EN | ES |

kaz-28

kaz-28


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

Өркениетті елдерде Президент екі мерзімнен артыққа сайланбайды . Парламенті бір партиядан ғана тұратын елді демократиялық деп кім атайды ? Сайлау комиссиялары құрамдарына оппозиция өкілдері енгізілмеген . Соның салдарынан тәуелсіздік алған 20 жылымызда бір сайлау әділ өткен жоқ . Ылғи дауыс ұрлау , нәтижені бұрмалау . - Нұрбибі апай бүгін Ұзақ ағай жайлы көбірек естігіміз келіп отыр , қандай жар , қандай әке болды ? Тұрғындардың ұлттық құрамы : қазақтар 1078 адам , орыстар 1 , татарлар т . б . ұлттар турады . Тұрғындардың жас мөлшері 17 - ге дейін 235 , 18 - ден 632 , 60 - тан жоғары - 136 . Округ аумағында орналасқан : орта мектеп - 1 , бастауыш мектеп - 1 , фельдшерлік - акушер пункті - 1 , кітапхана - 2 , клуб - 1 , дүкен - 2 , шеберхана - 1 және халыққа қызмет көрсету орталығы бар . Ауыл округінің географиялық жағдайы таулы , сулы , өзенді . Аумақ арқылы республикалық маңызы бар автокөлік трассасы өтеді . Округтің экономикасы Содан әйтеуір , ПИК - терді ( пәтер иелері кооперативтерін ) құра бастадық . Кейбір үлгілі ПИК - тер болмаса көпшілігі тек пәтер иелерінен ақша жинап , жалақы алуды ғана мақсат тұтты . Ақыры көп қабатты үйлердің коммуналдық жүйелері қырық құрау жамауға толып , істен шыға бастады . Балалар ойнайтын алаңдар құрылыс нысанындарына беріліп , аулалар көлік тұрағына айналды . Көп қабатты үйлер ­ дің кіреберіс қақпасына дейін қаңтарылатын көліктерді қыздыру үшін қыста от жағылып , жазда май ағып есіктің алды МТС - тердің жөндеу алаңқайларынан аумай қалды . Ол ол ма , ПИК - тердің қожайындары көп қабатты үйлердің жертөлелерін , өрт шыққанда пайда ­ ланатын қосалқы кіреберістерін кәсіпкерлерге сатып , дүкендер , сыраханалар сияқтыларды ашып қызойнаққа айналдырды . Ортақ мүлікке жауша қараудың ақыры еліміздегі барлық көп қабатты үйлердің 32 пайыздан астамын шұғыл күрделі жөндеу жасамаса , пайдалануға келмейтін жағдайға жеткізді . мұндағы D - С / І негізгі арна бойынша берілген интерференцияның қойған талаптарын қанағаттандыратын екі аттас жиілік арасындағы ең кішкентай қашықтық , d - ұяшық радиусы . Қызмет ету мерзімдері өткен активтерді , тауарлық - материалдық құндылықтарды уақтылы есептен шығару жөніндегі шаралар қабылданбайды . Жарық толқынының өлшемі толқын ұзындығымен шамалас тосқауылды орап өту құбылысы жарық дифракциясы деп аталады . Интерференция сияқты дифракциялық суретте когерентті толқындардың қосылу нәтижесінде пайда болады . 1868 - інші жылы осы күні австриялық дәрігер , иммунолог , 1930 - ыншы жылы адам қаны топтарын ашқаны үшін Нобель сыйлығын алған Карл Ландштейнер туған . Маусымның 14 - ін Бүкіләлемдік қан өткізуші күні ретінде атап өтуді ұсынушылар , ерікті және тегін қан өткізуге шақырған төрт халықаралық ұйымдар - ДДҰ , Халықаралық Қызыл Крест және Қызыл Ай федерациясы , Халықаралық қан өткізушілер ұйымдары федерациясы мен Халықаралық қан құю жөніндегі қоғам . Құс фабрикасын жарықпен қамтитын « Энергоқұрылыскомпаниясы 21 ғасыр » Өз кезегінде бұл компания электр қуатын Қарағанды Жарық компаниясынан тасымалдайды . Берешегі де көп екен . Сондықтан , Қарағанды жарық электр қуатын өшіретінін маусымның 4 - і күні ескерткен . Құс фабрикасы электр қуатының ақысын уақытында төлеп отырған . Ешкімге борышты емес . Екі компанияның арасындағы кикілжіңнен жапа шеккен мекеме тығырыққа тірелді . Мәселені сот шешуі мүмкін . Қазір оқиға орнында тазалық індетті қадағалау мамандары жұмыс істеп жатыр . Барлық тауықтар жерленетін болады . Бұрынғы аудан орталығы болған Ақжарда мемлекеттік қаржыға 50 адамдық өкпе аурулары ауруханасы салынуда . Биыл жыл аяғына дейін пайдалануға берілуі тиіс оның да әлі атқарылар шаруасы шаш етектен . Әсіресе кәріз сулары жүйесі экологтармен келісуді қажет етеді . Ал « Жол картасы » бойынша 20 миллион теңгенің үстінде қаржы беріліп , жаңаланып жатқан су құбыры жүйесі мен жаңадан салынатын кәріз жүйесі құрылысын да уақытында бітіру қажет . Ауылда ашылған « Сайболат » тұтыну кооперативі ауыл шаруашылығындағы бүгінгі алға қойып отырған міндеттерге сай келеді Ақжарда , сондай - ақ , « Модуль » спорт кешені мен шағын футбол алаңы салынуда . Облыс басшысы ауылдағы аумағы 15 гектар болатын , футбол , волейбол , би алаңдары бар , концерттік сахналары да сақталып , күтімде тұрған саябақты да аралап көрді . Ауылдағы мәдениет үйінде өткен ауыл тұрғындарымен кездесуде ақжарлықтар өздерін толғандырып жүрген көптеген проблемаларды ортаға салды . Мәселен , халыққа қызмет көрсету орталығының жұмысы қанағаттанғысыз , өңірдің ішкі жолдары жөндеуді қажет етеді , ауыл шаруашылығы техникалары тозған , сондықтан МТС ашуға көмек керек . Аудандық газет уақтылы әкелінбейді , жастар ұйымы жоқ , Ақжарда кәсіптік мектептің филиалы ашылып , жастарға қажет мамандық алуға жағдай жасалмаған . Ал ақжарлықтар үшін ең бастысы бұрынғы аудан қалпына келтірілсе деген тілек болды . Одан басқа да қойылған көптеген сұрақтарға егжей - тегжейлі тоқталып , тұщымды жауап берген облыс Әкімі Бердібек Сапарбаев көп мәселенің шешімін табуына көмек болатынын жеткізді . Дегенмен облыс әкімінің пікірінше ауданның экономикалық қуатын арттыруда ішкі мүмкіндіктер толық пайдаланылмай отыр . Мәселен суармалы жерлердің небәрі 14 мың гектары ғана іске жаратылуда , асыл тұқымды мал шаруашылықтарын көбейту керек , малды қолдан ұрықтандыру пункттері өте аз . Өнімдерді өңдеу де ойдағыдай емес . Осыған байланысты Бердібек Мәшбекұлы жүнді бұрын ауыл адамдары өздері өңдеп , арқан - жіп иіруден бастап , киіз , текемет басу , неше түрлі қолөнер бұйымдарын қалай дайындайтынын еске салды . Соны неге қайта жаңғыртпасқа ? Ол қосымша жұмыс қана емес , тәп - тәуір табыс көзі де емес пе ? Ұлттық тағамдар жасауға байланысты да соны айтуға болады . Ал ауданды қайтадан қалпына келтіруге байланысты облыс Әкімі оның тек шекаралық аудан болуы жеткіліксіз , сондықтан оның басқа да толымды , ең бірінші кезекте экономикалық негізі болуы керектігін ескертті . 2 ) Ауызға су алынуы . Әуелі , оң қолмен үш рет ауызға су алынып , ауыз шайылады . Беларусь сарапшылар қоғамдастығының арасында зор қызығушылық туғызған шараға БР Сыртқы істер министрлігі , талдаушы құрылымдар өкілдері , ғалымдар мен журналистер қатысты . Бақыт деген - әркімдерде бір арман , Сол арманның шыққан жері құмардан . Ал сен үшін бақыт деген дәл қазір - Бақыт жайлы жаза алмаған шығармаң . - Осы сенің атың Адам ба ? - деп сұрады . « Әйелдер тарихының тәлімгерлік суреттері » шамамен б . з . 380 - 400 жылдар аралығында салынған . Батыс жиндік Жаңхуаның « Әйелдер тарихындағы тәлімгерлігіне » ( Сарайлардағы ханым - тоқалдарды шектеу ережелеріне ) сай құбылтып салынған суреттер . Мұнан қазір бары екі нұсқа , бірі Гугұң сарайы мұражайында сақтаулы , ол түстік Сұң династиясының адамы көшірген нұсқа . Мақаланың жалғасу реті бойынша , он екі бөлік сурет салынып , түсінік жазылған . Ал енді бірі де әуелде Чиң сарайында сақталған екен . Заманымыздың 1900 жылы 8 мемлекттің бірлескен әскері Пекинге басып кірген кезде Англия әскерлері тонап кеткен . Қазір Лондондағы Ұлыбритания мұражайында сақтаулы . Бұл қазірге дейін сақталып тұрған Қытайдың ең ертедегі сурет бумасы , өзін Таң династиясының адамы көшірген болса керек . Суреттің биіктігі мөлшермен 8 сұң ( 27см ) , ұзындығы мөлшермен 1 жаң 2 чы ( 170см ) . Тігінен шиыршықталған . Әуелгі сурет 12 бөлік екен . Қазір бары 9 бөлік . « Әйелдер тарихындағы тәлімгерлік » патшаның дарақы , азғын ханымдарын сықақ еткен . Мазмұны : феодал сарайларындағы әйелдерді қалай адам болуға тәрбиелеу , өзін қалай қорғау хақында бірсыпыра өмірлік тәжірибелер мен тәлім - ережелер . Мерекелік медальдың табыс етіл ­ ген ­ дігі туралы мәліметтерді осы Ереженің 2 - қосымшасына сәйкес 2 нысан бойынша орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар 2010 жыл ­ ғы 1 шілдеге Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасына ұсы ­ нады . Аударма мен түпнұсқаның аражігі туралы деректі һәм сезімге толы ой толғанысында қазақ неміс жазушысы Герольд Бельгер « Брат среди братьев » атты жинағында ( Алматы , « Жазушы » , 1981 ) жазды . Мақала 1978 жылы жазылған . « Кезбенің түнгі жыры » : Гете - Лермонтов - Абай » . Г . Бельгер Гетенің миниатюрасының тууын , оның орыс пен қазаққа асыл мұра болып сіңуін қоса кереметке балайды . Сірә , бұл Жаратқанның жазмышынан аумайды . Конгениальды құбылыстың толған айдай толысар тылсым тұсы осы . Г . Бельгер зерттеуінде сөз басында « Абай жолынан » бұл өлең туралы үзінді берілген , Мұхтар Әуезовтай алыпты Герольд Карлович әсте ұмытар ма ! . 1 медицина бірлестігі бойынша ашылған 112 жұмыс орындарына 54 жұмыссыз , 2 медицина бірлестігі бойынша ашылған 112 жұмыс орнына 34 жұмыссыз адам жіберіліп , жұмыс істеуде . Әлеуметтік жобалар бойынша ашылған жұмыс орындарына жұмыссыздарды орналастыру жалғасуда . 1 медицина бірлестігі бойынша 8 нысанның 6 - да жөндеу жұмыстары басталған . Олар орталық аудандық аурухана , Сегізбай , Алтыншоқы , Шолпан , Науалы ауылындағы дәрігерлік амбулаториялар мен Таскескен ауылындағы ауылдық аурухана . Қарақол ауылдық ауруханасындағы жөндеу жұмыстары кестеге сәйкес 15 шілдеден басталмақ . Ал аудандық өкпе ауруларына « Жол картасы » бағдарламасын іске асыру барысы туралы ақпарат Жігіт бетіне хан тағы да үңіле , байыздай қарады . Көзінде бір жан түсінбес ұшқын пайда болды . О да мүмкін Рабиу - Сұлтан - Бегім « Сүйіншік сұлтан нағашыларына тартқан » деуші еді ғой « Барлас руының жігіттерінің бәрі бірдей осындай қалың қабақ , арыс кеуде келеді . Сонда бұл батырдың қандай айыбы бар ? Жазығы қалың қабақты болғаны ма ? Нағашы жұртына жиенінің тартуы табиғи жүйе ғой . Мені де өзбек нағашыларына тартқан демей ме ? » Әбілқайыр хан өзінің ойының жалған екенін біледі . « Жел тұрмаса шөптің басы қимылдамайды » . Естіген өсегіне сонда - ақ сенген . Бірақ Сарғыт - Шиман Маңғыт уәзір : « Қуаныштың теңізі , адамгершіліктің күні , Фаридундай қасиетті Әбілқайыр ханның әйелі , Ақсақ Темір немересі Ұлықбек мырзаның қызы Рабиу - Сұлтан - Бегім ханым өсек - аяңнан тыс тұруы фатиқа . Бұлай ету екі жұртқа бірдей тәлім . Әсіресе үлкен балаңыз Шах - Хайдарды Самарқантқа хан еткелі тұрғаныңызда » дегеннен кейін ханымның қылығын қазбалай бермеген - ді . - Өзін - өзі жұмыспен қамтыған халық - әр мемлекеттің экономикасының негізі және үлкен кадрлық резерві болып табылады . Сондықтан , Елбасымыз , партиямыздың Төрағасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назар ­ баевтың тапсырмаларының бірі - ол еліміздің әрбір азаматын жұмыспен қамтамасыз ету , жаңа кәсіптердің дамуына жағдай жасау , қажет болған жағдайда - жаңа мамандықтарға да қайта оқыту . Соның нәтижесінде халықтың әлеуметтік жағдайын одан әрі жақсартатын болады , - деді « Нұр Отан » ХДП төрағасының бірінші орынбасары Нұрлан Нығматулин жобаның тұсау кесерінде . Тәуекел жедел басып барды да , « Садық » деп дауыстады . Үйге күзетшілердің басшысы ұзын бойлы , ашаң жүзді лашкар кірді . Ендігі биіктігі 2 м . , жалпақтығы 3 м . , тасқа салынған питроглифтерді өте ертеде бейнелеген деуге болады . Себебі тасқа салынған " бәйтерек " тарихи деректерге сүйенсек 3 - 3 , 5 мың жыл бұрын салынған қасиетті белгі . Мұзафар аға елуге толғанда өз шығармашылығы туралы маған баяндама жасауды сеніп тапсырды . Қазақстан Жазушылар одағының клубында мен 1973 жылы " Мұз ­ ағам елуде " деген қара сөзбен жазыл ­ ған ұзақ сөзімді әдебиет мінбесінен желкілдетіп оқығаным бар . Баяндаманы оқып болған соң , залдағы орныма барып отырдым . Әрине , ішім өртеніп жанып бара жатты . Бір кезде қасыма ақындар ағасы Әбділда Тәжібаевтың өзі кеп , " Баяндамаң жақсы шықты , Тұманбай . Түбі маған ұқсап ғылымға да келуің мүм ­ кін " , деп қолымды қысты . Менің осы бір аға ­ ның мақтау сөзінен алған күш - қуат , се ­ німімді әлі де сөзбен жеткізіп айта алмаймын . Өзін - өзі тану сабақтары арнайы үнтаспалар , бейнетаспалар , көрнекіліктер және дидактикалық материалдармен жабдықталған кабинеттерде 10 - 15 адамнан тұратын шағын топтарда өткізіледі . АБСТРАКЦИОНИЗМ ( лат . abstractіo - дерексіздік , бөлініс , оқшаулық ) - қазіргі заман өнеріндегі қоршаған ортаны бейнелеуде нақты заттарды ескермейтін ағым . Абстракті өнер шындықты тікелей көрсетпейтіндіктен , оны кейде " затсыздандырылған " деп айтады . Ол үшін бейнеленетін нәрселердің көркемдік бітімдері ( кеңістіктегі формалары , аумағы , бояуы т . б . ) маңызды емес , бірінші орынға суреткер тұлғаның жеке басының көңіл - күйі шығады . А . 1910 ж . Мюнхенде , Амстердамда , Мәскеуде шамамен бір уақытта қалыптасты да , 1930 ж . Париж бен Нью - Йоркте кеңінен өрістеді . А - нің эстетик . бағдарламасын 1910 ж . В . Кандинский " Өнердегі руханилық туралы " еңбегінде айқындап берді . А . екі бағытта дамыды : оқыс бояулар мен кескіндердің қиюласуын үйлесімді етуге ұмтылу және геометриялық абстракцияларды құрастыру . А - нің кейбір көріністері дадаизм мен сюрреализм өкілдерінің кейбір шығармаларынан байқалды . 5 жыл бұрын ( 2005 ) Қарағанды қаласындағы Фестивальный көшесіне Қазақ ССР құрметті кеншісі Оразалы Шәкіровтың есімі берілді . - Президенттің Қазақ ­ стан хал ­ қы ­ на арнаған кезекті Жолдау ­ ында әлеуметтік мәселелерге ер ­ екше назар аударылған . Маңызы зор бұл құжатты былтырғының заңды жал ­ ғасы деп қарастырған жөн . Атап айтатын жәйт - білім беру мен ден ­ саулық сақтау сала ­ сының сапалық деңгейін барын ­ ша арттыру міндеті өткір қой ­ ылды . Сондай - ақ Елбасы өз сөзінде жұмыспен қамтамасыз ету жайын да ұмыт қалдырған жоқ . Негізінен Мемлекет бас ­ шы ­ сы ха ­ лықтың әл - ауқатын көтеру , со ­ ны ­ мен қатар , оларға қызмет жа ­ сау ­ дың сапасын арттыру дегенді үнемі назарда ұстап келеді . Бұл жолы да Президент сол міндеттердің орындалуы қажеттігіне ер ­ екше екпін бере айтты . Олай болса Жолдауды атқарушы орган ­ дардың жұмысын үйлестіруге қажетті тетік десе де болғандай . 3 . « Спорт ғимараттарына санаттар беру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы » Қазақстан Республикасының Туризм және спорт жөніндегі агенттігі төрағасының 2004 жылғы 27 наурыздағы 06 - 2 - 2 / 102 бұйрығының ( Нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тіркеу реестрінде 2820 болып тіркеліп , Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық бюллетенінде 2004 жылғы 37 - 40 , 1002 - бетте жарияланған ) күші жойылды деп танылсын . Бұқар жырау аудандық мәслихатының 2006 жылғы 27 маусымдағы 29 сессиясының « Аз қамтылған азаматтарға тұрғын үйді ұстауға , коммуналдық қызмет көрсету үшін тұрғын үй жәрдемақыларын беру және қалалық телекоммуникация желілерінің абоненттеріне телефон үшін абоненттік ақы тарифтерінің арттырылуына өтемақы беру Қағидасын бекіту туралы » 4 шешіміне толықтырулар енгізу туралы Тығыздықты есептеу мен түзету Газпром ҰСТ 5 . 9 - 2007 « Көміртегі орталарының шығыны мен көлемі . Өлшем жасаудың әдістемесіне » сәйкес жүзеге асырылады . Кіріс мәліметтері ретінде төмендегілер пайдаланылуы мүмкін : Себебі , патриотизм тұтас елдің мақсат - мүддесін бір арнаға тоғыстыратын , оның экономикалық - мәдени дамуына бірден - бір себепкер болатын ең қажетті құндылық екендігі белгілі . Спектрлік аспап ретінде призма екі негізгі параметрлермен сипатталады : бұрыштық дисперсия D λ және ажыратқыштық қабілеті R λ . 2009 ж . 16 қазанда Алматы қаласының мамандандырылған қаржылық соты « БТА Банкі » АҚ - ның қайта құрылымдау туралы өтінішін толық қанағаттандыру туралы шешім қабылдады . Қазақстан Республикасының « Банк және банк қызметі туралы » заңына сәйкес Банктің қайта құрылымдау туралы шешімі негізделген заңнаманың барлық талаптарына сәйкес деп танылды . 