड आहे म्हणून कुलाबा , सीएसटी परिसरातील मित्र अरविंदला फोन केला . त्याने फोन उचलला आणि माझे काहीही ऐकण्याच्या आगोदरचं ऍटक . . . ऍटक . . . झाला , असे सांगत फोन कट केला . काहीही डोकं चालेना . मोबाईल रेंज येत होती जात होती . मित्रांचें फोन बिझी होते . एव्हाना मेसेज येणेही बंद झाले होते . मुंबईत अशा अनेक घटना पाहिल्या होत्या . त्यामुळं सुरूवातीला फारसं गांभीर्य वाटलं नव्हतं . पण अरविंदच्या ऍटक . . . ऍटक . . . ओरडण्यानं मन थांबत नव्हतं . कल्याणला घाईघाईत उतरलो . तर सर्व काही सुरळीत . सीएसटी स्टेशनला गोळीबार झाला अशी लोकं म्हणत होती . पण नेमकं कळेनासं झाल होतं , म्हणून सीएसटी बाहेरचं कार्यालय असलेल्या नांगरे पाटील यांना फोन केला . रिंग आली पण कट झाली . पाच मिनिटात घरी पोहचलो . टीव्ही ऑन केला . तर सगळीकडे दो गुटो मे फायरिंगची " ब्रेकिंग न्यूज ' सुरू होती . साडेदहाच्या सुमारास अतिरेकी हल्ल्याची बातमी झळकू लागली . आता मात्र घरात थांबावसं वाटेना . दुसरा सहकारी प्रमोद चुचूवारला फोन केला . तो बेलापूर ऑफिसला होता . आम्ही मुंबईत निघालो असल्याचे त्याने सांगितले . ऑफिसमध्ये अकराच्या बुलेटीनची घाई सुरू झाली होती . तुझ्याकडे काय माहिती म्हणून फोन येत होते . लोकल ठप्प झाल्या होत्या . अतिरेकी हल्ला झाल्याचं स्पष्ट झालं होतं . मुंबईत सात वर्षे काम करत असताना , लोकलमधले बॉम्बस्फोट पाहिले होते . घाटकोपरचा बस मधला बॉम्बस्फोट कव्हर केला होता . पण त्या हल्ल्यात आणि त्या हल्ल्यांत जमीन अस्मानाचा फरक असल्याचं कळलं होतं . कुठंकुठं अतिरेकी घुसले असतील , यामुळं मन सैरावरा धावत होतं . तेवढ्‌यात ऑफिसमधून अमोल परांजपचे फोन आला . प्रशासकिय पातळीवरच्या घडामोडीकडे लक्ष ठेवायला सांगितलं . थेट मुख्यमंत्री विलासरावांना फोन केला . नेमकं काय चाललयं ते कन्फर्म करण्यासाठीचा तो फोन होता . ते केरळात होते . फोनवरूनचं ते म्हणाले गंभीर घटना आहे . अतिरेकी मुंबईत घुसलेत . पंतप्रधान , केंद्रीय गृहमंत्र्यांसोबत फोन कॉन्फरंसिंग झालीये . एनएसजीचे २०० कमांडो मुंबईकडे येण्यास निघालेत . सर्व काही बेचैन करणारे ऐकत होतो . ताज , लिओपोल्ड , सीएसटी , कामा , ट्रायडन्ट अतिरेक्‍यांच्या ताब्यात या बातमीनं हादरलो होतो . मुंबईकडे निघालो . सर्व वाहतूक ठप्प . फोनवरूनच प्रशासकीय घडामोडींचा आढावा घेत होतो . तेवढ्‌यात कुलाब्यातला मित्र अरविंदचा फोन आला . अर्धी रिंग वाजायच्या आतचं फोन उचलला आणि काही बोलायच्या आतच त्याने करकरे , कामटे आणि साळसकर शहीद झाल्याचे सांगितले . काय म्हणतोस . . . . असं विचारले आणि हे खरंय का . . . हे विचारण्याआधीच त्यानं फोन कट केला . कुठेल्याही चॅनेलवर या तिन्ही अधिकाऱ्यांच्या मृत्यूची बातमी नव्हती . अरविंद तर पत्रकार नाही . एक सामान्य कार्यकर्ता . कुलाब्यातला परफेक्‍ट सोर्स म्हणून तो माझा मित्र होता . अरविंदवर विश्‍वास ठेवून बातमी ऑफीसला कळवावी का , असा प्रश्‍न पडला . पण तो माझा कन्फर्म सोर्स होता त्यामुळे थेट अमोल परांजपेला फोन केला आणि करकरे यांच्या मृत्यूची बातमी सांगितली तेव्हा काय म्हणतोस संजय . . . . कन्फर्म आहे का , असा सहाजिक प्रश्‍न त्याने विचारला . मी बातमी चालवा म्हणालो . अमोलने अँकरला सूचना केली . अतिरेकी हल्ल्यात करकरे शहीद अशी ब्रेकिंग न्यूज चालवायला सांगितली आणि अँकर अमित भिड याने ती वाचली . तीन ते चार मिनिटांच्या फरकानंच साळसकर यांच्या मृत्यूची बातमी मी मंगेश कुलकर्णीला सांगितली . तेव्हा तर काहीही सांगू नका राव . . . उगीच लोक घाबरतील . . . अशा शब्दांत त्यानं मला थांबवलं . साळसकर आणि कामटे यांच्या मृत्यूची बातमी सांगण्याचं धाडस पुन्हा मला झालं नाही . हे सगळ सांगताना ऐकताना माझा बातमीवर विश्‍वास बसत नव्हता , पण सोर्सवर विश्‍वास असल्यानं बातमी चालवत होतो . दहा मिनिटांच्या फरकानेच सर्वच वाहिन्यांवर करकरे , कामटे आणि साळसकर शहीद झाल्याची बातमी झळकू लागली आणि मस्तकात शिरशिरी आल्यासारखं झालं . माझी बातमी खोटी असावी असं मला वाटत होतं . पण सर्व वाहिन्यांवरची बातमी पाहून , हा हल्ला काय आहे याची साक्ष पटली . मी ताज हॉटेलच्या कव्हरेजसाठी थांबलो . प्रफुल्ल ट्रायडन्ट आणि आनंद नरीमन हाउसला कव्हरेजसाठी गेला होता . ताजकडे जाताना मनात भीती दाटली होती . कुठल्या इमारतीतून कधी गोळी सुटेल याची धास्तीही वाटत होती . पळापळ . . . आरडाओरड . . . आणि ताज जवळ धीरगंभीर वातावरण . . . गेट वेच्या समोर सर्व मीडिया उभा होता . ताजमधून गोळ्यांचे आवाज येत होते . आयुष्यात पहिल्यांदा बंदुकीच्या गोळ्यांचा आवाज ऐकत होतो . कधी शांतता तर कधी ताडताड . . . ताडताड . . . असा आवाज . ग्रेनेड फोडला . बॉम्ब फोडला . असे तर्क लावत ताजशेजारून ताजकडे एकटक पाहात उभा होतो . हातात पिस्तूल घेतलेले पोलिस . . . मरिन कमांडो . . . एनएसजीचे कमांडो . . . यांच्या हालचाली पाहात होतो . . . अतिरेकी कुठे असतील . . . किती असतील . . . ताजमध्ये कसे लपले असतील याचा अंदाज बांधत होतो . २७ नोव्हेबरच्या सकाळी आठ वाजेपर्यंत ताजच्या कारवाईला वेग आला होता . मुंबईत इतरत्र कुठेही अतिरेकी नाहीत . फक्‍त ताज , नरीमन हाउस आणि ट्रायडन्टमध्येच आहेत , याची खात्री झाली होती . तरीही इकडेतिकडे फिरताना इथून अतिरेकी येतील का , अशी शंका मनात येत होती . खरंतर हा हल्ला " मिडिया पर्सन ' म्हणून कव्हर करताना . नेमकं काय कराव हेच कळत नव्हतं . ताजमधली फायरिग केवळ ऐकता येत होती . बाहेर कमांडोची शिस्तबद्ध हालचाल आणि फायर ब्रिगेडचं प्रत्यक्ष धाडस दिसत होतं . सकाळी दहा वाजेपर्यंत एनएसजीच्या कमांडोनी ताजचा प्लॅन तयार केला . अनेक प्रेस कॉन्फरन्सला ताजमध्ये गेल्यानं ताजच्या अंतर्गत रचनेची माहिती होती . कमांडोच्या कारवाईची रणनिती काय असेल . या विचारातच " स्टोरी प्लॅन ' करत होतो . मधेमधे खिडक्‍यातून बाहेर पडणारे आगीचे लोळ , गोळ्यांचा आवाज , फुटणारे हॅन्ड ग्रेनेडस यामुळं आता सर्व अतिरेकी मारले असतील , असं वाटयचं पण दिवस गेला . . . रात्र गेली . . . तेच तेच गोळ्यांचे आवाज . . . ताजमध्ये पुन्हा फायरिंग . . . या आणि अशाच बातम्या . . . पहिल्या मजल्यावरील ओलिसांची सुटका . . . दुसरा मजला कमांडोच्या ताब्यात . . . अशा बातम्या यायच्या . . . पण यावर विश्‍वास ठेवणं कठीण वाटत होतं . किती बळी गेले असतील . . . कोणकोण असेल . यामुळं मन सुन्नही व्हायचं . मनात दडलेली दहशत , रक्‍ताची थारोळी . . . एके - ४७ च्या गोळ्यांचा आवाज . . . ग्रेनेडचे स्फोट आणि जीवाची मुंबई करायला आलेल्या निष्पाप नागरिकांच्या ध्यानीमनी नसताना ताजमध्ये जीवावर बेतलेला मृत्यू . . . या सर्व घटना पाहून जीवाची मुंबई की जीवावर बेतणारी मुंबई अशी सलही बोचत होती . आदल्याचं रात्री का कुणास ठाऊक पण ९ - ५४ च्याऐवजी ९ - १०ची लोकल पकडली आणि ९ - ४० ला सीएसटीवर हल्ला झाला या आठवणीने बेचैन झालो . त्यात गावाकडून आई अर्ध्या - अर्ध्या तासाला फोन करायची . . . - संजय मिस्किन ( लेखक ' साम मराठी ' वाहिनीचे वरिष्ठ प्रतिनिधी आहेत ) हे आत्ता पर्यंतचे सर्व बोंब स्पोट घ्या आणि कोण कोण त्यात आहे ते तपासा . बाकी सगळ्यावर तोंड बंद ठेवणारे कॉंग्रेस हाच मुद्दा बरोबर उचलते . माझ्याबाबत हे पहिल्यांदा होत नाही आहे किंवा असा प्रकार घडलेला मी एकटा किंवा पहिला नाही तरीही व्हायचा तो त्रास होतोच . . बरं मग , दुसऱ्याला त्रास न देणे ठरवावे का ? अरे , मी काही एवढा वाईट नाही आणि खरे तर मी कोणाला त्रास देतच नाही . तेच स्वत : च येतात त्रास करून घ्यायला . जसे मागील आठवड्यात ठरवले होते की ह्या आठवड्यात शांत रहायचा प्रयत्न करीन . पण कसले काय , नेमके ह्याच सौजन्य सप्ताहात लोक असे विचित्र वागतात की . . . ( काय गरज होती त्या कार वाल्याला रस्त्यात गाडी पार्क करून जायची ? ) एक आठवडयाचा संकल्प पाळता येत नाही , निघाला नवीन वर्षाचा संकल्प करायला . उत्तरः - निर्मल ग्राम पुरस्कार ग्राम पंचायतों , जनपद एवं जिला पंचायतों को दिया जाता है । पुरस्कार हेतु मुख्य अर्हताए निम्नानुसार है : - 1 . पंचायतीराज संस्था के अन्तर्गत आने वाले सभी परिवारों के लिये शौचालय उपलब्धता तथा उन परिवारों के सभी सदस्यों के द्वारा व्यक्तिगत या सामुदायिक स्वच्छता परिसर के शौचालय का उपयोग किया जाना । 