EN | ES |

kaz-36

kaz-36


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

- Сіздің ішкі дүниеңізді әбден жақсы түсінемін . Бастан талай кешкен оқиға . Өте ұқсас . Жеке адамның еркі , бостандығы , құқын құрметтемейтін қоғамда мұндай сорақылықтар жалғаса береді . Әділетті қоғам құрған халықтар бар . Өркениетке жеткен халықтар бар . Қазақ соларға ере ме , жоқ па ? , Үйрене ме жоқ па деген үлкен шешуші кезеңнің айрығында тұрмыз . * __ * Тараз - Қазақстан қалаларының ішіндегі ең ежелгілерінің бірі , тіпті ол ғасырдың деректерінде кездеседі . 568 жылы Талас өзені жағасындағы қалада түрік қағаны Дизабула өзінің керемет ставкасында Византия елшісі Земархты қабылдаған . Бұл туралы В . Бартольдтың « Орта Азияға ғылыми мақсатпен сапардың есебі » кітабында жазылған . 629 жылы Сюань - Цзян Тараз ( ежелгі аты - Далосы ) қаласының Цзяньцюаннан батысқа қарай 140 - 150 ли қашықтықта тұратынын және оның шеңберінің 8 - 9 ли екендігін айтады . Қалада әртүрлі елдерден келген көпес - саудагерлер мен хусилардың ( согдийлықтардың ) тұратыны және олардың тілі мен әдет - ғұрыптарының , заңдарының Қытайдағы сияқты болатыны туралы жазылған ( Зуев Ю . А . Суяб туралы Қытай деректері . 91б . ) . Біз бұл деректерді Тараз қаласының аса ертеден келе жатқан қала екендігі жайлы мәлімет үшін беріп отырмыз . Тараздың VІІ ғасырда осы Ұлы Жібек жолында маңызды рөл атқарғаны жайлы мағлұматтар ежелгі шежірелер мен географиялық шығармаларда кездеседі . Қала 751 жылы арабтардың , 766 жылдан бастап қарлұқ қожалығының , ІХ ғасырдың аяқ шенінде саманидтердің қол астында болады . 893 жылы Исмаил ибн Ахмад Таразға соғыс ашып , ақыры Тараз әмірі жауға бас иеді , Исламды мойындайды . ІХ - Х ғасырларда Тараз қаласының егіншілік алқаптың , Талас Алатауындағы күміс руднигінің жанында орналасқандығы оның экономикалық және мәдени өрлеуіне мүмкіндік жасады . Х ғасырдың географы Максидидің жазуы бойынша « Тараз - бау - бақшалы , қалың елді , оры , төрт қақпасы және қонысталған рабаты бар үлкен бекітілген қала » . Х - ХІ ғасырларда Жетісуды , Оңтүстік Қазақстан мен Орта Азияны қараханидтер династиясы жаулап алғаннан соң , Тараз жаңа мемлекеттің бір қожалығының астанасына айналады . Ислам діні үстемдігінің нәтижесінде ХІ ғасырда жаңа үлгідегі Айшабибі , Қарахан , Бабажы - хатун мазарлары салынды . Р . Вильгельмнің деректері бойынша , ХІІІ ғасырда болған моңғол шапқыншылығы қарсаңында Тараз қолдан қолға ауысқан . Ол тіпті моңғолдардың қолына түспес үшін Мухаммед хорезмшахтың әмірімен талқандатылған да , ХІІІ ғасырдың орта шенінде қала қайтадан қалпына келтірілген . Жалпы Тараз қала ретінде ХV ғасырға дейін өмір сүрген , бірақ оның орнындағы отырықшы қоныс ХVІІІ ғасырға дейін болған . Осы тұста пайда болған жаңа қала , Қарахан әулетінен шыққан Ша Махмудтың мазары төңірегіне салынғандықтан , Әулиеата деп аталды . Ал 1936 жылы қаланың аты Мирзоян болып , одан соң , 1937 жылы Жамбыл болып өзгертілді . Халықтың талап - тілегін ескере отырып , ел Президенті Н . Назарбаев 1997 жылғы 8 қаңтардағы Жарлығымен қалаға тарихи аты - Тараз атауы қайтарылып берілді . 2002 жылы 25 - 26 қыркүйекте Тараз қаласының 2000 жылдығы тойланды . Тараз бүгінде мәдени - экономикалық жағынан өркендеген , жергілікті халық « жер жәннаты » деп атайтын шағын да болса көрікті , берекелі , ырысты қалаға айналды . А . Мұсабекова 53 мектепке дейінгі ұйымдарда 14 319 бала тәрбиеленеді . Қаланың жалпы білім беру мектептерінде ашылған 20 шағын орталықтың арқасында мектепке дейін білім алатын балалардың саны 1333 - ке артты , соның ішінде мектепке дейінгі сыныптарда 320 бала білім алуда . 5 жыл бұрын ( 2005 ) Алматыда Орталық Азия қолөнерлерінің жәрмеңкесі өтті . Ұйымдастырушысы - Алматыдағы қолөнерлердiң палатасы . Жәрмеңкеде марғұлан жібектері және керамика ыдыстары , ыстық - көл қөлөнерлерінің киізден жасалған бұйымдары , тәжік шеберлерінің кестелері , түрікмен кілемшілерінің асылдары , қазақстан зергерлерінің әшекейлері және әр түрлі жәдігерлер көрсетілген . Олардың барлығы қолдан жасалған . Үшінші бағытқа келер болсақ , кейбір шаралар атқарылып та жатыр . Алайда мынадай басымдықтарды атағаным дұрыс болар : Дін бостандығы туралы Заңды сөзсіз қайта қарау ; ақпараттық кеңістікті қорғау , оның ішінде шетелдік БАҚ - тардың таратылуына шектеу қою ; құқық - сот органдарының жүйесін жетілдіру және реформалау ; ұлттық экономикамыздың шикізатқа тәуелдігін азайту және монополиялармен күрес , бәсекелестікті арттыру ; азаматтық қорғаныс жүйесін дамыту , техногенді апаттардан сақтану жүйесін дамыту ; ұлттық армияның әскери дайындығын арттыру , оның инфрақұрылымының белгілі бір елге тәуелділігін азайту . Қауіпсіздік туралы айтып отырған кезде біз өзіміздің мүмкіндіктерімізді жақсы түсінуіміз дұрыс . Қолымыздан келетіні шамалы . Көптеген жағдайда біздің болашағымыз сыртқы саясаттағы қадамдарымызға байланысты . Бұл тұрғыда біздер басымдық ретінде мыналарды іске асырсақ : түркі интеграциясы жобаларын батыл іске асыру ; « ұлы державалардан » еліміздің тұтастығы мен мызғымастығы тұрғысындағы қосымша кепілдемелерді алуға тырысу ; дипломатиялық ведомствомыздың жұмысын дұрыс жолға қойып , оның саяси белсенділігін арттыру , т . б . Қиындықты көп , өте көп көрдім . Мектепке баруын барғанмен , жыл бойы оқи алмай - ақ қой ­ дым . Қайта - қайта естен танып қала беретінмін . Мектептен талай рет үйге көтеріп әкелген көрінеді . Жүйкемнің әбден жұқарғаны ғой . Нанның кезегінде тұрғанда " фашисткое отродье " деп мені кезектен шығарып жіберген жағдайлар талай болды . Жылап үйге келсең шешеңнен тағы ұрыс естисің . Бір жолы тұтас бір айдың нан кар ­ точкаларын жоғалтып алдым ! Енді не істеймін ? Бір ай бойы нансыз қалу дегенді ойлаудың өзі қиын . Ақыры амалын таптым . Асханада сығылған бауыр етін сататын . Түнге қарай соны алып қоямын да таңғы алтыда қалаға жүгіріп , дүкенге өткіземін , соның ақшасына нан аламын да үйге келемін . Ай бойы сөйтіп амалдадым . Биылғы Семейдің аязын естіп жатырсыз ғой , соғыс кезіндегі аяз содан кем болмаған шығар . Сондай аязда аяғыма байпақ , қолыма қолғап киіп алып , үлкен пальтомды сүйретіп , Ер ­ тістің ар жағынан нан әкелетінмін . 11 жа ­ сымнан ересектерге бір ­ е ­ се ана шаруаға , біресе мына шаруаға көмек ­ те ­ сіп жүрдім де , 13 жа ­ сымда ет ком ­ би ­ натына жұ ­ мыс ­ шы бо ­ лып ор ­ на ­ ластым . Мамам сонда істейтін . Төрт баланы шешем екеуміз екі жақ ­ тап жүріп , әйтеуір , асырадық . Аққоңыр алқап , Батыс Қаратау жотасының батыс жағында , Жыңғылды аулынан солтүстік - батыста 16 км жерде . Енді дін түскенге дейін арабтардың өздерінің ұстанған әдет - ғұрыптары , салт - дәстүрлері , діни наным - сенімдері болды . Исламды арабтар өздерінің наным - сенімдері , салт - дәстүрлері арқылы қабыл ­ дады . Әрине , олардың надандық заманындағы дәстүріне көптеген өзгерістер енгізілді . Көп құдайға табынушылық жойылды , қыздарды тірідей көмуге тосқауыл қойылды . Сол кезде мәдениет деген пайда болды . « Мәдениет » деген сөз « мадина » , яғни « қала » деген сөзден шыққан . Былайша айтқанда , « қалалық мәдениет » деген мағынаға саяды . Арабтарда дін түскенге дейін жазиралық мәдениет болса , кейін Мекке мен Мәдина қалаларында діннің шарапатымен қалалық мәдениет қалыптасты . Содан бастап дін жан - жаққа тарай бастады . Ислам діні адамзатқа түскендіктен , басқа да жұртқа тарауы керек болды . Ал ол жұрттардың да өзінің ұстанған салт - дәстүрі , наным - сенімдері , өздерінің философиясы бар болатын . Осыны ескерген Пайғамбарымыз сахабаларына « дінді өзге халықтарға сіңдіру үшін сол халықтың салт - дәстүріне тиіспеңдер , нұқсан келтірмеңдер , егер шариғатқа қайшы келмесе » деген еді . Осы сөзді ұстанған сахабалар , Пайғамбарымыздың ұрпақтары - қожалар қазақ даласына келіп , қазақтың салт - дәстүріне , түріктік дүниетанымына негізделген ерекше бір ислам мәдениетін қалыптастырды . Оның көрнекті өкілі - Қожа Ахмет Ясауи . Ал қазір діннің тазалығы жайында әңгіме айта ­ тындар - қазақтың салт - дәстүрін ысырып тастап , таза арабтың дінін қабылдатқысы келетіндер . Яғни арабтың салт - дәстүріне негізделген дінді . Олар соны таза дін деп ұғады . Ал қазақ халқы исламның сыртқы формасына ғана қанағаттанып қалмай , исламның ішкі мәйегіне үңілген , ішкі мағынасын тапқан сопылық ағымды қабылдады . 270 . Инфекциялыќ баќылау баєдарламасы мынаны кґздеуі тиіс : 1 ) ауруханаішілік инфекцияларды есепке алу жјне тіркеу ; 2 ) сырќаттанушылыќты талдау , тјуекел факторларын аныќтау , ауруханаішілік инфекцияныѕ ( бўдан јрі - АІИ ) ґршуін тексеру жјне оларды жою бойынша шаралар ќабылдау ; 3 ) микробиологиялыќ мониторингті ўйымдастыру жјне жїзеге асыру ; 4 ) антибиотикопрофилактика мен антибиотикпен емдеу тјсілдерін јзірлеу ; 5 ) кјсіптік аурулардыѕ алдын алу бойынша іс - шараларды ўйымдастыру ; 6 ) инфекциялыќ баќылау мјселелері бойынша персоналды оќыту ; 7 ) санитариялыќ - эпидемияєа ќарсы режимді ўйымдастыру жјне баќылау . 271 . АІИ жаєдайы комиссия арќылы эпидемиологиялыќ диагностика деректері , науќаста бар ( эндогенді факторлар ) жјне медициналыќ јрекет жїргізуге байланысты тјуекел факторларыныѕ ( экзогенді факторлар ) јсері негізінде аныќталады . 272 . Ўйымныѕ персоналы жўмысќа кірер алдында жјне 6 айда кемінде 1 рет кейіннен тестілеуден ґту арќылы инфекциялыќ баќылау мјселелері бойынша нўсќаулыќтан ґтеді . 273 . Ўйымныѕ зертханасында немесе келісімшарт негізінде патогендігі ІІІ - ІV топтыѕ микроорганизмдерімен жўмысќа рўќсаты бар басќа ўйымныѕ зертханасында дезинфекцияныѕ сапасына микробиологиялыќ баќылау жјне АІИ - ге кїдік болєан жаєдайда диагностикалыќ зерттеулер жїзеге асырылады . 274 . Дезинфекцияныѕ сапасын баќылау заттар мен жабдыќтардан айына кемінде бір рет 1 тґсекке 0 , 3 шайма есебінен санитариялыќ - кґрсетімдік микроорганизмдерге шаймалар іріктеу жјне зерттеу жолымен , амбулаториялыќ - емханалыќ ўйымдарда 1 келуге 0 , 2 шайма есебінен ґткізіледі . 275 . Дезинфекциялыќ камера жўмысыныѕ тиімділігін баќылау оныѕ типі мен кґлеміне байланысты камераныѕ їш жазыќтыєына 5 - 10 бактериялыќ немесе химиялыќ тестілер салу жолымен жїзеге асырылады . 276 . Дезинфекция режимініѕ ќанаєаттанарлыќ баєасы мынадай кґрсеткіштермен аныќталады : 1 ) баќылау объектілерінен аєымдыќ дезинфекциядан соѕ 60 минуттан кейін алынєан микробилогиялыќ шаймалардыѕ кемінде 2 % - да санитариялыќ - кґрсетімдік микроорганизмдердіѕ себілуі ; 2 ) дезинфекциялыќ ерітінді шоєырлануыныѕ тґмендеуі немесе артуы ерітіндініѕ белгіленген шоєырлануынан ± 0 , 1 - 0 , 2 % ќўрайды ; 3 ) дезинфекциялыќ заттардыѕ ќалдыќ мґлшеріне ќанаєаттанарлыќсыз шўєыл сынамаларды аныќтау јр тїрдіѕ јкелінген сынамасы мґлшерініѕ кемінде 2 % - ы ; 4 ) тестілік микробиологиялыќ баќылаудыѕ камералыќ дезинфекция режиміне сјйкестігі . 277 . Мјжбїрлеп емдеуге арналєан бґлімшелерде туберкулездіѕ созылмалы тїрімен ауыратын науќастарды алєаш аныќталєан науќастардан , кјмелетке толмаєандарды ересектерден бґлек жатќызу ќамтамасыз етіледі . 278 . БК + жјне БК - бар туберкулездіѕ созылмалы тїрімен ауыратын науќастар хоспистарда жјне / немесе їйде симптоматикалыќ емделуге жатады . Хоспистарда БК + туберкулездіѕ созылмалы тїрімен ауыратын науќастар бокстарєа ( олар болєанда ) , оќшауланєан бґлімшелерге немесе кїтіп - ўстау жјне пайдалану осы санитариялыќ ереже талаптарына сјйкес келуі тиіс бґлек палаталарєа жатќызылады . 279 . Туберкулезге ќарсы диспансерлерде мульти - ( поли - ) резистентті штамм бґлетін науќастарды амбулаториялыќ ќабылдауєа арналєан жеке кабинеттер бґлінеді . 280 . Ќаќырыќ жинау бґлмесі бактерицидті экрандалєан сјулелегіштермен , ќол жууєа арналєан раковинамен , дезинфекциялыќ ерітіндісі бар сыйымдылыќтармен , таза контейнерлер мен ќаќырыєы бар ( бикстер , мырыш жјне тот баспайтын ќўрыштан жасалєан тўтќалары бар металл жјшіктер ) контейнерлерге арналєан сыйымдылыќтармен жабдыќталады , їй - жай ауасын алмастыру жиілігі саєатына 6 - 12 кем емес кґлемдегі жергілікті желдету жїйесімен жабдыќталады . 281 . Гирудотерапия кабинетінде шок алуєа ќарсы бўрыш жабдыќталады . 282 . Сїліктер бір рет ќолданылады , содан соѕ жойылады . 283 . Сїліктерді пайдаланєаннан кейін тўзы бар науаларєа орналастырылады , ќан ќўсу аяталєаннан кейін полиэтилен пакетке салынады да дезинфекциялыќ ќўралмен кґміліп тасталады . Ќалыптасќан ўйыєан ќан экспозициясы 60 минуттан кем емес дезинфекциялыќ ќўралмен кґміліп тасталады . 284 . Јрбір жатын бґлмеде раковина мен себезгі бґлмесі бар немесе ќоспалауыштар арќылы келітірілетін ыстыќ жјне салќын суы бар ванна , унитаз бен биде бар санитариялыќ торап болуы тиіс . 285 . Емдеу - диагностикалыќ їй - жайларды кїтіп - ўстау жјне пайдалану осы санитариялыќ ереже талаптарына сјйкес келуі тиіс . 286 . Мјйіттерді саќтауєа арналєан їй - жай ќосу 2 - температураны ќамтамасыз ететін тоѕазытќыш ќондырєыларымен , мјйіттерді тасымалдауєа арналєан механикаландыру ќўралдарымен , стеллаждармен , сґрелермен немесе арнайы сейфтермен жабдыќталады . Мјйіттерді јртїрлі ќабаттарда саќтаєан кезде лифт жабдыќталады . 287 . Еденніѕ жабыны тегіс жјне мыќты , кеміргіштер ґте алмайтын , мјйіттерді каталкамен тасымалдауєа ќолайлы , жуу жјне дезинфекциялау ќўралдарына тґзімді болуы тиіс . Секциялыќ їй - жайлардаєы еденніѕ кјрізге су аєатын жері болады немесе шайынды суєа арналєан арнайы ќабылдауыш орнатылады . 288 . Секциялыќ , секция алды , мјйіттерді саќтауєа арналєан бґлме ќабырєалары биіктігі бойына кафель таќтайшалармен ќапталады немесе басќа ылєалєа тґзімді материалмен жабылады . Тґбе майлы бояумен сырланады . Їй - жайдаєы бўрыштар мен ќабырєалардыѕ , еденніѕ жјне тґбеніѕ ќосылєан жерлері дґѕгелектеледі , карниздер мен сјндік јшекейлерсіз орнатылады . 289 . Секциялыќ їй - жай торлары бар жолдармен жабдыќталады . Шайынды суларєа арналєан ќўбырлар кјріз желісімен тор - аулаєыштармен жјне сифон ќўрылєысымен ќосылады . 290 . Секциялыќ їстелдерге ыстыќ жјне салќын су жїргізіледі . Секциялыќ їстел кјрізге аєызу алдында шайынды суды жинауєа жјне зарарсыздандыруєа арналєан сыйымдылыќтармен жабдыќталады . Секциялыќ їстел жанындаєы жўмыс орны аєаш тормен жабдыќталады . 291 . Секциялыќ їстелдер , каталкалар , зембілдер мен басќа да мјйіттерді тасымалдауєа арналєан ќўралдар жуу жјне дезинфекциялау ќўралдарына тґзімді , су ґткізбейтін материалмен ќапталады . 292 . Бґлімшеніѕ шайынды суы елді мекенде тазалау ќўрылысы мен зарарсыздандыруєа арналєан ќўрылєысы бар кјріз болєанда кјріз желісіне аєызылады . 293 . Елді мекенде орталыќтандырылєан кјріз жјне шайынды суды зарарсыздандыруєа арналєан тазалау ќўрылысы болєанда жергілікті тазалау ќўрылысы орнатылады . Шайынды су ќабылдауєа арналєан орлар бетондалады , ќаќпаќпен жабдыќталады жјне 2 / 3 кґлемі толуына ќарай тазаланады . 294 . Жўмыс кїні басталар алдында бґлімшеніѕ барлыќ їй - жайлары желдетіледі . Жўмыс кїнініѕ аяєында ўшпа химиялыќ заттары бар тїтіктер сору шкафына орналастырылады . 295 . Еден кїн сайын жуу ќўралдарымен жуылады , ќабырєалар панельдері , есіктер ластануына ќарай , біраќ аптасына кемінде бір рет жуылады . 296 . Мјйіт ашылєаннан кейін жјне мјйітті алєаннан кейін секциялыќ їстел , аспаптар , таразылардыѕ тостаєандары , раковиналар мен аєзаларды жууєа арналєан ванналар , торлар мен еден салќын , сосын ыстыќ сумен жуылады . 297 . Айына кемінде бір рет жјне инфекциялыќ аурулардан ќайтыс болєан адамдардыѕ мјйіттерін ашќаннан кейін їй - жайларда жуу жјне дезинфекциялау ќўралдарын пайдалану арќылы ауќымды жинау жїргізіледі . 298 . Мјйіттерді тасымалдаєаннан жјне жерлегеннен кейін кґлік жуылады жјне дезинфекцияланады . 299 . Ашу жїргізу їшін пайдаланылатын арнайы киім жјне аяќ киім секция алдында жеке шкафта саќталады . Халаттар жјне ќалпаќтар ластануына байланысты жуылады , алжапќыштар , жеѕќаптар жјне ќолєаптар жуылады жјне јрбір ашудан кейін дезинфекцияланады . Инфекцияланєан мјйітті ашу кезінде барлыќ киім - кешек пен арнайы киім жуу алдында дезинфекциялыќ ерітіндіге салынып ќойылады . 