EN | ES |

guj-19

guj-19


Javascript seems to be turned off, or there was a communication error. Turn on Javascript for more display options.

નાનપણમાં અમદાવાદ મ્યુનિસિપાલિટીની એએમટીએસની બસો પર જાહેરાતો જોતાં રહેતાં ; વાંચ્યાં કરતાં . કેટલીયે જાહેરાતો જાણે માનસપટ પર પ્રિંટ થઈ ગઈ છે . તેમાં નઠારી ગણાતી સિગારેટની જાહેરાતો છે . અનુભૂતિના માર્ગે આગળ વધેલો સાધક જાણકારીના માર્ગે આગળ વધેલા સાધક કરતાં વધુ પરિપક્વ બને છે . છેલ્લો શેર સાંભળેલો પણ આખી ગઝલ તો આજે વાંચી . . એલચી પણ ખૂબ સરસ છે . . વાહ . પંજાબી કવિતા હિંદી અનુવાદ : સુભાષ નીરવ સમઝ - નાસમઝ કી ઉમ્ર થી મેરી ઉસ વક્ત દાદા , પિતા સે કહતે - અબ વો સમય નહીં રહે હમારે સમય બાત ઔર હોતી થી મેરા ક્યા પતા કબ આઁખેં મૂંદ જાઊં અપના - પીછા સંભાલ સયાના બન પિતા ને ભી ઐસી હી હિદાયતેં મેરે આગે રખીં હમારે સમય અચ્છે હોતે થે અબ વો બાતેં નહીં રહીં સમય બહુત નાજુક હૈ ધ્યાન સે કદમ ઉઠાના લોગ કહતે કુ ઔર હૈં કરતે કુછ ઔર હૈં બુરે - ભલે કી પહચાન કરના પિતા કે માથે કી ત્યૌરિયાં હો ગઈં મેરે મેં જ઼રબ ઔર મુઝે લગા કિ વાકઈ બડ઼ા નાજુક હૈ સમઝ કર ચલને કી જરૂરત હૈ અપને જવાન હો રહે બેટે કો દેખકર મૈંને સોચા મેરા ભી ફર્જ બનતા હૈ કિ ઇસકો કુછ સમઝાઊઁ - સમય બદલતા જા રહા હૈ આને વાલા કલ પતા નહીં કૈસા હો અપને પૈરોં પર ખડા હો . . . બેટે ને બાત કાટી - આપ બાત કલ કી કરતે હો મૈં તો આજ કો લેકર ભી નહીં સોચતા સોચતા હૂઁ તો ઉન ખ઼ૂબસૂરત પલોં કે બારે મેં જો મૈં અબ જી રહા હૂઁ ઇસસે પહલે કિ મૈં ઉસકી તરફ દેખતા વહ આકાશ કી ઓર દેખ રહા થા મૈં આજક અક્સર તેરે બારે મૈં સોચને લગ પડ઼ા હૂઁ જૈસે કોઈ પાનિયોં મેં પાની હોકર સોચતા હૈ તુઝે ગુનગુનાને લગ પડ઼ા હૂઁ ઇસ તરહ જૈસે પ્રાત : કાલ કે ' શબદ ' કા આલાપ તેરી તલાશ કા સફ઼ર કિસી અનહદ રાગ કા માર્ગ તેરી યાદ તેરા મિલન સરગમ કે સારે સુર અધૂરે સિલસિલે કુછ સંભ , કુછ અસંભવ અતૃપ્ત મન કી કથા અથાહ પાનિયોં મેં ઘિરા હૂઁ તબ ભી મેરે લિબાસ કી તપિશ વૈસી હી તૂ બર્ફ કી તરહ મેરે પાસ રહ મેરી રેતીલી પ્રભાત મેરે ભાવોં કે મૃગોં કા રંગ તો બદલે કિ બના રહે જીને કા સબબ મૈં લમ્હા - લમ્હા તેરા મેરે અન્દર બૈઠે પહાડ઼ કે લિએ તૂ બારિશ બન મૈં ભીગ ભીગ જાઊં તેરે અન્દર બહ રહી નદી કે સંગ હો જાઊં મૈં ભી નદી મેરી નજર કી સુરમઈ શામ પર ઇસ અજીબ મરહલે કો સ્મૃતિયોં કે ભાર સે મુક્ત કર દે તુઝે સંબોધિત હોતે હુએ ભી ચુપ હૂઁ યહ સબકુછ મૈં તુઝસે કહ રહા હૂઁ . . . ૦૦ જ્યાં જ્યાં દુશ્મન તરફથી ભૂમિદળ , હવાઈ દળ કે નૌકાદળને લગતું કે અન્ય કોઈ શહેર કે સ્થાપન ઉપર આવી પડતા જોખમની સંભાવના ઉભી થવા પામતાં વ્યૂહાત્મ સ્થળે ગોેઠવવામાં આવેલાં સીએઆર આપોઆપ સક્રીય થઈ જાય છે અને તેનું શરૂથી અંત સુધીનું ( એટલે કે વિનાશ સહિત ) તમામ સંચાલન પણ આપોઆપ થાય છે . એક વખત આકાશને છોડવાનો સંકેત મળતાની સાથે તેની કામગીરી પૂર્ણ થવાની ટકાવારી ૮૮ ટકા સુધી તો એક્યુરેટ માનવામાં આવે છે . એકવાર નિશાન નક્કી થઈ ગયા બાદ આકાશને છોડવામાં આવે તો તે નિશાનનો ખાતમો થઈ ગયો સમજો . દાખલા તરીકે પાંચ નિશાનોમાંથી ચારનો વિનાશ કરવામાં પણ આકાશ સફળ નીવડે તો આપણને ૯૯ ટકા સફળતા મળી કહેવાય . કેરળમાં ચોમાસુ એક સપ્તાહ વહેલું બેઠું www . bsnlnewsbyashokhindochja . blogspot . com નવી દિલ્હી - તિરુવનંતપુરમ , તા . ૨૪ ખરીફ પાક માટે સોના જેવું મનાતું દક્ષિણ પશ્ચિમી ચોમાસુ આજે કેરળમાં બેસી ગયું હતું . રાજ્યના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં ચોમાસા પૂર્વેના વ્યાપક છાંટણા થયા હતા . ચોમાસાની મોસમ માટે સ્થાનિક ભાષામાં કાલવર્ષમ તરીકે જાણીતો મિજાજ પ્રવર્તી રહ્યો છે . ભારતીય હવામાન વિભાગે જણાવ્યું હતું કે કેરળમાં ચોમાસુ બેસી ગયું છે જે સામાન્ય કરતાં એક સપ્તાહ વહેલું છે . રાજ્યના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં વ્યાપક વરસાદખરીફ પાક દેશના અન્ન ઉત્પાદનનો ૬૦ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે તેને ધ્યાનમાં લેતા ચોમાસાનું સમયસર આગમન ખેડૂતોને રાહત આપનારુંં નીવડે છે . હવામાન વિભાગના વડા યાદવે જણાવ્યું હતું કે ચોમાસુ આગામી દિવસોમાં કેરળમાં આગળ વધવાની સંભાવના છે . જોકે વૈજ્ઞાાનિકો બંગાળના અખાતમાં સર્જાઈ રહેલા હળવા દબાણને પર નજર રાખી રહ્યા છે કારણ કે તેના કારણે ચોમાસામાં વિઘ્ન પડે તેવા સંજોગો સર્જાયા છે . જોકે હવામાન વિજ્ઞાનીઓને આશા છે કે પૂર્વ આફ્રિકાથી આવતા પવનના પ્રવાહો સંભવતઃ વિખરાઈ શકનારા ચોમાસાને ફરીથી પાટે ચઢાવી દેશે અને દેશમાં વરસાદ સારો રહેશે . ું હળવા દબાણનું ક્ષેત્ર બંગાળના અખાતમાં સર્જાઈ રહ્યું છે તે ૨૩મેના દિવસે જોર પકડે અને આગામી ત્રણ દિવસમાં વાવાઝોડાનું રૃપ લે તેવી શક્યતા છે . જો ત્યાં વાવાઝોડું સર્જાય તો તે દેશમાં ચોમાસાને સાનુકૂળ બનાવનાર ભેજ શોષી લેશે . હવામાં ભેજ ઘટી જતાં વરસાદ આરંભાયા પછી ત્રણેક દિવસમાં ખેંચાઈ જશે . હવામાનખાતાના નિષ્ણાતોએ મોંકાણના સમાચારની સાથે આશાની ઊજળી ધાર દર્શાવતાં જણાવ્યું હતું કે પૂર્વ આફ્રિકાથી દક્ષિણ - પૂર્વના અરબી સમુદ્ર પર વાતા ' મેડન જુલિયન ઓસિલેશન ' નામના પવનના સામયિક પ્રવાહો આવી પહોંચતાં ફરીથી ચોમાસું બંધાવા લાગશે અને આઠ - દસ દિવસમાં વરસાદ રાબેતા મુજબનો થઈ જશે . More News From : National ડીએમકે ખાતાં લઈ કેબિનેટમાં જોડાશે પાટીલ - નટવર સહિત ૧૦૦ વીઆઈપીની સુરક્ષામાં કાપ મૂકાશે એર ઈન્ડિયા જેટ એરવેઝે હાંકી કાઢેલા સ્ટાફની ભરતી કરશે હવે મંગળવારે વિસ્તરણ નક્કી www . bsnlnewsbyashokhindocha . blogspot . com નિકાસ માટે માળખાકીય વિકાસ કરવા માટે અને તેને લગતી અન્‍ય પ્રવૃતિઓમાં સહાય એમસીએક્સ પર સોના - ચાંદીમાં નીરસ કામકાજ વચ્ચે સંકડાઈ ગયેલી વધઘટ જસતમાં દોઢગણાં કામકાજ ( 17 ) ' મા જુએ આવતો ને વહુ જુએ લાવતો ' એટલે કે દીકરાને સાંજે ઘરે પરત આવતો જોવા માત્રથી મા રાજી થઈ જાય છે , જ્યારે શું કમાઈને લાવ્યો છે જોયા પછી વહુ રાજી થાય છે . આમાં સ્ત્રીનું અવમાન નથી પરંતુ સ્ત્રીમાં રહેલી માતૃત્વની અને પત્નીત્વની મનોભાવનાનો ફર્ક દર્શાવ્યો છે . મા નિ : સ્વાર્થી છે જ્યારે પત્ની ઘરની કાળજી લેનાર છે . How to highlight your text in your blog article આપણે જ્યારે કોઈ પુસ્તક વાંચતા હોઈયે અને ત્યારે પુસ્તક માંથી કોઈ લાઈન આપણ ને બહુ ગમી જાય તો આપણે હાઈલાઈટર પેન થી લાઈનોં પર નિશાન લાગાવી દઈયે છીએ જેનાથી ભવિષ્ય માં આપણ ને લાઇનો ને શોધવી હોય તો તરત મળી જાય પણ જ્યારે બ્લૉગ લખતી વખત આપણે કોઈ લાઈનોં ને રીતે અમુક લાઇનો ને હાઇલાઈટ કરવાનુ શીખવવા માટે અહીં પધારો કોંગ્રેસના બોલકા નેતાએ ફરી ભાજપ , આરએસએસ વિરૂધ્ધ આકરા વેણ ઉચ્ચાર્યા હું ચમકીને ઉઠીને જોઉં છું આગના ભડકા માલિક રહેમ વરસાવી શોલા તું બુઝાવી દે ગુનાશોધન વિજ્ઞાનને અંગ્રેજીમાં ફોરેન્સિક વિજ્ઞાન કહે છે . ગુનેગારને ઓળખી કાઢવા માટે બાયોમેટ્રિક પદ્ધતિ છે . લાક્ષણિક શરીર રચનાની અને વર્તણુંકની વિશિષ્ટતાથી વ્યક્તિની સ્વચાલિત ઓળખ પદ્ધતિને બાયોમેટ્રિક પદ્ધતિ કહે છે . ગુનેગારની ઓળખ માટે સૌથી પ્રચલિત રીત ફંિગર પ્રિન્ટ એટલે કે આંગળાની છાપની છે . પરંતુ છેલ્લા ૩૦ વર્ષોમાં બીજા ઘણા શારીરિક ચિન્હો ગુનેગારની ઓળખ આપે તેવા ઉપયોગમાં આવી રહ્યા છે . તેમાં ફંિગર પ્રિન્ટ ઉપરાંત આઇરિશ પ્રિન્ટ , વોઇસ પ્રિન્ટ , ફેઇસ ( ચહેરો ) વ્યક્તિની ઓળખ બની શકે છે . ચારેયમાં ફંિગર પ્રિન્ટ અને આયરિશ પ્રિન્ટ વધારે સચોટ ગણાય છે . પરંતુ ચારેય કરતાં ' ડીએનએ ' પ્રિન્ટ સૌથી વધારે સચોટ છે . કોઈ વ્યક્તિ જે સાઠ હજાર અબજ કોષોની બનેલી હોય છે . તેના દરેક કોષની નાભિમાં રહેલો ડીએનએ નામનો લાંબો અણુ વ્યક્તિના આનુવાંશિક લક્ષણોની કિતાબ હોય છે . તે વ્યક્તિની સંપૂર્ણ લાક્ષણિકતા ધરાવતી વિશિષ્ટ ઓળખ ગણાય છે . સુરેશ દલાલની કલમે રાધાની આંખ ગમતીલાં ખ્વાબ બાજૂ મેં મૈને મેકેંજી ક્વાટર્લી ( McKinsey Quarterly ) કી લેખોં કી વિજેટ લગા રખી હૈ પતા નહીં આપ મેં સે કિતને ઉસે દેખ કર ઉસકે લેખોં કો પઢતે હૈં મૈં બહુધા ઉસકે લેખોં કો હાર્ડ કાપી મેં નિકાલ કર ફુર્સત સે પઢતા હૂં ઇસમેં ભારત ઔર ચીન વિષયક લેખ ભી હોતે હૈં લેબલ poetry વાલી સબસે નઈ પોસ્ટ દિખાઈ જા રહી હૈં . પુરાની પોસ્ટ દિખાએં RAID બનાવો : જો તમે કોઈપણ અથવા બધા ડિસ્ક પાર્ટીશનોને રીડન્ડન્સી પૂરી પાડવા માંગો તો RAID બનાવો વાપરી શકાશે . તે માત્ર ત્યારે વાપરી શકાશે જો તમારી પાસે RAID વાપરવાનો અનુભવ હોય . RAID વિશે વધુ વાંચવા માટે , RAID ( Redundant Array of Independent Disks ) પ્રકરણ જે Red Hat Enterprise Linux સિસ્ટમ સંચાલન માર્ગદર્શન માં છે તેનો અનુભવ લો . આંખોને મીંચાઈ જતા વાર નથી લાગતી ! સનાતન સત્ય ! આભાર ! આપણે ત્યાં કલ કરતાં સો આજ કર અને આજ કરતાં સો અબ જેવી પંક્તિઓ પ્રચલિત છે . ખરેખર તો જે કાલે કરવાનું છે તેને કાલ પર છોડવું જોઈએ અને આજે કરવાનું છે તેને પણ જે તે સમયે હાથ ધરીએ , કેમ કે કાલના કામો આજે ને અત્યારે હાથ ધરીએ તો આજના અને હાલ તુરંતના મહત્ત્વનાં કામો અધૂરાં છૂટી જાય કે નહીં . . . ! હાથમાં છે તે રખડી જાય ને . . . ! આમાં સમજવાનું ફક્ત છે કે , જે કોઈ કામ જ્યારે કરવાનું નિર્ધારિત કરેલું હોય તેને ટાળવું નહીં બસ . એમ જો દરેક કામને પછી , કે કાલે કરીશું એમ ટાળ્યા કરવાથી તે ટેવ બની જશે અને આવતી કાલ જલદી ઊગશે નહીં અને બગડેલો સમય કદી તમને માફ પણ કરશે નહીં . * કોલંબિયા ઇનફર્નો સંબંધી નોંધઃખાનગી નાંણા ભંડોળ દ્વારા પ્રવૃતિ ચલાવવાના પ્રયાસના ભાગરૂપ વર્ષ 2008 - 09 , 2009 - 10 , અને 2010 - 11 માટે ટીમે સ્વૈચ્છિક રીતે કામગીરી મોકુફ રાખી છે . ટીમે અગાઉ કેરોલિના કોલિસમમાં ભાગ લીધો હતો . [ ૪૧ ] એક જગ્યાએ નીચલા માળે નૃત્ય પાર્ટી અને દારૂની છોળ ઊડતી હતી ત્યારે ડો . હાલ્ડેન કંટાળી ગયા અને વિજ્ઞાની મિત્રોને લઈ અગાશીમાં ગયા . ત્યાં તેમણે ચમકેલો તારો જોયો અને પછી તારાના બંધારણ વિશે ચર્ચા કરી તેમ પૃથ્વી સિવાયના ગ્રહમાં બીજે ક્યાંય માનવજીવન અને તે પણ બુદ્ધિશાળી જીવ વસતા હશે કે કેમ તેની ચર્ચા કરી . એક ઝવ્વાર ઝરીહે અકદસનો તવાફ કર્યા પછી સરે હુસૈન ( . . ) ના કુબ્બાની નીચે બે રકઅત નમાઝ પડે છે . રિવાયતમાં છે કે ઝવ્વાર તેની હાજતોમાંથી જે હાજત સૌથી પહેલી માગે છે અને તે હાજત જાએઝ હોય તો કબુલ થવાના દરવાજા સુધી તે પહોંચી જાય છે અને તેની પોતાની મુરાદ નિશ્ર્ચિત રીતે પુરી થાય છે . દાદાશ્રી : હા , મનમાં ફેરફાર થાય , બધું ફેરફાર થાય . પતિને મરવા મજબુર કરનાર પત્ની અને તેના પ્રેમીને બે વર્ષની સખદ કેદ U એટલે Use It ! : " મારા ફરવાના શોખને , લોકોને સમજવાની તકને , ડ્રાઈવર બનવાના શોખને , કમાવવાની ઈચ્છાઓને પકડી લઇ પછી મનમાં ને મનમાંજ દબાવી રાખી હોત તો ? - તો તેનો સહી ઉપયોગ થઇ શક્યો હોત ? - બંદર પર મોટી મોટી ટ્રકને પણ આસાનીથી વાપરવાનું ઉન્નર મને નાનકડી બસ ચલાવવામાં પણ એટલું કામ લાગ્યું છે . એમાં ને એમાં દુનિયાની સુપર બ્રાન્ડેડ કારો પણ ચલાવવા નો મોકો મળી ચુક્યો છે . એટલે તને જેમાં મન લાગ્યું હોય તેને બધી રીતે વાપરવામાં પાછળ જોઇશ નહિ તોફાની ટટ્ટુ ! . " . આપણું મૂલ્ય ! પ્રસંગે - પ્રસંગે નિખરતું જવાનું પછી , પ્રસંગો વિસરતું જવાનું ! બુટીંગ અથવા સ્થાપન માટે તમારી USB ફ્લેશ ડ્રાઇવને તૈયાર કરવા અથવા બુટ CD - ROM બનાવવા માટે , વિભાગ 2 . 