Deltacorpus 1.1

guj-37

Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

~~સારા શહેરમાં ઢંઢેરો પીટાવ્યો ' અમે ઊભાં રયાં માણેક ચોક ;~~ આબોહવામાં થતા ફેરફાર એ તાપમાનમાં પરિવર્તન , વરસાદ ( સમય અને પ્રમાણ ) , CO2 , સૂર્ય કિરણોત્સર્ગ અને આ તત્વોની એકબીજા પર થતી અસરો દ્વારા કૃષિ પર અસર કરી શકે છે . [ ૩૪ ] [ ૮૩ ] કૃષિ ગ્લોબલ વોર્મીંગમાં ઘટાડો કરવાનું અને સ્થિતી વધારે ખરાબ કરવાનું , બંને પ્રકારનું કાર્ય કરી શકે છે . વાતાવરણમાં CO2ના પ્રમાણમાં થતો કેટલોક વધારો જમીનમાં જૈવિક વસ્તુઓના વિઘટનની પ્રક્રિયાને કારણે થાય છે , અને વાતાવરણમાં આવતો મોટા ભાગનો મિથેન ચોખાની ડાંગર જેવી ભીની જમીનમાં જૈવિક વસ્તુઓના વિઘટનને કારણે હોય છે . [ ૮૪ ] આ ઉપરાંત , ભીની કે એનાએરોબિક જમીન પણ ડિનાઇટ્રિફિકેશન દ્વારા નાઇટ્રોજન ગુમાવે છે અને ગ્રીનહાઉસ ગેસ નાઇટ્રિક ઓક્સાઇડને છૂટો કરે છે . [ ૮૫ ] સંચાલનમાં થતા ફેરફારો આ ગ્રીનહાઉસ ગેસ છોડવાની ક્રિયામાં ઘટાડો કરી શકે છે , અને વધુમાં જમીનનો ઉપયોગ વાતાવરણમાંથી કેટલોક CO2 દૂર કરવા માટે કરી શકાય છે . [ ૮૪ ] * બૅવર્લી જૉન્સ - " માતા ઘરનાં તમામ કાર્ય આપોઆપ કરી શકતું , એક સ્વચાલિત ઉપકરણ છે . " મંજરી બાળપણની યાદમાં મશગુલ આરામ ખુરશીમા બેસી વિચારોમા ખોવાઈ ગઈ હતી . તેને ~~ગાયું તારી ગોંદરે , ઘાયલ ! રે ગાયું તારી ગોંદરે ,~~ શુ તમે અમારા વિશે તાજેતરમાં થયેલા કાર્યક્રમોની માહિતી મેળવવા ઈચ્છો છો . ? અમારી ફી ન્યુઝ લેટર માટે રજીસ્ટ્રેશન ઈમેલ ઇ . ડી લખો સમજણો થયો ત્યારથી શરીરની અંદર હણહણી રહેલા અશ્વ ઉપર અત્યાર સુધી લગાવી રાખેલી સંયમની લગામ એણે ઢીલી કરી . એ રૂપનગરની દિશામાં આગળ વધ્યો . પ્રણોતી પાનેતર ધારણ કરીને બેઠી હતી . પ્રાંજલ બરાબર એની સામે , એની નજીક જઇને બેઠો . એના રૂંવેરૂંવે અત્યારે પુરુષ ફૂટયો હતો . એણે પ્રણોતીના માથા ઉપરથી પાનેતર હટાવ્યું . પછી એની ચિબૂક પકડીને ચહેરાનો ચાંદ જરા ઊંચો કર્યો . પણ જેવી એની નજર પ્રણોતીના ચહેરા પર પડી કે તરત જ એ વીજળીનો આંચકો લાગ્યો હોય એમ ચોંકી ગયો . એરટેલના વધેલા કોલ દરો ગુજરાત , રાજસ્થાન મધ્યપ્રદેશ , દિલ્હી , યુપી અને આંધ્રપ્રદેશના 6 સર્કલોમાં લાગૂ પડશે તેથી તે પાખંડને તું છોડ અને મારું કહ્યું માન , નહીં તો યમના હાથોમાં સપડાય જશે . કબીર કહે છે કે જીવ ( પોતાના મનને ) સ્થિર કરીને પોતાની અંદર ખોજ કરતો નથી તે જંગલી પશુ રોઝ માફક ભટકી ભટકીને મરી જાય છે . . . . ૪ * તમે આ સાઇટ , ગુજરાતીવીસમીસદી . કોમ ( http : / / www . gujarativisamisadi . com / ) જોઇ ? વીસમી સદી નામનું માસિક ઓનલાઇન માણી શકાય છે , અને દુર્લભ અંકો માણવાનો આનંદ જ અનેરો છે . સાઇટની ડીઝાઇન , પ્રોગ્રામિંગ અને યુઝેબિલીટી પણ અનેરી છે . પીડીએફ ફોરમેટમાં તમે અલગ - અલગ વિભાગો માણી શકો છો . નવનીતભાઇ શાહ , ધીમંતભાઇ પુરોહિત ( આજ તક ) અને સમ્રગ ટીમને અભિનંદન . . આશ્રવ : મન , વચન , કાયાની શુભ ક્રિયા તે શુભ આશ્રવ અને અશુભ ક્રિયાથી થતો અશુભ આશ્રવ તે મિથ્યાત્વ , અવિરતિ કષાય ને યોગથી થાય છે . યુદ્ધની ભયાનકતા અમે બાળપણમાં નિહાળી ; યુદ્ધ પછીની દારૂણ અસરોને અમે યુદ્ધોત્તર વર્ષોમાં વેઠી . અરે , તું આખી પોસ્ટ વાંચતો હોય એમ લાગતું નથી , ચિરાગ … જો કે , હવે મેં શિર્ષકમાં તારીખ પણ ઉમેરી દીધી છે - જુલાઈની 3જી થી 11મી સુધી . કર્મનો , વિકર્મ ( એટલે કે નિષિદ્ધ કર્મ ) નો અને અકર્મનો ભેદ જાણવો જોઇએ . કર્મની ગતિ ગૂઢ છે . 17 મને બેડ - રૂમની બારીએ બેસવાની ટેવ છે . બે કાચિંડા અચૂક સાધુની સમાધિ લઈને એક જ ઝાડ પર આખો દિવસ શિકારની તાકમાં સ્થિર બેઠેલા જોવા મળે છે . ખિસકોલીઓની દોડાદોડ અને ચિક્ - ચિક્ મારા આંખ - કાનમાં સતત રોપાયાં કરે છે . ક્યારેક બુલબુલ , તો ક્યારેક ઑરિએન્ટલ રોબિન , ક્યારેક દેવચકલી તો ક્યારેક પોપટ , મેના , કાબર , કાગડા - - મારા બાગનાં બચેલાં વૃક્ષોના રંગ મોસમથીયે વધુ ઝડપે બદલતા રહે છે . કોયલનો ટહુકો તો આંબાનાં મૂળની જેમ જ જાણે બાગની જમીનમાં ખોડાઈ જ ગયો હોય એમ હટતો જ નથી . ચકલીનું ચીં - ચીં અને કબૂતરનું ઘૂ - ઘૂ તો આમેય કદી ખોવાયાં જ ન્હોતાં . આ પ્રદેશ ની ભાષા ને પ્રાકૃત ભાષા કહેવાતી . પ્રાકૃત ભાષા એટલે સંસ્કૃત ભાષા માં થી બદલાઇ ને દેશકાળ અનુસાર થયેલી ભાષા . સંસ્કૃત માં થી બદલાઇ ને આપણા ગુર્જર પ્રદેશ માં જે ભાષા બોલાતી થઈ તેને ગુર્જર ભાષા તરીકે ઓળખવા માં આવી . સમયાંતરે આ ભાષા ગુજરાતી તરીકે પ્રચલિત થઇ . અત્યાર ની ગુજરાતી ભાષા એ પ્રાચીન ગુર્જર ભાષા કરતાં ઘણી અલગ છે . સહુ પ્રથમ ગુજરાતી ભાષા નામ મહા કવિ પ્રેમાનંદે આપ્યું . ~~રિવાઇઝ્ડ લઘુત્તમ પે સ્કેલ ન અપાતાં કોર્ટ કર્મચારીઓની રીટ~~ ઓબામાએ સોમવારે વ્હાઈટ હાઉસમાં આયોજીત એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહ્યુ હતુ કે આ મામલા પર નિયમિત બેઠક ત્યાં સુધી થશે જ્યાં સુધી આ મુદ્દાને ઉકેલી લેવામાં ન આવે . ~~ઘનઘોર મેઘલી રાત હતી એ , આઠમની અધરાત હતી એ ,~~ મુગ્ધ રોજ એને પાંચ નવા શબ્દો શીખવતો હતો , એના શુદ્ધ ઉચ્ચારો સાથે અને બસમાં બેસીને ઘરે ગયા પછી રાતભર મૃણાલનાં રૂપને યાદ કરીને પથારીમાં તરફડતો રહેતો હતો . પહલી કવિતા કે અંત મેં એક , દો વ તીન પંક્તિયાં મૈં જોડ઼તા હૂં : જિસસે ન બદલે લાશ મેં ન રિક્શા ઔર ન હી રિક્શાવાલા મુફલિસી મેં જીને વાલા । ઔર દૂસરી કવિતા મેં જોડ઼તા હૂં : જબ મિલતી હૈ કસ્તૂરી તો બદલ દિયા જાતા હૈ લાશ મેં કસ્તૂરીધારક કો । દરિયાના મોજાં કંઇ રેતીને પૂછે , ' તને ભીંજાવું ગમશે કે કેમ ? ' ; એમ પૂછીને થાય નહીં પ્રેમ . મેથાણગામની ગૌસ્વામીની સગીરબાળાને રાજસ્થાની મજુરી કામ કરતો યુવક ભગાડી ગયાની ફરીયાદ સીટી પોલીસ સ્ટેશને . . . વિજયભાઈ શાહ ( હ્યુસ્ટન - અમેરિકા ) મઝા આવી ગઇ . ૨૧મી સદીના બાપબેટાની વાતોની . ખરેખર આવુ જો રામાયણનાં સમયમા થયુ હોત તો ? રામ ને વનવાસ મળવાને બદલે દસરથ કૈકેયિને કહેતા હોત ચાલ આપણે જ વનવાસ કરીયે . . અને પેલા ધોબી ને તો સીતાએ ધબેડી જ નાખ્યો હોત ! હા હા હા હા હા ! ! ! ~~રાતઆખી ચાંદની પીધા પછીનો કેફ લઇ સૂર્ય સાંગોપાંગ ઉગ્યો ' ને કથા આરંભ થઇ~~ ' રામનામ ' અદભુત સંજીવની છે , અમોઘ શસ્ત્ર છે , મહાન શક્તિ છે . માત્ર એકજ વખત ' રામ ' બોલાઇ જવાય તો પણ અધમનો ઉદ્ધાર થઈ જાય છે . ' રામ ' ને બદલે ' મરા . . . મરા . . . ' બોલનારો વાલિયો લૂંટારો મહાન કવિ અને રામાયણનો રચયિતા મહર્ષિ વાલ્મીકિ બની ગયો ! સપ્તર્ષિઓએ આ રત્નાકર ( વાલિયો લૂંટારા ) ને ' રામનામ ' નો મહિમા સમજાવ્યો અને ઉપદેશ આપ્યો કે તું રામનામનો જપ કર . તેના હ્રદયમાં રામનામની લગની લાગી ગઈ . તેના રોમ રોમમાંથી ' મરા . . . મરા . . . ' નો જપ થઈ રહ્યો હતો . તેના શરીર પર માટાના રાફડા બંધાયા . સંસ્કૃતમાં રાફડાને ' વાલ્મીક ' કહે છે , તેથી તેમનું નામ વાલ્મીકિ પડ્યું . અમારા સૂત્રો ખૂબ વિશ્વસનીય હતા . ભારતીયો અંકુશરેખાની અમારી તરફ સરકી રહ્યા હતાં અને તે પણ શિમલા કરાર છતાં , જે ભારત અને પાકિસ્તાને ૧૯૭૧માં કર્યા હતાં અને અંકુશરેખાની નક્કી કરી હતી . ભારતે અમને ચોર્બાટ લા , કમાર સેક્ટર અને સીયાચીનના ઉત્તરી વિસ્તારોમાં ચકાસ્યા હતાં અને ભારતીય રક્ષા પ્રધાન જ્યોર્જ ફર્નાન્ડીસની આ વિસ્તારની મુલાકાતોનો સિલસીલો એ સૂચવતો હતો કે તેઓ વધુ સખત થવાના હતાં . સામે રાણા સિંહ મળ્યા રે , આફત આવી મોટી . ઝૂકી ઝૂકી ભરી સલામો , બોલ્યું મીઠા વેણ : હેલ્થ ટીપ્સ : - કારેલાથી તાવ , ઉધરસ , ચામડીને લગતા રોગો , એનિમિયા , ડાયાબિટીસ તેમજ કૃમિ પર લાભદાયક છે . આ સિવાય ઇમામ હુસૈન ( અ . સ . ) નુ કત્લ હુકુકુન્નાસમાં આવે છે અને ઇમામ હુસૈન ( અ . સ . ) નાં વલી અને બદલો લેનાર હઝરત રસુલે ખુદા ( સ . અ . વ . ) અને ફાતેમા ઝહરા ( સ . અ . ) અને તેમના અન્ય ફરઝંદો છે . તેઓએ કાતિલને હરગીઝ માફ નથી કર્યા . નહીંતર મેદાને કયામતમાં બારગાહે ખુદાવંદીમાં મુકદ્દમો રજુ કરવાની શું જરૂરત હતી ? સાબરકાંઠા જીલ્લાના ભીલોડાના વતની અને જુનાગઢ જીલ્લાના ધામળેજમાં ફરજ બજાવતાં શીક્ષકમીત્ર શ્રીપકંજભાઇ રાઠોડે દોઢ ઇંચ બાય દોઢ ઇંચનું ટચકડું પુસ્તક રૂપી નાનકડી ગાગર સાત જ દીવસમાં તૈયાર કરીને તેમાં શ્રીમદ્ ભાગવદ્ ગીતાના તમામે તમામ ૧૮ અધ્યાયના ૭૦૦ શ્લોકોનો સાગર સમાવવાનો કરતબ સીધ્ધ કરીને તેઓ લીમ્કાબુક ઓફ રેકર્ડસમાં સ્થાન અંકે કરવા ઉત્સુક હોવાના સમાચાર તા . ૨જી નવેમ્બર , ૨૦૦૮ના ' દીવ્ય ભાસ્કર ' દૈનીકના પ્રથમ પાને વાંચીને અચરજ સહ આઘાત અનુભ્વ્યો . ઘણીવાર લોકો એને પૂછતા : ' ભૂદેવ , કુબેરના ભંડારેય ખૂટી જાય એવું આ કપરું કામ છે . આમ ને આમ કેટલો વખત ચલાવશો ? ' ' મને મારા ભગવાનમાં પૂરી આસ્થા છે . આ બધું એ જ કૃપાસિંધુ ચલાવી રહ્યો છે . આભ ફાટે ત્યાં થીગડું ક્યાં દેવું ! એવા ભગીરથ કામમાં આપણો તો શો ગજ વાગે ? એને જ્યાં સુધી ચલાવવું હશે ત્યાં સુધી ચલાવશે . આપણે તો નિમિત્તમાત્ર છીએ . ' અને સલાહકાર એમની આ જીવનફિલસૂફી સાંભળી રસ્તે પડતો . પાંદડી થઇ પુશ્પની , વીકસી તો જો . ને માસુમ ડાળ પર વીલસી તો જો . માનવના આયખાને પામનારા દોસ્ત ! નીતનવા ખોળીયામાં શ્વસી તો જો . પાંખ થઇ પંખીની , પ્રસરી તો જો . ને ગગનની ગરીમાને ગ્રસી તો જો . શબ્દોની શમશેર પામનારા દોસ્ત ! કાગળ પર ધાર એની ઘસી તો જો . મેહુલો થઇ મનથી વરસી તો જો . ને સાગરને પામવા તલસી તો જો . રોમરોમ અનુભુતી પામનારા દોસ્ત ! શાહીને સંવેદનાથી સ્પર્શી તો જો . - ચારુલતા આ પરીષદમાં ૨૫૦ ઉપરાંત વીદ્વાનો , ભાષાશાસ્ત્રીઓ , શીક્ષકો , તંત્રીઓ , સાહીત્યકારો ઉપસ્થીત રહ્યા હતા , જેમાં ડૉ . નીશીથ ધ્રુવ જેવા અભ્યાસુ તબીબ અને લંડનના વીપુલ ક્લ્યાણી જેવા પત્રકાર અને સાહીત્યના કર્મશીલ એનઆરઆઇઓ પણ ઉપસ્થીત અને સક્રીય હતા . વાહ વાહ … ખૂબ સરસ … કયા શેર ની તારીફ કરું ! ! ? ? બધા જ કાબિલ - એ - દાદ છે . . મજા આવી ગઈ વર્ષના બાકીના ભાગ દરમિયાન નડાલ માત્ર ત્રણ ટુર્નામેન્ટ રમ્યો હતો . સ્ટોકહોમ ઓપનના બીજા રાઉન્ડમાં વિશ્વના 690 ક્રમના ખેલાડી જોઆકિમ જોહનસનએ 6 - 4 , 7 - 6થી અપસેટ કર્યો હતો . ત્યાર બાદના સપ્તાહમાં , નડાલ વર્ષની છેલ્લી માસ્ટર્સ સિરીઝ , મેડ્રિડમાં યોજાયેલી મુટુઆ મેડ્રિલેના માસ્ટર્સમાં ક્વાર્ટરફાઇનલમાં ટોમસ બર્ડિક સામે હાર્યો હતો . વર્ષાતમાં ટેનિસ માસ્ટર્સ કપના રાઉન્ડ રોબિન તબક્કા દરમિયાન નડાલ જેમ્સ બ્લેકી સામે હાર્યો હતો પરંતુ નિકોલે ડેવિડેન્કો અને રોબ્રેડોને હરાવ્યા હતા . આ બે જીતને કારણે તે સેમિફાઇનલ માટે ક્વોલિફાય થયો હતો પરંતુ તે ફેડરર સામે 6 - 4 , 7 - 5થી હાર્યો હતો . ફેડરર સામે રમેલી નવ કારકિર્દી મેચમાં નડાલની આ ત્રીજી હાર હતી . ખૈર મોદી વર્સીસ મનમોહન વાળી વાત તો બધા અખબારોમાં છપાઈ જ છે એટલે એમાં હું અહીંયા બહુ ઉંડે ઉતરતો નથી પણ મોદીના વક્તવ્યની જે વાતો મિડિયાએ સાઈડલાઈન કરી દીધી છે એટલેકે પ્રકાશિત નથી કરી તે અહીં આપને જણાવુ તો . ટાગોર એક પ્રશ્નના જવાબમાં કહે છે કે તેમની અંતિમ સલામ એને હજો જેણે તેમની નબળાઇઓ જાણવા છતાં ય તેમને પ્રેમ કર્યો હોય . આ બધામાં રાષ્ટ્ર - ધર્મ નું ગુંચળુ વળી ગયું છે . મોટા - ભાગનાં દેશનાં ધ્વજમાં ધાર્મિક ચિન્હોનો ઊપયોગ થયો નથી છતાં પણ તેમની રાષ્ટ્રભાવના ને કે ગૌરવને આંચ નથી આવી . અમર ભટ્ટનું ' શબ્દનો સ્વરાભિષેક ' નામનું આલ્બમ આજકાલ ખૂબ જ લોકપ્રિય થઈ રહ્યું છે . અમરભાઈએ આ આલ્બમમાં ૩૯ ગુજરાતી ગીતોનો સમાવેશ કુલ ચાર સીડીમાં કર્યો છે . બે સીડીની બધી રચનાઓને એમણે પોતાનો સ્વર આપ્યો છે જ્યારે બીજી બે સીડીની રચનાઓને ગુજરાતના ચુનંદા લોકપ્રિય ગાયકોએ સ્વર આપ્યો છે . આ આલ્બમની વિશેષ ધ્યાનાકર્ષિત બાબત એ છે કે દરેક સ્વરબદ્ધ રચના વિશે તેઓ પ્રથમ કવિ અને કવિની અન્ય રચનાઓ વિશે ભાવક સાથે વાર્તાલાપ કરે છે , જેથી દરેક રચનાને સાંભળવા પહેલાં જ ભાવકનો સેતુ કવિનાં ભાવજગત સાથે જોડાઈ જાય છે … અને એટલે સાંભળવાનો આનંદ પણ ઘણો વધી જાય છે . આ આલ્બમની સીડીનાં ગીતોનું લિસ્ટ આપ અહીં જોઈ શકો છો … અને વધુ માહિતી માટે એમની વેબસાઈટ પર પણ જઈ શકો છો . ગુજરાત મોસમી આબોહવાવાળો પ્રદેશ છે . રાજ્યના ઉત્તર ભાગમાંથી કર્કવૃત્ત પસાર થાય છે . અહીં કચ્છ અને બનાસકાંઠા જિલ્લામાં રણપ્રદેશો છે . ગુજરાતના . . . નાનુ બાળક જ્યારે અંદાજે એકાદ માસ ની આજુ બાજુ ની ઉંમરે પહોંચે ત્યારે તેના દેહધાર્મિક ફેરફારો નો વેગ ઘણો હોય છે . નવી દુનિયા સાથે તાલ બેસાડવા મથતુ શિશુ પોતાના જ શરીરની અંદર થઈ રહેલી શારીરીક પ્રક્રિયા ઓળખવા અને તે નોર્મલ છે તે સમજવાનો પ્રયાસ કરે છે . તબીબી ભાષામાં તેને સામાન્ય રીતે ' ઈન્ફન્ટાઈલ કોલિક ' ( Infantile colic ) - ' ઈવનિંગ કોલિક ' ( evening colic ) તરીકે ઓળખાય છે . ' કોલિક ' ( colic ) મૂળ ગ્રીક શબ્દ છે જે કોલોન ( colon ) - ગુજરાતીમાં આંતરડુ પરથી લેવાયેલો છે જેનો અર્થ થાય છે આંતરડાની ગડબડ થી સર્જાયેલી પરિસ્થિતી . . . ! ડો . વેસ્લરે આ દિશામાં ઘણુ સંશોધન કરેલ છે તેમના મુજબની વૈજ્ઞાનિક વ્યાખ્યા તપાસીએ તો - જો કોઈ બાળક આશરે ત્રણ કલાક કે તેથી વધુ વખત દિવસમાં રડે અને આવું વારંવાર એક અઠવાડીયામાં ઓછામાં ઓછુ ત્રણ વખત બને તો તેને ' ઈન્ફન્ટાઈલ કોલિક ' ( Infantile colic ) કહેવાય છે . ~~મૃત્યુ નિશ્ચીત મુસાફરીને , હસતા હસતા જીવી લેજે તું .~~ બંન્ને પક્ષે સાહિત્યમાં કે કોઇ પણ વિષયમાં રસ - રુચિ સરખાં હોય તો આનંદની ઉપલબ્ઘિ થાય છે . એક વ્યક્તિને એક વિષયમાં રસ હોય અને બીજીને ન હોય તો પણ માણસ જિંદગીમાંથી થોડા સમય માટે પણ ઉતરાડાઇ જાય છે . લંડનમાં એક સાચી પ્રેમકથા ઉપરથી નાટક ભજવાતું હતું . તેની કથા નિરાળી છે . 125 - 130 વર્ષ પહેલાંના પ્રિંસ રૂડોલ્ફની આ વાત છે . ઓસ્ટ્રેલિયાના આ પ્રિંસને સાહિત્ય અને કવિતાનો ભારે શોખ હતો . પણ તેના પિતાએ રૂડોલ્ફને પૂછ્યા વગર જર્મનીની એક ભેજાગેપ પ્રિંસેસ સાથે તેને પરણાવી દીઘો . પ્રિંસેસને કવિતા શબ્દ ગમતો જ નહિ . રૂડોલ્ફનું જીવન કડવું - ઝેર થઇ ગયું . પ્રિંસ લેખકો અને કલાકારોને નાણાંની મદદ કરતો . એ લોકો ગમગીની દૂર કરવાં દારૂ પીતા . પોતાના જીવનમાં ગમગીની છવાઇ ગઇ , એટલે રૂડોલ્ફ પોતે જ દારૂ પીવા લાગ્યો . આ જર્મન રસિયાનું નામ છે માયકલ જે દિવાસળીઓના માણસ તરીકે ઓળખાય છે ! જેણે છ વર્ષની તપસ્યા કરીને નવ લાખ છપ્પન હજાર દિવાસળીઓને ૧ , ૬૮૬ ગુંદરની ટ્યુબ વડે ચોંટાળીને પૂર્ણ કદની Mercedes - McLaren 4 / 14 F1 મોટર કાર બનાવી , જે માટે ૬૦૦૦ યુરો ( ૮ , ૭૨૫ ડોલર ) જેટલો ખર્ચો થયો ! આ પૂર્ણ કદનું મોડલે તેના ઘરમાં સારી એવી જગ્યા રોકે છે . આ કારને ૪૫ ભાગોમાં છુટ્ટી પાડીને બીજી જગ્યાએ લઈ જઈ શકાય છે . ૬૮ . સારગ્રાહી દ્રષ્ટિ રાખવાનો અને કેળવવાનો વિચાર ઘણો મહત્વનો છે . બચપણથી એ ટેવ પાડવામાં આવે તો કેટલું સારૂં થાય ! આ વિષય પચાવવા જેવો છે , આ દ્રષ્ટિ સ્વીકારવા જેવી , કેળવવા લાયક છે . ઘણા લોકોને એમ લાગે છે કે અધ્યાત્મવિદ્યાનો જીવનના વહેવાર સાથે કશો સંબંધ નથી . અને કેટલાક લોકોને એમ લાગે છે કે સંબંધ હોય તોયે હોવો ન જોઈએ . દેહથી આત્માને અળગો પાડવાની કેળવણીની બાળપણથી યોજના કરવામાં આવે તો બહુ આનંદની વાત થાય . એ કેળવણીના ક્ષેત્રની બાબત છે . અત્યારે કુશિક્ષણથી બહુ ખોટા સંસ્કાર પડયા કરે છે . ' કેવળ દેહરૂપ હું છું ' એ સંસ્કારમાંથી આ કેળવણી આપણને બહાર લાવતી નથી . દેહને જ બધાયે લાડ લડાવવામાં આવે છે . આટલાં આટલાં લાડ લડાવવા છતાં તે દેહને જે સ્વરૂપ મળવું જોઈએ , જે સ્વરૂપ અપાવું જોઈએ તે ક્યાંયે જોવાનું નથી મળતું તે નથી જ મળતું . આ દેહની આજે આવી ફોગટ પૂજા ચાલી રહેલી છે . આત્માની મીઠાશ તરફ ધ્યાન જરાયે નથી . કેળવણીને લીધે એટલે કે આજની કેળવણીની અવળી રીતને લીધે આવી આ સ્થિતિ થયેલી છે . દેહની દેરીઓ ઊભી કરી તેની પૂજા કરવાનો અભ્યાસ રાત દહાડો કરવામાં આવે છે . છેક નાનપણથી આ દેહદેવની પૂજાઅર્ચા કરવાની કેળવણી આપવાનું શરૂ થાય છે . પગને સહેજ ક્યાંક ઠોકર વાગે તો ધૂળ ભભરાવવાથી કામ સરે છે , છોકરાંઓને તો એટલાથી પણ ચાલે છે , અથવા તેમને તો ધૂળ ભભરાવવાનીયે જરૂર લાગતી નથી . જરા છોલાય તો તેની તે ફિકર કરતાં નથી ; અરે , તેની તેમને ખબર સરખી રહેતી નથી . પણ છોકરાંના જે વાલી હોય છે , પાલક હોય છે તેમને એટલાથી ચાલતું નથી . વાલી છોકરાને પાસે બોલાવીને કહેશે , ' ભાઈ , કેમ છે ? કેટલું વાગ્યું ? અરે , બહુ વાગ્યું લાગે છે ! લોહી નીકળ્યું , ખરૂં ! ' આવી શરૂઆત કરીને તે છોકરો રડતો નહીં હોય તેને રડાવશે . ન રડનારા છોકરાને રડાવવાનાં આ જે લક્ષણો છે તેને માટે શું કહેવું ? કૂદકા મારીશ નહીં , રમવા જઈશ નહીં , તને વાગશે , છોલાશે , એવું એક બાજુનું , ફક્ત દેહ તરફ જોવાનું શિક્ષણ આપવામાં આવે છે . 