300 . Карантиндік жјне аса ќауіпті инфекциялардан ќайтыс болєан адамныѕ жјне оларєа кїдік пайда болєан кезде мјйіттерді ашу бґлімшеніѕ жеке оќшауланєан бґлімінде мынадай талаптарды саќтай отырып жїргізіледі : 1 ) оба , маѕќаныѕ ґкпе ауруы тїрінен немесе осы инфекцияларєа кїдікті аурулардан болєан ґлім - жітім жаєдайларында ашу 1 - типті толыќ обаєа ќарсы костюмде ; тырысќаќ , мелиоидоза , маѕќаныѕ басќа да тїрлерінде - 2 - типті обаєа ќарсы костюмде жїргізіледі . Кїйдіргіден ќайтыс болєан адамдардыѕ мјйіттері ашылмауы тиіс . Ашудыѕ барлыќ жаєдайларында медициналыќ клеенкадан немесе полиэтиленді пленкадан жасалєан жеѕќаптар мен алжапќыштар жјне резеѕке ќолєаптардыѕ ќосымша пары пайдаланылады ; 2 ) мјйітті ашу барысында секциялыќ їстелдіѕ їстіне ашу кезінде ќолды , їстелді ґѕдеуге арналєан маќта немесе дјке тампондары бар дезинфекциялыќ ерітінді бар сыйымдылыќ ; секциялыќ їстелдіѕ астына 6 % хлорамин ерітіндісі немесе 10 % лизол ерітіндісі бар кґлемі кемінде 10 л бак ќойылады , секциялыќ бґлменіѕ шыєа берісінде дезинфекциялау ерітіндісі бар сыйымдылыќ жјне етікті ґѕдеуге арналєан маќта тампондары бар банкі ќойылады . Секциялыќ їстелден жалпы кјріз желісіне шыєатын аєын ажыратылады . Секциялыќ їй - жайдыѕ есігініѕ алдында , ішкі жјне сыртќы жаєында дезинфекциялау ерітіндісіне малынєан кілемшелер тґселеді ; 3 ) ашу процессінде аєып жатќан ќан сарысуы мен барлыќ басќа да сўйыќ ќалдыќтар ашу орнында ќўрєаќ дезинфекциялыќ ќўралмен кґму арќылы , ќатты ќалдыќтар дезинфекциялыќ ерітіндіге батыру арќылы зарарсыздандырылады . 4 ) ашу аяќталєаннан кейін секциялыќ їй - жайєа , їстелге , ќўрал - сайманєа , арнайы киімге 5 % лизол ерітіндісін немесе карбол ќышќылын , 5 % хлорамин ерітіндісін немесе басќа да дезинфекциялау ќўралдарын пайдалану арќылы дезинфекция жїргізіледі . Ашу барысында кїйдіргіге кїдік пайда болса дезинфекция мына ќўралдардыѕ бірімен жїргізіледі : 0 , 5 % жуу ќўралын ќоса отырып 4 % белсенді хлорамин ерітіндісімен , 6 % сутегі тотыєы ерітіндісімен жјне басќа да дезинфекциялау ќўралдарымен жїргізіледі . Экспозиция кезеѕінде їй - жай мґрлеп жабылады ; 5 ) аспаптар 2 % сода ерітіндісінде ќайнаєан сјтінен бастап 30 минут бойы ќайтану арќылы зарарсыздандырылады немесес ќосу 126С температурада жјне 1 , 5 атмосфера ќысымында 30 минут бойы автоклавталады . 301 . Секциялыќ материалды дайындау жјне биопсия ґткізу патологиялыќ - гистологиялыќ зертханаларда немесе секция алдындаєы їй - жайда арнайы киіммен жјне резеѕке ќолєаппен жїргізіледі . Кесу жїргізілетін ќўрал - сайман , ќолєаптар , їстел жјне таќтайлар жўмыс аяќталєан соѕ дезинфекциялыќ ерітіндімен ґѕделеді . 302 . Формалинді жјне мыќты ќышќылдарды ќўю , олардан ерітінді дайындау , материалды бекіту сору шкафында жїргізіледі . Бекітілген материалдарды саќтау ќолмен іске ќосылатын сору желдеткіш жїйесімен ќамтамасыз етілген їй - жайда жїзеге асырылады . 303 . Кескеннен ќалєан материал мўраєат ретінде 10 % формалин ерітіндісі бар жаќсы жабылатын шыны банкаларєа салынады жјне жыл бойы арнайы саќталатын орында саќталады . Јрбір банкаєа аутопсия немесе биопсия нґмірі кґрсетілген белгі бекітіледі . 304 . Саќтау мерзімі ґткен мўраєат материалдары , сондай - аќ бґлімшеге тїсетін аєзалар ( хирургиялыќ жјне гинекологиялыќ бґлімшелерден , перзентханалардан ) кесілгеннен кейін бекітетін сўйыќтыєы бар банкаларєа орналастырылады , кейіннен арнайы пеште ґртеу арќылы жеке їй - жайда саќталады . Пеш болмаєан жаєдайда ќалдыќтар бейіттерге кґміледі . 305 . Улы заттар ќолданыстаєы нормативтік ќўќыќтыќ актілердіѕ талаптарына сјйкес саќталады . білім беру мектебі . Жоғары : 2007 - 2011 ж . Семей мемлекеттік педагогикалық институтының 4 курс студенті " 050111 - Информатика " Тілді меңгеруі : қазақ тілі - ана тілі , орыс тілі - еркін , ағылшын тілі - А : 1 , А : 2 Компьютерді игеруі : Компьютерлік графика , Офистік программалар , программалау тілдері . Жеке қасиеттері : Еңбексүйгіш , ұйымдастырушылық қабілет , жауапты . Құштарлығы : Информатика ғылымы , кітаптар , интернет , өлең жазу , сурет салу , музыка , би . Еуропа бүгінде өлім жазасынан бас тартып отыр . Олар бұны адамсүйгіштік деп атайды . Ал шын мәнінде бұл Библияға , Құранға қарсы шығу . Библияда да , Құранда да « жанға - жан , қанға - қан » қағидасы бекітілген . Құрма латын тілінде Phoenix dactylifera деп аталады . Тік шаншылып , 24 метр биіктікке дейін өсетін құрма пальмасы көбіне ыстық климатты аймақтарға тән . . . . Жалғасы Конго Демократиялық Республикасының Ұлттық мейрамы - Тәуелсіздік күні . Конго Орталық Африкада орналасқан . Батысында және солтүстік - батысында Конго Республикасымен , солтүстігінде Орталық Африка Республикасымен , солтүстік - шығысында Суданмен , шығысында Уганда , Руанда , Бурунди , Танзаниямен , оңтүстігінде Замбиямен , оңтүстік - батысында Анголамен шектеседі . Әкімшілік жағынан 11 провинцияға бөлінеді . Елде 200 - ден астам этникалық топтардың өкілдері тұрады . Астанасы - Киншаса қаласы . Ресми тілі - француз тілі . Ақша бірлігі - конго франкі . 19 жыл бұрын ( 1992 ) Қостанай облысы Комсомол ауданының атауы Қарабалық болып өзгертілді . Табиғат тақырыбындағы ( « Шымылдық » ) өлеңдеріндегі лирикалық кейіпкер толғаныстарының мәні . БРЮССЕЛЬ . 19 шілде . ҚазАқпарат / Димаш Сыздықов / - ҚР Сыртқы істер министрі Ержан Қазыханов Брюссельде жыл сайынғы министрлер деңгейіндегі ЕО - « ЕҚЫҰ үштігі » кездесуіне қатысты . 5 Б . з . бірінші ғасырында назареттік Исаның шәкірттері оның алдын ала уәде етілген Мәсіх екеніне толық сенімді болған ( Жохан 1 : 41 ) . Шимон Петір деген шәкірті Исаға : " Сіз Мәсіхсіз " , - деп ашық айтқан ( Матай 16 : 16 ) . Алайда сол шәкірттер Исаның шынымен уәде етілген Мәсіх екеніне қалайша сенімді бола алған ? Ал біз қалай сенімді бола аламыз ? ЖЕТІКӨЛ - аудан орталығынан 70 км жерде Сарбие ауылдық округіне қарасты жер атауы . Сапақкөл , Қаракөл , Қамыскөл , Сегізек , Қожакөл , Жалаңашкөл , Қосай , Шоңқайлы көлдерін Жекенді өзенінің қар суымен толтыратын алқапты Жетікөл деп атаған . Көл жағалай Қоңыр кете мен Байұлының Жиембай , Қарақұнан рулары орналасқан үлкен ел болған . Колхоздастыру кезінде 6 ұжымшарларға біріктірілген . Кеңестендіру кезінде Жетікөл ауылдық Кеңесі аталған . Сол кездегі Жетікөл өңіріндегі 12 мешіт пен 1 медресе болған . Ұлттық аккредиттеу ұйымдары халықаралық аккредиттеу агенттіктерінің желісіне кіреді ( РЕГИСТР ) . Әлемде әр адамға шаққанда тауар өнiмi бойынша қай ел бiрiншi орында ? Жапония ! Дүние ­ жүзi бойынша ең ұзақ жасайтын ел қай ел ? Жапония ! Әлемдегi ең үздiк техника мен электрониканың 30 пайызы осы елде , яғни Жапонияда жасалынады . Ал ендi осы ел қай тiлде сөйлейдi ? Өз тiлiнде , жапон тiлiнде . Баяғы самурайлар сөйлеген тiлде . Әлiпбилерiн де өзгерткен жоқ . Рас , ағылшын тiлiн оқытады . Бiрақ жапондар өз балаларын ағылшын тiлiне қай уақытта үйрете бастайды ? Жапон тiлiн жетiк меңгерiп болғаннан кейiн . Негiзiнен , колледждер мен университеттерде . Бiздегi сияқты балабақшадан бастамайды . Бiздiң елiмiздегi сияқты ағылшын тiлiн қазақ тiлiнiң есебiнен үйренбейдi . Төрт тiл бiлетiн ( орыс , ағылшын , немiс , француз ) , бiрақ өз ана тiлiнде ең болмаса " ойбай ! " дей алмайтын қазақ жiгiтi қайдан өсiп - өнiп жүр ? Бiз ­ дiң елiмiздегi тiл саясатының құрдымға кеткенiнен ! АҚШ 2002 жылы экономикалық рецессияға түскен уақытта , Гаррити және оның серіктестері XANGO компаниясын құрды , бұл компания жаңа категориялы бұйымдарын шығарып , тәбеттелген мангостан миуасын бүкіләлемдік рыногына әкелген бірінші компания болды . 1974 - 1983 жылдары Оралхан бөкеев « Жұлдыз » журналының проза бөлімінің меңгерушісі , 1983 - 1991 жылдары « Қазақ әдебиеті » газетінде редактордың орынбасары , 1991 - 1993 жылдары бас редакторы болды . Рахмади Жабықпаевтың ұлы Еркеғали 1930 жылдың 1 тамызында сол кездегі Семей облысының Шұбартау ауданындағы бұл күндері « Мәдениет » деп аталатын ауылында дүниеге келген . Ол 6 - сыныптан бастап « Үлгі » колхозы мектебінің интернатына орналастырылады . Еркеғали оқуда алғыр болып өсті . 1948 жылдың маусым айында концерттік ансамбльмен Нұрғиса Тілендиев , Бекен Жылысбаев және баянда ойнайтын Константин Ошлаковтар ауылға келеді . Олардың ойында Балқаш маңындағы ауылдарға өнер көрсетумен қатар , П . И . Чайковский атындағы училищеге дарынды жасөспірімдерді таңдап алу мақсаты да бар еді . Жоғары сыныптардың оқушыларын тыңдап , сынаған комиссия мүшелері олардың ішінен Еркеғалимен қоса есептегенде төртеуін таңдап алды . Еркеғали 1948 жылдың күзінде домбыра класы бойынша музыкалық училищенің оқушысы болып қабылданды . Училищені ойдағыдай тәмамдаған Еркеғали 1952 жылдың жазында емтихандарды жақсы тапсырып , консерватория студенті атанды . Ол қабылдау сынында қобызға арналған « Трио » пьесасын және « Жасыл орман » әнін орындады . Енді Еркеғали Л . Хамидидің ұсынысымен профессор Евгений Брусиловскийдің класында өнерін жетілдіруге кірісті . 1957 жылы Еркеғали Рахмадиев өзінің дипломдық жұмысы ретінде Мемлекеттік емтихан комиссиясының алдына « Қамар сұлу » операсының бірінші бөлімін ұсынды . Оның ұстазы Е . Брусиловский келешек Қазақстанның көрнекті композиторы болатындығын таныған - ды . Осы бағытта білімін дамыта түсу үшін Еркеғали Рахмадиев П . И . Чайковский атындағы Мәскеу консерваториясына бір жылдық тәрбие алуға келді . 1962 жылы Мәскеуде жас композиторлар конкурсында Еркеғали Рахмадиевтің « Балқаштағы кеш » атты хорға арналған поэмасы бірінші дәрежедегі дипломмен бағаланды . « Қамар сұлу » операның 1963 жылдың 15 - сәуірінде Абай атындағы ҚМАОБ театрында қойылуы үлкен шығармашылық шабытқа жетеледі . 1970 жылы композитор Еркеғали Рахмадиев оркестрдің қолдауымен трубада орындалатын « Скерцоны » вокалдық - хореографиялық « Қызыл киіз үй » композициясын , М . Әуезовке арналған лирикалық поэма - реквиемін , « Аястан » атты кантатасын және драмалық қойылымдарға арналған « Қабаған ит » , « Әке тағдыры » , « Сұхбаттасу » музыкаларын жарыққа шығарды . 1972 жылы опера " Алпамыс " тәмамдалды , оған ілесе шығарылған симфониялық күй « Дайрабай » композитор Еркеғали Рахмадиевке үлкен жетістік әкелді . 1980 жылы Еркеғали Рахмадиев Қ . Мұхамеджановтың либреттосы бойынша « Тың туралы » жаңа операны өмірге әкелді . 1980 - жылдары Еркеғали Рахмадиевтің трубалық оркестрдің қостауымен және скрипкаға арналған , оркестр демеуімен орындалатын концерттік екі шығармасы тағы да өмірге келді . Қазақстанның әйгілі скрипкашысы , талай халықаралық конкурстардың үздігі , профессор Айман Мұсақожаева , Қазақстанның халық әртісі Ю . Н . Клушкинмен бірге екі шығарманы тамаша орындады . 1990 - жылдарда Еркеғали Рахмадиев өзі сүйетін камералық - вокалдық жанрға қайтадан ауысты . Бірінші концертте Шаһимардан Әбіловтің орындауында Абайдың өлеңдеріне жазылған романстар тізбегі тұтастай бірнеше театр сахналарында тыңдаушыларды баурап алды Еркеғали Рахмадиевтің Әбіш Кекілбаевтың либреттасына сүйен - ген « Абылай хан » атты эпикалық операсы екі бөлімнен тұрады . Операның мазмұны - Қалмақ , Қоқан , Хиуа хандықтарынан Отанды , жерді , елді қорғау . Мұнда Бұхар жырау мен Абылай ханның бейнесі операның негізгі тақырыбы . Композитор қандай музыка жанрында болмасын жазылған шығармаларында жаңалық әдісін , есте қалатын тың қатпарларды аударады . Оның әрбір шығармасы ( опералар , концерттер , симфониялық поэмалар , күйлер , кантаталар , әндер және романстар ) республиканың мәдени өмірінде айырықша орын алады . Еркеғали Рахмадиевтің мекемелердегі қызметі студенттік кезінде басталды . Қыздар педагогикалық институтында оқытушы болған - ды . Мәскеудегі мамандығын шыңдау курсынан кейін 1958 - 59 жылдары Алматы консерваториясында фольклор кабинетін басқарды , Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясының жетекшісі , 1961 - 65 жылдарда Қазақ КСР - нің Мәдениет министрлігінде Көркемөнер бас басқармасының бастығы , ал 1966 жылы Абай атындағы опера және балет театрының директоры болып тағайындалды . 1967 жылы ол Құрманғазы атындағы консерваторияның ректоры , 1968 жылы Қазақстан композиторлар одағының төрағасы және КСРО композиторлар одағының хатшысы . Консерватория қабырғасында театралдық факультет және режиссерлік бөлім ашылды . Консерватория жыл сайын 170 - 200 - дей музыка мамандарын дайындайды . Профессор Еркеғали Рахмадиевтің ұстаздығымен Ө . Несіпханов , Т . Қажығалиев , С . Еркімбеков , О . Жанияров , С . Ромашенко , В . Стригоцкий , М . Тайменкеев және басқа да дарынды композиторлар консерваторияны тәмамдады . 1991 - 93 жылдар аралығында ҚР Мәдениет министрі қызметін атқарды . Музыка өнерінде , қоғамдық жұмыста және атқарған жемісті еңбектері үшін « Еңбек қызыл ту » , « Халықтар достығы » ордендерімен , бірнеше медальдармен , Қазақ КСР - ның және Армения , Өзбекстан , Эстон республикаларының , Татар автономиялық республикасының мақтау грамоталарымен марапатталған . 1966 жылы оған Қазақ КСР - ның еңбек сіңірген мәдениет қайраткері , 1975 жылы Халық әртісі , 1981 жылы КСРО халық әртісі атағы берілді , ал 1980 жылы Қазақ КСР мемлекеттік сыйлығы тапсырылды [ 1 ] 1993 - 1995 жылдары - Талғар қаласы және Талғар ауданы әкімшілігі басшысының комекшісі , « Алемсистем » қаржы - инвестициялық компаниясы қаржы жобалау басқармасының бастығы . 1997 - 1998 жылдары - Швейцар - Қазақ экономикалық даму орталығының инвестиция жөніндегі вице - президенті . 1998 - 2001 жылдары - ( UNOPS registered ) PROFIT INVEST Ltd компаниясының аға кеңесші - әріптесі . 2001 - 2005 жылдары - Қазақстан Республикасының Астана қаласындағы Ислам даму банкінің уәкілі . 2005 - 2006 жылдары - « Инжиниринг және трансферт технологиясы орталығы » акционерлік қоғамының президенті қызметтерін атқараған . Қазіргі қызметінде - 2006 жылдан . Егер аталып өткен қағидалардың біреусі сізге қатысты болса , онда сіз қайталанбас ханзаданы күтумен махаббатты ертеңге қалдырып жүрсіз деген сөз . Уақытты босқа жоғалтпаңыз ! Махаббатты сыйлап және қабылдауға кез - келген мүмкіндікті пайдаланыңыз . Денсаулық сақтау жүйесінің қаржы қаражаттары : тегін медициналық көмектің кепілді көлемін көрсету жөніндегі шығындарды өтеуге ; денсаулық сақтау саласындағы бағдарламаларды іске асыруға ; денсаулық сақтау ұйымдарын материалдық - техникалық жабдықтауға ; өмірлік маңызы бар дәрілік заттарды , қан мен оның компоненттерін , вакциналарды және басқа да медициналық иммунобиологиялық препараттарды , сондай - ақ медициналық техниканы және медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алуға ; жұқпалы аурулардың көріністері мен індетін жоюға ; медицина және фармацевтика кадрларын даярлауға және олардың біліктілігін арттыруға ; медицина ғылымының жетістіктерін дамытуға және енгізуге ; өзге де тыйым салынбаған шығыстарға бағытталады . 2 . Тегін медициналық көмектің кепілді көлемін көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының шығындарын өтеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды . 3 . Шығындарды өтеу көрсетілген медициналық көмектің сапасы мен көлеміне медициналық қызметтер көрсету саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік орган жүзеге асыратын бақылау нәтижелері ескеріле отырып жүргізіледі . Сонымен бірге терроризм қаупін дұрыс бағаламай , оны елемей және жекелей алынған елде қауіптің өзін жоққа шығаруға болмайды . Бірақ терроризмді асыра бағалауға да болмайды , қоғамда дүрбелең салып және үрей мен қорқыныш ұялатып , қоғамдық резонанс әсерін күшейту арқылы террористерге қолдау көрсетуге болмайды , себебі кез - келген теракт ең алдымен , кең ақпараттық әсерге есептелген . Осындай теңгерімді ұстап тұру қауіпсіздікті қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға мүмкіндік береді . Бірақ , ең бастысы - терроризм , экстремизм сияқты қауіп - қатерге төтеп беріп , тиімді қарсы тұрудың ең басты шарты - ол қоғам мен биліктің өзара келісімі , ұлттық бірлік . Осы зұлымдықпен ондаған жылдар бойы күресіп келе жатқан басқа елдердің тәжіриебесін зерттеп қарасақ , бірден байқайтынымыз - бірлігін шайқалтып , нешеме себептермен іштей бөлініп , жіктеліп отырған қоғам , ел , мемлекет ғана осы қауіптің құрбанына айналуы ықтимал . Сондықтан , осы да , басқа да қазіргі заманның сынақтары мен қатерлеріне қарсы тұру үшін - ең алдымен , қоғамның жіктелуіне , бөлінуіне жол бермеу керек . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Қазіргі кезде елімізде астыртын жұмыстар жүргізіп жатқан түрлі діни ағымдардың да көздегені осы . Қазақ халқын ұлт ретінде / ұйытатын / тұтастыратын барлық құндылықтарды құбыжық қып көрсету . Жастардың санасын улап , біздің ғасырлар бойы қалыптасқан салтымызға , дәстүрімізге , әдет - ғұрыптарымзға мүлде қарама - қайшы идеологиялық теріс жұмыстар жүргізу . Әйелді сүннеттеу деген рәсім бар . Ол өте желкенішті , қорқынышты рәсім . Бұл операция негізінен әйелдерді сексуалдық рақатынан айыратын операция . Батыстықтар , Еуропалықтар немесе Американдықтар , бұл рәсімді бұрын - соңды көрмеген адамдар , кейбір Солтүстік Африкадан көшкен мұсылман қауымынан көргенде , " Осындай нәрселерді бұйырған , Бұл қандай қорқынышты дін " , - деген қорытынды жасайды . Бірақ негізінде бұл әйелдерді сүннеттеу рәсімі Исламмен қатысы жоқ . Бұл Солтүстік Африка әдет - ғұрпы , Исламның соңына ерген . Осыдан мың жылдар бұрын жасалған . Кейбір мұсылмандар осы күні де сол рәсімді жасап келеді . Солтүстік Африка мұсылмандары , басқа жерде жасалмайды . Сонымен қатар , Солтүстік Африканың мұсылман емес қауымдары да - - анимисттер , тіпті кейбір христиандар мен яһуди тайпалары әйелдерін сүннеттеу рәсімімен танымал . Айналып келгенде , кейбір Ислам дініне қайшы рәсімдер мәселе болып көрінудің орнына дінмен астасып , салтқа әдетке айналған . Ешқашан іске аспайтын коммунистік уто ­ пия аяқталды . Қолымызда - егемен ­ дік ­ тің туы , қарсы алдымызда - аяусыз өмір , аяу ­ сыз тарих шындығы . Тәуелсіздік деп ата ­ латын тайғақ кешуі мол осы қиын жолды бас ­ тарда Нұрсұлтан Назарбаев өз елінің та ­ лантына ғана , қажыры мен қайратына ғана сенді . Ол өтірік уәде берген жоқ . Шын ­ дық ­ ты айтты . Бәрі де оп - оңай , аспаннан түсе қалады деген жоқ . Өркениет деген теріңді аямай төккенде ғана жетіліп гүл ­ дейтін өскін деді . Кейде жеңіске жету үшін шегіну керек , болашақта ұлтқа керекті ұтыс ­ қа қол жеткізу үшін қимасыңды беруің ке ­ рек деді . Өз бетінше тұрған бостандық болмайды , бостандық деген ең әуелі жауапкершілік , сондықтан арланбайық , озық елдерден жауапкершілікті болудың амалдарын үйренейік деді . Ауруын жасырған өледі , шындық қана мұратқа жеткізеді , сондықтан барлық жағдайда тіпті Отанымызға , елімізге қатысты жағдаяттарға келгенде де шыншыл болайық деді . 1918 жылғы көктем ­ де Түркістан ав ­ то ­ номи ­ ялық Кеңестік Со ­ ци ­ алистік Рес ­ публи ­ касы құрыл ­ ды . Оның құры ­ луы 1918 жылғы сәуірдің 20 - нан 1 ма ­ мырға дейін Таш ­ кент қала ­ сын ­ да өткен Түркістан өлкесі Кеңес ­ терінің бесінші съезінде іске ас ­ ты . Оның құра ­ мына Қазақстан ­ ның оңтүстігіндегі Жетісу , Сыр ­ да ­ рия об ­ лыста ­ ры кірді . Ор ­ та Азия рес ­ публи ­ кала ­ ры мен Қазақстан жерін ме ­ желеу жүргізілген ­ ге дейін Ақмо ­ ла , Се ­ мей об ­ лыста ­ рының ор ­ та ­ лығы Ом ­ бы қала ­ сы болған , ол Ба ­ тыс Сібір өлкесіне , Торғай , Орал об ­ лыста ­ ры Орын ­ бор гу ­ бер ­ ни ­ ясы ­ на , Бөкей ор ­ да ­ сы Аст ­ ра ­ хань гу ­ бер ­ ни ­ ясы ­ ның қара ­ мағына кірді . " Кел , балалар , оқылық " өлеңінде ақын қазақ ауыз әдебиетінің дәстүрлерін шебер пайдаланып , білім мен надандықты , жақсылық пен жамандықты қатар алып , салыстырып отырды . 1991 жылдан 1997 жылды қоса алғанда билікте капиталистер табы болды . Мұсылман қауымы арасында қанағатшылдық басым . Басқа діндегілерге теріс көзбен қарау дұрыс емес деп есептеледі . Мауланадан жас ғалымдар : " Ниеттеріне , нәтижелеріне қарай шешім қабылданады " , - деген хадистің мағынасын түсіндіріп беруді сұрапты . Бұл хадистің мәнін ол былайша түсіндіреді : " Пайғамбарымыз өмір сүрген заманда адамдарға көп жамандық жасаған бір жігіт өмір сүріпті . Бұл жігіт кенеттен өліп қалады . Жас жігіттің басқаларға жасаған қиянаттарының көптігіне қысылған ол жігіттің туысқандары түнде жігітті ұрланып барып , көміп тастайды . Таңертең Жәбрейл Хазіреті Мұхаммедке келіп : " Бар намаз оқы " деп хабар береді . Хазіреті Мұхаммед мұның мәнісін сұрайды . Жәбрейл қайтадан Аллаға барып келеді де : Ұлы Алла , ана жігіт соңғы демінде Алладан басқа құдай жоқ , Хазіреті Мұхаммед оның құлы және елшісі болғанына сенемін " , - деп айтып күнәларына тәубе етті . Менің де оған жаным ашыды және оның күнәларын кешірдім деп бұйырды " , - деді . Осыдан Хазіреті Мұхаммед Пайғамбар " Ниеттер мен нәтижелерге байланысты шешім қабылданады " , - деп ой түйген екен деп түсіндіріпті . Халық пен туысқандарының арасында қадірсіз болған бұл жігіт , соңғы демінде Алла тағалаға сенгендігі үшін , оған бет бұрғандығы үшін Алла оның күнәларын кешірген . Атом [ 1 ] ( көне грекше : ἄτομος - бөлінбейтін ) заттарды құрайтын элементтердің өзіне тән химиялық қасиеттерін сақтайтын ең кіші бөлшегі . Атом - бүтіндей алғанда зарядсыз , бейтарап бөлшек . Ол ортасында өзінен радиусы 104 - 105 есе кіші көлемді алып жатқан оң зарядты ядродан және оны айнала қозғадып жүрген теріс зарядты электрондардан тұрады . Атом өзінің сыртқы бір немесе бірнеше электрондарын жоғалтқанда оң , ал сырттан электрон қосып алғанда теріс ионға айналады . Атомның сызықтық өлшемдері ~ 10 - 8 см , көлденең қимасының ауданы ~ 10 - 16 см2 , көлемі ~ 10 - 24 см3 . Борлың атом теориясында ең қарапайым атом - сутегі атомы . Оның радиусының дәл белгілі бір мәні бар және ол мүмкін болатын ең кіші айналу орбитасының радиусы шамасына тең : a = 0 . 53 * 10 - 8 см ( дәлірек , 0 . 52917 * 10 - 8 см ) . Атомның массасы , негізінен оның ядросының массасына тең және ол массалық санға ( А ) , яғни протондар мен нейтрондардың жалпы санына ( нуклондардың жалпы санына ) пропорционал болып ұлғаяды . Өйткені атомдағы электронның массасы ( 0 . 91 * 10 - 20 г ) бір протонның немесе нейтронның массасынан ( 1 . 67 * 10 - 24 г ) 1 . 840 есе аз . Сондықтан атомның ауырлық центрі ядроға дәлдей келеді . Атом массасы ядро массасымен ондағы электрондар массаларының дәл қосындысына тең емес . Олардың арасындағы айырым атомның байланыс энергиясын анықтайды . Атомның ішкі энергиясының тек дискретті ( үздікті ) мәндері болады . Оның ең төменгі деңгейі атомның негізгі күйі E1 ( ол ең тұрақты , шексіз ұзақ өмір сүретін күйі ) , ал жоғарғы энергия деңгейлері қозған күйлер Еі ( і = 2 , 3 , ) деп аталады , ( ол аз өмір сүреді ) . Қозған күйден ~ 10 - 8 сек . ішінде атом негізгі күйге ауысып отырады . Осындай ауысу кезінде атомға осы екі деңгейінің айырымына тең ( = - E1 , мұндағы h - Планк тұрақтысы , ν - ұшып шыққан сәуле квантының жиілігі ) сырттан энергия берілуі не шығарылуы шарт . Атом энергиясының дискретті квантталуы оның құрамындағы бөлшектердің толқындық қасиетінің болуынан . Атомның осындай қасиеттерін кванттық теория ғана толық түсіндіре алады . Бұл теория бойынша атомдағы электронның күйі 4 кванттық санмен анықталады . Олар : электрон энергиясын анықтайтын бас кванттық сан ( n ) , атомның осындай импульс моментін анықтайтын орбиталық кванттық сан ( l ) , ал ( l ) - дың берілген оське түсірілген проекциясын анықтайтын магниттік кванттық сан ( m ) және электронның ішкі спинін анықтайтын кванттық сан ( ms ) . " мектепке дейінгі білім беру ұйым - дарында мемлекеттік білім беру тап ­ сы ­ рысын іске асыруға - 8 549 489 мың теңге . " ; Естеріңізге сала кетейік , кеше сағат таңғы ондар шамасында Ақтөбенің облыстық ҰҚК - нің ғимаратында беліне « шаһидтік белбеу » байлаған адам кіріп , өзін жарып жіберген . Жарылыстан тағы үш адам жарақат алды . Біреуінің жағдайы мүшкіл екенін Теміршолшылар ауруханасының дәрігерлері айтты . Бірақ жараланған үш адамның нақты кімдер екені айтылмай отыр . Қаза болған адамның есімі белгілі - Рахымжан Мақатов . Ал кейбір ресми емес мәліметтерге қарағанда ғимаратқа кірген адам екеу болған . Демек , ауруханадағы үшеудің бірі қаза болған күдіктінің сыбайласы болуы Санкт - Петербургте Жамбыл атындағы көше 1952 жылғы 15 желтоқсанда пайда болыпты . Ол бұрын Лештуков тұйық көшесі деп аталған . Лештуков деген Елизавета пат ­ шайым ­ ның лейб - медигі Жан - Арман Лесток екен . Оған осы маңайдағы жер учаскесі XVIII ғасырда беріліпті . 90 - шы жылдардағы кеңес ­ тік атаудан арылу науқаны кезінде Жамбыл көшесіне де оның бұрынғы тарихи атын қайтарамыз деген әрекеттер болған . 1998 жылы көше бірер күн Лештуков деген көне атымен де аталған . Алайда , мұндағы қандас ­ тарымыз көшеге Жамбыл атын қайтару жолында есте қаларлықтай еңбек атқарды . Топо ­ нимикалық комиссияның қаладағы Жам ­ был көшесіне ескі есімін оралтып , ал Жамбылға соғыс жыл ­ дарында Ленинградты қорғаумен байланысты естелік белгілер көбірек кездесетін Киров ауданы маңынан бір көше берейік деген ұсынысын отандас ­ тарымыз қабылда ­ мады . Сөйтіп , Санкт - Петербургтегі алпыс жылға жуық тарихы бар Жамбыл көшесі осылай сақталып қалды . 1999 жылы мұнда мемориалдық тақта орнатылды , онда бұл көшенің неге Жамбыл атымен аталғандығы атап көрсетілді . Бұл каскадта пайда болатын бөлшектер , атмосферамен шамалы немесе күшті әрекеттеседі , мюондар ең аз дәрежеде әсерлеседі , сондықтан олар екінші ретті ғарыштық сәулелерде теңіз деңгейіндегі , көп таралған . « Буланған » нейтрон мен протон ауа ядросымен соқтығысып , энергиясынан айрылады . Протондар атмосфералық атомдардан электрондарды ұшырғанда , ионизация энергиясынан айрылады , бірақ нейтрондар ионизацияға ұшырамайды . Сондықтан протондар ауада , нейтронға қарағанда , энергиясын көп жұмсайды және энергиясы 2ГэВ төмен болғанда , теңіз деңгейінде нейтронға қарағанда әлде қайда сирек . . Ей , өзін « кереметпін » деп ойлайтын пенде ! Сен ойлан . Сен шынымен - ақ керемет емессің . Саған сол керемет дәрежені беріп отырған Иең - Аллаһ керемет ! Сен Соны таны . Біл . Біл де , сабаңа түс . Мүмкін сен сонда кереметтің Кім және не екенін біліп , таңғаларсың . Тазаланарсың . Сен сол « керемет » деңгейіңде тұрып Аллаһты есіңе алшы , не болар екенсің ? . . Көкшетау қалалық " Степной маяк " және Бурабай ( бұрынғы Щучье ) аудандық " Луч " газеттерiндегi қазақ ұлтының намысына тиетiн жарияланымдары үшiн бiраз шу көтерiлдi . Соған қатысты жазған мақаламызда айт ­ қанымыз айнымай келдi , газет бас ­ шылары мен нөмiрге жауапты журналистер ескертумен ғана құтылыпты . Қайраттық қазандар электр станцияда бу өнді - руге арналған . Олардың бу өндіруі бірлікті , жоғары бу көрсеткішті , үнемді және сенімді болады . Қарағайлы селолық округінің Қарағайлы кентінің әкімдігі , Томар селолық округінің әкімдігі Төсағаш / Ауылдық елді мекен . Округ орталығы Шарбақты ауылынан 32 км қашықтықта орналасқан . Тұрғындар саны 362 адам ( 1999 жылы ) болған , көбі - қазақтар - 359 адам . Төсағаш атауы қарағай орманы баурайында орналасып , жер бетінің ерекшелігін сипаттайды . Қарағай төсінде орналасқан ұғымға сәйкес келеді . 1929 жылы Төсағаш ауылында Төсағаш ауылдық әкімшіліктің « Зори Октября » ұжымшары құрылды . 1940 жылға дейін ұжымшар Бесқарағай ауданына қараған . Берік Әбдіғалиев : Бұларды мен ұсыныс ретінде қабылдаймын . Айтқандырыңызбен келісемін . Мүмкін журналистерге арналған семинарлар ұйымдастыру керек шығар . Ол тек қазақ журналистеріне ғана арналмауы керек . Орыстілді басылымдарда қазақ рухы , қазақ мүддесі туралы көбірек жазатын журналистер қажет - ақ . Осы мәселені де ойластыратын шығармыз . Өкінішке қарай сіз айтқан мәселелерді шетінен шеше беретін бізде қаражат тіпті аз . 15 - шілдеден 16 - шілдеге қараған түн - Бараат түні ; 1750 жылы орыс тарихшысы Василий Татищев дүниеден өтті ; 1795 жылы « Марсельеза » алғаш рет . . . - Соңғы уақытта Сіздің үніңіз көп естілмейтін болды . Партияңыз әртүрлі шаралар өткізуден де қалып бара жатқан секілді . Сіз мұны әзірше Ақорданың тапсырмасы болмауына байланысты орнаған тыныштық деп есептей аласыз ба ? Сондай - ақ , құраншылар деген ұйымға Сіздің қандай қатысыңыз бар ? Ал Назарбаев кеткесін Қазақстанды көз алдыңызға қалай елестетесіз ? Соңғы еет Елбасымен бейресми кездесу қашан болды ? Және Сіз ол кезде қандай мәселе төңірегінде әңгіме айттыңыз ? Осы сұрақтарға рас жауап айтамын деп Аллахтың атымен ант ете аласыз ба өз арыңыздың алдында ? Note : Бүгін ойламаған жерден ТВшниктер келіп видеоға түсіріп кетті . млиннн . . егер мені көріп қалсаңыздар , өтінемін , маған звондамаңыздаршы . Позорымның патрондай шашылғанын ешкім көрмеді ( шүкір ) деп сеніп жүре берейін . Алматы облысының 2007 - 2011 жылдарға арналған туристік саласын дамыту бағдарламасын жүзеге асыруға арналған іс - шаралар жоспарын орындау мақсатында облыста ішкі туризмді дамытуды , өзімдік туристік шараларды , оның ішінде : дәстүрлі халықаралық « Іле - Балқаш регатасын » , Балқаш көлінің жағалауындағы туристік маусымын ашуға арналған « Нептун » мерекесін , таулы және жаяу туризм бойынша « Жоңғария » ашық республикалық туриадасын , « Менің Отаным - Қазақстан » экспедициясы , Дүниежүзілік туризм күніне арналған , облыстық туристік слетті , жасанды беделде көпсайыс чемпионатын өткізу жоспарлануда . 17 . « Нормативтік кұқықтық актілер туралы » , « Әкімшілік рәсімдер туралы » Казакстан Республикасынын Заңдарына , және осы регламентке сәйкес аппарат және жергілікті аткарушы органдар әкімдік қаулыларының , әкімнің шешімдері мен өкімдерінің жобаларын ( бұдан әрі - жобалар ) дайындауды жүзеге асырады . СИСЕНОВА Руза Садыққызы - үй шаруасында , Қарғалы ауданы « Қарлығаш » би ансамблі Ялта қаласында өткен халықаралық фестивальде 1 - орынға ие болды . Алыс сапардан қайтқан өнерлі жеткіншектерді Петропавл теміржол вокзалында туған - туыс , дос - жарандар қарсы алды . 2011 жылдың бірінші жартыжылдығында облыстың 56 мемлекеттік органдарында ( 6 аумақтық , 50 жергілікті ) 188 бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасу үшін конкурс жарияланды , оларға 729 адам , оның ішінде 351 әйел қатысты . Басқармада 703 адам тестілеуге қатысты , олардың 612 тестілеуден өтті . Конкурстық комиссиялармен кадрлар резервіне ұсынылғандардың саны 111 адам . Өткізілген конкурстар барысында орналастырылмаған бос әкімшілік мемлекеттік лауазымдардың саны - 23 . ҚР Білім және ғылым министрлігі Бақылау комитетінің ( ЖАК ) шешімімен бекітілген республикалық басылымдар : Жұмыс комиссиясының отырысына ҚР Парламенті Сенатының депутаты С . А . Аяғанов , ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары М . А . Айсина . , Г . Е . Исимбаева ( " Нұр Отан " ХДП жанындағы Мемлекеттік қызметтер мен рұқсат беру құжаттарының сапасы мен қолжетімдігін бақылау және мониторинг жасау жөніндегі республикалық қоғамдық кеңестің мүшесі ) , " Атамекен " Одағы " ҚҰЭП " ЗТҚ Басқарма төрағасының бірінші орынбасары Е . С . Никитинская , республикалық және жеке меншік медициналық ұйымдардың жетекшілері , үкіметтік емес қоғамдық ұйымдардың төрағалары , сондай - ақ министрліктің құрылымдық бөлімшелерінің басшылары қатысты . - БАҚ туралы заңда тілшілерге еркін сөйлеп , ақпарат алуына толық мүмкіндік берілген . Қалай ойлайсыз , шын мәнісінде , ойыңды ашық айтып , ақаусыз ақпарат алу мүмкін бе қазір ? Жергілікті өзін - өзі басқару туралы жаңа заң қабылданды , сайлау туралы , партиялар туралы , БАҚ туралы заңдар бейтараптандырылды . 3 ) өмiрде қиын жағдайға душар болған кәмелетке толмағандарды әлеуметтiк оңалту ; Бұл жердегі мұрынмен болған иіскеу зинасы . Егер әйелге қараған болса көз зинасы болады . Сүйсе ерін зинасын жасаған болады . Шәхуатпен немесе керексіз сөздер айтса тіл зинасын жасаған болады . Қолын тигізсе немесе қажеттіліксіз қол алысса қол зинасын жасаған болады . Бір хадис шәрифте былай делінеді : « Адамның басына темір қазықтың қадалуы , бөтен әйелге қолын тигізгеннен де жеңіл болады . » ( Табарани , Бәйһақи ) - Құдағи жүз бай тұрмақ мың байдан қайтып келседе шаруам жоқ , бұтыма сиетін болдым ғой . " Қазақ халқына " мақаласы өзінің мәні мен маңызын әлі күнге жойған жоқ . Есепке алу , есеп жүргізу мемлекеттік мәні бар елеулі іс екендігіне қазақ зиялалары сол кезде - ақ көздері жеткен . Соны қалың халыққа жеткізуді өз парыздары деп білген . . . Қуанарлық жайт Абайтану жайындағы ізгілікті шаралар одан әрі жалғасын тапты , М . Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің ректоры , ҚР ҰҒА - ның академигі , өнер мен мәдениеттің жанашыры Уәлихан Бишімбаев 2009 жылдың 18 қараша күні филология факультеті құрамында « Абайтану » ғылыми - оқу орталығын ашты , осы саладағы белгілі ғалымдарды топтастырып , абайтану ғылымын пән ретінде аталған факультеттің барлық мамандықтарына тиянақты түрде оқыту қолға алынды және бұл пәннің өзге де маманды қтарда оқытылу жайы алдағы оқу жылының жоспарында қарастырылуда . Абайтану ғылыми - оқу орталығы сонымен қатар аса үлкен ғылыми жобаларды жүзеге асыруды көздеп отыр , орталық жетекшісі болып оңтүстік өлкесіне белгілі ғалым , филология ғылымдарының кандидаты , доцент Саттар Өмірзақов тағайындалды . Ғылыми орталықтың алдағы уақытта атқарылатын ғылыми жұмыстарының сапасын арттырып , басқа да аймақтарға үлгі - өнеге көрсету үшін , уақыт талабы бәсекеге қабілеттілікті талап етіп жатқан мына заманда атқарылар істі биік белеске шығару үшін Абайтанудың академигі , белгілі ғалым , профессор Мекемтас Мырзахметов қызметке шақырылды . Аға айтады : « Қазақ < жетпісте жер тайянбай тұра алмайсың , . > деген ғой . Қате емес . Оны мына орындыққа дағдыланып алғандар сезе бермейміз . Бірақ кәрілік жан рақатын күйіттеуге жетектесе қатты қателестіреді . Өмірге қуат қозғалыстан келеді . Қймылдау да , ойлау да , жазу да - қозғалыс . Жас ұлғайғанда ең қорқыныштысы - уақытын өткізе алмау ! ал мен уақытымды жеткізе алмай әлекпын . Сойткен сайын мына дүнйе , тіпті , қызық , мына өмір , тіпті , тәтті болып барады . Бәлкім , « Өмірге махаббат деген осы шығар » . Бізше мұнда жанболатов ағаның тек өмірге болған ыстық махаббаты ғана емес , туған халқына деген шексыз сүйіспеншілігі жатыр . Аға ұлт азаматы , дәуір перзенті тұрғысынан өзіне үлкен талаптар қойып отыр . Сондықтан ол кісі үшін бір мйнут түгіл , бір секунд уақыт та алтыннан қымбат . Бүгінгі дәуір болашақ ұрпақ , бүкіл ұлт , тіпті , күллі ғалам бір өзіне өмірлік міндет жүктегендей , аға пәнй дүнйедегі қысқа уақытты жеткізе алмай әлек . Осында ойлайсың , « Өмірдің құны сірә не де , бүгінгі біздер уақыттың құнын қаншалық сезіне алып жүрміз ? » - деп . Рас , сезінген жанға уақыт алтын . Ал осы асыл байлықтың қадырын сезіне тұрып , қаншауымыз сұлтан аға сйяқты зор жәнкештілікке құлшыныс танытып жүрміз . Қазаєстан Республикасы Президентiнiң « Тiлдердi қолдану мен дамытудың 2001 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы туралы » 2001 жылғы 7 ақпандағы 550 Жарлығын және 2008 жылғы 4 қыркүйектегi IIМ Тiлдердi қолдану мен дамытудың 2001 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiндегi 2010 - 2011 жылдарға - шаралар жоспарын бекiту туралы бұйрығын iске асыру мақсатында , аудандық iшкi iстер бөлiмiнiң қызметкерлер бiлiм алу үшiн барлық жағдайлар жасалды . Мемлекеттiк тiлiн оқып меңгеру үшiн сынып жабдықталып , қызметкерлер арасынан төрт топ құрылды . Бұл басшы құрам тобы , бастауыш топ , жалғастырушы топ , тереңдетiлген топ . подробнее . . . 60 жыл бұрын ( 1951 ) техника ғылымының докторы , Л . Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры , Қаныш Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университетінің технологиялық процесстерді және өндірісті автоматтандыру кафедрасының меңгерушісі СҮЛЕЙМЕНОВ Батырбек Айтбайұлы дүниеге келді . Stud . kz Ғұндар . Саяси тарихы . Шаруашылығы . Мәдениеті . . . динлиндерінің бірлескен күштерінен жеңіліске ұшырайды . Осылайша ғұндардың Орталық Азиядағы саяси үстемдігі дағдарысқа ұшыраған . . . . Жалпы биіктігі 6 метрлік ескерткіштің тұғыры граниттен , ал батырдың мүсіні қоладан соғылған . Авторлары елге есімі белгілі шеберлер : Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі Нұрлан Далбай мен Расул Сатыбалдиев . Автаматтандыру объектілері Автаматтандыру объектілері электр энергиясын тұтыну есептерін және транспортировкасын жүзеге асыратын мекемелер болып табылады . 4 . Еңбек нормалары жұмыс орындарына аттестаттау мен рационализациялау жүргізу , еңбек өнімділігінің өсуін қамтамасыз ететін жаңа техника , технология және ұйымдық - техникалық іс - шаралар енгізу шамасына қарай міндетті түрде ауыстырылуға тиіс . Жекелеген қызметкерлердің өз бастамасы бойынша жаңа еңбек тәсілдерін қолдануы және жұмыс орындарын жетілдіруі есебінен өнім шығарудың ( қызметтер көрсетудің ) жоғары деңгейіне қол жеткізу бұрын белгіленген еңбек нормаларын қайта қарауға негіз болып табылмайды . азақстанның Ислам Конференциясы Ұйымына төрағалығы ( ИКҰ ) - халықаралық ең беделді әр мұмысылман елдерді бір - біріне бірлестіретін ұйымдардың біріне - 2011 жылы ислам әлемі мен Батысты жалғайтын , сонымен қатар Ресейдіңде қызығушылығын тудырып отыр , деп есептейтінін жеткізеді ММУ Ақпараттық - сараптамалық орталығының басшысы Алексей Власов РИА Новостиға . > > Осымен 13 - ші рет өткен биылғы « Шанхай халықаралық кинофестивалінің » ашылу салтанатында 300 - ден астам отандық және шетелдік киножұлдыздары қызыл алашамен жүріп өтті . Беделі жылдан - жылға артып келе жатқан бұл кино бәйгесін соңғы жылдары Голливуд майталмандары да маңайлай бастады . Қытайдың Шанхай шахарында болған аталған шараға шығыс киножұлдыздарымен бірге АҚШ актерлері де қатысты . Биыл конкурсқа қатысушылар саны жылдағыдай емес , әлемнің 81 елінен , әртүрлі жанрдағы 2000 - нан астам киноленталары бәсекеге түсті . Ұйымдастыру - шылардың айтуынша бұл осыған дейін болмаған рекордтық көрсеткішке жеткен . Ал жұмыстарды бағалаушы топқа бұл жолы гонконгтық режиссер Джон Ву жетекшілік етті . Сөйтіп қазылар алқасының шешімімен биылғы « үздік фильм » номинациясына италиялық режиссер Габриэля Муччиноның « Мені қайта сүй » ( Kiss Me Again ) картинасы лайық деп табылды . Ол сондай - ақ « үздік әйел ролі » ( Виттория Пуччини ) мен « үздік сцераний » сыйлықтарына да ие болды . Келесі жүлде « Deep in the Clouds » кино өндірушісінің қоржынына түсті . Режиссура , музыкамен әрлеу , сондай - ақ қазылар алқасының үздік санаттағы Бас жүлдегесіне Қытай режиссері Лью Джи ие болды . Ал « үздік операторлық жұмысы » үшін ирландяның " Ундина " ( Ondine ) деп аталатын каринасы марапатталса , немістер мен италияндықтардың бірлесіп жасаған « Wedding Fever in Campobello » жобасында басты ролді сомдаған Кристиан Ульмен « үздік актер » деп танылды . Эллиндер елінің астанасындағы додада 77 келі салмақта бағын сынаған Сергей ойынның алтыншы күнінде күмісті жеңіп алды . Өз өміріндегі үшінші Олимпиадасында биіктен көрінген қазақ елінің атлеті - 1994 жылдан бері құрама тізгінін уысынан шығармаған Алексей Ни үкілеп қосқандардың ішіндегі үмітті ақтаған жалғыз спортшы еді . Атлантада 6 - орын алып , Сиднейде қолаға сынық сүйем жетпеген Сергей Афиныда тек түріктің жас жұлдызы Тагир Санерден асып түсе алмады . Елге келген соң Әлем рекордшысы Олег Перепеченовты артқа тастап , Олимпиаданың екі дүркін чемпионы Джан Хуганға да шаң қаптырған Филимоновқа көрсетілген құрметте шек болмап еді . . Елбасының жарлығымен « Құрмет » орденінің иегері атанып , сый - сияпаттан бас көтере алмады . Әрине , өте орынды ! Олимпте жүлде жеңіп алу кез - келгеннің еншісіне бұйырмайтын бақыт . Әлем көз тіккен бәсекеде байрағымызды желбіреткен жанға қандай құрмет те лайық ! . . . Кенет , күміс жүлдегердің өмірінде қайғылы оқиға орын алды . 2005 жылдың жазында « Мерседес » автокөлігінің тізгінінде болған Сергей Филимонов абайсызда адам қағып кетті . Оның үстіне , ішімдік ішкені де анықталды . Қарсы машинадан түскен жарыққа көзі шағылысқан ол алдындағы жаяу жүргіншіні байқамағанын айтады . Қайтыс болған жігіттің отбасы Сергейге кешірім берген , тиісінше ол да бүкіл шығынды мойнымен көтерді . Осыдан соң ұлттық құрамаға қабылданудың қиын екені айдан анық . . Ал , Алексей Ни азаматтық жасап , дайындығын жалғастыруға рұқсат бергенмен , Энвер Түркелери шамадан тыс салмақты көтеруді міндеттеп , онсыз да істі болған жанды әуреге салған көрінеді . Отбасының да шырқы бұзылып , өмірден баз кешкен Филимонов ақыры Ресейге кетіп қалған . Мұнда ол біраз түзелгенге ұқсайды , шаруасы шатқаяқтап кеткен отбасын қалпына келтірмек ниетте екен . Ішімдіктен бой тартқанына да бірталай уақыт болыпты . Мұның бәріне сонау жаздағы оқиға сабақ болғанын мойындаған алет туған жерінің туын әлі де болса көтеруге дайын екенін айтады . Тек мүмкіндік берсе болғаны . . . Официальный сайт акима города Усть - Каменогорск | О городе 2005 жылдың 29 тамызындағы қалалық мәслихаттың 15 сессиясында көпшіліктің дауыс беру нәтижесінде Өскемен . . . жасыл жағалаулармен жиектелген Үлбі және Ертіс өзендерін бейнелейді . . . . www . oskemen . kz / kz / city1 . htm Сол иық жұлдыздылардың сорлауы да тез , бағы жануы да оңай , аумалы - төкпелі жағдайда болмақ . 4 . Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша жәрдемақымен қамсыздандырылған отбасы мүшелерiнiң саны өзгерген кезде жәрдемақының мөлшерi жәрдемақыға құқығы бар отбасы мүшелерiнiң санына қарай тиiсiнше көбейтiледi немесе азайтылады . МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ НЕГІЗГІ БӨЛІМ 1 . ЖОБАЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ КОНЦЕПТУАЛДЫ НЕГІЗДЕРІ 1 . 1 Жобаны маркетингтік талдау 1 . 2 Техникалық талдау 1 . 3 Қаржылық талдау 1 . 4 Экономикалык талдау 1 . 5 Институцноналдық талдау 1 . 6 Тәуекелді талдау ҚОРЫТЫНДЫ ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ КІРІСПЕ Болашақ инвестициялық жобаның бизнес идеясы тұжырымдалғаннан кейін , кәсіпорын сол бизнес - идеянысын іске асыра ала ма деген сауал туындайды . Бұл сұраққа жауап беру үшін кәсіпорынның тиісті экономикалық саласының жағдайы мен сала шеңберіндегі кәсіпорынның салыстырмалы жағдайын талдау керек . Жобаның көптүрлілігіне қарамастан , оларды талдау әдетте кейбір жалпы сызбаға сәйкес келеді , ол жобаның коммерциялық , техникалық , қаржылық , экономикалық және институционалдық орындалуын бағалайтын арнайы бөлімшелерден тұрады . Стратегиялық инвестордың көзқарасы бойынша , дұрыс жоба тәуекелді талдаумен аяқталуы керек . Жоба бастапқы қалпымен қабылданбауы қажет . Сонымен қатар жобаның түрі , мысалы , оның техникалық орындалмауы жағынан өзгеруі мүмкін және жаңартылған . . . Бұл деректерді Италия СІМ басшысы Франко Фраттини Ливияның өтпелі Ұлттық кеңесінің басшысы Мустафа Абдель Джалилмен кездесуі барысында жеткізді . Дерек көзі : ҚазАқпарат . Күні бүгінге дейін құрамында қорғасын бар техногендік қалдықтар қорғасын өндірісінің шихталарында өңделіп келді . Ал " Оңтүстік полиметалл " АҚ тоқтағаннан кейін бұл аса улы қалдықтардың сату рыногы жойылды және қоршаған ортаны ластай отырып , мыс балқыту зауыттарының өндірістік алаңдарында жинақталды . Жобаны іске асыру нәтижесінде жоғары даярлық деңгейіндегі тауар өнімдерін ала отырып , полиметалл қалдықтарын кешенді өңдеу кәсіпорны құрылатын болады . Надандық жаман ғой , Оқыған - адам ғой . Ізденіп көріңіз , Ғылымды заман ғой . 12 сәуірде Қазақтың Қ . Сәтбаев атындағы ұлттық техникалық книверситетінде « Сәтбаев оқулары » өтеді . Есеп айырысу кезеңі - төленуітиіс ақымен ( төлеммен ) байланысты оқиғаныңалдындағы ұзақтығы он екі күнтізбелікайға тең кезең , не егер қызметкер жұмысберушіде он екі күнтізбелік айдан кем жұмыс істеген болса , орташажалақыны есептеу үшін пайдаланылатын нақты жұмысістеген кезең . Сөз соңында « Сәби дүниеге келгенде , оған ең керегі ыстық ұя , және оның әкесі мен анасының мейірімділігі мен жылуы . » Әр бір бала бақытты болуға лайықты , сондықтанда бала біздің болашағымыз , ұрпағымыз . Оларды мәпелеп өсіру әрбір ата - ананың парызы екендігін атап өтті . Әрі қарай мерекелік шара ән , би және сурет салу сайыстарына ұласып , жеңімпаздар номинация бойынша сыйлықтармен марапатталды . « Жезтаңдай әнші » - Тәңірберген Перизат « Қыл қалам шебері » - Бурлаков Кирилл « Мың бұралған биші » - Ұлықпанов Ғалия департаменттің дипломымен марапатталып , « Тұлпар » сауықтыру лагерінің іс шараларына белсене араласқаны үшін аудандардың 7 демалушысы департаменттің грамоталарымен марапатталды . « Шаңырақ - 2008 » үкіметтік емес ұйымының өкілі Ильясова Жанар өткізілген сайыстың жеңімпаздарына грамота мен естелік сыйлықтар табыс етті . « Нұр Отан » ХДП « Жас Отан » жастар қанатының өкілі Қадырғалиева Жанат лагерде демалып жатқан балалардың дастарханына тәтті тағамдар сыйлады . Барлық демалушыларға тәтті дастархан жасалды . 4 . Кәмелетке толмағандардың iсi және олардың құқықтарын қорғау жөнiндегi комиссияның құрамына төраға , төрағаның орынбасары , комиссия мүшелерi және жауапты хатшы кiредi . Төраға мен жауапты хатшы тиiстi мемлекеттiк органдар аппараттарында штаттық лауазымды атқарады . Кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөнiндегi кенттiк , ауылдық ( селолық ) , ауылдық ( селолық ) округтiк комиссия төрағасының функцияларын тиiстi әкiмшiлiк - аумақтық бiрлiктiң әкiмi атқарады . Кеңейтуді қаржыландырудың негізгі көздері КҚК - ның көтерілген тариф туралы акционерлердің бұрын қабылдаған іс - әрекеттері жағдайында жинақталған тарифтік пайда нәтижесінде , несиелер бойынша пайызы төмендетілген және қарызды төлеуді толық тоқтатудан түзілген өз қаражаты . Өткен сәрсенбі күні Орал өңірінде пайдалануға берілген тәуелсіз Қазақ ­ стандағы тұңғыш мия зауыты Елбасы тапсырмасы іске асуының жарқын бір көрі ­ нісі . Өйткені , Индиядан әке ­ лініп жабдықталған бүгінгі заманғы зауыт қондыр ­ ғылары арқылы жоғары сапалы дәрі өнімдері мен әр түрлі емдік препа ­ раттарды шығаруға болады . Сон ­ дай - ақ осында өндірілетін мия тамыры химия , темекі , пар ­ фюмерия және косметика сала ­ ларында да кеңінен қолда ­ ныл ­ мақ . Қотару сөзін іздеймін деп масқара болдым . енді Гуглдан байқап іздеу керек екен . Егер 1926 жылы бұрынғы Кеңес Одағында 190 ұлт пен ұлыс тұрса , Одақ ыдырар кезде олардың саны 130 - дың шамасында болған . Қазақ тілі де жоғалудың аз - ақ алдында қалды . Нәтижесінде , бізде тек орыс тіліне бағыт ұстаған адамдардың өзіндік ділі қалыптасты және атасы немересімен ана тілінде сөйлесе алмайтын жағдайға жетті , ал жастардың бір бөлігі ана тілінде сөйлесуді , өздерін қазақпыз деп атауды ар санады . Бүгінде қазақ тілінің өркендеу үдерісі қиын жүріп жатқаны да кездейсоқ емес , сондықтан оның қолданыс аясын кеңейту керек . Табиғат жағдайлары . Орталық Қазақстанның табиғат жағдайлары ауыл шаруашылығын , әсіресе егіншілікті дамытуға онша қолайлы емес . Жердің климаты республиканың басқа аудандардың климатымен салыстырғанда неғұрлым континентті , жазы ыстық және құрғақ , ал қысы суық , қары аз , күшті жел соғып тұрады . Жауын - шашын аз жауады . Солтүстігінде Қарағанды және Қарқаралы ауданыңда жауын - шашынның мөлшері 300 мм - ге дейін жетеді , бұл суармайтын егіншілікпен айналысуға мүмкіндік береді . Осы жерден астық тұқымдастар өсетін құрғақ дала зонасының жіңішке алқабы өтеді , топырағы қоңыр қызыл , ал ауданның бүкіл ортаңғы бөлігін ақшыл қызғылт топырағы бар шөл дала зонасы алып жатыр , оңтүстік бөлігі жусанды , күйреуікті шөл зонасына өтеді , бұл зона , негізінен , мал жайылымы ретінде пайдаланылады . 009 " Облыстық бюджеттерге , Астана және Алматы қалаларының бюджеттерiне инженерлiк - коммуникациялық инфрақұрылымды дамытуға , жайластыруға және ( немесе ) сатып алуға берiлетiн нысаналы даму трансферттерi " « Батыс Еуропа - Батыс Қытай » дәлізінің оңтүстікқазақстандық бөлігін салатын мердігерлер зауытпен келісімшартқа отырды » - деп мәлім етті ОҚО кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының юастығы Нұржан Әлтаев . Қалай болған күнде де , қытайлық спортшыларды жеңудің бірден - бір жолы - екі елі шеберлеу болу , реті келсе , тұрмастай етіп сілеспей қатыру , нокаутқа жіберу . Жігіттеріміздің гүрзі жұдырығының құдіретін көбісі иіскеп білді , исін сезіп үлгермегендерді бұл шансынан айырмас деп сенеміз біздің жігіттерді ! ! ! 1986 ж . СОКП Орталық Комитетінің Бас Хатшысы болып М . С . Горбачевтің келуіне байланысты Д . Қонаев Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшылығынан босатылды . 