3 , " મિનિમલ બુટ મીડિયાને બનાવી રહ્યા છે " નો સંદર્ભ લો . અમારા ચંદુ મિસ્ત્રીને ઊંઘમાંથી એમના પત્નિ જગાડતા ' તા , કેમેય ઉઠે નહીં અમે તો ' હું , બાવો ને મંગળદાસ ' એટલું સમજી જઈએ . એમાં બધું શાસ્ત્ર આવી ગયું . મંગળદાસ બહારનું સ્વરૂપ , બાવો એટલે અંદરનું સ્વરૂપ અને હું આત્મા છે . મંગળદાસ નામ , બાવો પ્રતિષ્ઠિત આત્મા , અને હું એટલે મૂળ આત્મા ! આવા લખાણને " કાવ્ય નથી " કહી લોક ટીકા કરે , આચાર્યશ્રીએ વિચાર્યું , " શ્રીવાઘેલાસાહેબને બાબતની જાણ થશે ત્યારે તે કેવું વલણ અપનાવશે ? " તમે બ્લોગજગતમાં આવ્યા તે બહુ ગમ્યું . તમારા લેખો નિરીક્ષકમાં વાંચીને રાજી રાજી હતા , હવે અહીં પણ ! ! સાહીત્ય પરિષદ અંગેના ત્રણેક લેખો તો યાદ રહી જશે . સ્વાગતમ્ ગુજરાતીલેક્સિકોન એટલે ગુજરાતીભાષાનો સૌ પ્રથમ ઓનલાઇન શબ્દકોશ . જે તૈયાર કરવામાં 89 વર્ષના યુવાન શ્રી રતિલાલ ચંદરયાને 20 કરતાં પણ વધુ વર્ષ લાગ્યા છે . સ્વાભાવિક છે કોઈને પણ પ્રશ્ન થાય કે આવો શબ્દકોશ તૈયાર કરાવવા પાછળનો હેતુ શો . તો ફક્ત એક હેતુ કે મારે મારી ગરવી ગુજરાતી ભાષા અને ગુજરાતી ભાઈ - બહેનો માટે કંઈ કરવું છે . મારે [ . . . ] દાદાશ્રી : શું છે તે હું સમજી ગયો છું . એનો લોભેય જબરજસ્ત છે . અને માનેય જબરજસ્ત છે . અને માનેય બરોબર છે . પણ એનો જે લોભ છેને , તે સરવાળે માન હેતુ માટે જાય છે . હેતુ માનનો છે . એટલે કેવળ એક માન ઉપર જાય છે બધું . લોભ શેને માટે કે જે પૈસા હોયને , એમાંથી તો પોતાને માન મળતું હોયને , તો તેમાં વાપરી નાખે . એટલે માનનો લોભ છે . તમને નહીં એવું કશું ? જે જે દેહે કરીને ભગવાને પૃથ્વીનો ભાર ઉતાર્યો તથા જીવોને દેહાભિમાનરૂપ જે ચૈતન્યમાં કાંટો ખૂંચી રહૃાો હતો તેને કાઢીને ને કાઢવાના કાંટારૂપ જે પોતાનો દેહ તેને પણ ત્યાગ કર્યો . અને રાક્ષસને મારવાને અર્થે ભગવાને નૃસિંહરૂપ ધાર્યું ને પછી તે કાર્યને કરીને પછી તે દેહનો ત્યાગ કરવાને ઈચ્છયા પણ તે સિંહને કોણ મારે ? પછી પોતાની ઈચ્છાએ કરીને કાળરૂપ શિવ તે શરભનું રૂપ ધારીને આવ્યા ને નૃસિંહને ને શરભને યુદ્ધ થયું . પછી બેય જણે દેહ મુકયો , તેણે કરીને શિવ શરભેશ્વર મહાદેવ થયા અને નૃસિંહજીએ દેહ મૂકયો તે નારસિંહી શિલા થઈ ; માટે ચિત્રામણમાં જ્યાં જ્યાં મત્સ્યકૂર્માદિક ભગવાનના અવતારનાં ચિત્રામણ કરે છે ત્યાં ત્યાં થોડોક મત્સ્યકચ્છાદિકનો આકાર કરીને પછી તે ઉપર શંખ , ચક્ર , ગદા , પદ્મ , વૈજ્યંતી માળા , પીતાંબર વસ્ત્ર , કિરીટમુકુટ , શ્રીવત્સનું ચિહ્ન ઈત્યાદિક ચિહ્ને સહિત ભગવાનની મૂર્તિને લખે છે તો જો ભગવાનનું રૂપ અનાદિ એવું છે . અને શ્રીકૃષ્ણ ભગવાને પ્રથમ જન્મ સમયમાં વસુદેવ - દેવકીને ચતુર્ભુજ રૂપે દર્શન દીધું અને અક્રૂરને ચતુર્ભુજ રૂપે દર્શન જળને વિષે દીધું તથા રૂકિ્મણીને મૂચ્ર્છા આવી ત્યારે પણ ચતુર્ભુજરૂપે દર્શન દીધું અને અર્જુને પણ એમ કહ્યું જે , " तनैव रूपेण चतुर्भुजेन सहस्रबाहो भव विश्वमूर्ते | " માટે અર્જુન પણ ચતુર્ભજરૂપ દેખતા અને યાદવાસ્થળી કરીને પીંપળાની હેઠે શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન બેઠા હતા તે સમયમાં ઉદ્ધવજીએ તથા મૈત્રેયઋષિએ ભગવાનનું રૂપ ચતુર્ભુજ , શંખ , ચક્ર , ગદા , પદ્મ , પીતાંબર સહિત દીઠું અને શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન તો શ્યામ હતા ને તેનું રૂપ તો કોટિ કામને લજ્જા પમાડે એવું કહ્યું છે . માટે એવા મનુષ્ય જેવા જણાય છે તેને વિષે પૂર્વે કહૃાો એવો પ્રકાશ ને સુખ તે સર્વે રહૃાાં છે . તે જેને ધ્યાન - ધારણા , સમાધિનું અંગ હોય તેને એની મૂર્તિ છે તે કોટિકોટિ સૂર્યના પ્રકાશે યુક્ત દેખાય છે પણ મશાલ દીવાનું કામ પડતું નથી . અને એવો પ્રકાશ ભગવાનને વિષે છે ને તે નથી દેખાતો તે તો ભગવાનની એવી ઈચ્છા છે અને ભગવાન ઈચ્છે જે , ' એવો પ્રકાશમાન હું ભક્તને દેખાઉં " તો તે પ્રકાશે યુક્ત એવી મૂર્તિને દેખે છે . માટે જેને ભગવાનનો નિશ્ચય હોય તે તો એમ સમજે જે , ' ગોલોક , વૈકુંઠ , શ્વેતદ્વીપ , બ્રહ્મપુર ધામમાં જે ઐશ્વર્ય , સમૃદ્ધિ તથા પાર્ષદ તેણે સહિત ભગવાન છે અને એમની સેવાના કરતલ તો રાધિકા , લક્ષ્મી આદિક છે , એવા પરમભાવે સહિત ભગવાનને દેખે છે . અને જે મૂઢ છે તે માણસ જેવા દેખે છે ; તે શ્રીકૃષ્ણ ભગવાને ગીતામાં કહ્યું છે : - હવે આવ્યો વારો , નોકરી ધંધાનો ; જીંદગી આખીના મહેનત - નાણાં નો , વળતર લેવાનો ; જેમનાં વાંકડિયા વાળ મંદાર પુષ્પોની માળાથી સુશોભિત છે તેમજ જેમની ગરદન ખોપરીની માળાથી શોભાયમાન છે , જેમણે દિવ્ય અંબર ધારણ કર્યાં છે તેમજ જેમણે દિશારૂપી વસ્ત્ર [ નિઃવસ્ત્ર ] ધારણ કર્યા છે એવાં શિવા શિવને નમસ્કાર . પડોશી દેશ પાકિસ્તાનમાં પણ નોંધપાત્ર ગુજરાતીઓ વસે છે , જે ત્યાં સિન્ધ પ્રાંતમા પેઢીઓથી સ્થાયી થયા છે . ૧૯૪૭માં ભારતનાં ભાગલા અને અલગ પાકિસ્તાનનાં સર્જન પછી મોટી સંખ્યામાં હિજરત કરી ગયા છે . પાકિસ્તાની ગુજરાતીઓ મુખ્યત્વે ખોજા , વોહરા , છિપા , ચુંદરીગર , ચરોતર સુન્ની વોહરા , ઘાંચી ( મુસ્લિમ ) | મુસ્લિમ ઘાંચી , અને મેમણ પંથને અનુસરે છે ; છતા , ઘણાં ગુજરાતીઓ પાકિસ્તાનની નાની પરંતુ વાયબ્રન્ટ હિન્દુ કોમનો હિસ્સો છે . પાકિસ્તાનમાંના ઘણાં ગુજરાતીઓએ હજુ ગુજરાતમાંના તેમનાં સગાં - સંબંધીઓ જોડે તેમજ માૃતભાષા ગુજરાતી જોડે સંબંધ ટકાવી રાખ્યો છે , છતાં વધતી જતી માત્રામાં હવે લોકો ઉર્દુને માૃતભાષા તરીકે સ્વીકારવા લાગ્યાં છે . 1903માં ભાઈઓએ સંચાલિત રાઈટ ફ્લાયર I બનાવ્યું હતું , જેમાં તેમણે બાંધકામ માટે ઉપયોગમાં લેવાતા સારી કક્ષાના સામાન , મજબૂત અને ઓછા વજનનું લાકડુ , સ્પ્રૂસ અને સપાટી ઢાંકવા માટે નકામા મલમલનો ઉપયોગ કર્યો હતો . તેમણે પોતે લાકડાનો પંખો ડિઝાઈન કરીને તેની કોતરણી કરી હતી અને , તેમની સાઈકલની દુકાનમાં ગેસોલિન એન્જિન બનાવવાનો પણ તેમનો ઉદ્દેશ્ય હતો . તેઓ વિચારતા હતા કે પંખાની ડિઝાઈન ઘણી સરળ બાબત છે અને તેઓ જહાજનિમાર્ણની વિગતો અપનાવવા માંગતા હતા . જોકે , તેમણે પુસ્તકાલયમાં કરેલા સંશોધનોમાં મશીન કે હવાનો પંખો બનાવવા માટે કોઈ સ્થાપિત પદ્ધતિ મળી શકી નહોતી , અને તેમને લાગ્યું કે તેઓ કોઈ ચોક્કસ પ્રારંભિક તબક્કે નથી પહોંચ્યા . લંબ વિમાનમાં પાંખને ફેરવવા માટે એરોનોટિકલ પંખો અનિવાર્ય છે તે નિષ્કર્ષ પર તેઓ પહોંચ્યા ત્યાં સુધી , ક્યારેક આવશેમાં આવીને પણ તેમણે પ્રશ્ને ચર્ચા અને દલીલો કરી હતી . [ ૪૫ ] તે આધાર પર , તેમણે પંખાઓ તૈયાર કરવા માટે વધુ વાયુ સુરંગ પરીક્ષણોની માહિતીનો ઉપયોગ કર્યો હતો . તેમણે તૈયાર કરેલી પાંખો આઠ ફૂટથી વધુ લાંબી હતી , જે ગુંદરયુક્ત સ્પ્રૂસના ત્રણ સ્તરોમાંથી બનેલી હતી . રાઈટ બંધુઓએ જોડિયા " પુશર " ( દબાવનાર ) પંખાઓ ( ટોર્ક ( ગોળ વળવાની સ્થિતિ ) રદ કરવા માટે વિરુદ્ધ દિશામાં ફરતા ) અંગે નિર્ણય લીધો , જે એક અપેક્ષાકૃત ધીમા પંખા કરતા વધુ પ્રમાણમાં હવા સામે કામ કરી શકે તેમ હતા અને પાંખોના આગળના છેડા પર હવાના પ્રવાહને વિક્ષેપિત નહોતા કરતા . અમદાવાદથી 26 કી . મી . દૂર આવેલા નૂતન તીર્થનો મહિમા અને પ્રસિદ્ધિ ખૂબ વધી રહ્યો છે . વિશાળ ધર્મશાળાઓનું નિર્માણ થયું છે . અહીંની ભોજનશાળામં યાત્રિકોના ભોજનની સુંદર વ્યવસ્થા છે . ધર્મશાળાના વિશાળ પટાંગણ વચ્ચે ભવ્ય જિનાલય દેવવિમાન સદૃશ શોભી રહયું છે . તીર્થ અત્યંત રળિયામણું છે . તીર્થની સામે ખસ્તરગચ્છની દાદાવાડીનું પણ નિર્માણ થઈ રહયું છે . ધોળકા રેલવે સ્ટેશનથી તીર્થ 2 કી . મી . દૂરૂ છે . ધોળકા ગામથી ઘણું નિકટ હોવા છતાં તીર્થ ગામના ઘોંઘાટથી ઘણું અલિપ્ત છે . ધોળકા ગામમાં બીજાં પણ ત્રણ પ્રાચીન જિનાલયો દર્શનીય છે . માતર , ખેડા , ખંભાત , સોજીત્રા વગેરે તીર્થો અહીંથી નજીકમાં આવેલાં છે . માતર તીર્થની પંચતીર્થીમાં ધોળકા ગણાય છે . ભારતમાતા પોતાની ઉન્નતિ માટે તેનાં શ્રેષ્ઠ સંતાનોનું ૫રાક્રમ ઇચ્છે છે . જે સાચા હ્રદયથી ભારતીય કલ્યાણનું વ્રત લઈ શકે તથા જે તેને પોતાના જીવનનું એકમાત્ર કર્તવ્ય સમજે તેવા નવયુવાનો સાથે કાર્ય કરતા રહો . તેમને જાગૃત કરો , સંગઠિત કરો તથા તેમનામાં ત્યાગનો મંત્ર ફૂંકી દો . ભારતીય યુવાનો ૫ર કાર્ય સંપૂર્ણ ૫ણે નિર્ભર છે . પવન લપટાય છે ચહેરા ઉપર ? કે તુજ પાલવની રેશમ - સોડ છે ? શેઠ બરાબરના ફસાયા . દવાખાને જતાં પહેલાં બાલુ અને બાકીના તમામને પગાર ચૂકવવો પડયો . કોકિલની જેમ એની ઘટાટોપ કૂંજમાં , આતપની અગન ટહુકે ટહુકે ઠારવી હતી . સંસારમાં એવા લોકકલ્યાણમાં માનનારા કેટલાક સંતો છે જે સુક્ષ્મ રૂપે રહીને પણ લોકોને દર્શન આપે છે અને મદદ કરે છે . . . ૧૯૫૬માં મેં વીરપુરની મુલાકાત લીધી અને જલારામ ભગવાન વિશે માહિતી મેળવી , ત્યારથી લાગ્યું કે જલારામ પણ એવા એક લોકોત્તર સંત છે . અને એમના માટેનો મારો પ્રેમભાવ વધી પડ્યો . અર્થ તુ = પરંતુ . ઈતરેષામ્ = બીજાનું અથવા પાપકર્મ કરનારાનું . સંયમને = યમલોકમાં . અનુભૂય = પાપ કર્મોના ફળને ભોગવ્યા પછી . આરોહાવરોહૌ = ચઢવા - ઉતરવાનું અથવા આરોહણ - અવરોહણ થાય છે . તદ્દગતિદર્શનાત્ = કારણ કે શ્રુતિમાં એમની ગતિનું એવું વર્ણન જોવા મળે છે . મજેદાર પૂરી કહાની . . ઔર કઈ આઈડિયા મુફ્ત કા માલ ઉડાને કા . . કોઇનો હાથ પકડી શકીએ તો કાંઈ નહીં પણ કવિ કહે કોઈને ધક્કો તો મારીએ . આધાર આપીએ તો કોઈ ચિંતા નહીં , બધા થોડા સુવિધાવાળા હોય છે જે બીજાની મદદ કરી શકે ? પણ કોઈને ધક્કો તો મારીએ કમ સે કમ . પણ લેટીન ભાષામાં બેન્કરપ્ટ શબ્દ માટે બંકુસ શબ્દ છે . સ્પેને તો ચાર ચાર વખત દેવાળું કાઢેલું ! ચંગીઝ ખાન તો ત્રણ વખત દેવાળું કાઢનારને મૃત્યુદંડ આપતો ! ઓસ્ટ્રેલિયામાં કંપની નહીં માત્ર વ્યકિત દેવાળું જાહેર કરી શકે છે . સિંગાપોરમાં દેવાળું કાઢનાર જીવનપર્યંત દેશ બહાર જઈ શકતો નથી ! ( દેવું ભરી દે ત્યાં સુધી ) ઓસ્ટ્રીરયનોને મજા છે . દેવાળું કાઢનારા પર એટલા બધા કેસો છે કે કોર્ટને પગલાં લેવાની ફુરસદ નથી ! " પણ ત્યારે તમે નામ સાથે શા માટે કાવ્યો પ્રગટ નથી કરતાં ? શા માટે અમર થવાનો લહાવો ચૂકો છો ? " અમે ભાર વગરનું ભણતર ભણ્યા , જીવનને સમજવાનું જ્ઞાન પણ રળ્યા ! ! . ખુદારા સબ્ર કી તલકીન1 અપને પાસ હી રખેં યે લગતી હૈ મેરે સીને પે બન કર તીર મૌલાના કૂતરાની પંછડી સીધી થતી નથી તેવી રીતે વાંદરાઓ નકલ કરવાનું બંધ કરવાના નથી પણ મને ખબર છે . આવા ચોમાસાનાં ચાર ચાર મહિના આવ્યા , મારી ચૂંદલડી ભીંજાઇ ભીંજાઇ જાય રે , કાનુડા તારા મનમાં નથી . ખમી શકી વાટિકા તુષાર ભાર પણ અગર કહીં સુમન ખરી ગયું , કહીં કળી ખરી ગઈ - " રસિક " મેઘાણી હૈયું જેવું હોય છે તેવી શ્રદ્ધા હોય , શ્રદ્ધામય છે માનવી , શ્રદ્ધા જેવો હોય . ઢીંગલા સાથે રમતી ઢીંગલી જેવું મારું બાળ રમતાં થાકીને ભૂખ લાગે તો ખીર રાખુ તૈયાર રૂપમાં તારા લાગે મને પરી નો અણસાર દીકરી મારી લાડકવાઈ . . અમેરીકામાં દર વર્ષે છૂટાછેડાની સંખ્યા વધતી જાય છે . ત્યાં " એક સ્ત્રીને ૫તિ બદલવામાં એટલો સમય લાગે છે એટલો કે ૫ડખું બદલવામાં લાગે છે . " વાતમાં અતિશયોક્તિ હોઈ શકે છે . ૫ણ એટલું જરૂર છે કે ત્યાં નહીં જેવી વાતમાં છૂટાછેડા આ૫વામાં આવે છે . ૫તિ - ૫ત્ની વચ્ચે થોડી બોલાચાલી થઈ કે છુટાછેડાનુ પ્રાર્થના ૫ત્ર ન્યાયાલયમાં ૫હોંચી જાય છે . ' યસ . . નાઊ આઈ એમ નોટ ફોલીંગ ડાઉન ' શિવાનીનો ઉત્સાહ વધ્યો . પણ બહુ ટક્યો . કારણ કે વિમાન હવે તારાપુર વીજળી મથકના નો ફ્લાય ઝોનમાં બહુ નીચી ઊંચાઈએ ઊડી રહ્યું હતું . અને એમ થવાને કારણે રિએક્ટરના રક્ષણ માટે રાખવામાં આવેલ એર ડિફેન્સ રોકેટ પ્રણાલિ કાર્યાન્વિત થઈ ગઈ કારણ કે તારાપુર અણુમથક પર એક હવાઈ હુમલો હતો . નીચેથી એક વિમાનવિરોધી તોપ ફૂટી અને એક રોકેટ ફ્લાઇટ 9W0228 બાજુમાંથી ઝુ કરતું પસાર થઈ ગયું એની તણખા ધરાવતી પૂંછડી અંધકારમાં શિવાનીએ જોઈ અને ચોંકી ઊઠી . . અને બરાડી ' સ્ટોપ ફાયરિંગ સર ધે આર ફાયરિંગ અસ ! ' ગુજરાતનો વિસ્તાર , ૯૫ , ૯૮૪ ચોરસ કિલોમીટરનો છે , તથા તેનો દરિયાકિનારો , ૬૦૦ કિલોમીટર જેટલો ાલંબો છે . ગુજરાતનો ખંડીય વિસ્તાર , ૬૪ , ૦૦૦ ચોરસ કિલોમીટર જેટલો ધારવામાં આવે છે અને વિસ્તાર ભારતની કુલ સપાટીનો ૩૨ . ૫૪ ટકા જેટલો છે . ગુજરાતના દરિયાકિનારાનો વિશિષ્ટ આર્થિક ઝોન . ૧૪ લાખ ચોરસ કિલોમીટરનો માનવામાં આવે છે . ગુજરાતના દરિયાઇ વિસ્તારની ભૂગોળ મીઠાના પ્રદેશો , રેતીનાં દ્વિપ અને નાના પથરાના વિસ્તારોથી પરખાઇ આવે છે . કચ્છના અખાતનો દક્ષિણ દરિયાકિનારો પરવાળાના ખડકો , દરિયાઇ ભરતીના ભેજવાળા પ્રદેશો અને પરવાળાના ટાપુઓ જેવા વિશિષ્ટ ગુણોથી ઘેરાયેલો છે . સહુનાં ઘોડાં ખડ ખાતાં જાય જોને ' ભૂખી હાલે વીરાની રોઝડી પણ શકી . પછી ધીરેથી રજની ને કહે ' જો તો મને સ્વપનું તો નથી આવ્યું ને ? ' રજનીએ પણ સમર્થન આપ્યું . 