5 . Page - 174 - અધ્યાય - ૧૩ - પ્રકરણ - ૬ ૮ - સુધારણાનો મૂળ આધાર 6 . છોકરાંની કદર કરવાની હોય તો તે પણ તેના દેહની બાજુ પૂરતી જ થાય છે . તેની નિંદા કરવાની હોય તો પણ તે જ , દેહની બાજુની જ . ' કેમ અલ્યા લીંટિયા ! ' એવું કહીને તેને વઢે છે . એથી તે બાળકને કેટલો બધો આઘાત થાય છે ! તેના પર કેટલો ખોટો આરોપ મૂકવામાં આવે છે ! તેના નાકમાં લીંટ હોય છે એ વાત સાચી . અને તે કાઢવું જોઈએ અથવા તેની પાસે કઢાવવું જોઈએ એ વાત પણ સાચી . પણ તે સહેજે ન સાફ કરતાં તેને બદલે એ બાળકને આઘાત લગાડવાનો કેવો ભૂંડો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે ! તે બિચારાથી તે સહન થઈ શક્તો નથી . તેને ખેદ થાય છે . તે બાળકના અંતરંગમાં , તેના આત્મામાં સ્વચ્છતા , નિર્મળતા ભરેલી હોવા છતાં તે બિચારા પર આ કેટલો બધો ખોટો નાહકનો આરોપ ! ખરૂં જોતાં તે છોકરો લીંટિયો નથી . અત્યંત સુંદર , મધુર , પવિત્ર , પ્રિય એવો જે પરમાત્મા છે તે જ તે છે . તેનો અંશ તેનામાં છે . પણ તેને કહે છે ' લીંટીયો ! ' એ લીંટની સાથે તેનો એવો શો સંબંધ છે ? તે છોકરાને તે સમજાતુંયે નથી . આવી તેની સ્થિતિ હોવાથી આ આઘાત તેનાથી સહેવાતો નથી . તેના ચિત્તમાં ક્ષોભ પેદા થાય છે . અને ક્ષોભ પેદા થયો એટલે સુધારાની વાત ભૂલી જવી . તેને બરાબર સમજ પાડી સ્વચ્છ કરવો જોઈએ . 7 . પણ આથી ઊલટાં કૃત્યો કરીને આપણે તે બાળકના મન પર તું કેવળ દેહ છે એવી ખોટી વાત ઠસાવીએ છીએ . શિક્ષણશાસ્ત્રમાં આને મહત્વનો સિદ્ધાંત ગણવો જોઈએ . હું જેને શીખવું છું તે સર્વંગસુંદર છે એવી ગુરૂની ભાવના હોવી જોઈએ . દાખલો કરતાં ન આવડે તો છોકરાને મારે છે . તેને મારવાની વાતને અને તેનો દાખલો ખોટો પડ્યો એ વાતને શો સંબંધ છે ? નિશાળમાં છોકરો મોડો આવે છે તો તેને ગાલ પર તમાચો પડે છે . તેને તમાચો મારવાથી તેના ગાલ પરનું લોહી જોરથી ફરતું થશે તેથી શું તે નિશાળે વહેલો આવતો થશે ? રક્તનું એ જોરથી થતું ભિસરણ કેટલા વાગ્યા છે તેની તેને ખબર આપશે એવું કંઈ છે ખરૂં કે ? વાસ્તવિક રીતે જોતાં એ મારવાની ક્રિયાથી તે બાળકની પશુવૃત્તિને હું વધારૂં છું . આ દેહ એટલે તું એવી તેની ભાવના પાકી કરી આપું છું . એથી તેનું જીવન ભયની , દહેશતની લાગણી પર ઊભું કરવામાં આવે છે . સાચો સુધારો થવાનો હશે , તો તે આવી જબરજસ્તીથી , દેહાસક્તિ વધારીને કદી થઈ શકવાનો નથી . આ દેહથી હું જુદો છું એ વાત મને પાકી સમજાશે ત્યારે જ હું સુધારો કરી શકીશ . Page - 175 - અધ્યાય - ૧૩ - પ્રકરણ - ૬ ૮ - સુધારણાનો મૂળ આધાર આશા છે મારા આ પ્રયત્નો ગુજરાતી બ્લોગ જગત માટે ઉપયોગી થશે અને વાચકોને ૧૦૦૦ બ્લૉગમાંથી વાંચવાની શરૂઆત ક્યાંથી કરવાની તેનું માર્ગદર્શન મળી રહેશે . આ સુધારાના ભાગરૃપે દુર્ઘટનાની સ્થિતિમાં વળતરનો દાવો કરી ને સપ્લાયર ઇરાદાને પૂરવાર કરવાની વાત કરવામાં આવી હતી . ચૌહાણે કહ્યુ હતુ કે મૂળ બિલમાં સુધારા કરીને હવે કેટલીક નવી જોગવાઈ ઉમેરવામાં આવી છે . હવે ૧૭ ( ડી ) માં ઇરાદા શબ્દનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી . તેની જગ્યાએ અથવા તેને કર્મચારીઓના કાર્યને ધ્યાનમાં લઈને પરમાણુ દુર્ઘટના ખરાબ અથવા તો ખામી વાળા સાધનો અથવા તો સામગ્રીના કારણે થઈ છે . તે બાબતને ટાંકવામાં આવી છે . જ્યાં પહોંચવાની ઝંખના વરસોથી હોય ત્યાં મન પ્હોંચતા જ પાછું વળે , એમ પણ બને ન સમજો જે છે દુનિયામાં તમારું , તે તમારું છે નથી દુનિયામાં કઈં એવું , તમારું જે થનારું છે અમદાવાદના રહેવાસી શ્રી જનકભાઈ હરિભાઈ ઝીંઝુવાડીયા વ્યવસાયે સિવિલ ઇજનેર છે . તેમની પ્રસ્તુત રચના રક્ષાબંધનના પવિત્ર તહેવાર નિમિત્તે તેમની કલમે થયેલું સુંદર સર્જન છે શ્રીમતી ડિમ્પલ આશાપુરીની રચનાઓ આ પહેલા ઘણી વખત અક્ષરનાદ પર પ્રસ્તુત થતી રહી છે . આજે તેમની કલમે પ્રસ્તુત રચનાના માધ્યમથી તેઓ ભાઈને રક્ષાબંધનના કાવ્યમય મુબારક પાઠવે છે . બંને મિત્રોનો આ સુંદર રચનાઓ અક્ષરનાદને મોકલવા બદલ તેમનો ખૂબ ખૂબ આભાર . એક ધાગે કા સાથ દેને કો મોમ કા રોમ રોમ જલતા હૈ બાઊ જી , યે વાલા સ્ટૈંડ આઊટ કરતા હૈ ! આશીષ - - અબ મૈં ટ્વિટર પે ભી ! https : / / twitter . com / professorashish ' સ્મશાનવૈરાગ્ય ' ની જેમ ' સ્મશાનસંકલ્પ ' પણ હોય છે . સ્વજનના મૃત્યુથી માનસિક રીતે ભાંગી પડેલો માણસ પોતાની હતાશામાંથી બહાર નીકળવા અથવા કામચલાઉ આશ્વાસન મેળવવા માટે નાના - મોટા સંકલ્પો કરે છે . મૃત્યુ જેમ વધારે આકસ્મિક અને આઘાતજનક , તેમ એ આઘાતમાંથી ' સ્મશાનસંકલ્પ ' પેદા થવાની સંભાવના વધારે . કેન્સરથી મૃત્યુ પામતા કે રીબાતાં લોકોનાં સ્વજનોના મનમાં એકાદ ખૂણે ' મારી પાસે રૂપિયા હોત તો હું કેન્સર હોસ્પિટલ ઊભી કરત ' એવો વિચાર ઝબકી જતો હોય છે . એવું જ બીજાં દર્દો માટે . પરંતુ સૌથી કરૂણ હાલત આકસ્મિક રીતે જુવાનજોધ સંતાન ગુમાવનારાં માતા - પિતાની હોય છે . નવસારીના શ્રોફ પરિવારે બે વ ર્ષ પહેલાં વઘઇ પાસે આવેલા ગિરા ધોધમાં 22 વર્ષનો પુત્ર અંકિત ગુમાવ્યો . ધોધના મારથી પોલા બની ગયેલ પથ્થરો અંકિત માટે જળસમાધિનું સ્થાન બની ગયા . પિતા ઋષિકેશ શ્રોફ અને કાકા ડો . અશોક શ્રોફ સહિત સમગ્ર પરિવારનાં સ્વપ્નો પર જાણે ગિરા ધોધની અફાટ જળરાશિ ફરી વળી . પછી આવ્યો સંકલ્પ - સમય . સેવાભાવી ડોક્ટર તરીકે ફક્ત નવસારી જ નહીં , આસપાસના વિસ્તારોમાં પણ યોગ્ય રીતે નામના ધરાવતા , ' આઇ - સ્પેશ્યાલિસ્ટ ' છતાં ' આઇ - સ્પેશ્યાલિસ્ટ ' ( ' હું ' વાદી ) નહીં એવા ડો . અશોક શ્રોફ અને ઋષિકેશ શ્રોફે મિત્રો - સ્નેહીઓનાં હૂંફ અને સહકારથી ' અંકિત ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ ' ની સ્થાપના કરી . તેના થકી , ધોધના સ્થળે કટાઇ ગયેલાં બોર્ડ બદલીને ત્રણ ભાષામાં નવાં , મોટાં , ચેતવણીનાં બોર્ડ મારવાથી માંડીને ધોધની જગ્યાએ રેલિંગ અને બચાવટીમ ઊભી થઇ શકે ત્યાં સુધીના સંકલ્પો થયા . એ પળાવાની શરૂઆત થઇ , પણ રસ્તો લાંબો હતો . ડો . શ્રોફને તેમના મિત્ર , સાહિત્યકાર અને સેવાસંસ્થાઓને ઉપયોગી બનવાની મજબૂત શાખ ધરાવતા રજનીકુમાર પંડ્યા યાદ આવ્યા . રજનીકુમાર બે દાયકા પહેલાં નવસારી વિજયા બેન્કના મેનેજર હતા ત્યારનો એમનો પરિચય . તેમણે નવસારી અને ગિરા ધોધની મુલાકાત લીધા પછી , ડો . શ્રોફ તથા સ્નેહીજનોની વાતો ' સ્મશાનસંકલ્પ ' નથી તેની ખાતરી થતાં ' ચિત્રલેખા ' માં ટ્રસ્ટના નામ - સરનામા સાથે એક લેખ લખ્યો . તેમના બીજા લેખોની જેમ આ લેખને પણ પ્રચંડ પ્રતિસાદ મળ્યો . તેમાં સૌથી વિશિષ્ટ પ્રતિભાવ શિનોર ( જિ . વડોદરા ) માં ' મોન્ટર્સ નૌકા તાલિમ કેન્દ્ર ' ચલાવતા અને વર્ષોથી જળસાહસની પ્રવૃત્તિ સાથે સંકળાયેલા પ્રકાશભાઇ પટેલનો હતો . ' અંકિત ટ્રસ્ટ ' વિશે જાણ્યા - જોયા પછી પ્રકાશભાઇ બીમારીને અવગણીને તાલીમ આપવા વઘઇ આવવા તૈયાર થયા . તેમના ઉત્સાહ અને કૌશલ્યની મદદથી ' અંકિત ટ્રસ્ટ ' દ્વારા સ્થાનિક આદિવાસી યુવકોને બચાવ કામગીરીની પદ્ધતિસરની તાલીમ આપવામાં આવી . તાલીમ કાર્યક્રમનું રવિવારે ( 28 - 9 - 08 ) વઘઇમાં સમાપન હતું . એ નિમિત્તે , ડો . શ્રોફ , રજનીભાઇ , તેમના માર્ગદર્શન હેઠળ ટ્રસ્ટની બુકલેટ તૈયાર કરનાર બીરેન કોઠારી અને બીજા સ્નેહીઓ સાથે રવિવારે વઘઇ ગયો , ત્યારે આ કામગીરી વિશે થોડો વધુ પરિચય થયો . ડો . શ્રોફ અને હૃષિકેશ શ્રોફે શોકના ધક્કાને જે રીતે બીજી જિંદગીઓ માટેના તારક બળ તરીકે પ્રયોજ્યો છે , તે જોઇને પંકજ મલિકના અત્યંત પ્રિય ગીતની પંક્તિઓ મનમાં આવીઃ સર્જનહારે જન્મની સાથે આ૫ણને પારસમણિ આપેલ છે અને તે એવો છે કે આજીવન સંતાઈ કે ખોવાઈ જવાનો ભય નથી . ~~ભીમ : ધબ અવાજ ફરી થયો . પડ્યું શું કો ?~~ … પવાર અને મેં બંને જણે બે દિવસ વિચાર કર્યો . અને પછી અમે નકકી કર્યું કે આ કામ બહાર આપવાને બદલે અમારે જાતે જ કરવું . ત્યાં સુધી પેલી પાર્ટીનું નામ અમને ખબર નહોતી . મેં જાદવ સાહેબને વાત કરી . તેમણે થોડા દિવસ રહી અમને એમ કહી ના પાડી દીધી કે પેલી પાર્ટી સાથે તેમનું સમાધાન થઈ ગયું છે અને પેલી વ્યક્તિએ તેના બાકી નીકળતા પૈસા આપી દીધા છે . અમે નિરાશ થયા . તે મારી નિરાશા પારખી ગયો . પણ તે એનો ઇરાદો બીજો હતો . કદાચ તે અમારું પાણી માપવા માગતો હતો અને સાથોસાથ અહીં પણ ઓછા ભાવમાં સોદો પાર પાડવા માંગતો હતો . અચાનક આવી ને એક દિવસ તેણે કહ્યું કે મારે તો અહીં જ રહેતી એક વ્યક્તિનો નું કાસળ કાઢી નાંખવું છે મારા ધંધામાં બહુ મોટી ખોટ તેને લીધે થઈ છે અને કહી તેમણે અમને વિજય રાઘવનનું નામ આપ્યું . ! ! વિજયભાઇનું નામ પડતાં જ પવાર પાછળ હટી ગયો . તેથી અમે શરૂઆતમાં તો ના પાડી . પણ પરિસ્થિતિ મારા હાથમાં ક્યાં હતી . પવારને મેં સમજાવ્યો કે તું ના પાડશે તો પણ મારે તો આ હિસાબ સમજી જ લેવો પડશે ; કારણકે મારો હાથ તેનાથી વધુ તંગ હતો અને તે ના પાડે તો પછી પણ વિજયને ક્યાં હું છોડવાનો હતો ? પવારે વિચાર્યું કે ચાલો આ બહાને દેવું ચૂકતે થશે ! અને તે પણ મારી સાથે કમને આ કામ માટે તૈયાર થઈ ગયો . " વરાછા , સુરત શહેરનો એક મુખ્ય એરીયો છે . કદાચ સુરતનું હ્રદય કહેવું ખોટું નથી . મોટા મોટા ડાયમંડના કારખાના વરાછા વિસ્તારમાં જ આવેલા છે . વરાછા વિસ્તારમાં મૂળ સૌરાષ્ટ્રના લોકો જ વસે છે . તેથી તેને મીની સૌરાષ્ટ્ર પણ કહે છે . રંગભેદ જેવું ક્યાં લાગે છે ? ૧ . ઓર્ક ત્રાંસી આંખો વાળા છે ૨ . દક્ષિણમાંથી આવતા " ઓલિફ઼ા‍ઉન્ટ " પાળનારા કાળા લોકો શેતાનની પૂજા કરે છે ૩ . હમેશાં પૂર્વ અને દક્ષિણને ભય , અંધકાર અને શેતાનની દિશાઓ બતાવવામાં આવી છે આવજો વ્હેલા તાઃ૨૩ / ૧૨ / ૨૦૦૯ પ્રદીપ બ્રહ્મભટ્ટ ઘરવાળાની વાટ હું જોતી , સંધ્યાકાળને ટાણે આવશે વ્હેલા કામથીજ્યારે , પ્રેમ મેળવું ત્યારે … … . . ઘરવાળાની વાટ હુ જોતી . સવારના સથવારમાં , ચા નાસ્તો સાથે કરતા પ્રેમથી પાપડ પુરી ખાતા , ઘુંટડો ચાનો લેતા જીવનમાં આનંદ મહેંકતા , પ્રભુ કૃપાને જોતી ભાગ્ય ખુલ્યા મારા , જ્યાં જલાસાંઇને ભજતી … … … ઘરવાળાની વાટ હુ જોતી . મળી ગયો પ્રેમમાબાપનો , હું લગ્ન કરીને આવી [ . . . ] તારી આંખોમાં તું ડૂબ હવે , ધીમેથી બીજાની આંખોમાં તરવાનું છોડ . વાયદાનાં ફૂલોની મોસમ તો વીતી ગઇ વગડે વગડે હવે ફરવાનું છોડ . તારી આંખોમાં ભલે ખાલીપો ઝૂરતો બીજાની રાતોને ભરવાનું છોડ . તારી હથેળીમાં ચડવા દે રંગ કોઇ મુઠ્ઠીની રેત જેમ સરવાનું છોડ . પગલાંની છાપ હવે ક્યાંય નથી પડવાની છોડ બધું , નીકળી જા … ડરવાનું છોડ . એની સુગંધે ક્યાં લગી જીવીશ તું ? એક એક શ્વાસ માટે મરવાનું છોડ . તારી ભીતર આખો ઝાકળનો દેશ છે તડકાના ટુકડા સંઘરવાનું છોડ . તારી ભીનાશ એની સમજણની બહાર છે રૂંવે રૂંવેથી નીતરવાનું છોડ . બાવળ તો બાવળ ને થોરડું તો થોરડું જાણી લે , ફૂલ નથી - ખરવાનું છોડ . બીજાથી જુદો , પણ એય નર્યો માણસ છે માગવા - તરફડવા - કરગરવાનું છોડ . કોણે કીધું કે તને કોઇ નથી ઝંખતુ - ચાહતું એક પછી એક સાપ ડંખવાનું છોડ . - કાજલ ઓઝા રેડ દરમિયાન મકાનમાલિક કનુ ધનજીભાઇ કાછેલા તેમજ બે નોકર મનોજ વિનોદરાય ભીમાણી ( રહે . રાજકોટ , હાલ કુરાલ ) અને નીલેશ ઉર્ફે છોટુ બાબુભાઇ પરમાર ( બિલોદરા , તા . જંબુસર ) ઝડપાઇ ગયા હતા . પૂછપરછમાં મુખ્ય સૂત્રધાર રાજુ તલવાર ( રહે . ભાયલી રેલવે સ્ટેશન , મૂળ કોલકત્તા ) હોવાની વિગતો સપાટી પર આવતાં તેની તપાસ હાથ ધરી છે . લોભમાંથી ક્રોધ ઉત્પન્ન થાય છે અને લોભથી કામવાસના પણ ઉપજે છે . લોભથી મોહ અને નાશ પરિણમે છે . માટે લોભ પાપનું કારણ છે . - અનુ . કુલીનચંદ્ર યાજ્ઞિક સુખી કરીને સુખી થવાની એક અમૂલ એ ચાવી , જરાતરા નહીં કોઈ અપેક્ષા સરયૂ સંસારીની … પ્રભુ મારી આશા નહિવત કરજે . - - - - - - બેનપણી ચારુબેને આપેલ વાક્ય પરથી - આ વાસ્તવિકતા વચ્ચે હર્ષલ પબ્લિકેશન્સનું સફારી અપવાદ છે , જે ૧૯૮૧માં પહેલી વાર શરૂ થયા પછી જમાના પ્રમાણે સતત બદલાતું રહ્યું છે . રસાળ તેમજ સરળ શૈલી વડે તેમજ ચિત્રો અને રેખાંકનો વડે સફારીએ અઘરામાં અઘરા વિષયોને પણ એકદમ સરળ અને રસપ્રદ બનાવીને વાચકો સમક્ષ મૂક્યા છે . વિજ્ઞાનના નામમાત્રથી કંટાળાની લાગણી અનુભવતા સરેરાશ વાચકને વિજ્ઞાનમાં ઊંડો રસ લેતો કરવાની સિદ્ધિ સફારીએ છેલ્લા સાડા ત્રણ દાયકાના સંઘર્ષમાં પ્રાપ્ત કરી છે . આ સામયિક આજે ગુજરાતી તથા અંગ્રેજી ભાષા ઉપરાંત અંધજનો માટે ઓડિયો સ્વરૂપે પણ નિયમિતરૂપે પ્રગટ થાય છે . - મોહનલાલ નાનચંદજી શાહનું બેસણું સવારે ૯ થી ૧૦ કલાક દરમિયાન જૈન દહેરાસર પાસે , નહેરૂ સ્ટ્રીટ , વાપી ખાતે . ~~શું ત્વચાની જેમ વળગે છે હજુ ? સ્નિગ્ધ કારોબારથી અળગો કરો~~ આપણે હમેશા બીજા ને દોષ દેવામાં ચબરાક છીએ . આપણ ને આપણા દોષ દેખાતા નથી . બીજા ને દોષ દઈને આપણી નબળાઈઓ ઢાંકવાની આદત પડી ગઈ છે . યુદ્ધ થાય તો ચીન ને આપણે ના હરાવી શકીએ એ કડવી હકીકત છે . પાકિસ્તાન પાસે આપણા કરતા વધારે પરમાણુ બોમ્બ છે . ઓબામાં ચીન ને વધારે મહત્વ આપે ને મનમોહન ને કે ભારત ને આપે એમાં ઓબામાં નો શું દોષ ? જે વધારે કામ નો હોય ને મજબુત હોય એની પાસે સૌકોઈ જાય એ સીધીસાદી વાત છે . તમારામાં પાણી ના હોય તો કોઈ શું કરે ? એમાં ઓબામાને ખરાબ ચીતરીને ભારતની કમજોરી ઢાંકવાનો પ્રયાસ બેવકૂફી જ છે . તમને મજબુત બળવાન થતા કોણે રોક્યા છે ? ચીન સમજી ગયું કોઈને કગરવા નથી ગયું ને આપબળે બધી રીતે મજબુત થવા લાગ્યું તો સૌકોઈ એના ભણી જોવાના જ છે . સમર્થ કો નહિ દોષ ગુસાઇ . ચીન નબળું હોત તો તિબેટ ચીન નો ભાગ છે એવું ઓબામાં કે કોઈ ના કહેત . તમે બળવાન હોત તો સૌ કોઈ કાશ્મીર તમારું જ છે એમ કહેત . તમે જાતે મજબુત થવા લાગો ઓબમાતો શું ચીન પણ તમને મદદ કરવા દોડી આવશે . ઢીલા માણસ ને બધા પજવે બળવાન ને પજવવા થી સૌ દુર ભાગે અને ઉલટાનું મસ્કા મારે . આપણે ફક્ત ડહાપણ ની વાતો કરવામાં મશહુર છીએ . શરુ થી જ આ ચાલતું આવ્યું છે . મુસલમાનો આપણાં પર