18 минөт өткізілген пленумда орнына Ульяновск облысынан Г . В . Колбин отырғызылды . Орталықтың жүргізіп отырған әділетсіз саясатына қарсы республика жастары өз қарсылықтарын білдіріп алаңға шықты . Бұл әйгілі Желтоқсан оқиғасына ұласты . 1964 жылғы КОКП ОК пленумында А . С . Хрущевті айыптайтын баяндама жасаған : М . А . Суслов « Жас Отан » жастар қанаты және Бүкілқытай жастар федерациясы ШЫҰ аясында ықпалдастықты кеңейтуде Әй , қазақ ! « Қанған жоқ па әлі ұйқың ? Ұйықтайтын бар не сиқың ? » 22 - бап . Қамауға алу , бас бостандығынан айыру , психиатриялық мекемелерге жатқызу , арнайы қоныс аударуға жiберу түрiнде негiзсiз қуғын - сүргiндерге ұшыраған , сондай - ақ шектеулi бостандық жағдайларында ықтиярсыз еңбекке ( соның iшiнде " еңбек армиялары " , " iшкi iстер министрлiгiнiң жұмысшы колонналары " деп аталатындарда ) тартылған және осы заңға сәйкес ақталған адамдарға , сондай - ақ бас бостандығынан айыру орындарында олармен бiрге отырған балаларға әлеуметтiк қорғау органдары тұрғылықты орындары бойынша ақтау туралы және аталған орындарда болған уақыты туралы құжаттардың негiзiнде республикалық бюджет қаржысынан олардың аталған орындарда болған әр айы үшiн әлеуметтiк қорғау органдарына өтiнiш жасаған сәтiнде қолданылған Қазақстан Республикасы заңдарымен белгiленген айлық есептiк көрсеткiштiң төрттен үш бөлiгi есебiнен , бiрақ заңмен белгiленген 100 айлық есептiк көрсеткiш есебiнен ақшалай өтем төленедi . Өтем бiржолғы түрiнде , сондай - ақ басқа тәртiпте , ақталған адам әлеуметтiк қорғау органдарына өтiнiш жасағаннан кейiнгi алғашқы үш ай iшiнде жалпы соманың кемiнде үштен бiрi төленген жағдайда берiледi , ал қалған сомасы кемiнде екi жыл iшiнде төленедi . Өтемнiң есептелген сомалары айлық есептiк көрсеткiштiң өзгеруiне сәйкес индекстеледi . Өтем есептелiп , бiрақ оны ақталған адам қайтыс болуы себептi алмаған реттен басқа жағдайларда , мұрагерлерге төленбейдi . " Қызметтiк мiндеттерiн атқару кезiнде мемлекеттiк және қоғамдық ұйымдардың , сондай - ақ лауазымды адамдардың заңсыз әрекеттерiмен азамат шеккен зиянның орнын толтыру туралы " 1981 жылдың 18 мамырындағы КСРО Жоғарғы Кеңесi Төралқасы Жарлығының күшi қолданылатын адамдарға өтем осы Жарлық негiзiнде төленген соманы шегеру арқылы төленедi . КСРО - ның бұрынғы мемлекеттерiнiң - одақтас республикаларының заңдары бойынша өтем алуға құқы бар ақталған азаматтарға өтем алу орнын таңдау құқы берiледi . КСРО - ның бұрынғы мемлекеттерiнде - одақтас республикаларында өтем алған адамдарға өтемдер төленбейдi немесе олардың мөлшерi қайта есептелмейдi . Ескерту . 22 - бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР 1997 . 07 . 22 N 169 , Қазақстандағы 1986 жылғы 17 - 18 желтоқсан оқиғаларына қатысқаны үшiн негiзсiз қуғын - сүргiнге ұшыраған адамдарға ақшалай өтем төлеудi қоспағанда , 22 - баптың қолданылуы 2003 жылдың 1 қаңтарына дейiн тоқтатыла тұрсын - ҚР 1999 . 04 . 07 N 374 , өзгерiс енгiзiлдi - 2001 . 01 . 19 N 145 Заңдарымен . Ашылу рәсіміне тұңғыш ғарышкер Тоқтар Әубәкіров , « Қазғарыш » ҰК » акционерлік қоғамының және Л . Н . Гумилев атындағы Еуразиялық ұлттық университетінің өкілдері қатысты . Бүгін Павлодарда « Павлодар - Open » шахматтан облыстық чемпионаты басталды . Чемпионат өткізудің төрт жылы ішінде ол беделді шараларының біріне айналды . Ақ - қара тақтадағы жарыста Қазақстан мен Ресейдің әр түрлі қалаларынан халықаралық деңгейдегі спортшы - гроссмейстерлер кездеседі . Барлығы 80 - ге жуық қатысушы болады . . . - - > Студенттермен және ғылыми қызметкерлермен күнсайын « Болашақ » , IAESTE , DAAD , IREX , Берлин стипендиясы және т . б . халықаралық бағдарламалар бойынша консультациялар жүргізіледі . Геральдика тілінде көк түс пен оның реңктері адам бойындағы адалдық , тазалық , үміт сияқты қасиеттеріне сәйкес келеді . Шұғылалы алтын күн тыныштық пен байлықты бейнелесе , дала бүркіті қазақстандықтар ұғымында дарқандық пен қырағылық , биіктіктің белгісі . « Бұл мәселе бүгінгі таңда қатты сынға ұшырап отыр , сондықтан оны тез арада шешуге кірісу керек . Біз ТКШ саласын қайта жаңғыртудан өткізу бағдарламасын жүзеге асыру тетіктерін анықтап , оларды халыққа кең ауқымда таратуға тиіспіз , - деді Ө . Шөкеев . Қала әкімдігінің ұсынысы бойынша 2010 жылы бюджеттен мәдениет үйінің объектілерін жөндеу үшін 87 , 4 млн . теңге және Шеңгелді ауылындағы мәдениет үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 135 , 0 млн . теңге бөлінбекші . Ал , күні кеше ғана президенттің Қытайға сапарына орай Рахат Әлиевтің миллион гектар қазақ жерінің « айдаһар еліне » 99 жылға арендаға берілгендігі туралы мәлімдемесі шыққан бойда : « Бұл - Қазақсатанның ұлттық қауіпсіздігі мен тәуелсіздігіне тікелей қауіп төндіретін қатерлі қадам , сондықтан осы ақпараттың рас - өтірігін Назарбаевтың өзі айқындап берсін » , - деп үзілді - кесілді талап қойған да - Владимир Козлов . . . [ 6 ] Мысалы , Ұлыбританияның 38 жасар тұрғыны құрсақ ана - Керол Хорлок осымен қатарынан сегіз рет өзгелердің баласын босанып , енді тоғызыншысына аяғы ауыр . Ол - Childlessness overcome through Surrogacy ( ұрпақсыздыққа қарсы бөтен кісілердің нәрестесін көтеру ) ұйымында жұмыс істейтін көп әйелдердің бірі . Өздігінен сәби көтере алмайтын жанұяларға жалдамалы құрсақ аналарды іздеу мақсатында 1990 жылы құрылған бұл ұйымға Керол Хорлок 1994 жылы келген . Ол жыл сайын бір нәресте көтеріп келеді . АҚШ - та бұл үлкен бизнес көзіне айналған . Заң жүзінде төлемнің ең жоғарғы мөлшері белгіленбеген . Алайда , Sunday Times - тың хабарлауынша төлем мөлшері 12 мен 18 мың евро көлемінде өзгеріп отырады . ( бұл мағлұмат Mednovosti . ru сайтынан алынды . ) Алматы облысының Жаркент қаласында туған . Павлодар индустралдық техникумын , Алматы жоғары партия мектебін бітірген . 1970 - 1976 жылдары - Павлодар трактор зауытының шебері , аға шебері , бюро бастығы , цех бастығының орынбасары , партия комитеті хатшысының орынбасары . 1976 - 1985 жылдары - Павлодар облыстық партия комитеті бөлім бастығының орынбасары , Екібастұз қалалық партия комитетінің екінші хатшысы , қалалық атқару комитетінің төрағасы , қалалық партия комитетінің бірінші хатшысы . 1985 - 1986 жылдары - Қостанай облыстық партия комитетінің хатшысы . 1986 - 1987 жылдары - КОКП ОК - нің инспекторы . 1987 - 1988 жылдары - Шығыс Қазақстан облыстық атқару комитетінің төрағасы . 1988 - 1990 жылдары - Шымкент облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы , облыстық кеңестің төрағасы . 1990 - 1991 жылдары - КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің тұрақты өкілі . 1991 - 1994 жылдары - Қазақстан Республикасының Ресей Федерациясындағы Өкілетті өкілі . 1994 - 1996 жылдары - Қазақстан Республикасының Беларустағы Төтенше және Өкілетті Елшісі , оған қоса ТМД жарғылық органдары жанындағы тұрақты өкілі . 1996 - 1999 жылдары - Қазақстан Республикасының Түрікменстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі . 1999 - 2003 жылдары - Қазақстан Республикасының ТМД Экономикалық кеңесі жанындағы Экономикалық мәселелер жөніндегі комиссиясының Өкілетті өкілі . 2004 жылдан - Мәскеу қаласының Солтүстік - Батыс округы Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы кәсіпорындары қауымдастығы атқарушы директорының орынбасары , 2006 жылдың желтоқсанынан - Мәскеу қаласында тұратын қазақстандық Ардагерлер кеңесінің төрағасы . Нәсiлдiк кемсiтулердiң барлық нысандарын жою туралы Халықаралық конвенцияны Қазақстан Республикасының орындауы жөнiндегi бiрiктiрiлген төртiншi және бесiншi баяндама Азаттық тілшісінің шабуыл жасаған жақта адам өлімі бар ма деген сұрағына Ақтөбе облыстық ішкі істер департаментінің баспасөз - хатшысы Алмат Иманғалиев : 3 . Моше Коэн - Қазақстанның бас раввинатының Израильдегі өкілі , Қазақстан еврейлері қоғамының төрағасы - Біз сені әкеткелі келдік , - деді кірген кісі . 2009 ж . 17 тамызынан « Даму » кәсіпкерлікті дамыту қоры » АҚ Басқарма мүшесі , Басқарма төрағасының орынбасары болып тағайындалды . Тағы күн шығып келе жатқан кез . Қамал үстінде баяғы адамдар Тағы көк темір асынған қалың әскер . Кенет дабыл қағылып , керней , зұрналар ішін тартып барылдап , бүкіл әлемді азан - қазан етті . Тағы кешегідей сес көрсетіп , жалаң қылыштарын басынан жоғары көтере , нөкерлерін соңынан ертіп жасыл туын желбірете , қамалды жанай ақ боз ақалтекесін ойнатқан Абдолла әмірші Бірақ бұ жолы кешегідей емес , алыс кетіп барады . Сірә , Тұяқ мергеннің жебесінен қорыққандай . Міне , әй , жігіттік шағында күлген , енді ол күлгені үшін жылаған нәпсім ! Біліп ал : ол бейшара сарбаз - сенсің және адамзат . Ал арыстан болса - ажал ; дарағашы болса - өлім және зауал , фирақ : түн мен күндіздің айна - луында әр бір дос қоштасып кетер , ғайып болар . Ал , ол екі жара болса : бірі - зеріктіруші және шексіз көп бір адамзат әлсіздігі - екіншісі - аяныш - ты , шексіз көп бір адамзат пақырлығы . Және ол сүргін мен жолсапар болса - рухтар әлемінен , ана қүрсағынан , балалық шақтан , қарттық өмірден , дүниеден , қабірден , Барзахтан , Хашир - ден , Сыраттан өтетін үзақ емтихан сапары . Және ол екі тылсым болса - Аллаға және Ақыретке иман . Ия , бүл киелі тылсым мен өлім - мүмін адамды дүние зынданынан Жаннат бақшасына , Рахманның құзырына алып барған бір қызметкер ат және бұрақ бейнесін алады . Сондықтан да өлімнің хақиқатын көрген кәміл адамдар өлімді жақсы көрген . Әлі өлім келместен бұрын өлуді қалаған . Ал қазақтар ше ? Өз халқының алпыстан астам пайызын қырған коммунистік , тоталитарлық Ресейді кешіруге дайын ба ? Бүгінгі замандастарымыздың « кешегі заманды » , Кеңестер Одағын , коммунистік идеологияны аңсап , қағаздай жыртылуының артында не тұр ? Ессіздік пе ? Рухсыздық па ? Намыстың жоқтығы ма ? 1980 - ші жылы Алматы Мемлекеттік Өнер Акадэмиясының актерлер дайындайтын бөліміне түсіп , оны 1984 - ші жылы « Драма және кино актері » мамандығы бойынша бітіріп шықты . Өнердегі еңбек жолын Оңтүстік Қазақстан облыстық « Жұмат Шанин » атындағы театрдан бастады . Бұл театр сахнасында қызмет еткен бірер жылдың ішінде - ақ көптеген спектакль кейіпкерлерін сомдап өзінің дара болмысымен , еңбекқорлығымен көзге түсті . 1985 - ші жылы Алматы қаласында өткен « Жігер » Фестивалінде лауреат атанып , сол кездегі Ғ . Мүсірепов атындағы жастар театрының көркемдік жетекшісі әрі Бас режиссері Райымбек Сейтметовтың шақыруымен аталмыш театрға актер болып орналасты . - Сiз Мәскеу мемлекеттiк университетi жанындағы Шығыс тiлдерi институтында тәлiм алдыңыз . Сол уақыттан берi көне түркi тiлдерiн зерттеп келесiз . Еңбектерiңiз Мәскеу , Алматы , Бейжiң , Трабзон сынды әр елдердiң қалаларынан жарыққа шығып жатты . Жалпы , осы түркология ғылымына өз қызығушылығыңызбен бет бұрдыңыз ба , әлде , белгiлi ғалым , сiздiң әкеңiз Сәрсен Аманжоловтың нұсқауымен келдiңiз бе ? - Менiң түркология ғылымына деген ынтамды тудырған , әлбетте , аяулы әкем - Сәрсен Аманжолов . Ол кiсiнiң қазақ филологиясына , тiл бiлiмiне қосқан үлесi зор . Алматыдағы Ломоносов атындағы 33 орыс орта мектебiне 1942 жылы бардым . Ол кезде әкем майданға аттанған болатын . 1952 жылы осы мектептi күмiс медальмен бiтiрген соң әкем сияқты шығыстанушы мамандығын игерсем деген ойым болды . Әкеммен ақылдасып , Мәскеудегi МГУ - ға бардым . Сөйтiп , осы оқу орнының филология факультетiнiң шығыс бөлiмiне түстiм . Бұл бөлiмде түрiк тiлiне арналған топ болды . Бес жыл бойы түркiтанушы филолог мамандығына әзiрлеп , өзбек , түрiк , араб , парсы тiлдерiн , әдебиетiн , өнерiн , тарихын оқытты . Бiзге ұстаз болған азаматтардың кейбiрi әкеме де сабақ берген . КСРО Ғылым академиясының корреспондент - мүшесi , академик Н . К . Дмитриев сол кезде Түркi филологиясы кафедрасының меңгерушiсi болатын . Бiздi қабылдаған да сол кiсi едi . Дмитриевтiң дәрiсiн тыңдайтынбыз , алайда бiз үшiншi курста оқып жүргенiмiзде ол қайтыс болды . Дмитриев 1936 жылы әкемiз бiлiмiн жетiлдiру үшiн Ленинградқа барғанында әкеме де сабақ берген . Әкем өзiнiң кiтаптарына да бұл туралы : « Менiң түркологиядағы ұстаздарым - профессор Н . К . Дмитриев , профессор С . Е . Молов » деп жазады . Сондай - ақ кафедраны одан кейiн басқарған В . М . Носилов та үлкен бiлiм иесi едi . Ол көне түркi тiлiнен , көне түркi ескерткiштерiнен арнайы курстар жүргiздi . Оның Орхон - Енисей ескерткiштерiне арналған кiтаптары бар . Сосын ұйғыр тiлiнiң алғашқы грамматикасын жазды . Араб тiлiнен атақты ғалым Гранде деген кiсi сабақ бердi . Бұдан басқа да дүние жүзiне аты кеткен , көптеген оқулықтар жазған шын мәнiндегi iрi профессорлар көп болды . Осы ұстаз - ғалымдардың әсерi бiздi түркология ғылымына алып келдi . Өзiм дипломдық жұмысымды В . М . Носиловтың тақырыбы бойынша көне түркi ескерткiштерiнен жаздым . Университет бiтiрiп , үш жылдан кейiн магистратураға оқуға түскенiмде Носиловтан тағы да оқып , кандидаттық диссертациямды Мәскеуде қорғап шықтым . Университет бiтiрiп , үйге келген соң , әкемiзбен көп кеңесетiн едiк . Өкiнiшке қарай , оқу бiтiрiп , Қазақ КСР Ғылым академиясының тiл және әдебиет институтына жұмысқа орналасқанымда , әкемiз көп ұзамай 54 жасында қайтыс болды . Ол кiсiден мен көп нәрсенi үйренуiм керек едi . Оған тағдыр жазбады . Есесiне , Ғылым академиясында , қыздар педагогикалық институтында қызмет iстегенiмде көп ысылдым . Қазақ тiлiнде дәрiс оқуды осы ҚызПИ - ден үйрендiм . Бұл институт маған үлкен мектеп болды . Иә , осылай түркология ғылымына бiржола бет бұрдым . Қазiргi уақытқа дейiн 7 монография , 200 - ден астам ғылыми еңбектер жаздым . Бұл еңбектер тек орыс және қазақ тiлдерiнде ғана емес , түрiк , ағылшын тiлдерiнде де жарық көрдi . Қор жүзеге асырып отырған мемлекеттік сатып алуларға қатысты мәселелер бойынша кеңес беру Сезімді жаншып бастым да Үндемей ғана тындым мен . Жылы күлкіңнің астында Жылан жатқанын кім білген ? 30 маусым күні " Нұр Отан " ХДП Атырау қалалық филиалында Атырау қаласының әкімі Мереке Исмұратов азаматтарды жеке қабылдап , олардың негізгі мәселелерімен бөлісті , мұқтаждықтарын тыңдап , мүмкіндігінше шешімін табуға ықпал етті . Жауапты бөлім басшылары қатысқан жеке қабылдауға келген 26 азаматтың 21 - і пәтер мәселесін алға тартты . Жер телімін сұрай келген II топ мүгедегі , еңбек ардагері Қанзира Төлекенованың мәселесін қала әкімі Мереке Исмұратов комиссиямен бірлесіп шешетіндігін айтты . Ал , 1966 жылдан бері Дамбы селосының , Пешной ауылында тұратын Ризуан Қайырлиев ақсақал қабылдауға пәтер мәселесімен келген екен . Тоғыз адам тұрып жатқан ескі үйде электр жарығы , су , көгілдір отын жүргізілмепті . - Пешной ауылында болашақ жоқ . Сол себепті де 24 үйді көшіреміз , тізімнің арасында сіз де барсыз . Алаңдамаңыз , күзге дейін қаладан үй береміз , - деді ақсақалды қуантқан қала басшысы . Мереке Отарұлы пәтер алатын кезегі жақындап қалған бірнеше тұрғынды да қабылдап , жуырда үй алатындықтарымен құттықтаса , бірнешеуіне кезектерін күту қажеттігін ескертті . С . Датов көшесінен көппәтерлі тұрғын үй салу кезінде Махмуд Кушкенбаевтың жер теліміне жалғама құрылыс кіріп кеткен . Осы мәселемен келген тұрғынға қала басшысы комиссия жіберіп , ауыстыртып беретіндігін айтты . 