1 . Бұл үлкен оқиға , өйткені сот орындығында Аймауытов сияқты қазақтың Вересаеві , Алексей Толстойы отыр , ол « Интернациональ » мен « Жас гвардияны » аударды . Бұл партияда жоқ интеллигенцияның арасында наразылық туғызады , осы күндері Қызылордада кім билікті ұстап қалса , соған сөз келтіреді . Тәуекел түбі жел қайық « Биелакт » кооперативі 2008 жылы құрылды . Оның дүниеге келуіне « Ауылдық өндірістік кооперативі туралы » заңның тигізген ықпалы ерекше болды . Қазақтың белгілі азаматы нартәуекелге бел буып , қажетті несие қаражатын да алды . Сонымен қатар , Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі арқылы грантпен 5 млн . теңге кері қайтарылмайтын несиеге ие болды . Әрине , несие алу да оңай емес . [ . . . ] Форумға қатысушылар күн тәртібіндегі мәселе бойынша пікір алысып , облыс тұрғындары , азаматтық қоғам өкілдерінің атына үндеу қабылдады . Әшімбекова Тахмина Талғатқызы 21 . 11 . 1979 жылы Жамбыл облысының өңірінде туған . Негізгі ғылыми еңбектері Қазақстанның мұнай алаңдарының геологиясын зерттеу мәселелеріне арналған . Зерттелмеген кен орындарының болашағы мен оны анықтаудың бұдан бұрын қолданылмаған әдістерін : мұнай , газ кен орындарын барлап - болжау жұмыстарында қолданыс тапқан тау жыныстарының толқынданып орналасуына негізделген жаңа белгілер ұсынды . Қос батырды өлім жазасына бұйырғаны тағы есіне түсті . « Оқасы жоқ күні ертең - ақ екі ағаларының менің қолымнан өлгенін ұмытады . Тек хан қойнында жатқаны ғана есінде қалады » . Елбасымыз Н . Ә . Назарбаев « Қазақстан болашағы - жастар қолында » деп жастар саясатына үлкен мән береді . Қазақстан Республикасының Үкіметі мен министрліктердің бірлескен « Дипломмен - ауылға ! » жобасының мақсаты білімді жас мамандарды ауылдық жерлерге тұрақтандыру . Бұл мақсатқа жетуде мамандарға ынталандыру қаржысы бөлініп , олардың үй сатып алуына немесе өз тұрмыс жағдайларын жақсартуға мүмкіндік қарастырылған . « Мега » , « Сарыарқа » , « Самұрық » , « Керуен » , « Азия - Парк » ойын - сауы қ орталықтары қала тұрғындары мен қонақтарына арнап төмендетілген бағамен ойын - сауы қ бағдарламаларын және түрлі мерекелік конкурстар өткізбек . Сонымен қатар , қаланың мәдени орталықтары , мұражайлар мен театрларда мәдени , рухани демалыстарды дамытатын бағдарламалар ұйымдастырылатын болады . Күләш Байсейітова атындағы опера және балет театрында « Корсар » балетінің премьерасы өткізілсе , Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театрында сахна әуесқойларына « Абай » спектаклінің премьерасы ұсынылмақ . Елорда күніне арнап бүкіл әлемге белгілі испан теноры Пласидо Доминго 5 шілдеде өзінің Орталық Азиядағы алғашқы концертін Қазақстан елордасы Астанада өткізеді . « Мен үшін ұлттық мереке қарсаңында Астананың сахнасына шығу үлкен құрмет . Бұл менің Орталық Азияда тұңғыш концертпен шығуым үшін өте лайықты ел » , - деп атап көрсеткен көрінеді әйгілі әнші . Қазақстанның жаңа астанасы болып 1997 жылдың желтоқсанында жарияланғаннан бері елорда үлкен өзгерістерді бастан кешті . Қазіргі уақытта Астана тұрғындарының саны 700 мың адамға жуық , осыдан 10 жыл бұрын бұл сан 250 мыңға әрең жететін . Астана халқы бұл мерекенің қаржылық дағдарысқа қарамастан көңілді әрі есте қаларлық дәрежеде өтетініне толық сенімді . Осыған байланысты , ел Үкіметі " Қазақстан құс өсірушілер одағы " қойып отырған , 2011 және кейінгі жылдарға тауарлы жұмыртқа мен құс еті өндірісіне және өткізуге субсидия көлемін көтеру жөнінде басты мәселені қараса және қарап қана қоймай , оң шешсе , нұр үстіне нұр болар еді . Техникалық және қолданбалы электролизді ажыратады , ал ал электролиттік процестерді келесі түрде жіктейді : мұндағы e - ток көзінің электрқозғаушы күші ( ЭҚК - і ) ; Оңтүстік Қазақстан облысы Бөген ауданында туған . Қазіргі Қаныш Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университетін бітірген . 1970 - 1988 жылдары - « Қазқалақұрылысжоба » институты шеберханасының сәулетшісі , бас сәулетшісі . 1988 - 1989 жылдары - Қазақстан Сәулетшілер одағының төрағасы . 1989 - 1991 жылдары - КСРО Жоғары Кеңесінің мүшесі . 1991 - 1992 жылдары - Қазақстан Сәулетшілер одағының президенті . 1992 - 1994 жылдары - « Үркер » шығармашылық бірлестігінің бас сәулетшісі . 1995 - 1997 жылдары - Алматы қалалық сәулет және құрылыс департаменті « Алматықаламемсараптама » басқармасының бастығы . 1997 - 1998 жылдары - Астана қаласының бас сәулетшісі . 1998 - 2000 жылдары - Алматы қалалық жобаларды сараптау орталығының бастығы қызметтерін атқарған . Қазіргі қызметінде 2000 жылдан бастап істейді . Ваш email не будет опубликован . Обязательные поля отмечены Ибраһим мырза ұлы ақын аталып , бұдан төрт жыл бұрын дүниеден қайтты , 59 жаста еді . Ғылымсыз , қара халық арасында , сахара қазақтары ішінде жалғыз жұлдыздай болып жанып шығып , тілі , оқушыларын оятатын өлеңдері оны бүкіл атырапқа мәшһүр етті . Шығармалары қазақша жазылды . Мейлінше мол еңбектенумен орыс тілін үйреніп , орыс әдебиетіне еркін жетіліп , достасып алды . Өлеңдері есіткеннің жүрегін жігерлендірерліктей табиғи болып , шығармаларының асыл негізі Лермонтавқа үндес . Мәжілісінде болған кісілердің айтуынша , тілі ләззатты , араб , парсы , түрік , қалмақ тілдерінен хабардар , тарих , география пәндерінен мағлұматы кең болып танымы ауқымды еді . Адамшылық ой - қиялы өте таза , ұлтжанды , елін - жерін сүйген кісі еді . Марқұмның өлеңдері көп болса да , басылғандары жоққа тән еді . Обалы шығармаларын біліп жарыққа шығармауға қайрат етпеген кісілердің басында тұр . М . Асылбековтың пікірінше , су нысандарын бір жерден басқару жүйесі басқаруды жеделдетіп , жөндеу жұмыстарын ұйымдастыруға , суға баға қалыптастыруды реттеуге мүмкіндік береді . Орталық армия қонақ үйіндегі қонақасына қарулы күштерінің қолбасшылары және жандармерия қолбасшымен қатар шетелдік өкілдер де қатысты . Ежелгі дәуірде Италия территориясында Рим мемлекеті салтанат құрды ( қ . Рим империясы ) . 4 - 5 ғасырларда Рим империясына көршілес герман , ғұн , авар тайпалары күйрете соққы берді . 476 жылы Батыс Рим империясы құлап , орнына Одоакр корольдігі ( 476 - 493 ) құрылды . 488 жылы Солтүстік Италияға остготтар басып кіріп , өз корольдіктерін ( 493 - 544 ) құрды . 554 жылы Италияның көпшілік бөлігін Византия империясы басып алды . 754 - 56 жылы франктер Апеннин түбегіне жорық жасап , елдің орт . бөлігін бөліп алды және ол жерді Рим папасына тарту етті . Бұл қасиетті Папа мемлекетінің ( Папа облысы ) құрылуының бастамасы болды . 774 жылы елді толығымен Ұлы Карл жаулап алды . Франктер империясының ыдырау нәтижесінде 781 жылы Италия корольдігі құрылды . Герман королі Оттон Қ - нің басқыншылық жорықтары ( 951 және 961 - 62 ) нәтижесінде корольдік 962 жылы Қасиетті Рим империясының құрамына қосылды . Ақсүйектер арасындағы өзара қырқысулар , арабтар мен венгрлердің шапқыншылықтары халықтың тұрмысын күрт нашарлатып жіберді . Италияның басқа Еуропа елдерінен басты ерекшелігі мұнда қалалар өте көп болды және қолөнер мен сауда - саттық үнемі қызу жүріп жатты . 10 ғасырдан бастап қалалардың сеньорлармен ( герцог , граф , епископ ) күресі нәтижесінде коммуналар ( өзін - өзі басқаратын қалалық қауымдар ) құрыла бастады . Коммунадағы билік қала шонжарларының , бай көпестердің қолында болды . Бірте - бірте елдің аса ірі портты қалалары ( Генуя , Венеция , т . б . ) Батыс пен Шығыс арасындағы басты сауда орталықтарына айналды . 1154 - 76 жылы герман императоры Фридрих Барбаросса Италия қалаларын бағындыру үшін елге 5 рет жорық жасады . Дегенмен Констанц бітімі ( 1183 ) бойынша , Италия қалалары өз тәуелсіздіктерін сақтап қалды . Германдарға қарсы күрес елде ұлттың сана - сезімінің оянуына ықпал етіп , бірте - бірте италия ұлты мен италия әдеби тілі қалыптаса бастады . 11 ғасырда Оңтүстік Италиямен Сицилияны нормандар басып алып , Сицилия корольдігін құрды . 1282 жылы халық көтерілісі Сицилия корольдігінің құлауына алып келді . 13 ғасырдың аяғы мен 14 ғасырдың басында Сицилияны , 15 ғасырдың орта шенінде Оңтүстік Италияны басып алған Арагон корольдігі бірте - бірте бүкіл Оңтүстік Италияға испан үстемдігін орнатты . 13 ғасырда Орталық және Солтүстік Италиядағы алдыңғы қатарлы қалалар мен мемлекеттерде нарықтық қатынастар тез дами бастады . Оларда банк ісі ( Сиена , Флоренция ) , шығыс елдерімен сауда ( Генуя , Венеция ) , шұға тоқу ( Болонья , Сиена , Флоренция , Милан ) кең өріс алды . Дүние жүзінде тұңғыш рет Италияда 14 ғасырда шұға шеберханалары негізінде мануфактуралар пайда болды . Осы кезде Италия мәдениетінің Қайта өрлеу дәуірі басталды ( 14 - 16 ғасырлар ) . Елдегі саяси бытыраңқылық , сауда жолдарының Жерорта т - нен Атлант мұхитына ауысуы 16 ғасырда өнеркәсіп пен сауданың құлдырауына алып келді . Елдің бытыраңқылығын пайдаланған Франция мен Испания Италия жері үшін өзара соғыстар жүргізді ( 1494 - 1559 ) . Нәтижесінде Сицилияны , Сардинияны , Милан герцогтығын , Оңтүстік Италиядағы мемлекеттерді ( Венеция , Папа облысы , Совоя герцогтығынан басқаларын ) Испания басып алды . 16 - 17 ғасырларда Италия экономика жағынан құлдырап , өнеркәсіп орындары тек Солтүстік Италияда ғана қалды . Иезуиттер ордені құрылып ( 1534 ) , инквизиция қалпына келтірілді ( 1542 ) . Озық ойлы адамдар қуғынға ұшырады ( ДжылыБруно , ДжылыЧ . Ванини отқа өртелді , П . Кампанелла , Г . Галилей , т . б . инквизиция сотымен сотталды ) . Испан тағының мұрагерлігі үшін болған соғыстар ( 1701 - 14 ) И . жерімен өтіп , халық мүлдем қайыршылыққа ұшырады . 1714 жылы И - дағы испан иелігі толығымен Австрияға өтіп , 1734 жылы Австрия Сицилия мен Неаполитан корольдігін қайтадан испандарға берді . 1720 жылы Савоя герцогтығы Австриядан Сардинияны алып , Сардиния корольдігі құрылды ( 1720 - 1861 ) . 18 ғасырдың 2 - жартысынан бастап елде қайтадан экон . өрлеу басталып , ғасыр аяғында Италияны бір орталыққа біріктіру жолында күрес басталды . Бұл қозғалыс 1848 - 49 жылғы революцияға алып келді . Бірігу жолындағы шешуші күрес 1859 - 60 жылы Австрия - Италия - Франция соғысында шешілді . 1859 жылы Австриядан Ломбардия азат етіліп , Орталық Италия герцогтықтарындағы ( Моден , Парм , Тоскан ) және Романьедегі халық көтерілістері жеңіске жетті . Елді біріктіруде халық батыры Джылы Гарибальдидің Сицилия мен Неапольға жасалған жорықтары үлкен рөл атқарды . Италияны біріктіру 1870 жылы Рим облысының қосылып , ондағы папа билігінің жойылуымен аяқталды . Елдің бірігуінен кейін экономика жедел дами бастады . 19 ғасырдың аяғынан бастап И . үкіметі отарлау саясатын жүргізе бастады . 1889 жылы Сомали жаулап алынды , Эфиопияға басып кіргенімен , 1896 жылы күйрей жеңілуге мәжбүр болды , 1911 - 12 жылы Түркиямен соғысып , одан Ливия мен Додеканес аралдарын тартып алды . 1882 жылы Үштік одаққа ( Германия , Австрия - Венгрия , И . ) қосылғанымен , Қ - дүниежүз . соғыста ( 1914 - 18 ) Антанта ( Ұлыбритания , Франция , Ресей , т . б . ) жағына шығып кетті . Осы соғыста 700 мың адамы өліп , 1 млн - нан астамы мүгедек болды , бүкіл Солтүстік Италия қаңырап қалды . Дегенмен , соғыс нәтижесінде Трентиноны , Оңтүстік Тирольді , Истрияны , Адриатикадағы кейбір жерлерді өзіне қосып алды . Тұрмыстың ауырлығынан 1920 жылы елде жұмысшылардың кәсіпорындарды басып алу қозғалысы басталды . Барлық металл өңдеу , машина жасау з - ттары мен ф - калар іс жүзінде елдегі 600 мың жұмысшының қолына өтті . Оған қарсылық ретінде ірі буржуазия 1919 жылы Б . Муссолини құрған фашистік партияға қаржылай көмекті күшейтті . Нәтижесінде 1922 жылы фашистер үкімет басына келді . Фашистерге қарсы партиялар ( негізінен , социалистер мен коммунистер ) ел парламентінен шығып кетіп , оппозициялық фракция к - тіне бірікті . Бірақ көп ұзамай фашистер шабуылға шығып , сөз бостандығына тыйым салды . 1926 жылы фашистік партиядан басқа саяси ұйымдардың бәріне тыйым салынды . Антифашистерді жазалау үшін Ерекше трибунал құрылды . 1936 жылы майда Италия Эфиопияны басып алды , 1936 - 39 жылы Испаниядағы фашистік төңкеріске белсене араласты , 1937 жылы " Антикоминтерндік пактіге " қосылды , 1939 жылы Албанияны басып алды . 1940 жылы 10 маусымда Францияға шабуыл жасады , осы жылы 27 қыркүйекте Германиямен және Жапониямен қосылып , Үштік келісімшартқа отырды . 1940 жылы қазанда Грекияға , 1941 жылы сәуірде Югославияға шабуыл жасады . 1941 жылы маусымда Германиямен бірігіп , КСРО - ға шабуыл жасады . Кеңес армиясы 1942 - 43 жылы қыста Орта Дон бойында Италия армиясын толық талқандады . 1941 - 43 жылы Италия әскерлері Солтүстік Африкада да толығымен талқандалды . 1943 жылы 25 шілдеде елде мемлекет төңкеріс болып , Муссолини корольдің бұйрығымен тұтқындалды . Бірақ 8 қыркүйекте Германия Италияға басып кіріп , Муссолиниді түрмеден босатты . 3 және 9 қыркүйекте ағылшын - американ әскерлері ( Апеннин түбегіне ) десант түсірді . Елде фашистерге қарсы Қарсыласу қозғалысы күшейді . 1945 жылы сәуірде жалпыхалықтық көтеріліс нәтижесінде ел толығымен азат етілді . 1946 жылы 2 маусымда елде референдум өтіп , Италия республика болып жарияланды . Соғыстан кейінгі бейбіт келісім бойынша ол отарларынан бас тартып , Албания мен Эфиопияның тәуелсіздігін мойындады . 1948 жылы Маршалл жоспарына сәйкес , АҚШ - тан көмек алды . 1949 жылы НАТО - ға мүше болып кіріп , елде АҚШ әскери базалары орналастырылды . Соғыстан кейін өнеркәсіптің жаңа салалары ( мұнай , газ , химия , машина жасау , т . б . ) тез дамып , И . индустриялы - аграрлы елге айналды . Ол көптеген халықаралық ұйымдарға : БҰҰ - ға ( 1955 ) , Еуропа кеңесіне ( 1949 ) , Еур . одаққа ( 1957 ) , т . б . мүше . Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 1 сәуірдегі 1180 Жарлығына қосымша Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 3 мамырдағы 1567 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің ар - намыс кодексі ( Мемлекеттік қызметшілер қызмет этикасының қағидалары ) 1 . Жалпы ережелер Бiтiрушiлердiң кәсiби қызметтерi сала кризистiк мәлiметтермен операция жасайтын адамгершiлiк қызметтiң салалары болып табылады : машина жасау , металлургия , көлiк , телекоммуникация , ғылым және бiлiм , мәдениет және бұқаралық ақпараттық құрал , әр түрлi технологиялармен денсаулық сақтау , ауыл шаруашылығы , қызмет көрсету саласы , әкiмшiлiк басқару , экономика , кәсiпкерлiк , басқару . Сүзгілерді толықтырушылар ретінде негізінде құмды , антрацитті , сульфокөмірді , керамзитті , пиролюзитті , сонымен қатар катализатормен өңделген сүзгілеуші материалдарды екі валентті темірді үш валенттіге тотықтыру үрдісін тездету үшін қолданады . Соңғы уақытта каталитикалық қасиеттерге ие толықтырғыштар кең таралуда : Manganese Green Sand ( MGS ) , Birm , МТМ , МЖФ және тағы да басқа . Судың құрамында коллойдты екі валентті темірдің бар болған жағдайында сынама темірсіздендіруді жүргізу қажет болады . Егер де оны жобалаудың бірінші сатысында іске асыру мүмкін болмаса , онда жоғарыда көрсетілген бір тәсілді таңдайды , зертханада өткізілген сынама немесе ұқсас қондырғылардың жұмыс істеу тәжірибесіне байланысты негізделе отырып . Жеңілдетілген аэрация ( СНиП 2 . 04 . 02 - 84 * қара ) аэрациялау үрдісі кезінде ауадағы оттегі екі валентті темірді тотықтырады , осы кезде судан көмірқышқылы аласталады , бұл өз кезегінде тотығу үрдісін тездетеді және темір гидроксиді түзілуімен келесі гидролизді тездетеді . Бұл әдіс судың мүмкіндіктеріне байланысты , құрамында екі валентті темірі мен ерітілген оттегісі бар , түйіршектер қабаты арқылы сүзгілеу кезінде тиеме дәндерінің бетінде темірді бөледі , осы кезде иондардан каталитикалық қабықша түзеді және екі және үш валентті темір гидроксидтерін түзеді . Қабықша тотығу үрдісін тығыз әсерлестіреді , сонымен қатар судан темірдің бөлінуін тездетеді . Сүзгіге алғашқы тазаланатын судың көлемі түскен кезде темірсіздендіру үрдісінің басында толықтырғыштың үстінде мономолекулалы темір қоспасы пайда болады ( физикалық адсорбция ) . Таза толықтырғышқа қарағанда үстіңгі қабат химиялық активті , ол темірді тұндыру процесін тездетеді . Қабықшаның бетінің шын мәні темір қоспасы 200 м2 / г , оның мықты тотықтырғыш губка түрдегі екенін көреміз . Бұл қабыршақ бір кезде екі валентті темірді тотықтыру катализатор ретінде қолданады . Атап өту керек : тазаланатын судағы бірқатар қосылыстар , еркін көмірқышқылы , коллойдты кремний қышқылы , аммиак , қабықшаның каталитикалық қасиеттерін нашарлатады . Жазылған әдіс судың келесі есептік мәндерінде мүмкін : темірдің жалпы құрамы 10 мг / л ( соның ішінде екі валентті темір 70 % дан кем емес ) . Қонақ : Сауал түсінікті . Қазақтың саны азайтылған жоқ . 