ચડી આવ્યા . તો તમને સામનો કરતા કોણે રોક્યા હતા ? અંગ્રેજો રાજ કરી ગયા તો તમને કોઈએ ના પડી હતી કે સામા ના થસો . ગુજરાત જેવડું ઇંગ્લેન્ડ અને મુઠ્ઠી ભર અંગ્રેજો રાજ કરી ગયા એમાં અંગ્રેજોનો શું વાંક ? તમે તો દુનિયા ની સૌથી ડાહ્યી પ્રજા છો . સર્વઇવલ ના યુદ્ધ માં જે મજબુત હોય તે રાજ કરે નબળો હોય તે મરે એ કુદરત નો નિયમ ભારત માટે જુદો થોડો હોય ? કુદરત માટે બધા સરખા છે . આપણે અંગ્રેજોના ગુલામ બન્યા એ સદી માં તો અમેરિકનોએ બંદુકો ખેચી ને અંગ્રેજોને ભગાડી મુક્યા હતા . એતો અંગ્રેજો નો પથારો બહુ લાંબો થઇ ગયો હતો , લગભગ આખી દુનિયામાં , ને અંગ્રેજોનું રાજ એના જ ભાર થી તુટવા લાગ્યું હતું એટલે તમારા સત્યાગ્રહ ને અહિંસા કામ કરી ગઈ . મક્કા મદીના થી આખી દુનિયા ને મુસલમાન બનાવવાની જેહાદ શરુ થઇ , ઈરાન , તુર્કી નબળા હતા તે ગયા . બધા યુરોપના દેશો એક થઈને ધર્મયુધ્ધો કૃઝેડસ લડ્યા ને વિયેના માં ૯ / ૧૧ ના દિવસે પ્રથમ હાર થઇ . જેહાદ અટકી . લોકો સમજે છે કે અમરિકાનો ઈમરજન્સી નંબર ૯ / ૧૧ છે , એટલે લાદેને એ દિવસે વર્લ્ડ ટ્રેડ સેન્ટર પર હુમલો કર્યો ને તોડ્યા . એવું નથીજ વિયેના માં એ દિવસે હારેલા ને અટકી ગયેલી જેહાદ ફરી એ દિવસે શરુ થઇ છે . તમે નબળા પડ્યા તો ગયા , એ કુદરત નો નિયમ છે . ચીન બળવાન ને મુઘલો ના ધાડા રોકવા મશહુર દીવાલ બનાવી દીધી , ને બચી ગયું . . મહંમદ ગઝની કેટલી વાર સોમનાથ લુટી ગયો ? હજારો બ્રાહ્મણો શિવજી નું ત્રીજું નેત્ર ખુલવાની રાહ જોતા લિંગ ને લપેટાઈ ને મરી ગયા પણ કોઈએ તલવાર ના ખેચી . શિવજી કોઈ વ્યક્તિ નથી ને એમનું લિંગ એ મેલ જેનેટલ સર્જન નું પ્રતિક માત્ર છે . એ કઈ રીતે લડવાનું હતું કે ત્રીજું નેત્ર ખોલવાનું હતું ? પણ આવા મુર્ખ ખયાલો ને અહીન્સકો ની આજ્ઞા પાળતા કમજોર નબળા સોલંકી રાજાઓ કોઈ એ પ્રતિકાર ના કર્યો . થોડા બહાદુર રાજપૂતોને લઈને ફક્ત ને ફક્ત મરવા માટે જ ભાવનગર ના કુંવર હમીરજી નીકળ્યા ને બધા માર્યા ગયા . હજુ આપણી મેંનટાલીટી એની એજ છે . હજુ આપણે કોઈ સાથ આપે એનીજ રાહ જોઈએ છીએ . અમરિકા સહારો આપે કે રશિયા સહારો આપે તો ઉંધા વળી જઈશું , ને બધાને ચીન કે પાકિસ્તાન ને ચપટીમાં ચોળી નાખીશું ની ડમફાસો મારીએ છીએ . પણ જાતે મજબુત કે બળવાન થવાનો વિચાર સુધ્ધા નથી આવતો . પ્રજા ના ટેક્ષ ના નાણાં માંથી ૩૧ કરોડ ખર્ચી જે દેશ આખાનો ગુનેગાર છે જેણે નિર્દોષ પ્રજાને બહાદુર અફસરોને માર્યા છે , એ કસાબ ને સાચવી રાખવામાં કઈ વિદેશનીતિ કે દુરન્દેશી સરકાર રાખતી હશે ? એક અફજલ કે કસાબ ને સજા કરતા કોણ ના પડે છે ? પાકિસ્તાન , અમેરિકા કે ચીન ? કમજોર ને કોણ ભાઈબાપલા કરે ? ચીન આગળ અમેરિકાનો પનો ટૂંકો પડે એવું કહેવાયું . ભારત આગળ અમેરિકાનો પનો ટૂંકો પડે એવું કરતા કોઈએ રોકી રાખ્યા છે ? તમે ચીન ની જેમ બળવાન થસો તો એવું પણ લખી શકશો . ચીન , પાકિસ્તાન કે અમેરિકા કોઈને દોષ દીધા વગર તમારું ઘર મજબુત કરો તો બધા તમારી આગળ પૂછડી પટપટાવસે , નહીતો બચકાં ભરશે . ~~તો સાંભળો અને કહો કે ગમ્યું કે નહીં !~~ ~~જાતજાતનાં ખાલી ઘર . ખાલીપણાં ય કેવાં જાતજાતનાં અને ભાતભાતનાં ?~~ જગત કોઈને મોક્ષે જવા દે તેવું નથી . બધી રીતે આંકડા આમ ખેંચી જ લાવે . તેનાથી આપણે પ્રતિક્રમણ કરીએ તો આંકડો છૂટી જાય . એટલે મહાવીર ભગવાને આલોચના , પ્રતિક્રમણ ને પ્રત્યાખાન , આ ત્રણ વસ્તુ એક જ શબ્દમાં આપી છે . બીજો કોઈ રસ્તો જ નથી . હવે પોતે પ્રતિક્રમણ ક્યારે કરી શકે ? પોતાને જાગૃતિ હોય ત્યારે ; જ્ઞાની પુરુષ પાસે જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય , ત્યારે એ જાગૃતિ ઉત્પન્ન થાય . ~~ચાર જણાની ચા કરવાની હતી . મોટું મસ તપેલું લીધું . ચાર કપ~~ પંચવટી યોજના વિસ્‍તારની ફરતે વાડ ( ફેન્‍સીંગ ) ની વ્‍યવસ્‍થા કરવાની તેમજ સુશોભિત પ્રવેશદ્વાર બનાવવાનું રહેશે . પંખીને દિનેશે કહી મૂકેલું કે વચલે માળે ' કાકા ' નામનો એક રાક્ષસ રહે છે . ત્યાં કદી જવું નહિ ; તે તરફ જોવું પણ નહિ . નાનકડી પંખી ' કાકા ' કે ' રાક્ષસ ' એકે શબ્દનો અર્થ ક્યાંથી સમજે ? છતાં પણ વચલા માળ સાથે સંબંધ રાખવાનો નથી એટલું તો એ નાનીશી બાલિકા પણ સમજી ગઈ હતી . એમ કરતાં પંખી જરા મોટી થઈ . તે હવે એક ભાઈની બહેન પણ બની ચૂકી હતી . પોતાની મીઠી કાલી બોલીથી તે વાચાળ છોકરી સૌનાં દિલ જીતી લેતી . ~~એ ઢીંગલી પણ છીનવાઈ ગઈ … . બે શબ્દ જરા હું શીખ્યો ને એ દોલત પણ લૂંટાઈ ગઈ~~ ઘણા અનુભવી યુગલો તેમનું સહુજીવન નિવૃતિ પછી શરુ કરતા હોય છે . હવે જયારે સંતાનો તરફની જવાબદારી પૂર્ણ થઈ હોય ત્યારે એક મેક નાં ગમા અણગમા ઓળખાતા હોય … . . લગ્ન પછી જે વાતો ગમતી હોય તે સાંસિરક જવાબદારીઓ માં ધીમે ધીમે વિસ્મરણ પણ થઈ હોય અને કદાચ તે વાતો આજે અણગમો પણ પ્રેરતી હોય . સોડિયમ હાઇડ્રોસાઇડના રૂપાંતરણ પર આધારિત એક પ્રક્રિયા 1886માં વિકસાવવામાં આવી હતી . [ ૧૨ ] ~~વાંચીને થયો . હવે નિયમિત વિચારવિનિમય કરતા રહીશું . અભિનંદન .~~ a . anand apr11 ( 1 ) સંબંધોની છાંયડી / / માલિની પાઠક જોયેલું ને જાણેલું વિભાગ / / પાનું : 92 અખંડ આનંદ , એપ્રિલ2011 મારી સખી સાથે તિરુપતિ બાલાજી ગયેલી . અમારી ધરમશાળા સામે ઝૂંપડીમાં રહેતાં માજી ધરમશાળાનું . . . ~~૨૪ . જયારે મૌન ના પણ પડઘા પડે એટલે પ્રેમ~~ ~~જો જીભ આવે ભીંતને , તો તો શું થશે ? પ્રત્યેક છાની વાતને એની ફડક છે .~~ યુવાનોનો પ્રિય તહેવાર નજીકમાં આવતાની સાથે જ કચ્છની બજારોમાં નવલી નવરાત્રીનો કાઉન - ડાઉન શરૃ થઇ ગયો છે . શ્રાધ્ધના દિવસોમાં પણ નવરાત્રીની તડામાર તૈયારીઓ સમગ્ર કચ્છમા આરંભાઇ ચુકી છે . કોલેજીયન યુવાન દ્વારા નવે નવ રાત્રો શાનદારથી ઉજવાય તે માટે અત્યારથી નવરાત્રીની તૈયારીઓ આરંભી છે . ગુજરાતની આગવી ઓળખ સમાન ગરબો દેશવિદેશના સીમાડા વટાવી ચુક્યો છે . જેથી આ વર્ષે આગવી અને અનોખી અદામાં ગરબે ઘુમવા યુવતીઓ ગરબાના વર્ગ ભરી રહી છે . જ્યારે કચ્છના ભુજ , ગાંધીધામ , આદિપુર , માંડવી સહિતના શહેરોમાં ઠેર - ઠેર ખુલ્લેલા આવા વર્ગોમાં કલાકોના કલાકો સુધી વિવિધ સ્ટાઈલથી ગરબા રમવાની તૈયારીઓ કરાવાય છે . મુખ્યત્વે યુવાનો માટેનો આ તહેવાર હોવાથી તેમની પસંદગીને અનુરૃપ ગાંધીધામની બજારોમા વિવિધ વેરાયટીના નવા કાપડ ઠલવાયા છે . જેમાય આ વર્ષે યુવતીઓ માટે ખાસ નવી શ્રેણીઓ રજુ થઇ છે . જેમાં દર વર્ષની માફક આ વર્ષે પણ ચણીસયા ચોળીનુ ચણ અંકબંધ રહ્યુ છે . કચ્છનુ યુવાધન વિવિધ પ્રકારના પોશાકોની હર્ષભેર ખરીદી કરી રહ્યુ છે . જેથી ગાંધીધામ , ભુજ સહિત કચ્છભરની બજારોમાં ગ્રાહકોથી ઉભરાઇ ઉઠી છે . આજના યુવાનો કેડીયુ , કમખા , ચણીયાચોળી ઉપરાંતના નવિન વસત્રોની શોધ કરી રહ્યા છે . ગાંધીધામની બજારોમા છેલલા બે દિવસથી ખરીદી ચાલુ થઇ ચુકી છે . બજારમાં ગ્રાહકોની ભીડ જોવા મળી રહી છે . " ભાવના એવા ફળ . . " - કલાપી પોતે લાઠી ( ભાવનગર પાસે ) ગામના રાજા . . જીવનની બનેલી ઘટના ને સુંદર રીતે કાવ્યમાં રજૂ કરે છે . ભાવુકના હ્રદયમાં ઊંડે , ઊંડે ઊતરી જ્તું આ સુંદર કાવ્ય . . ધન્ય છે " લાઠી " ના દરબાર , ધન્ય છે . . કાઠીયાવાડના કવિ ને ! સરકારશ્રીના નિયમો નાયબ ચીટનીશ , મદદનીશ તાલુકા વિકાસ અધિકારી , સીનીયર કલાર્ક ( વહીવટ ) વિસ્તરણ અધિકારી ( પંચાયત ) , સર્કલ ઇન્સપેકટર , તલાટી કમ મંત્રી , જુનિયર કલાર્ક , ડ્રાયવર પટાવાળા વિગેર સંવર્ગ ના વર્ગ - ૩ કર્મચારીઓની વય મર્યાદા પ૮ વર્ષ અને વર્ગ - ૪ ના કર્મચારીઓને વયનિવૃત કરવાના હુકમ કરવામાં આવે છે . તેમજ કોઇ કર્મચારી સ્વૈચ્છિક નિવૃત થવા ઇચ્છતા હોય તો તેઓને નિયમાનુસાર કાર્યવાહી કરી સ્વૈચ્છિક નિવૃત કરવાની કામગીરી પણ આ શાખા ધ્વારા કરવામાં આવે છે . ~~ટિબિલ • પરિવર્તન • પ્રખર દેવનાગરી ફૉણ્ટ પરિવર્તક~~ બચ્ચાં તો ક્યારેક ઘા વાગ્યો હોય એમ ઉવા ઉવા પણ કરવા માંડે છે . પણ પેલી કહેવત છે ને કે નાનું પણ વાઘનું બચ્ચું . . . છેલ્લા એક મહિનાથી આખું મુંબઇ માથે લીધું છે આ ' વાઘ - પરિવારે ' , પણ હવે તેમનું કંઇ ઝાઝું ઉપજતું નથી એ રાહુલ ગાંધીની મુંબઇની મુલાકાત વખતે સ્પષ્ટ થઇ ગયું . ૨૦૦૭થી નવેમ્બર ૨૦૧૦ સુધીમાં વિશ્વ સ્તરે સોનાની માંગમાં ૧૧૩ ટકાનો જંગી ઉછાળો જોવા મળ્યો છે . ૨૦૦૭માં સોનામાં રોકાણ ૧૬૮ ટન હતું તે વધીને ૩૫૩ ટન થયું છે તેમ લંડન ખાતેની ગોલ્ડ ફિલ્ડ્સ મિનરલ્સ ર્સિવસિસ દ્વારા જાણવા મળે છે . આઇન્સ્ટાઇનના સમીકરણોનો ઉપયોગ તારાઓને અને તેમની આસપાસ ના અવકાશની ભૂમિતિ કેવી છે તે સમજવા માટે થઇ શકે છે . આઇન્સ્ટાઇને તેમના સમીકરણો ૧૯૧૫ માં આપ્યા તે પછી ના વર્ષમાં શ્વાર્ઝશીલ્ડએ તેનો એક ઉકેલ કર્યો જે તારાની આજુબાજુની ભૂમિતિ સમજાવતો હતો . પણ તેમાં ધારણા એવી હતી કે તારાની આજુબાજુ શૂન્યાવકાશ છે . હવે ખરેખર તો દરેક તારાની આજુબાજુ પ્રકાશના કિરણો હોય છે . વૈદ્ય સાહેબે આવું વાસ્તવિક વર્ણન કરતો ઉકેલ શોધી કાઢ્યો , જેને વૈદ્ય મેટ્રિક અથવા વૈદ્ય ભૂમિતિ કહેવાય છે . તેમાં તેમનો મૂળ વિચાર પ્રકાશના કિરણને જ ભૂમિતિના એક યામ ( કોઓર્ડીનેટ ) તરીકે વાપરવાનો હતો . આ વિચાર ઘણો સફળ થયો , અને પછી તો ગુરુત્વાકર્ષણના આગળના સંશોધનોમાં પણ તેનો ઘણો ઉપયોગ થયો . વૈદ્યસાહેબના આ કાર્યનો ગુરુત્વના વિજ્ઞાનમાં આજે દુનિયાભરમાં સંદર્ભ અપાય છે . વાહ શુઁ વાત છે ? Pi ના માનપાન તો મારી ધારણા કરતા વધારે નીકળ્યા . વાંચવાનો ખુબ આનંદ આવ્યો નેટની કડી મોકવવા માટે પ્રજ્ઞાજુનો આભાર ! 2009 અંત સુધીમાં વર્ડપ્રેસ સૌથી વધુ પ્રચલિત , 200 લાખથી વધુ વેબસાઈટ માટે વપરાતી કન્ટેન્ટ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ - CMS છે . ઉન્હોંને સોમનાથ હોડ કે રેખાચિત્રોં કે બારે મેં વિસ્તાર સે જાનકારી દી । બીચ - બીચ મેં ઉનકી ડાયરી કે અંશોં કા જિક્ર કરતે હુએ કહા કિ 1942 સે લેકર 1946 તક સોમનાથ હોડ કી કલા કા સફર , ભારતીય કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી દ્વારા જનાંદોલનોં કો સંગઠિત કરને કે સમાનાંતર વિકસિત હોતે દિખતા હૈ । યહી વહ દૌર થા જબ સાંપ્રદાયિક શક્તિયાં ભી મજબૂતી સે સર ઉઠા રહી થીં । તેભાગા આંદોલન મેં કિસાનોં ને ભૂસ્વામિયોં કી સાંપ્રદાયિક રણનીતિ કા ભી જોરદાર જવાબ દિયા । કિસાન પરિવાર કી મહિલાઓં ને ભી ઇસ સંઘર્ષ મેં શાનદાર ભૂમિકા નિભાઈ । ઇસ આંદોલન કે પ્રત્યક્ષ અનુભવ સોમનાથ હોડ કે લિએ આજીવન પ્રેરણા કા સ્રોત બને રહે । ઉનકા ઉસ આંદોલન કે કેંદ્ર રંગપુર મેં જાના , એક રચનાકાર કા રાજનીતિક ગતિવિધિયો ઔર સક્રિય આંદોલનોં કે કરીબ જાને કી જરૂરત કો આજ ભી રેખાંકિત કરતા હૈ । સોમનાથ હોડ દ્વારા ડાયરી મેં એક બેહદ ગરીબ કિસાન દ્વારા એક જોતદાર કે પ્રલોભન કો ઠુકરા દિએ જાને કી ઘટના કી તુલના નેહરૂ કે કથની ઔર કરની કે ફર્ક સે જિસ તરહ કી ગઈ હૈ , વહ એક તીખા રાજનૈતિક વ્યંગ્ય હૈ । સોમનાથ હોડ કો મૂલ્યોં કે મામલે મેં કિસાન એક પ્રધાનમંત્રી સે બેહતર લગતા હૈ , ક્યોંકિ ઉસે ઘૂસ લેના નહીં આતા - વહ અપના હક લડ કર લેના ચાહતા હૈ । રાજ્યમાં છેલ્લા પાંચેક દિવસથી વરસી રહેલા વરસાદે છેલ્લા ચોવીસ કલાક દરમિયાન માત્ર ૧૬ તાલુકાઓમાં નોંધનીય વરસાદ વરસાવ્યો છે . જ્યારે ૧૭ જિલ્લાઓ સાવ કોરાધાકોર રહ્યા હોવાના અહેવાલો છે . અર્થ ક્વેસ્ટ એડવેન્ચર્સએ 1 , 600 એકરમાં ફેલાયેલો ઇકો - ગ્રીન થીમ પાર્ક અને રીચર્સ સેન્ટર છે , જે વર્ષ 2013માં શરૂ થવાની અપેક્ષા છે . સુહાની સંધ્યા પૂર બહારમાં ખીલી હતી . સૂરજ ગગનેથી સરકી ધીરે ધીરે સરકી ક્ષિતિજને આંગણ ઉભો રહી વિચારી રહ્યો હતો કે સૃષ્ટિને અંધકારમા ગરકાવ કરી હું દુનિયાને બીજે છેડે પહોંચી જાંઉ કે નહી . ' નિવૃત્તિ નિવાસ ' મંદિરના ઘુમ્મટ ઉપર સોનાનો કળશ ઝગારા મારે તેમ સંધ્યાના રંગોમા દીસી રહ્યો હતો . અમાસની રાતના કાળા [ . . . ] જ્યારે ક્લાઈન્ટ દ્વારા નિયંત્રિત નેટવર્ક સેવા સાથે જોડાવાનો પ્રયત્ન કરે , ત્યારે શ્રેષ્ઠ સેવા અરજી મેળવે છે અને કોઈપણ TCP આવરણો વપરાશ નિયંત્રણ નિયમો માટે ચકાસે છે . સાથે હતા દશવીશ વેરાગીઓ અને ત્રણેક વેરાગણો . સૌએ કંઠમાં હાર પહેર્યા હતા , હાથમાં તાંબાની દાબડીમાં બાળમુકુંદની મૂર્તિ હતી . ૨ ) આથી પણ મોટો સવાલ એ ઉદ્ભવે છે કે શું ખરેખર જયદેવે કહ્યું છે કે કૃષ્ણ ૧૨ વર્ષનો અને રાધા ૨૫ વર્ષની હતી ? ( મને ખ્યાલ નથી , કેમકે મેં જયદેવ અને તમના ગીતગોવિંદનો અભ્યાસ નથી કર્યો , માટે આ એક સહજ પ્રશ્ન છે , કોઈ દોષારોપણ નથી . ) જો તેમણે આ બંનેની આવી ચોક્કસ ઉંમર કહી હોય તો આગળ વિચારી શકીએ , અને જો આગળ વધીએ તો ફરી પાછો ઉપરનો પ્રશ્ન નં ૧ પુછવો પડે . માની બિચારા ભોળા હોય , એક માનને ખાતર બિચારા બધી રીતે છેતરાય . રાતે બાર વાગ્યે ઘેર આવે ને કહે કે , ' અંબાલાલભાઈ સાહેબ છો કે ? ' ભાઈ સાહેબ કહ્યું કે બહુ થઈ ગયું . એટલે માનીનો બીજા લોકો આવી રીતે લાભ ઊઠાવે ! પણ માનીને ફાયદો શો કરી આપે કે માનીને એવો ઊંચે ચઢાવે અને એને અફાળે કે ફરી માન બધું ભૂલી જાય . ઊંચે ચડ્યા પછી પડેને ? તે અમને રોજ ' અંબાલાલભાઈ ' કહેતા હોય , અને એક દહાડો ' અંબાલાલ ' કહે તો કડવું ઝેર જેવું લાગે ! ઐસા કહ કર આપ પત્રકારિતા કે લિએ સાહિત્ય કે મહત્વ કો રદ્દ તો નહીં કર રહે હૈં ? ક્યા આપ રઘુવીર સહાય , અજ્ઞેય , ધર્મવીર ભારતી , સર્વેશ્વર દયાલ સક્સેના , શ્રીકાંત વર્મા ઔર અન્ય અનેક સાહિત્યકારોં કે પત્રકારીય યોગદાનોં કો સ્વીકાર નહીં કરતે ? ગંગા કરોડો હિન્દુઓની આસ્થાનું કેન્દ્ર છે . અનેક ધર્મગ્રંથોમાં પણ ગંગાના મહત્વનું વર્ણન મળે છે . વૈશાખ મહિનામાં શુક્લ પક્ષની સપ્તમીએ ગંગા સપ્તમી કહે છે . એવી માન્યતા છે કે ગંગાની ઉત્પત્તિ આ દિવસે થઈ હતી . આ દિવસે ગંગામાં સ્નાન કરવા અને પૂજા કરવાનું ખાસ મહત્વ હોય છે . આ વખતે ગંગા સપ્તમીનું પર્વ 10 મે મંગળવારે આવી રહ્યું છે . ધર્મગ્રંથો પ્રમાણે જ્યારે કપિલ મુનિના શ્રાપથી સૂર્યવંશી . . . Description : વ્રુદ્ધાવસ્થા આવે એટલે મગજ અને બીજ અવયવો કામ કરતા ધીમા પડી જાય છે અને લચારીનો અનુભવ થાય છે આ વાત સત્ય છે કારણ કે આગામી ચુંટણીમા કોંગ્રેસ ને પણ આજે વ્રુદ્ધાવસ્થા સતાવે છે અને તેનુ મગજ બન્ધ લાગે છે કારણકે તેનુ રાષ્ટ્રીય શુત્ર એવુ હોવુ જોઈએ કે લોકોના દીલ શુધી પહોચે , એક જમાનામા આજ કોંગ્રેસે " ગરીબી હટાવો " શુત્ર આપી લોકોના દીલ સુધી પહોચી પોતાના મગજની તાકાત બતાવી હતી અને આજે એ જ કોંગ્રેસે " જય હો . . . " નુ સુત્ર આપી પોતાની બુધ્ધીનુ દેવાળુ કાઢયુ છે આપણી રાષ્ટ્રીય કંગાલીયત દુનીયાભરમા ઉઘાડી પાડનાર લોકોએ આપેલુ આ " જય હો . . " સામ્ભળી ને લોકોના દીલમા રાષ્ટ્રપ્રેમ જાગે કે નફરત તે પણ વીચારવા માટે આજે કોંગ્રેસ પાસે બુધ્ધી બચી નથી કારણકે આજે કોંગ્રેશ ઘરડી થઈ ગઈ છે . આજે આપણને જરૂર વિચાર આવે કે " આ એજ કોંગ્રેસ છે જેના સંગઠન થકી અંગ્રેજ સલતનતના પગ ધ્રુજયા હતા " પણ એક નરી વાસ્તવીકતા એ છે કે આજે કોંગ્રસમા એક પણ માઈનો લાલ નથી કે જે મુળભુત કોંગ્રસના સિધ્ધાંતો અને આચારસહિંતા ધરાવતો હોય અને તે જ કારણ છે કે આજે કોંગ્રેસ હવે જુવાન નથી અને તેને હવે મુકવી પડશે . . કચ્છના કોંગી અગ્રણીની મિલ્કત સરકાર દાખલ કરવા સાફેમા ઓથોરીટી દ્વારા કાર્યવાહી ઉર્વીશભાઈ બિલકુલ સાચી વાત લખી છે . તહેવારો આવેછે તો એક પ્રકારની બીક લાગેછે . કહીપણ નથી શકાતું નહીંતો મી ભક્તો