2 . सभी शासकीय व निजी शालाओं एवं आंगनवाडियों में कार्यषील व साफ शौचालय एवं मूत्रालय का होना । पंचायतीराज संस्था के सीमा रेखा के अन्दर पूरी तरह से खुले में शौच की समाप्ति । कोई भी , व्यक्ति के द्वारा खुले में शौच न किया जा रहा हो एवं बच्चों के मल का शौचालय में ही निपटारा किया जाना । 3 . प्रस्तावित ग्राम पंचायत / पंचायती राज संस्था के अन्तर्गत आने वाली सभी ग्राम पंचायतों में ग्राम सभा के माध्यम से खुले में शौच की प्रथा को पूरी तरह से समाप्त करने हेतु सर्व सहमति से संकल्प पारित किया जाना । उक्त प्रस्ताव में खुले में शौच करते हुए यदि कोई व्यक्ति पाया जाता है तब उससे जुर्माना वसूला जाने हेतु शर्त का प्रावधान हो एवं खुले में शौच की प्रथा समाप्त करने हेतु अनुश्रवण व्यवस्था भी बनी हो जिसकी एक प्रति आवेदन पत्र के साथ संलग्न की जाना होती है । 4 . सभी पंचायती राज संस्थाओं में घर के कूड़ा करकट व गंदे पानी के निपटारा हेतु क्रियाषील व्यवस्था हो , गांव में स्वच्छता का वातावरण सदैव बना रहे , गांव में कही भी कूड़ा करकट अव्यवस्थित न रहे , ओर कहीं भी पानी का जमाव न हो । इसके अतिरिक्त निर्मल ग्राम पुरस्कार उन संस्थाओं को भी दिया जा सकता है जिन्होनें निर्मल विकास खण्ड अथवा निर्मल जिला बनाने में योगदान दिया हो । संस्थाओं को पुरस्कार के रूप में ट्राफी व सर्टिफिकेट दिया जाता है । नई दिल्‍ली - भारतीय स्टार शटलर साइना नेहवाल अपने लक्ष्य के और करीब बढ़ते हुए विश्व रैंकिंग में दूसरे स्थान पर पहुंच गईं है । किसी भी भारतीय बैडमिंटन खिलाड़ी . . . ( अ ) चंद्राशिवाय बुध स्वतःभोवती फिरतो , आणि ( आ ) चंद्रासह माझा कप वादातीतपणे फिरत नाही . मग चंद्राच्या गुरुत्वाकर्षणाचा आणि कोणी पिंड स्वतःभोवती फिरण्याचा कार्यकारणभाव तर मला समजत नाही तो नाही , तर त्यांचा अवश्यसंबंधही मला समजत नाही . पैकी प्रश्न क्र . ११ बद्दल् खालच्या एका प्रतिसादतली अदृश्य खुर्ची भन्नाट् वाटाली . ~~अतुल ऑटो पण १२५ झाला . मार्केट गडगडले , पण हे दोन्ही वाढले . .~~ > > निधर्मी माओवाद्यांबद्दलचे मत देखील या संदर्भात समजून घेयला आवडेल . माओवाद् हा माओवाद्यांचा धर्म झाला जे होणार आहे ते होऊ द्यात पण कृपा करून विदर्भाचा बिहार - उत्तर प्रदेश करू नका ! आणि हे लक्षात ठेवा गेली ६२ - ६३ वर्षात आपुला भारत किती सुधारला ? जे काही सुधारला नसेल त्यात सर्व जनतेचा हात आहे हे विसरू नका ! " भारतात लोकशाही नांदो - बाबासाहेब आंबेडकर " हा धडा वाचलं तर बर होईल . . . . . भारताचा खरा विकास पाहिजे तर याना राजकारणात . . ! मुंबई - राज्यभरातील जिल्हाधिकारी , मुख्य कार्यकारी अधिकाऱ्यांपासून तलाठ्यापर्यंत सर्व शासकीय अधिकारी व कर्मचाऱ्यांनी दहावीचा निकाल आपल्या कार्यालयातील संगणकावरील इंटरनेट सुविधेवरून विद्यार्थ्यांना उपलब्ध करून द्यावा , अशा सूचना शालेय शिक्षण विभागाने आज जारी केल्या . दहावीचा निकाल 10 किंवा 11 जूनला जाहीर होण्याची शक्‍यता आहे . एक - दोन दिवसांत त्याबाबत घोषणा केली जाणार आहे . दहावीच्या निकालाचे काम पूर्ण झाले असून इंटरनेटवरून निकाल जाहीर करण्याची जोरदार तयारी शालेय शिक्षण विभाग आणि राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक मंडळाचे अधिकारी करीत आहेत . बारावीच्या निकालावेळी शहरी व निमशहरी भागातील विद्यार्थ्यांना संगणक व इंटरनेटसुविधा सहजगत्या उपलब्ध असल्याने कोणतीही अडचण आली नाही . पण , दुर्गम व ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना संगणक - इंटरनेटसुविधा उपलब्ध नसल्याने आणि वीजभारनियमनामुळे निकाल समजण्यास उशीर झाला . या विद्यार्थ्यांची अडचण लक्षात घेऊन तहसीलदार , तालुकास्तरावरील अधिकारी , गटविकास अधिकारी , गटशिक्षण अधिकारी , ग्रामसेवक , तलाठी आदी सर्वांनी आपल्याकडे उपलब्ध असलेल्या संगणक - इंटरनेट सुविधेचा वापर करून विद्यार्थ्यांना निकाल उपलब्ध करून द्यावा , अशा सूचना सरकारने दिल्या आहेत . ~~कालची डेल पोट्रोची मॅच पण चांगली झाली . ४ सेटर . . . पाहिला सेट बघितला .~~ बेळगांव साहित्य संमेलन - दिनांक १३ मे , १९४६ रोजी बेळगांव येथे भरलेल्या साहित्य संमेलनाच्या ललित विभागाचे अध्यक्ष माडखोलकर यांनी भाषणात ' संयुक्त महाराष्ट्राच्या ' मागणीचे सूतोवाच केले . संयुक्त महाराष्ट्रात मुंबई , मध्यप्रांत , वर्‍हाड , मराठवाडा , गोमंतक यांचा त्यांनी समावेश केला होता . या ठरावाच्या पाठपुराव्यासाठी २८ जुलै , १९४६ रोजी शंकरराव देव यांच्या अध्यक्षतेखाली मुंबईत ' महाराष्ट्र एकीकरण परिषद ' भरविण्यात आली . संयुक्त महाराष्ट्र परिषदेच्या जळगाव परिषदेने मुंबईसह महाराष्ट्राचा नारा दिला . भारताचे स्वातंत्र्य नजरेच्या टप्प्यात येऊ लागल्यावर डॉ . राजेंद्रप्रसाद यांनी भाषावार प्रांतरचना कितपत उपयुक्त आहे हे बघण्यासाठी न्यायमूर्ती एस . के . दार यांच्या अध्यक्षतेखाली आयोग नेमला . आयोगाचे कामकाज चालू असतानाच ३० ऑगस्ट , १९४७ रोजी म . गांधी यांनी ' हरिजन ' मध्ये भाषावार प्रांतरचनेच्या संदर्भात लेख लिहिला . ' भाषावार प्रांतरचनेला धरून मुंबईने योग्य ती सर्वमान्य योजना तयार करावी ' , असे गांधीजींनी सुचविले . दार कमिशनसमोर १७ प्रमुख नेत्यांनी स्वाक्षरी करून ' अकोला करार ' केला . १९४८ मध्ये संयुक्त महाराष्ट्र परिषदेचे मुंबईत अधिवेशन भरले . तेथे अण्णा भाऊ साठे यांनी ' मुंबई कुणाची ' हा कार्यक ' म सादर केला . डॉ . बाबासाहेब आंबेडकरांनी दार कमिशनला जे निवेदन दिले त्यात त्यांनी ' मुंबईसह महाराष्ट्र ' यावर भर दिला . दिनांक १० डिसेंबर , १९४८ ला दार कमिशनचा अहवाल प्रसिद्ध झाला . दार यांनी मुंबईवर महाराष्ट्राचा हक्क नसल्याचे सांगितले . दार कमिशनच्या विरोधात तीव्र प्रतिक्रिया उमटताच जयपूर अधिवेशनात जवाहरलाल नेहरू , वल्लभभाई पटेल , पट्टभी सीतारामय्या यांची ' जेव्हीपी ' समिती निर्माण केली गेली . या समितीनेसुद्धा पुढे मुंबईसह महाराष्ट्राला विरोध केला . या समितीचा अहवाल येताच रामराव देशमुख यांनी स्वतंत्र वर्‍हाडचा आग्रह सोडून मध्यप्रांत - वर्‍हाडप्रांत मुंबई राज्यात समाविष्ट करण्याची मागणी केली . सरदार पटेल व नेहरूंना महाराष्ट्रात कोण विरोध करणार ? संयुक्त महाराष्ट्राच्या आंदोलनात प्राण फुंकण्यासाठी सेनापती बापट पुढे झाले . २८ नोव्हेंबर , १९४९ रोजी मुंबई कॉर्पोरेशनमध्ये आचार्य अत्रे व आर . डी . भंडारे यांनी ' मुंबईसह महाराष्ट्र ' चा ठराव मांडला . महाराष्ट्रात अशी गडबड चालू असतानाच स्वतंत्र आंध्रच्या मागणीसाठी पोट्टी रामलु यांनी बलिदान दिले . आंध्रात वातावरण पेटले , त्यामुळे १९५२ मध्ये स्वतंत्र आंध्र अस्तित्वात आला . यानंतर भाषावार प्रांतरचनेचा निर्णय करण्यासाठी पं . नेहरू यांनी फाजलअली आयोग नेमला . आयोगापुढे संयुक्त महाराष्ट्र परिषदेने आपले निवेदन ठेवले . आयोगाने द्वैभाषिक राज्याची शिफारस केली . आयोगाने विदर्भाचे स्वतंत्र राज्य व संपूर्ण गुजराथी प्रदेशासह मराठवाडा धरून मुंबईच्या द्वैभाषिक राज्याची शिफारस केली . मुंबईचे मुख्यमंत्री मोरारजी देसाई यांनी , ' पाच हजार वर्षे मुंबई महाराष्ट्राला देणार नाही ' , अशी वल्गना केली . विधानसभेत ' त्रिराज्य ' स्थापनेचे बील ( विधेयक ) चर्चेला येणार होते . महाराष्ट्रातील जनतेने याच्या विरोधात मोर्चा काढला . सरकारने विधानसभेकडे जाणारे रस्ते अडवले . जमाव हाताळता न आल्याने पोलिसांनी गोळीबार केला यात १५ जण मरण पावले . सेनापती बापट यांना अटक करण्यात आली . संयुक्त महाराष्ट्राच्या मागणीसाठी विविध वेळी झालेल्या आंदोलनांत एकूण जे १०६ हुतात्मे झाले त्यातील हे पहिले पंधरा होत . त्रिराज्य ठरावाच्या विरोधात ' लोकमान्य ' पत्राचे संपादक पां . वा . गाडगीळ यांनी विधानपरिषदेतील सदस्यत्वाचा राजीनामा दिला . लोकमताच्या दडपणामुळे त्रिराज्य ठराव बारगळला . मस्त सिनेमा आहे हा ! मी दोनवेळा पाहिलाय . आजकाल तूनळी किंवा आपलीमराठीवर दिसत नाही पण ! मला त्यातलं नितळ आरस्पानी गाणं खूप आवडलय . कुठे मिळेल हा सिनेमा ? सगळ्यांचे अभिनयही छान झालेत ! माझ्या मैत्रिणीच्या आईला कोड आहे . आधी ते माहित नव्हते . ती अशीच आईला घेउन आली आणि मला मनातल्यामनात जरा धक्का बसला . एखाद्या मिनिटात सरावले आणि नंतर काहीच वाटले नाही . गुलदस्त्यातल्या फुलांनी कितीही आव आणला तरी फांदीवर फुलणार्‍या टवटवीत फुलाच्या स्वातंत्र्याएवढे सौंदर . . . लेख उत्तम आणि प्रवाही आहे . एकूण लिखाणाची पद्धत विकीपिडीयावर असलेल्या चांगल्या दर्जाच्या लेखांत वापरलेल्या पद्धती सारखी आहे असं वाटलं . बाकी शीर्षक पाहून अंमळ गोंधळलो होतो . बोआ काँस्ट्रिक्टर हा अमेझॉन नदीच्या खोर्‍यात असलेला लांबलचक असा साप / अजगर असतो ( ना ? ) ' अर्धा गट्टू ' मलाही समजला नाही . पण तुम्ही नियम मोडला नसेल तर दीडशे रुपयेही द्यायची गरज नव्हती . अशा रीतीने दोड्ड आणि दुड्डु दोन्ही शब्द असलेला " दोड्ड - दुड्डु " शब्द माझ्या दृष्टिपटलावर दुडदुड दौडला . ~~लिहिल्या किती जरी मी कविता , जीवनाचे सुर आपुल्या जुळलेच नाही . .~~ गाडी हाकत ये तो डोंम्बोलीवरन < < < < < बैलगाडी हाकत येणार असशील तर आधल्या दिवशीच निघ म्हणजे गटगच्या वेळेस पोचशील मुंबई ठाण्यासारख्या जागेची टंचाई असलेल्या मात्र भरपूर पाऊस असलेल्या भागात संपूर्ण पावसाळा धरला तर दर चौ फूटावर सुमारे १८५ लीटर पाऊस पडतो . मी राहतो त्या बिल्डिंगमध्ये ४० बिर्‍हाडे आहेत आणि बिल्डिंगच्या छताचे क्षेत्रफळ ४५०० चौ फूट आहे . त्या हिशेबाने आमच्या बिल्डिंगवर ८ लाख ४० हजार लिटर पाणी पावसाळ्यात पडते . ह्युस्टन मध्ये Brier Forest वरचं आशियाना ( आता नाव बदललं आहे असं वाटतं ) आणि 249 वरचं Los Cucos ( ह्यांची आता बरीच locations आहेत वाटतं ) छान होतं ~~सध्या 4 सदस्य आणि 185 पाहुणे आलेले आहेत .~~ सिद्धांत या टोकाकडे जाण्या आगोदर सुरुवात संकल्पनांपासून करु यात . इथे जगन्नियंता मध्ये थोड मांडलय बघा . प्रकाश घाटपांडे कोल्हापूर - महावितरणतर्फे ऑनलाईन वीज बिल भरण्याच्या सुविधेपाठोपाठ वीज ग्राहकांना एसएमएसद्वारे बिल भरण्याची सुविधा निर्माण केली . उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांच्या हस्ते बिल भरणा सुविधेचे मुंबईत औपचारिक उद्‌घाटन झाले . कमी वेळात वीज बिल भरण्याचा पर्याय ग्राहकांना उपलब्ध झाला . ~~लेख मालिकेची सुरूवात छानच काळेकाका , पुढील भागांची वाट पहातेय .~~ पौर्णिमा आणि अमावास्या या तिथींना , तसेच या तिथींच्या दोन दिवस आधी अन् दोन दिवस नंतर वाईट शक्तींचा त्रास अधिक प्रमाणात होत असल्याने प्रार्थना , नामजप , तसेच साधना अधिकाधिक करा . आजही पी . साईनाथ , हिमांशू उपाध्याय आणि अनेक पत्र्कार आहेत जे चांगले काम करत आहेत . परुळेकरांनी आत्मपरिक्षण करावं . सूर्य व चंद्राच्या गुरुत्वाकर्षणामुळे समुद्राच्या पाण्यावर उठणा - या लाटांना गुरुत्वाकर्षणजन्य लाटा असे म्हणतात . भरतीच्या लाटा ह्या गुरुत्वाकर्षणजन्य लाटा असतात . नागपूर - राज्याच्या 49 वर्षांत उपराजधानीत 1980 आणि 1986 मध्ये दोनदा अधिवेशन झाले . 1968 मध्ये नागपुरात सर्वाधिक काळ विधानसभा तर , 2000 मध्ये सर्वाधिक काळ विधानपरिषदेचे कामकाज झाले . उपराजधानीत झालेल्या अधिवेशनात 1980 मध्ये अधिवेशनाचे पहिले सत्र 21 जानेवारी ते 1 फेब्रुवारी आणि 15 डिसेंबर ते 26 डिसेंबरपर्यंत तिसरे सत्र झाले . दोन्हीवेळा प्रत्येकी 9 दिवस असे एकूण 89 तास 40 मिनिटे कामकाज झाले . 1986 मध्ये पुन्हा 6 जानेवारी ते 24 जानेवारी मध्ये पहिले सत्र तर , 24 नोव्हेंबर ते 12 डिसेंबरपर्यंत 4 थे सत्र झाले . या दोन्ही सत्रांत 203 तास 54 मिनिटे कामकाज झाले . तर , 1980 मध्ये विधानसभेप्रमाणेच विधानपरिषदेचे पहिले व तिसरे सत्र झाले . यात एकूण 66 तास 72 मिनिटे कामकाज झाले . 1986 मध्ये पहिले व चौथे सत्र असे एकूण 30 दिवस म्हणजे महिनाभर कामकाज झाले . यावेळी 124 तास 46 मिनिटे कामकाज झाले . 1968 मध्ये 18 नोव्हेंबर ते 27 डिसेंबरपर्यंत एकूण 28 दिवस असे 146 तास 7 मिनिटे कामकाज झाले . विधानपरिषदेत 2000 साली 27 नोव्हेंबर ते 15 डिसेंबरपर्यंत 15 दिवस असे एकूण 92 तास 10 मिनिटांचे कामकाज झाले . गेल्यावर्षी 2008 मध्ये 15 डिसेंबर ते 30 डिसेंबर असे 15 दिवस 109 तास 43 मिनिटे विधानसभेचे तर , याच कालावधीत 12 दिवस 82 तास 36 मिनिटे विधानपरिषदेचे कामकाज झाल्याची नोंद आहे . अहो तुम्ही आयपॉड टच घेतला आहे हे मला माहीत होते . आणि टच सारख्याच् आयफोनच्या देखील तक्रारी आहेत , त्याबद्दल मी वाचले होते . एकाच कंपनीची दोन उपकरणे असल्याने झालाच तर काही फायदा होईल आणि सर्फिंग करता येत असल्याने संगणकासारखीच सेटिंग असावीत असे मला वाटले . असो . ~~२४ SEP ला अयोध्या निकाल आहे त्यामुळ्ये हा हल्ला झाला~~ ज्ञानव्यवहार एका भाषेत करावयाचे असतील , तर मात्र त्या भाषेतच प्रत्येक पदार्थाला प्रतिशब्द शोधणे किंवा बनविणे आवश्यक ठरेल . " आजपर्यंत आपण इथे एकही पक्षी , एकही प्राण्याचे अस्तीत्व पाहीले नव्हते आणि आज अचानक इतके पक्षी इथे . . ह्यावरुनच आपण समजु शकतो इथले अमानवी , अघोरी शक्तींचे अस्तीत्व संपलेले आहे . . नाहि का ? ? " , रामुकाका म्हणाले . जाता जाता : माझा जन्म रत्नागिरीतल्या मुसलमान मोहल्ल्यात गेलेला आहे . आणि मुंबईत माझगावला चार वर्षे राहिलेली आहे . भेंडी बाजार , नळ बाजार , मोहम्मद अली रोड इथे " जबरदस्त " ओळखी आहेत . ~~मी फ्रुटी घालुन चहा प्यालोय एकदा ( अंगात मस्ती दुसरं काय )~~ नवी दिल्ली - काही महिन्यांपूर्वी साखरेचे चढे दर कोसळल्याने संकटात सापडलेल्या साखर उद्योगापुढे आगामी हंगामातील वाढीव उसाचे गाळप कसे करावे , हा प्रश्‍न आहे . त्यात आता केंद्रीय कृषी मंत्रालयातर्फे जाहीर आकडेवारीनुसार , यंदा ऊस लागवडीचे क्षेत्र वाढल्याची माहिती पुढे आली आहे . जूनअखेर देशांतर्गत उसाचे क्षेत्र 51 . 38 लाख हेक्‍टर झाले आहे . गेल्या वर्षीच्या तुलनेत त्यात तब्बल 2 . 38 लाख हेक्‍टरने वाढ झाली आहे . देशात सर्वाधिक ऊस लागवड उत्तर प्रदेशात झाली आहे . तेथे उसाचे क्षेत्र 1 . 91 लाख हेक्‍टरवर पोचले आहे . त्याखालोखाल महाराष्ट्रात उसाचे क्षेत्र 72 हजार हेक्‍टर झाले आहे . महाराष्ट्रातील विक्रमी ऊस उत्पादनामुळे साखरेचे दर कोसळल्याने अडचणीत आलेल्या साखर उद्योगाच्या मदतीसाठी राज्य सरकारने थेट पंतप्रधानांना साकडे घातले आहे . त्यात आगामी हंगामात पुन्हा ऊस उत्पादन वाढण्याची शक्‍यता पाहता साखर निर्यात वाढविण्याची मागणी करण्यात आली आहे . दरम्यान , तांदूळ , तेलबियांचेही क्षेत्र वाढले आहे . राज्यांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार , भात लागवडीचे क्षेत्र 41 . 37 लाख हेक्‍टर झाले आहे . खरिपाच्या तांदळाची लागवड अजूनही प्राथमिक टप्प्यात आहे . तये द्रौपदीकारणे लागवेगे । त्वरे धावतो सर्व सांडूनि मागे ॥ कळीलागि जाला असे बौद्ध मौनी । नुपेक्षी कदा देव भक्ताभिमानी ॥ १२४ ॥ आशूचॅम्प , अगदी अगदी . आमच्याकडेपण पहिले काही महिने नुसत्याच रेघोट्या , फर्रा , फर्रा मारलेल्या . गाजर व बीट स्वच्छ धुवून कच्चेच किसून घ्यावे . टोमॅटो व कांदा धुवून बारीक चिरून घ्यावा . एका भांड्यात गाजर , बीटचा किस आणि चिरलेला कांदा , टोमॅटो हलक्या हाताने एकत्र करून घ्यावे . त्यात चवीनूसार मीठ व भेळेच्या चटण्या घालाव्यात . एका बोलमध्ये काढून घेऊन त्यावर मटकी शेव व कोथिंबीर भुरभुरवून खाण्यास द्यावे . ( प्रमोद सावंत - सकाळ वृत्तसेवा ) मालेगाव - रॉकेलच्या काळ्या बाजाराला आळा घालण्यासाठी शासनाने रॉकेल वितरण द्वारपोच करण्याची योजना आखली . मात्र , त्याची अंमलबजावणी बिकट होऊन बसली आहे . जिल्ह्यात दरमहा सरासरी 80 लाख लिटर निळे रॉकेल 39 घाऊक विक्रेत्यांमार्फत वितरित होते . प्रती टाकीमागे किरकोळ विक्रेते , मापात कटती , हमाली , घट यांसह विविध मार्गांनी 100 ते 125 रुपये अधिक जमा करण्यात येतात . यातून जमा होणारी माया 40 लाखांपेक्षा अधिक आहे . याच रकमेचे सर्वत्र वाटप होते . त्यातून काळाबाजार बिनबोभाट चालतो , असे समजते . रॉकेलचा काळाबाजार रोखण्यासाठी कठोर कायदे असले , तरी काळाबाजार करणाऱ्यांवर कारवाई झाल्याचे मात्र सहसा दिसत नाही . डेपोतून टॅंकर भरण्यापासून ते किरकोळ विक्रेत्यांपर्यंत ते पोचता पोचता टक्केवारीमुळे रॉकेलचा दर वाढत जातो . अनेक विक्रेते पुरेसा कोटा उचलत नाही . परिणामी , हेच रॉकेल नंतर काळ्याबाजारात जाते . नाशिक जिल्ह्यात दहा लाख 22 हजार 919 शिधापत्रिकाधारक आहेत . यात बिगर गॅसधारक शिधापत्रिकाधारकांची संख्या सहा लाख 23 हजार 353 इतकी आहे . दोन टाकी गॅसधारकांची संख्या एक लाख 37 हजार 267 आहे . एक गॅस सिलिंडरधारक शिधापत्रिकांची संख्या दोन लाख 62 हजार 299 आहे . शासनाने महापालिका क्षेत्रासाठी प्रतिमाणशी तीन लिटर , नगरपालिका , तालुका मुख्यालय व ग्रामीण भागासाठी प्रतिमाणशी दोन लिटर रॉकेल वाटप निर्धारित केले आहे . त्यानुसार शिधापत्रिकाधारकास जास्तीत जास्त 15 ते 24 लिटर रॉकेल दरमहा मिळू शकते . एलपीजी गॅसधारकाला फक्त चार लिटर रॉकेल वाटप होते . नाशिक जिल्ह्याची रॉकेल मागणी आठ हजार 252 केएल असते . मात्र , शंभर टक्के केरोसीन प्राप्त होत नाही . यामुळे उपलब्ध केरोसिनच्या प्रमाणात टक्केवारी ठरवून केरोसीन वितरित करण्यात येते . जिल्ह्याला सरासरी साडेसहा हजार केएल रॉकेल प्राप्त होते . दरमहाचे मंजूर नियतन महसूल , पुरवठा अधिकाऱ्यांसह पोलिस अधिकारी , खासदार , आमदार , विधानपरिषद सदस्य यांना कळविण्यात येते . मात्र , रॉकेल काळ्या बाजाराबद्दल लोकप्रतिनिधींनी आवाज उठविल्याचे स्मरणात नाही . त्यामुळे रॉकेल काळ्याबाजाराला त्यांची मूकसंमती आहे किंवा काय , अशी शंका येते . मापात पापचे लंगडे समर्थन घाऊक , अर्धघाऊक , किरकोळ विक्रेते सर्वच जण मापात कटती करून घट व वाया जाणाऱ्या रॉकेलचे नुकसान भरून काढण्याचा प्रयत्न करतात . टॅंकरचालक पूर्ण टॅंकर खालीच करत नाही . टॅंकरमधून प्रत्येकी दोनशे लिटरच्या टाक्‍या भरताना अतिदाबामुळे फेस होतो . प्रत्येक टाकीमागे अर्धघाऊक व किरकोळ विक्रेत्याला तीन ते पाच लिटर रॉकेल कमी मिळते . ही उणीव भरून काढण्यासाठी तो ग्राहकाला कमी रॉकेल देतो . टाकीचा नळ चालू करताच फेसमुळे माप भरते . मुळात पाच लिटर रॉकेल घेऊन पुन्हा मोजल्यास ते साडेचार लिटर भरते . दाखला मिळतो दूरध्वनीवर पानेवाडी वा वाशी प्रकल्पातून घाऊक विक्रेत्याचा टॅंकर गावात आल्यास विक्रेत्याने तहसीलदार वा पुरवठा अधिकाऱ्याला टॅंकर दाखवून त्यांचा दाखला घेऊन त्यांच्या समक्ष टॅंकर खाली गेला पाहिजे . गावात टॅंकर आल्यानंतर तहसीलदार व पुरवठा अधिकारी नसल्यास परवानगीसाठी टॅंकर खाली करणे थांबविणे तांत्रिकदृष्ट्या शक्‍य नाही . यामुळे टॅंकर आल्यास डेपोवर खाली होतो . विक्रेता संबंधितांना टॅंकर खाली झाल्याचा दूरध्वनी करतात . तहसीलदार व संबंधित अधिकारी त्यांच्या कर्मचाऱ्यामार्फत दाखला देतात . जसे पद तशी उंची रक्कम प्रत्येक टॅंकरची तपासणी करणे तहसीलदार व पुरवठा अधिकाऱ्यांनाही शक्‍य नाही . यामुळेच यातून तहसीलदार , प्रांत , अप्पर जिल्हाधिकारी , जिल्हा पुरवठा अधिकारी यांना दरमहा मिळणारी रक्कम लाखापेक्षा अधिकच आहे . जसे अधिकाऱ्याचे पद तशी रक्कम , असा मोकळा हिशेब आहे . काही अधिकारी यास अपवाद आहेत . मात्र , प्रामाणिक अधिकारीही शासकीय नफ्यात हा व्यवसाय करणे म्हणजे आतबट्ट्याचा व्यवहार असल्याचे माहिती असल्याने काळ्याबाजाराला आळा घालण्यात असमर्थ ठरले आहेत . " देण्यासाठी ' टाकीमागील वाढीव रक्कमच घाऊक विक्रेत्यांचा एक केएल म्हणजेच एक हजार लिटर रॉकेलचा कंपनीचा खरेदी दर आठ हजार 506 रुपये आहे . विक्री नऊ हजार 377 रुपये दराने अर्धघाऊक विक्रेत्यांना करण्यात येते . म्हणजेच घाऊक विक्रेत्यास प्रती हजार लिटर मागे 873 ते 875 रुपये मिळतात . अर्धघाऊक विक्रेता त्याची विक्री नऊ हजार 587 रुपये दराने करतो . त्यास 210 ते 215 रुपये मिळतात व किरकोळ विक्रेत्यास 262 रुपये मिळतात . एकूणच कमिशनचा क्रम वर चढता आहे . अधिकाऱ्यांना हप्ते देण्यासाठी दरापेक्षा टाकीमागे 100 ते 125 रुपये जास्त घेतले जातात . हमालीच्या नावाने 25 रुपये घेतले जातात . तालुक्‍यातील 852 केएलमधूनच साडेपाच लाख रुपये जमा होतात , तर शहरातील साडेचारशे ते पाचशे केएलमधून जमा होणारी माया वेगळी आहे . याच रकमेचे सर्वत्र वितरण केले जाते , असे समजते . असा हा रॉकेलचा महिमा . . . * रॉकेलचा प्रतिलिटर शासकीय दर नऊ रुपये 85 पैसे आहे . * शिधापत्रिकेवरही रॉकेल 11 ते 12 रुपये लिटरने विक्री . * रॉकेल नियतन तीन टप्प्यांत पूर्ण उचलण्याची सक्ती . * घाऊक , अर्धघाऊक विक्रेत्यांकडून पूर्ण कोट्याची उचल . * शासकीय नफा प्रतिलिटर फक्त 25 ते 50 पैसे . * शंभर टक्के ग्राहकांकडून रॉकेल खरेदी नाही . * ग्राहकांनी खरेदी न केलेल्या रॉकेलचा काळाबाजार . * बाजारप्रकरणी कारवाई झाल्यास किरकोळ विक्रेत्यांचा बळी . " दोस्तराष्ट्रांसाठी चर्चिल कोणी महान वगैरे असेल पण आमच्यासाठी तो अनेक लुटारूंपैकी एकच राहील . . . . " पुढे म्हणाला आई ज्यांचे बाबा सैनिक असतील तेच खरे दमतात . मुलांना भेटण्यासाठी त्यांना ठराविक सुट्टी दिली जाते . त्यांचे घर त्यांची मूले ही त्या घरच्या आईची जवाबदारी असते . त्यांची खूप घरे ही नसतात . ते देशाकरता प्राण पण देण्यास तयार असतात . मला तेच खरे बाबा वाटतात . मुलांना उशिरा का होईना पण तुम्ही भेटू शकता . पण सैनिक असलेला त्यांचा बाबा पुढच्या वेळेस आपल्याला मूले , घर , दिसेल याची खात्री नसूनही कसा निर्धाराने देशाकरता लढतो . आई आम्हा सगळ्यांचे बाबा स्वतःच्या घराकरता कष्ट करतात , संपत्ती वाढवतात , पण तुला नाही का वाटत हे सैनिक असलेल्या बाबा च्या पुढे खूप स्वार्थी आहे . सगळे सैनिक नसतात पण मग दमून जाण्या इतक्या गरजा का वाढवतात . मुलांना पण ह्याचे प्रेशर देतात . मुजोरी फक्त माझ्याशी कशाला ? तसा वचकून असतो तू जगाशी . . वाव्वा ! ! असे शेर मराठी गझलेत येत आहेत ही चांगली गोष्ट आहे . पहिले तिन्ही शेर विशेष आवडले . आपण अशावेळी काय केले पाहिजे , पहिले म्हणजे जर आपल्याला औषधाची संपूर्ण माहिती नसेल तर कुणालाही फुकटचे सल्ले न देता वैद्याकडे पाठवून योग्य तो उपाय करायला लावला पाहिजे किंवा त्या औषधाची , आजाराची संपूर्ण माहिती करुन घेतली पाहिजे , त्याचा अभ्यास केला पाहिजे . . मायंदे साहेब , माझे तुम्हाला थेट प्रश्न आहेत की , सरसकट सर्व महाराष्ट्रीय शेतकर्‍याला फुकटात काय मिळते ? ते कोण देते ? विद्यापीठ देते की कुलगुरू देते ? शासन देते की शासनकर्ते देतात ? किती देतात ? कोणत्या स्वरूपात देतात ? निदान चालू आर्थिक वर्षात शेतकर्‍यांना फुकट वाटलेल्या रकमेचा आकडा सांगा . त्या रकमेच्या आकड्याशी महाराष्ट्रातील एकूण शेतकरी संख्येचा भागाकार करा . दरडोई मिळणारी रक्कम किती , रुपयात की नव्या पैशात तेही जाहीर करा . संगणक हॅक होण्याचा सगळ्यात जवळचा मार्ग विंडोज + इंटर्नेट एक्स्प्लोअर + पॉर्न साईट या दिशेने जातो . एक सूचना : जसे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन आणि अखिल भारतीय नाट्यमहोत्सव अमेरिकेत केले तसेच ह्या सहली ( ज्याला तुम्ही मराठीत पिकनिक म्हणता ) ते अमेरिकेत का करत नाही ? येताना महारष्ट्र सरकारकडून २५ लाख रु . आणायला विसरू नका ! सौरभ ! ! ! ! ! ! ये इकडे तू ! फटके मारते तुला ! ! ! ! ! ' आपणच आपल्या भोवती जे कुंपण घालुन ठेवलय ते भेदण्याची ताकद आल्यासारखं वाटतय . हे कवच फोडुन , चौकट मोडुन , उंबरठा ओलांडुन , कोषातुन ( काहीही असो ) बाहेर येणं गरजेच आहे . काहीतरी भारी अनुभवण्यासाठी नसलं तरी खुप काही शिकण्यासाठी . ' : ) खरंय . . . मला ना खरं तर काही सुचतच नाहीये लिहायला ! आता मग माचाफुको भेटणार नाही का ? मला असं खिन्न का व्हायला झालंय ? ? : ( आम्ही सध्या आहोत अमेरिकेतल्या मिशिगन राज्यात . एकाच हिमवादळात चांगला फुट - २ फुट बर्फ आणणारा हिवाळा आणि कायम शून्याखाली