1999 жылдың санағымен салыстырғанда қазақтың саны 26 пайызға өсті . 99 жылы 8 млн . 11 мың адам болатын болса , 2009 жылғы санақта 10 млн . 98 мың адам . Ағамыз бұрынғы басшылардың талдаудан өтпеген , өңдеуден өтпеген деректерін алдыға салып күні салыстырулар жасап отыр . Ол цифрмен салыстыруға болмайды . Неге десеңіз ол сан шикі , ешқандай мемлекетте санақтың қорытындысын шығармай тұрып қорытынды цифрды баяндау деген жоқ . Сондықтан жаңағы 65 - 67 деген сандар ол күні бұрын баяндалғанымен өнделмеген сан болатын . Сондықтан мен сізді қазақтың санын ешкім азайтып отырған жоқ деп сендіре аламын . Керісінше қазақтың саны мен үлесі 99 жылмен салыстырсақ та өсті . Соңғы санақтан өткен мерзімнің өзінде де өсіп келе жатырмыз . Мысалы 63 , 1 пайыздан 63 , 6 деген пайызға дейін 1 қаңтарда өсіп отыр . 2 . Қүйма түзуші металдар бірінің ішінде бірі ериді . Қатқан қүйманы қатты ерітінді деп атайды . Қатты ерітіндіде металдар , кристалдық қүрылымын бұзбай , бірінің орнына екіншісі тұра береді . Қатты ерітінді біртекті . Аудандар заңы келесі мағынаны білдіреді : жалын шебінде бірлік уақытта жанып біткен қоспа мөлшері , алғашқы берілген қоспа мөлшеріне тең . Мен ОҚО Мақтарал ауданы Жетісай қаласында 08 . 02 . 2011 - 01 . 06 . 2011ж . аралығында мектепте жұмыс істедім . 01 . 06 . 2011ж жүктілік кезіндегі демалысқа шықтым . Мен 4 айлық жалақыны алу үшін ГЦВП - ға құжаттарымды тапсыруға барып едім , олар маган ақшаның 28000 теңге кем шығатынын айтты . Себебі зейнетақы қоры уақытылы аударылмаган . Мамыр айының зейнетақы қоры маусым айына аударылған . Не себепті кеш аударылғаны жөнінде бухгалтер ГЦВП - ға түсініктеме жазып берді . Сонда да ГЦВП - дағы қызметкер ақшаның кем шығатынын айтты . Бұл жағдайда маған қандай көмек бересіздер ? Х . Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің доценті , тарих ғылымдарының кандидаты . Бүгінгі съездің үстінде мені осындай беделді партияның жетекшілігіне сайласаңыздар мен аталмыш ұстанымдарға адал қызмет етуге уәде беремін . Нәтижесінде ойыннан шығып қалған кез келген адам аяушылық көрмейді - оны қорындысы алдын ала белгіленіп қойған тапсырысты қылмыстық істер күтеді . Бұл бір жағынан қазақстандық элитаның едәуір бөлігін жанын аман алып қалу үшін биліктің эпицентріне , яғни Назарбаевқа жабысуға мәжбүрлейді . Екінші жағынан олардың көбі ішінен елбасы болмаған күні елден кетсек Қазақстанға қайтарылу қаупінен құтыламыз деп үміттенеді . Өйткені Назарбаев болмаған күні , нақ патшалық құру аралығында елден қашып кетудің ең жақсы уақыты болатынын бәрі де өте жақсы біледі . Әкімшілік , техникалық немесе биллинг контактілері туралы деректерді өзгерту үшін міндетті түрде контактілерді тіркеу / өзгерту / жою туралы өтінімін толтырып , оны әкімшілік контактіден hostmaster @ nic . kz мекен - жайына жіберу керек . Барлық заманауи сұрыптар Қиыр Шығыста және Үндістанда өсетін жабайы қызылшадан тараған . Қызылша туралы алғашқы еске алулар Вавилонға жатады . Қызылшаны Апполон құдайына құрбандыққа шалған ежелгі гректер оны өте жоғары бағалаған . Алғашқыда асқа тек қызылша жапырақтарын қолданған , ал тамырлары емдік мақсатта пайдаланылған . XIV ғасырда қызылшаны солтүстік Еуропада өсіре бастады . Қазіргі таңда қант құрығынан кейінгі канттың екінші көзі болып табылатын қант қызылшасы I Наполеон жылдарында кең тарады . 1 . Орман қоры туралы ақпарат орман қорының мемлекеттiк есебi , мемлекеттiк орман кадастры , мемлекеттiк орман мониторингi , орман орналастыру деректерiн және уәкiлеттi орган және ( немесе ) оған ведомостволық бағыныстағы ұйымдар өз функцияларын жүзеге асыру кезiнде алған өзге де деректердi қамтиды . 2 . Орман қоры туралы ақпарат мемлекеттiк меншiк болып табылады , оны жеке және заңды тұлғалардың пайдалану тәртiбi мен шарттарын Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға сәйкес анықтайды . Алманияда өмір сүрген және сандары неше миллион болған түріктердің неміс қауымдарымен араласуы , сонымен қатар ана тілін де дұрыс үйрене отырып араласуы үшін үлес қосқан профессор Лиебе - Гаркорт осы еңбектері арқылы Түркиядағы саяси жүйе , әлеуметтік жағдай және мұның артқы жағында жатқан Ататүрік төңкерісі мен принциптерін де игерді . - Ғылымсыз өндіріс өрге баспайды , біздің кадрлардың осындай белді кәсіпорында еңбек етіп , алған білімдерін ел кәдесіне жаратуына қуаныштымыз , - деген Ерлан Сыдықовтың сөзін жалғаған еңбек ардагері , бұрынғы Жаңасемей ауданы әкімшілігінде қызмет еткен Молдабек Жанболатов ақсақал заманның өзгеріп , өндірістің алға басқанына шын көңілден риза екендігін жеткізді . Шанхай алтын биржасының спот - рыногында мәмілелер айналымы 2009 жылы 22 , 6 % артып , 1 , 1 трлн юанді ( 162 млрд доллар ) құрады , бұл оның лидер болуына мүмкіндік беріп отыр , деп хабарлады Шанхай муниципалитетінің деректеріне сілтеме жасай отырып Bloomberg агенттігі . Сонымен , бүгінгі күні 2733 үлескері бар 11 объект бар , оның ішінде 3 объектіде ( 674 үлескер ) құрылыс көлемі ұлғайған . Күрделі жүйелерде информация ағыны туралы түсінік енгізілген . Мәлімет беруші информация ағыны жүйенің элементтерінен басқарушы құрылғыға , ал басқарушы информация ағыны басқарушы құрылғыдан жүйе элементтеріне бағытталған . Бұл жерде жүйенің тура және кері байланыстары туралы түсінік енгізіледі . Кері байланыс арқылы басқаруды анықтайтын параметрдің мәні басқару программасы белгілеген мәнімен салыстырылады ; егер олардың мәндерінде ауытқу болса , онда басқарушы информацияға қажетті өзгерістер енгізіледі . Мақсаты : Астана қаласының еліміздің тарихында алатын орнының стратегиялық маңызы мен қаланың бүгінгі даму перспективасына байланысты Астанада тұратын әр сала мамандары мен сұхбаттар өткізу арқылы еліміздің бас қаласы - Астана қаласының мәртебесін асқақтату . Ресей космос әскер ­ лерiнiң негiзгi стратегиялық базасы боп саналатын « Байқоңыр » мына алмағайып заманда бiздiң мемле ­ кетiмiздiң қауiпсiз ­ дiгiне , елiмiздiң тәуел ­ сiздiгiне де үлкен қатер төндiрiп отыр . Себебi , космодромнан жиi - жиi Камчаткадағы « Кура » сияқты полигондарға сынақ үшiн жiберiлiп тұратын , СС - 18 , НАТО - ның классификациясы бойынша « Стилет » деп аталатын СС - 19 , СС - 20 ракеталары бар , оның үстiне космостағы ұшып жүрген ядролық « Космос » сериялы әскери спутник ­ тердi бас ­ қарып отырған « Бай ­ қоңырдың » , бiз қанша жерден атом қаруы жоқ аймақпыз десек те , ядролық қаруы бар елдердiң өзара соғыс жанжалы туа қалған жағдайда , бiрiншi нысана көзi болары даусыз ! ! ! Ешкімге ұқсамау деген осы . Бұл - Жүрсіннің өзі туралы жаз ­ ған автопортреті дер едім . Желмаямен жер шол ­ ған Асан ата ­ сындай , жиһан кезген жиһан ­ гер ­ дей өз жа ­ нының жа ­ ңа құрлығын ашып отыр . Біз Совет өкі ­ меті тұсында стандартпен өмір сүріп , шаб ­ ­ лонды ойлап , қа ­ лыптан аспай , сызды жерді баспай , « құндақтағы адамдай » өмір сүруге бейімделдік , дағдыландық . Ноқтаға басы сый ­ маған ­ дар көзтүрткі болды , немесе қапастағы құсқа айналды . Тоталитарлық жүйе үшін еркін ойлайтын , ерекше түй ­ сі ­ нетіндер қашан да қауіпті элемент сана ­ тында . Біздің халық сол Совет өкіметі кезінде әлемдегі ең оқымпаз ел болды . Бірақ соның өзінде тек арнайы рұқсат етілген әдебиетті ғана оқуға мүмкіндік берілгені аян . Алаш алыптары мен арыс ­ тарымыздың әдебиеті көзден таса , көңілден тыс тұм ­ шаланып ұсталды . Себебі ұйқыдағы сана ­ ны оятуға болмайтын еді . Міне , сол тұм ­ ылдырық ­ ты заманның өзінде осы « Терісаққан » тектес өлең ­ дерімен сызулы шеңберді бұзып , қалып ­ тасқан қағиданы талқандай білген ақындар бізде көп емес . Ауызды " Күй аңыздары " тарауына келгенде кеңірек ашасыз . Бұл бір ғылыми құндылықтарға толы , танымдық - тарихи әңгімеге бөккен , екінің бірі жазуға ниет қылса да оңайлықпен тіс батыра алмайтын пласт . Тереңдігі - шыңырау , қажеттігі - ғұмырдай , өнер сүйер жан үшін ғаламның туу кешіне куә болғандай кесек жазу . Сөзді Ақаңның өзіне берейік : " Осы уақытқа дейін қазақ музыкасының , дәлірек айтқанда , қазақтың музыкалық фольклорының бірі ғана қырына баса назар аударылып келгені аңғарылады . Ол - ән - күйлердің таза музыкалық туынды ретіндегі қасиеттері . Яғни ән - күйлердің әуендік , сарындық ерекшеліктеріне ғана мән беріліп келді . Ең талдап сөз еттік дегенде , сол ән - күйлердің музыкалық туынды ретіндегі жанрлық сипаты , ішкі құрылым - бітімі , орындалу ерекшеліктері тілге тиек болып отырды . Алайда , қазақтың аса бай музыкалық фольклорының екінші қыры - сөзбен байланысты филологиялық қыры назардан тыс қалып келді . Ән - күймен біте қайнасып жатқан өлең , жыр , толғау , аңыз , әңгіме сияқты көптеген жанрлар музыка зерттеушілері үшін филологиялық объект болып есептелсе , филолог ­ тар үшін музыкалық мұраның объектісі ретінде ескерусіз қалып отырды . Нәтижесінде , қыруар мұраның назардан тыс қалып , жиналмай келуі өз алдына , оған қоса музыкалық фольклордың синкретті болмысындағы тарихи - эстетикалық қадір - қасиеті де толық ашылмай келді . Әрине , мұндай жағдайда музыкалық фольклордың және онымен шендесіп жатқан күй аңыздарының да төл ерекшеліктері туралы ойдың өрбеуі мүмкін емес . Бұл тұрғыдан келгенде , қазақ халқының тарихи - рухани шежіресінің құнарлы бір арнасы болып табылатын көл - көсір күй аңыздарын жинап бастыруды саралап зерттеудің мән - маңызы ерекше зор . Кезінде академик Мұхтар Әуезов былай деп жазды : " Күй аңыздарының көп екенін ел біледі , бірақ кітап , баспа білмейді . Егер олқылықтар толып , күйлердің көрікті аңыздары , тілдегі баяндауыш әңгімелер жазылса , онда қазақ халқының музыка фольклорына әдемі айшық , нақыш қосылуымен , мағыналы мазмұн анықталып , жалғасуымен қатар , ауызша фольклор да өзінің бір қысқа түрдегі көркем әңгіме , новеллаларын көп айтқан болар еді " . М . Әуезов көтерген , жүзеге асуын арман еткен бұл проблема өзінің мән - маңызын әлі күнге жойған жоқ " . А . Т . Тулеуханова - Ішкі әкімшілік Департаменті директорының орынбасары ; Билiктiң ауытқуы немесе оны тұтас иемденiп алу тұрғысынан келгенде , бұндай бағамен толықтай келiсемiн . Атқарушы билiкке барлық өкiлеттiктердi бiртiндеп беру кезеңi басталды . Ең қорқыныштысы сонда - атқарушы билiктiң басшысы заңдар шығармауға тиiс және ондай бастама жасамауы керек . Осыдан 10 жыл бұрын шешу керек болған бұл мәселе бүгiнде негiзгi проблемалардың бiрiне айналып отыр . Қалай болғанда да , заң шығарушы орган бөлiнуi керек . Бiзде әлi күнге дейiн осындай проблема қалып отыр . Бiзде , Қазақстанда , ағымдағы заңнамалардың көп жағдайда 1995 жылғы Конституцияға қарама - қайшы келуi кездейсоқтықтан емес . Тiптi Нұрсұлтан Әбiшұлының өзi ауыстырғысы келмей отырған дәл сол Конституцияға қайшы . Бiрақ , шыны керек , қажет болған кезде ол Негiзi , заң өзгередi , оған түзетулер енгiзiледi . Солай бола тұра , мен Қазақстанның Конституциясына кереғар келетiн нақты заңдардың бiрқатар баптарын келтiре аламын . БЮДЖЕТ ҚАРЖЫСЫН ЖҰМСАУДАҒЫ БЕЙ - БЕРЕКЕТСІЗДІК Облыстық қаржы басқармасы биылғы жылдың бірінші жартыжылдығында жергілікті деңгейдегі 26 мемлекеттік мекеме , кәсіпорынның 2009 - 2010 жылдардағы қаржы шаруашылық жұмыстарына ішкі мемлекеттік қаржы бақылау жұмыстарын жүргізді . Бақылау нәтижесінде жалпы көлемі 57 млн . теңгеден астам жөнсіздіктер анықталып , қабылданған шаралардың барысында жергілікті бюджеттерге 41 млн . теңге қалпына келтіріліп , өндірілді . Дінбасы Нұр - Мүбарак университетінің Исламды , араб тілін оқытудағы жүргізіп жатқан жұмыстары , имам - хатиб дайындаудағы орны хақында әңгімелеп берді . құрметтеп , бағалау - бізге міндет . Конституция бойынша өмір сүру ол - демократияның ең жоғарғы сатысы , оны білу , үйрену , тағлым ету - бәрімізге парыз . Бүгінгі қол жеткенге тоқтамай , алға басуымыз керек , тек қана алға ! АУҚЫМЫ КЕҢ АКАДЕМИЯ « Тұран - Астана » университетi жанынан ашылған « UNIVERSUM - METAEPISTEMIA » Академиясының тұсаукесер жиылысы болып өттi . Оған елiмiздiң бiрнеше өңiрлерiнен арнайы шақырылған ғалымдар мен мамандар қатысып , олар аталмыш Академияның толық және қауымдастырылған мүшелiгiне сайлаудың тұжырымдамалық талаптарымен танысуға мүмкiндiк алды . 1 шілде күні губерниядағы ірі шенеунік ­ тердің бірі Валериан Жадовскийдің әйелі боса ­ нып , қыз табады . Қызылшақа нәрестені алғаш көрген сәтте анасы талып түседі . Сәбидің сол қолы атымен жоқ , оң қолының тек үш саусағы ғана қылтияды Жас босанған әйел бала ­ сы ­ ның дәл мұндайлық жарымжан болып тууын құдайдың кәріне ұшырағанымнан деп біледі . Ол тұрмысқа болашақ күйеуінің қалың ­ ды ­ ғы ­ ның жолын кесіп барып шыққан екен . Ақыры күні - түні қайғыға батқан шешесі көп ұзамай айықпас дертке шалдығып , аз уақыттың ая ­ сын ­ да өмірден өтіп кете барады . Небәрі үш жа ­ сында жетім қалған Юляны әкесі ( айтқандай , оның өзі нағыз әумесер , қатыгез кісі болған көрінеді , әумесерлігі сол - усадьбадағы үйдің баспалдақтары өзгелердікіне ұқсамасын деп әдейі барынша тік жасатыпты , әйелі аяғы ауыр кезінде сол тік баспалдақтан құлап , қатты жарақат алған екен , ал қатыгездігін қосымша жазармыз ) нағашы әжесінің қарауына береді . Әжесі - Н . Л . Готовцева . Болашақ ақынның нағашы жұртының хикаясы өзінше қызық . Готовцевтер әулеті сонау ХV ғасырдан бастау алады екен . Ұлы князь Василий ІІ - нің билігі тұсында оның татарларға тұтқынға түсіп қалатыны бар . Соны тұтқыннан босағанда Мәскеуге Ахмет деген татар мырзасы жеткізіпті . Әлгі Ахмет Мәскеуге келген соң қайтпай қалыпты , қайтпай қалғанымен қоймай , православие дініне өтіп , шоқынғанда Петр деген ат алыпты . Петр атанған Ах ­ мет ­ тің Андрей деген баласы тап - тұйнақтай тынды ­ рым ­ ды ­ лығымен көзге түсіп , Готовец деген лақап атқа ие болыпты . Сол сақадай сай Готовецтің аты кейін бүкіл бір әулеттің фамилиясына айналыпты . Сөйтіп , Юлия Жадовскаяның бойында түр ­ кі қаны да бар . Тән кемістігін Юлия Валериановна жан байлығымен толтыра білген . 5 жасында әріп таныған қыз бала 12 жасына жеткенде атасының қолындағы жеке кітапхананы түгел оқып бітірген екен . Ал енді жаңағы айтқан әке қатыгездігіне келейік . Юлия жастайынан көркемсөзге құ ­ мар болып өседі . Жеке пансионда оған сөз өнерінен сабақ берген ұстазы Петр Перевлевский мен жас қыз ­ дың арасында сүйіспеншілік оты тұтанады . Соны байқа ­ сымен - ақ қыз әкесі бұлқан - талқан ашула ­ нып , ақыры мұғалімді қуып шығады . Онымен тұрмыс құру жө ­ нінде ойыңа да алу ­ шы болма деп қатаң ескертеді қызына . Жас жігіттің сон ­ дағы бар кінәсі діни семи ­ на ­ рияны бітіргені , дьяконның баласы екендігі , яғни дворян әу ­ летіне күйеу ­ лікке жарамай ­ тындығы . Қысқасы , сүйіскен жастар амалсыз айырылысады . Петр ұзақ жыл ­ дар бойы Юлияны қимай , қайта - қайта губернияға келе берсе де қыз әкесі бір жібімей қояды . Юлия Жадовская өлеңдерінің өмір бойғы басты сарыны бақытсыз махаббат , жапа шектірер жалғыздық , сағыныш саздары болып келетіні содан . Қазақстан ең басты өзінің жеткізген мақсаты ол жаңа жүйенің қауіпсіздік жүйесінің жаңа парадигмасын енгізіп , сол бойынша Азия мен Еуропаны бөлмей , жаңа Еуразияның жаңа бір жүйесін енгізді . Оның маңыздылығы , біріншіден , келісім Хельсинкидің декларациясын алдыға басып , ең біріншіден , осы тек Қазақстанның ғана емес , Ауғаныстан , мына үлкен конфликттік потенциалын азайтып , соны келешекте жоюға ұмтылған . - 2011 жылы Қазақстанда қысқы спорт түрлерінен ауқымы жағынан аса ірі және деңгейі жоғары аламан жарыс өткізілгелі отыр . Бұл жолы Қысқы Азия ойындары тұңғыш рет Орталық Азия өңірінде өткізіледі және Қазақстан оны бірінші болып ұйымдастыруда . Бұл тек Қазақстан халқы үшін ғана емес , бүкіл Орталық Азия мен жалпы Азия үшін де үлкен оқиға . Ол Қазақстанның табыстарына деген азиялық елдер мен халықтардың құрметін білдіреді және Қазақстан халқының сыртқы әлеммен байланыстарды белсенді дамыту ниетін көрсетеді . Жырым бар саған арнап шертем деген , Жалғасар жүрек қылы еркемменен . Айналдым табиғаттың шеберлігін , Көркіңді осыншалық көркемдеген . [ . . . ] 3 . 