કે દાદાના ભક્તો નો ધાર્મિક ભાવ આપના ઉપર તૂટી પડે છે . આ બધાનો ઉપાય શું ? જણાવશો . ડર - - - એક ઐસા ડર , જો કિસી ભી બડે વ્યક્તિત્વ સે સમ્પર્ક કરને - મિલને સે પૂર્વ હોતા હૈ . સચ કહૂં તો મૈં ઉનકે સાહિત્યકાર - - - - એક ઉદ્ભટ વિદ્વાન સાહિત્યકાર , જિનકી બૌદ્ધિકતા , તાર્કિકતા ઔર વિલક્ષણ પ્રતિભા સમ્પન્નતા ને પ્રારમ્ભ સે હી હિન્દી સાહિત્ય કો આન્દોલિત કર રખા થા - - - સે સંપર્ક કરને સે વર્ષોં તક કતરાતા રહા . આજ હિન્દી સાહિત્ય મેં લેખકોં કી સંખ્યા હજારોં મેં હૈ , લેકિન ડૉ૦ શિવપ્રસાદ સિંહ જૈસે વિદ્વાન સાહિત્યકાર આજ કિતને હૈં ? આજ જબ દો - ચાર કહાનિયાં યા એક - દો ઉપન્યાસ લિખ લેનેવાલે લેખક કો આલોચક ( ? ) યા સમ્પાદક મહાન કથાકાર ઘોષિત કર રહે હોં તબ હિન્દી કથા - સાહિત્ય કે શિખર પુરુષ શિવપ્રસાદ સિંહ કી યાદ હો આના સ્વાભાવિક હૈ . કહતે હૈં , ' પૂત કે પાંવ પાલને મેં હી દિખ જાતે હૈં . ' ડૉ૦ શિવપ્રસાદ સિંહ કી પ્રતિભા ઔર વિદ્વત્તા ને ઇણ્ટરમીડિએટ કે છાત્ર દિનોં સે હી અપને વરિષ્ઠોં ઔર મિત્રોં કો પ્રભાવિત કરના પ્રારમ્ભ કર દિયા થા . વે કૉલેજ કી પત્રિકા કે સમ્પાદક થે ઔર ન કેવલ વિદ્યાર્થી ઉનકા સમ્માન કરતે થે , પ્રત્યુત શિક્ષકોં કો ભી વે વિશેષ પ્રિય થે . પઢને મેં કુશાગ્રતા ઔર સાહિત્ય મેં ગહરે પૈઠને કી રુચિ કે કારણ કૉલેજ મેં ઉનકી ધાક થી . ડૉ૦ શિવપ્રસાદ સિંહ કા જન્મ ૧૯ અગસ્ત , ૧૯૨૮ કો બનારસ કે જલાલપુર ગાંવ મેં એક જમીંદાર પરિવાર મેં હુઆ થા . વે પ્રાયઃ અપને બાબા કે જમીંદારી વૈભવ કી ચર્ચા કિયા કરતે ; લેકિન ઉસ વાતાવરણ સે અસંપૃક્ત બિલકુલ પૃથક સંસ્કારોં મેં ઉનકા વિકાસ હુઆ . ઉનકે વિકાસ મેં ઉનકી દાદી માં , પિતા ઔર માં કા વિશેષ યોગદાન રહા , ઇસ બાત કી ચર્ચા વે પ્રાયઃ કરતે થે . દાદી માં કી અક્ષુણ્ણ સ્મૃતિ અંત તક ઉન્હેં રહી ઔર યહ ઉસીકા પ્રભાવ થા કિ ઉનકી પહલી કહાની ભી ' દાદી માં ' થી , જિસસે હિન્દી કહાની કો નયા આયામ મિલા . ' દાદી માં ' સે નઈ કહાની કા પ્રવર્તન સ્વીકાર કિયા ગયા - - - ઔર યહી નહીં , યહી વહ કહાની થી જિસે પહલી આંચલિક કહાની હોને કા ગૌરવ ભી પ્રાપ્ત હુઆ . તબ તક રેણુ કા આંચલિકતા કે ક્ષેત્ર મેં આવિર્ભાવ નહીં હુઆ થા . બાદ મેં ડૉ૦ શિવપ્રસાદ સિંહ ને અપની કહાનિયોં મેં આંચલિકતા કે જો પ્રયોગ કિએ વહ પ્રેમચંદ ઔર રેણુ સે પૃથક - - - એક પ્રકાર સે દોનોં કે મધ્ય કા માર્ગ થા ; ઔર યહી કારણ થા કિ ઉનકી કહાનિયાં પાઠકોં કો અધિક આકર્ષિત કર સકી થીં . ઇસે વિડંબના કહા જા સકતા હૈ કિ જિસકી રચનાઓં કો સાહિત્ય કી નઈ ધારા કે પ્રવર્તન કા શ્રેય મિલા હો , ઉસને કિસી ભી આંદોલન સે અપને કો નહીં જોડા . વે સ્વતંત્ર એવં અપને ઢંગ કે લેખન મેં વ્યસ્ત રહે ઔર શાયદ ઇસીલિએ વે કાલજયી કહાનિયાં ઔર ઉપન્યાસ લિખ સકે . શિવપ્રસાદ સિંહ કા વિકાસ હાલાંકિ પારિવારિક વાતાવરણ સે અલગ સુસંસ્કારોં કી છાયા મેં હુઆ , લેકિન ઉનકે વ્યક્તિત્વ મેં સદૈવ એક ઠકુરૈતી અક્ખડપન વિદ્યમાન રહા . કુન્તુ યહ અક્ખડપન પ્રાયઃ સુષુપ્ત હી રહતા , જાગ્રત તભી હોતા જહાં લેખક કા સ્વાભિમાન આહત હોતા . શાયદ મુઝે ઉનકે ઇસ વ્યક્તિવ્ત કે વિષય મેં મિત્ર સાહિત્યકારોં ને અધિક હી બતાયા હોગા ઔર મૈં ઉનસે સંપર્ક કરને સે બચતા રહા . ઉનકી રચનાઓં - - ' દાદી માં ' , ' કર્મનાશા કી હાર ' , ' ધતૂરે કા ફૂલ ' , ' નન્હો ' , ' એક યાત્રા સતહ કે નીચે ' , ' રાગ ગૂજરી ' , ' મુરદા સરાય ' આદિ કહાનિયોં તથા ' અલગ - અલગ વૈતરિણી ' ઔર ' ગલી આગે મુડતી હૈ ' સે એમ૦એ૦ કરને તક પરિચિત હો ચુકા થા ઔર જબ લેખન કી ઓર મૈં ગંભીરતા સે પ્રવૃત્ત હુઆ , મૈંને ઉનકી કહાનિયાં પુનઃ ખોજકર પઢીં ; ક્યોંકિ મૈં લેખન મેં અપને કો ઉનકે કહીં અધિક નિકટ પા રહા થા . મુઝે ઉનકે ગાંવ - જન - વાતાવરણ ઐસે લગતે જૈસે વે સબ મેરે દેખે - ભોગે થે . લંબે સમય તક ડૉક્ટર સાહબ ( મૈં ઉન્હેં યહી સમ્બોધિત કરતા થા ) કી રચનાઓં મેં ખોતા - ડૂબતા - અંતરંગ હોતા આખિર મૈંને એક દિન ઉનસે સંપર્ક કરને કા નિર્ણય કિયા . પ્રસંગ મુઝે યાદ નહીં ; લેકિન તબ મૈં ' રમલા બહૂ ' ( ઉપન્યાસ ) લિખ રહા થા . મૈંને ઉન્હેં પત્ર લિખા ઔર એક સપ્તાહ કે અંદર હી જબ મુઝે ઉનકા પત્ર મિલા , મેરી પ્રસન્નતા કા પારાવાર નહીં રહા . લિખા થા - - - ' મૈં તુમ્હે કબ સે ખોજ રહા થા ! - - - - આજ તક કહાં થે ? ' ડૉક્ટર સાહબ કા યહ લિખના મુઝ જૈસે સાધારણ લેખક કો અંદર તક આપ્લાવિત કર ગયા . ઉસકે બાદ પત્રોં , મિલને ઔર ફોન પર લંબી વાર્તાઓં કા જો સિલસિલા પ્રારંભ હુઆ , વહ ૧૫ - ૧૬ જુલાઈ , ૧૯૯૮ તક ચલતા રહા . મુઝે યાદ હૈ , અંતિમ બાર ફોન પર ઉનસે મેરી બાત ઇન્હીં મેં સે કિસી દિન હુઈ થી . ઉસસે કુછ પહલે સે વે બીમાર થે . ડાક્ટર ' પ્રોસ્ટેટ ' કા ઇલાજ કર રહે થે . યહ વૃદ્ધાવસ્થા કી બીમારી હૈ . લેકિન ઉસસે ઉન્હેં કોઈ લાભ નહીં હો રહા થા . જૂન મેં જબ મેરી બાત હુઈ તો દુખી સ્વર મેં વે બોલે કિ ઇસ બીમારી કે કારણ ' અનહદ ગરજે ' ઉપન્યાસ પર વે કાર્ય નહીં કર પા રહે ( જો કબીર પર આધારિત હોને વાલા થા ) . ઉસસે પૂર્વ એક અન્ય ઉપન્યાસ પૂરા કરના ચાહતે થે ઔર ઉસી પર કાર્ય કર રહે થે . યહ પુનર્જન્મ કી અવધારણા પર આધારિત થા . ' મૈં કહાં - કહાં ખોજૂં ' . ફોન પર ઉસકી સંક્ષિપ્ત કથા ભી ઉન્હોંને મુઝે સુનાઈ થી . લેકિન ' અનહદ ગરજે ' કી તૈયારી ભી સાથ - સાથ ચલ રહી થી . ડૉ૦ શિવપ્રસાદ સિંહ ઉન બિરલે લેખકોં મેં થે , જો કિસી વિષય વિશેષ પર કલમ ઉઠાને સે પૂર્વ વિષય સે સંબંધિત તમામ તૈયારી પૂરી કરકે હી લિખના પ્રારંભ કરતે થે . ' નીલા ચાંદ ' , ' કોહરે મેં યુદ્ધ ' , ' દિલ્લી દૂર હૈ ' યા ' શૈલૂષ ' ઇસકે જીવંત ઉદાહરણ હૈં . ' વૈશ્વાનર ' પર કાર્ય કરને સે પૂર્વ ઉન્હોંને સંપૂર્ણ વૈદિક સાહિત્ય ખંગાલ ડાલા થા ઔર કાર્ય કે દૌરાન ભી જબ કિસી નવીન કૃતિ કી સૂચના મિલી , ઉન્હોંને કાર્ય કો વહીં સ્થગિત કર જબ તક ઉસ કૃતિ કો ઉપલબ્ધ કર ઉસસે ગુજરે નહીં , ' વૈશ્વાનર ' લિખના સ્થગિત રખા . કિસી ભી જિજ્ઞાસુ કી ભાંતિ વે વિદ્વાનોં સે ઉસ કાલ પર ચર્ચા કર ઉનકે મત કો જાનતે થે . ૧૯૯૩ કે દિસંબર મેં વે ઇસી ઉદ્દેશ્ય સે ડૉ૦ રામવિલાસ શર્મા કે યહાં પહુંચે થે ઔર લગભગ ડેઢ ઘણ્ટે વિવિધ વૈદિક વિષયોં પર ચર્ચા કરતે રહે થે . જૂન મેં જબ મૈંને ઉન્હેં સલાહ દી કિ વે દિલ્લી આ જાએં , જિસસે ' પ્રોસ્ટેટ ' કે ઑપરેશન કી વ્યવસ્થા કી જા સકે , તબ વે બોલે , " ડૉક્ટરોં ને યહીં ઑપરેશન કે લિએ કહા હૈ . ગરમી કુછ કમ હો તો કરવા લૂંગા . " દરઅસલ વે યાત્રા ટાલના ચાહતે થે , જિસસે ઉપન્યાસ પૂરા કર સકેં . ડૉક્ટરોં ને કલ્પાના ભી ન કી થી કિ ઉન્હેં કોઈ ભયાનક બીમારી અંદર - હી અંદર ખોખલા કર રહી થી . ઉનકા શરીર ભવ્ય , આંખેં બડીં - - યદિ અતીત મેં જાએં તો કહ સકતે હૈં કિ કુણાલ પક્ષી જૈસી સુન્દર , લાલટ ચૌડા , ચેહરા બડા ઔર પાન સે રંગે હોંઠ સદૈવ ગુલાબી રહતે થે . મૈંને ઉન્હેં સદૈવ ધોતી પર સિલ્ક કા કુરતા પહને હી દેખા , જો ઉનકે વ્યક્તિત્વ કો દ્વિગુણિત આભા હી નહીં પ્રદાન કરતા થા , બલ્કિ દૂસરે પર ઉનકી ઉદ્ભટ વિદ્વત્તા કી છાપ ભી છોડતા થા . હર ક્ષણ ચેહરે પર વિદ્યમાન તેજ ઔર તૈરતી નિશ્ચ્છલ મુકરાહટ ને ડૉક્ટરોં કો ધોખા દે દિયા થા ઔર વે આશ્વસ્ત કર બૈઠે કિ મર્જ લા - ઇલાજ નહીં હૈ . સાહિત્યકાર ' મૈં કહાં - કહાં ખોજૂં ' કો પૂરા કરને મેં નિમગ્ન હો ગયા , જિસસે અપને અગલે મહત્વાકાંક્ષી ઉપન્યાસ ' અનહદ ગરજે ' પર કામ કર સકેં . ડૉક્ટર સાહબ કબીર પર ડૂબકર લિખના ચાહતે થે ; ક્યોંકિ યહ એક ચુનૌતીપૂર્ણ ઉપન્યાસ બનનેવાલા થા ( કબીર સદૈવ સબકે લિએ ચનૌતી રહે હૈં ) - - - - લેકિન શરીર સાથ નહીં દે રહા થા . જુલાઈ મેં એક દિન વે બાથરૂમ જાતે હુએ દીવાર સે ટકરા ગએ . સિર મેં ચોટ આઈ . લેકિન ઇસકે બાવજૂદ વે મુઝસે પન્દ્રહ - બીસ મિનટ તક બાતેં કરતે રહે થે . મૈં ઉનકી કમજોરી ભાંપ રહા થા ઔર તબ ભી મૈંને ઉન્હેં કહા થા કિ વે દિલ્લી આ જાંએ . " નહીં ઠીક હુઆ તો આના હી પડેગા . " ઢંડા - સા સ્વર થા ઉનકા . સદૈવ સે પૃથક થી વહ આવાજ . અન્યથા ફોન પર ભી ઉનકી આવાજ કે ગાંભીર્ય કો અનુભવ કરના મુઝે સુખદ લગતા થા - - - " કહો રૂપ , ક્યા હાલ હૈં ? " બાત કા પ્રારંભ વે ઇસી વાક્ય સે કરતે થે . ડૉક્ટર સાહબ દિલ્લી આએ , લેકિન દેર હો ચુકી થી . આને સે પૂર્વ ઉન્હોંને મુઝે ફોન કરને કા પ્રયત્ન કિયા રાત મેં , લેકિન ફોન નહીં મિલા . તબ મોબાઇલ કા ચલન ન થા . ઉન્હોંને ડૉ૦ કૃષ્ણદત્ત પાલીવાલ કો ફોન કર આને કી બાત બતાઈ . પાલીવાલ જી ને ઉન્હેં એયરપોર્ટ સે રેસીવ કિયા . કઈ દિન ડૉક્ટરોં સે સંપર્ક મેં બીતે , અંતતઃ ૧૦ અગસ્ત કો ઉન્હેં રામમનોહર લોહિયા અસ્પતાલ કે પ્રાઇવેટ નર્સિંગ હોમ મેં ભર્તી કરવાયા ગયા . મૈં જબ મિલને ગયા તો દેખકર હત્પ્રભ રહ ગયા - - - - " ક્યા યે વહી ડૉ૦ શિવપ્રસાદ સિંહ હૈં ? ' ડૉક્ટર સાહબ કા શરીર ગલ ચુકા થા . શરીર કા ભારીપન ઢૂંઢે઼ ભી નહીં મિલા . કંચન - કાયા ઘુલ ગઈ થી ઔર બાંહોં મેં ઝુર્રિયાં સ્પષ્ટ થીં . મેરે સમક્ષ એક ઐસા યુગપુરુષ શય્યાસીન થા , જિસને સાહિત્ય મેં મીલ કે પત્થર ગાડે઼ થે . જિધર રુખ કિયા , શોધ , આલોચના , નિબંધ , કહાની , ઉપન્યાસ , યાત્રા - સંસ્મરણ યા નાટક - - - - ઉલ્લેખનીય કામ કિયા . મૈં યહ બાત પહલે ભી કહ ચુકા હૂં ઔર નિસ્સંકોચ પુનઃ કહના ચાહતા હૂં કિ હિન્દી ઉપન્યાસોં કે ક્ષેત્ર કી ઉદાસીનતા ઉનકે ' નીલા ચાંદ ' સે ટૂટી થી . ઇસે ઇસ રૂપ મેં કહના અધિક ઉચિત હોગા કિ ' નીલા ચાંદ ' સે હી ઉપન્યાસોં કી વાપસી સ્વીકાર કી જાની ચાહિએ . નઈ પીઢી , જો કહાનિયોં ઔર અન્ય લઘુ વિધાઓં મેં મુબ્તિલા થી , ઉસકે પશ્ચાત ઉપન્યાસૌં કી ઓર આકર્ષિત હુઈ . બીસવીં શતાબ્દી કે અંતિમ દશક કો યદિ ' ઉપન્યાસ દશક ' કે રૂપ મેં રેખાંકિત કિયા જાએ તો અત્યુક્તિ ન હોગી . અનેક મહત્વપૂર્ણ ઉપન્યાસ ઇસ દશક મેં આએ . યહ અલગ બાત હૈ કિ સાહિત્ય કી નિકૃષ્ટ રાજનીતિ ઔર તત્કાલ - ઝપટ કી બઢતી પ્રવૃત્તિ કે કારણ જિન ઉપન્યાસોં કી ચર્ચા હોની ચાહિએ થી , નહીં હુઈ યા અપેક્ષાકૃત કમ હુઈ ; ઔર જિનકી હુઈ , વે ઉસ યોગ્ય ન થે . ડૉ શિવપ્રસાદ સિંહ કે ઉપન્યાસોં - ' શૈલૂષ ' , ' હનોજ દિલ્લી દૂર અસ્ત ' જો દો ખંડૌં - - ' કોહરે મેં યુદ્ધ ' એવં ' દિલ્લી દૂર હૈ ' કે રૂપ મેં પ્રકાશિત હુએ થે , એવં ' ઔરત ' ઔર ઉનકે અંતિમ ઉપન્યાસ ' વૈશ્વાનર ' કી અપેક્ષિત ચર્ચા નહીં કી ગઈ . ઐસા યોજનાબદ્ધ રૂપ સે કિયા ગયા . ડૉ૦ શિવ પ્રસાદ સિંહ ઇસ બાત સે દુખી થે . વે દુખી ઇસ બાત સે નહીં થે કિ ઉનકી કૃતિયોં પર લોગ મૌન ધારણ કા લેતે થે , બલ્કિ ઇસલિએ કિ હિન્દી મેં જો રાજનીતિ થી ઉસસે વહ સાહિત્ય કા વિકાસ અવરુદ્ધ દેખતે થે . ઉનસે મુલાકાત હોને યા ફોન કરને પર વહ સાહિત્યિક રાજનીતિ કી ચર્ચા અવશ્ય કરતે થે . ડૉક્ટર સાહબ કે અનેક પત્ર હૈં મેરે પાસ , જિસમેં ઉન્હોંને મુઝે સદૈવ યહી સલાહ દી કિ લેખન મેં ન કોઈ સમઝૌતા કરૂં , ન કિસી કી પરવાહ . ઔર ઉન્હોંને ભી કિસી કી પરવાહ નહીં કી . જીવન મેં કભી વ્યવસ્થિત નહીં રહે . રહે હોતે તો વે દૂસરે બનારસી વિદ્વાનોં કી ભાંતિ બનારસ મેં હી ન પડે રહે હોતે . કહીં ભી કોઈ ઊંચા પદ લે સકતે થે . ઐસા ભી નહીં કિ ઉન્હેં ઑફર નહીં મિલે , લેકિન વે કભી ' કૈરિયરિસ્ટ ' નહીં રહે . જીવન કી આકાંક્ષાએં સીમિત રહીં . બહુત કુછ કરના ચાહતે થે . ' વૈશ્વાનર ' લિખ રહે થે , ઉન દિનોં એક બાર કહા થા - - " યદિ જીવન કો દસ વર્ષ ઔર મિલે તો સાત - આઠ ઉપન્યાસ ઔર લિખૂંગા . * * * * ૧૯૪૯ મેં ઉદય પ્રતાપ કૉલેજ સે ઇંટરમીડિએટ કર શિવપ્રસાદ જી ને ૧૯૫૧ મેં બી . એચ . યૂ . સે બી . એ . ઔર ૧૯૫૩ મેં હિન્દી મેં પ્રથમ શ્રેણી મેં પ્રથમ એમ . એ . કિયા થા . સ્વર્ણ પદક વિજેતા ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ ને એમ . એ . મેં ' કીર્તિલતા ઔર અવહટ્ઠ ભાષા ' પર જો લઘુ શોધ પ્રબંધ પ્રસ્તુત કિયા ઉસકી પ્રશંસા રાહુલ સાંકૃત્યાયન ઔર ડૉ . હજારી પ્રસાદ દ્વિવેદી ને કી થી . હાલાંકિ વે દ્વિવેદી જી કે પ્રારંભ સે હી પ્રિય શિષ્યોં મેં થે , કિન્તુ ઉસકે પશ્ચાત દ્વિવેદી જી કા વિશેષ પ્યાર ઉન્હેં મિલને લગા . દ્વિવેદી જી કે નિર્દેશન મેં ઉન્હોંને ' સૂર પૂર્વ બ્રજભાષા ઔર ઉસકા સાહિત્ય ' વિષય પર શોધ સંપન્ન કિયા , જો અપને પ્રકાર કા ઉત્કૃષ્ટ ઔર મૌલિક કાર્ય થા . ડૉ . સિંહ કાશી હિન્દૂ વિશ્વવિદ્યાલય મેં ૧૯૫૩ મેં પ્રવક્તા નિયુક્ત હુએ , જહાં સે ૩૧ અગસ્ત ૧૯૮૮ મેં પ્રોફેસર પદ સે ઉન્હોંને અવકાશ ગ્રહણ કિયા થા . ભારત સરકાર કી નઈ શિક્ષા નીતિ કે અંતર્ગત યૂ . જી . સી . ને ૧૯૮૬ મેં ઉન્હેં ' હિન્દી પાઠ્યક્રમ વિકાસ કેન્દ્ર ' કા સમન્વયક નિયુક્ત કિયા થા . ઇસ યોજના કે અંતર્ગત ઉનકે દ્વારા પ્રસ્તુત હિન્દી પાઠ્યક્રમ કો યૂ . જી . સી . ને ૧૯૮૯ મેં સ્વીકૃતિ પ્રદાન કી થી ઔર ઉસે દેશ કે સમસ્ત વિશ્વવિદ્યાલયોં કે લિએ જારી કિયા થા . વે ' રેલવે બોર્ડ કે રાજભાષા વિભાગ ' કે માનદ સદસ્ય ભી રહે ઔર સાહિત્ય અકાદમી , બિરલા ફાઉંડેશન , ઉત્તર પ્રદેશ હિન્દી સંસ્થાન જૈસી અનેક સંસ્થાઓં સે કિસી - ન - કિસી રૂપ મેં સંબદ્ધ રહે થે . ડૉક્ટર સાહબ પ્રારંભ મેં અરવિંદ કે અસ્તિત્વવાદ સે પ્રભાવિત રહે થે ઔર યહ પ્રભાવ કમોબેશ ઉન પર અંત તક રહા ભી ; લેકિન બાદ મેં વે લોહિયા કે સમાજવાદ કે પ્રતિ ઉન્મુખ હો ગએ થે ઔર આજીવન ઉસી વિચારધારા સે જુડે રહે . એક વાસ્તવિકતા યહ ભી હૈ કિ વે કિસી ભી પ્રગતિશીલ સે કમ પ્રગતિશીલ નહીં થે ; લેકિન પ્રગતિશીલતા યા માર્ક્સવાદ કો કંધે પર ઢોનેવાલોં યા ઉસીકા ખાને - જીનેવાલોં સે ઉનકી કભી નહીં પટી . ઇસકા પ્રમુખ કારણ ઉન લોગોં કે વક્તવ્યોં ઔર કર્મ મેં પાયા જાનેવાલા વિરોધાભાસ ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ કો કભી નહીં રુચા . વે અંદર - બાહર એક થે . જૈસા લિખા વૈસા હી જિયા ભી . ઇસીલિએ તથાકથિત માર્ક્સવાદિયોં યા સમાજવાદિયોં કી છદ્મતા સે વે દૂર રહે ઔર ઇસકે પરિણામ ભી ઉન્હેં ઝેલને પડે . ૧૯૬૯ સે સાહિત્ય અકાદમી મેં હાવી એક વર્ગ ને યહ દૃઢ નિશ્ચય કર લિયા થા કિ ઉન્હેં વહ પુરસ્કૃત નહીં હોને દેગા - - - ઔર લગભગ બીસ વર્ષોં તક વે અપને ઉસ કૃત્ય મેં સફલ ભી રહે થે . લેકિન ક્યા સાગર કે જ્વાર કો અવરુદ્ધ કિયા જા સકતા હૈ ? શિવપ્રસાદ સિંહ એક ઐસે સર્જક થે , જિનકા લોહા અંતતઃ ઉનકે વિરોધિયોં કો ભી માનના પડા . ડૉક્ટર સાહબ ને જીવન મેં બહુત ઉતાર - ચઢાવ દેખે , લેકિન ઉનકે જીવન કા બેહદ દુઃખદ પ્રસંગ થા ઉનકી પુત્રી મંજુશ્રી કી મૃત્યુ . ઉસસે પહલે વે દો પુત્રોં કો ખો ચુકે થે ; લેકિન ઉસસે વે ઇતના ન ટૂટે થે જિતના મંજુશ્રી કી મૃત્યુ ને ઉન્હેં તોડા થા . વે ઉસે સર્વસ્વ લુટાકર બચાના ચાહતે થે . બેટી કી દોનોં કિડની ખરાબ હો ચુકી થીં . વે ઉસે લિએ દિલ્લી સે દક્ષિણ ભારત તક ભટકે થે . અપની કિડની દેકર ઉસે બચાના ચાહતે થે , લેકિન નહીં બચા સકે થે . ઉસસે પહલે ચાર વર્ષોં સે વે સ્વયં સાઇટિકા કે શિકાર રહે થે , જિસસે લિખના કઠિન બના રહા થા . મંજુશ્રી કી મૃત્યુ ને ઉન્હેં તોડ દિયા થા . આહત લેખક લગભગ વિક્ષિપ્ત - સા હો ગયા થા . ઉનકી સ્થિતિ સે ચિંતિત થે ડૉ . હજારીપ્રસાદ દ્વિવેદી - - - ઔર દ્વિવેદી જી ને અજ્ઞેય જી કો કહા થા કિ વે ઉન્હેં બુલાકર કુછ દિનોં કે લિએ કહીં બાહર લે જાએં . સ્થાન પરિવર્તન સે શિવપ્રસાદ સિંહ શાયદ ઠીક હો જાએંગે . ડૉક્ટર સાહબ ને યહ સબ બતાયા થા ઇન પંક્તિયોં કે લેખક કો . મંજુ કી મૃત્યુ કે પશ્ચાત વે મૌન રહને લગે થે - - - - કોઈ મિલને જાતા તો ઉસે કેવલ ઘૂરતે રહતે . સાહિત્ય મેં ચર્ચા શુરૂ હો ગઈ થી કિ અબ વે લિખ ન સકેંગે - - - બસ અબ ખત્મ . લેકિન ડૉક્ટર સાહબ કા વહ મૌન ધીરે - ધીરે ઊર્જા પ્રાપ્ત કરને કે લિએ થા શાયદ . ઉન્હોંને અપને કો ઉસ સ્થિતિ સે ઉબારા થા . સમય અવશ્ય લગા થા , લેકિન વે સફલ રહે થે ઔર વે ડૂબ ગએ થે મધ્યકાલ મેં . યદ્યપિ વે અપને સાહિત્યિક ગુરુ ડૉ . હજારીપ્રસાદ દ્વિવેદી સે પ્રભાવિત થે , લેકિન ડૉ . નામવર સિંહ કે ઇસ વિચાર સે સહમત નહીં હુઆ જા સકતા કિ ' ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ કો ઐતિહાસિક ઉપન્યાસ લેખન કી પ્રેરણા દ્વિવેદી જી કે ' ચારુચંન્દ્ર લેખ ' સે મિલી થી . ' દ્વિવેદી જી કા ' ચારુચંદ્ર લેખ ' ભી ગ્યારહવીં - બારહવીં શતાબ્દી કે રાજા ગહાડવાલ સે સંબધિત હૈ . ' ( રાષ્ટ્રીય સહારા , ૧૮ અક્ટૂબર , ૧૯૯૮ ) . નામવર જી કે ઇસ કથન કો ક્યા પરોક્ષ ટિપ્પણી માના જાએ કિ ચૂંકિ દ્વિવેદી જી ને ગહાડવાલોં કો આધાર બનાયા ઇસલિએ શિવપ્રસાદ જી ને ચંદેલ નરેશ કીર્તિવર્મા કી કીર્તિ પતાકા ફરહાતે હુએ ' નીલા ચાંદ ' ઔર ત્રલોક્ય વર્મા પર આધારિત ' કોહરે મેં યુદ્ધ ' એવં ' દિલ્લી દૂર હૈ ' લિખા . ' નીલા ચાંદ ' જિન દિનોં વે લિખ રહે થે , સાહિત્યિક જગત મેં એક પ્રવાદ પ્રચલિત હુઆ થા કિ ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ અપને ખાનદાન ( ચન્દેલોં પર ) પર ઉપન્યાસ લિખ રહે હૈં . મેરે એક પ્રશ્ન કે ઉત્તર મેં ઉન્હોંને કહા થા - - - " મૈં નહીં સમઝતા કિ મૈંને ઐસા લિખા હૈ . મૈંને તો જહાં તક પતા હૈ , ઉનકે વંશ પર લિખા હૈ . . . . . . . . મેરી માં ગહાડવાલ કુલ સે થીં ઔર વે ભી ગહાડવાલ હૈં ( શાયદ યહ બાત ઉન્હોંને નામવર જી કે સંદર્ભ મેં કહી થી ) ક્યા મૈં અપને માતૃકુલ કા અનર્થ સોચકર ઉપન્યાસ લિખ રહા થા ? જો સત્ય હૈ , વહ સત્ય હૈ . ઉસમેં ક્યા હૈ ઔર ક્યા નહીં હૈ , યહી સબ યદિ મૈં દેખતા તો ચંદબરદાઈ બનતા . " ડૉક્ટર સાહબ ઊપર સે કઠોર લેકિન અંદર સે મોમ થે . જિતની જલ્દી નારાજ હોતે , ઉસસે ભી જલ્દી વે પિઘલ જાતે થે . વે બેહદ નિશ્છલ , સરલ ઔર કિસી હદ તક ભોલે થે . ઉનકી ઇસ નિશ્ચ્છલતા કા લોગ અનુચિત લાભ ભી ઉઠાતે રહે . સરલતા ઔર ભોલેપન કે કારણ કઈ બાર વે કુટિલ પુરુષોં કી પહચાન નહીં કર પાતે થે . કઈ ઐસે વ્યક્તિ , જો પીઠ પીછે ઉનકે પ્રતિ અત્યંત કટુ વચન બોલતે , કિન્તુ સામને ઉનકે બિછે રહે થે ઔર ડૉક્ટર સાહબ ઉનકે સામનેવાલે સ્વરૂપ પર લટ્ટૂ હો જાતે થે . હિન્દી સાહિત્ય કા બડા ભાગ બેહદ ક્ષુદ્ર લેખકોં સે ભરા હુઆ હૈ ( એક ઉદાહરણ ઊપર દે હી ચુકા હૂં ) , જો ઘોર અવસરવાદી ઔર અપને હિત મેં કિસી ભી હદ તક ગિર જાને વાલે હૈં . યહ કથન અત્યધિક કટુ , કિન્તુ સત્ય હૈ . ડૉક્ટર સાહબ ઇસ સબસે સદૈવ દુઃખી રહે . વે સાહિત્ય મેં હી નહીં , જીવન મેં ભી શોષિત , ઉપેક્ષિત ઔર દલિત કે સાથ રહે - - - ' શૈલૂષ ' હો યા ' ઔરત ' યા ઉનકી કહાનિયાં . ઇતિહાસ મેં ઉનકે પ્રવેશ સે આતંકિત ઉનકા વિરોધ કરનેવાલે સાહિત્યકારોં - આલોચકોં ને ક્યા ઉનકે ' નીલા ચાંદ ' કે બાદ કે ઉપન્યાસ પઢે હૈં ? ક્યા ઇતિહાસ સે કટકર કોઈ સમાજ જી સકતા હૈ ? જબ ઐતિહાસિક લેખન કે લિએ હજારીપ્રસાદ દ્વિવેદી કે પ્રશંસક ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ કી આલોચના કરતે હૈં તબ ઉસકે પીછે ષડ્યંત્ર સે અધિક ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ કી લેખન કે પ્રતિ આસ્થા , નિરંતરતા ઔર સાધના સે ઉનકે આતંકિત હોને કી હી ગંધ અધિક આતી હૈ . વાસ્તવ મેં ઉનકા મધ્યુયુગીન લેખન વર્તમાન પરિપ્રેક્ષ્ય કી હી એક પ્રકાર કી વ્યાખ્યા હૈ . ઇસ વિષય પર બહુત કુછ કહને કી ગુંજાઇશ હૈ , લેકિન ઇસ બાત સે અસ્વીકાર નહીં કિયા જા સકતા કિ ઉનકી કૃતિયોં કા મૂલ્યાંકન અબ હોગા - - હિન્દી જગત કો કરના હી હોગા . ઉનકી સાધના કી સાર્થકતા સ્વતઃ સિદ્ધ હૈ . ' નીલા ચાંદ ' જૈસે મહાકાવ્યાત્મક ઉપન્યાસ યુગોં મેં લિખે જાતે હૈં - - - - ઔર યદિ ઉસકી તુલના તૉલ્સ્તોય કે ' યુદ્ધ ઔર શાંતિ ' સે કી જાએ તો અત્યુક્તિ ન હોગી . * * * * * સાહિત્ય કે મહાબલી ડૉ . શિવપ્રસાદ સિંહ કો અસ્પતાલ કી શય્યા પર પડા દેખ મૈં કાંપ ગયા થા . વાર્ષોં સે મૈં ઉનસે જુડા રહા થા . વે જબ - જબ દિલ્લી આએ , શાયદ હી કોઈ અવસર રહા હોગા જબ મુઝસે ન મિલે હોં . બિના મિલે ઉન્હેં ચૈન નહીં થા . મેરે પ્રતિ ઉનકા સ્નેહ યહાં તક થા કિ દિલ્લી કે કઈ પ્રકાશકોં કો કહ દેતે - - - " જો કુછ લેના હૈ , રૂપ સે લો . " અર્થાત ઉનકી કોઈ ભી પાંડુલિપિ . કઈ ઐસે અવસર રહે કિ મૈં સાત - આઠ - - દસ ઘંટે તક ઉનકે સાથ રહા . ઔર ઉસ દિન વે ઇતના અશક્ત થે કિ માત્ર ક્ષીણ મુસ્કાન લા ઇતના હી પૂછા - - " કહો , રૂપ ? " ડૉક્ટર સાહબ અસ્પતાલ સે ઊબ ગએ થે . ઉન્હેં અપની મૃત્યુ કા આભાસ ભી હો ગયા થા શાયદ . વે અપને બેટે નરેંદ્ર સે કાશી લે જાને કી જિદ કરતે , જિસકે સામાજિક - સાંસ્કૃતિક જીવન કો વે અપને તીન ઉપન્યાસોં - - ' નીલા ચાંદ ' , ' ગલી આગે મુડતી હૈ ' ઔર ' વૈશ્વાનર ' મેં જી ચુકે થે ; જિસે વિદ્વાનોં ને ઇતાલવી લેખક લારેંસ દરેલ કે ' એલેક્જેંડ્રીયા ક્વાટ્રેટ ' કી તર્જ પર ટ્રિલાજી કહા થા . વે કહતે - - - " જો હોના હૈ વહીં હો . " ઔર વે ૭ સિતંબર કો ' સહારા ' કી નૌ બજકર બીસ મિનટ કી ફ્લાઇટ સે બનારસ ઉડ ગએ થે - - - - એક ઐસી ઉડાન કે લિએ , જો અંતિમ હોતી હૈ . ૬ સિતંબર કો દેર રાત તક મૈં ઉનકે સાથ થા . બાદ મેં ૧૦ સિતંબર કો નરેંદ્ર સે ફોન પર ઉનકે હાલ જાને થે . નરેંદ્ર જાનતે થે કિ વે અધિક દિનોં સાથ નહીં રહેંગે . ઉન્હેં ફેફડોં કા કૈંસર થા ; લેકિન ઇતની જલ્દી સાથ છોડ દેંગે , યહ હમારી કલ્પના સે બાહર થા . ૨૮ સિતંબર કો સુબહ ચાર બજે સાહિત્ય કે ઉસ સાધક ને આંખેં મૂંદ લીં સદૈવ કે લિએ ઔર ઉસકે સાથ હી હજારીપ્રસાદ દ્વિવેદી , અમૃતલાલ નાગર , યશપાલ એવં ભગવતીચરણ વર્મા કી પરંપરા કા અંતિમ સ્તંભ ઢહ ગયા થા . નિસ્સંદેહ હિન્દી સાહિત્ય કે લિએ યહ અપૂરણીય ક્ષતિ થી . શેરબાજારમાં આજે ફરી એકવાર મંદીનું મોજુ ફરી વળ્યું હતું . કારોબારના અંતે સેન્સેક્સ ૧૫૧ પોઇન્ટ ઘટીને નીચી સપાટીએ બંધ રહ્યો હતો . કારોબારની શરૃઆત હકારાત્મક રીતે થઇ હતી . ~~તું મળી લે છે માત્ર ક્યારેક facebook પર તો ક્યારેક twitter પર .~~ હાય ! મૈં સચ કહતી હૂઁ મૈં ઇસે નહીં સમઝી ; નહીં સમઝી ; બિલકુલ નહીં સમઝી ! યહ સારે સંસાર સે પૃથક્ પદ્ધતિ કા જો તુમ્હારા પ્યાર હૈ ન ઇસ કી ભાષા સમઝ પાના ક્યા ઇતના સરલ હૈ તિસ પર મૈં બાવરી જો તુમ્હારે પીછે સાધારણ ભાષા ભી ઇસ હદ તક ભૂલ ગઈ હૂઁ ' બેટા , જો બહાર કેટલો વરસાદ છે . . તને તાવ આવી જશે … ' ' આઇ ડોન્ટ કેર . . ભલે તાવ આવે . . મારે ઘેર જવું છે . . મમ્મી પાસે જવું છે … . ' ગ્વીડો જુએ છે કે આ વખતે પુત્રને કોઇ રીતે સમજાવી શકાય તેમ નથી . અને ગમે તેમ કરીને બાળકના મનની શંકા દૂર થવી જોઇએ . . જાલિમોં કે જુલ્મ કે આખિર હમ ભી શિકાર હો હી ગયે , ટ્રકોં કે પીછે સહી લિખા રહતા હૈ - સાવધાની હટી દુર્ઘટના ઘટી । પિછલે ૧ - ૨ સાલોં સે પર્સનલ ઔર આફિસ કે કામોં કી વ્યવસ્તતા ને દિમાગ કા દહી કરકે રખા થા જિસ વજહ સે બ્લોગસ સે ધ્યાન બિલ્કુલ હી હટા હુઆ થા , નતીજા - અપની [ . . . ] રાજ્ય સરકારે પીવાના પાણીની વ્‍યવસ્‍થા તેમજ વપરાશી પાણીના નિકાલ અંગેની યોજનાઓની કામગીરી માટે ગુજરાત પાણી પુરવઠા અને ગટર વ્‍યવસ્‍થા બોર્ડની સને ૧૯૭૯થી રચના કરી છે . આ બોર્ડ સમગ્ર રાજ્યમાં પીવાના પાણીની વિવિધ પ્રકારની યોજનાઓ જેવીકે ગ્રામ્ય તેમજ શહેરી પાણી પુરવઠા યોજના જૂથ યોજના વિગેરે યોજનાઓનું નિર્માણ કરી તેને કાર્યાન્વિત કરવાની કામગીરી કરે છે . વપરાશી પાણીના નિકાલની યોજનાઓ પણ સ્‍થાનિક સંસ્‍થાઓ સાથે રહી હાથ ધરે છે . જે નીચે મુજબ છે . જન્મી જવાની જ્યારે કરે પેરવી ગઝલ , રણ જેવા રણમાં વહેતી કરી દે નદી ગઝલ . ઝાકળ પડ્યું છે શબ્દનું જીવતરના ફૂલ પર , ભીની થયેલી ખુશ્બૂને સૌએ કહી ગઝલ . જીવી શક્યો અઢેલીને જીવનના દર્દને , ઓકાત શી છે પીઠની ? તકિયો બની ગઝલ . દીવાલ સાવ કોરી તો ચાલે ના એટલે મનગમતી ચીજ યાદ કરી ભેરવી ગઝલ . ધરબી હતી મેં જાત પ્રતીક્ષાની ભોંયમાં , અણસાર થઈ કૂંપળ જે ફૂટી તે હતી ગઝલ . મેં શ્વાસ તારા નામનો ઊંડો લીધો જરા , લોહીના પાને - પાને ત્યાં તો ઊભરી ગઝલ . - ડૉ . વિવેક મનહર ટેલર ચીજોં કી સબસે બડ઼ી ખાસિયત યે હોતી હૈ કી વે વૈસી હી હમ જિસ ચીજ઼ કો જૈસે દેખના ચાહતે હૈં વો વૈસી હી દિખાઈ દેતી હૈ , ખાસ તૌર કે જટિલ ચીજેં , જૈસે ધર્મ , વર્ણ વ્યવસ્થા ઔર પ્રેમ . . . યહ કહાની જટિલતાઓં કી ઉસી કડી કા હિસ્સા હૈ . અગર મૈં ઇસકે અચ્છે ઔર બુરે હોને કે પરે હોકર બાત કરૂઁ તો ઇસ કહાની કે લિએ જો એક શબ્દ પ્રયોગ કિયા જા સકતા હૈ વહ હૈ ' જટિલ ' ઔર યહ જટિલતા જીવન કી જટિલતા હૈ ઔર પ્રેમ કી ભી . . . . ચન્દન કા ધન્યવાદ કી જીવન કે ઇતને જટિલ પલ ઇતને ખૂબસૂરત શબ્દોં મેં સામને રખે ગએ હૈં . કહાની અપની ભાષા ઔર પ્રહાવ કે લિએ જાની જાએગી . મુઝે શહર કી ખુદાઈ . . . . સાધારણ લગી થી ઔર મૈંને કહા થા કી ઇસકી લમ્બાઈ થોડી કમ હોતી તો યે કહાની અચ્છી લગતી લેકિન રિવાલવર કી સુન્દરતા યે હૈ કી અગર યે ઔર લમ્બી હોતી તો ઔર મજા આતા . ઇસ કહાની કા મર્મ ઇસકે અંત મેં ભલે હૈ લેકિન કહાની કા આનંદ ગૌતમ કી યાત્રા મેં હૈ . વહી ગૌતમ જો ઇસ કહાની કા ખલ પાત્ર હૈ ઔર સંયોગ સે નાયક ભી . ઉસકી યાત્રા મેં વહ બહુત દુવિધાગ્રસ્ત ઔર સંશય મેં દિખને વાલા ઇંસાન હૈ જિસ પર હમેં એકાધ બાર દયા ભલે હી આ જાયે સુહાનુભૂતિ નહીં હો સકતી . યહાઁ લેખક કી મંશા પર ધ્યાન દેને કી જ઼રુરત હૈ , વહ કતઈ ગૌતમ કે લિએ સુહાનુભૂતિ નહીં ચાહતા . વહ ઉસ લડકી કે તમામ ધોખોં ઔર ઉસકી તમામ ચાલબાજિયોં કે બાવજૂદ ઉસ લડકી કે સાથ ચુપકે સે ખડા નજર આતા હૈ ક્યોંકિ ગૌરવ ને સહી કહા હૈ કી કોઈ ભી વજહ કત્લ કરને કી વાજિબ વજહ નહીં બન સકતી . ગૌતમ અપને આભાસોં , અપને અંદાજોં , અપને નિર્ણયોં કે લિએ ખુદ જ઼િમ્મેદાર હૈ તભી વહ કભી રાહુલ ( દૂસરે તરીકે સે દેખેં તો ગૌતમ બુદ્ધ કા પુત્ર ) સે ઇર્ષ્યા કરતા હૈ , કભી સિદ્ધાર્થ ( ગૌતમ કે બચપન કા રૂપ ) સે પ્રતિસ્પર્ધા મહસૂસ કરતા હૈ , ઔર તો ઔર વહ નામોં કે અનુસાર જિસે કહાની કા ખલ પાત્ર હોના ચાહિએ દેવવ્રત ( ગૌતમ કા ચચેરા ભાઈ , યાદ હોગા જિસને હંસ કો બાણોં સે બીંધ ડાલા થા તો ગૌતમ ને ઉસે બચાયા થા ) તક સે જલન મહસૂસ કરતા હૈ . મૈં સમઝતા હૂઁ લેખક ને યે નામ અનાયાસ હી નહીં રખે હોંગે . ઇસ નામોં પર પહલે ધ્યાન મેરી પત્ની રેનૂ કા ગયા ઔર હમ દોનોં બાદ મેં ઇસી નતીજે પર પહુંચે કી યહાઁ હર તરફ સે ગૌતમ હી હર ગલતી કે લિએ જ઼િમ્મેદાર હૈ . . . ગૌતમ કા ડાક્ટર હોના ઇસ બાત કા સંકેત હૈ કી ઇસ બીમારી કા કોઈ ઇલાજ નહીં . નીલૂ ક્યા કરેગી , યહ નિતાંત ઉસકા ફૈસલા હૈ . વો ચાહે તો ૪ સે અધિક લોગોં કે સાથ ભી ઘૂમ સકતી હૈ ક્યોંકિ ઉસને કહી ગૌતમ સે કોઈ વાદા નહીં કિયા . ગૌતમ કે આભાસી આભાસ ઉસકે દુશ્મન હૈં . પુરુષ કિસી સ્ત્રી કી હત્યા કરે , ઉસકે લિએ રિવાલ્વર સે ગોલી મરને સે અધિક ઘાતક ગૌતમ કા પહલા તરીકા હૈ , ઉસકી ચારિત્રિક હત્યા કરના . ઉસમે વહ ઇસ કદર કામયાબ હોતા હૈ કી ઉસકી વાસ્તવિક હત્યા કે લિએ ઉસકે હથિયાર અપને આપ મિલતે જાતે હૈં . બહુત હી સુન્દર ભાષા , બહુત હી સુન્દર પ્રવાહ ઔર બહુત હી સુન્દર પ્રસ્તુતિ . પેંટિંગ્સ કા એક કહાની મેં કિતની સુન્દરતા સે પ્રયોગ હો સકતા હૈ , દેખ કર મજા આ ગયા . . બહુત કુછ કહના થા લેકિન દેખતા હૂઁ સિસ્ટમેટિક નહીં હો પ઼ા રહા કહના ઇસલિએ ઔર ફિર કભી . . . . વિમલ ચન્દ્ર પાણ્ડેય માનસને કિનારે જ્યારે હવન કરતાં હતાં ત્યારે એક અજબ કિસ્સો થયો હતો . અમે જ્યારે હવન કરવા બેઠા હતાં ત્યારે ખૂબ જ પવન ફૂંકાતો હતો . અમારો હવન પ્રગટતો ન હતો . પુષ્કળ પવન ફૂંકાવાને કારણે દિવાસળી સળગતી ન હતી લાઈટર પણ ઓલવાઈ જતાં હતાં . ત્યારે પૂ . કલ્યાણજીગીરીજી બાપુએ ગુસ્સાપૂર્વક પવનને પડકાર્યો અને કહ્યું , ' એલ્યા , શા માટે હેરાન કરે છે ? ' અમારા આશ્ચર્યની વચ્ચે પવન ઘડીભર થંભી ગયો અને અમારો હવન તુરંત પ્રગટી ગયો અને પવન ફરી પાછો ચાલુ થઈ ગયો . આમ હવન બાદ દરેકે પોતે આણેલા કેરબામાં [ કેનમાં ] માનસનું જળ ભર્યું અને આરામ કરી દિવસ પસાર કર્યો . બીજા દિવસે કૈલાસની પરિક્રમા કરવાની તૈયારી કરી . આ પવિત્ર જળનું વજન સામાનનાં વજન સાથે ગણવામાં આવતું નથી . ૩ ડિસેમ્બર , ૨૦૧૦ : અસહ્ય ટોલટેક્ષનાં વિરોધમાં રવિવાર રાતે ૧ર વાગ્યાથી સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં અંદાજે દોઢ લાખ ટ્રકોનાં પૈડા થંભી જશે . ખાનગી બસોનાં સંચાલકોએ પણ ટ્રક હડતાળમાં જોડાવાની તૈયારી કરી છે . આ મામલે ખાનગી બસોનાં સંચાલકોનાં રાષ્ટ્રીય યુનિયનની બેઠક ચાલી રહી છે . ટ્રક હડતાળનાં કારણે અનેક ચિજ - વસ્તુઓનું પરિવહન અટકી જશે . જો કે , શાકભાજી , દુધ સહિતની આવશ્યક ચિજ - વસ્તુઓનું પરિવહન યથાવત રાખવા ટ્રક સંચાલકો દ્વારા ખાત્રી આપવામાં આવી છે . ટ્રક એસો . નાં હોદ્દેદારોએ આજે આ મુદ્દે રાજકોટમાં મિટિંગ યોજી કલેકટરને આવેદનપત્ર આપ્યુ હતું . * આવશ્યક ચિજ - વસ્તુઓનું પરિવહન યથાવત રહેશે રાજકોટ ગુડઝ ટ્રાન્સપોર્ટ એસોસીએશનના પ્રમુખ ભરતસિંહ રાણાના જણાવ્યા મુજબ સોૈરાષ્ટમાં એક પણ ટ્રક રોડ પર નહીં દોડે . ટોલનાકાઓ પર નિયત રકમથી વધારે રકમ પડાવવામાં આવે છે . ગુંડાગીરી આચરવામાં આવે છે . આ બાબતે અનેક બેઠકો થઈ ગઈ છે . પણ , સરકાર આ પ્રશ્નનો ઠોસ નિકાલ લાવતી નથી . હવે , તો ધારાસભ્યો સાંસદોના મળતિયાઓ ઠેકેદાર બની રહ્યા છે . બેઠકમાં ટ્રક - ટ્રાન્સ્પોર્ટ એસો . નાં આગેવાન માવજીભાઈ ડોડિયા , હસુભાઈ ભગદે , શાંતુભાઈ રૂપારેલીયા , રમેશભાઈ સાકરિયા હાજર રહ્યા હતાં . બેઠક બાદ કલેકટરને આવેદનપત્ર આપવામાં આવ્યુ હતું . ધોરાજી તાલુકા શહેર ટ્રકસ ઓનર્સ એસોસીએશનના પ્રમુખ રમેશભાઈ કાછડીયાનાં જણાવ્યા મૂજબ ગુજરાત એકમનાં એલાન મૂજબ ધોરાજી ટ્રક એસો . પણ , હડતાળમાં જોડાઈ જશે . Courtesy by : www . divyabhaskar . co . in ડર જો આઁખે બંદ કરને પર બગલ મેં સરક આતા થા । આઁખે ખોલો તો સબ વૈસા હી હોતા થા જૈસા નીંદ લગને સે પહલે થા । બંદ કરો તો લગતા ડર સા કુછ ઉસકે ઊપર હી લેટા હો । આઁખે ખોલતા તો સીને પર કિતાબ હોતી । ઉસે ઉઠાતા ઔર સર કે આસ પાસ બેડ મેં બને હુયે કિસી ભી ખાને મેં ડાલ દેતા ઔર ફિર સો જાતા । સપને આતે જો પતા હોતે કિ સપને હી હૈં ફિર ભી વો ઉનમેં ફંસતા જાતા । એક સપને સે દૂસરે મેં , દૂસરે સે તીસરે મેં , એક ભૂલભુલૈયા સા વો ઉનમેં ભટકતા રહતા । વો સપને કે ભીતર હી છટપટાને લગતા , ભાગને કી કોશિશ કરને લગતા , હાઁફને લગતા જબકિ ઉસકે જાગતે હુયે ભીતર કો પતા હોતા કિ યે એક સપના હી હૈ , અસલ મેં વો બિલ્કુલ નહીં હાઁફ રહા , વો તો આરામ સે સો રહા હૈ । વો અપને હાથ પૈર હિલાના ચાહતા લેકિન વો હિલતે નહીં । અબ વો ઔર પરેશાન હો ઉઠતા ઔર કોશિશ કરતા કિ જાગ જાય । ઉસે લગતા કિ વો ઇન સપનોં મેં હી માર દિયા જાયેગા ઔર ઉસે જાનને વાલે કભી જાન ભી ન પાયેંગે વો કિસી હાસ્યાસ્પદ મૌત નહીં મરા બલ્કિ કિસી સાજિશ કે તહત ઉસકા કત્લ હુઆ હૈ । અગર પૈરલલ વર્લ્ડ સિદ્ધાંત હમેં એક સાથ કઈ દુનિયા મેં ઉપસ્થિત રખતા હૈ તો ક્યા ઐસા ભી હોતા હોગા કિ એક સાથ કઈ લોગ એક હી સપના દેખ રહે હોં ઔર અગર ઐસા હો સકતા હૈ તો કોઈ તો ચશ્મદીદ ગવાહ હોગા જિસને ઉસે ભાગતે , છટપટાતે ઔર મરતે દેખા હોગા ? લેકિન સપનોં પર હમ યકીન કહાઁ કરતે હૈં , ક્યા મેરે જાનને વાલે કરેંગે ? ભારતનો સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ ખૂબ સંઘર્ષભર્યો રહ્યો છે એ તો આપણે જાણીએ જ છીએ , પણ આ સંઘર્ષપૂર્ણ ઇતિહાસનાં કેટલાંક પૃષ્ઠ વિશિષ્ઠ રહ્યાં છે . " આરઝી હકૂમત " આવું જ એક વિશિષ્ઠ પૃષ્ઠ છે . દેશ ૧૯૪૭ની ૧૫મી ઓગસ્ટે આઝાદ થઈ ગયો હતો , પણ એ સમયના કાઠિયાવાડના એક નાનક્ડા રજવાડા જૂનાગઢે તો મુક્તિ મેળવવા એ પછી પણ લગભગ સાડા ત્રણ [ . . . ] આજે વાત કરવી છે fake એટલેકે નકલી ટેકનોક્રેટની . આજના શનિવારના દિવ્ય ભાસ્કરમાં તંત્રી લેખના પાને નિરમા યુનિવર્સિટીના વાઈસ ચાન્સેલર એનવી વસાણીનો મસ મોટો લેખ છપાયો છે . આ લેખનું સબ ટાઈટલ વાંચતા જ મને કેટલાક શબ્દો નજરે પડ્યા … ક્રિએટીવ ઈકોનોમી , ટેલેન્ટ , ટોલરન્સ અને ટેકનોલોજી … આ શબ્દો મેં કેટલાક વર્ષો પહેલા અમેરિકાના વિદ્વાન લેખક રિચર્ડ ફ્લોરિડાના પુસ્તકમાં વાંચ્યા હતા એટલે વસાણીનો લેખ વાંચતા પહેલા જ મને માલૂમ પડી ગયું કે લેખમાં રિચર્ડ ફ્લોરિડાની થીયરીની વાતો હશે . અને હું સાચો હતો . લેખ વાંચતા લીટીએ લીટીએ રિચર્ડ ફ્લોરિડાની થીયરીનું પ્રતિબિંબ હતું . ફ્લોરિડાની થીયરી એવી છે કે કોઈ પણ શહેરે વિકાસ પામવું હોય તો ટેલેન્ટ , ટેકનોલોજી અને ટોલરન્સ એ ત્રણ પરિબળો હોવા જરૂરી છે . વસાણીના લેખમાં ફ્લોરિડાની આ થીયરી શરૂથી અંત સુધી વાંચવા મળી , એટલે સુધી કે ફ્લોરિડાએ તેના પુસ્તકમાં આપેલા ઉદાહરણો પણ વસાણીએ એમના એમ લખ્યા છે . લગ્ન મંડપની " ચોરીમાં વિધી માટે બેઠેલા એશા અને રોહીત માટે ખરેખર ધન્ય ક્ષણ હતી . ઢોલી ના ઢોલના તાલે મામાઓ રુચાને માયરામાં લઇને આવ્યા અને જે પળે રુચાનો હાથ હેમાંગના હાથમાં મૂક્યો , છેડા છેડી ગઠબંધન થયા . રુચા હેમાંગને પરણીને ઉભી ત્યારે એશાના હ્રદયના બંધ છૂટી દયા . આટ આટલા સમયથી સ્વસ્થ દેખાતી એશા આજે કેમ કરીને પોતાની જાતને જાળવી શકતી નહોતી . સૌ સમજતા હતા કે રુચાની વિદાય એ એક માત્ર કારણ નહોતું . આજ સુધીની મનને રોકી રાખતી મનને બાંધી રાખતી આ દિવસોની વ્યસ્તતા પુરી થતા હવે શું ? ~~મોંઘેરા મોલનો નાતો નિભાવવા , પોતાનો પ્રાણ રે દેવો ,~~ ~~આજથી ભાદરવો મહિનો ચાલુ થયો છે . ભાદરવા સુદ એકમ~~ ~~ઓ સાથી ! વો મધુશાલા આએ , ઓ સાકી ! વ્યર્થ ન હાલા જાએ ! !~~ ~~એના હ્રદય મહીં જે અનુવાદ થઇ શકી ના આ વેદના અમારી , ભાષા નથી તો શું છે ?~~ વલીકાકા … " બે શબ્દો વચ્ચે ' સંસારી ' શબ્દ મૂકીને હું નવું જ શીર્ષક " દાઢીવાળો સંસારી જોગી " સૂચવું છું . " આ જ સજેશન આપણા તરફથી પણ … ~~દાદાશ્રી : કોઈ વાત તને નથી પડતી અઘરી ?~~ સ્ટેનફોર્ડ એ જોહ્ન એસ . નાઇટ ફેલોશીપ્સ ફોર પ્રોફેશનલ જર્નાલિસ્ટનું ઘર છે . ~~સંપાદક : મહેન્દ્ર મેઘાણી / લોકમિલાપ ટ્રસ્ટ / સંક્ષિપ્ત આવૃત્તિ : 1996~~ ` ` કરહેટક ' , કરડહા કે કરહેડા જેવાં અન્ય નામોને પણ ધારણ કરતું કરેડા તીર્થ સૈકાઓથી તેના પ્રભાવને વિસ્તારી રહ્યું છે . આ તીર્થના જાજ્વલ્યમાન ભૂતકાળનો ખ્યાલ કરાવતા અનેક પ્રાચીન ઉલ્લેખો અદ્યાપિ ઉપલબ્ધ થાય છે . સં . 861 માં ઓસવાલ વંશીય શ્રેષ્ઠી શ્રી ખીમસિંહ શાહે આ તીર્થમાં શ્રી કરહેડા પાર્શ્વનાથનો ભવ્ય જિનપ્રાસાદ બંધાવ્યો . આચાર્યશ્રી જયાનંદસૂરીશ્વરજીના શુભ હસ્તે આ જિનપ્રાસાદમાં શ્રી કરહેડા પાર્શ્વનાથના અલૌકિક જિનબિંબને પ્રતિષ્ઠિત કરવામાં આવ્યું હતું . આ જિનાલય જીર્ણ થતાં વિ . સં . 1039 માં પુનઃ તેનો જીર્ણોદ્ધાર થયો . બાવન મનોહર દેવકુલિકાઓથી યુક્ત જીર્ણોદ્ધૃત નૂતન જિનપ્રાસાદની સંડેરક ગચ્છના સમર્થ આચાર્ય શ્રી યશોભદ્રસૂરિના વરદ હસ્તે પ્રતિષ્ઠા થઈ . ઉપલબ્ધ એક શિલાલેખના આધારે મહારાવલ શ્રી ચાર્ચિંગદેવે આ જિનપ્રાસાદને નાડોલની માંડવીમાંથી અમુક રકમ ભેટ ધરી હતી . માંડવગઢના મહામંત્રી શ્રી પેથડશાહના પુત્ર ] ાં ] ણકુમાર સં . 1321 માં શ્રી ધર્મઘોષસૂરિ આદિ 20 સૂરિપુંગવોની નિશ્રામાં વિશાળ સંઘ સહિત અત્રે પધાર્યા હતા . અહીં સંઘપતિને તિલક કરવામાં આવ્યું હતું . અહીંનું જિનાલય જીર્ણ જણાતાં ] ાં ] ણકુમારે તેના જીર્ણોદ્ધારનો પ્રારંભ કરાવ્યો અને સાત માળના ભવ્ય જિનાલયનું ] ાં ] ણશાએ નિર્માણ કરાવ્યું . સં . 1656 માં આ તીર્થનો પુનઃ જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવ્યો . તે પ્રસંગે પૂર્વાભિમુખ આ જિનપ્રાસાદની પૂર્વ તરફની દીવાલમાં એક છિદ્રની એવી વિશિષ્ટ રચના કરવામાં આવેલી કે જેથી પ્રભુ પાર્શ્વસ્વામીના જન્મ કલ્યાણકના પુનિત દિવસે સૂર્યનાં કિરણો પરમાત્માના દેહની સ્પર્શના કરતાં . પરંતુ પુનઃ જીર્ણોદ્ધાર થતાં વર્તમાનમાં તે મુજબ કિરણો સ્પર્શતા નથી . મુસ્લિમ આક્રમણોથી રક્ષણ કરવા આ જિનપ્રાસાદની ઉપર મસ્જિદનો આકાર ઉપસ્થિત કરવામાં આવ્યો હતો . તાજેતરમાં જ આ પ્રાચીન જિનપ્રાસાદનો છેલ્લો જીર્ણોદ્ધાર થયો છે . સં . 2033 મહાસુદ 13 દિને પૂ . આચાર્યદેવશ્રી સુશીલસૂરીશ્વરજીના શુભ હસ્તે આ પ્રતિમાની ભવ્ય મહોત્સવ પૂર્વક પ્રતિષ્ઠા થઈ . ગામના નામ પરથી આ પાર્શ્વનાથજી કરેડા , કરહેડા કે કરહેટક ના નામથી ઓળખાય છે . આ પાર્શ્વનાથજી ગુણ નિષ્પન્ન ઉપસર્ગહર નામ પણ ધરાવે છે . નીચેની ' મોફ્યુઝીલ ' કોર્ટમાં અમદાવાદથી આવતા બૅરિસ્ટરો બહુ શેખી કરતા , સ્થાનિક વકીલોને તુચ્છ ગણતા , ન્યાયમૂર્તિઓ સાથે બાખડતા , અંગ્રેજીમાં રુઆબ છાંટતા . તેમના બરોબરિયા થવાની વલ્લભભાઈની મહત્વાકાંક્ષા . પણ તે જમાનામાં ઈંગલેંડમાં જઈ બૅરિસ્ટર થવા માટે આઠ - દસ હજાર જેવી મોટી રકમ જોઈએ . તનતોડ મહેતન કરી , કરકસરથી જીવી , પૈસા બચાવી એકઠા કરવાની વલ્લભભાઈની નેમ હતી . તેમણે પૈસા એકઠા કર્યા , દસ્તાવેજો તૈયાર કરાવ્યા , ટિકિટ મેળવી . પણ નસીબનું કરવું એવું કે તે દસ્તાવેજ અને ટિકિટ વગેરે પોસ્ટમૅને વિઠ્ઠલભાઈ પટેલને પહોંચાડ્યાં . ટપાલ પર નામ હતું વિ . જે . પટેલ ! વલ્લભભાઈ અને વિઠ્ઠલભાઈ બંનેને લાગુ પડે ! તે વખતે પાસપોર્ટ પર ફોટો ચોંટાડવાની પ્રથા ન હતી . વિઠ્ઠલભાઈએ આજીજી કરી : ' હું મોટો છું . મને તારા કાગળિયા પર જવા દે . મારા પહેલાં તું બૅરિસ્ટર થાય તે ઠીક નહીં . ' જરા પણ હિચકિચાટ વગર નાનાભાઈએ ભોગ આપ્યો . મહામહેનતે ઊભી કરેલી રકમ મોટાભાઈ માટે વાપરી . ઊભી કરેલી તક ભાઈ માટે જતી કરી . આવું હતું પોલાદના માણસનું પ્રેમાળ , ભાવનાશીલ હૃદય ; એટલું જ નહીં , વિઠ્ઠલભાઈનાં પત્નીને ક્યાં રાખવાં એ સમસ્યા હતી . તેમને પિયરમાં કોઈ નહોતું . વલ્લભભાઈએ ભાભીને પોતાની સાથે રાખવાની જવાબદારી ઉપાડી . તેમનાં પત્ની અને ભાભીને ફાવ્યું નહીં તો પત્નીને પિયર મોકલી આપ્યાં , પણ ભાભીને પોતાને ત્યાં નિભાવ્યાં . જે " જીઓસ્‍પેશીયલ " સ્‍ટેટ ઓફ ધ ઇયર એવોર્ડ ર૦૦૯ માટે ગુજરાતની પસંદગી કરવામાં આવી છે તેની પસંદગી સમિતિમાં , તજજ્ઞો તરીકે ભારત સરકારના સાયન્‍સ ટેકનોલોજીના પૂર્વ સચિવ પ્રો . વી . એસ . રામામૂર્તિ , ઇસરો - સેકના ડાયરેકટર ડો . આર . આર . નવલગુંડ , એન . એસ . ડી . આઇ ના CEO મેજર જનરલ આર . શિવકુમાર તથા ESRIના પ્રેસિડેન્‍ટ ડો . મુકુંદ રાવ , મિલટરી સર્વેના એ . ડી . જી . બ્રિગેડીયર આર . સી . પાઢી વગેરે એ સેવાઓ આપી હતી . વાહન - જમીનની ખરીદી શક્ય . કાયદાકીય પ્રશ્નોનો ઉકેલ આવતો જણાય . સટ્ટાકીય બાબતોમાં કાળજી રાખવી . અભ્યાસ - સ્પર્ધામાં સફળતા મળે . ~~આપણે તો આપણે , બસ આપણે , જાત બીંબે ઢાળવાથી શું વળે ?~~ ~~આજે સૌરાષ્ટ્ર - કચ્છમાં મોડી રાત સુધી ગુંજશે ફટાકડાના ધૂમ - ધડાકા~~ આવને રખડી લઇએ થોડું આ કેડી પર , પછી આ કેડી - આ સમય મળે ના મળે … ? સાથે જ છો તો બતાવી દે છેક સુધીનો રસ્તો , કદાચ અધવચ્ચેથી સાથ તારો મળે ના મળે … ? તમારી યાદોની લાઇફબોટ લેવા દો સાથે , તમે ડુબાડો ને પછી કીનારો મળે ના મળે … ? અત્યારેજ વહેંચી લઇએ સુખ અડધું અડધું , પછી અમારા ભાગનુંયે કદાચ મળે ના મળે … ? સામાન્ય રીતે બાળકોમાં દુધિયા દાંત પડવાની શરુઆત 6 - 7 વર્ષે થાય છે અને તે 13 - 14 વર્ષ સુધી ચાલુ રહે છે . આ પ્રક્રિયામાં ક્રમશઃ દુધિયા દાંત નું સ્થાન કાયમી દંત ( permanent teeth ) લેછે . આ પ્રક્રિયા આમતો 13 - 14 વર્ષ ચાલે છે પરંતુ અપવાદ રુપે ડહાપણની દાઢ 17 વર્ષ બાદ ગમે ત્યારે આવે છે . આ સમય ગાળૉ એક સરેરાશ માર્ગદર્શક છે . જે - તે બાળકના કિસ્સામાં તે વહેલુ કે મોડુ હોય શકે છે . - તમે અઠવાડિક રજા હોય એટલે રજા ની મજા માણવા માટે આખા પરિવાર સાથે પિકનીક પર સારા જોવાલાયકસ્થળે , બગીચે , મલ્ટીપલ્ક્ષ થિયેટરમાં ફિલ્મ જોવા કે પછી ફાઈવસ્ટાર હોટલમાં જમવા માટે લઈ જાવ છો . પરંતુ તમે કયારેય વૃદ્ધાશ્રમ , અનાથશ્રમ કે અંધ , બહેરા - મૂંગા અથવા અપંગ વ્યકિતને સાચવતા કોઈ આશ્રમ કે સંસ્થાની કયારેય મુલાકાત લીધી છે ? ! કયારેક તમે કે તમારા પરિવાર સાથે રજાના દિવસે આવા નિરાધાર લોકો ની સાથે તમારી કિંમતી ક્ષણોમાંથી થોડીક ક્ષણો તેમને આપો , તમારી આવી મુલાકાતથી તેમના જીવનમાં નવી આશા અને ચેતના પ્રગટાવશે , તેમના સુખ - દુઃખની વાતો તમારી સાથે શેર કરવાનો આધાર મળશે . તેમની જીવન જીવવાની જિજીવિષા ફરીથી પ્રજળશે અને તમારી આ હૂંફથી તેમનાં મુખ પર કેટલો આનંદ વ્યાપે છે તે આપ ખુદ નિહાળો … ૬૦ ના દાયકા ના કોલેજ કાળ દરમ્યાન મેં કશેક વાંચેલ - " મને એજ સમજાતું નથી કે આવું શાને થાય છે ? પત્થરો તરી જાય છે ને ફૂલડાં ડૂબી જાય છે . " પછી તો મુંબઈ માં અઢી દાયકા સુધી અને પછી બે એક વર્ષ દુબઈ માં , પછી કુવૈત માં પણ થોડા મહિનાઓ સુધી જીવન સંઘર્ષ કરતા કરતા શાયર ( નામ તો યાદ નથી ) ની આ પંક્તિઓ ઘણની જેમ મારા દિમાગ ની એરણ ઉપર ટીપાતી રહી - અને અચાનક ક્યારેક દિમાગી કોમપ્યુટર માંથી અદ્રશ્ય પણ થઇ ગઈ ! ગઈ કાલે આપના બ્લોગ ઉપર " શા માટે ? " નો લેખ વાંચ્યો અને ઉપર ની શાયરી યાદ આવી - સાથે સાથે વર્ષો પછી મારા મનમાં તેનો જે ઉત્તર પણ મળ્યો તે તમારી જાણ માટે . ૧ ) સૌ પ્રથમ તો મને નિષ્કુળાનંદ સ્વામી રચિત " ભક્ત ચિંતામણી " ગ્રંથ ની પંક્તિઓ " મહા બળવંત માયા તમારી જેણે આવરીયા નર - નારી " ના પદો સાંભર્યા , જેમાં ભક્ત જનો એ શ્રીજી મહારાજ પાસે સારંગપુર માં ફૂલડોલ ઉત્સવ પછી ફગવા માં " મોહ માયા " થી બચાવી લેવા નું વરદાન માંગ્યું . ૨ ) પછી યાદ આવી શ્રીમદ ભાગવત ની કથા વાર્તા ( અ ) ભરતજીને તપ કરતા મ્રગ્લીના બચ્હા માં પ્રીત બંધાણી અને બીજો જન્મ મૃગ નો લેવો પડ્યો ( બ ) શ્રુન્ગી ઋષિ એ ૧૦૦ વર્ષ પાણી માં ઉભા રહી તપ કર્યું , અને એક દિવસ માછલા ની કામ ક્રીડા જોતા તપ ભંગ થયું અને લગ્ન કરવા કન્યા શોધવા નીકળ્યા ( ક ) રામાયણ ની કથા માં સીતા માતાએ સોનેરી મ્રગ પકડી લઇ આવવા રામચંદ્રજી પાસે હઠ પકડી . આ બધા જગત ની " મોહ માયા " કેવી અજાયબ છે , તેના જ્વલંત ઉદાહરણો છે . 3 ) પછી મને શિક્ષાપત્રી માં લખેલ શ્રીજી મહારાજ ની આજ્ઞા " જીવ , માયા અને ઈશ્વર ના સ્વરૂપ ને રૂડી રીતે સમજી લેવું તેને સાચું જ્ઞાન સમજવું ( શ્લોક ૧૦૪ ) " અને ઉપદેશ " ભક્તિ અને સત્સંગ વિના તો વિધ્વાન પણ અધોગતિ ને પામે છે . ( શ્લોક ૧૧૪ ) " યાદ આવ્યું . ૪ ) પછી મને ઓરેગોન પોર્ટલેન્ડ ની શિબિર માં પૂજ્ય જ્ઞાન વત્સલ સ્વામી એ તેમના જમણાં હાથ ની પાંચ આન્ગળીયો - સૌથી નાની અને નીચીને ત્યાં " જીવ " પછી તેની ઉપર ની અંગુલી ઈશ્વર અને પછી સૌથી મોટી વચ્હેની " માયા " તેની ઉપરની તર્જની એટલેકે બ્રહ્મ અને તેની ઉપર અંગુઠો એટલેકે પર - બ્રહ્મં ની સમજ પાડતા સમજાવ્યું કે માયા થી તો દેવો પણ મુક્ત નથી . તે વિશાલ ઘન - ઘોર જંગલ અથવા અફાટ જળ થી ભરેલ સમુદ્ર સમાન છે . જ્યાં સુધી જીવ ની ઉપર બ્રહ્મસ્થિતિ ને પામેલ કે જે માયા થી પાર અથવા ઉપર છે તેવા સંત મહાત્માંની કૃપા થતી નથી , ત્યાં સુધી માયા પાર થઇ પરબ્રહ્મ કહેતા પરમાત્મા ને પમાતું નથી . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Sahajanand Swami gave a copy of the Shikshapatri to Sir John Malcolm at the conclusion of their meeting at the residence of the Acting Political Agent in Rajkot on February 26 , 1830 . That mauscript is available at BODLEIAN LIBRARY in London . For Digital version here follows the hyper links : - જૂન 18 , 1948ના રોજ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સમિતિના હુકમના કાર્યાલયને ખાસ યોજનાઓ ( એનએસસી 102 ) વધુમાં સીઆઈએની સત્તા આપીને અપ્રગટ હિલચાલને બહાર પાડવામાં આવી હતી " જે વિદેશી શત્રુના રાજ્ય અને સમૂહ કે મિત્ર વિદેશી રાજ્યમાં કે સમૂહની વિરુદ્ઘમાં પણ એટલી યોજનાબદ્ધ અને કોઇ પણ યુએસ સરકારની જવાબદારી હેઠળ આવવા માટે બિનઅધિકારી લોકોને પુરાવા ના આપે . " [ ૫૦ ] અને જ્યારે આ પ્રકારના મોઅજીઝાઓ લાવ્યા અને લોકો તેવા મોઅજીઝા લાવી ન શક્યા તો અલ્લાહ તઆલાએ પોતાના લુત્ફો - કરમ , હિકમત અને તકદીરથી અંબિયા ( અ . મુ . સ . ) ને બંદાઓ ઉપર ગાલિબ કરી દીધા અને આ રીતે તેઓ હંમેશા સફળ રહ્યા અનેે બીજા સંજોગોમાં તેમને મગલૂબ કરાર દીધા અને અગર તમામ સંજોગોમાં તેમને ગલબો અને સફળતા આપતે અને તેમને મુસીબતો અને ઇમ્તેહાનમાં મુબ્તેલા ન કરતે તો લોકો અલ્લાહને છોડીને બીજાને પોતાનો ખુદા માની લેતે અને બલાઓમાં સબ્રની ફઝીલત અને દરજ્જા તેમજ ઇમ્તેહાનમાં સફળતાનો તસવ્વુર ખત્મ થઇ જતે . વસ્તીગણત્રીનું ફૉર્મ ભરવું સરળ છે તથા તે આપના માટે અને આપના સમુદાયના ભવિષ્ય માટે અગત્યનું અને સુરક્ષિત છે . ખાણી - પીણીની વાત આવે અને ગુજરાતી પાછળ હોય એવું તો બને જ કેવી રીતે . મારા મત મુજબ વડોદરા ( જેની ગુજરાતના જાણીતા શહેરોમાં ગણતરી થાય છે અને જેને ' સંસ્કાર નગરી ' ની ઉપમા મળેલ છે ) ની જાણીતી ખાણી - પીણીની જગ્યાઓનું લીસ્ટ નીચે પ્રમાણે છે ( મને ખબર છે હું આખું લીસ્ટ તો નહિ બનાવી શકું પણ તે છતાં પ્રયત્ન કરું છું ) જગદીશની [ . . . ] આ ડેન્ટલ કોલેજનું સ્વર્ણિમ જયંતી ડેન્ટલ કોલેજ નામાભિધાન કરતા શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ જણાવ્યું કે ગુજરાત જે રીતે વિકાસયાત્રાની હરણફાળ ભરી રહ્યું છે તેમાં આરોગ્ય ક્ષેત્રે પણ ગુજરાતમાં ઉતકૃષ્ઠ આરોગ્ય સેવા અને સંભાળની આધુનિક સંભાવના વિકસી છે અને દુનિયાના વિવિધ દેશોની સરકારો પણ ગુજરાત અને ભારતની આરોગ્ય સેવાઓની બાબતે " હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ " સહિતના પ્રોત્સાહનો આપવા તૈયાર થઇ રહી છે . ગજરાતનું આ તબીબી આરોગ્ય સેવાઓનું ફલક એક નવાયુગની ક્ષિતિજો આપે છે . એક પુરાની રચના કુછ સંશોધનોં કે સાથ પેશ કર રહી હૂઁસુની હૈ બિન આહટ , ઉસ દસ્તક પર ઐતબાર હૈઅહદ - એ - વસ્લ હુઆ નહીં , ફિર ભી ઇંતજાર હૈગુજરા યૂઁ હર લમ્હા , તસ્સવુર મેં તેરે જાનાંબેકરારી કે પહલૂ મેં જ્યૂઁ મિલ ગયા કરાર હૈએહસાસ મેરે મહકે , જ્યૂઁ તેરે કલામોં મેંસાઁસોં સે મહિનો પૂરો થયો અને અશોક કંસ્ટ્રક્શનમાંથી શેષભાઈનો પગાર આવ્યો - અનસૂયાબેને સાથે મોકલેલી ચીઠ્ઠીમાં લખ્યું હતું - શેષભાઈની ભાળ ચાલુ છે . એના કાર્યોને સાચવવા એમના મિત્ર રાવજી પટેલે મિસ્ટર સહેગલ નામના ભાઈને ડેન્ગ્યુ કરેલા છે . અને રીક્વેસ્ટ પણ કરી છે કે સહેગલ અને શેષ બંને મિત્રો છે . સહેગલનો પગાર હમણાં એ લેતા નથી અને એ તમને મોકલવા જણાવે છે . આમ જશુબહેન ઘરેણાંની પોટલી લઈને હીરાલાલને બંગલે પહોંચ્યાં , હીરાલાલે સાચા દિલનો ઉમળકો ભરીને સુંદર આવકાર આપ્યો . અરે , નોકર ચાકર હોવા છતાં ખુદ પાણીનો ગ્લાસ લઈ આવ્યા . એ માણસે મૈત્રીનું ઝરણું હજી પણ ખળખળતું રાખ્યું છે ! હીરાલાલ ખંડમાં આવ્યા એટલે જશુબહેને ખુશી સમાચાર આપ્યા , ' મારી નિલાનાં લગ્ન છે , હીરાભાઈ . ' ' મને ખબર છે ભાભી ' હીરાલાલ માયાળુ હસ્યા , ' તમારાં સંતાનોના શુભ પ્રસંગો મારી નજરમાં જ હોય ને ! ' જશુબહેન મનોમન ઉલ્લાસી ઊઠ્યાં . આવા હીરાભાઈ મારા દાગીના ગીરે મૂકવા દેશે ? ન જ બને . ' હીરાભાઈ ! તમારા મિત્રના ગામતરા પછી મારે ત્યાં આ પ્રથમ જ શુભ પ્રસંગ છે . ' ' જુઓ ભાભી ! જરાય ઓશિયાળાં ન બનશો … . નાના … . . ! હું એવું ઈચ્છું પણ નહીં . મારા મિત્રનાં પત્નીની ખુમારી અને ગૌરવ અકબંધ રહેવાં જોઈએ . ' જશુબહેન ભાવસ્થ બની ગયાં . પતિના એક સાચા મિત્રની ગરવાઈને અહોભાવથી સંવેદી રહ્યાં . ' જુઓ ભાઈ , ' પળ પછી સ્વસ્થ બનીને જશુબહેન બોલ્યાં , ' હું શું કામે ઓશિયાળી થાઉં ? દસ તોલા સોનું લઈને આવી છું . એના પર પચ્ચીસ - ત્રીશ હજાર લઈ લેશું . વહેવાર તો કોડીનો હીરાભાઈ ! ' અને જશુબહેને દાગીનાની પોટલી હીરાલાલના પગ પાસે મૂકી , ' આના ઉપર જ . ' ' હા બરાબર … . બરાબર ! ' દાગીનાની પોટલી હાથમાં લઈને હીરાલાલ બોલ્યા , ' આના ઉપર આપણને એટલી રકમ તો રમતાં રમતાં મળી જશે . ' પોટલી લઈને હીરાલાલ બાજુના રૂમમાં ફોન કરવા ગયા . દશેક મિનિટમાં વેપારી જેવો લાગતો એક માણસ આવ્યો . દાગીના જોયા - તપાસ્યા અને પચ્ચીસ હજાર આપીને દાગીના લઈ ગયો . ~~શ્રીમતિ બી . સી . શામલ વહીવટી અધિકારી સારી સરકાર~~ ~~ગાયકઃ પરાગી પરમાર કવિઃ ઝીણાભાઈ દેસાઈ - ' સ્નેહરશ્મિ '~~ જાન્યુઆરી 1882માં તેમણે ધ હેગ ખાતે વસવાટ કર્યો જ્યાં તેણે પોતાના એક પિતરાઇના પતિ અને જાણીતા ચિત્રકાર એન્ટોન મોવ ( 1838 - 1888 ) નો સંપર્ક કર્યો . મોવે તેમને પેઇન્ટિંગ તરફ પ્રોત્સાહિત કર્યા જોકે તેઓ થોડા સમયમાં અલગ થઇ ગયા . પ્લાસ્ટર કાસ્ટમાંથી ડ્રોઇંગ કરવાના મુદ્દે તેઓ નોખા પડ્યા હોવાની ધારણા છે . મોવે અચાનક વેન ગોમાં રસ લેવાનું ઓછું કરી નાખ્યું હોય તેમ જણાય છે અને તેણે તેના કેટલાક પત્રોનો જવાબ આપ્યો ન હતો . [ ૩૬ ] વેન ગોએ માની લીધું કે મોવને ક્લેસિના મારિયા " સિયેન " હોર્નિક ( 1850 - અજ્ઞાત ) [ ૩૭ ] નામની એક શરાબી વેશ્યા અને તેની યુવાન પુત્રી સાથેના તેના નવા સ્થાનિક જોડાણની જાણ થઇ ગઇ હતી . [ ૩૮ ] તે જાન્યુઆરીના અંત સુધીમાં સિયેનને મળ્યો હતો [ ૩૯ ] જ્યારે તે પાંચ વર્ષની એક પુત્રી ધરાવતી હતી અને ગર્ભવતી હતી . તેણે અગાઉ પણ બે બાળકોને જન્મ આપ્યો હતો જેઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા , જોકે વેન ગોને તેની જાણકારી ન હતી . [ ૪૦ ] 2 જુલાઇના રોજ સિયેને પુત્ર વિલિયમને જન્મ આપ્યો . [ ૪૧ ] વેન ગોના પિતાને જ્યારે આ સંબંધો વિશે જાણકારી મળી ત્યારે તેણે સિયેનને અને તેના પુત્રને ત્યજી દેવા માટે વેન ગો પર ભારે દબાણ કર્યું . [ ૪૨ ] વિન્સેન્ટે શરૂઆતમાં આ વિરોધનો મક્કમ પ્રતિકાર કર્યો હતો . [ ૪૩ ] અર્પણા બહુ સીધી છોકરી હતી . સારા , અને સંસ્કારી મા - બાપની દીકરી હતી . પણ તોયે ઉંમરમાં આવેલી યુવાન છોકરી હતી . કોઈ સાવ અજાણ્યો જુવાન ભીના ગળે જ્યારે આવો ભીનો - ભીનો સવાલ દબાયેલા સ્વરમાં પૂછે ત્યારે એનો અર્થ શો થાય એ સમજતાં વાર ન લાગે એટલી તો એ સમજદાર હતી . દાદાશ્રી : બેસી જ જાય . એનું નામ જ્ઞાન કહેવાય . દસ જગ્યાએ બેસે ને બીજું ચાર જગ્યાએ કાચું પડે એ જ્ઞાન ના કહેવાય . પછી ના સમજણ પડે , એની વાત જુદી છે . પણ સમજણ પડે તો કામનુંને ? * તેઓ ઇચ્છે એ નિર્ણય લઈ શકે છે , પત્ની - બાળકો પર શું અસર પડશે ? એ જાણ્યા વગર . ઇન્દોરથી વિડીયો કોન્ફરન્સના માધ્યમ દ્વારા અગ્રણી મેનેજમેન્ટ નિષ્ણાંતોએ શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદી સાથે કેટલાક પ્રશ્નોથીવાર્તાલાપ કર્યો હતો જેમાં મુખ્યમંત્રીશ્રીએ " રર્બન ' ' પ્રોજકેટ , ફોરેન્સીક સાયન્સ યુનિવર્સિટી , રક્ષાશકિત યુનિવર્સિટી અને ચિલ્ડ્રનયુનિવર્સિટી , મુખ્યમંત્રી ફેલોશિપ પ્રોજેકટ અને ભારતની યુવાશકિતને દેશના નિર્માણમાં યોગદાન આપવાના ગુજરાતના નવાઆયામોની રૂપરેખા આપી હતી . ચોખા , દાળ તથા મેથી દાણાને અલગ અલગ પાણીમાં ૭ થી ૮ કલાક પલાળી રાખો . ત્યારબાદ દાળ - ચોખાને અલગ અલગ એક્દમ ઝીણું ક્રશ કરો . મેથી દાણાને પણ ક્રશ કરી એમાં ભેળવી દો . બધું મિક્સ કરી મીઠું નાખી ખીરાને ૭ થી ૮ કલાક આથો લાવવા રાખી મૂકો . સ્પષ્ટવાદિતા કા યુગ આએગા , ફાઈલેં ભારી નહીં હોંગી , દૂધ મેં નિરમા નહીં હોગા , આદમી તબ નિકમ્મા નહીં હોગા , નિયત ખોટી નહીં હોગી , સંસાધનોં કી કમી નહીં હોગી , હઁસી ખુશી કી હર ઔર હોગી . લગતા હૈ ના . . રામરાજ્ય આયેગા ? ~~મુંબઇમાંથી ગુજરાતી પરિવારનો અપહૃત કર્નિત હેમખેમ મળી આવ્યો~~ વીણેલાં મોતી . કોમ પરની દરેક રચના , વાર્તા , ગઝલ કે અન્ય કૃતિના કોપીરાઈટ જે તે લેખક કે કવિઓના પોતાના છે . વીણેલાં મોતી . કોમ માત્ર ગમતાંનો ગુલાલ કરવા માટે છે . ફક્ત પોતાના અંગત સંગ્રહને સાચવવા માટે બનાવેલી આ સાઈટ જોતજોતામાં એટલી લોકપ્રિય થઈ ગઈ કે લોકોના પ્રતિભાવો અને ફરમાઈશો આવવા લાગી તેને ધ્યાનમાં લઈને ગીતો ને સાંભળી શકાય એવી સુવિધા મૂકવામાં આવી પણ ક્ષમા કરજો કે આ ગીત ડાઉનલોડ નહી કરી શકાય કારણ કે જો આ સાઈટ પરથી સીધા જ ગીતો કે ગઝલો મફતમાં ડાઉનલોડ થતા હોય તો આ ગીતો કે ગઝલોની કેસેટ / સીડી બજારમાં મળે છે તેને કોણ ખરીદશે ? [ ક્યાંય કોપીરાઈટનો ભંગ થતો જણાય તો write2us @ vinelamoti . com પર જાણ કરવા વિનંતી , જેથી અમે અમારી ભૂલ સુધારી શકીએ . ] ~~પ્રશ્નકર્તા : કાલે બહુ ફોર્સબંધ વાણી નીકળી હતીને ?~~ આવી વિષમ કટોકટીમાં પણ વરસો પહેલાની વાત ડો . મમતાને યાદ આવી ગઈ . ત્યારે એ અને કામિની હાઈસ્કૂલમાં સિનિયર યરમાં હતા . ગોરિયા મિત્રો કામિનીને કમીની કહી બોલાવતા એટલે ખીજવવા મમતા પણ એને ક્યારેક કમીની કહેતી ! બન્ને વચ્ચે ભારે બહેનપણાં … ! ને એક દિવસ મમતા ચોંકી ગઈ હતી કામિનીને નિહાળીને … ! એ સિગારેટ પી રહી હતી . એડિસન હાઈસ્કૂલની નજદીક એક સ્ટ્રીટ હતી . ત્યાં સ્કૂલના સમય દરમ્યાન અને ક્યારેક સમય બાદ તોફાની , માથાફરેલ વિદ્યાર્થીઓ ભેગાં થતા એ ટોળામાં કામિનીને સિગારેટ ફૂંકતી જોઈ મમતાને આઘાત લાગ્યો હતો . તમને પત્ર લખતા ખુબ જ પ્રસન્નતા થાય છે . તમે નાના છો . તમે પવિત્ર છો . તમે દિવ્ય છો . તમારે હમણાથી જ દિવ્ય જીવન જીવવાની શરૂઆત કરી દેવી જોઈએ . આપણે પદાર્થની ત્રણ અવસ્થાઓ જાણીએ છીએ : ઘન , પ્રવાહી , અને વાયુ . આ ઉપરાંતની પદાર્થની કોઈ બીજી સ્થીતી તમારી જાણમાં છે ? તમે દીવો પ્રગટાવો ત્યારે દીવાની જે જ્યોત છે તે શું છે ? શું એ દીવેટ કે ઘી કે હવા છે ? હકીકતમાં જ્યોત એ જ હવાની પ્લાઝ્મા ( plasma ) અવસ્થા છે ! ( ટેકનીકલી એ આંશીક પ્લાઝ્મા છે . ) પ્લાઝ્માનું બીજું કોઈ ધગધગતું ઉદાહરણ કલ્પી શકો છો ? સુરજદાદા ! સુર્ય એટલે કે તારો જ્યારે જીવતો ( ? ) હોય , ત્યારે તેમાં સતત હાઈડ્રોજનમાંથી હીલીયમમાં રુપાંતરણની પ્રક્રીયા ચાલતી જ હોય છે . અને એ હીલીયમ પ્લાઝ્મા સ્વરુપે રહે છે . આકાશે ઝબુકતી વીજળી પણ પ્લાઝ્મા અવસ્થા છે . ધ્રુવજ્યોતી કે અરોરા ( aurora ) એ પણ પ્લાઝ્મા છે . કૃત્રીમ પ્લાઝ્મા આજકાલ મળતાં પ્લાઝ્મા ટીવી , નીયોન લાઈટ , રોકેટના એક્ઝોસ્ટ વગેરેમાં જોવા મળે છે . ઓક્ટોબર 7 , 2003ના રોજ રિકોલ ઇલેક્શનના પરિણામોમાં ગવર્નર ગ્રે ડેવિસને પદ પરથી બરતરફ કરવાની તરફેણમાં 55 . 4 % હા મત આવતાં તેમને ગવર્નર પદેથી દૂર કરાયા હતા . શ્વાર્ઝેનેગર ડેવિડના ઉત્તરાધિકારી તરીકેની પસંદગી માટે 48 . 6 % મત સાથે કેલિફોર્નિયાના ગવર્નર તરીકે બીજા પ્રશ્ન હેઠળ ચૂંટાયા હતા . શ્વાર્ઝેનેગરે ડેમોક્રેટ ક્રૂઝ બુસ્ટમન્ટે , સાથી રિપબ્લિકન ટોમ મેકક્લિન્ટોક , અને અન્યોને પરાજિત કર્યા હતા . તેના સૌથી નજીકના પ્રતિસ્પર્ધી , બુસ્ટમન્ટેએ , 31 % મત મેળવ્યા હતા . એકંદરે , શ્વાર્ઝેનેગર 1 . 3 મિલિયન વોટ સાથે ચૂંટણી જીતી ગયા હતા . કેલિફોર્નિયા બંધારણના નિયમો હેઠળ તેમણે કોઇ રનઓફ ઇલેક્શન લડવાની જરૂર પડી નહોતી . શ્વાર્ઝેનેગર 1862માં આઇરીશ મૂળના ગવર્નર જ્હોન જી . ડોવની બાદ કેલિફોર્નિયાના સૌપ્રથમ વિદેશી મૂળના ગવર્નર બન્યા હતા . વચનોનું વમળ ભલે સમુદ્ર જેવું વિશાળ કેમ ન હોય , તેનાથી આત્માની તરસ છિપાતી નથી . એ માટે કર્મની અંજલિનો ઉપયોગ કરવો પડશે , પછી ભલે તે આકારમાં નાની હોય . ભાવ ભક્તી કંઇ આપો , ચતુરાઇ કંઇ આપો ; સીંહવાહીની માતા . વશીષ્ઠ દેવે વખાણ્યાં , માર્કંડ મુનીએ વખાણ્યાં , ગાઇ શુભ કવીતા . મા જય જગદમ્બે મા . અંતસ્તલમાંથી જ શબ્દો મેળવીને લખતા આ કવિ આપણા આ બ્લોગ માટે આદર્શ કવિ છે . જ્યારે મન સાવ શાંત થઇ ગયું હોય ત્યારે શું બોલવું તેના અસમંજસમાં પડેલા કવિની દ્વિધા બહુ જ સરસ રીતે અહીં ચિત્રિત થઇ છે . આપણે એમની અંતરની વાણી સાંભળવી હોય તો નજીક જવું પડે , અને સાંભળવાની તૈયારી પણ બતાવવી પડે ! અને આપણે જોઇતી હોય તેવી ગઝલ કદાચ તેમને યાદ ન પણ આવે ! દરેક માન્ય શાળાએ નીચે મુજબનું રેકર્ડ અને રજી . સાહિત્ય ફરજિયાત નિભાવવાનું રહેશે . જયારે શિક્ષણ વિભાગનાં અધિકારીઓ શાળાની ઓચિંતી મુલાકાતે આવે ત્યારે માંગી શકે . દરેક રજીસ્ટરમાં પાન નબર આપી છેલ્લાં પાને આચાર્યશ્રીએ સર્ટી . આપવું . આ પીસ્તામાં સેચ્યુરેટેડ - ફેટ ઓછી છે . તે કોલસ્ટરોલ મુક્ત છે અને ઓલીવ ઓઈલમાંથી મળતી હૃદયને હિતકારી એવી મોનો અનસેચ્યુરેટેડ ફેટ ધરાવે છે . સંશોધનો દર્શાવે છે કે મધ્યમ પ્રકારનું નિયંત્રિત ડાયેટ લેનારાં જો તેમનાં આહારમાં પીસ્તાનો સમાવેશ કરે તો તેઓ તેમનું સ્વાસ્થ્ય સારી રીતે સાચવી શકે છે . સારું પોષણ અને સારો સ્વાદ ધરાવતાં આ પીસ્તા નાસ્તા તરીકે વાનગીમાં સ્વાદ ઉમેરવા , શોભા વધારવા અને શક્તિ આપવામાં ખૂબ ઉપયોગી છે . જોકે એક વાતનું ધ્યાન રાખવું જરૃરી છે કે વિવિધ પ્રકારનો આહાર યોગ્ય પ્રમાણમાં ખાવામાં આવે તો જ સ્વાસ્થ્યને સારું રાખી શકાય છે . સાથે કસરત કરવાથી ઘણો ફાયદો થાય છે . એક ઘૂંટડો અમે તે માંડ પીધો , અમલ ચઢ્યો સીધો , ન બોલવામાં નવગુણ સૈ ! એણે એવી તે નીંદરું સીંચી , કે આંખ અમે મીંચી , ન બોલવામાં નવગુણ સૈ ! કલ દફ્તર સે ઘર કી તરફ ચલા તો હાઈવે પર એકાએક મેરી કાર કે ઉપર ઉપર હેલીકાપ્ટર ઉડતા નજર આને લગા . પુલિસ વાલોં કા થા . આકસ્મિક સહાયતા એવં કાનૂન વ્યવસ્થા બનાયે રખને રખને કે લિએ અક્સર હી હાઈવે પર ઉડતા રહતા હૈ . મૈં ભી અપને બચપન કી આદત કા ગુલામ . કુછ આદતેં બચપન કી ઐસી હોતી હૈં , જો આપકે સ્વભાવ કા હિસ્સા બન જાતી હૈં . ચાહે જિતની કોશિશ કરો , છૂટતી હી નહીં . ઉન્હીં મેં સે મેરી એક આદત હૈ કિ જબ ભી હવાઈ જહાજ યા હેલીકાપ્ટર કી આવાજ સુનાઈ દેતી હૈ મૈ બરબસ હી આકાશ મેં તાકને લગતા હૂઁ ઔર ઉસે ઉડતા હુઆ દેખકર ખુશ હોતા હૂઁ . અબ તો અક્સર બચ્ચે ( બડે હો ગયે હૈં ન ! ) ઔર પત્ની કહતે હૈં કિ યે ક્યા આદાત હૈ . કિતની શર્મિંદગી હોતી હૈ સબ કે બીચ મેં . ઇસે બદલો . હમને બતાયા ભી કિ યહ તો તુમ લોગ ઇમ્પ્રૂવ્ડ વર્જન દેખ રહે હો હમારી આદત કા વરના તો તુમ લોગ મૂઁહ દિખાને કે કાબિલ ન રહતે . પહલે તો હર હવાઈ જહાજ કો દેખકર હમ ટાટા ભી કિયા કરતે થે . અબ કમ સે કમ ટાટા નહીં કરતે , ઇતના હી ગનીમત સમઝો . ઇસસે જ્યાદા હમ નહીં બદલ સકતે . વો ભી ચુપ હો જાતે હૈં કિ કહીં જ્યાદા બોલા ઔર યે પુરાની આદત પર વાપસ ચલે ગયે , તબ તો ગજબ હી હો જાયેગા . બસ , હેલીકાપ્ટર કા જિક્ર આયા ઔર વો ભી પુલિસ વાલોં કા તો આદતાનુસાર ભારત કા વિચાર હમેશા કી તરહ દિમાગ મેં કૌંધા કિ અગર વહાઁ હર શહર કી પુલિસ કો એક એક હેલીકાપ્ટર દે દિયા જાયે તો ક્યા સીન બનેગા . દિયા તો આકસ્મિક સહાયતા કે લિયે હી જાયેગા ઔર જબ આપ એમરજેન્સી મેં ફોન કરેંગે તો દેખિયે કૈસે કૈસે જબાબ આ સકતે હૈં : - હાઁ સર , હેલીકાપ્ટર તૈયાર હૈ . આપ આ જાઈયે . યહાઁ પર મુનીમ સે ફાર્મ લેકર ભર કર જમા કર દિજિયે . હમ ઉસે સાહબ કી સ્વીકૃતિ કે લિએ ભેજ દેંગે . સ્વીકૃતિ મિલતે હી હેલીકાપ્ટર રવાના હો જાયેગા . અબ આપ થાને પહુઁચે તો પતા લગા કિ ફાર્મ ભર કે સાથ મેં દો ફોટો , એક ફોટો આઈ ડી , એડ્રેસ પ્રૂફ ઔર નોટરાઇજ્ડ શપથ પત્ર કિ યહ હેલીકાપ્ટર માત્ર આક્સમિક દુર્ઘટના સે નિપટને કે માઁગા જા રહા હૈ તથા ઇસકા કિસી ભી પ્રકાર સે વ્યક્તિગત ઉપયોગ નહીં હોગા આદિ લગાના હોગા . આયકર કા પેન નમ્બર દેના અનિવાર્ય હૈ એવં એક માત્ર પાઁચ હજાર રુપયે કા ડ્રાફ્ટ સિક્યૂરિટી ડિપાજિટ . ફાર્મ ઇન સારે કાગજોં કે સાથ જમા કરને કે બાદ ઇસકી ફાઈલ બનાઈ જાયેગી તથા એક ઇન્સપેક્ટર દુર્ઘટના સ્થલ પર જાકર અપની રિપોર્ટ બનાયેગા કિ દુર્ઘટના મેં વાકઈ એમર્જેન્સી હૈ તથા ઉસસે બિના હેલીકાપ્ટર કે મદદ કે નહીં નિપટા જા સકતા વરના દેર હો સકતી હૈ . સંભવ હુઆ તો દુર્ઘટના કી તસ્વીરેં ભી સાથ લગાઈ જાયેંગી ઔર ફિર ઇન્સપેક્ટર કે અનુમોદન કે સાથ ફાઈલ સાહબ કે સમક્ષ પ્રસ્તુત કી જાયેગી . ઉનકા નિર્ણય હી અન્તિમ ઔર માન્ય હોગા . જબ તક સારે કાગજ તૈયાર હોકર તીન ચાર દિન મેં સાહબ કે સમક્ષ પ્રસ્તુત કરને કા સમય આયા , સાહબ હફ્તે ભર કી છુટ્ટી પર ગાઁવ ચલે ગયે . મગર એમર્જેન્સી કો યૂઁ હી અનદેખા નહીં કિયા જાયેગા . સાહબ કે વાપસ આતે હી સાતોં પેન્ડિંગ હેલીકાપ્ટર કેસ પહલે નિપટાયે જાયેંગે ફિર અન્ય કોઈ કાર્ય સબજેક્ટ ટૂ અગર મંત્રી જી કા દૌરા ન હો તો . આખિર પુલિસ આપકી મિત્ર હૈ ઔર આપકી સાહયતા કે લિએ હૈ . વો નહીં ખ્યાલ કરેગી તો કૌન કરેગા . ઔર ભી કઈ સીન ખ્યાલ આ રહે હૈં કિ ઐસા ભી જબાબ મિલ સકતા હૈ . ઉનકો વિસ્તાર ન દેતે હુએ સિર્ફ બિન્દુવાર દેતા હૂઁ . વિસ્તાર કરને મેં તો આપ સબ સક્ષમ હૈં હી . ખૈર આપકી સક્ષમતાઓં કો તો ક્યા કહના , આપ તો બિના બિન્દુ કે ભી વિસ્તાર દે જાયેં ( એક સચ્ચે ભારતીય હોને કા પ્રમાણ ) : બેચારે અફરીદી ને ક્યા બુરા કિયા બ્રેક ફાસ્ટ નહીં મિલા થા ઇસીલિએ ઉસને ગેંદ ખા લી . સાંજને ઇચ્છા મુજબનો અંત ના આપી શક્યો , હું પ્રણયમાં સાવ મૌલિકતા વગરનો થઇ ગયો . પણ ટોળાંથી સ્વભાવવશ દુર રહેતો વીહો કોઈક જુદા જ અણસાર અનુભવી રહ્યો હતો . પહેલા હુમલા પછીની રાતમાં એને મળેલ ભવીષ્ય દર્શનને એ વીસરી શકે તેમ ન હતું . બે બંદીઓ ઉપર હવે સતત ચોકી રાખવામાં આવતી હતી ; અને આ ચાર દીવસમાં એમની પાસેથી તેણે બેળે બેળે ઘણી માહીતી મેળવી હતી . ખાનના પ્રદેશની લાક્ષણીકતા , એમના રીવાજો , એમની રહેણી કરણી , આદતો , ધાર્મીક માન્યતાઓ , એ બધાં વીશે એને આછો આછો ખ્યાલ આવવા માંડ્યો હતો . એ લોકોનાં શીથીલ ચારીત્ર્ય સ્ત્રીઓ માટે બહુ મોટો ભય નીવડે તેમ વીહાને ખબર પડી ગઈ . એના જાતભાઈ બહેનો માટે આ નવતર વીદેશીઓ બહુ ભયંકર ખતરા રુપ નીવડી શકે તેમ જણાતું હતું . ઘોડા નામના અત્યંત ઝડપથી દોડી શકતા જાનવર પર એ લોકો સવાર થઈ શકતા હશે ; અને પગપાળા ચાલનાર કરતાં ઘણી ઝડપે અંતર કાપી શકતા હશે ; એ વાત નીશ્ચીત જણાતી હતી . જો એ ઝડપી સેના નદી પાર કરી આ બાજુ આવી