2001 жылдан бері аз қамтылған жанұя ретінде тіркеліп , пәтер кезегінде тұрған I топ мүгедегі Алтынай Байтұрсынова мен 2000 жылдан бері пәтер кезегіне тіркелген бюджет қызметкері Баян Жансариеваны қыркүйек айында үймен қамтитынын айтқан Мереке Отарұлы жаны жаралы жанға жанашырлық танытты . Кольцов көшесінде 1979 жылы салынған апатты жағдайдағы үйді баспана етіп келе жатқан Жұмазия Кереева дүниеден өткен сіңлісінің қызына қамқор болып келеді . Жолдасының да қайтыс болғанын , жанұя құрамында төрт адам барын айтқан азаматшаның қолындағы фотосуреттерді көрген қала басшысы жағдайдың расында да қиын екендігіне көз жеткізіп , үстіміздегі жылдың қыркүйек айында шешім шығаратын болды . Қаланың орталық көшелеріндегі құмыраларда тұрған гүлзарлар мен бірнеше көшеттерді өсіріп , қала көшелеріне отырғызуға берген Р . Терлекбаева бақшасының жері тұзды екендігін , кәсібін әрі жалғастыру үшін тұзсыз жер беруін сұрай келіпті . Қалалық сәулет және қалақұрылысы бөлімінің бастығы Бақтыбай Дүзелбаев бұл азаматшаның қаланы көріктендіруге атсалысып , гүлдерін арзан бағамен ұсынып отырғандығын айтты . - Ендеше 20 күн уақыт беремін . Аталған азаматшаға құнарлы жерден жер телімі берілсін . Сонымен қатар гүлдерін саудаға шығару үшін қала орталығынан жер бөлінсін . Көгалдандыру бағдарламасына атсалысып жатқан мұндай азаматтарымызға қолдау білдірейік , - деді қала басшысы жауапты бөлім басшыларына міндет жүктеп . Қала басшысы балалар үйінде тәрбиеленген , бүгінде барлығы бір үйде тұрып жатқан жетім балаларды да қабылдап , жылы қабақ танытты . Балалар үйінен тәрбиеленіп шыққан Құттығали Қыраубаев , Елена Алешина , Иван Алешин бүгінде бірігіп , Авангард - 3 мөлтек ауданындағы қирағалы тұрған 35 үйде тұрып жатыр . Олардың коммуналдық төлемдері де төленбей , бірнеше мыңға қарыз болып қалған . Осы мәселелердің бәрін шешуге мұрындық болған қала басшысы Мереке Исмұратов тұрғын үй секторына қазіргі тұрып жатқан үйді жетімдердің атағына аударып беруді міндеттесе , қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне әлеуметтік көмек арқылы коммуналдық төлемдерін бір жолға төлеп беру мәселесін қарастыруды тапсырды . Жауапты бөлімдердің айтуынша , бүгінде қала бойынша кезекте тұрған 376 жетім , 500 - дің үстінде мүгедек жан бар . Қала басшысы Мереке Отарұлы жаны жаралы , жүректері жарты осындай жандарға қолдан келгенше қамқорлық көрсете беретіндігін айтты . Шаһар басшысының қабылдауына кірген жандардың барлығы іздегенін тапқандай , қалағанына қол жеткізгендей шат - шадыман болып шықты . Сіздің ұлыңыз , Қазақ ССР - і Алматы облысы , Іле ауданы , « Төңкеріс » колхозында туған қызыләскер Жүсіпов Айқуат социалистік отанымыз үшін неміс оккупанттарына қарсы ұрыста жауынгерлік антына адалдық танытты , Калинин облысындағы Холм қаласы үшін ұрыста ерлік пен батылдық көрсете отырып , 1942 - жылы 5 - мамырда қаһармандықпен қаза тапты . Калинин облысы Холм ауданы Куземкино деревнясынан түс ­ тікке қарай 1 , 5 шақырым жерде бауырластар зиратына жерленді . Сізге осы туралы хабарлаймыз . Бұл хабарлама зейнетақы қузау үшін құжат болып табылады . Курстар бастығы , подполковник ВОРОНКОВ Курстардың әскери комиссары , батальон комиссары С . ЗМИЕВ » Қаралы қағазда « 1942 - жылғы 24 мамыр » деген дата тұр . Соғыста қаза тапқан Айқуат Жүсіпов осы « қаралы қағазды » маған көрсетіп отырған Шалқар Аманқосұлы Жүсіповтың атасы . Шалқар қоңырқай жүзді , ойлы көзді , қаршығадай жина ­ қы , қағы ­ лез , уа ­ қытын бос өткізбеуге тыры ­ са ­ тын іскер , дегенмен өңінен қа ­ зақ ­ ­ шы ­ лығы сезіліп тұратын жігіт . Ол атасының тарихын беріле айтып отыр . - Менің атам Айқуат 1906 - жы ­ лы өмірге келіпті . Өзі Ақтөбе облысының Шалқар ауданының тумасы . « Кіші қазан » төңкерісін жасамақ болған голо ­ щекин ­ дік би ­ лік кезінде екі жа ­ рым миллион ­ дай қазақ қолдан жасалған ашаршылық құрбаны болғаны мәлім . Жетіжылдық мектепте оқып сауатын ашқан , қазақ және орыс тілдеріне жүй ­ рік Айқуат ол кезде Шалқар ау ­ данында НКВД бөлімшесінде қызмет істейтін . Аштық жайлап бара жатқанда жақындарынан айы ­ рылып қалу қаупін қалтқысыз сезді . Халық басына қиындық туған өткен ғасырдың сол оты ­ зыншы жылдары Айқуат отырған орындарынан қопарылып әкесі Жүсіпті , інісі Жұмамұратты алып Алматы түбіне қоныс аударды . Талғарда қызмет істейтін бір таныстарын сағалаған қалпы еді . Бұл жақта , Талғарда еңбекке араласты . Айқуат бұрын ішкі істер органдарында істеген тәжірибесі болғандықтан аудандық орман ша ­ руашылығына егер болып қа ­ был ­ данды . Жұмамұрат партия мү ­ шесі болғандықтан аудандық пар ­ тия ко ­ митетіне нұсқаушылық қыз ­ метке алынды . Қоғалы жаққа іс ­ са ­ пары кезінде Патшайым деген қызды кө ­ ріп , жеңгелі болсам деп қызығады . Сол ниет жүзеге асып , Айқуат пен Патшайым үйленеді . Айқуаттың қызметі өсіп егерлер бөлімінің бастығы болды . Жағдайлары да ептеп түзеле бастады . Алайда бүкіл әлемге фашизм көлеңкесі жайыла бастаған . Нацистердің бір шұрқан шығармай тынбайтыны белгілі болып қалған . Отбасында мамыражай шай ішіп отырған сәттерде Жұмамұрат : « Алда - жалда соғыс басталып кетер болса біз әс ­ керге ең алдымен алынамыз ғой » дейтін . Сондай бір қиын - қыстау күн туса Талғарда тіршілік ете ал ­ майды ғой деп ойлап , Айқуат 1940 - жылы бала - шағасын Төңке ­ ріс ауы ­ лына көшіріп апарып , бір жаз ­ да екі бөлмелі там соғып алады . Мектепті биыл бітірушілер жоғары балл алғандар , сертификат негізінде қабылданады . Замечательно , что этот праздник отмечается летом , когда у вас начинается приятная пора - долгожданные каникулы . Нұрсұлтан Назарбаев - қатқыл да қарапайым , сұңғыла да кемеңгер қайраткер . « Қатқыл » деуім , керек жерінде қатаң талап та қоя біледі . « Қарапайым » деуім , кез келген адамның көңіліндегісін дөп баса біледі , оңай тіл таба алады . Ал сұңғылалығы жөнінен Елбасын біздің қасиетті кітаптардағы Сүлеймен пайғамбардың өнегесімен теңестірер едім . Сондықтан мен дұға еткен сайын елімізде татулық пен келісім саясатын орнықтырған Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевқа денсаулық пен ұзақ ғұмыр , дүйім Қазақстанға қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман тілеймін ! Батур өлгеннен кейін оның орнын үлкен ұлы Сэнгэ , содан кейін кіші баласы Қалден басты . Қалден Қытай императорының жарлығы бойынша осы кезде бас көтеріп ереуілге шыққан , өздерімен қандас Шығыс Монғолияның орта шарқы руларын аямай қырды . Бұл ара енді құлазыған қу далаға айналды . Сөйтсе де , жоңғардың қарақұрым боп өсіп келе жатқан мал басына жайылым тағы таршылық етті . Сонда барып Қалден Бошұқты Жоңғар хандығын Қалқа өңірін қосып алып , кеңейтпек болды . Осы саясатпен ол қонтайшы ордасын Іле өзенінің жағасына Тувадағы Хемчик өзенінің бойына , соңынан Қобда өзенінің төменгі сағасына көшірді . Бұл кезде Жоңғар хандығына Тибет , Енисей өзенінің өңіріндегі қырғыз рулары мен бүкіл Алтай тауының аймағы кірді . Осыншама жерге қожа болған Жоңғар қонтайшысы енді Қалқаны да қосып аламын деп жорыққа аттанды . Бірақ Қытайдың Манчжур ( Цин ) хандығынан жеңіліп қап , Қалқаны Қытай алды . Осы жорықтан тұрмастай болып күйреген Қалден өзін - өзі бауыздап өлтірді . Қалден өзінің үстемдігін жүргізіп тұрған кезінде , бақ күндесім болмасын деп ағайын - туыстарын да аяған жоқ . Бас көтергенін құртып жіберіп отырды . Осындай құртам деген жақынының бірі , немересі Сыбан Раптан Турфанға қашты . Қалден Қалқаны қосып аламын деп жорыққа аттанғанда , Сыбан Раптан өз еліне қайтып келіп , Буратал өзенінің бойын жайлады . Бірте - бірте ол бүкіл Жоңғар елін өзіне бағындырды . Қалден өзін - өзі өлтіргеннен кейін , бір мың алты жүз тоқсан жетінші жылы бүкіл Жоңғар қонтайшысы осы Сыбан Раптан болды . Сыбан Раптан Қытай еліне әкесінің інісі Қалденнен кем жау болған жоқ , Қытай императорымен сырт байланысы түзу саналғанмен , көршілес қалаларына шабуылын тоқтатпады . Ал Сыбан Раптан , баласы Қалден Церенмен қосылып , Халш дуанын тонаудан бастап Қытайға қарсы соғыс ашқанда , Джунгоның жаңа Цин династиясының императоры Канси сол жылы Жоңғар жерін бүтіндей бұрынғы өздерінің князьдарына қайтарып , Сыбан Раптанға Ертіс бойынан ғана шағын жайылым қалсын деп « Фимен » ( жарлық ) берді . Бұл жарлық бойынша Сыбан Раптан Қытай боғдыханы өкілін қатыстырып , Жоңғар елінің Құрылтайын шақыруға міндетті еді . Құрылтайдан кейін Қытай еліне шабуыл жасай берген Жоңғар хандығы енді қазақ жеріне беттеуге тиісті . Сөйтіп Қытай боғдыханы өзімен итжығыс түсіп жүрген қазақ халқын да мұқатпақ болды . Бұны істемесе , Қытайдың қалың әскерін Сыбан Раптанға қарсы аттандырып , Жоңғар ордасын біржолата күл - талқан етеміз деп қорқытты . Қытай мен Жоңғар хандығының арасында жойқын соғыс басталатыны мүмкін боп қалғандай еді , бірақ Қытай шекарасындағы Жоңғар рулары Кансидің қаһарынан ығып , енді Ілені құлдилай төмен көшіп , көбі Алтынемел тұсына келіп орналасқан . Қонтайшы Сыбан Раптан Іле өзенінің күнгейі , Сарын шаһарының күншығыс тұсына өзінің ордасын тікті . Заңдар жинағы халықаралық Корпоративті басқару мен Кепілдемелердің қазақстандық акционерлік қоғамының корпоративті басқармасының ұстанымын қолдануда жинақталған тәжірибені ескере отырып , 2002 жылдың 24 қыркүйегінде ( 19 хаттама ) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арқылы нарықтың бағалы қағаздарының сұрақтары бойынша Сарапшы кеңестің бекіткен шешімімен құрылған . 15 жыл бұрын ( 1995 ) Жидебай қорығында салынған « Абай мен Шәкәрім күмбездері » мемориалының ашылу салтанаты болды . Бұрын Аюханов деген итті білмейтін едім , білгенде атын естігенім бар еді , бірақ мұндай сволыш екенін білмеген едім , бірақ бұл да сол мәңгүрттердің деревнясынан екенін сезетін едім ! Сосын мынау орекеңдер қазір қазақты Кедендік Одаққа тоғыттық , жеңдік деп мәз болып жүр , ал шындығында оларды Құдай ұрайын деген екен . Өйткені " өлер ешкі диуананың асатаяғына сүйкенеді " демекші , орыстар бір үлкен апатқа ұрынарда қазақ сияқты ақ адал халыққа соқтығатын ауруы бар . 20 ғасыр басында тыныш жатқан қазақты майданға аламын деп патшасынан айырылған еді , әкесін баласы өлтіріп , баласы әкесін өлтіріп бір қырғынға ұшырап еді , одан кейін қазақтың өз алдына адал біткен дәулетін тартып алып , қазақ халқын аштыққа ұшыратып , жақсыларын құртып шыққан еді алдынан гитлеризмнің сойқаны келді , бұдан да сабақ алмай қазаққа Колбиндей басшыны қоямын деп қазақ жастарының наразылығын тудырды , қазақ жастарына зорлық қылды , ақыры содан совет империясы құрдымға кетті , енді міне , көр де тұрыңдар , Қазақстанды қайта өзіме қаратамын деген Ресей Педерасиясының быт - шыты шығып , якуты Жақұт болып , татары орысты атар болып , құрдымға кетпесе , әмин ) ! Менеджмент - нарықтық экономика жағдайында өндірісті тиімді басқарудың теориясы мен практикасы . Бағдарлама аясында қолға алынып жатқан мәселелердің бірі - әлемдік ағартушылар мен ұлы ойшылдардың тәлімдік ойларын , педагогикалық туындыларын қазақ тіліне аударып , оларды білім мазмұнына енгізу . 2010 жылғы қазан айының 21 - 22 күндері Қазақ Ұлттық аль - Фараби атындағы Университетте Орта Азиялық « Білім даму сатысында » атты Білім конгресі болып өтті Президент Қазақстан мен Ис ­ па ­ ния Корольдігі арасындағы ын ­ тымақтастықтың даму қарқынына да жоғары баға берді . Бүгінде екі елдің қатынасы өзара сенімділік жағдайында өркендеп келеді . Бар ­ лық салада үйлесімді үнқатысу ор ­ нық ­ қан . Қазақстан Мадридтің же ­ текші экономикалық әріптесі бо ­ лып табылады . Испандық ком ­ па ­ ниялар Орталық Азияда , оның ішін ­ де Қазақстан рыногында та ­ быс ­ ты жұмыс істеп келеді . Мұның негізі Испания Королі Хуан Кар ­ лос І мен Қазақстан басшысының жоғары деңгейдегі кездесулерінде қол жеткізілген уағдаластықтан басталады . Бүгін ШҚО ішкі саясат басқармасының бастығы болған Бақтиярова Альмира Кеңесқызын соңғы сапарына шығарып салдық . Тағдырдың жазуы солай шығар , нағыз кемеліне келіп , қайраты мен тәжірибесін ел иглігіне бағыттап отырған жан мезгілсіз қаза тапты . Ол кісі әркіммен тіл табыса білген , үлкен - кішіге бірдей сыйлы бола білген жан еді . Тікелей басшымыз болса да , бұйыра сөйлемей , ақылдасып , пікірімізбен санасып отырушы еді . Хабарландыру ! Құрметті апа - қарындастар ! " Діни сауат ашу " курсы жүргізіліп отыр . 2010 жылғы 9 қазанда коммуналдық қызметтердің қар тазалағыш техникаларының қысқа дайындығы қаралды . Олардың басшыларының есебін әкімнің орынбасары Василий Крылов қабылдады . Елорданың жол инфрақұрылымының үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету мақсатында қала көшелері мен магистралдарын қардан тазартуға дайындық бойынша іс - шаралар кешені әзірленіп , өткізілді . Бұқара тұрмысының бақуаттылығынан айқын көрінетіндей . Тұрғындардың тұрмыс - жағдайын саралап , таразы басын тең ұстауға ұмтылатын , сол жолда келелі жұмыстар атқаратын саланың бірі - халықты әлеуметтік қорғау саласы . Рас , бұл бағытта еліміз бойынша атқарылып жатқан істер мен алынып жатқан шаралар аз емес . Біз облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының бастығы Еркін ШПАНОВ мырзамен осы бағытта ой - пікір бөліскен едік . Прокурорлық қадағалау актілері бойынша әлеуметтік - экономикалық са ­ лада 255 мың адамның конституциялық құқығы қорғалып , 183 мың қызметшінің жалпы сомасы 8 , 8 миллиард теңгені құ ­ ра ­ йтын еңбекақы бойынша қарызы өн ­ ді ­ ріліп берілді . * Егер кісі түсінде бидай көрсе , онда ол өңінде тілеген тілегіне жетеді . - 2003 - 2004 жылдары ХҚТУ оқу ісі жөніндегі аудиторы ; Сондай - ақ Мәсімов АҚШ - тың ИЫҰ бойынша арнайы өкілі Рашад Хусейнмен кездесті . 1937 жылы педтехникум педагогикалық училище болып өзгертілді . Училище 1993 жылы педагогикалық колледж , 1997 жылы Ақтөбе мәдени - ағарту колледжімен біріктіріліп , Ақтөбе гуманитарлық колледжі статусына ие болды . Міне , тоқсан жылдай уақыт бойы бұл оқу орны қала , ауыл жастарын білім нәрімен сусындатып , елге қызмет ететін азамат болып өсіп , қалыптасуына елеулі үлесін қосып келеді . Үрме бұршақ езбесін тәрелкеге салу керек . Езбенің үстіне ірі тілімдеп кесілген тауықтың төс еті - грильді салу керек . Жанына духовкада қыздырылған , екіге бөлінген , қаймақ құйылған тортильяларды салу керек . Жас күнземен және көк пиязбен безендіру керек . Кешінде елдер жиналып үйде отырса , Көңілін елдер шаттыққа ерек батырса . Жырсүйер менің дос - жаранымның аузынан , Өлеңім менің өз өңін бұзбай оқылса . 1891ж . ережеге сай Жетісу , Орал облыстық әскери губернаторы осы өңірлердегі казак әскерінің үкімет тағайындаған атаманы болып есептелді . Сұрақ : Кәпірдің ақысын өтеу мұсылманның ақысын өтеу секілді ме ? - Прокуратура органдарының қызметін жетілдіру мәселелері бойынша заң жобасының мәні неде ? « Білім туралы » Қазақстан Республикасы Заңының 6 - бабы 3 - тармағының 7 ) тармақшасына , Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қаңтардағы « Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері » атты Қазақстан халқына Жолдауының 4 . 1 - бөліміне және Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы 922 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына сәйкес Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ : 1 . « Техникалық және кәсіптік , орта білімнен кейінгі білімді мамандардаярлаудың 2010 - 2011 оқу жылына арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекіту туралы » Астана қаласы әкімдігінің 2010 жылғы 12 сәуірдегі 22 - 291қ қаулысына ( Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2010 жылғы 17 мамырда 630 болып тіркелген , « Астана ақшамы » газетінің 2010 жылғы 22 мамырдағы 53 , « Вечерняя Астана » газетінің 2010 жылғы 8 маусымдағы 65 жарияланған ) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін : атауы мына редакцияда жазылсын : « Техникалық және кәсіптік , орта білімнен кейінгі білімді мамандар даярлаудың 2010 - 2014 оқу жылдарына арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекіту туралы » ; 1 - тармақта : « 2010 - 2011 оқу жылында » деген сандар мен сөздер « 2010 - 2014 оқужылдарына » деген сандармен және сөздермен ауыстырылсын ; жоғарыда көрсетілген қаулыға қосымшада : 2 атауы мына редакцияда жазылсын : « Техникалық және кәсіптік , орта білімнен кейінгі білімді мамандар даярлаудың 2010 - 2014 оқу жылдарына арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы » ; « Гуманитарлық колледж » деген бөлімде : « 010100 « Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту » деген жолдағы « 75 » деген сандар « 130 » деген сандармен ауыстырылсын ; « 9 - сынып » деген бөлімде : « қазақ тілінде оқыту » деген жолдағы « 25 » деген сандар « 55 » деген сандармен ауыстырылсын ; « орыс тілінде оқыту » деген жолдағы « 25 » деген сандар « 50 » деген сандармен ауыстырылсын ; « 0105000 « Бастауыш білім беру бойынша » деген жолдағы « 214 » деген сандар « 133 » деген сандармен ауыстырылсын ; « 9 - сынып » деген бағанда : « қазақ тілінде оқыту » деген жолдағы « 138 » деген сандар « 82 » деген сандармен ауыстырылсын ; « орыс тілінде оқыту » деген жолдағы « 76 » деген сандар « 51 » деген сандармен ауыстырылсын ; келесі жол мынадай мазмұнда толықтырылсын : 2 ) қуаты 50 аттың күшіне ( 37 кВт ) дейін өздігінен жүретін шағын өлшемді кемелерге - алым төленген күні қолданыстағы екі айлық есептік көрсеткіш ; - Бұрын тасты барлық кезде операция жасап алатынбыз . Қазір оны үгітіп алатын дәрежеге жеттік . Ондай аппараттар бізде бар . Бүгінде тасты 60 - 70 пайыз ұн ­ тақтай аламыз . Бұл - үлкен жетіс ­ тік . Осының бәрі шетелдерден әкелінген аппараттардың көм ­ е ­ гі ­ мен жүзеге асуда . Лито ­ трип ­ ­ сия дейді мұны . Бұрын аденомаға да опе ­ ра ­ ция жасалатын . Мәселен , кейбір жағдайда нау ­ қаста ілеспелі басқа да көптеген дерттер болады . Осыны жеңілдететін ТУР деген аппарат бар . Адам баласы кіші дәретке отыра алмай қал ­ ған кезде несеп жолдарын ашып , жағдайын жеңіл ­ дететін құрал - жабдықтар жеткілікті . Қазіргі лап ­ роскоппен жасалған опера ­ ция ­ лардан кейін науқасты 2 күннен соң үйіне қайтаруға болады . ( 16 ) және ( 17 ) өрнектеріндегі ЕВ шамасы , статор және ротор орамаларының арасындағы трансформациялық байланысу коэффициенті - кезіндегі статор орамасындағы " В " ағынды Фd индукциялайтын э . қ . к . Статор орамасы К ағынмен Фd байланыспаған , ол э . қ . к . одан индукцияламайды . Айналмалы трансформатордың жүктеме кезіндегі ротор орамаларында пайда болған қума толқындарды түйістіру үшін қолданылады . Егер В орамасының орнына айнымалы ток торабына К орамасын жалғайтын болсақ , онда қума ағын пайда болады , осыған қатысты S орамасы косинусты , ал С орамасы синусты болады . Сол себепті , бос жүріс кезінде ротор орамасында э . қ . к . индукцияланады , сәйкес келетін ағынға қатысты ротордың айналу бұрышының синусына немесе косинусына пропорционал болады . Ротор және статор орамаларын қосуда әртүрлі сұлбаларды пайдалана отырып , басқа да функционалды тәуелділіктерді алуға болады , сонымен қатар көрсетілген ток жүктемесіндегі қателікті азайтуға болады . 