तापमान अशी थंडी चालू होण्याआधी अधाशासारखे फिरून घेणारे लोक आहेत इथे . . . २ / ३ हिवाळे पाहील्याने आम्हीही " आधीच " एखाद्या ठिकाणी जाऊ असा विचार केला . बरं , एक ठिकाण ऐकून माहित होत . Pictured Rocks National Lakeshore . ७ तास जायला न ७ तास परतीच्या प्रवासाला . तरीही शनिवार - रविवार मध्येच जाऊन यायचंच असा चंग बांधला . म्हणजे , चंग मी बांधला आणि तास - न - तास गाडी चालवण्याची जबाबदारी नवऱ्यावर सोपवून मोकळी झाले . अरे वा ! मला वाटलं की आज काल आपल्या कडे गुढ्या देखिल ' मेड इन् चायना ' मिळू लागल्या आहेत त्यावर बातमी आहे की काय ! पण चला निदान काहीतरी आपल्याडून तिकडे देखिल चालले आहे म्हणायचे ! ! महाराष्ट्र व गुजरात या राज्यांना जोडणारा लोहमार्ग या जिल्ह्यातून जातो . नंदुरबार , नवापूर , चिंचपाडा रनाळे ही जिल्ह्यातील महत्त्वाची रेल्वे स्थानके आहेत . ~~यशोदा : आई अंबाबाई - ( असे म्हणून हातावर अंगारा घेऊ न चोहोकडे फुंकते . )~~ १९९८ - २००० पोतदार मेडिकल कॉलेजचे डिन २००० - २००४ डायरेक्टर ऑफ आयुर्वेद , महाराष्ट्र शासन . सहजरावांबरोबर चर्चा करता करता सुचलेला एक विषय . . . आपली बॉलीवुड परंपरा अतिशय महान आहे . मनोरंजणाचा अनलिमिटेड खजाणा आहे . ती वेडी हृदयाची धडधड दाहक स्पर्श होता ओला कणाकणात ओवून घेत तो पाऊस श्रीमंत झालेला . . . . विदर्भात मुख्यत्वे वर्‍हाडी आणि झाडी भाषा बोलली जाते हे सर्वश्रुत असले तरी नागपुर , वर्धा आणि आसपासच्या क्षेत्रात जी भाषा बोलली जाते ती ना झाडीबोली आहे ना वर्‍हाडबोली आहे , तर ती स्वतंत्र बोलीभाषा आहे . ज्याला मी नागपुरी बोली म्हणतो . ही नागपुरीबोली सुद्धा परिपुर्ण , समृद्ध बोली आहे . या बोलीत बोलतांना एखादा शब्द नसल्याने मी कुठे अडखळलो अथवा जे म्हणायचे होते तसे सक्षमपणे बोलताच आले नाही , असे कधी घडल्याचे मला स्मरत नाही . पण या बोलीमधील चांगले - चांगले शब्द सुद्धा प्रमाणभाषेत आलेले नाहीत . " धन्यवाद . तू ग प . " त्या मुलीच्या दिशेने आवाज आला . " डॉ . ना असं अरे तुरे बोलू नये " " धन्यवाद . अहो नाही . ते वाज्ज्वुका माझं कालचं नाव . आज कनै आमी " तू ग प " . " " ही कसली नावं म्हणायची . " " धन्यवाद . अशीच आहे " - मी . " बरं मला सांग हे प्रत्येकवेळी धन्यवाद काय आहे ? " " धन्यवाद , धागा सुरू राहतो " " धागा ? कसला धागा ? " " धन्यवाद . धागा कशाचाही असू शकतो . चर्चेचा सुती , भांडणाचा सुतळी , कवितेचा रेशमी " रिपीट - मी " आता हे रिपीट काय आहे ? " एव्हाना डॉ . ना आपल्या ट्रीटमेंट वर शंका येऊ लागली होती . " धन्यवाद - मी अधून मधून एक वाक्य दोनदा म्हणते . " " का ? आणि आधी हे धन्यवाद थांबव बघू " " नको ? ? ? उडवलं . मला काय - मी " " गुड गर्ल , आता सांग एक वाक्य दोनदा का ? " " चारदा का नाही - मी " " अगं असं वाकड्यात शिरू नये " " आज वाकड्यात नाही . तो बुधवारचा आयडी आहे - मी " " आता हे प्रत्येक वाक्याच्य शेवटी " मी " मी " काय आहे ? " " शेवटी मीच आहे . दुसरं आहे कोण ? " " ह्म्म . काल काय केलंस सांग पाहू ? " " धन . . . . अय्या ! काल एका चौकात माझ्या पुढच्या आठवड्यतल्या गोष्टींची प्रहारसभा घेतली . मग तीच सभा प्रत्येक चौकात कट पेस्ट केली . " " अर्रे वा . हुशार आहेस हो " " इतकंच नाय काय . शेजारच्या दोन तीन दवाखान्यात पण जाऊन सभा घेऊन आले - मी " " मस्तच . तिकडेही मित्रमैत्रिणी आहेत का आमच्या तू ग प ला ? " " छ्यॅ ! प्रहारसभा घ्यायची असते तेव्हा जाते " " छे छे ! ह्या वागण्याला काय अर्थ आहे ? चांगल्या लिखाणाला या सगळ्याची काय गरज ? " " वाज्ज्वुका ? " " अं हं . आज ' तू ग प ' बरोब्बर ? डॉ . नी १४ व्या मिनिटाचे आभार मानले . " हे नाव नाही . हा प्रश्न होता - मी " त्वै देखि लोग , यनु बोंना छन , तू लगणी छैं रूप की राणी , तेरु मिजाज , छलैया भारी , रन रूप की स्वाणि … . . या गाण्याला १९९२ सालची ३ ग्रॅमी अ‍ॅवॉर्ड्स मिळाली आणि बिलबोर्ड काऊन्ट - डाउन मध्ये ते २ र्‍या क्रमांकापर्यंत गेलं . हे गाणं पुढे " Rush " नावाच्या चित्रपटात वापरलं गेलं . २००४ नंतर एरीकने हे गाणं गायचं थांबवलं . त्याच्या म्हणण्यानुसार तोपर्यंत त्याची ती मानसिक जखम बर्‍यापैकी भरून आली आणि ती वेदना न जाणवता गाणं केवळ परफॉर्म करणं अयोग्य होतं . न्याय वैद्यक शास्त्र हे वैद्यक शास्त्राचे महत्वाचे अंग आहे . या क्षेत्रात तज्ञ डॉक्टर्स फारच कमी आहेत कारण त्याचे स्वरूप व्यवसायापेक्षा संशोधनाचे आहे . दिनांक ८ एप्रील रोजी महाराष्ट्रातील एक ख्यातनाम विदुषी डॉ . सौ . वसुधा आपटे यांचे न्याय वैद्यक शास्त्र या विषयावर उद् - बोधक व्याख्यान झाले . नैसर्गिक मृत्युसंबंधी कोणतेही कायदेशीर प्रश्न निर्माण होत नाहीत . मात्र अपघात , खून किंवा तत्सम अनैसर्गिक किंवा संशयास्पद मृत्यूच्या बाबतीत मात्र , मृत्यु अपघात किंवा खून इ . कारणाने झाला असेल तर न्यायवैद्यक शास्त्राची मदत उपयुक्त ठरते . रक्त , हाडे , केस , विस्केरा इ . अवयवांचे शास्त्रोक्त रीत्या तपास करून मृत्यूचे कारण निश्चित करता येते व त्यामागे खुनासारखे गंभीर प्रकरण असेल तर गुन्हेगाराचा छडा लावण्यासाठी या शास्त्राचा फारच उपयोग होतो . त्यामुळे शासनाने न्यायवैद्यक शास्त्राच्या प्रयोगशाळा अनेक ठिकाणी स्थापन केल्या आहेत . डॉ . सौ . आपटे यांचे या बाबतीतील योगदान प्रसंशनीय आहे . त्या एम . डी . आहेतच व शिवाय एल . एल . बी . ही कायद्याची पदवीही त्यानी घेतल्यामुळे अनेक प्रकरणात कायदेशीर पैलूही त्याना तपासता येतात . कायद्याची पदवी घेतलेले डॉक्टर्स भारतात फारच थोडे आहेत . गुन्हेगारीसंबंधी न्यायालयीन प्रकरणात त्याना तज्ञ म्हणून साक्ष देण्यासाठी बोलावले जाते . डॉ . सौ . आपटे यानी या शास्त्रासंबंधी विपुल लिखाण केले आहे . आकाशवाणी , दूरदर्शन यावरही त्यांचे माहितीपूर्ण कार्यक्रम झाले आहेत . नोकरीच्या काळात इंग्रजीत लेखन केल्यावर निवृत्तीनंतर त्यानी मराठीत न्यायवैद्यक शास्त्रावर १३१ लेखांची मालिका पूर्ण केली . शिवाय कवितालेखन , गायन , पाककला इत्यादीतही त्याना रस आहे . त्यांच्या या कर्तृत्वाची दखल घेतली गेली आहे व त्यासाठी त्याना एकूण चार पुरस्कार प्राप्त झाले आहेत . यामुळे महाराष्ट्र मेडीको लिगल असोसीएशन व इंडीयन ऍकॅडमी ऑफ़ फ़ोरेन्सिक मेडीसीन या संस्थांच्या अध्यक्षपदांवर त्यांची निवड झाली ही त्यांच्या ज्ञानाची पावतीच म्हटली पाहीजे . वैद्यक शास्त्राच्या एका महत्वाच्या पैलूची सोबती सभासदाना माहिती झाली . सभासदांच्या अनेक प्रश्नाना त्यानी समर्पक उत्तरे दिली . त्यामुळे हा कार्यक्रम उद् - बोधक ठरला . पण महेश भट रजनीशांच्या तावडीतून सुटून युजींच्या संपर्कात आले कसे ते पाहाण्यासारखे आहे . ताणतणावाच्या आयुष्यात महेश भट एलएसडी च्या आहारी गेले होते . रजनीशांचे संन्यासी होते . यादरम्यानच श्री . भट हे जेकेंचे दि अवेकनिंग ऑफ इन्टेलिजन्स हे पुस्तक वाचत असताना प्रकाश कारवत यांनी महेश भट यांना सगळा गुरूगिरीच्या धंदा कसा चालतो ते समजावून सांगून " युजी नावाची एक व्यक्ती दरवर्षी भारतात येते , ते बेंगलोरमध्ये थांबतात - ते अज्ञात राहातात , एकदा भेटून पहा " असे सुचवले . महेश भट हे मूळात चित्रपट निर्माते ( त्या काळात महेश भट यांचा " स्ट्र्गल " सुरू होता ) - रजनीशांचे संन्यासी - रजनीशांच्या मार्गदर्शनाखाली ध्यान वगैरे करणारे . थोडक्यात रजनीशांकडून तहान जागी केलेले साधक . या दोघांतील भेटीदरम्यान युजींनी केलेले बोलणे युजींच्या आध्यात्मिक दृष्टीकोनाचे मासलेवाईक उदाहरण असल्याने ते तसेच्या तसे इथे टाकतो : रोटरडॅम , नेदरलॅंड इथे प्रिमियर झालेल्या या चित्रपटाला आत्तापर्यंत अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आलयं . त्यात खालील पुरस्कारांचा समावेश आहे ! शहाजीराजे विजापूरात स्थानबद्धच होते । ( दि . १६ मे १६४९ पासून पुढे ) या काळात शिवाजीराजांना आदिलशाहच्या विरुद्ध काहीही गडबड करणं शक्य नव्हतं . त्यांच्या महत्त्वाकांक्षा थबकल्या होत्या . पण गप्प बसणं हा त्यांचा स्वभावधर्मच नव्हता . त्यांनी ओळखलं होतं की , आदिलशाह , जंजिऱ्याचा सिद्दी , गोव्याचे फिरंगी , अन् दिल्लीचे मोघल हे आपले वैरी . पण यांच्यापेक्षाही दोन भयंकर शत्रू आपल्या जनतेच्या मनात घुसून बसलेले आहेत . त्यांना कायमचं हुसकून काढलं पाहिजे . त्यातील एका शत्रूचं नाव होतं आळस . आणि दुसऱ्याचं नाव होतं अज्ञान . हिवाळा सुरू होऊन बर्फ पडू लागतो तेव्हा कॅम्पवरचे अन्न संपत येते . लोकांची उपासमार होऊ लागते आणि बरेच लोक आजारीही पडू लागतात . स्वत : टुव्हीयादेखील आजारी पडतो . लोकांची उपासमार टाळण्यासाठी तो स्वत : चा घोडा मारतो . टुव्हीयाला सोडून गेलेल्या झूस कडे मदतीसाठी जाऊन ते दोघे एका जर्मन पोलीस ठाण्यावर हल्ला करतात आणि तिथला औषधांचा साठा कॅम्पवर येतो . समूहातील टारगट तरूण शिरजोर होऊन टुव्हीयाचे नेतृत्व भिरकावून देतात आणि समूहावर सत्ता गाजवायला पाहातात . तेव्हा टुव्हीयाला त्या टोळक्याच्या माजलेल्या नेत्याला गोळी घालावी लागते . काही काळानंतर जर्मनांचे हल्ले आणखी तीव्र होतात . आता जंगलातून ज्यूंच्या मागे पळण्याऐवजी जर्मन विमाने जंगलावरून घिरट्या घालू लागतात . टुव्हीयाने तयार केलेल्या कॅम्पवर जबरदस्त बॉम्बफेक केली जाते . कॅम्प सोडून जीव वाचवत पळण्याशिवाय काही मार्ग नसतो . राज ठाकरे यांच्या भाषणातील थेट मुद्दे , महाराष्ट्राच्या विकासाची ब्ल्यूप्रिंट इ . इ . मुळे हा माणूस काहीतरी वेगळे करणार असे चित्र निर्माण झाले होते - आजही आहे . मोठ - मोठे विचारवंत लोक त्यांना समर्थन देत होते . मी राज ठाकरेंच्याच काय पण कोणत्याही पक्षाचा कार्यकर्ता नव्हतो , आजही नाही . पण मला मोठी आशा वाटत होती . पण अमुक एका पक्षाचा कार्यकर्ता व्हायचे म्हणजे नेमके काय करायचे ? साहेब आले की घोषणा द्यायच्या , साहेब गेले की सतरंज्या उचलायच्या - त्यांच्या वाढदिवसाला रक्तदान करायचे , कुठेतरी वह्या - पुस्तकं वाटायची , प्रचाराच्या वेळी प्रचार करायचा , आंदोलनाच्या वेळी आंदोलने करायची ही काही फार निकडीची आणि सदा - सर्वकाळ - सगळीकडे चालणारी कामे नाहीत . पण कार्यकर्ते ती करीत असतात . ही कामे कार्यकर्त्यापुरती आणि त्या - त्या घटनेपुरतीच मर्यादीत राहातात . त्यातून लोकांनाही काही मिळत नाही आणि कार्यकर्त्यालाही कामाचे केल्याचे समाधान होत नाही . विचार केला आणि तो कागदावर लिहुन काढला . म . न . से . ने स्विकारलेली भूमिका शहरांपुरतीच मर्यादीत आहे आणि महाराष्ट्रात खेडी , अर्धशहरी गावेही आहेत . त्यांच्यासाठी काही ठोस हवे . नवनिर्माणच करायचेय तर तो दररोज आणि महाराष्ट्राच्या या टोकापासून त्या टोकापर्यंत चालणारा कार्यक्रम पाहीजे . गावात ग्रामपंचायत , क्रुषी उत्पन्न बाजार समित्या , पोलीस ठाणी , शहरात महानगरपालिका , बसथांबे , न्यायालये , विमानतळे , बाजारपेठा , आर . टी . ओ . कार्यालये इत्यादी ठिकाणी नडलेल्या जनतेला दररोज मदत करण्यासाठी कार्यकर्ते का नसावेत ? कार्यच करायचेय , नवनिर्माणच करायचेय तर त्याला इथे तिन्ही त्रिकाळ अमाप वाव आहे . उदाहरणार्थ म . न . से . चा कार्यकर्ता असणारा एक वकील आहे . तो रोज न्यायालयात जातो . त्याला म . न . से . नियुक्त , जनतेसाठी कधीही उपलब्ध असणारा वकील म्हणून घोषीत करा . त्या - त्या विषयाचे ज्ञान असलेले तुमचे लोक ठिक - ठिकाणी द्या . अनेकप्रकारचे ज्ञान असलेली कार्यकर्तेमंडळी तुमच्याकडे आहेत - करा त्यांना लोकार्पित . अशी भूमिका तुम्ही पक्षाचे धोरण म्हणून मुंबईतून जाहीर करा . असा काहीसा आशय असणारे पत्र मी राज ठाकरे यांना लिहीले . असली हजारो पत्रे त्यांना येत असतील - अपेक्षेप्रमाणे प्रतिसाद मिळाला नाहीच . सुभेदारीवर एकदा राज ठाकरे आले असताना मी त्यांना वरील आशयाचे पत्र समक्षच द्यायचे असे ठरवून भेटायला गेलो . अगदी सकाळी सात वाजताच . तीन - चार तास वाट पाहिल्यावर कळले की " साहेब भाषणापूर्वी कुणाशीही बोलत नाहीत , जे काय असेल भाषण संपल्यावर बोला किंवा लिहुन आणलं असेल तर देऊन जा . . . " मी आता कंटाळलो होतो . श्री . मनोज हाटे नावाच्या मुंबईहुन त्यांच्या सोबत आलेल्या पदाधिका - याला बोललो . त्यांनी पत्र वाचले आणि साहेबांच्या रुममध्ये निघुन गेले . दहा - पंधरा मिनिटांनंतर परत आले . " काय करता आपण ? " पदाधिकारी " अमुक - तमुक पेपरमध्ये काम करतो " " अरे वा ! किती आहे तुमच्या पेपरचं वितरण ? " " भरपुर असेल . . . नक्की आकडा माहीत नाही . . " " बरं , तुम्ही आमच्यासोबत मुंबईला याल का ? " " मी नोकरी करतो , मी तिथं येऊन काय करू , तुम्ही पत्रात विनंती केलीय ते करा , फार बरे होईल . . . " " आम्ही निश्चित त्यावर विचार करू . . . . खरंच हे व्हायला पाहीजे " " मुंबईला याल का ? " या त्याप्रश्नामागचा त्यांचा अभिप्राय फक्त एवढाच की " काय कमाल केली यार तु हे पत्र लिहुन ? चल आता मुंबईला आमच्या सोबत . . . ! आणि जा घरी परत आणि सांगत सुट सगळ्यांना " मला मुंबईला बोलावलं आहे म्हणून . . . " पण हे झाल्यावरही मला राहवेना . यावर दोन वर्षे उलटली . काहीही झाले नाही . पुन्हा एकदा ते इथे आले . आता मात्र काही झाले तरी समक्षच , राज ठाकरेंच्याच हातात पत्र द्यायचे असे ठरवले . या भागाच्या निमित्ताने दोन गोष्टी नमूद करण्याची इच्छा होती . मला या कथेबाबत , तसेच सोलापूर सेक्स स्कँडल या आधीच्या कथेबाबतही काही वाचकांकडून / प्रतिसादकांकडून काही शंका विचारण्यात आल्या होत्या . ~~क्लू देतोय - मंगलं भगवान विष्णुं मंगलं गरुडध्वजं . . .~~ ३ . बीटी वाणांसंबंधीचे सर्वच प्रयोग खाजगी संस्थांत केले गेलेले नाहीत . राहुरी , परभणी , अकोल्यातील कृषी विद्यापीठंही त्यात सहभागी होती . Centre for Molecular Biology , Coimbatore , Tamil Nadu Agriculture University ( TNAU ) , University of Agricultural Sciences ( UAS ) Dharwad , Indian Institute of Vegetable Research , Lucknow अशा सरकारी संस्थांतही चाचण्या झाल्या आहेत , आणि नवीन वाण तयार करण्याचं काम अजूनही सुरू आहे . कलिंगड , भेंडी , कोबी अशी वाणं या विद्यापीठांनी तयारही केली आहेत . कधीकधी प्रभावशाली , काळाला थोपवून ठेवणारा , जीवनात परिवर्तन आणणारा क्षण , एखाद्या फुलाच्या अगदी साध्या , कोमल , पाकळीच्या पापुद्र्यात लिपटलेला असतो . घाणेरीच्या फुलांची गंमत म्हणजे , कोकणात ती कुठेही सापडू शकतात . त्यासाठी जगभर हिंडण्याची गरज भासत नाही . शिवाय मोठ्या कौशल्याने त्यांना जमा करायचीही मला गरज भासत नाही . पीतांबर लोहार अकलूज - " ज्ञानोबा - तुकाराम ' जयघोषात रामप्रहरीच पादुकांचे निरास्नान उरकून संतश्रेष्ठ तुकाराम महाराज पालखी सोहळ्याने शुक्रवारी सकाळी सोलापूर जिल्ह्यातील अकलूज शहरात प्रवेश केला . त्यानंतर सदाशिवराव माने विद्यालयाच्या प्रांगणावर देहू ते पंढरपूर वाटचालीतील तिसरे गोल रिंगण रंगले . शनिवारी सकाळी माळीनगर येथे उभे रिंगण होणार असून , पालखीचा मुक्काम बोरगाव येथे राहणार आहे . पुणे जिल्ह्यातील शेवटचे गाव असलेल्या सराटी ( ता . इंदापूर ) येथील नीरा नदीच्या तीरावर गुरुवारी संत तुकाराम महाराज पालखीचा मुक्काम झाला . रात्री धोंडोपंत दादा दिंडीच्या वतीने कीर्तन आणि केसापुरी दिंडीच्या वतीने जागर झाला . शुक्रवारी पहाटे तीन वाजल्यापासूनच भाविकांनी नीरा नदीच्या वाळवंटात स्नानासाठी गर्दी केली होती . सकाळी सातच्या सुमारास पालखीतील पादुका नीरा नदीपात्रात नेण्यात आल्या . संत तुकाराम महाराज संस्थानच्या वतीने सुनील मोरे , दिलीप मोरे , रायबा मोरे यांच्या हस्ते पादुकांना नीरा स्नान घालण्यात आले . पालखी सोहळा प्रमुख विश्‍वजित मोरे , बाळासाहेब मोरे , सूर्यकांत मोरे या वेळी उपस्थित होते . त्यानंतर आरती झाली . पादुका पुन्हा पालखीत ठेवण्यात आल्या . पादुकांचे दर्शन घेऊन दिंड्यांमधील वारकरी पुढे सरकत होते . सकाळी आठ वाजता सराटीतील भाविकांचा निरोप घेऊन सोहळा अकलूजकडे निघाला . नीरा नदीवरील पूल ओलांडल्यानंतर सोहळ्याने सोलापूर जिल्ह्यात प्रवेश केला . पुलानजीक सोलापूर जिल्ह्याच्या वतीने पालकमंत्री लक्ष्मणराव ढोबळे , जिल्हा परिषद अध्यक्ष बळीरामकाका