23 . એકાદું સારૂં કામ આપણે હાથે થાય છે તો તેનું આપણને અભિમાન ચડે છે . શાથી ? કારણ તે વાત સહેજે બની નથી , તેથી . છોકરાને હાથે કંઈક એકાદ સારૂં કામ થાય છે ત્યારે મા તેના વાંસા પર હાથ ફેરવે છે . નહીં તો સાધારણ રીતે તેની પીઠ પર માની સોટી ફરતી હોય છે . રાતના ઘાડા અંધારામાં એકાદ આગિયો ચમકારા મારતો હશે તો તેની એંટ કેવી હોય તે પૂછશો મા . પોતાનો બધો ચમકારો તે એકી વખતે બતાવી દેતો નથી . વચ્ચે ટમટમે છે ને પાછો અટકી જાય છે . વળી ટમટમે છે . અજવાળાની તે ઉઘાડઢાંક કર્યા કરે છે . તેનો પ્રકાશ એકધારો રહે તો તેનું તેને અભિમાન નહીં રહે . સાતત્યમાં ખાસ લાગવાપણું રહેતું નથી . તે પ્રમાણે સત્વગુણ આપણી ક્રિયાઓમાં સતત પ્રગટ થતો રહેતો હોય તો પછી તે આપણો સ્વભાવ બની જશે . સિંહને શૌર્યનું અભિમાન હોતું નથી , તેનું તેને ભાન સરખું હોતું નથી . તે પ્રમાણે સાત્વિક વૃત્તિ એટલી સહજ થવા દો કે આપણે સાત્વિક છીએ એનું આપણને સ્મરણ સરખું રહે . અજવાળું આપવાની સૂરજની નૈસર્ગિક ક્રિયા છે . તેનું તેને અભિમાન થતું નથી . માટે સૂર્યને માનપત્ર આપવા જશો તો તે કહેશે , ' હું પ્રકાશ આપું છું એટલે શું કરૂં છું ? પ્રકાશ આપવો મારી હયાતી છે . અજવાળું આપું તો હું મરી જાઉં . મને સિવાય બીજી વાતની ખબર નથી . ' જેવું સૂર્યનું છે , તેવું સાત્વિક માણસનું થવું જોઈએ . સત્વગુણ રોમેરોમમાં ઊતરી જવો જોઈએ . સત્વગુણનો આવો સ્વભાવ બની જશે પછી તેનું અભિમાન નહીં ચડે . સત્વગુણને ફીકો પાડવાની , તેને જીતવાની એક યુક્તિ થઈ . 24 . હવે બીજી યુક્તિ સત્વગુણની આસક્તિ સુદ્ધાં છોડી દેવી તે છે . અહંકાર અને આસક્તિ બંને જુદી જુદી ચીજો છે . થોડો સૂક્ષ્મ વિચાર છે . દાખલાથી ઝટ સમજાશે . સત્વગુણનો અહંકાર ગયો હોવા છતાં આસક્તિ રહી જાય છે . શ્વાસોચ્છવાસનો દાખલો લઈએ . શ્વાસોચ્છવાસનું આપણને અભિમાન થતું નથી , પણ તેમાં આસક્તિ ઘણી હોય છે . Page - 207 - અધ્યાય - ૧૪ - પ્રકરણ - ૮૦ - સત્વગુણ અને તેનો ઈલાજ તા . . - વિડીયોગેમ માં લાઈફ હોય છે ત્રાસવાદીઓએ ૧૦૦ જેટલા હોટલગેસ્ટ અને કર્મચારીઓને બાનમાં લીધા હતા , જેમાંથી કેટલાંકને નવ કલાક બાદ લશ્કરે છોડાવ્યા મને ટહુકા ના બધા collection સમપુર્ન લાગે . અભિનન્દન્ સીધાંસાદાં લગ્ન નહીં , પણ નાસીને લગ્ન કરનાર ધારેલા સ્થળે પહોંચ્યા પછી દુનિયા તરફ નજર નાખતાં જેવો વિજેતાભાવ અનુભવે ( ' જખ મારે છે દુનિયા ! મારી સામે પડનારાએ શું ઉખાડી લીઘું ? ' ) કંઇક પ્રકારની લાગણી અત્યારે તમને થતી હશે કલ્પી શકાય છે . છતાં એક બાબતે મારી સહાનુભૂતિ તમારામાંથી ઘણા બધાની સાથે છે . તો વેબ - સાઇટ નો સંદેશ તમારા મીત્રો અને સગા - વહાલાઓ સુધી પહોચાડો જેથી જરુરીયાત વાળા લોકો આવી સુંદર સેવા નો લાભ લઈ શકે . હુમાયુએ ગુજરાત પર હુમલો કર્યો તેના થોડા સમયમાં શેર શાહ સુરીને મુગલોના હાથમાંથી આગ્રાનું આધિપત્ય આંચકી લેવાની એક તક દેખાઇ . મુગલોની રાજધાની આગ્રાને પોતાના જબ્બે કરવા અને બને તેટલી ઝડપથી તેના પર પોતાનો ધ્વજ ફરકાવવા માટે તેણે લશ્કર ભેગુ કરવાની શરૂઆત કરી . વાતના સમાચાર જેવા હુમાયુને મળ્યા કે તરત તે હુમાયુ પોતાના લાવ - લશ્કર સમેત આગ્રા પાછો ફરી ગયો . અને બહાદુર પોતાની ગુમાવેલી સરહદો અને વિસ્તારો પર ચૂપચાપ પોતાનો કબ્જો પાછો જમાવી શકે તેવી સરળતા હુમાયુએ આગ્રા જતા રહીને તેને કરી આપી . જો કે , તેના થોડાક સમયમાં બહાદુર મરી ગયો . એક પોર્તુગીઝ વાઇસરોયનું અપહરણ કરવાની યોજનામાં ગોટાળો થતા લડાઇ થઈ જેમાં સુલ્તાન હાર પામ્યો અને માર્યો ગયો . મને દેખી ડરે ના જે જન્મ્યો નથી ત્રિભુવને ! પિતા કો દમ તોડતે , તડપતે દેખતે રહને કી ઉસમેં હિમ્મત નહીં થી ; લેકિન ઇન દિનોં , વહ ભી ખાલી હાથ , ઉન્હેં કિસી ડૉક્ટર કો દિખા દેને કા બૂતા ભી ઉસકે અન્દર નહીં થા અજીબ કશમકશ કે બીચ ઝૂલતે ઉસને ધીરે - સે , સડક કી ઓર ખુલને વાલી ખિડકી કો ખોલા દૂ - ચૌરાહે પર ગશ્ત ઔર ગપશપ મેં મશગૂલ પુલિસ કે જવાનોં કે બીચ - સે ગુજરતી ઉસકી નિગાહેં ડૉક્ટર કી આલીશાન કોઠી પર જા ટિકીં " સુનિએ " પત્ની ને અપને અન્દર સે રહી રુલાઈ કો રોકને કી કોશિશ કરતે હુએ ભર્રાઈ આવાજ મેં પીછે સે પુકારા , " પિતાજી શાયદ " ઉસકી ગરદન એકાએક નિશ્ચલ પડ ચુકે પિતા કી ઓર ઘૂમ ગઈ ઇસ ડર સે કિ ઇસે પુલિસવાલે દંગાઇયોં કે હમલે સે ઉત્પન્ન ચીખ - પુકાર સમઝકર કહીં ઘર મેં હી ઘુસ આએઁ , વહ ખુલકર રો નહીં પાયા " ઐસે મેં ઇનકા અન્તિમ - સંસ્કાર કૈસે હોગા ? " હૃદય સે ઉઠ રહી હૂક કો દબાતી પત્ની કી ઇસ બાત કો સુનકર વહ પુન : ખિડકી કે પાર , સડક પર તૈનાત જવાનોં કો દેખને લગા અચાનક , બગલવાલે મકાન કી ખિડકી સે કોઈ ચીજ ટપ્ સે સડક પર ગિરી કુછ હી દૂરી પર તૈનાત પુલિસ કે જવાન થોડી - થોડી દેર બાદ સડક પર પડને વાલી ઇસ ચીજ ઔર ' ટપ્ ' કી આવાજ સે ચૌંકે બિના ગશ્ત લગાને મેં મશગૂલ રહે અખબાર મેં લપેટકર કિસી ને અપના મૈલા બાહર ફેંકા થા વહ સ્વયં ભી કર્ફ્યૂ જારી હોને વાલે દિન સે હી અખબાર બિછા , પિતા કો ઉસ પર ટટ્ટી - પેશાબ કરા , પુડિયા બના સડક પર ફેંકતા રહા થા ; લેકિન આજ ! ' ટપ્ ' કી ઇસ આવાજ ને એકાએક ઉસકે દિમાગ કી દૂસરી ખિડકિયાઁ ખોલ દીં - લાશ કા પેટ ફાડકર સડક પર ફેંક દિયા જાએ તો મૃત પિતા કી ઓર દેખતે હુએ ઉસને ધીરે - સે ખિડકી બન્દ કી દંગા - ફસાદ કે દૌરાન ગુણ્ડોં સે અપની રક્ષા કે લિએ ચોરી - છિપે ઘર મેં રખે ખંજર કો બાહર નિકાલા ચટની - મસાલા પીસને કે કામ આને વાલે પત્થર પર પાની ડાલકર દો - ચાર બાર ઉસકો ઇધર - ઉધર સે રગડા ; ઔર અપને સિરહાને ઉસે રખકર ભરી હુઈ આઁખેં લિએ રાત કે ગહરાને કે ઇન્તજાર મેં ખાટ પર પડ રહા શી ખબર કઇ રીતે ડીકોડ કરું , સિલિકોન ચિપ કશું કહે છે સનમ . જે રહયું તે તો બધું આપી દઉં થઇ શકે તો ચાલ દેવાદારકર એક વખત હું મારા લૅપટૉપ પર ચેટિંગ કરતો હતો . ત્યાં મને ઈશ્વરનો ઓનલાઈન ભેટો થઈ ગયો . ઈશ્વર : ' શું તું મારી સાથે ચેટિંગ કરવા માંગે છે ? ' હું : ' ના , મેં તમને બોલાવ્યા નથી . તમે કોણ છો ? ' ઈશ્વર : ' વત્સ ! હું સમસ્ત બ્રહ્માંડનો અને સૃષ્ટિનો સર્જક છું . ઈશ્વર છું . ' હું : ' હું કેવી રીતે માનું કે તમે ઈશ્વર છો ? તમારા જેવા તો ઘણા પોતાની જાતને અહીં ' ભગવાન ' કહેવડાવે છે . ' ઈશ્વર : ' માનવું કે માનવું તારી મરજીની વાત છે . મને તેનાથી કોઈ ફરક નથી પડતો . તને જો તારી જાતમાં વિશ્વાસ હોય તો પછી મારામાં ક્યાંથી હોય ? ' હું : ' . કે . પરંતુ હું અત્યારે નવરો નથી . તમારી સાથે વાત કરવાનો મને સમય નથી . તમે જાણો છો કે હું કેટલો વ્યસ્ત છું ? ઈશ્વર : ' વ્યસ્ત તો કીડી મંકોડા પણ આખો દિવસ હોય છે ! ' હું : ' તમને ખબર નથી કે અમારે કેટલું કામ હોય છે . જિંદગી કેટલી ઝડપી થઈ ગઈ છે . અત્યારે ' પીક અવર્સ ' ચાલે છે . બુદ્ધિઃ - બુદ્ધિમાની અર્થાત્ અકલમંદ પુરુષને કોઈપણ ખરાબ સમય કે સમસ્યાઓમાંથી બહાર આવીને સફળતા અને યશ આપનારી હોય છે . સબસે મહત્વપૂર્ણ બાત યહ થી કિ ઇસ સ્પર્ધા મેં મેરી કહાની " માઁ " કો દેશ - વિદેશ સે આઈ હુઈ કહાનિયોં મેં સે પ્રથમ સ્થાન મિલા મગર અન્ય એક સ્પર્ધા મેં મેરી કહાની " ગઢ " ( કિલા ) કો પુરસ્કાર પ્રાપ્ત નહીં હુઆ થા તબ નિરાશા ભી હુઈ થી મેરી દૃષ્ટી સે વો ભી અલગ કહાની થી જબ સમ્માન મિલતા હૈં તો લગતા હૈં કી હમારી ગિનતી સહી થી ઐસે પુરસ્કારોં સે ખુદ કો વિકસિત કરને કા ઉત્સાહ બઢ઼તા હૈ , ઇસસે આગે કુછ નહીં આજે કોની ટપાલ આવી છે કે પતગિયુ ફુલ મુકીને mail box પર થનગનતુ બેઠુ છે . ( ) માછલી બીજુ કઇ નથી પણ પવતે દીકરી નદિના સુખ દુઃખ જાણવા દરિયાને લખેલા પરબીડિયા છે ! કોણ માનસે ? ભાવાર્થ - - હે દેવી ! સૂર્ય , અગ્નિ , ચંદ્ર , જળ , આકાશ , પૃથ્વી , વાયુ અને ચિદાત્મા રૂપે પણ આપ છો . આપની ઈચ્છા વિના કોઈ પણ પદાર્થ કે પ્રકાશ અસ્તિત્વમાં આવી શકે તેમ નથી . આથી સમગ્ર વિશ્વમાં જે કાંઈ પણ પ્રાણી - પદાર્થ , વસ્તુ - સ્થિતિ કે પદ - પદાર્થ ઈત્યાદિ છે , તે આપનું સદાનંદ અવિસ્મરણિય સ્વરૂપ છે . ભારત મે આપકા સ્વાગત હૈ ગજલ વહાઁ ભી પડઃએએ થી બહુત ઉમદા ગજલેં હોતી હૈં આપકી શુભકામનાયેં મેયરપદે ડો . જ્યોતિ પંડયા ડેપ્યુટી મેયર અરવિંદ પટેલ મિત્રો બ્લોગ બનાવ્યાના માત્ર બે દિવસમાં મારે ગુજરાતી બ્લોગજગત અને બીજા ગુજરાતી મિત્રોની જાહેર સલાહની જરૂર પડી છે . અને મને વિશ્વાસ છે કે દરેક વ્યક્તિ જરૂરી મદદ કરશે . . એની ફેલાયેલી શાખાઓ , એની છાયા , એનું રૂપ આકાશમાં બહુ સુંદર પસતું . એની છાયામાં રોજ એક બાળક રમવા આવતો . મોટાં વૃક્ષને નાના બાળક સાથે પ્રેમ બંધાઈ ગયો . મોટાને જૉ મોટાઈનો ખ્યાલ રહે તો નાના સાથે પ્રેમ થઈ શકે છે . વૃક્ષને પોતાની મોટાઈનું ભાન હતું . ભાન તો માત્ર માનવીને હોય છે . અહંકાર હંમેશાં પોતાનીથી મોટા સાથે સંબંધ બાંધે છે . મા તારી યાદ આવે છેસોજો આવે છેયાદ આવે છેકસાબને હવે જેલમાં કંટાળો આવે છેગુસ્સો આવે છેશાહરુખને કિસ કરવામાં શરમ આવે છેમા તારી યાદ આવે છે કવિતાકરીનાને ગર્વ છે પોતાની ફિગર પરપર્યાવરણ શું છેઘર પર મોઢા પર ની કરચલી નો ઉપચાર વાલ્‍મીનું પ્રાદેશિક તાલીમ નેટવર્ક આણંદ ખાતેના મુખ્ય કેમ્‍પસ સિવાય વાલ્‍મીના ત્રણ પ્રાદેશિક તાલીમ કેન્‍દ્રો નીચે મુજબ કાર્યરત છે . નીચલા સ્‍તરમાં કર્મચારી ગણ અને ખેડુતોને તાલીમ આપવા માટે તમામ પ્રાદેશિક કેન્‍દ્રોને જરૂરી આંતરમાળખાથી સંપૂર્ણ વિકસાવવામાં આવ્‍યા છે . કર્મનાં જ્યારે કાળા વાદળ ગરજી ગગડી ઢાંકે સૌ સ્થળ હૃદય આંગણે હે નિરવનાથ ' બંદાએ એટલા માટે તો ડ્રૉપ લીધો હતો . ' " અરે , રંભા ? તું કયાંથી ? અને ઘર કેમ બદલાયેલું લાગે છે ? " લાલુભા ચકરાઇ ગયા . ધીમે ધીમે સમજાયું કે ઘર પોતાનું નથી . તો બાજુવાળા રામજી મીસ્ત્રીનું મકાન . રામજી અને એની ઘરવાળી તો કયારના મરી પરવાર્યા . પાછળ એકલી રંભા રહી ગઇ હતી . રામજીની રૂપાળી , જુવાનજોધ દીકરી . નિશાળમાં મે ' તાણી હતી . સારો , કમાતો વર મળ્યો એમાં કુંવારી રહી ગયેલી . પણ પોતે અહીં રંભાના ઘરમાં કયાંથી ? સંદીપ જી યાત્રા મેં હમ ભી સાથ હૈં કફી રોચક લગરહા હૈ . . અગલા પડ઼ાવ કહાઁ હૈ ? ઇંતજાર રહેગા . . . રાજયની હયાત સિંચાઇ યોજનાઓના , પાણીના વહન પહેલાં તેમજ ચાલુ વહન દરમ્યાન મરામત અને નિભાવણીના કામોની ગુ . નિ . તંત્ર હસ્તકના કા . . શ્રીઓએ નકશા - અંદાજો ચકાસણીની કામગીરી કરવા બાબત . ( ) હાસ્યનો ગોળીબાર - ભાગ - ધીરુભાઈ સરવૈયા નીલાઆંટી , બહુ મજા આવી ગઈ હોં . તમે આવી બાળવાર્તા વધુ ને વધુ મૂકતા રહો તો વધુ સારું અગર તમને તમારી માતૃભાષામાં અમારી સાથે વાત કરવી હોય , અથવા કોઇ દસ્તાવેજનું ભાષાંતર જોઇતું હોય , તો તમારી નેબરહુડ ઓફીસનો સંપર્ક કરો . નોંધારાને ગોદ કો લેશે ? બાપુ વિના હૂંફ કો દેશે ? ચલતે ચલતે પરિચય પૂછા નામ હૈ રામ સિંહ આશ્રમ કી વન કી પટ્ટી મેં વે રહતે હૈં ઉન્હીંકી ઝોંપડી કે પાસ દો સાલ પહલે મુઝે નીલગાય કે દર્શન હુયે થે આપ ફોટો મેં રામ સિંહ જી કો ઔર ઉનકી ઝોંપડી કો દેખેં ( 4 ) જગતની અડતાલીસ સંસ્કૃતિઓમાંની એક માત્ર ભારતીય સંસ્કૃતિ , જે પચ્ચીસ હજાર વર્ષ જુની હોવા છતાં આજે અસ્તિત્વમાં છે . બાકીની તમામ સંસ્કૃતિઓ જન્મી ને કેટલીક શતાબ્દિઓ સુધી જીવીને કાળના પેટમાં દટાઈ ગઈ . ભારત દેશ આર્યોનું મુળ વતન વિશ્વસ્તરે સાબિત થઈ ચુક્યો છે . જમીનસીમા વધારવા કે કોઈની ધન - સંપત્તિ લુંટવા આર્યોએ ક્યારેય કોઈ દેશ કે રાજ્ય પર આક્રમણ કર્યું નથી . ખ્રિસ્તી તેમજ ઈસ્લામ ધર્મના અનુયાયીઓએ વિશ્વના ઘણા દેશોને ગુલામ બનાવી ત્યાંની પ્રજા પર અકલ્પનીય અત્યાચાર ગુજારી સદીઓ સુધી ત્યાં શાસન કરી તેઓની તમામ ધન - સંપત્તિ લુંટીને સહુને બેહાલ કર્યા છે . ધર્મોના અનુયાયી શાસકોની એક હજાર વર્ષની ગુલામીમાંથી મુક્ત થયા બાદ ફરીથી આપણને આઝાદી મળી એનો અર્થ એવો નથી કે વૈદિક ધર્મ અને સંસ્કૃતિએ પોતાની દિવ્ય - ભવ્ય પરંપરાનો ગર્વ ભુલીને હજી હમણા જન્મેલા અને રક્તરંજિત ઈતિહાસ ધરાવતા ખ્રિસ્તી - ઈસ્લામ ધર્મની સાથે સમાન બનીને જીવવું . જ્યાં સુધી ભારતદેશ આર્યાવર્ત તરીકે પોતાના પુન : ગૌરવને પ્રાપ્ત કરે ત્યાં સુધી આપણે આઝાદ થયાનો કોઈ અર્થ નથી . કર્ક નોકરી - ધંધાના કામમાં હળવાશ - રાહત જણાય . સીઝનલ ધંધો થાય . ઊઘરાણીનાં નાણાં આવવાથી રાહત જણાય . જુના સંબંધો તાજા થાય . " જે કોઇ દીને મુકદ્દસે ઇસ્લામના સિવાય અન્ય કોઇ દીન અપનાવશે તો તે હરગીઝ કબૂલ કરવામાં નહી આવે અને જે કોઇ ઇસ્લામ સિવાય અન્ય દીનને અપનાવશે , તે આખેરતમાં નુકશાન વેઠનારામાંથી હશે . એક શક્યતા તરીકે માની લેવામાં આવે કે , ભગવાનમાં માનવું અંધશ્રધ્ધાથી પર થવાનું છે . પણ બીજી રીતે જોતાં