5 ) халықаралық шарттар бар болған кезде , бiр елден екiншi елге жұмысқа орналастыру үшiн жүмыскерлер жинауды жүзеге асыруға ; Жүз өліп , жүз тірілді өмірінде , Күні - түн кек - шоқ үрлеп көңілінде . Өлең - жыр отыменен кесіп шықты , Деректі фильмнің кейіпкерлері қазіргі кезде арамызда өмір сүріп жатқан қарапайым майдангерлер . Деректі фильмде олар соғыс туралы , ондағы достық , адамгершілік туралы өз пікірлерін , өмірлерін ортаға салады . Иншалла , бұл шығармада сен одан та ­ засың ; солай бола тұра түрдің мазмұнды ( көркемдік мүмкіндікті ) шектейтінін айтқым келіп отыр . Шекараның бастапқы нүктелері Жамбыл даңғылы бойынша солтүстік - шығыс бағытымен Сыпатай батыр көшесінің қиылысуына дейін ; бұдан ары оңтүстікке қарай Сыпатай батыр көшесі бойынша Балуан Шолақ көшесі қиылысуына дейін ; оңтүстік - батыс бағытымен Балуан Шолақ көшесінің бойынша Алматы - Ташкент теміржолын бойлай Комратов көшесімен қиылысуына дейін ; Комратов көшесі бойымен солтүстік - батыс бағытта Қонаев көшесінің қиылысуына дейін ; Қонаев көшесінің қиылысуындағы 1 - Қарасу шағын өзені бойымен Төле би көшесіне дейін , Төле би көшесі бойынша шығыс бағытымен Жамбыл даңғылы қиылысуындағы бастапқы нүктеге қосылады . Бес блоггер екі оқырманымен кездесіп , блоггерлер ғана блог оқитын боп шықты . Блогтар блогшылардан басқа жанға керек пе ? ! Ал алдымыздағы жаңа 10 жылдықтың міндеті енді осы кәсіп түрлерін игеру ісін одан әрі терең ­ дете түсу болып отыр . Мәселен , бізде мұнай мен табиғи газ байлығы бар . Өкінішке орай , оны ши - кі ­ зат түрінде ғана сатып келеміз . Енді оларды өң ­ деу ісіне кірісуіміз керек . Елбасының Жолдауында 2020 жылға дейінгі индустриялық - инно ­ вациялық дамуға баса мән берілген . Құжаттың негізгі тіні де сол . Мем ­ лекет басшысы айтқандай , еліміз экономикасының шикізаттық емес секторын дамыта алса , әлемдегі 50 дамыған елдер санатына қосылатын күн де жақындай түспек . Анара , Алматы Құрметті қаржы полиция басшылығы мен қызметкерлеріне ! Сіздердің сайттарыңызда күн сайын жаңартылып отыратын жаңалықтарыңызды оқып отырамын және де қойылған сұрақтарға берген жауаптарыңыз қанағаттандырарлық . Жұмыстарңыз алға бассын ! Сайттарыңыз жандана берсін ! 1928 ж . Ақтөбе қаласында туған . Орал қаласындағы музыка мектебін , кейін гобой және вокал класы бойынша музыка училищесін бітірген ( 1949 ) . Құрманғазы атындағы Алматы Мемлекеттік консерваториясында профессор А . М . Кургановтың класында ( 1949 - 1954 ж . ) оқиды . 1953 жылдан Абай атындағы Мемлекеттік Академиялық опера және балет театрының ( 1977 ) солисі . Қазақ театрлар қоғамының төрайымы ( 1962 - 1978 ) . 1977 жылдан кәзіргі уақытқа дейін Қазақтың Құрманғазы атындағы Ұлттық консерваториясында дәріс береді , профессор ( 1987 ) . Оның шәкірттері арасында Халықаралық және Республикалық конкурстардың лауреаттары мен дипломанттары ( Б . Жұбаева , Д . Дүтмағамбетова , А . Часовитина , Р . Рамазанова ) , Алматы мен Астана қалалары опера театрларының солистері бар . Тақырыптық номинациясы : Ислам жаңалықтары , діни мақалалар мен видео және аудио уағыз - насихаттар , сондай - ақ , Араб тілі , фиқһ , тәжуид пәндерінен дәрістер және білгенге маржан т . б қызықты әрі маңызды мәзірлері бар . Пайыз мөлшерін қаражаттандыруды жүзеге асырылатын несиенің ( лердің ) соммасы бір қарыз алушы үшін 3 млрд . теңгеден аспауы керек . Неліктен « Зенченко и К » КТ сүт өнімдері ауданның елді мекендеріне және Бескөл а . дүкендеріне жеткізілмейді ? Конфессияаралық қарым - қатынастың қазіргі формаларын белсенді жүргізу ­ ші ­ сіне тәуелсіз Қазақстанның жаңа аста ­ насы айналды және тарихи , ғаламдық деп айтуға тұрарлықтай бірқатар баста ­ ма ­ ларды іске асырды : Рим папасы Иоанн Павел II - ні шақыру , Астанада әлемдік дін ­ дердің тоғысатын орталығын құру жо ­ лындағы аса маңызды қадам ретінде әлемдік және дәстүрлі діндердің көшбас ­ шы ­ ларының съезін өткізу . Бұл идея шын мәнінде Еуразияның орта ­ сында , ежелгі қазақ даласының қақ жүрегінде орна ­ ласқан Қазақстанның жаңа астанасының ұлы мақсаты ­ на лайықты . Сырын шертіп , Мұңын шағып жүреді ол , Асқар тауға , тыныш жатқан көлгеде . Баладай боп Еркелейді емеспе , Бағалайтын адамдарға ол кейде . Жел қондырғысы жұмыс істей бастауы үшін минимал жел жылдамдығы 3 ÷ 5 м / с болу керек . Қондырғы автоматты іске қосылады . Жел жылдамдығы 25 м / с - тен асса автоматты ажыратылады . 1 . Арнаулы јлеуметтік қызметтер арнаулы јлеуметтік қызметтердіѕ кепілдік берілген кґлемін жјне ақылы арнаулы јлеуметтік қызметтерді қамтиды . 2 . Арнаулы јлеуметтік қызметтердіѕ кепілдік берілген кґлемі бюджет қаражаты есебінен кґрсетілетін арнаулы јлеуметтік қызметтердіѕ бірыѕәай тізбесі болып табылады . 3 . Ақылы арнаулы јлеуметтік қызметтер арнаулы јлеуметтік қызметтердіѕ кепілдік берілген кґлемінен тыс ақылы негізде кґрсетіледі . 4 . Арнаулы јлеуметтік қызметтер ақпараттық , консультациялық жјне делдалдық қызметтер тїрінде жалпы сипаттаәы қызметтер кґрсетуді қамтуы мїмкін . 5 . Арнаулы јлеуметтік қызметтер кґрсететін , мемлекеттік секторда жўмыс істейтін субъектілер жалпы сипаттаәы қызметтерді бюджет қаражаты есебінен кґрсетеді . 6 . Арнаулы јлеуметтік қызметтер арнаулы јлеуметтік қызметтер кґрсету стандарттарына сјйкес келуге тиіс . 7 . Арнаулы јлеуметтік қызметтердіѕ кепілдік берілген кґлемінен тыс кґрсетілетін арнаулы јлеуметтік қызметтердіѕ қосымша кґлемін кґрсетудіѕ тізбесі мен тјртібін облыстардыѕ ( республикалық маѕызы бар қаланыѕ жјне астананыѕ ) жергілікті ґкілді органдары бекітеді . Ілмектер : Гестия , игі істер , отбасы құдайы , құрбандық отының құдайы - Алтай Тайжанұлы , газетімізге бер ­ ген бір сұхбатыңызда « біз ке ­ мел ­ ден ­ ген ұлт ретінде өз кемшілігімізге өзіміз күле білетін халық емеспіз » деп едіңіз . Өз мінімізді айта алмауымызға не себеп ? Бұл олқылықтан қашан арыла алар екенбіз ? - Дәстүрлі қазақ мәдениетінде күлкі мен күлу мәдениетіне үлкен мән берілген . « Үл ­ кенге - құрмет , кішіге - ізет » қағидасы бойынша жастардан үлкендер алдында сыпайы , әдепті күлкі мен қалжыңнан ас ­ пауы , кекесінге жол бермеуі талап етілсе , үл ­ кендер де көп алдында одағай - оғаш күл ­ ­ кі көрсетпеген . Әйтсе де кейде қатты , кей ­ де жұмсақ әзіл - қалжыңмен көңіл кө ­ те ­ руді дұрыс қабылдап , халық ара ­ сын ­ дағы өнерпаз - әзілкештер мен күл ­ дір ­ гіш ­ тер ­ ді әр ­ дайым жоғары бағалап , кө ­ тер ­ мелеп отыр ­ ған . Қоғамдағы жайсыз жайттар мен соған жол берушілер күлкіге айнал ­ ды ­ ры ­ лып , сынға ілінген . Сіздің сұрағыңызға ке ­ лер болсақ , жетілген ұлт өз кемшілігін өзі кө ­ ре білуі керек . Бұл жағынан алғанда , өз мі ­ німізді байқап , өз кемшілігімізді ашық мо ­ йындау , сахнаны , теледидарды , мер ­ зімді баспасөздерді пайдалана отырып , со ­ ны әжуа ету жағы , басқаларын айтпа ­ ған ­ да , ір ­ гелес көршіміз - орыстардан әл ­ де ­ қайда тө ­ мен . Естіген құлақта жазық жоқ . Ел ара ­ сында қайта жаңғырған соңғы ай ­ тыс ­ тың әділ ­ қазыларын басқарған ағамыз « ақын ­ дарға билікті мақтаңдар деп тап ­ сырыс бер ­ ген , аз мақтағандарына реніш біл ­ ­ дірген » деген де әңгіме бар . Сонда ол кісі Абайды оқымаған ба ? ! . Өзіне - өзі күле білмеген , мақтан қуып жүрген адам ( ұлт ) өзгенің де кемшілігін көре алмайды . Күле білу - кем - кетігіңді көре білу , әртүрлі әлеу ­ мет ­ тік , саяси - экономикалық , рухани жағ ­ дай ­ лардағы келеңсіздіктерге іштей күйіне оты ­ рып , соны сыртқа күлкі ( эмоция ) тү ­ рін ­ де шығару . Жасыратыны жоқ , бұрын ­ ғы қо ­ ғамда да , қазіргі біздің қоғамда да , көп жағ ­ дайларда біз билік басындағыларды бір ­ ыңғай жарыса мақтаумен келеміз . Бұл мә ­ селеде алғы , аға ұрпақ алдына жан сал ­ мауда . Іштерінде әбден маманданып , ма ­ шық ­ танып алғандары да бар . Олардың мақ ­ тау сөзін тыңдасаң , оқысаң , солар үшін өзің ұяласың . Ал көрші Ресей елінде ондай жоқ . Оның есесіне , телевизиясынан әлеу ­ меттік өмірдің сан - саласын , бұрынғы және қа ­ зіргі іс басындағы тұлғаларды әдемі әж ­ уа етіп концерттер , елінің саяси - әлеуметтік , ру ­ хани мәселелерін талдап , оған билікке қар ­ сы оппозициялық партиялар өкілдерін де қатыстырып , ел ішінде пікір алуандығын ту ­ ғызып , бұқараға ой салып , саналарына сіл ­ кініс жасатады . Өзімізге күле білмей , бірыңғай мақтай беруден арылудың жолы - ашықтық пен шынайылық . Қоғамда бірыңғай идеология қалыптаспауы керек . Бірақ біз әлі содан арыла алмай жүргеніміз - шындық . Күле білудің тағы бір жолы - адам ­ ның өзіне - өзі сенімді болуы . Ке ­ мел ­ денген , белгілі деңгейде жетілген адамдар жал ­ тақ , қорқақ , екіжүзді болмай , өтірік айт ­ пай , қоғамды басқарумен де , тәр ­ бие ­ леу ­ мен де айналысуы қажет . Осындай адам ­ дар өз айналаларына ин ­ теллектуал ­ дар ­ ды жинайды , қоғамды алға сүйрейді . Ал әлеуметтік әлеуеті төмен , интеллекттен жұр ­ дай адам шамшыл келеді . Ондай адам ­ дар біреу әзіл - қалжың айтса , оған өк ­ пелеп , ренжіп , сонымен текетіреске тү ­ седі . Бұл мүлдем дұрыс емес . Өткен жылы « Ана тілі » газетінде белгілі ақын Есенбай Дүй ­ сенбайұлының « Ғұлама » деген сықақ өле ­ ңі жарық көрді . Тамаша жазылған . Шын ­ дықтың бітеу жарасының аузын ашты , көп ­ шіліктің ойын дөп басты . Мұндай сықақ жа ­ зу - өте дұрыс және оны жеке адам да , қоғам да дұрыс қабылдауы керек . Кеңес өкі ­ меті кезінде « дружеский шарж » деген болды ғой , сол сияқты . Сонымен бірге әзіл - оспақ өлеңдердің де адамның арына , жеті атасына тимейтін , мәдениетті түрде болғаны дұрыс . Өз мінімізді айта алу , « мақтан қумай , абыройды ойлау » демо ­ кра ­ тиялық азаматтық мемлекетке тән . Соған жетелік . - Біз ұлт ретінде қандаймыз өзі ? Өзі ­ мізге өзіміз баға беру үшін өзге ­ лер ­ мен салыстыруымыз керек пе , әлде . . . Жал ­ пы , қалай болып көрініп жүрміз ? - Хакім Абай өзінің терең таным - тағы ­ лым ­ дық мәндегі « Қара сөздерінің » бірінде қа ­ зақты көрші жатқан елдермен салыстыра сөз қозғайды , өз бауырларының кем ­ ші ­ лік ­ теріне күйіне отырып , терең - терең ойлар ай ­ тады . Өзіңді өзің тануың үшін өзгені тану , яғ ­ ни өзіңді өзгенің көзімен көруің керек . Өз ­ дерін өзгенің көзімен көргенде ғана ха ­ лық өзін таниды . Абай осы мәселені тал ­ дай келе , « қазақ халқының өзі туралы тү ­ сі ­ ні ­ гі шамалы » деген қорытындыға келеді . Се ­ ­ бебі сол тұстағы қазақтардың аралас , ір ­ ­ гелес жатқан басқа халықтарға деген көз ­ ­ қарасы , салыстырмалы түсініктері үс ­ тірт ­ ­ теу болатын . Өзін - өзі таныған ұлт басқа ха ­ лық ­ тарды да тануға , олардың жақ ­ сы ­ лық ­ тарын алуға талпынады . Басқа ха ­ лық ­ тар ­ ды танымасақ , біз өзімізді кіммен са ­ лыс ­ тырамыз , кімге жақын , кімнен алыс жү ­ руді қайдан білеміз ? ! Абай осы мә ­ се ­ ле ­ лер ­ ге гуманистік тұрғыдан келген . Сон ­ дық ­ тан ол : « Сен басқа халықты нашар деп айтар болсаң , ол - өзіңнің нашарлығың » , - деген түйін жасаған . « Мен бала күнімде естуші едім , біздің қазақ сартты көрсе , кү ­ луші еді : « енеңді ұрайын , кең қолтық , шүлдірлеген тәжік , арқадан үй төбесіне са ­ ла ­ мын деп , қамыс артқан , бұтадан қо ­ рық ­ қан , көз көргенде « әке - үке » десіп , шығып кет ­ се , қызын боқтасқан , « сарт - сұрт » деген осы деп » . Абайдың бұл айтып отырғаны - тә ­ жікті мазақ етем деп , қазақтың өзін - өзі ма ­ з ­ ақ ететіні . « Енді қарап тұрсам , сарттың екпеген егіні жок , шығармаған жемісі жоқ , саудагерінің жүрмеген жері жоқ , қылмаған шеберлігі жоқ . Өзіменен - өзі әуре болып , бірімен - бірі ешбір шаһары жауласпайды . Орысқа қарамай тұрғанда қазақтың өлі ­ сі ­ нің ахиреттігін , тірісінің киімін сол жеткізіп тұр ­ ды . Әке балаға қимайтұғын малыңды кі ­ релеп , сол айдап кетіп тұрды ғой . Орысқа қа ­ раған соң да , орыстың өнерлерін бізден олар көп үйреніп кетті . Үлкен байлар да , үл ­ кен молдалар да , ептілік , қырмызылық , сыпайылық - бәрі соларда . . . » Абай өзінің қазағына « Заманының ыңғайына қарай еңбектеніп жатқан халықтарды сенің де тануың керек және одан үйренуің , солар жасаған кәсіпті игеруің керек . Сөйтіп , ба ­ рып өзіңді өзің танисың » дейді . Абай осы « Қара сө ­ зінде » « түйеден қорыққан ноғай атқа мін ­ се - шаршап , жаяу жүрсе , - демін ала ­ ды , ноғай дегенше , ноқай десеңші » - деп та ­ тарларды , « ауылды көрсе , шапқан , жаман сасыр бас » - деп орыстарды шенеп , мәз болатын қазақтарға да күйінеді . Мұндағы Абайдың сынға алып отырғаны - өз болмысымен өзгелерді өлшеу және өзіндей еместерді түсінбеу һәм түсінгісі кел ­ ­ меу . Осыдан келіп ғылымда европо ­ цен ­ тризм , ал жеке ұлттарда дүниенің бар ­ лығын өз көзқарасы тұрғысынан көру , менікі , яғни біздікі ғана дұрыс , басқалардікі бұрыс дейтіндей этноцентризм пайда бол ­ ды . Мұның екеуі де - адамзатты да , аза ­ матты да көп ілгерілетпейтін іс . Ұлттық са ­ наның қоғамдық деңгейге көтерілмеген кезінде болатын нәрсе . Ал санасы шектеулі адамдар өз білместігінен , ойсыздығынан туған түсінігін де аксиома етіп алуы мүмкін . Алайда Абай ұлтымызға тән жақсы ­ лық ­ тар ­ ды да білмей , көрмей отырған жоқ . Ол өзі ­ нің даналығының арқасында « жақ ­ сы ­ мыз ­ ды кім тартып алар дейсің , ұлтымыздың са ­ насын ой салар , ойланар жаққа бұ ­ ра ­ йын » дейді . Ендеше , өзін - өзі сынауға жет ­ кен халық - болашағы бар халық . Өз кем ­ шілігін көре білген халық - өскен , есей ­ ген халық . Абайдың бұл жердегі даналығы - өз қазағын аяусыз сынай білуі . Абай - ре ­ нессанстық тұлға , ондай тұлғалар қа ­ рама - қайшылықты болады . Оларды бір ­ ден түсіну де қиын . Сондықтан біреулер ке ­ зінде Абайды « Осы қазақтың досы ма , жа ­ уы ма ? ! Досы болса неге соншама сы ­ нап , мінейді ? Өзгеден , әсіресе орыстан үлгі ал дейді » , - дейді . « Сонда біздің ұлттың ұр ­ пағына үлгілер тұсы жоқ болғаны ма де ­ се , екіншілері Абайды өз пайдасына ұтым ­ ды пайдаланып , « білім де , өнер де , ғылым да басқада » дегені үшін мақтағылары да , жақ ­ тағылары да келді . Солай етті де . . . Ал ту ­ расына келсек , бұл - Абайдың ке ­ мең ­ герлігі . Өзге біреу кемшілігімізді көзге шұ ­ қы ­ ­ са , ол - бізді кемсіту , өзімізден осыны ай ­ ­ тар біреудің болуы - жанашырлық . Он ­ дай адам - Абай , ол қазақ болғандықтан да өзінің халқына берген сыны басқалардан гө ­ рі әділ . Ендеше , қазақ өзінің кім екенін өз ­ гелерді бағалай білгенде ғана түсінбек . Осы бағалау барысында ұлт өз танымына таным қосу арқылы түсінігін кеңейтеді , бас ­ ­ қа халықтардың білімін , өнерін , кәсібін қажетіне қарай үйренеді және игереді . Рудың шеңберінен , ауылдың көлемінен шы ­ ғып , ауқымды ойлауға , жаһандық мә ­ се ­ лелерге ұмтылыстар жасайды . Бұ ­ рын ­ да ­ ры қазақтың көбісі елден көп ұзап шық ­ па ­ ған . Көбінің әлем туралы түсінігі өзінің ауыл - аймағымен , әрі барса өзі қо ­ ныс ­ тан ­ ған , көршісі мекен еткен өлкемен ше ­ к ­ те ­ летін . Абай ұлтына « сенен басқа да ха ­ лық ­ тар бар , оны да біл , солармен өзіңді са ­ лыс ­ тыр , солардан үйрен , елдің соңы бол ­ ма » дейді . Оның айтпағы - әңгіме санда емес , сапада , себебі « ақымақ көп , ақылды аз » . Ал әлемдік тұрғыдан алғанда , бәсекеге қабілетті ұлт болу да - оңай емес . Өйткені әр халықтың өз мәселесі ғана емес , өзіндік ерекшеліктері де бар . Ғылыми әдебиеттер мен хрестоматиялық түсініктерде ол әр ха ­ лық ­ тың тілінде , дінінде , тұрмыс - тір ­ ші ­ лі ­ гінде , салт - дәстүрлерінде делінеді . Солай бо ­ ла тұра , олардың санасында жалпы адам ­ затқа ортақ ұғым , түсінік және де ор ­ тақ қадір - қасиеттер де бар . Осы ортақ дүниелер жеке халықтар тұрмысында әрқалай көрінеді . Алайда ол көріністердің бәрі жағымды бола бермейді . Ендеше , солардың пайдалысына жақын , пай ­ да ­ сы ­ зы ­ нан қашық жүру арқылы ұлт өзінің қа ­ дір ­ лі қасиеттерін молықтыруы керек . Абай « біздің қазақтың достығы , дұшпандығы , мақтаны , мықтылығы , мал іздеуі , өнер іздеуі , жұрт тануы ешбір халыққа ұқса ­ май ­ ды » дегенде , осыны айтып отыр . « Мың өліп , мың тірілген » ұлтымыздың , тәуелсіз елі ­ міздің ХХІ ғасырда болашағы болады , әлем ­ дік әлеуметтік кеңестіктен ұлтымыз өзі ­ нің этномәдени болмысын сақтай оты ­ рып , әлем халықтары арасынан лайықты орнын алады деген зор үміт бар . Қиындығы да , қайшылықтары да , толымды істері мен айта жүрер тұстары да болған тәуелсіз дамуымыздың 20 жылдығы - осыған куә . Енді осы бастаманы алға апарар , ұлтының уызына жарыған , этномәдени аяда өскен білімді де білікті ұрпақ тәрбиелеу - басты парызымыз . - Десек те , заманмен , ғаламның ық ­ палымен айтарлықтай жетіле түс ­ кен біздің қоғамда кезінде Абай сынап кеткен кемшіліктердің әлі сол күйі қалуына не себеп ? Не өзгеріп , нені өзгерте алмай келеміз ? - Абайдың толық шығармалар жинағы кезінде бір - ақ том болып шықты . Ал біз сол бір кітап туралы сансыз диссертация , көптеген кітап жаздық . Сонда да жетістіре алмай жатырмыз . Сөйтсек , біздің түсінбей жүргеніміз - таным мен тану то ­ лас ­ сыз үдеріс екен . Абай бірінші қара ­ сө ­ зін ­ де өз қоға ­ мының өзегін анықтайтын бес негізгі мәселеге тоқталады . Бұлар - ұл ­ ты ­ ның ұғымын , сол арқылы тілі мен ой өр ­ негін толық игерген тұлға қолданар сөздер . « БАҒУ » деп отырғаны - басқару , билеу , иге ­ ру , ұғу . Абай заманында түрлі про ­ тек ­ то ­ рат ­ тық жымысқы саясатпен ел іші бүліне бас ­ таған кез еді . Талас - тартыс , рулық жік , бір ата балаларының арасында алауыздық т . б . Абайдың « бас басыңа би болған өңшең қиқым » , елдің сиқын бұздыңдар немесе « біріңді қазақ бірің дос , көрмесең істің бәрі бос » дейтін кезі де осы тұс . Халқ ­ ы ­ мыз ­ дың басында түрлі нәубеттер болды . Со ­ ған қарамастан , ұлтымыздың бағына еге ­ мендікке қол жеткіздік , тәуелсіз ел бол ­ дық . Бірақ толық тәуелсіздікке жету үшін әлі де дамуымыз , өзгеруіміз , жетілуіміз қа ­ жет . Ендеше , үлкенді - кішілі бас ­ шылары ­ мыз ­ дың ел бағу мәселесін зерделеуі - бү ­ гін ­ нің қажеттілігі . Мал бағу - шаруашы ­ лық ­ ты игеру , қыр - сырын меңгеру . Абай « ең ­ бек ет , « мал » тап » дейді . Бұл жерде әң ­ гіме байлық , дәулет турасында . Оны таб ­ у ­ дың басты жолы - керекті іс , игілікті іс , кә ­ делі іс . Бұл бір адамға емес , көпшілікке ай ­ тылған . Өзің харекетшіл болсаң , өзіңе жағ ­ дай жасасаң , өзгелер де солай етсе , бү ­ кіл ел , халық біреуден бірдеңе күтіп отыр ­ майды . Еңбекшіл адамды ел сый ­ лай ­ ды , ондай елдің адамдарын өзгелер де сый ­ лайды . Абайдың қырсыздарға қа ­ ратып : « Ең болмаса кеттің ғой мал баға ал ­ май » , - деуі де содан . Ғылым бағу - таны ­ мың ­ ды кеңейту , тереңдету , білмегеніңді бі ­ луге ұмтылу , ізденістер жасау , Абай өз қоғамына қойған талаптардың бірі . Онсыз қа ­ зіргі уақытта да аса мәнді ілгерілеу бол ­ мақ емес . Соны терең түсінген Абай « ғы ­ лым - Алланың бір сипаты » дейді . Ендеше , ғы ­ лым бағу қажет . Алайда ол ғылым сөзін тыңдайтын адам таппай қиналады , « біл ­ ге ­ ніңді кімге үйретерсің , білмегеніңді кімнен сұ ­ рарсың » деп күйінеді . Әрине , мен « қа ­ зақ ­ та ештеңе болған жоқ , қараңғы болды » деген түсініктен аулақпын және онымен келіспеймін де . Алайда әлемдік тұрғыда ай ­ та қаларлықтай жетістігіміз болмаған соң , оған ойшылдың көңілі толмайды да . Абай дін бағуға да қоғам қойған талапқа сай , сыншылдық тұрғыдан келген . Біздің дін - ислам діні . Абай заманында қазақ арасында Аллаға зейін беріп , иман жолына түсу жағы да кемшін жатты . Ол сырттан кірген жат қылықтар , елбұзар істер , бо ­ дан ­ дық бұғаудың әсері еді . Абайдың « дін ба ­ ға алмадық » деп , әсіредіншілдерді : « На ­ мазды молда теріс оқыр , Дағарадай болып сәлдесі » , - деп сынайтыны да - осы кез . Ал шындығына келгенде , дәстүрлі қо ­ ғамда дін , сенім , олардан туындайтын әдет - ғұрып , салт , адамгершілік нормалар адами ұстанымның негізі болатын . Абай осы ­ ны терең түсінді . Біздің қоғам ру ­ ха ­ ния ­ ты ­ мыздың бұл тұсын тәлім - тәрбиелік мә ­ се ­ леде әлі де болса дұрыс пайдалана ал ­ май келеді . Осыдан келіп әсіредіншілдер мен дүмшелер елді адастыруда . Қоғамның болашағы - жас ұрпақтар . Абай оны ба ­ ла ­ ларды бағу дейді . Ойшылдың бұл жерде ай ­ тып отырғаны - ұрпақ тәрбиесі , оны же ­ тілдіру , басқа ұлттар мен ұлыстардың жас ­ та ­ рындай олардың қоғамдық орнын бел ­ гілеу . Бодандықтың зардабынан , ел ба ­ ғу ­ дың осалдығынан кетеуі кеткен заманда ба ­ лаларды әлеуметтік оңды істерге ара ­ лас ­ тыра ала ма , әлде өзара жік болып , те ­ кетіреске түсе ме ? ! Абай « бұл тығырықтан шығудың тура жолын білмеймін , сон ­ дық ­ тан « қалайша бағудың мәнісін де біл ­ мей ­ мін » дейді . Алайда ұрпақ бағылмай , тәр ­ бие ­ ленбей қалмайды . Абай ұлтына , тұс ­ тас ­ тарына , ақылды , зерек , көкірегі сәулелі адам ­ дардың әлеуметтік қоғамдық сана ­ сына сілкініс жасап , ой салып отыр . Санада сілкініс жасау , тәлім - тәрбиенің этномәдени аспектілеріне көңіл бөлу - біздің әлі жасай алмай , қол жеткізе алмай , тіпті әлі мән - мазмұнына жете түсіне де , түсіндіре де алмай келе жатқан бағыттарымыздың бірі . Ендеше , сапалы білім тек шетелде деуді де ойланып айтқанымыз жөн . Әрине , озық технологияларды пайдалануымыз орын ­ ды . Бірақ білім мен тәрбие біздің унитарлы мем ­ лекетіміздің іргетасын бекітуге , Тә ­ уелсіздігімізді нығайтуға қызмет етуі керек . Олай болса , оның мазмұны этномәдени бо ­ луы қажет . Осындай мазмұндағы білім мен тәрбие алған ұрпақ қана дана Абайдың сы ­ нына құлақ асып , асқақ армандарын жа ­ қындатады . - Қазіргі қоғамнан ұлтжанды аза ­ мат ­ тармен қатар , әсіреұлтшыл , тіпті жалған ұлтшыл , күйреуік , күйгелек адам ­ дарды да көптеп кездестіреміз . Кей ­ біреулер тілдің жайын , ұлттық мүд ­ де мен тәрбиенің жайын даңқ үшін ай ­ татын болды . Жасыратыны жоқ , ұран ­ дап жүргенін өзінің жеке өмірінде ке ­ рісінше істейтіндер де бар . Мұны қо ­ ғамдық кесел деп есептеуге бола ма ? - Қазақта өзінің болмысына сәйкес кел ­ ген адамды « жақсы адам » дейді . Бұл жер ­ де өзінің болмысына сәйкес деп отыр ­ ғаным : өзінің этникалық ерекшелігіне , қо ­ ғам ­ дағы орнына , алған білімі мен ма ­ ман ­ дығына , жасына қарай әрекет ету , соның арқасында әлеумет ортасында сыйлы болу . Осындай адамдардың бойында адам ­ гершілік , намыстылық , қанағат ­ шыл ­ дық , талаптылық , еңбекқорлық т . б . сияқты жа ­ ғымды сапалар болады . Олардың рухы биік , өлшемдері де өзге , олар шын мәнін ­ дегі ұлтжандылар , тіпті ұлтшылдар . Өйткені олар елін сүйеді , жерін , Отанын қадірлейді . Бірақ адамның әлеуметтенуіне жағдай жа ­ салуы керек . Қоғам , оның басындағы билік жақсының жақсылығын көрмесе , іс ­ теген дұрыс харекетін үнемі бұрысқа шы ­ ға ­ рып отырса , « жақсы адам » мәнсіз , ма ­ ғы ­ насыз күресе бермей оқшауланып , өз кәс ­ ібімен өзі болуы мүмкін . Ал « жалған жақ ­ сылар » , « әсіреұлтшылдар » бұрынғы ұс ­ танған бағыттарынан ұпай алмасын , пайда таппасын білгесін енді сол игілікті істердің бірде алдында , бірде тасасында жүріп , арам пиғылды харекеттерін жасап , айлаларын асырады , тіпті өзара жарысқа түсері де анық . Абай ондайлар туралы : « Арсыз болмай атақ жоқ , алдамшы болмай бақ қайда ? » - дейді . Қоғамда құрметсіз бола жүріп « Құрмет » орденін , пара ­ сат ­ сыз ­ дығын күн сайын көрсетіп жүріп « Парасат » ор ­ денін алып жүргендер де - солар . Екінші бір ескерер жайт , сондайлар ұрандатып жү ­ ріп , болмаса « Асекеңнің » , « Бәкеңнің » , « Елекеңнің » , « Сәкеңнің » және ақшаның арқасында билікке қол жеткізеді . Ондай адамдар халықты да , жоғарыда айтылған « жақсы адамдарды » да қадірлемейді . Бұл күнде олар жоғарыдағы тамыр - таныстық ­ пен , қолдаумен үлкенді - кішілі билік басы ­ на келді немесе жоғары оқу орындарында бас ­ шы , құрығанда профессор - оқытушы ­ лар ­ ға берілетін лауазымдарда жүріп жа ­ тыр . « Үмітсіз - шайтан » деген , халықтың , ұлт ­ ­ тың қамы үшін емес , өзі үшін әлі де құр ­ метті орыннан да , құрметтен де дәмелі . Мұн ­ дай іс - әрекетті қоғамдық , ұлттық са ­ на ­ мыздың жетілуі дегеннен гөрі кетілуі деп ба ­ ғалап , қоғамдық кесел деуге әбден болады . - Ұлт мәселесі деген кезде тағы не нәр ­ сеге көңіл бөлгеніміз дұрыс ? - Қоғамда ұлт болғасын , ұлт мәселесі де , ұлтшылдықтың көріністері де бола бер ­ мек , бірақ оның өркениеттік деңгейде кө ­ рінгені жөн . Мәселен , мемлекетшілдікті алса , ол да ұлтшылдықтың формасы ретін ­ де көрінуі мүмкін , бірақ бұл жерде ұлт ­ шылдықтың мазмұны өркениеттік ізденіс ­ тер арқылы анықталмақ . Ұлтшылдықтың өркениеттік деңгейі адамзаттық өлшем ­ дермен анықталады . Абайдың « Адамзат ­ тың бәрін сүй бауырым деп » , дегені - осы деңгей . Еліміздегі ұлтшылдық мәдени - әлеуметтік құбылыс ретінде бой көрсететін болса , оның ешқандай айыбы жоқ . Керісінше , ондай әлеуметтік құбылыс ұлт ­ ты жігерлендіреді , алға ұмтылдырады , мұратына жеткізеді . Мемлекет тарапынан қолдау болмай , ешуақытта ұлттық рух қалыптаспайды . Мысалы , бір азамат үлкен лауазымды билік басында отыр ма , ол ұлтқа деген сүйіспеншілігін танытып , ана тіліне деген биік махаббатын көрсетіп , өзінің саласында халқымның көзін ашсам деп ұмтылуы керек , талаптануы керек , ұлттық рух сол кезде ғана пайда болады . Ал бүгін біз көріп отырмыз , Қазақстанда үлкен билік басында отырғандардың , де ­ пу ­ таттардың көбі - қазақтар . Олардың кейбіреулерінің өздері жақсы , жайлы кабинеттерге кірген , бірақ ұлттық рухтарын есік алдында қалдырып кеткен . Сондықтан ол жерлерге өзекті әлеуметтік мәселелерді шеше алатын , ұлттық рухты еліне тарата білетіндей адамдарды , ұлттық рухы бар , қаны бар , намысы бар адамдарды апару керек . Осындай адамдардың әрқайсысы өз деңгейінде іс жүргізіп , бұқараның қо ­ ғамдық - тарихи , мәдени - рухани санасын қа ­ лыптастырады . Әйтпесе жекелеген ин ­ тел ­ лектуалдардың анда - санда сөйлеген сө ­ зі мен жазған мақалаларынан ұлттық рух қалыптаспайды , намыс тіктелмейді . Бі ­ рақ тамшы тама беретін болса , тасты да теседі . - Бізде « ақ қарға » ( « белая ворона » ) атанудан қорқатын қасиет басым . Ой - көзқарасымыздың жалпы жұрттан , жоғары жақтан бөлектеу болғанынан қысылып , көп не айтып жатса соның жетегінде жүргенді қалаймыз кейде . Ойымызды еркін білдіре алмауымыз ұлттық кемшілік пе ? - Біз биыл Тәуелсіздігіміздің 20 жылдығын атап өтеміз . Азаттықты түйсіну ­ дің өзі - ұлы сезім . Саясаткерлерімізді де , азат ойлы азаматтарымызды да « жас мем ­ лекетіміздің іргесін шайқалтып алмайық » деп , көп ретте артық қадам жасаудан ұстап тұратын - осы сезім . Халқымыздың осы азат дамуында мемлекет пен билік басында отырғандардан басқа , қаржылық - экон ­ о ­ ми ­ ­ калық топтардың , әсіресе шын мәніндегі зиялы қауымның өзіндік зор рөлі бар . ХХ ғасырдың 30 - жылдарындағы кеңестік ре ­ прес ­ сиялардың әсерінен бе , біздің зиялы немесе оқыған - тоқығаны бар деп жүрген қауымымызда конформизм басым . Сіз айтып отырған жалтақтық - осының кө ­ рінісі . Халықтың , ұлттың дамуына зиялы қа ­ уым өзінің үлесін қосу үшін қоғам олардың рухани ізденістерінің тоқтамауына мүдделі болуы керек . Өйткені рухани - ғы ­ лыми ізденіс , ұлттық сана бір орында тұ ­ рып қалмайды . Ендеше , қоғамда интел ­ лектуал адамдардың басын қосу , пікірін білу - Тәуелсіз ел қажеттіліктерінің бірі . Біз көп жағдайларда « ақсақалдар » деп айт ­ қа ­ ныңды жанын салып орындап беретін , өлтірсең де оң - солға бұрылмайтын , бүгінгі күн батып , ертең де күн шығады ғой , ұлт пен ел бар ғой , солардан ұят болар деп ой ­ ламайтын шалдарды алға салып , өзімізді ас ­ пандата мақтатып аламыз . Олардан кей ­ де орта жастағылар да , кейбір мансапқұмар жас ­ тар да қалыспайды . Ал мұндайды ақ ­ парат құралдары арқылы айтсаң , олар ер - тұрмандарын бауырына алып тулайды , « сотқа берем » деп дөңайбат шегеді . Сонда біздің пікіріміз тек бірыңғай мақтау мен мадақтан тұруы керек пе ? ! Жалаң сана , жалаң парасат идея туғыза алмайды , ол әрі кеткенде қара басыңа ғана қорған болып , « ты начальник - я дурак , я на ­ чаль ­ ник - ты дурактың » кебін кигізеді әлі . Міне , « көп қарғаның ішінен ақ ­ қар ­ ға ­ лардың » шығу төркінін де осыдан іздеу ке ­ рек . Ұлттық мазмұндағы рухани құн ­ ды ­ лықты өсірмеу Кеңес дәуірінен басталды . Айта ­ лық , ол кезде « зиялы қауым » делініп тек интернационализм мен Кеңестік мүддені ойлайтын идеяларды қолдағандар айтыл ­ ды . Шын мәнінде ұлт қамын ойлайтын азаматтар қудаланды . Сол үрдіс енді « біз ­ дің адам , қарсы жақ » болып әлі де сақ ­ талып келеді . Екінші бір мәселе - өз ұлтыңа деген құрметтің көрсеткіші ұлттық сана - сезімнің қалыптасу деңгейіне бай ­ ла ­ нысты . Қазақ этносының өкілі болуды құ ­ дай маң ­ да ­ йыңа жазғаннан кейін оны ма ­ мандық ауыстырғандай ауыстыру мүм ­ кін емес . Өйт ­ кені ауыстырмақ болып , басқа ұлт ­ тың мә ­ дениетін қаншама бойыңа сі ­ ңір ­ дім де ­ ге ­ н ­ іңмен , бәрібір сен сол ұлтқа - кір ­ месің , төл ­ тумасы бола алмайсың . Қа ­ был ­ да ­ май ­ ды , реті келген тұста өгейлігіңді есіңе са ­ лады да тұрады . Қазақтың « орыстың жа ­ маны қазақ бола алмайды , қазақтың жа ­ ма ­ ны орыс бола алмайды » деуі осыдан бол ­ са керек . Бұл жерде « жаманы » деген сөз ұлттық болмысын айқындай алмаған ­ дар ­ ға қаратып айтылған . Мұндай жағ ­ дай ­ ды бастан кешірген жан кейін рухани дағ ­ да ­ р ­ ысқа ұшырап , өмірінің соңы бақыт ­ сыздыққа айналуы мүмкін . Төл халқының мә ­ дениетінен бейхабар өскендіктен , олар күнделікті тұрмыста өзінің этникалық орта ­ сы ­ на бөгделігін сезініп , қолайсыз жағдайға ұшы ­ райды да , бірте - бірте араласып - құ ­ ра ­ ласып тұруына қолайлы өзге ортаға қарай бе ­ йімделіп , соның мәдениетін меңгеріп , со ­ лардай болуға ұмтылады . Бөгде мә ­ де ­ ниет ­ ті қорғаныс құралы етіп , өз халқының мә ­ дениетіне қарсы қояды . Өз халқының жақ ­ сы салтын да , дәстүрін де , құнды ­ лық ­ тарын да түсінбейтін мұндайлар маңында жүр ­ ген өз ұлтының әлдебір өкілінің жа ­ ғымсыз тірлігін көрсе , соны бүкіл халыққа те ­ ліп , соны бүкіл халыққа тән құбылыс етіп көрсетуге дайын тұрады . Өзін бір ұлттың емес , бүкіл адамзаттың ортақ перзенті етіп көрсетуге ұмтылады . Бірақ өмір шындығы алдымен ұлттың ұлы болып танылып , содан кейін адамзаттың ұлы болуға ұмты ­ лу ­ ының - даналық , ал ұлт ұлы бола ал ­ май жүріп , адамзаттың ұлы боламын деуі шалалық екенін әр жағдайда дәлелдеп келеді . Бұл топ та кейде , сіз айтқандай , « ақ қарға » болғылары келеді . - Сұхбатқа уақыт бөлгеніңізге рақ ­ мет .

Download XMLDownload text