साठे , जिल्हाधिकारी डॉ . जगदीश पाटील , आमदार हनुमंत डोळस , पोलिस अधीक्षक राजेश प्रधान , सोलापूर विद्यापीठाचे कुलगुरू बाबासाहेब बंडगर यांनी स्वागत केले . फटाक्‍यांची आतषबाजी या वेळी करण्यात आली . अकलूजच्या गांधी चौकातून सोहळा सदाशिवराव माने विद्यालयाच्या प्रांगणात पोचला . येथे संत तुकाराम महाराज पालखी सोहळ्यातील तिसरे गोल रिंगण होणार होते . त्यासाठी सकाळपासूनच प्रांगणात गर्दी झाली होती . दहाच्या सुमारास चौघडा गाडीने प्रांगणात प्रवेश केला . पाठोपाठ मानाचा व स्वाराच्या अश्‍वांनी आणि दिंड्यांनी प्रवेश करताच " ज्ञानोबा । तुकाराम । ' जयघोष सुरू झाला . सर्वांच्या नजरा रिंगणावर खिळल्या . " पुंडलिक वरदे हरि विठ्ठल । ' जयजयकार झाला आणि तुळशी वृंदावन व कळस घेतलेल्या महिलांनी रिंगणात धावून एक प्रदक्षिणा पूर्ण केली . त्या पाठोपाठ विणेकरी , टाळकरी , पखवाजवादक धावले . मानाच्या अश्‍वाने प्रदक्षिणा पूर्ण केल्यानंतर स्वाराच्या अश्‍वाने दोन प्रदक्षिणा घातल्या . पालखीसमोर येऊन पुढचे दोन पाय दुमडत अश्‍वाने पादुकांचे दर्शन घेतले . हजारो भाविकांनी हा भक्तीचा सोहळा डोळ्यात साठवला . प्रांगणात फुगड्या रंगल्या . टाळ - मृदंगाच्या साथीने वारकऱ्यांचे खेळ रंगले . पालखी रथात ठेवण्यात आली . देहू संस्थानचे अध्यक्ष सोनप्पा मोरे यांच्यासह सोहळा प्रमुख व विश्‍वस्तांचा सत्कार माजी उपमुख्यमंत्री विजयसिंह मोहिते पाटील यांच्या हस्ते करण्यात आला . अकलूजच्या विठ्ठल मंदिरात पालखी मुक्कामाला आली . धोंडोपंत दादा दिंडीच्या वतीने रात्री कीर्तन आणि पैठणकर दिंडीच्या वतीने जागर झाला . लालूने काहीतरी पदान्यास करून दाखवले . पण Plainsboro मध्ये भुकंप नको म्हणून ती थांबली . त्याला हिलेरी क्लिंटन Steps म्हणतात असं म्हणाली . One small step for a woman , one giant step for womankind असं हिलेरीचं भाषण तिने लिहून आणलं होतं . सिंडरेला चारचौघात सावासारखी असते , पण अंदरसे मामला निराला है , हे तिनेही मान्य केलं . नयनीश ' तरी मी तुम्हाला रोज ओरडून ओरडून हेच सांगत असतो , ' असं म्हणाला . त्यावर त्याच्या सौंनी डोळे वटारले म्हणे . प्राजक्ता हल्ली ' तुका म्हणे आता उरले ए . वे . ए . ठि पुरती ' म्हणणार होती , पण भजनाची कारओकी नव्हती . ' बर्‍याच दिवसानी दिसलीस ' असं मी म्हटल्यावर ' काय करणार तुम्ही Busy ना ' असा पुणेकरी खाक्या दाखवून मोकळी झाली . अतीत वक्ष वर्तमान वृक्ष सत्य वृंत हरा जीवंत अहिंसा डाल प्रेमपत्र झाल भविष्यफल मानवता । पादप नीड़ चाहतगिद्ध भीड़ पाश्चात्य ढंग लज्जित अनंग नूतन खोज शाश्वतमूल्य भोज आस्था खंडन वासना मंडन । चरित्र पहेली कुंठा सहेली सदी संक्रमण आहत श्रमण डूबता विश्वास इक्कीसवीं हतास । साभार रामचन्द्र कानपुर , उत्तर प्रदेश परास्नातक हिन्दी , राजकीय केंद्रीय अध्यापन विज्ञानं संस्थान इलाहाबाद से शिक्षण उपाधि , उपचारात्मक शिक्षण विशेषज्ञ । अशी = = बरोबरची चिन्हे लेखातील नवीन परिच्छेदास ( किंवा विभागाचे नाव ) देण्याकरिता असतात . साधारणतः आपल्या हातून काही चूक होऊ नये या दृष्टीने नवागत सदस्य नेमके एखादे अक्षर बरोबर चिन्हाच्या अलिकडेच लिहून पहातात आणि जतन केल्यानंतर परिच्छेद तुटल्याचे लक्षात येऊन नेमकी गोची होते . ज्या ओळीत = = = बरोबर चिन्हाच्या अलिकडे लेखन = = = असे बरोबरच्या चिन्हात मजकुर आहे , त्या ओळीत लिहिण्याचे टाळावे म्हणजे तुम्ही गोंधळणार नाही . फोटो पण लई भारी आलेत , सुमित दाखवे , अनिल रावळेकर यांना ओळखतो काय , ते पण दर शनिवार रविवारी असेच फिरत असतात . हे पुस्तक मायबोलीच्या खरेदी विभागात उपलब्ध आहे . तिथून तुम्ही ते विकत घेऊ शकता . हेलो , मला वाटत नाही कि ही सिस्टीम इंडिया मध्ये यशस्वी होईल असे . १५ वर्ष पूर्वी शेषन यांनी मतदान कार्ड सुरु केले होते . त्यात कीही घोळ झाले होते ते सर्वांना माहीतच असेल . तरी जर झाले हे यशस्वी तर मला आणि सर्वांना खूप आनंद होईल . ह्या योजने साठी शुभेच्छा . मनोज कुलकर्णी किती लोक हा ब्लॉग वाचतात पहा . खाली जगाच्या नकाशात वाचणारांचे स्थानहि पहावयास मिळेल . सोबती जगभर वाचला जातो आहे आणि त्यांत अनेक तरुण पण असतात याचा आम्हा ज्येष्ठ नागरिकांना आनंद आहे . आपल्या प्रतिक्रियाही देण्यास विसरू नका . प्रदोषव्रत भावें आचरितां ॥ या जन्मीं प्रचीत पहावी तत्वतां ॥ दारिद्र्य आणि महद्य्वथा ॥ निःशेष पळती षण्मासांत ॥ ५ ॥ ~~तुम्ही कसे वागावे हे बंग , आमटे यांनी आपणास सांगितले काय ?~~ दैनिक लोकसत्ता ( तंबी दुराई ) , शनिवार , ५ सप्टेंबर २००९ अब्राहम लिंकन यांचा मुलगा शाळेत जाऊ लागला तेव्हा लिंकन यांनी मुलाच्या शिक्षकास पत्र लिहिले होते . शालेय शिक्षणाव्यतिरिक्त शिक्षकाने आपल्या मुलास काय काय शिकवावे , हे त्यात त्यांनी सांगितले होते . ते पत्र खरे आहे की खोटे , याबाबत अनेक वदंता आहेत . महाराष्ट्राच्या सामाजिक इतिहासाची काही ' दफ्तरे ' चाळताना याच धर्तीचे एक पत्र इतिहास संशोधक मंडळाला सापडले . सहकारमहर्षी , साखरसम्राट , कुशल राजकारणी हंबीरराव टेंभे - पाटील यांचा नातू चि . पंकजरावटेंभे - पाटील हा सर्वप्रथम वाजतगाजत शाळेत गेला तेव्हा त्याला घ्यावयास त्याचे शिक्षक घरी आले होते . टेंभे - पाटलांनी त्या शिक्षकास लिहिलेली ही चिठ्ठी ऊर्फ पत्र ! तिच्या खरे - खोटेपणाविषयी कोणतेही प्रवाद नाहीत ! सौ . असुदेनी मला " तुम्ही मुलुंडला असुनही ठाण्यात येत नाही हे काही बरोबर नाही , यापुढे येत जा " अशी प्रेमळ विनम्रंती केली . असुदेच कसं काय होत असेल देव जाणे . तरीच तो म्हणाला , " हिला मी रोज सकाळी ऑफिसला सोडायला जातो , पण संध्याकाळी परत येते रे " " विरोधकांच्या गदारोळातच अजित पवार यांनी कुठेही न थांबता , घोषणाबाजीला छेद देत खणखणीत आवाजात सुमारे सव्वा तास अर्थसंकल्पाचे वाचन करून राज्याचा हा अर्थसंकल्प विधानसभेत सादर केला होता " किती ते कौतुक . . . कुठेही न थांबता . . घोषणाबाजीला छेद देत . . खणखणीत आवाजात . . पण जर गोंधळ घालणारे महा " राष्ट्र " वाडी असते तर . . " घोषणाबाजीला दडपून निर्लज्जपणे " असे झाले असते . . . बरोबर ना सकाळ . . कधी तरी छापा माझी प्रतिक्रिया . . . : : P बांबूच्या कोवळ्या कोंबात साइनाईड हे विषारी द्रव्य असते , हत्तीसारख्या प्राण्यांनी कोवळ्या कोंबाचा नाश करु नये , म्हणून ती निसर्गाची योजना आहे . हत्तीना ते माहीत असते म्हणून ते त्याच्या वाटेला जात नाहीत . पण माणूस मात्र ते कोंब ( वासोते ) खातोच . त्यातल्या साईनाईडचा अंश काढून टाकण्यासाठी , हे कोंब किमान २४ तास पाण्यात भिजत ठेवावे लागतात . बांबूची भाजी , लोणचे असे अनेक प्रकार करतात . ९ . आपल्या हिंदु धर्मात काय काय सांगितले आहे , धर्माचे पालन कसे करावे , याची माहिती मिळणे आणि शाळेतील अभ्यासक्रमापेक्षा आश्रमातील पाठशाळेचा अभ्यासक्रम फार सात्त्विक वाटणे नाहि म्हनजे तुम्हि प्रश्न विचार्ताना वाट्ता तेवढे काहि ढ नाहि . > > माझी बुद्धि मापल्याबद्दल धन्यवाद ! ! जरका फक्त काही निवडक मातब्बर मंडळींचीच पोटे टम्म फुगायला लागली तर बाकी समस्त गरीबांच्या दाताला लागायला काय असे शिल्लक राहील ? प्रेमाचा खरा संदेश जर कैथोलीक चर्चला सर्वांना द्यायचा असेल आणि त्याद्वारे सर्व मानवांचे जीवन प्रेममय करायचे असेल तर दुसर्‍या धर्माच्या बाबतीतही तसेच प्रेम दाखवले गेले असते . पोपनी सर्व आशिया खंड ख्रिश्चन करण्याचा संदेश दिला आहे . त्यावरुन तरी सर्व धर्मामध्ये हा प्रेमाचा संदेश दिला जाणार नाही , असेच स्पष्ट होते . ख्रिश्चनांच्या सर्व संप्रदायामध्ये हीच शिकवण दिली जात आहे . मी घाईघाईने राजसला घेउन बाहेर आलो . " हे बघा माझ्यावर विश्वास ठेवा , राजसला काही होणार नाही . तुम्ही फक्त आजची रात्र मला आणी राजसला ह्या घरात एकटे सोडा . " कसेतरी राजसच्या घरच्यांची समजुत घालुन मी आधी ती वास्तु मोकळी करुन घेतली . राजसला हाताला धरुन देवघरात नेताना माझ्या मनाला काय वेदना होत होत्या मलाच माहीत , ह्या कोवळ्या जिवाला असे एखाद्या अमीषा सारखे वापरणे मलाही पटत न्हवते , पण दुसरा मार्गच न्हवता . एप्रिल १ पासून व्हॅट लावायला सुरू केल्याने आता नवीन घरांची नोंदणी करणार्‍या ग्राहकांना तो भरावाच लागेल यांत वाद नाही . राज्य सरकार नुकसानीत आहे आणि सरकारवर कर्जाचा बोजा असल्याकारणाने व्हॅट लावत असल्याचे सरकारचे म्हणणे असले , तरी त्यासाठी सर्वसामान्यांना वेठीस धरणे चुकीचे असल्याचे विहंग गुप ऑफ कंपनीजचे संचालक प्रताप सरनाईक म्हणतात . सरकारने व्हॅटचा निर्णय घेतल्यापासून ते १ एप्रिलपर्यंत बर्‍याच ग्राहकांनी वेळेचा सदुपयोग करत नवीन घरांत गुंतवणूक केली . त्याचप्रमाणे सविर्स टॅक्सचा अंतीम अध्यादेश निघण्याअगोदर ग्राहकांनी नवीन घरांची नोंदणी केली , तर त्यांचा नक्कीच काही प्रमाणात फायदा होऊ शकतो असेही ते सांगतात . ~~आपल्या अज्ञानातून जर काळा पैसा तयार होत असेल तर तो दोष सिस्टिमचा आहे .~~ ' या ' पद्धतीने तिथे लिहीले असते तर विषयांतर वाटले असते . आणि स्पष्ट शब्दात लिहयला ही काही हरकत नाही , पण तुम्ही सगळ्यांनी [ तु , केदार , GS ई ] मिळुन सगळे मुद्दे घेतलेच आहेत चर्चेत . ~~फोटो editing साठी Photo Booth नावाचे सोफ्टवेअर दिलेले आहे .~~ नेपाल स निकलल ई नदी तक़रीबन ६९००० कि मी सफर तय करिके गंगा में मिली जायत अछि । नेपाल क ई सप्त कोशी अपन सातों धारा के साथ मिलक बिहार मे कोसी बनिके अपन प्रचंड रूप ल्धारण करैत छैथ । खास बात ई जे कोशी क धारा ओही इलाके स बहैत अछि जे न केबल बिहार मे बल्कि देश क उपेक्षा क शिकार रहल अछि । ५० के दशक मे भारी तबाही झेल लाक बाद नेपाल और भारत सरकार में सहमती भेल और नेपाल क बराक क्षेत्र में २३९ मीटर क बाँध बनायल गेल । बीरपुर के हनुमान नगर में बैरेज बनायल गेल जहिमें पानी के बहाव क नियंत्रित करबाक व्यवस्था कयल गेल । बाँध और बैरेज के रख रखाव क जिम्मेदारी भारत सरकार क अछि जखन कि पानी छोड क आधिकार नेपाल के हाथ में अछि । नेपाल सरकार कहैत छैथ जे भारत सरकार क लापरवाही के कारण और रख रखाव ठीक स नही भेलाक कारने बाँध जगह टूट जायत अछि . मिथिलांचल में हर साल आबे वाला बाढ़ क प्रलय के हाई डैम बनाक रोक ल जा सकैत अछि । पिछला बाढ़ क तबाही क जखम अखनो भरल नहि अछि । जे बची गेलाह स एक बेर फेर अपन असिअना बसबय मे लागल छैथ . आजच एका समाजसेवी संस्थे कडून एक मेल आला . महाराष्ट्रात महिलावरील अत्याचार नवीन नाही . आपण सर्व महिलाच सन्मानासाठी , त्यांचा न्यायासाठी काम करत आहोत . कुटुंब अर्थ सहाय्य योजना विधवा महिलांना आर्थिक आधार देण्यासाठी आहे . तुमचे आमचे लक्ष नसल्यामुळे कोट्यावधी रुपयाची योजना धूळखात पडून आहे . तुम्ही जरा लक्ष दिल्यास हजारो विधवा महिलांना न्याय मिळणार आहे . एकेका जिल्ह्यात २ - २ - कोटीचे अनुदान शासकीय कर्मचार्यांच्या लालफिती गलथान कारभार मुळे गेल्या ५ वर्षा पासून पडून आहे . भ्रष्ट्र नोकरशाही ला याविधवा कडून कांहीच फायदा होणार नसल्या मुळे ही प्रकरणे लालफितीत बंद पडली आहेत . मनात विचार आला . विधवा होण हा स्त्री चा दोष मानणे ही आपल्या पुरुष प्रधान संस्कृतीचा सर्वात मोठा दोष आहे . आणि ज्यांचे नवरे जिवंत त्याच स्त्रिया ह्या विधवांचे अस्तित्व नाकारतात हे दुर्देवी आहे . एकदा नवरा निधन पावला की त्या स्त्रीची किमत समाज शून्य करून टाकतो . पण हीच विधवा नवऱ्याच्या निधना नंतर त्याच्या वंशाच्या दिव्यांना कितीही संकट आले तरी ती दूर करून मोठी करते , उच्च शिक्षण देते . स्वतः एक वेळ उपाशी राहते पण मुलांना कमी पडू देत नाही . त्याच बरोबर स्वतः ; च्या शीलाचे संरक्षण करण्याची घराण्याचे नाव इज्जत राखण्याची अवघड जबाबदारी सुद्धा पर पाडते . पण या सत्या कडे जाणूनबुजून दुर्लक्ष करून समाज तीला जीने मुश्कील करतो . या त्रास देण्यात पुरुषा पेक्षा तिच्या आसपासच्या विवाहित स्त्रियाच आघाडीवर असतात . विधवा स्त्री जरी यांच्या नवऱ्यास सद्हेतूने बोलली तरी या विवाहिता तिच्या विरुद्ध वाटेल त्या अफवा पसरवतात आणि आपल्या नवऱ्यास सुद्धा भांडत बसतात . जसा कांही यांचा नवरा ती विधवा पळवून च नेवू लागली होती . स्त्रीयांच्या उत्सवाचे अनेक सण पूर्वपरंपरेने आयोजित करण्यात येतात , पण स्त्री विधवा झाली की या सणांना येण्यास बंदी घातली जाते . हेच मुळात चूक आहे . मकरसंक्रांत सारख्या स्त्रीच्या महत्वाच्या सणाला तीला डावलले जाते . खर तर नवऱ्याच्या माघारी मुलांची आई बरोबरच वडिलांची जबाबदारी पाळणाऱ्या या विधवा या हळदी - कुंकुवाच्या खऱ्या हक्कदार आहेत . पण याच वेळी तिची आर्थिक सामाजिक शारीरिक पिळवणूक केली जाते . पण ती या सर्वाना पुरून उरते . या उलट , पुरषाचे नवऱ्याचे वागणे , बायको मृत झाली की तिच्या मासिक श्राद्धा ची ही वाट न पाहता हे महाशय लग्न करून मोकळे होतात . याला कारण की आई विना पोरांचे हाल होतात , म्हणून पुन्हा लग्न केले असे सांगतात . आई विना मुल पोरकी होतात म्हणून पुरुषाला लग्नाची परवानगी . हाच न्याय स्त्रीला का लावला जात नाही . बापा विना पोर उघड्यावर पडतील म्हणून स्त्रीचे लग्न लावून दिले जात नाही . असा कसा धर्म आणि धर्मशास्त्र . तर पुरुष हा कमावता असूनही पुन्हा लग्न करतो . पण स्त्रीला उत्पन्नाचे कोणतेही साधन नसताना तिने लग्न करू नये असे आमचे धर्मशास्त्र सागते आहे याचा आधार घेत स्त्रिया वर अन्याय २१ व्या शतकात ही चालूच आहेत . या धर्मशास्त्र लिहाणार्यांच्या शहाणपणा विषयी यामुळे शंका येते . दोनशे वर्षा पूर्वी सती प्रथेतून स्त्रियांची सुटका करणाऱ्या राजा राम मोहन रोय मुलीना शिक्षण देणाऱ्या महात्मा जोतीबा फुले यांच्या क्रांतिकारक विचारांचा पुढे आपण किती मागासलेले आहोत हे समजते . आज परत एकदा अशा विचारवंतांची गरज आहे . Thanks & regard , Thanthanpal , Always visit : - http : / / www . thanthanpal . blogspot . com ~~ओळखीचे हासला नाही कधी राहिला परकाच आहे आरसा~~ नवी दिल्ली - मोबाईल फोनचा क्रमांक कायम ठेवून सेवा पुरवठादार बदलण्याची सुविधा म्हणजेच मोबाईल नंबर पोर्टेबिलीटी देशात लागू झाल्यापासून फेब्रुवारी अखेर देशभरातील 38 लाख मोबाईलधारकांनी सेवा देणारी कंपनी ( सर्व्हिस प्रोव्हायडर ) बदलण्यासाठी अर्ज केला आहे . सेवा पुरवठादार कंपन्यांनी भारतीय दूरसंचार नियमन प्राधिकरणाला दिलेल्या माहितीनुसार , फेब्रुवारी 2011 च्या अखेरपर्यंत मोबाईल नंबर पोर्टेबिलीटी सेवेचा लाभ घेत दुसऱ्या कंपनीकडे जाण्यासाठी अर्ज केलेल्या ग्राहकांची संख्या 38 लाख 33 हजार इतकी होती . हरियाणात 25 नोव्हेंबर 2010 रोजी मोबाईल नंबर पोर्टेबिलीटी लागू करण्यात आली . तेव्हापासून हरियाणातील 3 लाख 20 हजार मोबाईल फोनधारकांनी सर्व्हिस प्रोव्हाईडर बदलण्यासाठी अर्ज केला आहे . उर्वरित देशापैकी उत्तर आणि पश्‍चिम भागात गुजरातमधील 3 लाख 65 हजार ग्राहकांनी तर त्या खालोखाल राजस्थानातील 3 लाख 14 हजार ग्राहकांनी अर्ज केले आहेत . दक्षिण आणि पूर्व भारतात , कर्नाटक ( 3 . 18 लाख ) आणि तमिळनाडू ( 2 . 76 लाख ) या राज्यांचा क्रमांक लागतो . इतर - चित्रपटातले मुख्य कलाकार आहेत ब्रॅड पीट ( बेंजामिन ) आणि केट ब्लांचेट ( मोठेपणीची डेझी ) . तसेच , २००९ च्या ऑस्कर साठी या चित्रपटाला १० नामांकने मिळाली आहेत . हिन्दु धर्माचे सगळ्यात ज्यास्ती नुकसान हे त्याच्या मुर्ख परंपरा आणी आडमुठ्या धोरणानी केले . . हिन्दु होण्यासाठी जन्माने हिंन्दुच असले पाहीजे , सागर पार करणे म्हणजे नरक असल्या यडचाप धोरणानी हिंन्दु धर्म जगाच्या काही भागापुरताच मर्यादीत राहीला आणी त्याचा प्रसार झाला नाही . मुस्लीम आणी ख्रिश्चन धर्माचा मात्र जगभर प्रसार झाला . . हिन्दु धर्मातील चुकीच्या रुढी आणी परंपरा आणी सर्वात महत्वाचे म्हणजे जातीयवाद याने बुद्ध धर्माचा प्रसार झाला . . . हिन्दुनी आपल्या या ऐतीहासीक चुकांपासुन बोध घेउन हिन्दुधर्मामध्ये आमुलाग्र परिवर्तन करायची गरज आहे . . आणी त्यासाठी सर्वात महत्वाचे म्हणजे आज हिन्दु धर्म ज्या मुठभर लोकांच्या तालावर नाचवला जातो त्यांची मानसीकता बदलण्याची गरज आहे . .

Download XML • Download text

mar-21

mar-21

View options