ભગવાનમાં માનવું , તે એક બાબતને પકડી લેવાની વાત છે . તો બીજી બાજુ , ભગવાનમાં નહી માનુ , પણ પકડી લેવાની એક બાબત થઇ . આખલો બધું ખાઈ જાય છે તેમ આખલા પ્રકારના શ્રોતા પણ વિવેક રાખે અને બધું લઈ લે , ગ્રહણ કરી લે . કેરી ફળોનો રાજા ગણાય છે અને કહેવતોમાં પણ પાછળ નથી ! આંખથી નીતરી ચૂકેલાં જળ હશે , વેદનાને દ્વાર કૈં ખળભળ હશે . સ્ત્રીએ કમાવું હોય તો પરંપરાથી ચાલી આવેલા સેંકડો હુન્નર ( ગૃહઉદ્યોગ - લઘુઉદ્યોગ ) એવા છે જેમાંથી કોઈ એક હુન્નર અપનાવીને ચીજ - વસ્તુના ઉત્પાદન દ્વારા સ્ત્રી કમાઈ શકે છે . મહત્વની વાત છે કે પ્રકારની પ્રવૃત્તિમાં સ્ત્રી માલિક રહે છે અને પોતાના બાળઉછેરના મહત્વના કાર્યને સંભાળીને વ્યવસાય ચલાવે છે . ખેતરમાં કામ કરતી કે મજુરી કરતી સ્ત્રી પણ પોતાના બાળકને સાથે રાખી શકે છે . સમસ્યા નોકરિયાત સ્ત્રી અને શિક્ષણ લેતા તેના બાળકની છે . ઉચ્ચ આવડત ધરાવતી ( ટેલેન્ટેડ ) સ્ત્રીઓ પોતાની સ્વતંત્ર કારકીર્દિ - ઓળખ ધરાવતી હોવાને કારણે પુષ્કળ ધન - કીર્તિ કમાય છે તેમજ તેનો વિશાળ ચાહક વર્ગ પણ હોય છે . આવી સ્ત્રીઓ પોતાની અંગત જિંદગીમાં કોઈને દખલ - અંદાજી કરવા દેતી નથી તેથી લગ્ન કરવાનું ટાળે છે અથવા મોટી ઉંમરે જીવનનો ખાલીપો સાલવા લાગે ત્યારે લગ્ન કરે છે . દિલ્હીના ' સેન્ટર ફોર સ્ટડી ઓફ ડેવલપિંગ સોસાયટીઝ ' ના ભૂતપૂર્વ ડાયરેક્ટર પ્રો . ધીરૂભાઇ શેઠે કહ્યું કે ' એક વાત બહુ સાદી , છતાં બહુ મહત્ત્વની છે . જે લોકોનું થાય છે , ભાષાનું થાય છે . ' ભાષા લુપ્ત થાય છે અને એનાં ઘણાં કારણ હોય છે . એમ કહીને તેમણે સિંઘુ સંસ્કૃતિનું ઉદાહરણ આપ્યું હતું . ' જેમને આપણે હાંસિયામાં કે હાંસિયાની પણ બહાર રાખ્યાં છે , તેમની ભાષા મરે છે . કેટલીક ભાષાઓ બોલનારની પસંદગીથી મરે છે . કારણ કે બોલનારને લાગે છે કે પોતાની ભાષા પૂરતી નથી . ' ક્યારેક સત્તા માટે પણ પોતાની ભાષા છોડવી પડે છે , તેનું ઉદાહરણ આપતાં ધીરૂભાઇએ પાકિસ્તાનના પંજાબીઓની વાત કરી હતી . પાકિસ્તાનના રાજકારણમાં હિસ્સો મેળવવાનું પંજાબીભાષી તરીકે શક્ય હતું . એટલે તેમણે ઉર્દુ અપનાવી અને ભાષાના ભોગે રાજકારણમાં વર્ચસ્વ મેળવ્યું . ( ) શ્રી ભગવાંજીભાઇ હરીશંકર દવે - ધ્રાંગધ્રા સોમપુરા જ્ઞાતિના આધ્યઋષિ સમા શ્રી ભગવાનજીભાઇ ૭૦ વર્ષ પુર્વે અગાથ પ્રયત્નો કરી આપણી જ્ઞાતિના સંકલનનું તથા વંશાવલીનું કામ કરી તેને પુસ્તક રૂપે સાકાર કરી આપ્યું . ખરા અર્થમાં તેઓશ્રી આપણી સંસ્કૃતિના રક્ષક હતા . સોમપુરા સમાજના ઇતિહાસકાર તરીકે ઓળખીએ તો વધુ સારૂ ગણાશે . તેઓ શિલ્પ સ્થાપત્યના અભ્યાસુ હતા અને જીવન દરમ્યાન ઘણી માહિતી રૂપે પૂર્ણ પુસ્તકોનું પ્રકાશાન ક્રરેલું છે . આજે આપણે સૌ તેમણે આપેલી સેવાને યાદ કરી બીરદાવીએ . હતાશ થઇને માથે હાથ દઇ રડતો રડતો માણસ બેઠો હતો . અચાનક એક બોટ ટાપુના કિનારે આવી . બોટમાંથી ઉતરીને બે માણસો તેની પાસે આવ્યા . તેણે કહ્યું , અમે તમને બચાવવા આવ્યા છીએ . તમારું સળગતું ઝૂંપડું જોઇને અમને થયું કે અવાવરું ટાપુ પર કોઇ ફસાયું છે . તમે ઝૂંપડું સળગાવ્યું હોત તો અમને ખબર પડત કે અહીં કોઇ છે ! એને વિશ્વાસ હતો કે અશોક એને ના નહી પાડી શકે . કોઈ પરપુરુષ માટે તો નતી કહી રહી જે હતા તે એના માં અને નોકરાણી . અચાનક એના મન માં બીજો અવૈધ પણ મીઠો માદક વિચાર દોડી ગયો અશોક ને પણ કામ લીલા માં શામિલ કરી દેવાય તો . . ! ! ! ! મકાનમાં ફલેટ ખરીદવા માટે માસિક આવક , પ૦૦ રૃપિયાથી ર૦ , ૦૦૦ રૃપિયા વચ્ચે હોવી જોઈએ , એવા નિયમોનો પણ ભંગ કરવામાં આવ્યો છે . રાજકારણીઓ અને સરકારી અધિકારીઓ દ્વારા આવકનાં ખોટાં પ્રમાણપત્રો અથવા જૂઠાં સોગંદનામાંઓ રજૂ કરીને ફલેટો પચાવી પાડયા છે . લશ્કરની જમીન ઉપર કારગિલના યુદ્ધમાં શહીદ થનારા જવાનોની વિધવાઓ માટે બનેલાં મકાનને નીતિનિયમોને નેવે મૂકીને કાયદેસરનો દરજ્જો આપવામાં મહારાષ્ટ્રના વર્તમાન મુખ્ય પ્રધાન અશોક ચવાણ સહિત મહારાષ્ટ્રના આઠ દિગ્ગજ નેતાઓ સંડોવાયેલા છે . વિક્રમોની વાત કરવા બેસીએ તો કદાચ ચાલતી રહે કારણ કે વિક્રમો બને છે તૂટવા માટે . રીતે જોઈએ તો વિક્રમોને પ્રેરણાસ્ત્રોત અથવા માઇલ સ્ટોન પણ કહી શકાય મારે તેનાથી આગળ જવું છે , તેનો રેકર્ડ બ્રેક કરવો છે અથવા તો કંઈક જુદું કરવું છે . તેવી લાગણી માણસને મહાન કે વિક્રમી બનાવે છે . I / O એડપ્ટરો માટે આધાર ઉમેરવા માટે સુધારો કરી દેવામાં આવ્યો છે . ( 8 ) ભર્તૃહરિએ સુંદર બાળક જન્મે માટે એની પત્નીને ખાસ ફળ ખાવા માટે આપ્યું . પત્નીએ પ્રેમીથી બાળક મેળવવા ફળ એને આપી દીધું . પ્રેમી કોઈ બીજીને ચાહતો હોવાથી એણે ફળ બીજીને આપી દીધું . બીજી ભર્તૃહરિને ચાહતી હોવાથી છેલ્લે ફળ પાછું ભર્તૃહરિ પાસે આવી ગયું . આથી ભર્તૃહરિને વૈરાગ્ય આવી ગયો , એમણે સન્યાસ લઈ લીધો . દૂસરા સવાલ યહ હૈ કિ સિંગૂર - નન્દીગ્રામ વગૈરા સે બેદખલ કિતને કિસાન - પુત્રોં કો મહાનગરોં મેં સમ્માનજનક રોજગાર મિલ પાએગા ? ક્યા વે મહાનગરોં કે નારકીય જીવન વાલી ઝુગ્ગી ઝોપડિયોં કી સંખ્યા હી બઢાને કા કામ નહીં કરેંગે ? અલ્પ હો અસ્તિત્વ ખુદનું ખૂબ ગમતું ને મજાનું . ( પૃ . ૭૩ ) પ્રિય મિત્ર ભગવાન , જય ભારત સાથ જણાવાનું કે હું તારI ભવ્યમંદિરથી થોડે દૂર આવેલી એક સરકારી શાળાના માં ધોરણમાં ભણુ છું . મારા પિતાજી દાણાપીઠમાં મજૂરી કરે છે અને મારી માં રોજ બીજાનાં ઘરકામ કરવા જાય છે . ' હું શું કામ ભણું છું ' એની મારા માં - બાપને ખબર નથી . કદાચ શિષ્યવૃતિના પૈસા અને મફત જમવાનું નિશાળમાંથી મળે છે એટલે મારા માં - બાપ મને રોજ નિશાળે ધકેલે છે . ભગવાન , બે - ચાર સવાલો પૂછવા માટે મેં તને પત્ર લખ્યો છે . મારા સાહેબે કિધુ ' તુ કે તુ સાચી વાત જરૂર સાંભળે છે ! આજે નાનકડાં ભૂલકાંઓને " ઈન્ફર્મેશન એજ " માં માહિતીના ભાર નીચે દબાયેલા જોઈને વેદના પામું છું . આપણે તેમના બાળપણને કચડી નાખ્યું છે . ફર્સ્ટ સ્ટાન્ડર્ડથી ચાર - પાંચ - સાત વિષયો ; દરેક વિષયના એક - બે પુસ્તકો , દરેક વિષયની ક્લાસવર્ક અને હોમવર્ક અલગ નોટબુકસ દરેક પુરુષ જ્યારે લગ્નના , લાકડાના લાડુ ખાવાની અત્યંત ઉમંગ , ઉત્સાહભેર મનોકામના સેવે છે , ત્યારે અજાણતાંજ તે , ટપક સિંચાઈ પધ્ધતિના આવિષ્કાર માટે જવાબદાર એવું , સતત આંસુ ટપકાવતું , મશીન ( પત્ની ) ઘરમાં લાવી રહ્યો છે , તેની જાણ તેને ઘણી મોડી થાય છે . . ! ! કહેવાય છેકે , સ્ત્રી વર્ગ બંધારણ - બાંધે નબળી હોવાથી , ઈશ્વરે તેમને આંસુની વધારાની તાકાત બક્ષી છે , જે પુરુષો માટે વગર વાંકે મળેલા , શ્રાપ સમાન ગણી શકાય ? હા મિત્ર મેં તમારી પોસ્ટ વાંચી કાંઈ વાંધો નહિં ભાઇ , હવે ધ્યાન રાખશો કોઇ આપણી ઉપર આંગળી ચીંધે એવું કામ ના કરવું જોકે આમાં તમારો કોઇ વાંક નથી કેમ કે તમને બાબતની જાણ હતી [ 3 ] બાળકની નાની - મોટી સફળતા માટે કદર કરતા રહો . પ્રશંસાના બે શબ્દો કે ચહેરા પરનો પ્રોત્સાહનનો ભાવ તેના માટે પૂરતા છે . તેની નિષ્ફળતા માટે કશો રોષ વ્યક્ત કરશો . પોતાની ભૂલ ક્યાં અને કેવી રીતે થઈ તે બાળકને જાતેજ શોધવા દો . * * * * પાટણની પ્રજા અત્યારે મીઠી નીંદરડીને વ્હાલી કરી ઊંઘી રહી છે . ત્યાં પાટણના દરવાજાથી થોડે દૂર ચાચરના ઓવારે , જેની કસોક્સ બંધાયેલ ચોરણીમા ફાટુ ફાટુ કરતી છાતી હિલોળા લે છે , તેવો વિરભદ્ર જેવા એક માણસની લાલઘૂમ આંખો એકીટશે પાટણ ના ધ્વજ ને જોઇ રહી છે . લાગે છે કે હમણા પાટણ ની સત્તાને પળમા વિખેરી નાખશે . પાછળ ઉભેલા ઘરડા પણ જમાનાને ઘોળીને પી ગયા હોય તેવા ચાકરે ધીમા અવાજે કહ્યું , " રા ! ખમૈયા મારા બાપ . . દરવાજે રોન વધુ હશે . થોડો આરામ કરી લ્યો ને બાપુ . . " દિલ વિનાનું દિલ હો સંસારમાં . સ્મિત વગરનું સ્મિત હો સમાજમાં . . . દિલ " ના , આસવ ! ત્યાં આપણને એકબીજાને જોનારી આંખો કરતાં આપણને બન્નેને સાથે જોનારી આંખો વધારે હશે . તારા બેડરૂમમાં બેસવું મને ગમશે . " આરોહી નજર ઝૂકાવીને બોલી ગઈ . બેડરૂમમાં બોલ્યા પછી ' બેસવું ' શબ્દ ઉપર સહેજ અટકી આસવે ખાસ નોંધ્યું . સહુ હસી પડ્યા . જબરુ હતું તારામંડળ . તારામંડળ ? શું વળી ? હું તો કહેવાનું ભૂલી ગયો . ચાર મિત્રોની ટોળી તારામંડળના નામે ઓળખાતી . કંપની તરફથી દરેકને પોતાના કાર્ય માટે ' સ્ટાર ' નો એવોર્ડ મળી ચૂક્યો હતો એટલે બધાને ' સ્ટાર કલબ ' અને ' તારામંડળ ' એવા ઉપનામો મળ્યા હતા . ચારેયનાં ડિપાર્ટમેન્ટ અલગ હતા , પણ લંચટેબલ પર તેઓ નિશ્ચિત સમયે અને મોટા ભાગે નિશ્ચિત ટેબલ પર ભેગા થાય . તારાઓ એકબીજાથી એટલા નજીક હતા કે તેઓ ઓફિસની બહારનાં આકાશમાં પણ ઘણીવાર સાથે દેખાતાં . [ ગુજરાતી સાહિત્યમાં અમુક પુસ્તકો એવા છે જેને જોતાંની સાથે આપણને ગુજરાતી હોવાનું ગૌરવ અનુભવાય . એમાંનું એક પુસ્તક છે ' થૅંક યૂ પપ્પા ' કે જેની ચાલુ 2006 ના વર્ષમાં ત્રણ આવૃતિઓ થઈ છે . દીકરીઓએ પોતાના પિતા વિશે લખેલા લાગણીસભર લેખો - પત્રોનો અને આંખને ભીંજવી નાખે એવા સુંદર અને મનનીય નિબંધોનો સમાવેશ કરતું એક અદ્દભુત પુસ્તક છે . ખરેખર , પ્રસંગોમાં ભેટ આપવા જેવું અને વસાવવા જેવું સુંદર પુસ્તક તમામ પુસ્તક કેન્દ્રો પર ઉપલબ્ધ છે તેમજ માટે આપ સંપાદક - અમીષા શાહ , ફોન + 91 265 2483847 અથવા sampark97 @ yahoo . com પર પણ સંપર્ક કરી શકો છો . બ્લોગ પર પ્રકાશિત પોસ્ટમાંથી કોઈ પોસ્ટ માટે કોપીરાઈટ ભંગ થતો હોય તો તે પોસ્ટ વિષે તુરંત જાણ કરવા વિનંતી . તેવી પોસ્ટ બ્લોગ પરથી દૂર કરવામાં આવશે . મુખ્ય મંત્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ આજે મધ્યપ્રદેશની ઉજૈન નગરીમાં ભારતના દ્વાદશ જ્યોતિર્લિંગ પીઠના સુખ્યાત મહાકાલેશ્વર મંદિરમાં જઇને મહાકાલ જ્યોતિર્લિંગના ભકિતભાવપૂર્વક પૂજા - દર્શન કર્યા હતાં . મંડળીનો પ્રારંભ . . 1954 - 55 માં થયો અને . . 1978 માં વિધિવત્ રજિસ્ટ્રેશન કરવામાં આવ્યું . સમાજ માટે સમર્પિત અને આગવી કોઠાસૂઝ ધરાવતા નિષ્ઠાવાન અગ્રણીઓએ સમાજનું નેતૃત્વ સંભાળ્યું . અનેક અવરોધો , અનેક અડચણો તથા પારાવાર મર્યાદાઓ વચ્ચે પણ તેમણે મંડળના વૃક્ષનું અમીસિંચન કર્યું . ભવિષ્યને નજર સમક્ષ રાખીને મંડળનું બંધારણ ઘડયું , પ્રવૃત્તિઓની રૂપરેખા કંડારી અને વિવિધ આયોજનો ધ્વારા મંડળને સમૃધ્ધ કર્યું ! બારણામા જુએ તો લગભગ ૨૫ જણા આવ્યા હતા . નીલે બધી તૈયારી નેહાની વર્ષ ૨૦૦૪માં ગુજરાતમાં બાળકીઓના જન્મનું પ્રમાણ કુમારના જન્મની સામે દર હજારે ઘટીને સરેરાશ ફક્ત ૮૨૪ થઇ જવા પામ્યું હતું . ગંભીર સ્થિતિ સામે રાજ્ય સરકાર દ્વારા બેટી બચાવો આંદોલન અંતર્ગત અનેક ઝુંબેશ શરૂ કરાયા બાદ તાજેતરમાં પ્રમાણ વધીને સરેરાશ ૯૦૫નું થવા પામ્યું છે . મારા જાણ મુજબ મુંબઈમાં રહેતા ખાસ કરીને દક્ષિણ ગુજરાતના પ્રજાપતિઓ દ્વારા ત્રણ સંસ્થાઓ , શ્રી લાડ પ્રજાપતિ સેવા સમાજ , શ્રી પ્રજાપતિ મિત્ર મંડળ અને શ્રી પ્રજાપતિ સહાયક મંડળ ચાલી રહી છે . ઉપરાંત બીજી સંસ્થાઓ પણ હશે . દરેક સંસ્થાની પોતાની પ્રવ્રુતિઓ છે . પણ એક અન્ય પ્રવ્રુતિ " પ્રજાપતિ ગૌરવ - રૂપી એકતા " હોય એક બીજા સાથે સારૂ સંકલન હોય તો મારો આનંદ ક્ષણિક હોત . ઉતર ગુજરાતના પ્રજાપતિઓ સોરઠિયા પ્રજાપતિ સમાજરૂપે આગેકુચ કરે છે તો આપણે માટે શું શક્ય નથી ? મારા મનમાં શંકા ઊઠી કે આવા રૂપાળા ' ભીખલા ' ભાઈનું ' કાળો ' નામ શી રીતે પડ્યું અને સેવકને વ્યાકરણવ્યુત્પત્તિ સાથે ખૂબ વેર , એટલે કોઈ રીતે ' ભીખલો - કીકલો - કીલો - કાલો ' એવાં રૂપાંતર હૈયે ચડે નહિ . એટલે શંકા પ્રબળ થતી ગઈ . પણ એટલામાં થોડે દૂર ચીકણા કાદવનો ખાડો અમારા રસ્તામાં આવતો દેખાયો એટલે શંકા શમી ગઈ . ' કાળાભાઈ ! જોજો હો , કાદવ આવે છે . ' ' અરે , સાંઢ મારો હાથ વરતે તો . હા , દેવો હોય તો કાંઈ કહેવાય નહિ . ' એટલામાં ઈશ્વરના ધામ જેવું સ્ટેશન દૂરદૂરથી દેખાવા લાગ્યું . ' કાળાભાઈ ! આપણો મારગ તો કે ? ' ' અમારે તો જમીન પગ નીચે નીકળી ગઈ છે - હો . જો ને - આઘે જાળનું ઝાડ દેખાય . ' ' હા . ' ' મારા દાદાનું ખેતર . અમે કાંઈ મોળા નહિ હો . તો હવે એવો દી આવ્યો . નકર દેવો છે નાં , તો મારે ત્યાં કામ કરતો હોય . અને હજીયે મારી બોન બધુંય જાળવે છે . ' ' એમ કે ? ' ' તંઈ ! જાળ દેખાય છે નાં , ન્યાં , હું ગધેડાં ચારવા આવતો . તે દી અમારે ત્યાં બે ત્રણ સાંઢ પણ ખરી . ' મનમાં વિચાર્યું કે માર્યા , હવે કાળો છાનો રહેવાનો સંભવ નથી . ' ભાઈ , હું જાઉં ને ત્યાં એક રાવળની છોકરી હંમેશા ખાડું લઈને આવે . ' ગંગાનાં નીર તો વધે ઘટે રે લોલ , સરખો પ્રેમનો પ્રવાહ રે . . . જનનીની દેવબાઈ - તમારો સસરો રોજ આમ કરે છે ખરા , પણ પણ મેં કદી પૂછ્યું નથી કે શા વાસ્તે કરો છો ? મિત્રો ! આ૫ને હું એમ કહી રહ્યો હતો કે સાધનાથી સિદ્ધિનો આ૫નો જે ઉદ્વેશ છે , તેમાં અમારે શું કરવું જોઈએ ? તેમાં આ૫ને રમત - તમાશાથી આગળ મૂકી દઈએ . અત્યાર સુધી શું થતું રહું છે ? રમત થતી રહી છે . કચ્છ પ્રદેશમાં આપણો મુખ્ય વ્યવસાય ખેતીનોજ હતો . પૂર્વજો અતિ સાધું જીવન જીવતા હતા . આજથી પોણા બસો વર્ષ પહેલા કચ્છમાં બાજરો કે જે આપણો મુખ્ય ખોરાક હતો તે એક કોરીના દશથી વીસ કિલો જેટલો મળતો હતો . પણ કોરી કમાવવી તે વખતે મુશ્કેલ હતી . અનાજ સસ્તું તેમજ મજુરી સસ્તી હતી . કચ્છના કસબી કારીગરોને અનાજ આપી તેમની સેવાઓ લેવાતી હતી . આમ આર્થિક કારણોસર આપણા પૂર્વજોમાંના કોઈક સાહસિકો વહાણ રસ્તે ઘણા દિવસોની મુસાફરી કરીને મુંબઈ નગરીમાં પ્રથમ પગ મુક્યો . રીતે વતનની બહાર પ્રથમ પગ મુકનાર પુરુષાર્થી પુરુષ કોણ હતા તેનું નામ જડતું નથી . પરંતુ ગામ નાની ખાખરના રહીવાશી શ્રી ગણપત નપ્પું સવંત ૧૯૦૫ માં મોટી ખાખરવાળા શા . કુરપાર હરશીની નોકરીએ રહ્યાની નોંધ ' ' જૈન રત્ન ' ' નામના પુસ્તકમાં જોવા મળે છે . શા . કુરપાર હરશીનાં નામે ચાલતી પેઢી પ્રથમ શા . હરશી વીરના નામે શરુ થઇ હતી . માહિતીના આધારે એવું અનુમાન થાય છે કે આપણા કેટલાક પૂર્વજો સવંત ૧૮૫૦ ની આસપાસમાં મુંબઈ આવ્યા હછે . વળી બીજી નોંધ દેશલપુરના શ્રી ચાંપશી ભારાની કું ! વાળા શ્રી લાલજી ચાંપશીની નોંધમાંથી નીચે મુજબ મળે છે : ઠંડી અને ગરમીની ઋતુનો સમનવય એટલે વસંત એમાંયે સરસ્વતીમાને વંદનાના દિવસો . આપણા કવિઓની કલમ પણ જુઓને દિવસોમાં કેટલી ખીલી ઊઠે છે ! સરસ્વતીમા વીણાવાદિની અને જેનું વાહન હંસ છે . હંસ વિવેકનું પ્રતિક છે અને વીણા સંવાદિતાનું પ્રતિક છે . શૃંગારમાં વિવેક સંવાદિતાનું સમંવય થાય તો સોનામાં સુગંધ ભળે . વસંતમાં શિવરાત્રિ આવે છે . શિવ કલ્યાણકારક , મંગલમય , પવિત્ર . રાત્રિ એટલે રાત . જીવનના વસંતમાં કલ્યાણકર અને મંગલમય રતિક્રિડા પણ હોય છે , જો તે વિવેકપૂર્વકની અને સંવાદિતા સાથેની હોય તો તેમાં પ્રેમ ભળી જાય છે . વસંત આવે છે અને પ્રકૃતિ લીલી ચાદર ઓઢવાની શરૂઆત કરે છે . દર વર્ષે કુદરતી ક્રમ ચાલ્યો આવે છે પણ પશુ - પંખીઓમાં પણ નાવીન્યતાની અસર દેખાય છે . તેમની ટૂંકી પૂર્વ ભૂમિકા પછી , પરિસંવાદની અધિકૃત શરૂઆત કરતાં પહેલાં જાણીતા સાહિત્યકાર અને ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પૂર્વ પ્રમુખ રઘુવીર ચૌધરીના હસ્તે બે પુસ્તકોનું વિમોચન કરવામાં આવ્યું . પ્રથમ પુસ્તક હતું ઇતિહાસવિદ્દ દંપતી શીરીન મહેતા અને મકરન્દ મહેતા કૃત ' બ્રિટનમાં ગુજરાતી ડાયસ્પોરા : ઐતિહાસિક અને સાંપ્રત પ્રવાહો ' . ( પ્રકાશક : વિશ્વ ગુજરાતી સમાજ , મણિપ્રભુ , નવરંગ સ્કૂલ રસ્તા પાસે , અમદાવાદ - ૩૮૦ ૦૧૪ , વિક્રતા : રંગવાર , યુનિવર્સિટી પ્લાઝા , દાદાસાહેબનાં પગલાં પાસે , નવરંગપુરા , અમદાવાદ - ૩૮૦ ૦૦૯ ; પૃષ્ટ : ૧૬ + ૩૪૨ ; કિંમત : રૂ . ૨૨૦ ) પુસ્તક અંગે માહિતી સંશોધન માટે શીરીનબહેન અને મકરન્દભાઈએ લગભગ ત્રણેક મહિના લંડનમાં રહીને મહેનત કરી હતી અને તેમને તમામ પ્રકારનો ટેકો આપ્યો હતો " ઓપિનિયને " , ' ચંદરયા ફાઉન્ડેશને ' તથા ' ગુજરાતી સાહિત્ય અકાદમી ' . બંને લેખકોએ પોતે તો માત્ર નિમિત્ત હોવાનું અને ખરેખરા ઇતિહાસના રચયિતાઓ તો અત્યારે અહીં મંચ પર અને શ્રોતાગણમાં બેઠેલા હોવાનું કહી આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો . નાત - જાત - ધર્મ - કોમથી નિરપેક્ષ રહી , ગુજરાતી મુસ્લિમો સુદ્ધાંનાં કેસ સ્ટડી વણી લેતું પ્રકારનું કદાચ પહેલું પુસ્તક હશે . < ! - - BREAK - - > કામમાં હશે તો હું વાત નહીં માંડું મૌનનાય કોઈ દિ ' ના છાંટા ઉડાડું શમણાનો કાયદોય હાથમાં લઉં - હું . શ્રી ત્રિભોવનદાસ લુહાર સુંદરમ્ માટે કાવ્યસર્જન તેમની અધ્યાત્મયાત્રાનો એક ભાગ બન્યું હતું . તેમની અધ્યાત્મદ્રષ્ટિ તેમના એક કાવ્યની નીચેની પંક્તિઓમાં ઝલકે છે : મંજરીએ મંજરીએ મીઠું મ્હોરેલું , કોકિલના કંઠે ફોરેલું , ગ્રીષ્મની અટારીએ ઘૂંટી ઘૂંટીને , છૂટ્ટે હાથે વેરેલું . હો ગીત કોણ ગાતું ઘેલું ? . - ત્રિભોવનદાસ લુહાર સુંદરમ્ 17 . आढ्योभिजनवानस्मि कोन्योस्ति सदशो मया - ' હું છું કુલીન , શ્રીમંત , બીજો મારા સમાન ના , ' એમ સૌ કોઈને લાગે છે . કહે છે , હું ભારદ્વાજ કુળમાંનો ! મારી પરંપરા અખંડ ઊતરી આવી છે . પશ્ચિમના લોકોમાં પણ એવું છે . કહે છે , અમારી નસોમાં નૉર્મન સરદારોનું લોહી વહે છે ! આપણા તરફ ગુરૂપરંપરા હોય છે ને ? મૂળ આદિ ગુરૂ એટલે શંકર . પછી બ્રહ્મદેવ અથવા એવા બીજા કોઈકને પકડવાનો . પછી નારદ , પછી વ્યાસ , પછી વળી એકાદો ઋષિ , પછી વળી વચ્ચે પાંચદસ લોકોને ઘુસાડી દેવાના , પછી પોતાના ગુરૂ ને પછી હું - એવી પરંપરા બતાવવામાં આવે છે . અમે મોટા , અમારી સંસ્કૃતિ સૌથી ચડિયાતી એવું બધું વંશાવળી આપીને સાબિત કરવામાં આવે છે . અલ્યા , તારી સંસ્કૃતિ ઉત્તમ હોય તો તે તારા કામોમાં દેખાવા દે ને ! તેની પ્રભા તારા આચરમમાં પ્રગટ થવા દે ને ! પણ નહીં . જે સંસ્કૃતિ પોતાના જીવનમાં નથી , પોતાના ઘરમાં નથી , તે દુનિયાભરમાં ફેલાવવાની હોંશ રાખવી વિચારસરણીને આસુરી કહે છે . આપના કાવ્યની સુન્દરતાને પ્રગટ કરવા માટે તો સુંદર શબ્દની સુંદરતા પણ ઓછી પડે . જો કાવ્ય ને થોડો ન્યાય આપવો હોય તો એટલું કહી શકાય , એટલે ' કમ ટુ ધી નોર્મલ ' . એટલે લોકો તમને શું કહે કે , નોર્માલિટી ઉપર આવી જાવ . એબોવ નોર્મલ , બીલો નોર્મલ રહેશો નહીં . રીતે શિક્ષણની પ્રક્રિયા અને તેના વિવિધ પરિણામોના સંદર્ભે શિક્ષણનું સમાજમાં તથા વ્યક્તિવિકાસમાં શું યોગદાન હોઇ શકે તેના કેટલાક પાસાંઓ પર પ્રકાશ નાખવાનો નાનકડો પ્રયાસ છે . શ્રી ઊર્મિબેન , હળવા થવાની વાત સખી અને સખા બંનેને સ્વિકાર્ય બની જાય તો સંસારમા વિષેશ માધુર્ય બની રહે વાત તમે ખુબ સરસ રીતે કહી છે , અનાવિલોના સંદર્ભે સખી અને સખા બનેના મૌનના ટહુકાને નવો વ્યાપ મળી જાય તો અહંમમુક્તિનો એક ઉઘાડ મળી રહે વાત નિશ્ચિત લાગે છે , આપને સરસ રચના માટે અભિનદન અને આભાર . બાકી ના રહી જાય ઓરતા , રંગ ભીનુ છે ટાણુ રંગ હિંડોળે ઝુલી લઈએ , છોને વ્હાય વ્હાણુ રમત અધુરી રહી જાશે જો તારી સથવારે મારે મળવુ , જરુર તને જન્મો જન્મારે ! . યુસુફ ( . . ) ના ભાઇઓએ તે સમયે તેમને ઓળખ્યા જ્યારે ખુદ તેમણે પોતાની ઓળખ આપી . કુરઆને કરીમમાં તેનો ઉલ્લેખ રીતે કરવામાં આવ્યો છે . પિતા શ્રીમંત સાસરું ધરાવતી દીકરીને ત્યાં બહુ જશે નહિ પણ દીકરી ગરીબ ઘરમાં આપી હશે તો ભલે ઉભા ઉભા ખબર કાઢવા જવું પડે , તે ચોક્કસ દીકરીના ઘરના ચક્કર કાપશે . અને ખરેખર , ભાવ , ભાષા અને રાગ , બધી દૃષ્ટિએ ભજન એટલું સુંદર થયું છે કે અનુવાદ જેવું લાગતું નથી . એમ લાગે છે કે કવિ નરસિંહરાવ પોતાના હૈયાના ઉત્કટ ભાવો આમાં ઠાલવી રહ્યા છે . ભજનમાં મને અમારા તુકારામનું હ્રદય જડ્યું . માણાવદર તાલુકાની કુલ વસ્‍તી - ૧ર૭પ૧૬ છે . તે સમગ વસ્‍તી તાલુકાના ગામ્‍ય વિસ્‍તારની છે . તેમા પુરુષો - ૬પ૬૦૬ અને સ્‍તરીઓ - ૬૧૯૧૦ છે . ખુબ આભાર ! આપે યાદ કરી ને લિંક્સ મુકી . . ! . . ખરેખર આપણા હર એક તહેવાર અનોખા છે . . જે બીજી કોઇ સંસ્ક્રૂતિ માં નથી . . શિરડીના સંતશ્રી સાંઈબાબાના એક શિષ્ય હતા . તેઓ સાંઈબાબાના અનન્ય ભક્ત હતા . સાંઈમાં તેમને પૂરી શ્રદ્ધા . રોજ તેઓ સાંઈબાબાના દર્શન કરવા જતા . દર્શન કર્યા વિના કદી પાછા ફરતા નહોતા . કોક વાર તો એવું બનતું કે લોકોની ભીડમાંથી માર્ગ કાઠીને આગળ કેમ જવું તે સમજાતું નહિ . આવી વેળાએ શિષ્ય આખો દિવસ ખડે પગે રાહ જોતા ઊભા રહેતા અને દર્શન કરીને ઘરભેગા થતા વળી શિષ્ય સાંઈબાબાના દર્શન કર્યા પહેલાં કદી મોંમાં અન્નનો દાણો મૂકતા નહિ . તેમનો રોજિંદો નિયમ હતો . ( ) એક્સીલરેશન એન્ડ બ્રેકિંગઃ જો શક્ય હોય તો બ્રેક ઓછી મારવાનું રાખો જેટલી વાર બ્રેક લાગશે એટલીવાર ઈંધણ વધુ વપરાશે . સાથે એકસીલરેટર અચાનક પૂરેપૂરુંુ દબાવી દેવાથી અને વારંવાર પેડલ દબાવવા છોડવાથી ઈંધણનો બગાડ થાય છે . હંમેશા હળવું એક્સીલરેશન અને બ્રેકિંગ ફાયદેમંદ રહે છે . હાઈ - વે પર મોટા ભાગના લોકો ફૂલ સ્પીડ ગાડી હંકારે છે , પરંતુ હાઈ - વે પર પણ ૭૦થી ૯૫ની એકધારી ઝડપે વાહન ચલાવવામાં આવે તો એવરેજ સારી મળશે . વળી જો કાર મિડિયમ સ્પીડથી ચાલતી હશે તો અચાનક બ્રેક મારવાની કે એક્સીલરેટર દબાવવાની નોબત આવે તો કંટ્રોલ કરી શકાય છે . સમય : - 5 : 30 am to 12 : 00 pm પ્રવૃત્તિ વિશે : - ડિસેમ્બર માસમાં લગભગ નિયમિત પણે શાળા દ્વારા નાના મોટા પ્રવાસનું આયોજન કરવામાં આવે છે . જેમાં ગતવર્ષે એક દિવસીય શૈક્ષણિક પ્રવાસનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું . પ્રેમની પાંખ તો જગતમાં સૌને લાગી જાય છે . સંતાન અને સંતનો નસીબે મળી જાય છે . . હુકમો વિભાગની સરખા ક્રમાંકની ફાઇલ ઉપર અગ્ર સચિવશ્રી , નાણાં વિભાગની તા . ર૩ / / ૦૩ની નોંધથી મળેલ સંમતિ અન્વયે બહાર પાડવામાં આવે છે . દાદાશ્રી : પણ અમે શું કહીએ છીએ ? કે અમારું જ્ઞાન ૩૫૬ ડિગ્રીનું છે . ચાર બીજા ઉમરેવા ત્યાં જવાનું . અમે અમારું જેટલું છે એટલું આપી શકીએ . બીજું જ્ઞાન લેવાનું રહેતું નથી . જ્ઞાન તો સંપૂર્ણ આપી દીધેલું છે . પણ એમનાં દર્શન કરવાથી , મૂર્તિ જોવાથી આપણે એવાં થઈ જઈએ , બસ . એટલે ખાલી દર્શન બાકી રહ્યા . કોમર્સમાં પ્રવેશ વંચિતો માટે તા . ૨૪ પછી વિચારણા કામના કલાકો વધ્યા પરંતુ ફિકસ કર્મીઓનું વેતન વધારવામાં ઠાગાઠૈયા તેમણે યુનિવર્સિટી ઓફ કલકત્તા અને દિલ્હી સ્કુલ ઓફ ઈકોનોમિક્સમાં અર્થશાસ્ત્રનું શિક્ષણ આપ્યું . ( જ્યાં તેમણે તેમની સામૂહિક વિકલ્પ અને સમાજ કલ્યાણ મૈંગ્નમ રચના પુરી કરી ) [ ૧૧ ] તેઓ 1961 થી 1972 સુધી ત્યાં પ્રોફેસર તરીકે રહ્યા , તે સમયને ડીએસઈ ( DSE ) ના ઈતિહાસમાં સુવર્ણયુગ માનવામાં આવે છે . 1972માં તેઓ લંડન સ્કુલ ઓફ ઈકોનોમિક્સમાં અર્થશાસ્ત્રના પ્રોફેસર તરીકે જોડાયા , જ્યાં તેઓએ 1977 સુધી ભણાવ્યું . 1977 થી 1986 સુધી તેઓએ ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીમાં શિક્ષણ આપ્યું , જ્યાં તેઓ નુફિલ્ડ કૉલેજ , ઓક્સફર્ડમાં અર્થશાસ્ત્રના પહેલા પ્રોફેસર હતા , અને બાદમાં ઓલ સોઉલ્સ કૉલેજ , ઓક્સફોર્ડમાં રાજનૈતિક અર્થશાસ્ત્રના ડ્રુમ્મોન્ડ અધ્યાપક અને ફેલો રહ્યા હતા . 1986માં હાર્વર્ડમાં થોમસ ડબલ્યુ લામોન્ટ યુનિવર્સિટીના અર્થશાસ્ત્રના પ્રોફેસર તરીકે જોડાયા . 1998માં ટ્રિનિટી કૉલેજ , કેમ્બ્રિજ નિષ્ણાત તરીકે નિયુક્ત થયા . [ ૧૨ ] જાન્યુઆરી 2004માં સેન હાર્વર્ડ પરત ફર્યા . તેઓ પહેલાની લંડન ગુઈલ્ડહાલ યુનિવર્સિટીના ઈવા કોલોર્ની ટ્રસ્ટના યોગદાનકર્તા છે . પણ જે બાળક છે , કે બાળકની જેમ રહી શકે છે , તે તો ચઢવા - ઉતરવાને પણ , તેની પ્રત્યેક ક્ષણને માણે છે . કાશ ! આપણે આખુંય આયખું બાળકની જેમ રોલર કોસ્ટરને , ચકરાવાને માણી શકીએ . રંગ ભરી રમશું રાસ , સહિયર મોરી રંગ ભરી રમશું રાસ રાધા રાણી ને રમાડે કામણગારો કાન બંસરીના નાદે ઘેલું ગોકુળિયું ગામ સહિયરમોરી , મીઠડી કરશું વાત ( ) હાલોને રંગભરી રમીએ રાસ ગોવાળ ગોકુળના હાંકે ગાવલડી ગોપીઓ છલકાવે વહાલ ઢોલીડા જમાવે તાલીઓના તાલ સહિયરમોરી , ચાંદની ચમકી આકાશ ( ) હાલોને રંગભરી રમીએ રાસ શોભતા મોર પીંછે મનમોહનજી ખળખળ વહે યમુનાજીની ધાર ચૂંદડીએ [ . . . ] પરંતુ ગાયના શિંગડા હોવાનું એક કારણ છે અને તે છે ગાય નથી પણ ગધેડી છે . ઔપચારિક અથવા અનૌપચારિક શિક્ષાનો હેતુ શીખવાની રીત , સમવિશ્ટ અભ્યાસક્રમ અને પાઠ યોજના થી જ્ઞાન માહિતી અને વૈચારિક આવડત પૂરું પાડવાનો હોય છે . શીખવવાના વિવિધ માર્ગો મોટેભાગે અધ્યાપનશાસ્ત્રને અનુસરે છે . જ્યારે શિક્ષકને કઇ પદ્ધતિથી ભણાવવું નક્કી કરવુ હોય ત્યારે વિદ્યાર્થીનુ જ્ઞાન , વાતાવરણ અને તેમના શીખવાના ધ્યેય અને એની સાથોસાથ સંબંધિત અધિકૃત અભ્યાસક્રમને ધ્યાનમાં લે છે . ઘણી વાર શિક્ષક વિદ્યાર્થીને વર્ગખંડની બહારની દુનિયાનુ શિક્ષણ આપવા પ્રવાસ દ્વારા શિક્ષા આપે છે . ટેક્નોલોજીના વધતા ઉપયોગ , ખાસ કરીને ગયા દાયકામાં વધેલા ઇન્ટરનેટના ઉપયોગે વર્ગખંડમાં શિક્ષકની ભૂમિકાને આકાર આપ્યો છે . યુએન ખાતેનું 77નું જૂથ વિકસતા રાષ્ટ્રોની છૂટક યુતિ છે , જેની રચના તેના સભ્યોના સામૂહિક આર્થિક હેતુઓને ઉત્તેજન આપવા અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘમાં સંયુક્ત વિસ્તરિત વાટાઘાટનું સર્જન કરવા માટે રચના કરવામાં આવી છે . સંસ્થાના 77 જેટલા સ્થાપક સભ્યો હતા , પરંતુ ત્યારથી સંસ્થાનો વિકાસ થઇને 130 સભ્ય દેશોની થઇ છે . જૂથની સ્થાપના 15 જૂન 1964માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘના વેપાર અને વિકાસ પરના પરિસંવાદ ( યુએનસીટીએડી ) ખાતે જારી કરવામાં આવેલી 77 દેશોની સંયુક્ત ઘોષણા દ્વારા સ્થાપના કરવામાં આવી હતી . સૌપ્રથમ મોટી બેઠક અલ્જીયર્સમાં 1967માં હતી , જ્યાં ચાર્ટર ઓફ અલ્જીયર્સ અપનાવવામાં આવ્યું હતં અને કાયમી સંસ્થાગત માળખા માટેના પાયાનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો હતો . [ ૨૦ ] અને અન્યાય સામે માથું ઉચકી ગૌરવભેર જીવવા શક્તિમાન છે . તેની રાજ્યમાં વરસી રહેલા વરસાદે છેલ્લા ચોવીસ કલાક દરમિયાન ૪૬ તાલુકાઓમાં નોંધપાત્ર વરસાદ વરસાવ્યો છે . જ્યારે ૧૩ જિલ્લાઓ વરસાદ વિહોણા રહ્યા હોવાના અહેવાલ સાંપડયા છે . રાજ્યના ઇમરજન્સી ઓપરેશન સેન્ટર દ્વારા મળેલા અહેવાલો મુજબ આજે તા . ૨૦ - - ૨૦૧૧ને સવારે - ૦૦ કલાકે પૂરા થતા ચોવીસ કલાક દરમિયાન પંચમહાલ જિલ્લાના મોરવાહડફ તાલુકામાં ૧૪૦ મી . મી . એટલે કે સાડા પાંચ ઇંચ , વડોદરા જિલ્લાના કરજણમાં ૧૦૦ મી . મી . એટલે કે ચાર ઇંચ , જૂનાગઢ જિલ્લાના ઊનામાં ૮૯ મી . મી . , નવસારી જિલ્લાના વાંસદામાં ૭૩ મી . મી . એટલે કે ત્રણ ઇંચ જેટલો વરસાદ વરસ્યો હોવાના અહેવાલો છે . દર વર્ષે 1લી એપ્રિલે આપણા ગુજરાતી દૈનિકો જેમ કે ગુજરાત સમાચાર , સંદેશ વગેરે કોઇ સનસનીખેજ ખબર છાપીને પબ્લિકને ઉલ્લુ બનાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે . જો કે વખતે મને લાગે છે કે બહુ કારગત રીતે ઉલ્લુ બનાવી શકાય એવી કોઇ ખબર નથી લાવી શક્યા . ગુજરાત સમાચારમાં ખબર છે અડવાણીની જગ્યાએ નરેન્દ્ર મોદી લોકસભાની ચૂંટણી લડશે અને [ . . . ] જીવનમાં ધીરજ રાખવાથી કદાચ અફસોસ કરવાની તક આવતી નથી . વ્યક્તિના વિકાસના ધડતરનું કામ રાતોરાત નથી થતું ઘર , કુટુંબ રહેણીકરણી , મિત્રવર્તુળ બધા દ્રારા દ્વ્રારા માનવી નીત નવું શીખે છે અને જાણ્યે અજાણ્યે એને પોતાના આચરણમાં મુકે છે . બધાનો પ્રભાવ માનવજીવન પર ઘણો મોટો રહે છે . પરિણામે એક માના બે દિકરા હોય પણ એક વિદેશ ગયો હોય તોય નથી વિસરતો ને બીજો પાસે હોય તોય મા - બાપ નથી પોસાતા એવું પણ બને છે . ચમત્કારો હજી પણ થઈ શકે છે જીન્દગાનીમાં , ગઝલની એક જાદુની છડી છે આપણી વચ્ચે . હું અહીં એમનો એમ છું . તમે બધાં કહો , કેમ છો ? ઈન્દ્રિય ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરવો અને ઈન્દ્રિયગમ્ય સુખો કે દુ : ખો બન્નેથી પર થઈ શકે એવી મનોભૂમિકાનું નિર્માણ કરવું એને શાસ્ત્રકારોએ વિશેષ મહત્વ આપ્યું છે . દેહ અને ઈન્દ્રિયો બધું ધર્મના અનુસરણ માટે છે . જો ધર્માનુસરણને બદલે ઈન્દ્રિયોનો વિનિયોગ નર્યા સ્વકેન્દ્રી સુખોપભોગમાં થાય તો મનુષ્યજન્મ સાર્થક થયો છે એમ કહેવાય નહીં . સાર્થકતા સિદ્ધ કરવા માટે માણસે ઈન્દ્રિયોને અનુવર્તીને નહીં પણ ઈન્દ્રિયો ઉપર આધિપત્ય મેળવીને જીવન વ્યતીત કરવું જોઈએ . દાદાશ્રી : તપ એટલે બે પ્રકારનાં વાણીનાં તપ થાય છે . એક આજ્ઞા લઈને ના બોલવું અને એક જાતે ના બોલવું . વાણીનાં તપ બહુ સારાં કરે તો એનાથી ફાયદો ઘણો છે . નરી શક્તિ વાણીમાં વપરાઈ જાય છે . માતૃત્વ ગુજરાતી સ્ત્રીઓ માટે શારીરિક , માનસિક , કૌટુંબિંક અને સામાજીક જવાબદારી છે . પુત્રવાંચ્છના ગુજરાતી સમાજની પ્રાથમિક જવાબદારી છે અને પુત્રીએ દ્રિતિય જરૂરિયાત છે . ફરી એકવાર સિમોન ' બુવારનું પુસ્તક " સેકન્ડ સેકસ " યાદ આવે છે . ગુજરાતી દાદીઓ માટે પુત્રી સેકન્ડ જરૂરિયાત પણ હોય શકે ! એક ખતરનાક માનસિકતા છે . અહીંથી " સેકન્ડ સેકસ " ની અસ્તિત્વ ઉપર પૂર્ણવિરામ આવી જાય છે , પણ . . સર્જનહારને દાદીમાઓની માનસિકતાની અસર થતી નથી . ઈષ્ટં દત્તં તપોડધીતં વ્રતાનિ નિયમાશ્ચયે | સર્વમેતદ્ વિનાશાન્તં જ્ઞાનસ્યાન્તો વિદ્યતે | | ત્રણેક દાયકા પહેલાં એક વિદ્વાને ભારતમાં અંગ્રેજી ભાષાને ગાય સાથે સરખાવી હતી . સરખામણીનો પહેલો મુદ્દોઃ ભારતીયો પરલોક તરી જવા માટે ગાયનું અને લોક તરી જવા માટે ઈંગ્લીશનું પૂંછડું પકડે છે . મુદ્દો બીજોઃ બન્ને વિશે અત્યંત આદર હોવા છતાં બન્નેની દશા ભારતમાં ભૂંડી છે . - - એકદમ સાચી વાત . મગન માધ્યમને કારણે સહન કરનારામાંનો હું પણ એક છું . હવે જુવાળ અંગ્રેજીનો આવ્યો છે . એને કારણે અંગત રીતે કોઈને નુકશાન નથી થવાનું . ભાષાને થાય એમાં આપણા કેટલા ટકા ? ! ! પ્રશ્ન સમાજશાસ્ત્રીઓનો / સમાજ સેવકોનો / જીવ બળે છે તેવા સૌનો છે . બધા ભેગા કેમ થઈ શકે ? શાણી ગુજરાતનું શાણપણ પણ ગયું ? તમે ઝંડો પકડ્યો છે તે મેલતા નહીં . દુર રહ્યે રહ્યે પણ ટેકો આપીશું . ખાલીપા વિશે કંઈક જાણવા મળ્યું , અને સરસ રીતે દાદા . . તમે સમજાવ્યું છે તપના સૂરજ કી તરહ અગ્નિ , લાવા ઔર ઉષ્મા લિયે કિ બન જાયે આત્મા એક સૂરજ ચમકદાર ઔર સ્વયં જલતે હુયે ભી અનવરત ભર દે જીવન કણ કણ મેં બહુત સુન્દર મન મે ઊર્જા ાઉર પ્રેરણ દેતી કવિતા હૈ તસ્વીર દેખ કર તો મન ખિલ ઉઠા શુભકામનાયેં મનોજ ખંડેરીયાની સુંદર સંવેદનશીલ ગઝલ્ . ૨૦૦૪માં ભારતની મુલાકાત વખતે જુનાગઢની પણ મૂલાકાત સાથે સ્વ . મનોજ ખંડેરીયાના ઘેર જવાનો મોકો મળેલ તેમના પત્ની પૂનમબેન ને મળવાની તક મળી . . મનોજભાઈના ઘણાંજ સ્મરણૉની વાત થઈ ત્યારે દીલ ભરાઈ આવેલ્ . . કેમ ભુલી શકાય મહાન ગઝલકારને ! ! ઊર્મિ , ગઝલ અહીં બ્લોગ પર મૂકવા બદલ આભાર્ . Surendranagar | Last Updated 1 : 53 AM [ IST ] ( 28 / 06 / 2011 ) શહેરના ખોડિયાપરાની શેરી નં . ૩માં રહેતા અને જૂના જંકશન પર ઓમપાન પાર્લર નામે દુકાન ચલાવતા સોહિલસિંહ સુરૂભા ઝાલાની દુકાનમાં તા . ૨૧ના રોજ રાત્રે તસ્કરો ત્રાટક્યા હતા અને તેમાંથી ટીવી , મોબાઇલ , રોકડા સહિતનો માલસામાન ચોરીને લઇ ગયા હતા . અંગે સોહિલસિંહે પોલીસ મથકે ટેલિવિઝન , મોબાઇલ રોકડા સહિત ૫૧૦૦ની કિંમતના સામાનની ઉઠાંતરી થયાની ફરિયાદ નોંધાવી . . . બિઅર સામાન્ય રીતે જવમાંથી બનાવવામાં આવે છે , પણ ક્યારેક ક્યારેક તેમાં બીજા ધાન્ય પણ ભેળવવામાં આવે છે . વ્હિસ્કી ક્યારેક વિવિધ અનાજોને મેળવીને બનાવવામાં આવે છે , ખાસ કરીને આયરિશ વ્હિસ્કીમાં ઘણાં વિવિધ અનાજ ઉમેરવામાં આવે છે . વ્હિસ્કીની શૈલી ( સ્કોચ , રાઈ , બોર્બોન , મકાઈ ) સામાન્ય રીતે પ્રાથમિક અનાજના ઉપયોગને દર્શાવે છે , જેમાં બીજા ધાન્યોને સામાન્ય રીતે ભેળવવામાં આવે છે ( મોટેભાગે જવ , અને ક્યારેક ઓટ્સ ) . અમેરિકન વ્હિસ્કીની વાત કરીએ તો બોરબોન ( મકાઇ ) , અને રાઈ વ્હિસ્કીને આથો લાવવામાં ઓછામાં ઓછા 51 ટકા સંબંધિત ઘટક હોવા જોઇએ , જ્યારે મકાઈ વ્હિસ્કીમાં ( બોરબોનથી એકદમ વિરૂદ્ધ ) ઓછામાં ઓછા 81 ટકા હોવા જોઇએ - દરેક ફ્રેંચ . . સી . ( Appellation d ' Origine Controlé ) સમાન અમેરિકન કાયદા દ્વારા . બહુ સુંદર ( અને સાથે કરુણ પણ ખરી ) . ગણેશ ઉત્સવ પ્રસંગે લાખો રુપિયા ખર્ચાય પણ મૂર્તિ બનાવનાર તો મોટા ભાગે ગરીબ રહેવાના . બહુ ઉત્તમ રચના . વાહ ! ખુબ સુંદર અને ખૂબ ઉપયોગી સંકલન ખુબ ખુબ આભાર . ( ) મુકરર વિસ્તારમાં કાયદો અને વ્યવસ્થાની પરિસ્થિતિ વિશે મધ્યવર્તી અધિકારી અને ખાસ અધિકારીને જાણ કરવા . એટલાન્ટિકમાં જર્મન ઓપરેશનને પણ ફટકો પડ્યો . મે 1943 સુધીમાં સાથીઓના પ્રતિકાર પગલાઓ અસરકારક બની રહ્યા હોવાથી જર્મન સબમરીનની નુકસાની એટલી બધી ઊંચી હતી કે નૌકા અભિયાન કામચલાઉ રીતે સ્થગિત કરવામાં આવ્યું . [ ૧૪૦ ] ખુબ યથાર્થ તત્વજ્ઞાનયુક્ત . . ભાવવાહી રચના મનહરના મધુર કંઠે સાંભળી . . ભાવસાગરમાં વહન બાલસ્તાવક્રિડાસક્ત તરુણસ્તાવ તરુણીરક્તઃ વૃધસ્તાવતચિન્તામગ્નઃ પરે બ્રહ્મણી કોપિના લગ્નઃ રચના મુકવા બદલ આપનો ખુબ ખુબ આભારી છું ચણી દીધી છે આપણે આપણી ફરતે અહમની - દંભની - માન્યતાઓની કાલ્પનિક દીવાલો અને જાતે થઈ જઈએ છીએ તેમાં કેદ ! ! ખ્યાલ આવે છે ત્યારે તે દીવાલોની ઊંચાઈઓ એટલી વધી ગઈ હોય છે કે આંબવી ઘણી મુશ્કેલ હોય છે કે પછી આપણી ઊંચાઈ ઓછી પડે છે - દીવાલો તો કાલ્પનિક છે ને ? ! ! બેન્ડ બાજા બારાતની જોડી રણવિર સિંહ અને અનુષ્કા શર્માની આઈફા એવોર્ડ સમારંભમાં સતત લડતા રહેવાની ખબર સામે આવી હતી . લાગે છે કે હવે લડાઈ હદ પાર કરી ચૂકી છે . હકીકતમાં પાછલા દિવસોમાં કસ્ટમ વિભાગ વાળાઓએ જ્યારે અનુષ્કાને એરપોર્ટ પર રોકી ત્યારે તે બહુ અપસેટ લાગી રહી હતી . એટલું નહીં અનુષ્કા એટલી ગભરાઈ ગઈ હતી કે તેને સમજ નહોતું આવી રહ્યુ કે તે શું કરે . સૂત્રોએ જણાવ્યા અનુસાર 10 કલાક સુધી અનુષ્કાએ એકલીએ કસ્ટમ . . . દસ - પંદર વર્ષ તો એવાં કડક આવવાનાં છે કે લોકોય જિંદગીમાં ભૂલી જાય , એવું બધું આવશે . હજુ તો આવવાના છે . ત્યાર પછી સત્યુગ આવશે . પછી મન સારાં થઈ જશે . લોભ છૂટશેને ! ઘણા દહાડે વહુ પોતાને પિયર ગઇ , સુખદુ : ખની વાતો થાય છે . મા પૂછે છે : " બહેન , તું કેમ દૂબળી છો ? " દીકરી કહે છે : ફાઈલ સિસ્ટમ લાંબા સમય સુધી નેટવર્ક ઉપકરણોને નિયંત્રિત કરવા અથવા તેની પરિસ્થિતિ મેળવવા સમર્થ નથી . ' બિગ બોસ ' ના ખાસ શૂટમાં કરીનાની સાથે સલમાન ખાન અને સંજય દત્ત પણ જોવા મળશે . અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે પહેલા કેટરીના કેફ પણ ' બોગ બોસ - ' માં પોતાની ફિલ્મ ' તીસ માર ખાન ' નું પ્રમોશન કરી ચૂકી છે . પહેલાં , રવિવારના પેપરમાંથી કુપનો કાપી કાપી હું એમને આપતો ત્યારે મને કંજૂસમાં ખપાવી ટોણા મારી કહેતાં ; ' આમ ડોલર ડોલર બચાવીને પૈસા ભેગા નહિ થાય . પૈસા બનાવવા હોય તો નોકરી છોડી મોટલ - બોટલમાં પડશો તો પૈસા દેખાશે . ' હવે , રવિવારના પેપરમાંથી કુપનો કાપવાનું કામ એમણે લઇ લીઘું છે . મારે ઉપયોગી વસ્તુંઓની કુપનો મારા હાથમાં મૂકતાં કહેતાં હોય છે ; ' તમારા શેમ્પુની એક ડોલરની કુપન છે . હું એને કયાંક આઘા પાછી મૂકી દઉ પહેલાં તમે તમારા વોલેટમાં અત્યારે મૂકી દો . સ્ટોરમાં જાવ ત્યારે એનો ઉપયોગ કરવાનું ભૂલતા નહિ ! . . સાંભળો છોને ? ' પણ . એક માત્ર શંકર ઊભા થતા નથી . એમનો સિદ્ધાંત છે કે જે માનને લાયક છે એને માન આપવું , પણ જે માનને લાયક હોય એનું અપમાન કરવું ; પરંતુ માન તો આપવું . શંકરને બેસી રહેલા જોઇ દક્ષ બહુ ગુસ્સે થાય છે અને ભાન ભૂલે છે . ખૂબ સરસ રચના અને મનહરભાઈની ગાયીકી ક્યા બાત હૈ . દક્ષેશભાઈ આમ તો બધી લાઈનમાં . . લગાગા લગાગા લગાગા લગાગાના ચાર આવર્તન છે પણ ત્રીજી લાઈન લાંબી થાય છે . કેવી રીતે થાય છે બની શકે તો સમજાવશો . . લીલાને અનુલક્ષીને જે ગીત બન્યું છે તાદ્રશ્ય લીલાને રૂબરૂ કરે છે . . વાહ અસીમભાઈ . - સપના કમનસીબે વૃદ્ધની વેદના આજે ઘરઘરની કહાણી બની ગઈ છે . હમણાં એક દીકરાએ માબાપ જોડે લડીને ઘરમાં અલગ ચૂલો માંડ્યો . એના લગ્ન થયાને આઠેક મહિના થયા હતા . બધાંએ બહુ સમજાવ્યા , પણ દીકરો વહુ અલગ થઈને જંપ્યા . તેમના ઘરડા માબાપને વા , બ્લડપ્રેશર , સુગર , મોતિયો વગેરેની તકલીફ . પણ રડતા હૃદયે એમણે વહુદીકરાની જીદ સામે ઝૂકવું પડ્યું . આજે સ્થિતિ એવી છે કે કમરેથી વળી શકે એવી વૃદ્ધ માતાએ ચૂલામાં ફૂંક મારવી પડે છે . અને બાથરૂમ સુધી જવામાંય મુશ્કેલી પડે એવા વૃદ્ધે ડગુમગુ ચાલીને શાકભાજી માટે બજાર સુધી આવવું પડે છે . આવું નિહાળ્યા પછી સમજાય છે કે - ' દીકરા સમા કોઈ દેવ નહીં , અને દીકરા સમા કોઈ દુશ્મન નહીં ! ' પણ ભારતીય સંસ્કૃતિની એક તાસીર છે . નવી પેઢી વૃદ્ધોને તરછોડે છે નિર્વિવાદ હકીકત છે . ઘણીવાર એવું જોવા મળે છે કે , બે દીકરાઓ લડીને અલગ થઈ જાય અને ઘરવખરી ભેગી મા - બાપની વહેંચણી કરી લે . એક દીકરો મુંબઈ રહેતો હોય , બીજો અમદાવાદ . ઘડપણમાં દીકરાઓને વાંકે સારસ બેલડી જેવા વૃદ્ધો એકમેક વિના ઝૂરીઝૂરીને મરે ! દીકરા વહુને મૃત્યુપર્યંત માવતરના અસલી રોગની ખબરે ના પડે ! તેમને કોણ સમજાવે કે ઘરડી ઉંમરનો વિરહ કેન્સર