1 Азаматтық қоғам ( А . Қ . ) тұжырымдамасының идеясы мен дамуы Былтыр әлеуметтік және инфрақұрылым нысандарының құрылысына облыстық бюджеттен 26 млрд . теңге бөлінсе , биыл да тап осындай қаржының жұмыстары қаралып отыр . Сынап өндірістік кәсіпорындарынан таралғаннан кейін топыраққа тез сіңіп таралатын элемент . Сынап және оның қосындылары әсіресе топырақтың беткі қабатында көп мөлшерде жиналады . Қазіргі кезде еліміздің көптеген өңірлерінен осындай көрсеткіштер орын алып отыр . Көрме залының пайдалы алаңы - 88 шаршы метр . Осы жылы еліміздегі саяси нау ­ қан - президенттік сайлау тұ ­ сында этно - мәдени бірлестіктер мүшелері Елбасы кандидатурасын қызу қолдады . Ал күні кеше Астанада өт ­ кен Қазақстан халқы Ас ­ сам ­ блея ­ сының ХVІІ сессиясында Ұлт көш ­ басшысы Нұрсұлтан На ­ зарбаевтың « Біз 2017 жылға қарай мемлекеттік тілді меңгерген қа ­ зақстандықтар са ­ нын 80 пайызға , ал 2020 жылға қарай одан да көп пайызға жеткізуді мақсат етіп отырмыз » деген сөзін қуана құп ­ таймыз . Бұл дегеніміз - жай ғана қазақ тілін меңгеру емес . Мұны өзіміз өмір сүріп отырған елдің та ­ рихын , мәдениетін , салт - дәс ­ түрін те ­ рең біле түсудің жолы деп түсінеміз . Бұлттар , бұлттар , биіктегі түтіндей , Желге отырып жердің бетін кезеді . Көк аспанды қара басып бүтіндей Ес жыйдырмай еңселерді езеді Бізде жетістіктеріміз ғана емес , кемшіліктеріміз де Елбасының жеке басымен байланыстырылады . Тіпті мемлекеттік тілдің тиісті дәрежеде салтанат құра алмауын Президенттен көреді . Кезінде сол тапсырманың орындалуына жауапты тұлғалар неге үндемей , күлімсіреп , түк болмағандай жүре беруі тиіс ? Қазіргі билікте жауапкершілікті өз мойнына алатын адамдар жоқ . Үкімет басшысынан бастап ауыл әкімдеріне дейін әңгімесінің әлқиссасын « Елбасының тапсырмасы бойынша , Елбасының айтуы бойынша » деп бастайды . « Бұл мәселені мен көтердім , бұл істі мен бастадым » деп ешкім айтпайды . Сондықтан , оның аяқсыз қалуына да жауап бермейді . Мәселе осында . Билікте жауапкершілік жоқ . Бәрі де Елбасының көлеңкесінде жүр . Өйткені , оларды бүгінгі елдің дамуы емес , Назарбаевтан кейін қалай өмір сүреміз деген мәселе жиі толғандырады . Шынын айтқанда , Президенттің жеке , адами драмасы жалғыз қалып қойғандығы . Себебі , қазір оның айналасында өзінің замандасы дерлік ешкім жоқ . Жанындағылардың бәрі дерлік Елбасынан 20 - 30 жас кіші азаматтар . Оларды тек « Назарбаевтан кейін қалай өмір сүремін » деген сұрақ толғандырады . Сондықтан жауапкершіліктен қашып , ертең әлдеқандай заман бола қалса бар кінәні тұңғыш президентке арта салмақшы . Ал бізге , қоғамға , халыққа олардың жауапкершілігі қажет . Өз бетінше жұмыс істей білетін іскер азаматтар керек . Елбасын қорғай алмайтын Тұлғалардың елді , мемлекеттік мүддені әлемдік деңгейде қорғай алатындығына сіз сенесіз бе ? Мен сенбеймін . Күні ертең олардың басым көпшілігі әлдеқандай заман болса « мен тек орындаушы ғана болдым . Мен бұған жауап бере алмаймын » деп жауапкершіліктен бойын алып - қашатыны сөзсіз . Мұндай жағдай тарихта мың мәрте қайталанған . Бұл режимнің тоталитарлық немесе авторитарлық болуына ғана қатысты емес . Бұл билік өкілдерінің азаматтық позицияларының жоқтығынан . Ертең билік ауысқан кезде осылардың қалай сайрайтынын қазір - ақ болжауға болады . Олар : « Мен ол жүйені ішінен ірітіп жүрдім » , - деп сайрайтын болады . Өкінішке орай , бүгінгі биліктің табиғаты сондай . Билікке жақсы адамдар келмейді деп айта алмаймын . Келеді . Бірақ ол ортаның , жүйенің дегеніне көнеді . Жалпы фольклордың тектеріне са - раласақ , онда халық прозасы , халық поэзиясы , халық драмасы бойынша қарау қисынды . Түркі тілдес халықтардың фольклорында , халық прозасының түрлері : миф , әпсана , хикаят , ертегілері бәрінде де бар . Көпшілігінің сюжеттері бір - бірімен сәйкестік танытады . Аспан мен жер , табиғат пен жаратылыс , адам мен қоғам , махаббат пен достық туралы таным - түсініктері ортақ екендігі көзге бірден шалынады . Керек болса , белгілі бір сюжеттер қаз - қалпында , жолма - жол қайталанылады . Оның басты себебі ерте дәуірдегі тыныс - тіршілігіміз , салт - дәстүріміз бір екендігін білдіретін түркі бірлестігі , түркілік дүниетанымымызда жатыр . Араға ғасырлар мен жылдар салған айырмашылықтар Адам аттары мен Кеңістік атауларында тұр . Қиыр Шығыс , Сібірдегі және Орал , Волга , Солтүстік Кавказ аймағындағы түркі халықтарының ертегі , аңыздарында кейіпкерлер орыс есімдері мен жер атаулары соншалықты өзгеріске түсіп үлгерген . Ертегі мен аңыздардағы Иван , Владимир , Павел , Белоe озеро , Красная поляна т . б . бұған дәлел . Ертегі есте жоқ , өткен ескі өмірдің ескерткіші екені талас тудырмайды . Ендеше , ондағы есімдер өзгерісі тағы да өктем саясаттың салқыны , бодандықтың күшті қарқыны жүзеге асқандығы дегеннен басқа жауап таппайсың . Ендігі бір мәселе ауызша сөз өнеріндегі ертегілердің өзінен - ақ , әр халықтың мекендеп отырған жерінің қадір - қасиетін , ондағы өсетін өсімдіктер , мекендейтін аңдар мен құстар жөнінде мол мағлұматтар алуға болады . Мәселен , Алтай , Тува , Долган , Хакас , Якут , Башқұрт , Чуваш халықтарының хайуанаттар жайындағы ертегілерінде аю , арыстан , жолбарыс , бұғы , т . б . жөнінде көп айтылып , ертегілерде аю тотемі қалыптасқан . Осындай ерекшелік құстар , балықтар және өсімдіктерге де байланысты айтылады . Ал , Орталық Азиядағы түркі халықтары фольклорындағы хайуанаттар ертегілерінде қасқыр тотемі ерекшеленеді екен . Аңдардан көбіне түлкі , қоян , қасқыр , жолбарыс , арқар , киік , барыс ертегі кейіпкерлеріне айналған . Киелі құстар ішінде қарлығаш , аққу , сарыала қаз , ұлар ерекшеленеді . - Бауке ел бар , жұрт бар естімегенді құлақтандырып , елемегеннің есіне салу біздің парыз , мынаны бір іс қылып , Құнанбайдың басына дәреже - дақпыртына сай мәңгілік үйін тұрғызу керек қой , - деді . Халықаралық әйелдер күніне орай шаралар кеңінен ұйымдастырылуда Облыстық мәдениет басқармасының бастығы Айдар Батырханов ҚазАқпарат тілшісіне мәлім еткеніндей , облыс кітапханаларында тақырыптық кештер мен кітап көрмелері ұйымдастырылса , Ғ . Құрманғалиев атындағы облыстық филармония және басқа өнер ұжымдары арнайы концерттер қойды . Облыстық тарихи - өлкетану мұражайы , театрлар , өзге де мәдениет ошақтары мерекелік шаралардан тыс қалған жоқ . ОРАЛ . ҚазАқпарат . Сөз алған ҚР Парламентінің депутаты А . Смайыл ең алдымен Институт директоры Б . Аяғанға үстіміздегі жылдың 3 сәуірінде өткен кезектен тыс президенттік сайлауда Қазақстан Республикасы Президенттігіне кандидат Н . Назарбаевтың сенімді өкілі болып , белсенділік танытқаны үшін Елбасының атынан алғыс хатты табыс етті . « Астана ғасырлары » деп аталатын өзінің еңбегін Институт ұжымына сыйға тартты . Ономастика ғылымының тарих , жалпы ғылым , мәдениет , экономика , демография , юриспруденция , туризм , т . б . салаларына тигізген ық ­ палы айтарлықтай болды деп айта аламыз . Былайша айтқанда , мұны « Өлгеніміз тіріліп , өшкеніміз жанған » айтулы кезең ретінде қабылдауымыз ләзім . Шынтуайтқа келсек , ғасырлар бойы қалыптасқан ономастикадан қол үзіп , келтеленіп қалған тіліміз кедейленіп , біршама әлсіреген еді . Отаршыл империя қазақтың мыңдаған жылдарға созылған тарихын жоққа шығарып , жаңа тарих санауын 1917 жылдан бастауды зорлап санамызға енгізді . Бұл « аға халықтың » біз мақтан тұтатын бабалар ерлігін , жеріміздің оқиғаларға толы тарихын ұмыттырып , рухымызды жұқартып , ұлтымызды тілінен айы ­ рып , оны жоқ етіп , орыстандыруға бағытталған сорақы саясаты еді . Оның басты құралдарының бірі көне атауларды жаппай өзгертіп , орыс атауларын енгізу болды . Елдігіміздің көрінісін , бет - бейнесін көрсететін , байырғы қазақ ұлты мен ұлы даланың асқақты ­ ғын айғақтайтын топонимика ­ лық атауларымыздың тарихы мен мән - маңызы белгілі . Атам заманнан мемлекеттің негізін құрайтын ұлт үшін ел аумағы , жері мен оның қойнауы , табиғаты , мәдени қазынасы , тіпті ішкі және сыртқы қатынастарында ономастиканың маңызы зор болды . Ономастиканың тарихқа да , әдет - ғұрыпты зер ­ делейтін этнографияға да , ұлттың қалыптасуын қарастыратын этно ­ логияға , бұған қоса географияға , мәдениеттану мен этнопсихологияға да тікелей қатысы бар . Оно ­ мас ­ тикалық мәліметтер , ұлттық атаулар халқымыздың , өскелең ұр ­ пақтың елжандылығын , еліне деген ұлттық мақтанышын білдіретін тәрбиелік , рухани , мәдени маңызы зор факторлардың бірі екендігін де жақсы білеміз . Ел тәуелсіздігіне қол жеткізгеннен бері ұлт мақтанышына айналған тұлғаларымыз , мәселен , әл - Фараби , Қорқыт , Қожа Ахмет Ясауи , М . Х . Дулати , Абылай хан , Абай , Жамбыл , Шоқан , Сәкен , Мәшһүр Жүсіп сынды бабаларымыздың есімі мен кең - байтақ даламыздың әдемі атаулары , айталық , Сарыарқа , Көкшетау , Ертіс , Талас , Ұлытау , Қазығұрт , Оты ­ рар , Алматы , Еділ , Жайық сияқты ежелгі қала , өзен , тау атаулары адамзат тарихында өз орнын алған мәдени құндылықтарымызға айналып отыр . Елді мекендердің тарихи атауларын өзгертіп , оларды ком ­ партияның қайраткерлері мен комиссарлардың , Орталықтан жіберілген « маман басшылардың » ( олар сол кезде , 1930 жылы « 25 мыңдықтар » деп аталынған ) атынан қоюға қарсы күресіп , құрбан болған қазақ зиялылары - Т . Рысқұлов , А . Байтұрсынов , Ә . Бөкейханов , М . Дулатов , Х . Досмұхамедов және басқалар енді ғана халқымен қайта қауышуда . Ал кейін , 1950 жылы , тың және тыңайған жерлерді игеруді сылтау етіп сырттан келгендердің аты - жөндеріне қатысты қойылған колхоз , совхоздар қаншама болды десеңізші ! Рас , ономастика - ғылыми сала . Алайда республика бойынша бұл бағытта әлі де егжей - тегжейлі және түбегейлі зерттеулердің жеткіліксіз екендігі байқалады . Осы ретте атал ­ ған ғылыми салада танымал бол ­ ған Т . Жанұзақов , Ә . Әбдірахма ­ нов , Ғ . Қоңқашбаев , Е . Керімбаев , Қ . Рысберген сияқты басқа да бірнеше белгілі ғалым - ономастарды айта аламыз . Ономастиканы этноним ( ру - тайпа атаулары ) , топоним ( елді мекен , жер атаулары ) , антропонимия ( адам есімдері ) , космоним ( галактика мен ғарыш денелерінің , жұлдыздардың атаулары ) , зооним ( жануарлар мен хайуанаттар атаулары ) және сол сияқты басқа да сан салалы бағыттары бойынша зерттей түссек , игілікті нәтижелерге қол жеткізеріміз хақ . Қазір әрбір облыста ономастика саласы бойынша зерттеулер жүргізіліп , диссертациялар қорғалып жатыр . Енді сол ғалымдар өздерінің еңбек етіп жүрген жоғары оқу орындарында , сол тұрғылықты жерінде ономастикалық мәселелерге мән беріп , жемісті жұмыс жүргізіп отырса , нұр үстіне нұр болар еді . Мәселен , мен қызмет атқаратын М . Х . Дулати атындағы Тараз мем ­ лекеттік университетінде қазақ тілі мен әдебиеті , қазақ филологиясы , журналистика , география , т . б . бакалавр мамандықтарында « Қазақ ономастикасы » , « Ойконимдер » 2004 жылдан , ал магистранттарда « Тіл және ономастика » , « Әдебиет және топонимика » пәндері 2007 жылдан бері оқытылып келеді . Міне , осы мәселені ғалым - оқытушылар қолға алып , өздерінің білім ордаларында студенттерді , магистранттарды ономастика мәселелерінің негіздерімен тереңірек таныстырып , ғылыми жұмыстар жазуға бағыт - бағдар беріп отырса , бұл іс - әрекетіміз заман талабына сәйкес болатыны анық . Бүгінгі таңда Мәдениет ми ­ нистрлігі , ондағы Тіл комитеті тарапынан осы маңызды іске айрықша назар аударылып , ономастикалық жұмыстардың үш бағытта жүргізілуін құптаймыз . Нақтылай айтсақ : өзгертілген жер - су , елді мекен атауларын байырғы тарихи атаулармен алмастыру ; транскрипциясы бұрмаланған немесе қате жазылған атауларды қайта қалпына келтіру ; байырғы атаулары ұмытылған немесе жаңадан құрылған және атаулары отаршылдық - тоталитарлық сипаттағы елді мекендер мен білім , мәдениет мекемелерін , көрнекі ақпарат құралдары , басқа да фи ­ зикалық - географиялық нысандарды қазіргі заман үлгісіндегі жаңа атаулармен қайта атау . Сондай - ақ Мемлекеттік ономастикалық комиссия облыстық ономастика комиссиясы тарапынан жіберілген ұсы ­ ныстарды көпке созбай , уақытылы шешім қабылдап отырса дейміз . Ономастика саласында кейде түсінбестік жайттар да орын алып жатады . Мәселен , әйгілі ақынымыз Жамбылдың немесе Байғаниннің аттары неге облысқа , ауданға бе ­ ріліп жатады дейді . Тарихқа көз жіберетін болсақ , жеке адамдардың атына қойылған қала , көше , мектеп , т . б . аз емес . Вашингтон - АҚШ - тың астанасы , ол осы елдің бірінші Президенті Вашингтонның құрметіне қойылған . Бізде Абай атындағы қала бар . Қарағанды облысында бұрынғы Никольский қаласының атауы өзгертіліп , Сәтбаев есімі берілді . Абылай ханның , Қабанбай батырдың атында көшелер , мектептер бар . Осыған орай бір облыстың аты Жамбыл атымен аталса - бұл ұлылықты бағалау . Жамбылдың ұлы ақын екендігін былай қойғанда , кешегі сұрапыл соғыс кезінде патриоттық сезімге толы « Ленинградтық өренім » атты өлеңі бүкіл Кеңес халқының , оның армиясының рухына рух қосып , жеңісті жақындатуға үлес қосқанын әрбір мектеп оқушысына дейін біледі . Айта кету керек , кейбіреулер соңғы кезде тамыр - таныстықпен құжаттар жинап , қоғамға еңбегі сіңе қоймаған аталарының , ру - тайпаларының мүддесін көздеп , көшелер мен мектептерге атау беруде . Мұндай жүйесіздіктің кеңінен орын алып бара жатқандығы айдан анық байқалуда . Тағы бір айта кетерлігі , дүкендердің , ойын - сауық , бизнес орындарының және бас ­ қалардың атаулары « Тіл туралы » Заңда көрсетілгендей , қазақ немесе орыс тілінің орнына ағылшын , қытай , кәріс тілінде жазылуда . « Red Rous » , « Cән - Praus » деген сияқты басқа да түсініксіз атаулар жиі кездеседі . Намысқа тиетін нәрсе - осындай келеңсіздікке жол беретіндердің мемлекеттік тілді , оның артында тұрған қазақ ұлтын , қазақ мемлекеттілігін менсінбеуі . Сондай - ақ ең сорақысы - қазақ тіліндегі кейбір көрнекі ақпарат құралдарының қате жазылуы . Материалдық эгоизмнің артында халқымыздың , жастардың патриоттық сезіміне нұқсан кел ­ тіретін немқұрайдылық жатыр десек , қателеспейміз . Бұл жерде деформацияланған сезімнің мемлекетіміздің қауіпсіздігіне қа ­ тер төндіретіндігін түсіну қиын емес . Өз меншігіне шет тілінде атау берген адамдардың өз Отанына деген сүйіспеншілігінің қандай дәрежеде екендігін аңғартса керек . Осыған орай мемлекеттік тілді басқа этностардың , тіпті исі қазақ кейбір азаматтардың жиырма жылдың көлемінде жете үйренбеуі - ойланарлық жайт . Қазақстан хал ­ қы Ассамблеясының халықтар арасындағы достықты нығайтудағы рөлі үлкен . Енді осы құрылым мемлекеттік тілдің ел өмірінде алар орны зор екендігіне де баса назар аударса дегіміз келеді . Сайып келгенде , ономастика ғылымы жаңа дәуірде етегін кең жайып , тіл саясатына дендеп енуде . Бетімен кеткен көрнекі ақпа ­ рат құралдарының , жарнамалардың , бил ­ бордтардың , тағамханалардың атауларын бір жүйеге келтіру мақсатымен ономастика саласы туралы Заң қабылдау - кезек күттірмейтін мәселе . Елді мекен , ауыл , ауылдық округ , кент , қала , аудан , мектеп атауларын беру ономастикалық комиссияда қарастырылады . Сондай - ақ көше атауларын беру де әкімдер тарапынан емес , ономастикалық комиссия тарапынан қарастырылса деген ұсыныс бар . « Ұжым жұмысы ілгері бассын десең , алдымен өзіңнен баста » деген жақсы бір қағида бар . Осы айтылған сөз Алтыүй ауылындағы Әбілхан Қастеев атындағы орта мектепті 2001 жылдан бері басқарып келе жатқан Қожахметова Рахилям Ибраимжанқызына арнап айтылғандай . Көп жылғы тәжірибе көрсетіп отырғандай білім мен тәрбиені ұштастыра жүргізгенде ғана оң нәтижеге қол жеткізуге болады . Жалаң білім - жапырақсыз өскен ағаш сияқты . Ағашқа көрік беретін жапырақ . Әл - Фараби бабамыз « Тәрбиесіз берілген білім - бүкіл адамзаттың жауы » - деген еді . Бұл сөздің мән - мағынасын түсіндіру артық болар . Сапалы білім мен саналы тәрбие ұштастырыла жүргізілгенде ғана жемісін бермек . Қазіргі оқыту технологиясын тиімді пайдалана отырып , оқушыларға терең білім беріп қана қоймай , олардың бойына адамгершілік , рухани , патриоттық тәрбие негіздерін қоса сіңіру - бүгінгі күннің басты талабы . Осыны жақсы түсінген мектеп ұжымы өздерінің қажыр - қайратын сарқа жұмсауда . Бұл мектеп ұжымы шәкірттерін ғылымға , білімге , өз бетімен ойлау қабілетін дамытуға , өзін - өзі басқаруға , еңбек сүйгіштікке баулу нәтижесінде жақсы көрсеткіштерге қол жеткізіп жүр . Жақсылыққа жаны құмар , ізденгіш басшы ұжымындағы әр мұғалімнің жүрегіне жол таба білген . Мектепте 87 ұстаз еңбек етеді . Олардың 80 пайызға жуығы өз мамандығына сай жоғары білімді . Әрине , жұмыс болған соң кемшілік те болады . Олардың жіберіп алған қателіктерін бетіне баса бермей , өзі баяндамалар жасап , тәжірибе сабақтарын өткізіп , әр түрлі тақырыптарда семинарлар ұйымдастырып , ақыл - кеңес беріп отыратыны көп нәрсені аңғартқандай . Оның « Аралас мектепте оқу - тәрбие үрдісін ізгілендірудің практикалық маңызы » тақырыбындағы баяндамасы - осының айғағы . Директордың оқу - ісі жөніндегі орынбасары А . Омарбекова аудандық « Жаңашыл әдістемелік оқу - ісінің орынбасары - 2009 » байқауында І - орынға ие болды . Бұл келтірілген деректен байқағанымыз Рахилям өзі де жұмыс істеп , өзгелерге де талап қойғыш басшы екенін аңғарғандай болдық . Сондай - ақ , мектеп ұжымы мен оқушылар аудандық , облыстық , республикалық байқауларға белсене қатынасып отыратыны бізді ерекше қуантты . Мектеп 2005 жылы АОМКДИ - да өткен « Үздік оқу - тәрбие жоспары ( жылдық ) » және Қазақстан Республикасы тәуелсіздік күніне арналған облыстық мұражайының байқауында ІІІ - орындарды жеңіп алды . Ал , 2006 жылы облыс әкімінің ұйымдастыруымен өткен « үлгілі ауыл мектебі » байқауына қатысып , іс - тәжірибесі облыс көлеміне таратылды . Рахилям өзі басшылық етіп отырған мектебі аралас мектеп болғандықтан , оқытудың жаңаша тәсілдерін үнемі іздестіріп отырады . Осы мәселелер бойынша « Оқу ұйғыр тілінде оқылатын мектептерде білім мен тәрбие беруді ізгілендіру жолдары » тақырыбындағы Республикалық оқу - әдістемелік семинарында мектептен 7 мұғалім баяндама жасағанына көз жеткіздік . Қазақ , орыс , ұйғыр , ағылшын пәндерінен өткізілген аудандық олимпиадаларда мектеп оқушылары аудан бойынша алдыңғы қатарлардан көрініп келеді . Олардың ішінде А . Молдағазы ( 8 - сынып ) , М . Жанбаева ( 9 - сынып ) , З . Бакиева ( 8 - сынып ) , Г . Сағымбекова ( 11 - сынып ) сияқты оқушылар бар . Ал , математика , физика , биология , химия , география , ақпараттану пәндерінен жүргізілген олимпиада да басқа мектептерге дес берген жоқ . Осы пәндер олимпиадасының жүлдегелері Г . Оңғарбаева , Н . жақыш , Н . Жалалова , Ж . Мырзахан , М . Арзиева , А . Тоқсынбаева , Ә . Арқожаева , Н . Ерніс , М . Шеріпақын сияқты оқушыларды ерекше атап өтуге тұрарлық . Сондай - ақ , « Ілияс оқуы - 2009 » , « Ыбырай оқуы - 2009 » , аудандық байқауында 10 - сынып оқушысы А . Нұрмұқаев ІІ - орынды , 9 - сынып оқушысы Б . Тұрлыбай І - орынды иеленді . 2008 жылы 11 - сынып оқушысы А . Керімбекова - тарих пәні бойынша облыстық пән олимпиадасында І - орынды , ал Республикалық олимпиадада ІІІ - орынды жеңіп алды . 2009 жылы 11 - сынып оқушысы Г . Сағымбекова Республикалық КҒА - да « Мәшһүр Жүсіп Көпеев - фольклорист ғалым » жобасымен І - орынға шығып , жеңімпаз атанғаны мектептің ғана емес , бүкіл ауданның ортақ қуанышы еді . Мектептегі оқушылардың осындай жетіс - тігіне мұрындық болып жүрген Н . Алиева , К . Құрабалдиева , А . Омарбекова , А . Арзиева , М . Сайтбаева , М . Жанбаева , Д . Байымбетова , С . Тохтахунова , Х . Валиева , Ұ . Самылтырова , Н . Аязбаева , Э . Зайырова , А . Карашова , Ә . Әмірғалиева , С . Ахметова , Қ . Успанова , Ж . Момбекова сияқты білікті ұстаздарды мақтанышпен атап өтуге тұрарлық . Бұлар мектептің жүрегі десе де болғандай . Солардың бірі - физика пәнінің мұғалімі А . Арзаева « Теледидар байланыс құралдарының дамуы » тақырыбындағы сабағы үшін КБАРИ - дің грамоталарымен марапатталды . Ал , К . Құрабалдиева облыс әкімінің ұйымдастыруымен өткен « Ең үздік қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі - 2010 » облыстық байқауына қатысып , ІІІ - орынды иеленіп , аудан әкімінің грантына ие болды . « Мемлекеттік тіл - менің тілім » аудандық шығарма жазу байқауында 9 - сынып оқушысы Б . Имярова ІІІ - орынды жеңіп алғаны басқа ұлт өкілдерінің мемлекеттік тілге деген құрметін барынша аша түскендей . Жамбыл Жабаевтың туғанына 164 жыл толу қарсаңында өткен аудандық ақындар айтысында Ә . Тұрлықожаева І - орынға ие болып , облыстық ақындар айтысына жолдама алды . Иә , мектептің осындай қол жеткізген жетістігін айта берсек таусылмақ емес . Қожахметова Рахилям Ибраимжанқызын тағы бір қырынан көруге болады . Об 2007 жылы 3 Алтыүй округі бойынша аудандық мәслихатқа депутат болып сайланды . Ел сенімін ерлерше көтерген Рахилямға сайлаушылары дән риза . Азда болса да өзінің шама - шарқынша елдің рухани өсіп , салауатты өмір салтын қалыптастыруына да өзіндік үлес қосып келеді . Соның айғағы ретінде мектепте дзю - до да мектебі қалыптасты . Өткен жылы дзю - дан өткен ІІ - Республикалық ашық турнирде 10 - сынып оқушысы А . Тұрлықожа І - орын , 7 - сынып оқушысы Е . Ақын ІІІ - орын алып , мектеп мерейін бір көтеріп тастады . 2009 жылы Алматы облысының Біріншілігінде 7 - сынып оқушысы Ж . Қашқын , 11 - сынып оқушысы А . Тұрлықожа І - орынды иеленді . Осы жылы Ақтау қаласында өткен Қазақстан Республикасының чемпионатында тағы да Ж . Қашқын І - орын алып , чемпион атанды . Ал , 2010 жылы Алматы облысының чемпионатында Ж . Қашқын мен А . Тұрлықожа тағы да өз жетістіктерін қайталап , І - орындарды өзара бөлісті . Рахилямның депутаттық бағдарламасында мектептің жылу жүйесін ауыстыру , ауылда бақша ашу , ауыз су құбырларын жөндеу , спорт кешенін іске қосу сияқты жұмыстардыңжүргізілуіне ықпал ету жоспарланған еді . Осы істерге байланысты Елбасының « Жол картасы » бағдарламасы бойынша мектеп ғимаратына 31 млн . Теңге бөлініп , күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді . Атап айтқанда , жылу жүйесі мен электр жарығы қалпына келтіріліп , есік - терезелері ауыстырылды . Мектеп жанынан үш топтан тұратын шағын орталық ашылып , онда ауылдағы мектепке дейінгі бүлдіршіндер тәрбиеленуге мүмкіндік алды . Осының нәтижесінде барлығы 14 адам жұмыспен қамтылған . Сондай - ақ , облыстан бөлінген қаржының көмегімен ауыз су құбырлары жөнделіп іске қосылды . Облыс әкімі Серік Үмбетовтің тікелей араласуымен көп жылдан бері қаңырап бос қалған спорт кешеніне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп , ол өткен жылдық қазан айынан бастап жұмыс істей бастады . Бұл ғимаратқа аудандық спорт мектебі орналасып , енді мектеп қана емес , бүкіл аудан жұртшылығының спорт сүйер қауымына есігін айқара ашты . Онда күрес , түрлі ойын залдары , суда жүзу бассейіні мен ыстық монша да бар . Депутат Рахилямның басқарған мектебінің қол жеткізген жетістігін тізе берсек жетерлік . Туған жерін түлеткен осынау нәп - нәзік жүзінен адамды баурап алар мейірім шуағы төгіліп тұратын қарапайым келіншектің бойына осыншама қажыр - қайрат қалай сиып тұр десеңізші ! Шағын болса да отбасының өзіндік проблемалары жетіп - артыладлы емес пе ? Осының бәріне уақыт тауып , үлгеріп жүргеніне таңданбасқа болмас . Рахилям 1982 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің химия факультетін бітіріп , туған ауылындағы Әбілхан Қастеев атындағы орта мектебіне мұғалім болып орналасты . Осы жылы жұбайы Әбілдамен тұрмыс құрды . Отбасында екі ұл тәрбиелеп өсірді . Үлкен ұлы Абзал аудандық ішкі істер бөлімінде тергеуші , кіші ұлы Жанас аудандық салық басқармасында инспектор болып қызмет атқарады . Ал , келіні Гүльзара экономика мамандығы бойынша жоғары білім алуда . Жұмсақ , биязы , көркем мінезімен көптің көңілінен шығып , үнемі ізденіс үстінде жүретін Қожахметова Рахилям Ибраижанқызы алдағы уақытта да елдегі өзекті мәселелерді шешу , сондай - ақ жас ұрпаққа сапалы білім , саналы тәрбие беру жолында әлі де аянбай жұмыс істей береді деп сенеміз . 5 ) Республика Президентінің ұсынысы бойынша бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі халықаралық міндеттемелерді орындау үшін Республиканың Қарулы Күштерін пайдалану туралы шешім қабылдайды ; Газет журналистерімен кездесу барысында Отанына оралған оралмандардың бір өкілі , аудандық " Ауыл жаңалығы " газетінің жауапты хатшысы Қайыпназар Шотбасов : Иә , ауруханаларда - қасіретхана ­ ларда адамдар күн сайын , сағат сайын , тіпті минут сайын ажалмен ар ­ палысып , өмір үшін күресіп жата ­ ды . Бірде адам , бірде ажал жеңіске жетеді . Мен соларды көруге мәжбүр болдым . Тағдырым солай екен . Қи ­ нал ­ дым . Қынжылдым . Өкіндім . Өксі ­ дім . Бәрін білдім . Қасірет - қайғыға да күлдім . Құдай кешірсін . Әйтеуір өмір ­ дің құндылығын бір адамдай түсіндім . Алтынай ЖОРАБАЕВА : « Бәрінен де бала қымбат » « ҚР Еңбек сіңірген мәдениет қайраткері » , « Дарын » сыйлығының иегері , « Қазығұрт ауданының құрметті азаматы » Алтынай Жорабаева мен актер Сәбит Әбдіхалықов қыздары Аяулым , Айнара , Семанұрмен бірге . ЖАН ТЕБІРЕНТЕРЛІК ӘҢГІМЕ Заринаның әке - шешелері әдіскерге жәндікті алып келіп , ұйықтар алдында балаларды қорқытады және тәрбиешілер мені қорғап , қоштайды деп шағым айтып келді . Жасы егде тәрбиеші Бикен Рақымқызы менің апама әжесі тәрбиеме кері әсер беріп жатыр деді . « Ол сіздің ұлыңызды дұрыс тәрбиелеп жатқан жоқ . Ұлыңыз дөрекі , тәрбиешілерге көмектескісі келмейді . Ол күйеуіңіздің сізге көмектеспейтінін айтып мақтанады ! » . Мен олай деп айтқан емеспін ! « Жалпы , сіздің балаңыз жалқау және қолынан еш нәрсе келмейді , - деп жалғастырды тәрбиеші : - Ол бала ойын алаңқайындағы қағаздарды жинағысы келмейді . Мен үй малайы емеспін деген ! Сіз өзіңізді бір сәт қойып көріңізші , оның жасында тәрбиесіз болу дегеннің қандай екенін ! » . Апамның алдында ақталудың өзі пайдасыз . Менің көңілім жаман болып қалды . Бикен Рахымқызы ересек әйел бола тұра мені отбасымыздың алдында абыройсыз етіп көрсеткісі келді . Мен ешқашан олай тәрбиешілер ұялмай өтірік айтады деп ойламаппын . Біздің тәрбиеші де осындай жанкешті екенін енді білдім . Таңғы астан кейін біз серуенге шықтық . Сол сәт мен әжетханаға бармақ болып , екінші қабатқа меңгерушінің алдына келдім . Мен ұзақ уақыт есіктің қасында тұрдым . Бәрі де неге ойнамай тұрсың деп сұрап жатыр . Ал , мен болсам , Мира Ильясқызының келуін үнсіз күтіп отырдым . Ол бір кезде келді де мені өз бөлмесіне шақырды . Аспаз әйелді шақырып алып , менімен шай ішкісі келетінін айтты . Менімен шай іше отырып , балабақшада қандай ойын ойнатынымызды , қандай өлеңдер жаттағанымызды сұрап білді . Артынша менен бұл жерге қанда мәселемен келгенімді жайлап сұрай бастады . Болған жайдың барлығын баяндап беруге бел байладым . Тәрбиешінің бізге түстік асты тойып ішіп алғаннан кейін ұйықтамадыңдар деп жазалайтынын айттым . Тойып тұрып қалай ұйықтауға болады ? Дәрігерлер тамақтанғаннан кейін ұйықтауға болмайды деп кеңес береді . Бірақ та ересектер өздерінің денсаулығын күтеді , ал балалардың денсаулығына бас қатырмайды . Балабақша меңгерушісі күліп жіберді де : « Тәрбиешілер сенің үстіңнен ересектерге арналған бағдарламаларды көріп , олармен айтысатыныңды талай мәрте шағым айтып келді . Сенімен сөйлесуге уақытым болмады . Сен қызықты мәселелерді көтеріп , айтып отырсың . Бір жағынан бұл дұрыс та шығар . Бұл мәселемен белгіленген ережелер бойынша шындап айналысу керек . Мектепке дейінгі мекемелерге осы мәселелерді көтеріп , қозғайтын кез жетті деп олаймын » . Тәрбиешілер мені дұрыс түсінбей балалардың алдында бұзақы деп әшкереледі . Олардың айтуынша , әкем менің апама көмектеспейтін көрінеді . Мен тәрбиешіні жұмыстан шығарыңыз немесе өзі арыз жазып кетсін деп ұсыныс жасадым . Меңгеруші менің сөзіме күліп жіберіп : « Мен қалайша ол адамды кінәлі не кінәсіз екеніне көз жеткізей жұмыстан шығарамын . Сіздің тәрбиешіңіздің күйеуі жоқ , оны қалай жұмыстан босатамын . Оның екі баласы бар , қалай күн көреді . Ол жақсы маман , педагогикалық институтты бітірген . Мен сені сынап көрдім және сенің балабақшада көп нәрсеге үйреніпсің , көптеген өлеңдерді білесің , демек , біздің тәрбиешілер жаман маман болмағаны . Біздің заманда жақсы қызметкерді табу қиын . Өйткені тәрбиешілердің жалақысы өте төмен . Тәрбиеші болып тек балаларды шындап жақсы көретін адамдар ғана келеді . Шыныңды айтшы , ең алдымен арыз жазу керектігін қайдан білесің ? » - деді өз ойын білдіріп . Мен ересектерге арналған хабарларды көретінімді және жаман қызметкерлерді жұмыстан босатынын білетінімді жасырмадым . Ол адамға сөгіс беру керек немесе арыз жазсын деп ұсыныс жасау керек . Меңгеруші қарсы болып : « Ол әйелді жаман қызметкер деп атауға болмайды . Оған дейін сіз екеуіңіз ренжіскен жоқсыздар ма ? Сен көп жылдан бері оның тобына барып жүрген жоқсың ба ? » - деді . Бір кездері ол тәрбиешіні тіпті жақсы көргенмін , кейін жас тәрбиеші келіп еді , мен оны қатты ұнатып қалдым . - Сіздің Бикен Рақымқызыңыз шаршаған , көп жылдан бері еңбек демалысына шыққан жоқ . Мен сенің жағдайың жақсы болады деген сенімдемін . Сен міндетті түрде тәрбиешімен тіл табысасың . Ересектерге арналған бағдарламалар орынсыз алаңдатады , одан пайда көрмейсің . Меңгеруші тәрбиешімен мән жайды анықтап , сөйлесемін деп уәде етті . Ал маған отбасыңда кішкентай екенсің , апаңа көмектес деп ақыл айтты . Мысалы , ол әйелдің балалары пәтерді шаңсорғышпен тазалағанды ұнатады . - Сен үшін оның еш қиындығы жоқ . Еркектер деген техникамен жұмыс істеуі керек , апаң оған қуанып қалар еді , - деді меңгеруші . Ол маған өзінің ұлдарының күні бойы жұмыста жүргенде пәтерін жинап , тазалап қоятынын айтты . Әкелері бұрынырақ қайтыс болып кеткен екен . Мен одан неге күйеуге шықпайсыз деп сұрдым . Мира Ильясқызы маған терең оймен бір қарады да : « Егер мен басқа күйеуге шықсам , онда өз отбасыма жасаған қиянатым болар еді . Кез келген адамға күйеуге шығу деген сөз ол адамды да , өзіңді де сыйламау деген сөз . Күйеуге тек шынайы махаббат болғанда ғана шығу керек . Менімен ешкім ешқашан бұлай үлкен адамдардай сөйлеспеген еді . Мен ол ең керемет меңгеруші екеніне көзім жетті . Менің жаным жай тауып қалғандай болды . Бірақ , біздің тәрбиешіге жанашырлық сезіммен қарадым . Мира Ильясқызы қоштасар кезде : « Сен жаңа ұрпақ өкілісің . Қазіргі заманда көптеген отбасыларында әйелдері жұмыс істеп асырап отыр . Күйеулері мұндай жағдайды жақсы түсініп , үй жұмысын теңдей бөлісіп көмектеседі . Қазір ХХІ ғасырдың заманы . Әжең оны түсіне бермейді . Сен онымен сөйлесіп , түсіндіруің керек . Сенің сөздерің үлкен кісілердің сөзіндей орнықты » - деді маған салмақты үнмен . Келесі күні топқа тәрбиеші келмей кетті де , ұзақ уақыт бойына өзіміз қалдық . Мен ол апайды жұмыстан босатып жіберер ме екен , я болмаса басқа тәрбиеші келе ма екен деп қатты қорықтым . Ақырын ешкімге білдіртпей шықтым да , тәрбиешінің алдына бардым . Сөйтсем , есік ашық екен , тәрбиешінің жылағаны байқалып тұр . Майра Ильясқызы онымен ұзақ уақыт сөйлесті . Тәрбиеші болса : « Сіз сенбеуіңіз мүмкін . Ол баланы барлығы да , мен де жақсы көремін . Бірақ ол өз жасына қарағанда өте ақылды . Алғашқы күннен бастап - ақ , ол баланың тегін бала емес екенін сезгенмін . Ерке бірінші келген күні балабақшада бір баланың туған күні болды . Оның апасы торт , кәмпиттер алып келді . Барлық балалар қашан дәм таттырады деп тағатсыздана күтіп отырды . Туған күн иесінің апасы тортты кесіп жайпақ ыдыстарға сала бастады . Барлық балалар ашқарақтанып бас салды . Жалғыз Ерке ғана бір қолын сұққан жоқ . Мен одан : « Сен неге жемей отырсың ? » - деп сұрадым . Ол : « Менің қасығым жоқ . Қолмен жей алмай отырмын » , - деді . Бала күтушісі қасық беріп еді , бір кескен тортын жеп алып , балалармен ойнауға жүгіріп кетпеді . Мен одан : « Сен неге ойнамай отырсың ? » - деп сұрадым . Ол : « Алдымен қолымды жуып алуым керек . Қай жерге жуатынымды білмеймін » , - деді . Ол менің кінәм еді . Мен қол жуатын жерді көрсетуге үлгермедім . Мені таң қалдырғаны ол сондай байыппен