જાય તો કોઈ સંજોગોમાં ગોવાના આ પચાસ જણ તો શું ; પણ બધી વસ્તી ભેગી થઈ જાય તો પણ ખાનની જીત નક્કી હતી . ત્રણ ગઝલ … … બધેી જ રચનાઓ ખુબ જ સુન્દેર … ! ફરેીથેી chhoot che tane સાભળેી … માણેી … . મજા પડેી ગઇ . ઈ . સ . ૧૯૬૯માં પિતા શ્રી વલ્લભદાસજી સાથે હવેલી સંગીતના કાર્યક્રમો આકાશવાણી પરથી પ્રસારિત કર્યા . આકાશવાણી રાજકોટ , અમદાવાદ , ભુજ , મથુરા , જયપુર , અને દિલ્હીથી હમેશા તેમના કાર્યકમો પ્રસારિત થતા . દૂરદર્શન પર પણ તેમના કાર્યકમો દર્શાવવામાં આવતા . આકાશવાણીમાં તેમને ' ટોપગ્રેડ આટિસ્ટ ' માં મુકવામાં મુકવામાં આવેલા હતા . બા ' ર ઝરમર - ઝરમર વરસાદ વરસે , હું ભીંજાવા જાઉંને વાદળી ખાલી થઈ જાય ! ઓ ! સખી વાદળી ખાલી થઈ જાય ! ! તારા મિલન કાજે ફીકર નથી કંઈપણ હું ગુમાવુ , તારો સાથ મળે તો નવી દુનિયા હું વસાવુ , " બદનામ " કેમ થવાય તને આજ બતાવુ . " આજ રિસાઈ અકારણ રાધા , આજ રિસાઈ અકારણ આજ રિસાઈ અકારણ રાધા , આજ રિસાઈ અકારણ બોલકણી એ મુંગી થઈ તોય , મુંગુ એનુ મારણ આજ રીસાઈ અકારણ રાધા , આજ રીસાઈ અકારણ . રચનાઃ અજ્ઞાત સ્વરઃ સરોજ ગુંદાણી આલ્બમઃ અંતરયામી સંસારમાં એને સમદ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે . એને સિદ્ધિનો લોભ નથી રહેતો . વાસ્તવમાં જોવામાં આવે તો એ સ્પષ્ટ થઈ જશે કે અહંકાર જ એક એવું તત્વ છે કે જેણે મૂળતત્વથી મનુષ્યને અલગ કરી દીધો છે અને તેથી જ આજે માનવજીવન દુ : ખો અને વિપત્તિઓથી ઘેરાયેલું છે . જેમને જ્ઞાનપૂર્વક અહંકારને દિવ્ય બનાવી લીધો છે તેઓ જ્ઞાની છે . જેનામાં શૂદ્ર અહંકાર છે તે ભલે પંડિત હોય , વિદ્વાન હોય કે શિક્ષિત હોય , છતાં તેઓ જ્ઞાની નથી . એમને ' જાની ' કહી શકાય . આપણા બધા માટે મનન કરવા લાયક ( આવશ્યક ) તત્ત્વ આ છે કે સમય ઉડતો જઈ રહ્યો છે . દિવસ અઠવાડિયામાં બદલાઈ રહ્યા છે , અઠવાડિયા મહિનામાં , મહિના વર્ષોમાં . એક - એક દિવસ કરીને આપણી જીવન અવધિ ઘટતી જઈ રહી છે ; વિભિન્ન વિકર્ષણ આપણા મનને લક્ષ્યથી દૂર લઈ જાય છે . આપણે કઈ રીતે આ અપેક્ષા રાખીએ કે આપણું જીવન ઈશ્વર સાક્ષાત્કારથી અભિષિક્ત ( અધિકારવાળું ) થાય ? પ્રબોધનથી , મોક્ષથી , આનંદથી , શાંતિથી અને પરિપૂર્ણતાથી અલંકૃત થાય ? કઈ રીતે આ આશા રાખી શકીએ ? ? ? ~~સમજણનાં ફૂલ ડૂબી ગયાં , ભારેખમ હતાં આવી ગયા છે હલકા આ પથ્થર તરી તરી~~ અમદાવાદ આમ તો ચારેતરફ વિકસી રહ્યું છે . પણ એસ . જી . હાઇવેની તો વાત જ કંઈક અલગ છે . સરખેજ સર્કલથી લઈને વૈષ્ણોદેવી . . . મંદિરોની નગરી પાલિતાણામાં વિશ્વનું અજોડ સમવસરણ દેરાસર , આગમ મંદિર , જંબુદ્વીપ , મણિભદ્રવીર , કાળભૈરવ દાદા , સતી રાજબાઇ , શ્રવણ મંદિર , ભીડભંજન મહાદેવ , સતુઆબાબા આશ્રમ , વિશાલ જૈન મ્યુઝિયમ વગેરે જોવાલાયક સ્થળો છે . ખરેખર , પાલિતાણાની મુલાકાત સૌ કોઈ માટે કાયમી સંભારણું બની રહેશે . તેમણે કહ્યું હતું કે વડાપ્રધાન મનમોહનસિંહ સામે નરેન્દ્ર મોદીની ભાષાને લોકોએ પસંદ કરી નથી . મધ્યમવર્ગીય મતદારોને લાગ્યું હતું કે મનમોહનસિંહે વૈશ્વિક આર્થિક મંદીના પ્રભાવથી ભારતને બચાવ્યું છે . આ વાત નો ખુલાસો આપતું રમેશભાઈ માવજીભાઈ વગાડીયનું આ તા . ૨૨ - ૦૮ - ૨૦૧૦ ના દેશલપર ( વાંઢાય ) માં આપેલ ભાષણ ને ધ્યાન થી વિશ્લેષણ ( Analyse ) કરશો તો જાણશો . સંસ્થાએ પ્રાથમિક શિક્ષણના 40 વર્ષના અનુભવ બાદ ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ , ગાંધીનગર દ્વારા માન્યતા મેળવી જૂન - 2007 થી ધોરણ 8 ના એક વર્ગથી શારદા મંદિર ( માધ્યમિક વિભાગ ) નો શુભારંભ કર્યો છે . ~~ભજનમાં જય રણછોડનો નાદ છે . ખૂબ જ સરસ પસંદગી .~~ દાદાશ્રી : સાંજે ચંદુભાઈને થોડો ઠપકો આપવાનો , એવું એકાદ મહિનો ઠપકો આપીએ એટલે બંધ થઈ જાય . ' ' આપ એક ચમચ ઘી કે લિએ ઘર સે ભાગ ગયે થે ? ' ' ' ' અરે ભાઈ ! ભાગ તો જરૂર ગયા થા . ઘી તો એક બહાના થા ! કુછ ના કુછ કરના જરૂરી થા . જાને કા પક્કા કિયા થા . મા સે ઝગડા કર કે નિકલ ગયા થા . ગદગ મેં ગાના શિખને કા કુછ નહિ થા . વહાં એક પ્રાઇમરી ટીચર શરુ કા સારેગમ શિખાતા થા . મેં ૧૧ સાલ કા થા તબ ગુરુ કે ગરુ કી રેકર્ડ સુનતા થા . જોગિયા ઔર બસંત રાગ સુનતા થા તબ તય કર લિયા કિ ગાના તો ઐસા હી આના ચાહિયે . તો મેં ઘર સે ભાગ ચલા . ગ્વાલિયર કા નામ સુના થા . જેબ મેં પૈસા ન થા . વિધાઉટ ટિકિટ ટ્રાવેલિંગ ! બિના ટિકિટ રેલ્વે મેં બૈઠ ગયા ! મરાઠી ટિકિટ ચેકર ગાને કા શોખિન થે . પંડિતરાવ નગરકર કે ઔર નારાયણ વ્યાસ કે મરાઠી રેકર્ડ ઇમિટેટ કરતા થા ઔર બચ જાતા થા . કોઈ બેસૂરા મિલ જાતા થા તો જેલ મેં ડાલ દેતા . દો મહિને કે બાદ ગ્વાલિયર પહુંચા . વહાં સ્ટેટ કી તરફ સે ગાના શીખને વાલો કો એક ટાઇમ કા ખાના મફત મિલતા થા . ગ્વાલિયર મેં સંગીત શીખા . આગે શીખને કે લિએ મૈં કલકત્તા ચલા ગયા . ગાને કા એટ્મોસ્ફિઅર હૈ . વહાં પહાડી સન્યાલ કે પાસ નોકર બન રહ ગયા . ઘર કા કામ કરને કા ઓર ખાના મિલ જાતા થા . ઉનકા ગાને કા રિહર્સલ સુનતા થા . ' ' ~~જે મન સાથે વણાઈ જ ગયા હોય તેની કેવી યાદી ? કેવી યાદ ? pragnaju~~ મીડિયા પર ગર્જ્યો યુવરાજ સિંહતે નગ્ન ફોટા જોતો હતો અને લોકો તેનેસલમાનને મારા પર વિશ્વાસ હતો કેટરિનાવરસાદ પડ્યોઆ જ છે બેસ્ટ સિઝન સજાવી લ્યો ગાર્ડનગિલક્રિસ્ટે સચિનને ફોન કર્યોપિતાએ મારી પર બળાત્કાર ગુજાર્યોએનએસઈએ 10 કંપનીઓ પર પ્રતિબંધ મુક્યોઆભાર વ્યક્ત કર્યોઆપઘાત કર્યો ~~પ્યાર ક્યારે , કોનો પૂરો થયો છે ? પ્યારનો પ્રથમ અક્ષર જ અધૂરો છે .~~ સર્વાઇવલ ના યુદ્ધ માં કમજોર વસ્તી વધારે , , , , , , , , , * આજે દિવ્યભાસ્કર માં ગુજરાત ના પનોતા પુત્ર સામ પિત્રોડા નો વિઝન વિભાગ માં વસ્તીનો અંત : સ્ફોટ નામનો લેખ વાચ્યો . ઘણી બધી ટેકનીકલ ચર્ચા કરી છે . ખુબ સરસ લેખ છે . વસ્તી ઘટાડવા માટે સ્ત્રી શિક્ષણ જરૂરી છે , લોકોમાં જાગૃતિ આવે એવા પ્રયત્નો કરવા પડે , અતિશય વસ્તી થી આરોગ્ય અને સુખાકારી ના સાધનો પર અસર પડે વિગેરે વિગેરે ચર્ચા કરી છે . હવે હું તમને નવા કોન્સેપ્ટ તરફ લઇ જાઉં . ઉત્ક્રાન્તીવાદ , ઇકોલોજી અને ઈવોલ્યુશન તરફ લઇ જાઉં . ભારત ની વસ્તી એક અબજ કરતા વધી ગઈ છે . અને હવે ચીન કરતા પણ આપણે આગળ નીકળી જઈશું . એની ચિંતા આપણા કરતા બીજા દેશો વધારે કરે છે . ચાલો કુદરત ( ભગવાન ) ના કેટલાક સિમ્પલ નિયમો જાણીએ . * સર્વાઇવલ ના યુધ્ધમાં જે મજબુત હોય તે જીવે , નબળો , કમજોર હોય તે મરે . " સર્વાઇવલ એટ ધ ફીટેસ્ટ " એવું ડાર્વિન કહી ગયો ખુબજ અભ્યાસ પછી . કમજોર નું આ દુનિયા માં કામ નથી . * દરેક પ્રાણી , એમાં આપણે પણ આવી ગયા , માં ભગવાને કે કુદરતે એવી વૃત્તિ મુકેલી છે કે પોતાની એક પ્રતિકૃતિ પાછળ મુકતા જવું . નહીતો પછી દુનિયા આગળ ચાલે નહિ . અને એના માટે કુદરતે દરેક પ્રાણી , પક્ષી , વનસ્પતિ , જીવ , જંતુ અને બીજા તમામ સજીવો માં સેક્સ મુક્યો . એક છોડ કે વનસ્પતિ પર ફૂલ આવે ને પરાગનયન થઇ ફળ આવે એમાં બીજ હોય એના વડે પછી બીજી વનસ્પતિ પેદા થાય આ સેક્સ જ કહેવાય . દરેકના પ્રજનન તંત્રો જુદા જુદા હોય પણ કામ તો એકજ કરવાનું કે પોતાના જેવું બીજું કૈક પાછળ મુકતા જવાનું . * એટલે એક તો ખુબજ મજબુત થવાનું , અને બીજું પાછળ એવોજ મજબુત વંશ મુકતા જવાનું . આ બે કામ ચોક્કસ પણે કરવાના એ દરેક પ્રાણી માત્ર નો ધર્મ જ કહેવાય . * પહેલા વસ્તી ઓછી હતી માટે ઋષીઓ એવા આશીર્વાદ આપતા કે અષ્ટપુત્રાભવ : , હવે ભારત માં તો નાં જ અપાય . બીજી ધાર્મિક માન્યતા હતી કે પાછળ પુત્ર હોવો જોઈએ નહિ તો નરક માં જવાય . પુરુષ પ્રધાન સમાજ માં દીકરા થી વંશ ચાલે . બીજું કારણ પુરુષ ના જીન્સ વાય ક્રોમોઝોમ દ્વારા દીકરામાં ટ્રાન્સફર થાય , દીકરીમાં નથાય કેમ કે દીકરીમાં વાય હોતા નથી ફક્ત એક્સ જ હોય છે . તમે ગર્ભ પરીક્ષણ કરી દીકરીઓને જન્મતા પહેલા મારી ના નાખો તો કુદરત તો દીકરા અને દીકરી ના જન્મ નું પ્રમાણ લગભગ સરખું જાળવી જ રાખે છે . ભારતમાં સરખું નથી , એનું કારણ ભ્રુણ હત્યા છે . * કુદરતે એક ફૂડ ચેઈન બનાવી છે . એમાં એક જીવ બીજા ને ખાય છે . વનસ્પતિ પણ જીવ જ છે . વનસ્પતિ જમીન માંથી પોષણ મેળવે . આ વનસ્પતિ ખાઈને ઘાસાહારી પ્રાણીઓ મોટા થાય . અને આ પ્રાણીયોને ખાઈ માંસાહારી પ્રાણીઓ જીવે . " જીવો જીવસ્ય ભોજનમ " . સૌ સૌ ના જઠર પ્રમાણે ખાય છે . સિંહ કે વાઘ હિંસક નથી ફક્ત એમની પાસે ઘાસ પચાવે એવું જઠર જ નથી . ઘાસ પચાવવા માટે જઠર માં ખાસ પ્રકારના બેક્ટેરિયા જોઈએ . જે ઘાસ ને ખાઈ તોડી નાખે . મતલબ તમને ખાવા માટે કોઈ ટાંપીને બેઠું છેજ . એમાં કોઈ હિસા કે પાપ નથી . ફક્ત તમારે જીવવું હોય તો સામનો કરો કે ભાગો કે કોઈપણ ઉપાય અજમાવો . એ તમારે વિચારવાનું છે . નહિ તો પછી મરો અને કોઈના આહાર બની એને જીવવા દો . * પાછળ જે પેઢી તમે મુકતા જાવ એમાં શ્રેષ્ઠ જીન્સ ટ્રાન્સફર કરતા જાવ , નબળા , કમજોર નહિ . નહીતો કાળક્રમે પેઢી ખલાસ થઇ જાય . કેટલાક જાણવા જેવા દાખલા . સિંહ નું એક ફેમીલી હોય છે . એમાં બધી સિંહણો જ હોય , એમના નાના બચ્ચા , કબ હોય છે . કોઈ બીજા મોટા સિંહ ને રહેવા દેવામાં ના આવે મારીને કાઢી મુકાય છે . બીજા સિંહ જે એકલા ફરતા હોય એ અવારનવાર પ્રયત્નો કરતા હોય છે આં ટોળાનો કબજો લેવા , પણ ટોળાનો બોસ લડીને કાઢી મૂકતો હોય છે . હવે આ સિંહ ઘરડો થાય કે કમજોર પડે એટલે પેલા જુવાન સિંહ પાછા હુમલો કરે અને કમજોર નર ને ભગાડી મારી તગેડી મુકે . હવે કબજો જમાવ્યા પછી પહેલું કામ શું કરશે ? તમને નવાઇ લાગશે , ક્રુરતા લાગશે , પહેલું કામ ટોળા માં રહેલા નાના નાના બચ્ચા ને મારી નાખશે . કેમ ? કેમકે આ બચ્ચાઓના કમજોર બાપ ને મારી કાઢી મુક્યો હવે એના જીન્સ ના જોઈએ , અને બીજું પારકા જીન્સ હું ના ઉછેરું મારા પોતાના મજબુત જીન્સ કેમ ના ઉછેરું ? બીજું જ્યાં સુધી બચ્ચા માંને ધાવતા હોય ત્યાં સુધી એ સિંહણ હીટ માં નાઆવે . ગર્ભવતી ના થાય . હવે જે બચ્ચાઓને બચાવવા જીવ ના જોખમે પેલા સિંહ જોડે લડી હોય છે એજ સિંહણ બચ્ચા મરી જતા ગરમી માં આવી એજ સિંહ જોડે પ્રેમાલાપ કરી ગર્ભવતી બને છે . બીજો દાખલો સિંહોના ટોળા અને જંગલી ભેસોના ટોળા આફ્રિકા માં એક સાથેજ રહે છે . સર્વાઇવલ નું યુદ્ધ રોજ ચાલે છે . આ ભેસો હમેશા એક ટોળા માં રહે . એ લોકોએ સર્વાઇવલ થવા માટે તરકીબો શોધી કાઢી છે . નાના બચ્ચા હમેશાં વચ્ચે જ રહે . અને ભાગતી વખતે કોઈ પાછળ રહી જાય અને સિંહ ની જપટ માં આવી જાય તો આખું ટોળું જે ભાગતું હતું તે અચાનક પાછું વળી સિંહો પર હુમલો કરી , પડી ગયેલી ભેસ ને શીંગ મારી ઉઠાડી એમની સાથે ફરી ભાગવા મજબુર કરે . એક કે બે સિંહ નું કામ જ નહિ કે આ ભેસ નો શિકાર કરે . કમસેકમ સાત થી આઠ સિંહ વળગે તોજ શિકાર થાય . હવે ઘાયલ ભેસ ને વારવાર બચાવવા છતાં જો એ ભાગી ના શકે તો તમને નવાઇ લાગશે ભેસો ના ટોળા નો બોસ જાતેજ પેલી ઘાયલ ભેસ ને શીંગ મારી મારી ને પાડી દેશે . અને બધા ભાગી જશે . ખોટો સમય અને એનર્જી નો વ્યય કરવો . * બીજો એક ઉપાય સર્વાઇવલ થવાનો જો તમે મજબુત ના બની શકો તો ખુબજ વસ્તી વધારો . મારી મારી ને કેટલા મારશે ? આફ્રિકા માં ભેસો ની વસ્તી પ્રમાણ માં ઓછી ગણાય કેમ કે સિંહોની વચ્ચે એ લોકો સર્વાઈવ થઇ જાય છે , પણ વાઈલ્ડ બીસ્ટ પ્રમાણ માં નબળા પડે . ના તો એલોકો સામો હુમલો કરે . ના તો ટોળા માંના કોઈને બચાવે ઉભા ઉભા જોયા કરે . તો એમની વસ્તી એટલી બધી છે કે ખતમ જ ના થાય . જે જે પ્રાણીઓ કમજોર છે એમની વસ્તી ખુબ હોય , પ્રજનન ક્ષમતા ખુબ જ હોય . ઘણા દર છ મહીને બચ્ચા પેદા કરતા હોય છે . * તમારી પાછળ કોઈને મુકતા જવાની ચિંતા કુદરત ખુબજ કરતી હોય છે માટે પુરુષ ના એક ટીપા વીર્ય માં અબજો સ્પર્મ મુકે છે , ચાન્સ લેવા માગતી નથી . વનસ્પતિના બીજ એકજ જગ્યાએ નહિ પણ જુદી જુદી જગ્યાએ ફેલાય એવી વ્યવસ્થા કુદરતે ખૂબી થી કરેલી હોય છે . પ્રાણીઓમાં પણ એવુજ છે . કુદરત ચાન્સ લેવા નથી માગતી માટે એક નર જુદી જુદી માદા ઓમાં પોતાના બીજ રોપતો હોય છે . માદા પણ મજબુત નર ના જ બીજ ઉછેરવા માગતી હોય છે . માટે એક માદા માટે બે નર યુદ્ધ કરે છે , માદા રાહ જુવે છે , જે જીતે એ ભોગવે ને બીજ રોપે . માણસ જાત પણ કુદરત ની નજર માં પ્રાણી જ છે . એટલે માણસ જાત ના નર માં જુદી જુદી સ્ત્રીઓને ભોગવવાની ઈચ્છા સામાન્ય હોય છે , પણ કાયદા , સંસ્કાર , નિયમો , ધર્મ ને બીજી અનેક બાબતો ને લઇ ને આવું કરતા નથી . બહુપત્ની ની પ્રથા હતીજ . * તમામ પ્રાણીઓમાં માણસ જાત કમજોર ગણાય . બધા પ્રાણીઓના બચ્ચા બે કલાક માં ઉભાથાઈ જાય . દોડવા માડે . એટલે માણસ જાતે ફેમીલી બનાવ્યું . વધારામાં કુદરતે બ્રેન આપ્યું . પણ છતાં સામાન્ય નિયમો તો લાગેજ . પહેલા પણ જે મજબુત નર હોય એનાજ ભાગ માં નારી આવતી હશે . પણ બીજા પ્રાણીઓ સાથે સર્વાઈવ થવા ઝગડવાનું નિવારી , લગ્ન વ્યવસ્થા ની શોધ કરી સહેલાય થી બચ્ચા પેદા કરી શકાય આવું કોઈ કમજોર પણ બુદ્ધિશાળી માનવ સમુહે શોધ્યું હશે . મજબુત ના મનમાં લગ્ન વ્યવસ્થાનો વિચાર આવેજ ક્યાંથી ? એને તો એની શક્તિ પર વિશ્વાસ હોય . * મહાભારત ના યુદ્ધ માં લગભગ સર્વ નાશ થઇ ચુક્યો હતો . પ્રજા યુધ્ધો થી ગભરાઈ ગઈ હતી . યજ્ઞોમાં પશુઓના બલિદાન અને કર્મકાંડો વધી ગયા હતા . એમાં આવ્યા ભગવાન બુદ્ધ અહિંસા નો સંદેશ લઇ . લોકો કંટાળી ગયા હતા . પ્રજાને કશું નવું , નવો સિદ્ધાંત જોઈતો હતો . દસ હજાર શિષ્યોનો કાફલો લઇ બુદ્ધ ફરતા હતા . હિંદુ ધર્મ ઉપર ખતરો છવાઈ ગયો હતો . એ વખતના હિંદુ મહાપુરુષોએ રટવાનું ચાલુ કર્યું અમે પણ અહિંસક છીએ . ગાયો , ભેશો , બકરા , ઘોડા વધેરવાનું બધ થયું , એની જગ્યાએ નાળીએર ને કોળા વધેરવાનું ચાલુ થયું . અહિંસા નો નારો એટલો બધો ગુંજી ઉઠ્યો કે પ્રજા સાવ જ ડરપોક અને કાયર બની ચુકી . અહિંસા પરમ ધર્મ . દુશ્મનોના ધાડેધાડા આવવા માંડ્યા . પણ શું થાય હવે તો અહિંસા પરમોધર્મ . તો કુદરત શું કરશે ? ચાલો ભાઈ વસ્તી વધારો . મારી મારી ને કેટલાને મારશે ? સર્વાઇવલ એટ ધ ફીટેસ્ટ . આ ત્રાસવાદીઓને કુદરત ના નિયમ ની ખબર નથી , એક અબજ છીએ . અમારો નાશ કદી ના થાય . ચીન માં પણ આજ હતું . ત્યાં પણ બુદ્ધ ધર્મ અસર કરી ગયો . માંન્ગોલ્યા થી રોજ ધાડે ધાડા આવે અને ચીન અંગ્રેજોનું વેચેલું અફીણ ખાઈ ને નમાલું થઇ ગયું હતું . હવે એની વસ્તીનો દર ચોક્કસ ઘટવાનો , કારણ હવે મજબુત થઇ ચુક્યું છે . બાકી ચીનમાં તો ગરમી નથી પડતી , એતો તિબેટ ની પેલે પાર આવ્યું છે . જયારે આફ્રિકાના ગરમ પ્રદેશોમાં પણ ભારત જેટલી વસ્તી નથી . કારણ ઘણા એવું માનતા હોય છેકે ભારત ગરમ દેશ છે માટે વસ્તી વધારે છે . * ભારત ની વસ્તી ઘટાડવા માટે પ્રજા ની માનસિકતામાંથી નમાલાપણું , કાયરતા , કમજોરી કાઢી , એને બહાદુરી અને મજબૂતાઈ ના પાઠ ભણાવો , એના માટે કઈ રોજ લડવા જવાનું નથી , ફક્ત માનસિકતા બદલવાની છે . કુદરત એનું કામ કરશે . બાકી કોઈ નહિ . * મારા વિચારો કદાચ કોઈની સમજ માં ના પણ આવે , માનવામાં ના પણ આવે , યોગ્ય ના પણ લાગે , પણ સર્વાઇવલ , ઇકોલોજી , ઈવોલ્યુશન , સાયકોલોજી ના નિયમો વિષે આંગળી ચીન્ધવું લગભગ અશક્ય છે . ભારતમાં પણ ક્ષત્રિયો ની વસ્તી ખુબજ ઓછી છે , ભલે સમાજે કે ધર્મોએ વધારે લગ્નો કરવાની છૂટ આપી હતી . સિંહો ના ટોળા ના હોય વાઈલ્ડ બીસ્ટ ના જ હોય .

Download XML • Download text

guj-37

guj-37

View options