કરતાંય વધુ ભયંકર હોય છે . ગુજરાતી બ્લોગરની યાદીમાં મારાં બ્લોગનું નામ ઉમેરવા વિનંતી છે . સલમાન ખાનની ફિલ્મોમાં તેની વનલાઈનર સંવાદો લોકોને ખૂબ હસાવે છે . હવે તેની આવનારી ફિલ્મ ' બોડીગાર્ડ ' માં સલમાન ખાન ફરીથી એક નવી પંચલાઈન સાથે હાજર છે , ' મેં મારતા કમ ઔર ઘસીટતા જ્યાદા હું . ' જો કે લાઈન સલમાન ખાને પોતાના પિતા પાસેથી લીધેલી છે . જ્યારે વિશે પૂછવામાં આવ્યુ ત્યારે સલમાને કહ્યુ હતું કે " હું મારા પિતાના શબ્દો સાંભળીને મોટો થયો છું અને ત્યારે હું શબ્દોથી બહુ ડરતો હતો . હું લાઈન ફિલ્મમાં . . . દુખ અને કટોકટીની પળોમાં અમે દરેક મુસલમાનો અને હિન્‍દુઓ ભારત સરકાર , ભારતીય ફોજના જવાનો અને ભારતીય પોલીસની સાથે છીએ હમણા થોડુ ઓછૂ ઉતરજો નીલા દીદી PLSSSS અમારા માટે ભૂમિ સહે છે સુખ - દુ : બધુંય અને આપણે ? લગાવ . આમ સારા કર્મો અને ખરાબ કર્મો , બન્નેને લીધે પાપ પુણ્યના કર્મ બીજ બને છે , અને તેને બેંગ્લોરમાં ડો . સંતવંતના જે સહકાર્યકરો હતા બધા ટોચના વિજ્ઞાની હતા . પ્રારંભમાં તેઓ પણ ડો . સંતવંતના સંશોધનને ઉપેક્ષા કે શંકાની નજરે જોતા હતા . પરંતુ ડો . સતવંતની કામ કરવાની જે પદ્ધતિ હતી તર્કબદ્ધ અને વૈજ્ઞાનિક હતી . કારણે ધીમે ધીમે તેમને પણ સંશોધનની સચ્ચાઈમાં વિશ્વાસ બેસી ગયો છે . ડો . સતવંત કહે છે કે પુનર્જન્મ , ઇન્દ્રિયાતીત શક્તિઓ અને મૃત્યુ જેવા અનુભવો બાબતમાં હવે માનવા કે માનવાનો સવાલ રહેતો નથી . વિશ્વભરમાં બાબતમાં વૈજ્ઞાનિક સંશોધન થયું છે અને બાબતોનું અસ્તિત્વ હવે વૈજ્ઞાનિક રીતે પુરવાર પણ થયું છે . ઘણી વખત પ્રકારના પ્રસંગો સામાન્ય બુદ્ધિથી પણ સમજાવી શકાય તેવા હોય છે , પરંતુ જ્યાં સામાન્ય બુદ્ધિની મર્યાદા આવી જાય છે ત્યારે પુનર્જન્મની વાત સ્વીકારવી પડે છે . કોઈનામાંથી વાંચીને શીખવાની વાતમાં " કોઈનું / અન્યનું " વાળું ત્યજીને " શીખવું " વાળી વાત રાખવાથી આપણા વીકાસની કેડી કંડારાય છે . હું જ્યારે ભારત સરકારમાં નીયામકના પદે હતો ત્યારે પણ મને મારા ચોથા વર્ગના કર્મચારી પાસેથી શીખવા મળતું અને હું તેને જેતે કામની સફળતાનો યશ જાહેરમાં આપતો ! મને પૈસા કમવ્વવા મા મદદ થાય તેવું કહો મને ખૂબ તક્લિફ પડે છે . વિવેકાનંદ એટલે વિવેકાનંદ . એમના પંથે આપણા ધાર્મીક વડાઓ ક્યારે ચાલશે ? જેનાથી માનવી સ્વાસ્થ્ય અને સમતા પામવા શક્તિમાન બને છે . ગુજરાતના , ગીર પંથકનાં જંગલોમાં તો રસ્તે ચાલતાં વનરાજનો ભેટો થઈ જવો , તે રોજરોજની સાવ સામાન્ય બાબત મનાય છે . પોતાના બાળકને કોઈ માતા , હિંસક પ્રાણીના સકંજામાંથી છોડાવે તે સમજાય તેમ છે . પરંતુ , એક વાર ગીરના નેસમાં એક ચારણકન્યા નામે હિરાબાઈએ ફક્ત એક નાની સરખી લાકડીના સહારે , પોતાના વાછરડાનું મારણ કરવા આવેલા સિંહને , મારી - મારીને , સાવ ખાલી હાથે ભગાડી મૂક્યો હતો . આપણા લાડીલા કવિવર શ્રીઝવેરચંદ મેઘાણીએ દૃશ્ય નજરોનજર જોયું અને તે ઘટના પર એક સુંદર , શૌર્યરસપ્રચૂર કાવ્ય પણ રચ્યું હતું . આપ અગર કિસી બિરાદરી કે પ્રતિ ખુન્દકીયતા પર અપની ઊર્જા ન્યોછાવર કરના ચાહતે હૈં તો યહ મક્ખી મારક પ્રોગ્રામ આપકે બડે કામ કા હૈ મૈં યહ ઇસ લિયે કહ રહા હૂં કિ યહ હિન્દી બ્લૉગજગત ઇસ તરહ કી ખુન્દકીયતા કા બહુત બડા ડિસીપેટર હૈ યહ બહુત સે લોગોં કો લૂનૉટિક બનને સે બચા રહા હૈ ઔર બહુત સે લૂનૉટિક્સ કો ચિન્હિત કરને મેં મદદ કર રહા હૈ અત : આપ બસ ડિફાઇન કર લેં કિ * * * કૌન જાતિ / વર્ગ / સમૂહ હૈ , જિસપર આપ વાસ્તવિક જગત મેં ઢેલા નહીં ચલા સકતે પર વર્ચુઅલ જગત મેં ઢેલે સે મારના ચાહતે હૈં ઔર ફિર હચક કર યહ ખેલ ખેલેં બસ કિસી વ્યક્તિ યા જીવ વિશેષ કો આપ * * * નહીં બના સકતે આપકો કઈ મક્ખિયાં મારની હૈં મસલન મૈં * * * કો ફુરસતિયા , આલોક પુરાણિક યા સમીરલાલ ડિફાઇન નહીં કર સકતા ! યે એક વ્યક્તિ હૈં , વર્ગ નહીં ઔર ઇનકે પ્રતિ વર્ચુઅલ નહીં , વ્યક્તિગત સ્નેહ હૈ પ્રશ્ન : ઇસુને તમારા વ્યક્તિગત ઉદ્ધારક તરીકે સ્વીકાર કરવાનો શું અર્થ છે ? જવાબ : તમે ઇસુ ખ્રિસ્તને ક્યારેય પણ સ્વીકાર કર્યા છે તમારા વ્યક્તિગત ઉદ્ધારક તરીકે ? તમે જ્વાબ આપો પહેલાં , મને પ્રશ્નને સમઝાવવાની અનુમતિ આપો . યોગ્ય રીતે પ્રશ્નને સમઝવા માટે , પહેલાં તમારે યોગ્ય રીતે સમઝવું પડશે " ઇસુ ખ્રિસ્ત " , " વ્યક્તિગત " અને " ઉદ્ધારક . " ઇસુ ખ્રિસ્ત કોણ છે ? ઘણા લોકો ઇસુ ખ્રિસ્તને એક સારા માણસ તરીકે સ્વીકારે છે , મહાન શિક્ષક , અથવા ભગવાનનાં પયગંબરનાં રૂપમાં . બધી વસ્તુઓ નિશ્ચિતપણે ઇસુ માટે સાચી છે , પરંતુ તેઓ સ્પષ્ટ નથી કરતા કે તે ખરેખર કોણ છે . બાઇબલ આપણને જણાવે છે કે ઇસુ જીવંત ભગવાન છે , ભગવાન માનવ બની ગયો ( જુઓ જહોન 1 : 1 , 14 ) . ભગવાન ધરતી પર આપણને શિખવવા માટે આવ્યા છે , આપણને સાજા કરવા , આપણને સુધારવા , આપણને ક્ષમા કરવા - અને આપણા માટે મરવા ! ઇસુ ખ્રિસ્ત ભગવાન છે , નિર્માતા , સર્વોપરી માલિક . તમે ઇસુને સ્વીકારો છો ? ઉદ્ધારક શું છે અને આપણને ઉદ્ધારકની કેમ જરૂર છે ? બાઇબલ આપણને જણાવે છે કે આપણે બધાએ પાપ કર્યા છે , આપણે બધાએ બુરા કૃત્યો કર્યા છે ( રોમનસ 3 : 10 - 18 ) . આપણાં પાપોનાં પરિણામસ્વરૂપ , આપણે ભગવાનનો ગુસ્સો અને નિર્ણયનાં લાયક છીએ . અનંત અને શાશ્વત ભગવાનનાં વિરુદ્ધ કરવામાં આવેલાં પાપો માટે માત્ર સજા અનંત સજા છે ( રોમનસ 6 : 23 ; રીવીલેશન 20 : 11 - 15 ) . કારણથી આપણને ઉદ્ધારકની જરૂર છે . ઇસુ ખ્રિસ્ત ધરતી પર આવ્યા અને આપણા સ્થાન પર મૃત્યુ પામ્યા . ઇસુની મૃત્યુ , જીવંત ભગવાન તરીકે , આપણાં પાપોની અનંત ચુકવણી હતી ( 2 કોરિનથિયંસ 5 : 21 ) . આપણા પાપોનાં દંડની ચુકવણી માટે ઇસુ મૃત્યુ પામ્યા ( રોમનસ 5 : 8 ) . ઇસુએ કિંમત ચુકવી જેથી આપણે તે આપવી પડે . મૃત્યુમાંથી ઇસુનું પુનર્જીવન સાબિત કરે છે કે તેની મૃત્યુ પૂરતી હતી આપણા પાપોનાં દંડની ચુકવણી માટે . એટલા માટે ઇસુ એક અને માત્ર એક ઉદ્ધારક છે ( જહોન 14 : 6 ; એક્ટ 4 : 12 ) ! તમે ઇસુમાં વિશ્વાસ કરો છો તમારા ઉદ્ધારક તરીકે ? શું ઇસુ તમારા " વ્યક્તિગત " ઉદ્ધારક છે ? ઘણાં લોકો ખ્રિસ્તી નિષ્ઠાને સમઝે છે જેમ કે દેવળમાં જવું , ધાર્મિક વિધિઓ કરવી , ચોક્કસ પાપોનો સ્વીકાર કરવો . ખ્રિસ્તી નિષ્ઠા નથી . સાચી ખ્રિસ્તી નિષ્ઠા છે ઇસુ ખ્રિસ્ત સાથે વ્યક્તિગત સંબંધ . ઇસુને તમારા વ્યક્તિગત ઉદ્ધારક તરીકે સ્વીકાર કરવા એટલે કે તમારો વ્યક્તિગત વિશ્વાસ મૂકવો અને તેનામાં વિશ્વાસ કરવો . બીજાઓનાં વિશ્વાસ દ્વારા કોઇનો ઉદ્ધાર નથી થયો . કોઇ નિશ્ચિત કાર્ય કરવાથી કોઇને માફ કરવામાં નથી આવતા . ઉદ્ધારનો માત્ર એક રસ્તો છે વ્યક્તિગત રીતે ઇસુનો તમારા ઉદ્ધારક તરીકે સ્વીકાર કરવો , તમારા પાપોની ચુકવણી રૂપે તેની મૃત્યુમાં વિશ્વાસ કરવો , અને તેનું પુનર્જીવન તમારા શાશ્વત જીવનની બાંયધરીનાં રૂપે ( જહોન 3 : 16 ) . ઇસુ તમારો વ્યક્તિગત ઉદ્ધારક છે ? જો તમે ઇસુને તમારા વ્યક્તિગત ઉદ્ધારક તરીકે સ્વીકારવા ચાહો છો , નીચેનાં શબ્દો ભગવાનથી કહો . યાદ રાખો , પ્રાર્થના અથવા બીજી કોઇ પ્રાર્થના કહેવાથી તમારો બચાવ નહી થાય . ફક્ત ખ્રિસ્તમાં વિશ્વાસ રાખવાથી તમને તમારા પાપોથી બચાવી શકશો . પ્રાર્થના ભગવાનમાં તમારો વિશ્વાસ વ્યક્ત કરવાનો માત્ર એક રસ્તો છે અને તેને ધન્યવાદ આપો તામારા મોક્ષ માટે પૂરું પાડવા માટે . " ભગવાન , હંસ જાણું છું કે મેં તમારા વિરુદ્ધ પાપ કર્યા છે અને સજાને લાયક છું . પરંતુ ઈસુ ખ્રિસ્ત સજા લઇ લે છે જેનાં માટે હું લાયક હતો આથી તેનામાં વિશ્વાસ દ્વારા મને માફી મળી શકે . મેં તમારો ક્ષમાનો પ્રસ્તાવ પ્રાપ્ત કર્યો છે અને મોક્ષ માટે તમારામાં મારો ભરોસો મૂક્યો છે . મેં ઇસુનો મારા વ્યક્તિગત ઉદ્ધારક તરીકે સ્વીકાર કર્યો છે ! આભાર તમારી અદ્દભૂત કૃપા અને ક્ષમા માટે - શાશ્વત જીવનની ભેંટ ! આમીન ! " તમે ખ્રિસ્ત માટે નિર્ણય લીધો છે કારણકે તમે અહીં શું વાચ્યું છે ? જો એવું છે તો , મહેરબાની કરીને " મેં આજે ખ્રિસ્તનો સ્વીકાર કર્યો છે " પર ક્લીક કરો નીચે બટન . તારી આંખોમાં ખોવાયેલું એક સપનું સજાવી દઉં , હોઠો પર વિલાયેલું એક ગીત ફરી સજાવી દઉં . વર્ષોપછી મળ્યું છે આકાશ મને મોતીડાનો વરસાદ મન ભરી વધાવી લઉં . હાલના તબક્કે કમ્પ્યુયર ગમે તેટલું હાઇ - ટેક હોય , પણ કામ કરતી વખતે ડેસ્ક સાથે બંધાઈને રહેવું પડે છે . લેપટોપનો ઉપયોગ કરતી વખતે થોડી સ્વતંત્રતા મળે છે , પણ આમ છતાં સતત એમાં રોકાઈ રહેવું પડે છે . જોકે હવે સંશોધકો એવા ખાસ પ્રકારના કમ્પ્યુટર તૈયાર કરવામાં પડ્યા છે જે વ્યક્તિના હલનચલનને પારખીને નિર્દેશ સમજી જાય છે અને પ્રકારને કામ કરવા લાગે છે . પ્રકારે કામ કરતું કમ્પ્યુટર વ્યક્તિના શરીર , અવાજ તેમજ હલનચલનને પારખી લે છે અને વ્યક્તિ પોતાનું દૈનિક કામ કરતાં કરતાં મેઇલ ચેક કરવાનું , ડિલીટ કરવાનું , રિપ્લાય મોકલવાનું તથા નાની - મોટી ચેટંિગ કરવા જેવા કામો કરી શકે છે . આપની કલમના તો અમે આપના બ્લોગની ઓળખાણ થઇ ત્યારથી આશિક છીએ . ખૂબજ ઉત્તમ શૈલી સાથે અર્થસભર પોસ્ટ . મલક બધાનો મૂકી મલાજો રાધા બની વરણાગણ ભર્યો ભાદર્યો મૂકી મેડતો મીરાં બની વેરાગણ એક નેણની દરદ દીવાની બીજી શબદ શરીરા ! કાન તને રાધા ગમે કે ગમે મીરાં ? વિજ્યાદશમીના દિવસે રાવણ અંગે થોડી વાતો જાણવા જેવી છે . મઘ્યપ્રદેશનાં વિદિશા જિલ્લાનાં એક ગામમાં આજે રામરાવણ બન્નેની પૂજા થાય છે . રાવણની મીટરની મૂર્તિ પણ છે . ગામનું નામ પણ યોગાનુયોગ રાવણ છે . ગામના લોકો માનપૂર્વક રાવણને જુએ છે . બાળકોનાં મુંડપણ પણ થાય છે તથા મૂર્તિને નવદંપત્તીઓ પગે લાગવા આવે છે . ગામનાં પાદરમાં રાવણની મૂર્તિ આડી પડેલી છે . પુરાતત્તવ વિભાગ તેની સંભાળ રાખે છે . નેશનલાઈઅઝ્ડ બેંકાય નમઃ હૂંડી હૂંડાય નમઃ ડૉક્ટરાય નમઃ પ્રેમ કરી પારિતોષ મેળવનારા છે ઘણા , પાળીયા બની અમર બનનારા છે ઘણા , પાછા ઋણાનાબંધને બંધાય તો જાય છે , પણ ઉલુપ્ત થઇને નિહારનારા છે ઘણા , પ્રેમ ગલીઓમાં રોનક થતી નથી ઓછી , જીંદગીના મેળામાં ફરનારા છે ઘણા , રહે છે વાતો બની યાદ વિરહ મિલનની , તખ્તી બની દિવાલે લટકનારા છે ઘણા , સુંદર ચહેરા પણ હોય તો છે માટીના , માટીમા બનીને માટી ભળનારા છે ઘણા , પ્રેમ થયા બાદ કદીએ વિસરાતો નથી , એના મીઠા સ્મરણૉમાં રહેનારા છે ઘણા , પ્રેમ તો છે એક અમુલ્ય ઇશ્વરી નજરાણુ , ' નીશીત ' જેમ યાદોમાં જીવનારા છે ઘણા . નીશીત જોશી 24 . 06 . 11 1922માં ગાંધીજીને અંગ્રેજ સરકારે વરસની જેલની સજા કરી . સજાના સમાચાર દેશમાં ચારે ખૂણે ફેલાઈ ગયા . દૂર દૂર બંગાળાના એક ગામડાનો મુસલમાન પગી છાપમાં સમાચાર વાંચીને રડી પડ્યો . હિંસક ક્રાંતિમાં માનનાર એક વીર યુવક એના મકાનમાં રહેતા હતા . એમણે એને પૂછ્યું : ભાઈ , રડો છો કેમ ? પગીના હાથમાં બંગાળી છાપું હતું . ગાંધીજીના મુકદ્દમાનો અહેવાલ એમાં હતો . એણે કહ્યું કે મારી જાતિના એક માણસને સજા થઈ છે . વરસની સજા . બુઢ્ઢો છે . પગીના હાથમાં બંગાળી છાપું હતું . ગાંધીજીના મુકદ્દમાનો અહેવાલ એમાં હતો . એણે કહ્યું કે મારી જાતિના એક માણસને સજા થઈ છે . વરસની સજા . બુઢ્ઢો છે . 53 વરસનો . જુઓ છાપું . છાપામાં આવ્યું હતું કે ગાંધીજીએ પોતાનો ધંધો ખેતીનો અને વણકરીનો આપ્‍યો હતો . મુસલમાન પગી જાતનો વણકર હતો એટલે એને પોતાની જાતિના માણસ જેલમાં ગયાનું લાગ્યું . ક્રાંતિકારી પછીથી પોતાનાં સંસ્મરણોમાં લખે છે : " અમે ક્યાંના ક્રાંતિકારી ? ક્રાંતિકારી તો ગાંધીજી છે . સારા દેશ સાથે તે એકરૂપ થયા છે . હું ખેડૂત છું , વણકર છું , એમનો ઉદ્દગાર દેશભરમાં પહોંચી ગયો હોવો જોઈએ . કરોડોને લાગ્યું હશે કે અમારામાંથી કોઈ જેલમાં ગયું . જનતાથી જે એકરૂપ થયો , જનતાથી જેણે સંપર્ક સાધ્યો તે દેશને મુક્ત કરી શકે . સાચા મહાન ક્રાંતિકારીને પ્રણામ . " ' મારા ગાંધીબાપુ ' માંથી સાભાર . . . 