жауап берді . Ол менің тобыма келгелі үш жылдай болды . Ешқашан сұғанақтанып тамаққа бас салмайды екен . Бұл балада тіпті үлкен адам да қызығатын парасаттылық , тектілік , данышпандық , көргенділік және бұзақылық сияқты қасиеттер бәрі де үйлесіп тұр . Бірақ та , туылғаннан бойына табиғаттың сыйлаған қасиеті екені ерекше маңызды . Әрине , білімді үлкен адамдардың ортасында тәрбие көргені өз себін тигізіп отыр . Ол өз отбасында ерке өскен бала емес , өзін жеке тұлға ретінде қалыптастырған . Басқа балалар жайында не айтсарсың ? Топта арнайы тәрбиешілер жалдап , тәрбиелеуге берген балалар да бар . Әкелерінің қыруар бизнесінің қаражатына тәрбиеленген текті балалар да баршылық . Бірақ , оларда туа біткен парасаттылық жетіспейді . Бәлкім Еркенің әкесінің атақты ғалым , апасының ақылды әйел болғанының әсері болар . Бұл отбасында қайын енесі мен күйеу баласының арасында кикілжің болғанын түсініп , бар жан - тәнімен оларды татуластырмақ болып қиналып жүр . Бірақ , оның қолынан келер емес . Апасы парасаты жоғары әйел . Екі оттың ортасында жүргені сол . Ол жасына қарамастан өте сезімтал әрі мақсатына берік . Еркенің алдымызға келіп , мені жұмыстан шығарыңыз дегені мені қатты ренжітті , бірақ оныкі бір жағынан дұрыс . Соңғы кездері мен өзімді шаршаңқы сезініп жүрмін . Мен әйел ретінде отбасындағы бақытты сезінгім келеді . Мен бірдей екі жұмыс істеп , тауқымет тартып жүргенімнен болар күйеуі бар әйелдерге қызғанышпен қарайтын болдым . Құрылыс басқармасында еден жуушы болып қосымша жұмыс істеймін . Жұмыстан соң қызым екеуіміз тазалауға жүгіреміз . Сондай жүйкем шаршап кететін болды . Маған балалармен жұмыс істеуім өзіме артық салмақ түсіріп жүр ме ? Бәлкім , бұл жұмысты тастауым керек шығар » , - деп ұзақ әңгімелеп тұр екен . Мен кіріп келдім де , айқалап жіберіп : « Жоқ , мен сізді жұмыстан босатқанын қаламаймын , мен сізді жақсы көремін және сіз біздің тәрбиешіміз болып қала беріңізші ! » , - дедім . Ол әйел менің басымнан сипап тұрып , сүйіп алды да : « Азғантай тиын - тебен төлесе де , мен ешқайда да кетпеймін . Мені қорғап жүгіріп келгеніңе рақмет . Осының көп ақшаға тұрарлықтай » , - деді . « Ерке , мен сені ренжітсем , кешір ! » - деді ол менің қолымды алып тұрып . Ал мен Озерное ауылын да , ауылдас ­ тарымды да жақсы көремін . Мұндай ауыл да , мұндай жандар да еш жерде жоқ се ­ кіл ­ ді . Жақсы көргендіктен , оны көркейт ­ кім , жақсы көргендіктен , оларды мақ ­ таныш еткім келіп тұрады . Жақсы көру се ­ зімі тәңірдің тамаша сыйы ! Осыған сеніңіз . Халықты құжаттандыру және тіркеу бөлім бастығының міндетін атқарушы - Адылғазинова З . А 2 ) өмiрде қиын жағдайға душар болған кәмелетке толмағандардың және жайсыз отбасылардың өңiрлiк есебiн жүргiзедi ; « Л . Л . Виктороавның бұл пікірін А . Әбдірахманов та қолдап , этноним құрамын найм / / найма ( н ) бурят - моңғол тілдерінде « сегіз » дегенді білдіреді деп талдайды . Ғылымда дұрыс деп танылған бұл пікіріді біз де мойындай отырып , этноним құрамын ашуда әлі де тілдік талдау жетіспей жатқанын байқадық . Ол жетіспей тұрған нәрсе - сегіз оғыз атауын қидандар калькалап алғанда көнеден келе жатқан оғыз тұлғасын қайда жібереді деген сұраққа жауап . Оқ - тайпа + з - жинақтық сан есім екені , оғыз тайпалар бірлестігі деген көптік мән беретіні ғылымда дәлелденген » деп жазады Бияров Б . Н . өзінің « Өр Алтайдың жер - су аттары » атты еңбегінде Кейбір адамдар елді өкпелетуден жалықпайды , " ұмытты - ау " дегеннің өзінде де " сыр - сандықтың " түбінде бір " тыртық " қалады . Білемін , өзінің жоғары екенін көрсету үшін де , санасына жетсін деп те қатты - қатты айтылады . Бірақ , әр нәрсенің шегі болады . Қазақтың жақсы қасиеттерінің бірі - жұрттың көңіліне қарау . ЖОҚ , оны жағымпаздық деп білмеймін , елеңдеу деп те білмеймін Өз ойын , өз көзқарасын басқаның " ӨЗІМ " дегеніне тиіспей жеткізу . Ғалым - жазушы , Қазақстан Республикасының Ұлттық академиясының мүше - корреспонденті Рымғали Нұрғалиұлы оқушы жастармен өткізген бір әңгімесінде : Семей облысы Абралы ауданының халқын өз мекенінен уақытша көшіріп жіберген болатын еді . Атом бомбасын жару орнынан небары 50 - 60 километрдей жер болатын . Облыс бойынша 2011 жылғы қаңтар - маусымда бөлшек сауда тауар айналымы 36099 , 1 млн . теңгені құрап , өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 24 , 4 пайызға өсті Бесінші қарасөзінде : « Мағлұм болды : қазақ тыныштық үшін , ғылым үшін , білім үшін , әділет үшін қам жемейді екен , мал үшін қам жейді екен . . . » деп басталатын сөйлем бар . Бұл сөйлемді , әрине , « әділет үшін » деген тіркеске бола келтірдік . - Баршамызға белгілі , Қазақстанда тұрып жатқан кез - келген ұлт өкілдеріне өз қалауындағы діндерін ұстанып , соның талап - шарттарымен жүріп - тұруларына мемлекет тарапынан рұқсат берілген . Сол « кеңпейілдігіміздің » нәтижесі болса керек , соңғы жылдары жер - жерлерде әр түрлі діни секталардың қатары тым көбейіп кеткен секілді . Тіпті , өзіміздің мұсылман бауырларымыздың арасында бір үйдегі адамдардың бірнеше дінге құлшылық ететіндіктерінен де хабардармыз . Осы бір күн санап етек алып бара жатқан көпдінділік мәселесі жайында , мұсылман боп туып , уақыт өте келе өзге дінге өтіп жатқан қандастарымыздың қиыс басқан қадамдары жайлы қандай пікірдесіз ? - Бүгінгі таңда « Дін және діни сенім бостандығы туралы » Заң көптеген толықтырулар мен өзгертулер енгізуді қажет етеді . Бұл жайында билік басындағы азаматтарымыз да , мәжілісте отырған депутаттарымыз да айтудай - ақ айтып , баспасөз беттерінде жазылып та жатыр . Себебі , ол заңда балиғат жасына толған кез келген азамат қай дінді қабылдаймын десе де өз еркінде деген бап бар . Бұл - бір десек , екіншіден , мысалы , он адам бірігіп « біз бір діни секта ашайық деп едік » деп Әділет министрлігіне өтініш жазып , қолдарын қойса болғаны , біздің министрлік әлгілерге қарсы уәж айтпастан тіркеуге ала береді . Осыған байланысты ең қызығы , әрі өкініштісі мемлекетімізді мекен етушілердің 70 пайызы мұсылман , 26 пайызы православ дініндегілер болса , қалғандары әлгіндей жолдармен , түрлі мақсаттарға ойдан құрылған діни секталар бола тұра барлығының құқығы тең . Ал , жалпы жер жүзін алатын болсақ , Ислам діні мен Православ діндерінің абырой - беделдері қай елде де ең алдыңғы қатарда . Европаның өзінде мұндай ұсақ - түйек секталарды ресми тіркеуге тыйым салынған . Мысалы , Германияда секта ашамыз деушілерге мемлекет тарапынан қойылатын арнайы талаптар бар . Ол қандай талаптар дейсіз ғой ? Айталық , әлгіндей секта ашып халыққа қызмет етеміз деушілер ең кем дегенде 15 жыл сол мемлекетте тұрып , өз қызметтерінің нәтижелері мен жетістіктерін , халыққа тигізген пайдасын дәлелдеп , есеп берулері керек . Сондай - ақ , сектаның жұмысы барысында оның мүшелері аталмыш мемлекеттің конституциясын қатаң сақтап , жергілікті халықтың ар - намысына тиетін , немесе салт - дәстүріне қарама - қайшы келетін жат әрекеттерге баруларына қатаң тыйым салынған . Ал , бізде бәрі керісінше . Мысалы « Свидетели Иегово » деген ұйымның мүшелері Қазақстан мемлекетінің Әнұраны ойнаған сәтте орындарынан тұрып , құрмет көрсетпейді . Бұл өздері ұзақ жылдардан бері отын оттап , суын ішіп , тіршілік етіп жатқан мемлекетінің тәуелсіздігін мойындамайды деген сөз . Енді бір секталардың мүшелері өз балаларының тұрып жатқан Отанын қорғау борышын өтеуіне қарсы . Сондағы айтатын уәждері « біздің қолымызға қару ұстауға болмайды - мыс » . Егер олар біздің Әнұранымызды , тәуелсіздігімізді құрметтемесе , тұрып жатқан мемлекетімізді қорғаудан бас тартса , ондай секталардың бізге керегі қанша ? Болашақта осындай пиғылы жат пенделерді бетімен , жүгенсіз жібере берсек , түбінде қатты өкінетін боламыз . Әлгінде өзіңіз айтқан өзге дінді қабылдап жатқан бір отбасының адамдарына келетін болсақ , Ата - анасы мұсылман , бір баласы кришнайт , келіні мен қызы иегово , енді бір балалары тағы бір дінге немесе сектаға мүше болса , ондай отбасында бірлік - береке болмайды . Ол шаңырақ көп ұзамай күндердің күнінде шайқалады . Сондықтан , дүниеге мұсылман болып келіп , әлдеқандай мәжбүрлікпен немесе әзәзілдердің сөзіне еріп өз дінінен безініп « әй , кәпір » атанған бауырларымызға « біздің адастырмас алтын қазығымыз Ислам діні » дегім келеді . Жалпы Қазақстандағы бетімен кеткен көпдінділік - ел болашағына өте қауіпті құбылыс . Дін туралы заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізуді жеделдетіп қолға алмасақ , тағы да қайталап айтамын , ертең кеш болуы әбден мүмкін . 1 жыл бұрын ( 2010 ) Режиссер Ермек Тұрсыновтың « Келін » фильмі Монакода өткен дәстүрлі Халықаралық қайырымдылық кинофестивалінде бас жүлдені жеңіп алды . Бағдарлама жүзеге асырылғаннан бастап , 2007 ж . 1 қазанға шаққанда , Қор тарапынан жалпы сомасы 54 675 , 4 мың АҚШ долларына 95 жоба қаржыландырылды . Бағдарлама бойынша 4 719 жұмыс орны құрылып , құпталды . Jooce - Интернет кафені Желіге шығу үшін қолданушылар үшін өте ыңғайы бар деп ойлаймын . Институт қызметкерлері үнемі ғылыми - тәжірибелік конференцияларды жүргізу мен дайындауға қатысады . - Кейде қызық үшін де аттық емес пе ! - деді оған серігі қарқылдай күліп . Яғни , эфирде қарамы - қарсы көзқарастар көрсетіледі . Сонымен қатар , кейде нақты бағдарламада проблемаға қатысты белгілі бір аспектті көрсетіліп , бір тараптың көзқарасын ұсынады . 96 . Кім Аллаһ Елшісінің ( Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын ) сахабалары , әр түрлі кіршіктерден пәк болған жұбайлары және әрбір ластықтардан таза ұрпақтары туралы жақсы сөз айтса , шындығында мунафықтықтан ( екі жүзділіктен ) құтылады . ПАВЛОДАР . 30 наурыз . ҚазАқпарат / Вера Ливинцова / - Жазушы , ғалым , композитор М . Жолдасбековтың шағырмашылық кеші Павлодар қаласында болып өтті . БАТА Ақ тілек аянды болсын , Ақ бата баянды болсын . Қазақтың дастархан басында , түрлі жиын - тойларда , адам өмірінде кездесетін қуаныш кезінде той иесіне , қуаныш иесіне және т . б . арнап , сондай - ақ алыс жолға аттанғалы тұрған азаматтарына ақ жол тілеп , қол жайып айтатын тілегі бата деп аталады . Қазақтың ақ батасы ұрпақтарын адамгершілікке , имандылыққа , ақыл мен парасаттылыққа , шешендікке баулыған . Батаның түрлері : 1 . Нәрестеге бата 2 . Асқа бата 3 . Ұлға бата 4 . Қызға бата 5 . Келінге бата 6 . Сапар бата 7 . Жастарға бата 8 . Сүндет той батасы 9 . Наурыз батасы 10 . Ораза айт батасы 11 . Жарапазан батасы 12 . Ас қайыру батасы т . б . Авторлық құқық және аралас құқық объектілерін санкциясыз пайдаланғаны үшін , сонымен қатар ұялы телефонды немесе басқа да мүлікті ұрлағаны сияқты қылмыстық жауапкершілік туындауы мүмкін . Авторлардың құқықтарын бұзу фактілеріне жол бермеу және заңсыз пайдалануға шыдамсыздықпен қарауды тәрбиелеу мақсатында пайдаланушылармен құқық түсіндіру жұмыстары жүргізілуде . Одан басқа зияткерлік меншік саласындағы заңнаманы одан әрі жетілдіру бойынша шаралар қолданылуда . полярлық шұғыла және ауаның үнемі жарқырауы байқалады , яғни түндегі аспанның Салтанатты жиында сөз алған тарих ғылымдарының докторы , профессор Қадыржан Әбуев жұртшылық назарына Шоқан Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің баспаханасынан шыққан « Ш . Ш . Уәлиханов . Энциклопедия » жинағын ұсынды . Онда ғалымның өмірі мен қызметіне , білім алуына , ғылыми зерттеулеріне , жасаған саяхаттарына , шығармашылығы мен тарих , этнография , ауыз әдебиетін зерттеуге қатысты мың жарымға тарта нақты деректер келтірілген . Танымдық ғибраты мол жинақ фотолармен , Шоқан салған суреттермен , жүріп өткен жолынан мағлұмат берер картамен толықтырылған . Халықаралық алтаистика және түркология орталығының сериялар топтамасына кіретін , белгілі ғалым Шәкір Ыбыраевтың « Жаназық » жинағы « Түркология : кеше мен бүгін » , « Қазақ руханияты » , « Тұлға тұғыры » бөлімдерінен тұрады . Ал « Фольклористикадан түркологияға » журналының кезекті саны Шоқан Уәлихановтың мерейтойына арналып , онда жалпы фольклористика мен түркология мәселелері , оғыз батырлық эпосындағы поэтика қамтылған . ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің әлеуметтік маңызды әдебиеттер тізімімен Алматыдағы « Қазақстан » баспасынан жарық көрген белгілі жазушы , журналист , « ҚазАқпарат » ҰК - сы араб порталының бас редакторы Жарылғап Бейсенбайұлының « Шоқан » атты ғұмырнамалық деректі хикаяты Шоқанның өмірі мен ілімінің әр қырын қамтыған . Бұл еңбектер ертеңгі күні Шоқанның өмірі мен шығармашылығын зерттеуге талпыныс білдірген жас буынға таптырмас оқулық болары сөзсіз . Синхронды қозғалтқыштың М = ¦ ( J ) механикалық сипаттамасы 68 суретте көрсетілген . Қозғалтқыштың білігіндегі жүктемені өсірген кезде бұрыш J ұлғаяды , ол жүктеме моментінің шамасына дейін қозғалтқыш моментінің ұлғаюына әкеп соғады , осыдан кейін қозғалтқыш қайтадан синхрондық жылдамдықпен жұмыс жасайды . J = 90 ° кезінде қозғалтқыш момент і МК жоғарғы мәніне дейін жетеді . Жүктеме кезіндегі кейініректегі J бұрыштың ұлғаюы , МК асыуда , қозғалтқыш моментінің төмендеуіне және J бұрышының ұлғаюына әкеп соғады . Қозғалтқыш синхрондалудан түседі . Сол себептен , синхронды қозғалтқыштың бұрыштық сипаттамалылығының жұмыс істеу аймағы болып 0 ° < J < 90 ° кезіндегі аумағы болып табылады . Әдетте қозғалтқыштың көрсетілген моментіне J К = 20 - 30 ° бұрышы сәйкес келеді . Бұл жағдайдағы артық жүктеменің қабілеттілігі - Дмитрий Сербиннен басқа үміткерлердің барлығы « Нұр Отан » халықтық - демократиялық партиясының мүшелері . Үстіміздегі жылдың 19 тамызы күні Қазақстан Республикасы Парламент Сенаты сайлауына облыстағы , облыстық , қалалық және аудандық мәслихаттың 202 депутаты қатысады , - деді Г . Күнбаева . « Маңайымдағылардың бәрін түсінуге тырысамын , тек өзімді түсіне алмай келем » ( Еркетайымның хатынан ) Дүниежүзілік денсаулық сақтау ассамблеясы өзінің 2007 - нші жылғы мамырдағы сессиясында бекіткен Бүкіләлемдік безгекке қарсы күрес күні - бұл безгекке қарсы тиімді күрес жүргізуді қамтамасыз ету бойынша жаһандық күш жұмылдыру қажеттігін мойындау күні . Бұл күні өз аумақтарында ауру тарап кеткен елдер - өз күш - жігерлерін бір - бірімен тәжірибе алмасып , бірін - бірі қолдауға жұмылдырады ; жаңа донорлар - безгекке қарсы күрес жолында жаһандық әріптестікпен бірлесіп қимылдауға жұмылады . 2 ұнтағыш құралы жоғарғы икемділікті қамтамасыз етеді және тапсырысшылардың сұранысын қамтамасыз етеді . Жоспарлы прафилактикалық жұмысты өткізу өндірілуде айтылмайды , ал жоғарғы икемді құрылғы қайта жөнге салуға басқа өнім сатысына көшуге икемдірек , тапсырушылардың сұранысына ие болған құрылғы . Власов Алексей Викторович - посткеңестік кеңістіктегі қоғамдық - саяси үрдістерді зерттеу ақпараттық - сараптамалық орталығының бас директоры , Ресей Федерациясы . AN : Қазақстан өзінің төрағалығын алғашқы күннен бастап ЕҚЫҰ жауапты ұстанымдары бойынша аса белсенді жұмыстарымен бастады . Бүгінгі күні сол істердің нәтижелеріне қалай қарайсыз ? Қазақстанның атқарған шараларының ішінде ең үлкен қолжеткізген нәтижесі ол ұйым саммитін өткізу болып табылады . Бұл саммит еуразия құрлығында қауіпсіздік құрылымының жаңа тұрпатын қалыптастыруда шешуші роль ойнауы ықтимал . Сондай - ақ Қазақстанның өзі де әлем алдында ЕҚЫҰ төрағалық еткен кездегі атқарған шаралары арқасында танымал болып отыр . Және де , көптеген сарапшылар халықаралық жағдайда қалыптасқан « Хельсинки рухы » іспетті « Астана рухы » пайда болады деген ойларды жиі айтуда . AN : Астана өзініңтөрағалық еткен мерзімінде поткеңестік кеңістік ұстанымын танытуға тырысты . Осы шара қаншалықты деңгейде орындалды деп ойлайсыз ? Меніңше , күллі посткеңестік кеңістіктің мүддесін толыққанды қорғау мүмкін емес . Себебі қазірде бұл аймақта ортақ мүдде мен ортақ ұстанымдар қалыптасып отырған жоқ . Десе де , Қазақстан мен Ресей төрағалық мерзімі бойында атқарған қызметтері көзге көрінерліктей . Мен Қазақстанның төрағалық еткен мерзіміндегі қол жеткізген жетістіктерінің бастысы ретінде 2010 жылы қаңтарда Нұрсұлтан Назарбаева айтқан және Ресей тарапынан жан - жақты қолдау тапқан « төрт Т - дан » құралған қағидаларының үйлестірілуі мен жүзеге асырылуы деңгейін атаған болар едім . AN : Сіз Қазақстанның ЕҚЫҰ халықаралық қатынастар жүйесіндегі рольін арттыру туралы ұмтылысына қалай қарайсыз ? Ол қаншалықты табысты болды ? Төрағалық етер алдында алдығы қойылған барлық тапсырмалар толығымен өз шешімін тапты деп ойлаймын . Экономикалық қауіпсіздік пен дағдарыстан кейінгі реттеу шаралары барысында ЕҚЫҰ өзінің міндетін атқара алды . Тағы бір айта кетер маңызды жайт , Қазақстан « үш қоржын » арасындағы теңгерімдері сәтті шеше білді . ЕҚЫҰ бұрындары гуманитарлық мәселелерге қатысты тиімді іс атқара алмаған болса , Қазақстан бұл мәселені аса тиімді шеше алды . AN : Астана саммиті барысында тек Орталық Азия мәселелерімен қатар тағы бір күрделі мәселенін шеті көтерілмек . Мүше - мемлекеттер ретінде саммитке Ресей мен Грузия қатыспақ . Бұдан сіз не күтесіз ? Дмитрий Медведевпен Михаил Саакашвили бір - бірінің қолын қысар деп олайсыз ба ? Сондай - ақ Лукашенко мен Медведевтің жүздесуі де былайғы жұрттың қызығушылығын тудырары сөзсіз . Менің пайымдауымша , президенттер зиялы жандар , орынсыз жанжалдарға жол бермейді деп ойлаймын , оның үстіне дәл қазір ондай жанжалдардың қажіттілік тудырып тұрғанын көріп тұрғаным жоқ . Сол себептен де мемлекетаралық қатынастарының кикілжің жағдайда тұрғанына қарамастан жағымсыз жағдайлар орын алады деп ойламаймын . Саакашвилимен кездесуден ресейлік жетекшілер ерекше бір қуаныш сезінеді дей алмаймын . Саяси жетекшілердің бір - біріне деген шынайы қарым - қатынастары қандай екенін алдағы уақыт көрсете жатар . Лукашенкоға келер болсақ , оның қазіргі таңда қалыптастырып отырған « шиеленісті жағдайы » шынайы сипатта деп ойламймын . Беларусь басшысының жағдайды аса шиеленістіріп келіп , соңғы сәтте бұрынғысынан айнып түсетінін жақсы білеміз . Барлық қайшылықтарға қарамастан саммит жылы әрі достық жағдайда өтеді деп сенем . Cұхбат интернет арқылы алынды . Оның айтуынша , әрқайсысының өз реттік нөмірі бар екен . Егер мұндай реттік нөмір болмаған жағдайда ол Лев Николаевичтің тікелей ұрпағы санатына енбейді . Тіпті , олардың екінші некелеріне дейін тәптіштеліп жазылып отырады . Барлық Толстойлар электронды пошта , скайп сияқты ғаламтордың мүмкіндіктері арқылы үнемі хабарласып отырады . « Ясная Поляна » әкімшілігі олардың туған күндеріне құттықтаулар жолдап , отбасылық жаңалықтарын бөліседі . Яғни , қайсысы тұрмысқа шықты , отбасын құрды , нәресте сүйді , қайсысы қатты науқас , өмірден өтті , әулеттің барлық жаңалығы , қуанышы да , қайғысы да осы орталықта тіркеліп отырады . Шетелдерде тұратын жас Толстойлардың орыс тілін , оның тарихы мен әдебиетін үйренуіне де мұражай мүмкіндік жасайды . - А , не дейт ! Тұз сеппегін жарама , әкем , Осылай қалжыңдауға бола ма екен - Қалжыңдап Не деп тұрсыз ? - шамданды ол да : « Осындай да адамдар болады екен » Құқықты мемлекет . ХХ ғасырдың соңғы ширегінде дүниенің көптеген елдерінде жаңа , ерекше белгілері бар құқықты мемлекеттер қалыптаса бастады . Мемлекет атауында « құқық » деген сөздің бірінші болып тұруының үлкен мәні бар . Ол қоғамның саяси - әлеуметтік өмірінде , оның барлық аясында құқық жоғары орында тұру керек деген сөз . Ол әрбір елдің Конституциясында - негізгі заңында бекітіліп , ал басқа заңдары мен жарлықтарында нұсқа болуы тиіс . Мәселен , Қазақстанның Конституциясында Республика өзін демократиялық , құқықты мемлекет деп жариялады . Конституцияның жиырма бабында адамдардың табиғи құқықтары мен бостандықтарын қорғау жан - жақты қамтылған . Адамдардың құқығының өрескел бұзылуы бұрынғы КСРО мемлекетінде кең өріс алды . КГБ , оның жергілікті органдары адамдардың ізін бағып , олардың телефонмен сөйлесулеріне дейін құпия тыңдап , адамдардың жеке өмірлерін де бақылап отырды . Мұны сезген жұрт қорқынышты өмір сүрді . « Мемлекеттік құқықтық пәндер » кафедрасы М . Х . Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде 2001 жылы 17 қазанда құрылды . Кафедраның профессорлық оқытушылық ұжымы өзінің оқу - әдістемелік іс - шараларын жоғарғы оқу жүйесінің талаптарына сай ұйымдастырады және оның ғылыми педагогикалық потенциалы магистрлер мен аспиранттарды даярлауға мүмкіндік береді . « Халықаралық құқық » мамандығы бойынша кафедра білімгерлерді даярлайды . Кафедрада құрылғаннан бастап « Мемлекеттік құқықтық пәндер » кафедрасының меңгерушісі болып заң ғылымдарының кандидаты , доцент Әбдікәрімова Зауре Тұрғанбайқызы қызмет етіп келді . Қазір кафедраның меңгерушісі болып з . ғ . к . , доцент Әлімбетов Абдугаффар Ваисбекұлы қызмет атқарып келеді . Кафедраның құрылу нәтижесінде бірқатар білікті мамандар тартылды , соның ішінде заң ғылымдарының докторлары , заң ғылымдарының кандидаттары , магистрлер құқық қорғау органдарының қызметкерлері және т . б . бар . Қазіргі кафедра құрамында : Өсеров Н . Ө . - заң ғылымдарының докторы ; Әбдікәрімова З . Т . - заң ғылымдарының кандидаты , доцент ; Нұрманбетов Қ . Е . - заң ғылымдарының кандидаты ; Аусағатова Ғ . Қ . - аға оқытушы ; Сапарбекова Э . Қ . - аға оқытушы - құқық магистрі ; Қонырбаев Н . А . - аға оқытушы , құқық магистрі ; Копбасарова Ф . З . - аға оқытушы , құқық магистрі ; Усеинов М . И . аға оқытушы ; Абдикеримова Қ . Б . аға оқытушы , құқық магистрі ; Наримбаева А . Ж . аға оқытушы , құқық магистрі ; Қадралиева Н . А . аға оқытушы , құқық магистрі ; Құлажанова А . Н . - оқытушы ; Шманова А . Р . - оқытушы ; Сарымбетов Е . А . - оқытушы ; , құқық магистрі ; Исатаева М . Қ . - оқытушы . , құқық магистрі ; Суркова С . С . оқытушы . , құқық магистрі ; Рахманбердиева А . Б . - оқытушы . Кредиттік технология жүйесінің енуімен кафедра оқытушылары барлық оқылатын пәндерден білімгерлерге арналған оқу - әдістемелік құралдарын дайындап , оқу бағдарламаларын да шығарып үлгерді . Сондай - ақ электронды оқулық дайындауда біраз жұмыстар атқарылуда . Республикалық ғылыми журналдарға , баспаларға өз мақалаларын жарыққа шығарып , кандидаттық минимумдар тапсыруда . Кафедра оқытушылары институт пен университет барлық іс шараларына белсенді қатысады . Жыл сайын университет тарапынан ұйымдастыратын институт « Денсаулық » спартакиадасына қатысып , жүлделі орындар иеленді . Облыстық « Тәуелсіз Қазақстан ұлағатты ұстаздарының lV фестивалі » байқауында да оқытушылар хор және биден көрініп , алғыс хаттар алды . Республика көлеміндегі халықаралық және аймақтық конференцияларды да назардан тыс қалдырмайды . Күрделігүлділер тұқымдасына жататындар : түймедағы Ұйымға мүше елдердің ең үлкен проб ­ лемасы - экономикалық даму . Сондықтан Қа ­ зақстан осы бағытта бастамалар жасауы тиіс . Өйткені , қазіргі кезде Ұйымға мүше 57 мем ­ лекеттің 31 - і нашар дамыған елдер қатарында саналады . Ал Ұйымның келешекке бағыт ­ талған он жылдық бағдарламасы бойынша мүше елдер ­ дің ішкі өзара сауда ­ сының дең ­ гейін қазіргі 16 пайыздан 20 пайыз ­ ға дейін көтеру көз ­ деліп отыр . Соны ­ мен бірге , Ислам Даму банкі тарапынан қар ­ жы ­ ландырылып , осыған дейін іске асы ­ рылған және алда да жүзеге асатын ірі ин ­ вес ­ тициялық жобалар ­ дың маңызды екені айқын . Ислам Даму банкі Қазақстанда жалпы сомасы 497 , 3 миллион доллар кө ­ лемінде ірі инфрақұрылымдық жо ­ баларды қаржыландыруда . Қазақстан сыртқы сауда ­ сының 10 миллиард доллары ислам әле ­ мінің үлесіне тиеді . Мұсылман қоғамдастығы бидай , мал өнімдері , металл секілді өнім ­ де ­ рімізді тұтынуға қызығады . Қазақстан - Түркі ­ менстан - Иран темір жолының құрылы ­ сы аяқ ­ талған кезде Парсы шығанағы және Таяу Шығыс елдерімен сауда ұлғая түсетін болады . Ұйым Қазақстанды ИКҰ Сауда және эконо ­ микалық ынтымақтастық жөнін ­ дегі тұрақты комитеті төрағасының орын ­ басары етіп сайлады . Бұл - еліміздің экономикалық жетістіктерін , көлік - транзит ­ тік мүмкіндіктерін , азық - түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі жоғары маңыздылығын , экономикалық рефор ­ ма ­ ларды жүргізудегі мол және озық тәжіри ­ бесін мойындаудың нәтижесі . Ағымдағы жылдың І жарты жылдығында 16 лекция , оның 8 - і мемлекеттік тілді оқылды . 204 - бап . Ауыр жұмыстарда , еңбек жағдайлары зиянды ( ерекше зиянды ) және ( немесе ) қауіпті жұмыстарда істейтін қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеу Макростар пішіндерді ашу және жабу және есептерді іске қосу сияқты көптеген бағдарламалау тапсырмаларын орындау жолдарын жеңілдетеді . Жасалған дерекқор нысандарын ( пішіндер , есептер және т . б . ) бірге жылдам әрі жеңіл байланыстыруға болады , себебі онда еске сақталуға тиісті кішкентай синтаксис бар . Әр бөлімнің дәлелдері макрос құрастырғыштан көрсетіледі . Сөйлеушілер тізімін аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің бастығы Б . Өлмесеков тұжырып , оның сөзінен соң жинал - ған көпшілік белгілі өнерпаз , әнші , халық театрының режиссеры , аудандағы өнер адамдары ішіндегі « Құрмет белгісі » орденінің бірден - бір иегері марқұм Тоқтаубек Әлдиевті бір минут үнсіздікпен еске алды . 1223 жылы әкесінің ұйымдастыруымен өткен Құланбасы жазығында өткен құрылтайға қатынасты . Осы құрылтайда Шыңғыс хан көзінің тірісінде жаулап алған ұланғайыр өлкені үлкен әйелі Бөртеден туған төрт ұлына бөліп береді . Жошының еншісіне Ертістен батысқа қарай , Жетісудың теріскей бөлігін қамти отырып , " моңғол атының тұяғы жеткен " төменгі Еділ бойына дейінгі жерді қоса , бүкіл Дешті Қыпшақ аймағы тиеді . Ордасы Ертіс өзені бойында орналасты . Ливия Триполи қаласы араб тілі мен ислам теологиясы Жалпы , жер бетінде есепсіз өмір сүретін бірден - бір халық болса , ол қазақ қана шығар . Қалтасында көк тиыны болмаса да , көрші - көлем , ағайын - туыстан жылу жинап , болмаса банктен несие алып , жүздеген адамды тойға шақыру - қазақтың ғана қолынан келетін іс . Әйтпесе , той шығыны деген шаш етектен . Қазіргі таңда Алматының қарапайым мейрамханасында той өткізу кем дегенде кісі басына 5 мың теңгеден келеді екен . Сондықтан , шыны керек , кейде шаршап тұрсақ та , ең болмағанда отырған орнымыздың ақысын . . . Спасск оқу орнында Елбасы сондай - ақ арнайы мақсаттағы бөлімшелердің іс - қимылдарымен таныс болды . Әскерилер ғимаратта батыл әрекет етуді , кепілге алынған адамдарды босатуды , кедергілерден өту әдістерін көрсетті . 1 . Қазақстанда Болон декларациясының принциптерін енгізу мәселелері жөніндегі жұмыс тобының құрамы ( бұдан әрі - жұмыс тобы ) қосымшаға сәйкес бекітілсін . Көп адам Жалпы бөлімде істеуді оңай көреді . Ол кімнің қолынан келмейді , келген хаттарды сұрыптап , мазмұны - мәніне қарай , рет - ретімен басшыларға , қалғанын бөлім ­ дер ­ ге жіберіп отырудың не қиындығы бар , бұл жауапкершілігі аз , майшелпек жұмыс қой , деп ойлайды . Бұл сыртынан ғана солай көрінеді . Шын мәнінде , бұл жұмыс біраз спецификалық қасиеттерді талап етеді . Мәселен , дәрігер болу әркімнің қолынан келе бермейтіні белгілі . Ол үшін арнайы білім алу керек , адам анатомиясын , оның организмін , физиологиясын , тіршілік ету жолдарын игеру қажет . Еуропалық көкөністі аумақтардың дәл ортасында көкөністердің тұқымдарын сұрыптаудың және топырақтардың арқасында Бондюэль барынша балаусалықты және керемет дәмді қамтамасыз етеді . Бондюэль көкөністері - дәрумендер мен жасұнықтардың табиғи көздері . Күршімнің өзі әзірше қауіпсіз болғанымен , таулы өңірде жиі соғатын жылы жел кенеттен ескекке айналып , соның салдарынан күрт еріген тау бөктерінің қары Қалғұты өзенінің суын арнасынан асырып , тасқынға айналдырды . 18 - наурыз күні түс ауа күшіне мінген тасқын ауылдың үш көшесін бойлай ағып , 130 үй судың қоршауында қалды . Үш үйге су кіріп , толық басып кеткен . Жедел дабыл бойынша Қаратоғай ауылына К - 701 тракторы , шынжыр табанды тягачы жөнелтіліп , 12 құтқарушы аттандырылды . Алғаш хабар түсе сала Қаратоғайды бетке алған аудан әкімінің орынбасары Д . Әлханов , тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық бөлімінің бастығы Т . Ерубаев , ауыл шаруашылығы бөлімінің бастығы Ө . Шақаев , « Нұр Отан » ХДП Күршім филиалы төрағасының бірінші орынбасары Е . Жангүдеев апат болған аймақта басшылық жасап , жұртпен бірге әрекет етуде . Өткен түнде 187 адам қауіпсіз жерге көшіріліп , мектеп пен интернатқа , туысқандарының үйлеріне орналастырылды . 19 - наурыз күні облыс Әкімінің тапсырмасы бойынша қар тұтқынында қалған ауылдарға жедел көмек жасау үшін арнайы бөлінген тікұшақ Күршімге ұшып келді . Облыстық төтенше жағдайлар жөніндегі департамент бастығының орынбасары Т . Лұқпановтың басшылығындағы осы тікұшақтың командасы келе сала көптен бері « үлкен жерден » бөлініп қалған шеткері ауылдарға азық - түлік және басқадай заттар жеткізуге кірісіп кетті . Алдымен Үшбұлақ ауылына 2 тонна ұн , шәй , қант , тұз , сіріңке , темекі , сабын сияқты ең қажетті тауарлар апарған тікұшақ қайтарда күндері таяп қалған төрт жүкті әйелді Күршімге жеткізді . Екінші рет көтеріліп , таулы өңірдегі Қарабұлақты бетке алған олар 2 тонна ұн , т . б . азық - түлік жеткізіп , бір сырқат адамды алып келді . Түс ауа Төсқайыңға ( Буденовка ) 50 қап ұн , жоғарыда аталған азық - түлік пен бұйымдар жеткізген тікұшақ ол ауылдан да бір жүкті әйелді алып оралды . Бұдан соң Аманат пен Жолнұсқауға ұшқан әуе көлігі 2 , 5 тонна ұн , азық - түлік , қажетті заттар жеткізіп , екі ауылдан 6 жүкті әйелді аудан орталығына жеткізді . Аудан әкімі А . Сейітов , әкім аппаратының жетекшісі Қ . Бақтияров тікұшақ командасымен бірге ұшып барып , қауіпті деген аймақтарды әуеден бақылап , зерттеу жүргізіп қайтты . « Қазатомөнеркәсіп » ҰАК » АҚ - Қазақстанның уран және оның қосындыларын , сирек металдар , атом электр стансаларына арналған ядролық отын , арнайы құрал - жабдықтар , технологиялар және екіұдай мақсаттағы материалдар экспортымен айналысатын ұлттық оператор . Компания қызметінің басты бағыттары геологиялық барлау , уран өндірісі , ядролық отын циклы өнімдерін өндіру , реактор жасау , АЭС құрылысы , конструкциялық материалдар өндірісі , энергетика , ғылыми зерттеу , әлеуметтік қамту және мамандар дайындау болып табылады . Бүгінгі таңда компанияда 26 мыңнан астам адам еңбек етеді . Қазатомөнеркәсіп әлемнің жетекші уран өндіруші компанияларының көшін бастап келеді . Ұйымыңызға керек тораптар түрін және тораптар жиындарын бағалауды төмендегі сұрақтарға жауаптарды қарастыру арқылы бастауға болады . Облыстың жетістіктері қата ­ рын ­ да аталған Азия ойында ­ рын ­ дағы нәтижелер де ауыз тол ­ ты ­ рар ­ лықтай екен . Қазақ ­ стан ­ дық ­ тар ­ дың қол жеткізген табысының жартысы шығысқазақ ­ стан ­ дық ­ тар ­ дың үлесінде . Олар 15 алтын , 11 күміс , 7 қола медальді Отан құрамасының қоржынына салып ­ ты . Осының бәрі биліктің спорт ­ қа деген жақсы көзқарасы мен қолдауының арқасында екендігі айтылды . Кернеудің аққыштық шегі деп үлгінің оған түсірілген күштің тұрақты - лығына қарамастан ұзара беретіндей мәнін айтады . Үлгінің қалдық ұзаруы оның ұзындығының 0 , 2 % - ын құрайды . 4 . Не себепті адамдардың басым бөлігі бидғаттарды қайтарып тастаудың орнына , ең соңында оларға ілесіп кетеді ? АҚШ демократиясына жетпесек те Дала демократиясына сәйкес көптің сөзін ескеріп , көптің қалауын орындау орынды болар еді . Әйтпесе abai . kz , masa . kz т . б . сайттарда , БАҚ - та жарияланған қаншама ашық хаттар , проблемалық мақалалар , репортаждар жауапсыз , шешімін таппастан қалып жатқаны баршамызға мәлім . Сондықтан басқа елдерде капиталы бар іскер адамдар ол елдің саяси климатын қырағы бақылап отыруы тиіс . Әсіресе революциялар өте қорқынышты , қатерлі екенін олар әр кезде назарда ұстайды . М . Төлібаевтың сөзінше , бізде трансшекаралық өзендер бойынша бірқатар мәселелер бар болғандықтан , Су стартегиясын дайындау жөніндегі Консультативтік топтың отырысы Қазақстан үшін маңызды болып табылады . Өйткені Қазақстанда бар судың 60 % трансшекаралық өзендерден алынып жатыр . « Осыған байланысты , ИЫҰ - ға кіретін біздің оңтүстік көршілерімізбен - Өзбекстанмен , Тәжікстанмен , Қырғызстанмен одан арғы келіссөздер үшін ИЫҰ алаңын пайдалану біз үшін өте маңызды » , - деп мәлімдеді вице - министр . Өз басым , Елбасымыздың таң ­ дауы маған түсіп , зор сенім артып , облыс әкімдігіне тағайындағанын өмірімдегі жұлдызым ең биік жар ­ қырай жанған , бақытты сәтім деп санаймын . 2007 жылғы күзде мені осы қызметке қабылдарда Нұр ­ сұлтан Әбішұлы : Қазақ тілін жеделдетіп оқыту ғылыми - практикалық орталығы - С . Торайғыров атындағы ПМУ - нің құрылымдық бөлімшесі - 2007 жылдың наурыз айында университет ректоры проф . э . ғ . д . Е . М . Арынның қолдауымен ашылған . Құсниденова Зәуреш Амангелдіқызы - біліктілігі жоғары деңгейдегі маман « . . . КСРО - ның кезіндегі Қазақстан Жазушылар Одағы қандай еді ? Сол кезде бұл Одақ тіркелмеген ұлттық партияның рөлін атқарды . . . Жазушылар Одағы қазақ халқының сүйеніші , таянышы болды . . . Денсаулықты күтудің ең бір тиімді жолы - ұтым ­ ды тамақтана білу . Біз ұлттық тағамға ерекше мән беруіміз керек . Шыны керек , біз қуырылған тамаққа әуеспіз . Мұның асқазанға зияны өте көп . Сондықтан , асылған , бұқтырылған тағамды пайдалануға ерекше мән беру керек . Ұлттық тағам ­ дардың денсаулыққа пайдасы көп екендігін айтар болсақ , қарапайым мысал , бір ғана сөкті алайық : сөктің құрамында қаншама ағзаға пайдалы микроэлементтер бар . Сондай - ақ , сөк жеген адам неше сағат бойы тоқ жүреді . Сол үшін де адам ағзасына пайдалы , отандық өнімдерге мән беру керек . Әрбір адам өз денсаулығын күтуге ерекше мән беру қажет . Мәселен , Жапонияда жиі ауыра беретін адамды мәдениетсіз адам санайды . Сондықтан әрбір адам дұрыс тамақтана білуді , жаттығу жасауды өмір салтына енгізе білу керек . Анда - санда араласып - құраласып қалғанымызда Орал Байғоныс ­ ұлы ­ ның тілге жүйріктігіне , тарихқа же ­ тіктігіне сүйсініп жүретінбіз . Ағайын ­ ның арасындағы ақ жа ­ рылған әңгімесін ана тілімізде ағылт ­ қан Мәжіліс Төрағасының осыдан 83 жыл бұрын , 1926 жылы Бакуде түркітанушылардың Бүкіл ­ одақ ­ тық 1 - ші съезі өткенін , оған Қа ­ зақстаннан ақын , әдебиет зерт ­ теуші ғалым , түркітанушы , публи ­ цист , педагог , аудармашы , қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлы қа ­ тысқанын , сол басқосуда " Түркі тілдеріндегі терминология туралы " деген тақырыпта баяндама жаса ­ ғанын еске сала келе , түркі тілдес халықтардың бір ортаға тоғысуы туралы мәселені алғаш көтерген азамат - Алаштың ардақтысы еке ­ нін қадап көрсеткені орынды шық ­ ты . Ретті жерінде өзіміздің қадір - қасиетімізді осылай көрсетіп қою да керек . Ақаң сонау 1926 жылы көтер ­ ген ортақ терминологиялық мәсе ­ лесі әлі де күн тәртібінен түсе қой ­ ған жоқ . Бұған отырысқа қатыс ­ қан бір ел Парламенті басшысының кешегі сөзіндегі " региондық инте ­ гра ­ цияның гло ­ балдаштыру проце ­ сін ­ дегі " ма ­ ңызы , осыған қатысты " кон ­ цепция ­ лық программалар " жасау , " тиісті за ­ кондар қабылдау " қажеттігі туралы айтқанының өзі бір дәлел . Елдің жартысын түрмеге отырғызып бюджетті толтырып , зейнетақы мен жәрдем ақыны түрмеден түскен ақшадан төлеп жатқан шығар . Мына табылмайтын ақыл Грузияның Президентінен басқаның басына келе де бермейді . Осының өзі Гитлердің немересі боп жүрмесін . Нұргелді УӘЛИ , А . Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының аға ғылыми қызметкері , филология ғылымдарының докторы : 3 . Авторлық шартта құқық берiлетiн аумақ туралы ереже болмаған жағдайда шарт бойынша берiлетiн құқықтың қолданылуы Қазақстан Республикасының аумағымен шектеледi . Екібастұз қаласында жаңадан жерленген марқұмдардың қабіріне үйілген топырақты тегістеп кететін топ пайда болыпты . Бұл жөнінде біз Шымкентке қыдырып келген аталмыш қаланың тұрғыны Ақан Ахметовтен естідік . « Таяуда бір кісі қайтыс болған еді , - дейді А . Ахметов . - Оның отбасына біреу өзі ­ нің марқұмның досы екенін айтып , оны жерлегенде қабіріне топырақ үймеуді өтініпті . Ал үй иелері оған келіспеген . Ара ­ да бірер күн өткенде олар марқұм туыстарының қабірінің үстіндегі топырағын біреулердің жермен бірдей етіп тегістеп кеткенін естіп таңданады . Сосын аға ­ йын адамдар мазаратқа барып , те ­ гістелген қабірдің үстіне қайтадан топырақ үйіпті » . А . Ахметов дәл осыған ұқсас оқиғалар Екібастұз қаласында оған дейін де бір ­ неше рет орын алғанын айтады . Әлгін ­ дей әрекетке барып жүргендерден қала тұрғындары қатты тіксініп қалған . Олар аталған іске тоқтам салғысы келгенімен ондай тірлікті кімдер істейтінін білмейді . Сөйтіп жүргенде жақында Беркен деген кісі қайтыс болған . Сонда оның бір ағасы әлгіндей топтың зияны Беркеннің де қа ­ біріне тиюі мүмкін екенін ойлап қа ­ уіп ­ тенеді . Бұл ойын ағайындарына айтқан соң олар марқұмды жерлегеннен кейін жар ­ ты сағат уақыт өткенде мазаратқа қайта баруға уағдаласады . « Содан марқұмды қала сыртындағы мазаратқа апарып жерлегеннен жарты сағаттай уақыт өткенде ағайындары ол жерге қайта барыпты . Сөйтсе , бір топ са ­ қал - мұрт қойған , қысқа шалбар киген адамдар қабір үстіндегі топырақты жермен бірдей етіп тегістеп жатыр екен . Олар келе жатқандарды көргенімен қашпапты . Беркеннің ағайындары сақал - мұртты адамдардың жағасынан ұстап , жұлқыласып , біраз айқайласқан . Дау - дамай барысында әлгілердің бір діни ағым мүше ­ лері екені белгілі болыпты . Ерегістің соңы сақал - мұрттылардың ол жерден кетуімен тынған . Ал Беркеннің туысқандары марқұмның қабірінің топырағын қайта үйіп қайтыпты » , - дейді А . Ахметов бұл жөнінде . А . Ахметов жергілікті полиция бұл туралы естігенімен беймәлім топтың адамдары қолға түсе қоймағанын айтады . Сон ­ дай - ақ әлгі сақал - мұрттылардың қабірлер топырағын неге тегістеп жүргені де анықталмапты . Сонда олар жұртты ызаландыратын мұндай әрекеттерді неліктен жасауда ? Бұ ­ ған дін өкілдері не дейді ? Ақпарат көзі С . САЙЛАУҰЛЫ Жабылған дербес шоттардың нөмірлері пайдаланылмаған болып қалуы керек , оларды жаңадан құрылған басқа шаруашылықтарға беруге болмайды . Касымулы Кенесары хан ( 1802 - 1847 ) - Казак хандыгынын сонгы ханы , улт азаттык к8терілісінін эйгілі басшысы . Ол 8зінін тегі жагынан т8ре тукымынан . Бабасы - казактын атакты ханы Абылай . Аргы аталары Шынгыс ханнын Жошы деген улкен баласынан тарайды . Абылайдын эйелі калмактын Хочу мерген нойанынын кызы Топыштан Касым султан туады . Кенесары осы Касым султаннын баласы . 1822 жылы Ресей 8кіметі Кіші жуз бен Орта жуздегі хандык билікті жойып , ага султан мен султан экімдер билігін енгізеді . С8йтіп , Ресей 8кіметі казак елінін ішкі тірлігіне тікелей араласып , устемдіктерін жургізе бастайды . Осыган карсы шыккан Кенесары хандык баскару жуйесін калпына келтіруге куш салады . Ол ойын Ресейдін жергілікті экімшілігіне , сонымен катар патшанын тікелей 8зіне де жеткізеді . Бірак патша 8кіметі Кенесарынын талаптарын орындаудан бас тартады . Сондыктан да ол максатын кушпен жузеге асыруга кіріседі . Кенесары к8терілісін жер жерден колдаушылар к8бейеді . 8йткені патша экімшілігі казактардын жерін тартып алып , эскери бекіністер сала бастайды . К8шпелі ел ата конысынан айырылып , мал жаятын жана жер іздеуге мэжбур болды . Онын устінен патша укіметінін алым салыгынын ауыртпалыгы да оларды дінкелетіп біткен еді . Осынын бэрі казак кауымынын наразылыгын кушейтіп , оларды Кенесары бастаган к8терілісті жан жакты колдауга итермеледі . К8пшіліктін колдауымен Кенесары 1841 жылы Казак хандыгынын ханы болып сайланды . Патша 8кіметі кесіп алган жерлерді занды иесіне кайтару жолындагы куресте Кенесары эскери куштерді уйымдастыру барысында Орта Азия хандыктарынын тэжірибесіне суйенеді . Ол эскерін жузге , мынга б8ліп жузбасылар мен мынбасыларды тагайындады . Эскер тэртібін бузгандар катал жазаланды . Кенесарынын сырткы саясатынын басты максаты Тэуелсіз Казак хандыгын куру болатын . Ол осы максатын жузеге асыру ушін Орта Азия хандыктарынан 8зіне суйеу іздейді , олардын ішкі ісіне араласып , билеушілерін жагына тартуга куш салады . Хиуа ханы мен Букар эміріне елшілерін жіберіп , байланыс орнатады . Орта Азия мемлекеттерімен сауда к8лемін улгайтып , олардан 8здеріне кажетті кару жарак , ок дэрі алып турады . Кенесары хандыгын ныгайту ушін біраз экономикалык жэне саяси шараларды жузеге асырады . Онын алым - салык саясаты шаригатка негізделіп , мал 8сіретін аудандарда зекетті , егіншілікті аудандарда ушырды енгізеді . Халыктан алым - салык жинауды арнайы жасауылдар жузеге асырды . Отты карумен каруланган патша эскеріне карусыз халык жасактарынын т8теп беруі киын еді . Соган карамастан Кенесары 8зінін аса дарынды колбасшы екендігін танытып , турлі эскери тэсілдер аркылы оларга бірнеше рет ойсырата соккы беріп , бірнеше бекіністін талканын шыгарды . Солардын бірі Кенесарынын Екатеринбург станциясына жасаган шабуылы . Шабуылдын туткиылдан болгандыгы сондай , казактар , тіпті карсылык к8рсете алмай калады . Осы жолы Кенесарынын жігіттері 18 мылтык , 2 пистолет , 18 кылыш , 27 найза колга тусіреді . К8п жылга созылган курес негізгі кушін элсіреткен Кенесары патша эскерінін кысымымен 1846 жылы Орта жузден Улы жуз казактарынын жеріне кетуге мэжбур болады . Мунда ол кыргыз манаптарына Кокандка карсы бірігіп согысуга усыныс жасайды . Бірак Орман мен Жантай бастаган манаптар онын бул усынысын кабылдамай , орыстын генерал - губернаторы Капцевичке 8здерінін Кенесарымен согысатынын хабарлап , одан к8мек сурайды . Ресей эскери кушінін дем беруімен болган Кекілік тауындагы казак - кыргыз арасындагы кактыгыста Кенесары колга тусіп , каза табады . Кенесарынын тэуелсіздік жолындагы куресі де жэне осы жолда тек кана туркі халыктарынын куш біріктіруі аркылы он нэтиже кутіп , эрекет етуі де онын кен карымды саясаткер , к8реген стратег екенін айкын ангартады . Казак халкынын патшалык Ресейге , Кокан жэне Хиуа хандыктарына карсы жургізген улт - азаттык куресін баскарушы . 1827 - жылдан бастап Абылайдын урпактары казак хандыгын патшалык Ресей езгісінен босату жолындагы куресте белсенділік танытты . Кенесарынын экесі Касым мен улкен агасы Саржан бастаган жасактар орыс ауылдары мен керуендеріне шабуыл жасап турды , казак ауылдарын отарлык бугаудан босатты . Міне солардын жолын жалгастырушы Кенесары Касымулы та мемлекет тэуелсіздігінін 8те манызды іс екенін халык санасына куюда кыруар енбектер аткарды . Мемлекет муддесін коргау жолында жауды женіп , тэуелсіздікке кол жеткізу ушін халыкты біліктілікпен баскару к8п септігін тигізетінін ол жете тусінді . Кенесары Касымулы айналасына ен адал кенесшілер мен батырларды , халык арасынан отарлык езгіге карсы ен беделді , белсенді азаматтарды топтастыра білді . Киын - кыстау шактагы ортак мудде - улттын азаттыгы ушін осындай эрекетке баруынын 8зі улылык емес пе ? ! Патшанын « б8ліп ал да , билей бер » деген саясаты казак даласына кенінен таралуы , елдін катты наразылыгын тугызуы онын жактастарын к8бейтуі занды еді . Сонымен бірге , Кенесарыга карсы шыккан рулар да болды . 1841 - жылы Кенесары Касымулы хан сайланды , онын саясатынын басты максаты казак хандыгын кайта калпына келтіру болды . Кенесары мемлекетті баскаруда шаригаттын негізгі ережелерін енгізді , сонымен бірге , билер сотын калпына келтірді . Мемлекет пен онын эскерін ныгайту жолдарын жетік білетін хан мусылмандык кукык ережелерін бекітті . Салык саясаты да оны тиімді жолмен жинауга багытталды . Кенесары катан тэртіп пен баскару принциптеріне негізделген Абылай атасынын саясатын жургізді . 1846 - жылы Ресей жасактары мен отаршылдыкка бойусынган казак султандарынын эскери курылымдары оны Кіші жэне Орта жуздер аумагынан ыгыстырды . Кенесары колы алгашкы эрекетін 1838 - жылдын к8ктемінде Акмола бекінісін коршап , 8ртеуден бастады . Камал бастыгы эскери старшина Карбышев пен Акмола аумагынын ага султаны Коныркулжа Кудаймендин т8нген ажалдан кутылып кетті . Кенесары енді Торгайга бет бурды . Кенесары Касымулы патша 8кілдеріне жазган хаттарында бул эрекетін Ресей шекараларына жакындатуга умтылу , сол аркылы келісс8з процестерін женілдету деп тусіндірді . Шын мэнінде батырдын негізгі максаты 1836 - 1838 жылдары Исатай Тайманов бастаган улт - азаттык к8терілісі болып 8ткен Кіші жузді жалпыхалыктык к8теріліске косу болды . 1841 - жылы Кенесары хан тагына отырганнан кейін , к8теріліске катысушылар эскери кимылын удете тусті , олар кокандыктардын елеулі куштері бекінген Жулек , Акмешіт , Жанакорган , Созак камалдарын коршауга алды . Кенесары 8зінін басты максаты - азаттыкка кол жеткізу ушін ортак жауга карсы уш жуздін куш біріктіре курес жургізуі керек екенін тусінді . Алайда улт - азаттык курестін 1844 - 1845 жылдары каркыны удей тускен кезенде де казактардын басы толык бірікпеді . К8терілістін бас кезінде - ак казактар карама - карсы екі топка б8лінді : бірі Кенесары жагында болса , екіншісі патшанын жургізген саясатын колдады . Кенесары Касымулы хан , саясаткер , дипломат ретінде казактын уш жузі руларынын едэуір б8лігін туы астына біріктіре алды . Онын эскерінін жалпы саны кейде 20 . 000 адамга дейін жетті . Халыктын бас к8теруіне Орта жуздін к8птеген султандары мен билері косылды . Кенесары бастаган халык к8терілісінін аукымы кен болды , ол XVIII гасырдын соны мен ХІХ гасырдын басындагы азаттык жолындагы 8зге козгалыстардан казак рулары к8п коныстанган негізгі аудандарды камтуымен ерекшеленеді . Кенесары мемлекет курылымына к8п к8ніл б8лді , елді баскаруда жана курылымдар мен ережелер енгізді , сонымен бірге істен шыгарылган курылымдарды кайта калпына келтірді . Эскер катарында катан тэртіп орнатты . Эскерді узак дала согыстарына бейімдеу ушін мындыктар мен жуздіктерге б8ліп баскару курылымын курды . Ол кажет акпараттарды жеткізіп туратын тыншыларына да суйенді , саяси курес пен дипломатиянын тиімді эдістерін колданды . Мемлекеттін ішкі саясатын хан 8зі катан бакылауга алды , ру аралык кактыгыстардын жолын кесті . Уш жуздін казактарынын біріккен улт - азаттык козгалысы Ресейді катты аландатты . 1843 - жылы 27 шілдеде І Николай империя курамындагы казак хандыгына карсы ен к8лемді эскери козгалыстарга руксат беретін баска мемлекет болмауы тиіс деген кагазга кол койды . Бір кезенде патша эскерлерімен жэне ымырага келмес султандармен курес жургізген Кенесары 1843 - 1844 жылдары біраз женістерге кол жеткізсе де , шегінуге мэжбур болды . шегіне келе Кенесары кыргыз жеріне шекаралас Улы жуздін аумагына орналасты . Ханнын келесі багыты кыргыз халкын орыс отаршылдыгына карсы ортак куреске к8теру болды , алайда ол манаптар тарапынан кушті тойтарыска тап болды . Кенесары Касымулы Томак манындагы екі жактын куші тен емес шайкаста каза болды . Кенесары Касымулытын сінірген тарихи енбегі - ол казак халкынын салт - дэстурін сактай отырып , оны бостандык пен тэуелсіздік жолындагы куреске жумылдырды . Кенесары ханнын саясаты жэне идеологиясы улттын даму жолындагы 8зекті мэселелерді шешуге багытталды . Краткая информация : Дәулет Мықтыбаев ( 1904 - 1976 ) мектебінің өзіндік қасиеттері мен ерекшеліктері . Қазақ өнерінің бастауында үркердей аз ғана топ ішінен айрықша табиғи талант - дарынымен жарқырап көрінгендердің бірі қобызшы - Дәулет Мықтыбаев . Д . Мықтыбаев 1904 жылы Ақмола облысы , Қорғалжын ауданында дүниеге келген . Ықыластың ең дарынды шәкіртінің бірі Тоқтамысұлы Әбікей қартайған шағында бойындағы ұлы мұра ұмыт болмас үшін қатты алаңдап , аяқ жетер төңіректен қобыз қадірін білетін өкше басар жас ұрпақ іздеген екен . Ол іздеген Қорғалжын жағасын жайлап отырған Әупіктің ауылынан табылады . Әупік - қазақтың әйгілі қобызшысы Д . Мықтыбаевтың әкесі - өнерге жақын және өзі от басында да қобыз тартқан адам . Д . Мықтыбаев тоғыз жасқа келгенде қобызға қатты құмарланып жүргенін әкесі байқап , тәлім - тәрбие алсын деп , Ықыластың Түсіпбек деген баласына жібереді . Дәулет Түсіпбектің қолына келгенде Ықылас әлі тірі . Бірақ қолынан күші қайтып , қобыз шылмайды екен . Талай жыл жан серігі болған қара қобызын Ықылас : « Ашаршылықта ас болған , жаяушылықта ат болған аспабым еді » - деп маңдайына басып , өзінің Әбікей деген ең дарынды шәкіртіне тапсырған екен » - деп жазады И . Жақанов . Дәулет Мықтыбаев . docx на files . gameworld . kz

Download XMLDownload text