9 ] ' ગુરૂ ' ફિલ્મ કોના જીવન પર આધારિત છે ? સજીવોની ઉત્ક્રાંતિના એક તબક્કે કપિકુળ ( પોન્ગિડી ) અને માનવકુળ ( હોમિનિડી ) એમ બે શાખાઓ અલગ પડી . માનવકુળમાં અનેક પ્રજાતિઓ અનેક પ્રજાતિઓ અને જાતિઓ છેલ્લા ૪૦ લાખ વર્ષોમાં ઉદ્‌વિકાસ પામી અને લુપ્ત પણ થઇ ગઇ છે . કપિકુળમાં જે પ્રજાતિઓ આવે છે . તેના નામ ગિબન ( લાંબા હાથવાળા વાંદરા ) , ઉરાંગઉટાગ , ગોરિલા અને ચિમ્પાન્ઝી ઉપરાંત લુપ્ત થઇ ગયેલ કેટલીક અશ્મિભૂત પ્રજાતિઓ છે . માનવકુળમાં હોમોપ્રજાતિ અને બે અશ્મિભૂત થયેલ પ્રજાતિઓ ઓસ્ટ્રેલોપિથેક્સ અને પરન્થ્રોપસ આવે છે . સૌથી પુરાતન પ્રજાતિ ઓસ્ટ્રેલોપિથેક્સ ૪૦ લાખ વર્ષો પહેલાં પૂર્વઆફ્રિકામાં વસતા હોય તેનું તેના જીવારમ ( ફોસિલ ) પરથી તારણ મળે છે . હોમો પ્રજાતિમાં ત્રણ જાતિઓ આવે છે . જેમા ગેબિલિસ ( દક્ષમાનવ ) , ઇરેકટ્‌સ ( ટટ્ટાર ચાલતો માનવ ) અને સેપિયન્સ ( મેઘાવી માનવ ) છે . તેમાં પ્રથમ હોમો હેબિલિસ ૨૦ લાખ વર્ષો પહેલા વસતા હતા , ત્યારબાદ ૧૬ લાખ ચાલીસહજાર વર્ષ પહેલાં હોમો ઇરેકટ્‌સ આવ્યા , તેમનામાં અગાઉના ' હોમો ' કરતાં વધારે બુઘ્ધિ હતી . તે પછી બે લાખ પચ્ચીસ હજાર વર્ષ પહેલાં હોમોસપિયન્સની જાતિ હોમોસેપિયન્સ પ્રાએ સેપિયન્સ આવી . ત્યારબાદ એક લાખ પચીસહજાર વર્ષ પહેલાં હોમોસેપિયન્સની એન્ડર થાલેન્સીસ અને હોમોસેપિયન્સ સેપિયન્સ આવ્યા તે હોમોએપિયન્સની ઉપજાતિઓ હતી . તે પૈકી હોમો સેપિયન્સ સેપિયન્સ તે અર્વાચીન માનવી છે . તે સિવાયની હોમો પ્રજાતિઓ , અન્ય જાતિઓ અને ઉપજાતિઓ લુપ્ત થઇ ગઇ છે . પ્રસવ પીડ઼ા કી ગહરાઈ ઔર ગીરાઈ ઉનકી ઇસ રચના મેં મહસૂસ કી જાતી હૈ જબ દેશ કે બાહર રહને વાલે સહિત્યકાર કો પ્રવાસી કે નામ સે અલંક્રિત કિયા જાતા હૈ . ક્યા કભી અપની માત્ર ભાષા ભી પરાઈ હુઈ હૈ ? કભી શબ્દાવલી અપરીચિત હુઈ હૈ ? ઇસ વેદના કો શબ્દોં કા પૈરહન પહનાતે હુએ વે ભારત માઁ કી સન્તાન કો નિમ્મલિખિત કવિતા મેં એક સંદેશ દે રહે હૈ . . . . યહી પરમ સત્ય હૈ , અનુજ નીરજ કા કથન લીમડાનાં પાન આંખો માટે હિતકર , કૃમિ , પિત્ત અને વિષનો નાશ કરે છે . તે વાયુકારક , વિપાકમાં તીખાં , બધી જાતની અરુચિ અને બધી જાતના ચર્મરોગને મટાડે છે . વરિષ્ઠ ઉપન્યાસકાર ચિત્રા મુદ્ગલ ને કહા : મૈં મહેશ જી કી કહાનિયોં કી તો પ્રશંસિકા તો હૂં હી , યહ પુસ્તક મુઝે વિશેષ રૂપ સે પઠનીય લગી રૂસી સમાજ કો ઇસ પુસ્તક મેં મહેશ ને એક કથાકાર સમાજશાસ્ત્રી કી તરહ દેખા હૈ યહ કામ ઇસસે પહલે બહુત કમ હુઆ હૈ રૂસી સમાજ મેં સ્ત્રી કી સ્થિતિ ઔર ભૂમિકા કો ઉન્હોંને બખૂબી રેખાંકિત કિયા હૈ બાજાર કે દબાવ ઔર પ્રભાવ કે બીચ ટૂટતે - બિખરતે રૂસી સમાજ કો લેખક ને ખૂબ ચીન્હા હૈ યહ પુસ્તક ઉપન્યાસ કી તરહ પઢ઼ી જા સકતી હૈ બેગડ઼ જી કી તરહ મહેશ ને યહ કિતાબ ડૂબકર લિખી હૈ રૂસ કે શહરોં ઔર ગાંવોં કા યહાં પ્રામાણિક વિવરણ હૈ જો હમ લોગોં કે લિએ બેહદ પઠનીય બન પડ઼ા હૈ તમારે તેમને રાજ્ય કરવાને પ્રાર્થના કરવી જોઈએ . તેને બદલે તમે તેમને વનમાં કાઢ્યા છે . તમે આંખે અંધ છો . એટલે ધર્માત્મા અને ધર્મનિપુણ છતાં રાજ્યભાગના અધિકારી નથી . આમ છતાં મૃદુતા , દયાળુતા , ધર્મ , સત્ય તથા પરાક્રમ જેવા ગુણોને લીધે અને તમારા વડીલપણા તરફ જોઈને યુધિષ્ઠિર રાજ્યના અધિકારી છતાં પુષ્કળ સંકટોને સહન કરે છે . હે રાજા ! તમે દુર્યોધન , શકુનિ , કર્ણ અને દુઃશાસનને રાજ્યસત્તા સોંપીને કેવી રીતે ઐશ્વર્ય ઈચ્છો છો ? મેસોપોટેમીયાનો ધર્મ પ્રથમ એવો ધર્મ હતો જેની નોંધ લેવામાં આવી હતી . મેસોપોટેમીયાના લોકો એવું માનતા હતા કે દુનિયા એક ચપટી થાળી છે ( સંદર્ભ આપો ) તેની આસપાસ એક વિશાળ , છિદ્રવાળો અવકાશ છે અને તેની ઉપર સ્વર્ગ છે . તેઓ એવું પણ માનતા હતા કે પાણી સર્વ ઠેકાણે , ટોચે , તળિયે , ચારેબાજુ છે અને બ્રહ્માંડ અપાર સાગરમાંથી પેદા થયું છે . વધુમાં , મેસોપોટેમીયાનો ધર્મ બહુદેવવાદી હતો . વ્રત - ઉપાસનાથી ભક્તિ , ભજન અને ભાવનાની પ્રભુમય પ્રતિકૃતિ ( છબી ) અંતઃકરણના અતળ ઊંડાણમાં અંકિત થાય છે . વ્રત - ઉપાસના જીવનદાન દેનાર સંજીવની છે , મોક્ષમાર્ગનું ઉત્તમ સોપાન છે અને સંયમી જીવનનું પાથેય ( ભાથું ) છે , તેમજ સરળતા અને શુદ્ધિનું સોપાન છે . વ્રત - ઉપાસના કરનાર વ્રતિની સર્વ મનોકામના પરિપૂર્ણ થાય છે . બે પ્રકારના ભાવ છે . એક આત્મભાવ , બીજો પુદ્ગલભાવ . પુદ્ગલભાવ બધા આવીને જતા રહે . વિનાશી હોય , તે ઊભા ના રહે . પા કલાકમાં , દસ મિનિટમાં કે અડધા કલાકમાં જતા રહે . બધા સંયોગી ભાવ છે . આપણને જેનો સંયોગ થાય એનું નામ સંયોગી ભાવ . સંયોગી ભાવ બધા વિયોગી સ્વભાવના છે . પછી આપણે એને કાઢી મેલવાનું નહીં , એની મેળે જાય ત્યારે સાચું . ખરાબ વિચાર આવે ત્યારે કહેવું , ' આવો બા , તમારું ઘર છે . ' ભાડું લીધું તેટલો વખત તેમને રહેવા દેવા પડે ! ખરાબ વિચાર સંયોગી ભાવ છે , એટલે એની મેળે જતા રહેશે . ' સ્લમડોગ . . . . ' માં ફ્રેડાએ લતિકાનું પાત્ર ભજવ્યું હતું . લતિકાને ચાકુની અણીએ ધમકાવીને રાખવામાં આવે છે . તેનું શોષણ કરવામાં આવે છે . જોકે વાસ્તવમાં ફ્રેડા લડાયક મિજાજ ધરાવે છે . એટલે શૂટંિગ દરમિયાન તેના મનમાં શોષણ વિરુઘ્ધ ચાલતી મથામણ ચહેરા પર આવી જતી હતી . આવા સમયે ડેની તેને ટકોરી શોષિત યુવતીના ભાવ લાવવાનું કહેતા હતા . ' સરસ્વતી ' ના એકાદ - બે વર્ષના સંચાલન પછી ભોગીલાલ દવે તથા નાનુભાઈ દેસાઈ સાથે મયાશંકર ભટ્ટ જોડાયા . ત્રણેએ 1925માં શારદા ફિલ્મ કંપની સ્થાપી . ( ભાવાર્થ : હું તમારી કન્યાની જવાબદારીનો સ્વીકાર કરું છું . સૌનું કલ્યાણ થાઓ . ) ગ્રામ્ય વિસ્તારોની સીમમાં ગૌચર અને સરકારી જમીનો હડપ અનેક લોકોએ કરી લીધી છે અને ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિ લગભગ સતત ચાલતી હોય . . . - ( વ્હાલા ભાઈ / બહેનો / વડીલો / મીત્રો , મારો તૃતિય ગઝલ - સંગ્રહ " નવેસર " હું આપ સહુ સુધી પહોચાડવા , ગઝલ સંગ્રહની ગઝલો http : / / navesar . wordpress . com પર આપની સમક્ષ પ્રસ્તુત કરી રહ્યો હતો . જેમાં ટોટલ ૧૦૦ ગઝલો છે , આજે મકરસંક્રાંતિ પર્વે ૧૦૦મી છેલ્લી ગઝલ પોસ્ટ કરી રહ્યો છું એટલે હવે http : / / navesar . wordpress . com પર , કોઇ નવી ગઝલ પોસ્ટ નહીં થાય . . પ્રથમ ગઝલથી આપ સહુએ સુંદર પ્રતિભાવથી આવકારી એક સન્માન બક્ષ્યું છે અને ઘણાં નામી અનામી ગુજરાતી બ્લોગ જગતના ભાઈ / બહેનોએ તો પોતાના બ્લોગપર નવેસરની ગઝલો પણ પોસ્ટ કરી આદર કર્યો છે . . મારી પત્ની કરતા મારી ગર્લફ્રેન્ડ સારો સેક્સ માણે છે : RSS Feed સુખી થવાના સો કિમીયા હશે પણ કોને ખબર ક્યારે કોને તે અનુરુપ આવે તે જાતે નક્કી કરવાનું છે . ક્યારેક નાના નાના આયાસો પણ સુખની અનુભૂતિ કરાવી જાય . પાંચ પકવાન ખાઇને જે સંતોષ થઇ હોય તેના કરતા વધુ સંતોષ કયારેક કોઇ જરુરતમંદ બાળકને બ્રેડ કે બિસ્કીટ આપીને એના ચહેરા પરના આનંદને જોઇને પણ મળી જાય . આપણે ત્યાં નગરકવિતાનો પ્રારંભ નિરંજન ભગતથી થયો . કવિ પણ શહેરનો જીવ છે . કોઇ પણ શહેર માણસને ખાઇ જવા માટે જાણીતું છે . શહેર એટલે રૂપિયાઓનો રુઆબ . સત્તાના અભરખા . સ્મિતનો પણ અહીં ભાવ હોય . દોસ્તીમાં પણ દાવ હોય . અહીં તળાવ પણ હોય , પણ પાણીનાં નહીં , પથ્થરનાં . માણસો જાણે કે એકમેકને નડવા - કનડવા સર્જાયા હોય . શહેર એટલે તાત્કાલિક સગવડ અને કાયમની અગવડ . કવિનો અહીં શહેર સાથેનો સંબંધ એકસાથે પ્રેમ અને ધિક્કારની ભૂમિકા પાર રચાયો છે . શહેરમાં રહી શકાતું નથી અને શહેરને છોડી શકાતું નથી . એની એક સતત મૂંઝવણ હોય છે . પ્રેમ અને ધિક્કારનો સંબંધ , એને કાવ્યનાયક સ્વીકારી લે છે . હીંચકો જેટલા જોરથી દૂર જાય એટલા ધક્કાથી પાછો આવે છે એવી લવ - હેટ રિલેશનશિપ છે . આપની પાસે જો લેટેસ્ટ એંટી - વાયરસ હોય અથવા તો કોઈ બીજાના પીસી કે લેપ્ટોપને વાયરસ લાગી ગયો હોય તો તેના માટે ઓનલાઈન વાયરસ સ્કેનરની વ્યવસ્થા જુદી જુદી એંટી - વાયરસ કંપનીઓ દ્વારા કરવામાં આવી છે , આવા થોડાક મહ્ત્વનાં વાયરસ સ્કેનરનુ અહિયા લીસ્ટ આપેલ છે . જેની મદદથી સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ કર્યા વગર આપના પીસીને ચેક કરી શકાશે . Panda ActiveScan F - Secure Online Scanner Kaspersky Web Scanner McAfee Freescan BitDefender Online Symantec TrendMicro Housecall તમે ઉપયોગ કરી રહ્યા છો તે દરેક ટૅબ , બ્રાઉઝરમાં સ્વતંત્રપણે ચાલે છે , તેથી જો કોઈ એક ઍપ ક્રેશ થાય તો પણ તેનાથી બીજું કંઈ પણ બંધ થશે નહીં . વધુ જાણો . અમેરિકાના પ્રમુખ બરાક ઓબામાએ શનિવારે સેનેટના સભ્યોની એક બેઠક બોલાવશે જેમાં તેઓ સરકાર પાસે રહેલા વિકલ્પો પર ચર્ચા કરશે . બીબીસી સંવાદદાતા પોલ એડમ્સના જણાવ્યા અનુસાર અર્થશાસ્ત્રીઓનું કહેવું છે કે 2 ઓગષ્ટની સમયસીમા સુધી જો અમેરિકાએ પોતાના દેવાની ચુકવણી કરી તો રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે તેના વિપરિત પરિણામ આવશે . સ્નેહ દીસે જ્યાં અંતર ઉભરાઇ જાય પ્રેમ દીપે જ્યાં સહવાસ મળી જાય માંસાહરાની બાબતમાં આજે ફરી વિચાર શરૂ થયો છે . જે હોય તે ખરું , પરંતુ કોઈ પણ નવો વિચાર નીકળે છે એટલે મને આનંદ થાય છે . લોકો જાગતા છે , જૂની વાતોને ધક્કો દેતા થયા છે એટલું એથી ખસૂસ જણાય છે . જાગ્રૃતિનાં લક્ષણ જોવાનાં મળે તેથી સારૂં લાગે છે . પણ જાગ્યા પછી આંખ ચોળતા ચોળતા ચાલવા જઈશું તો પડી જવાય એવો સંભવ છે . તેથી પૂરેપૂરી જાગૃતિ આવે ત્યાં સુધી , પૂરૂં ચોખ્ખું દેખાય એટલા જાગતા થાઓ ત્યાં સુધી હાથપગને મર્યાદામાં રાખવા સારા . ખૂબ વિચાર કરો , વાંકાચૂકા ચારે બાજુથી વિચાર કરો . ધર્મ પર વિચારની કાતર ચલાવો . વિચાર રૂપ કાતરથી જેટલો ધર્મ કપાઈ જશે તે નકામો હતો એમ સમજવું જોઈએ . જે ટુકડા એમ તૂટી પડે તેને જવા દો . તારી કાતરથી જે તૂટે નહીં , ઊલટું તારી કાતર જ્યાં તૂટી જાય તે ધર્મ ખરો . ધર્મને વિચારનો ડર નથી . વિચાર જરૂર કરો પણ કૃતિ એકદમ કરશો મા . અરધીપરધી જાગૃતિમાં કૃતિ કરવા જશો તો અથડાઈ પડશો . વિચારો જોરથી ભલે ચાલે પણ હાલ તુરત આચાર સંભાળો , કૃતિ પર સંયમ રાખો . પહેલાંની પુણ્યની કમાણી ગુમાવી બેસશો મા . ૯૮ . અવિરોધી જીવનની ગીતાની યોજના ૨૫૧ Page - 251 - અધ્યાય - ૧૭ - પ્રકરણ - ૯૮ - અવિરોધી જીવનની ગીતાની યોજના પોતપોતાની પ્રકૃતિ તેમ શારીરિક યોગ્યતા પ્રમાણે દરેકે જુદાંજુદાં આસનોનો આધાર લઈ શકે છે . આસનોનો પણ કોઈ નિશ્ચિત કે એકસરખો ક્રમ હોતો નથી . કેટલાંક આસનો અમુક સાધકોને ઉપયોગી થાય છે જ્યારે કેટલાંક તેણે ટાળવા પણ પડે છે . આસનોની સાચી સંપૂર્ણ સમજ સાધકને પોતાની મેળે ભાગ્યે પડી શકે . માટે એને માટે અનુભવી ગુરૂનું માર્ગદર્શન ઉપયોગી ઠરે છે . સમય આસનોના અભ્યાસક્રમનો સર્વોત્તમ સમય સવારનો છે . વહેલી સવારે સૂર્યોદય પહેલાં વાતાવરણમાં શાંતિ તથા તાજગી હોય , ને બધેથી મંદમંદ પવન વાતો હોય , ત્યારે આસનોનો અભ્યાસ કરી શકાય છે . સમય વિશેષ ઉપયોગી ગણાય છે . બીજો અનુકૂળ સમય સાંજનો છે . વખતે પણ વાતાવરણ અનુકૂળ હોય છે . સુરતમાં આવ્યાને જયંતને થોડાક મહિના થયા હતા . તેના મમ્મી - પપ્પા નોકરી કરતાં હતા . હજુ તેઓ સોસાયટીના લોકોને પણ જાણતા નહોતા . વાતાવરણ પણ એવું હતું કે , આજુબાજુવાળાને કોઈ સાથે કંઈ લેવાદેવા હતી . બધા પોતપોતાના કામમાં મશગુલ રહેતા હતા . સુંદર તસ્વીર હૃદય ના તાર ને ઝંકૃત કરી શકે એવી આમ હસતા રહો ખુબ સુંદર લાગો છો ! ! ! ( ૧૯૬૦ ) તે દિવસે સવારે અમે લુસાકા શહેરમાં હતા . અહીં શ્રી દોલતભાઈને ત્યાં ઊતર્યા હતા . હવે ફેડરેશનની મુલાકાત પૂરી થઈ હતી , તેથી પાછા ફરવાનું હતું . દિવસે સાંજે સોલ્સબરી પહોંચી જવું એવો કાર્યક્રમ ઘડાયો , કારણ કે બીજે દિવસે રામનવમી હરિજયંતીનો મહોત્સવ સોલ્સબરીમાં ઊજવવો એવું અગાઉથી નક્કી થયું હતું . લગભગ ૪૦૦ માઈલની મુસાફરી હશે , એટલે વહેલા નીકળવાનું થયું . સાધારણ રીતે મુસાફરી કરવાની હોય ત્યારે સ્વામીશ્રી ખાસ કશું જમતા નહિ . રસોઈ તો બધી બનાવી હતી , પરંતુ સ્વામીશ્રીએ માત્ર થોડાં ખીચડી - કઢી અંગીકાર કર્યાં . લુસાકા સત્સંગમંડળને આશીર્વાદ આપી મોટર રસ્તે શહેર છોડ્યું . પોતાની બધી ક્રિયામાં ચંચળ ને તત્પર સ્વામીશ્રી મોટરની મુસાફરીમાં અતિ વેગને પસંદ કરતા , તેથી તો અદ્યતન મહાકાય મોટરમાં બેઠા હોવા છતાં , ધોરીમાર્ગ ઉપર પણ અમે મધ્યમ ગતિએ જઈ રહ્યા હતા . દરમિયાન મોટરમાં પણ સ્વામીશ્રી કોઈને નવરા બેસી રહેવા દેતા . કથા - કીર્તનનો પ્રવાહ ચાલુ રખાવતા . બરાબર મધ્યાહ્‌નનો સમય થયો હશે , અને અમે ચીરન્ડુ બ્રિજ ઉપર આવી પહોંચ્યા . પુલ ઉત્તર અને દક્ષિણ રોડેશિયાને પોતાના સ્થૂળ દેહથી જોડે છે . પુલ નીચે ઝામ્બેઝી નદી ખૂબ વેગમાં પડતી - આખડતી આગળ વધી રહી છે . પ્રકૃતિની રમણીયતાનું અહીં એક અદ્‌ભુત દર્શન થાય છે . હજુ તો અમે પુલ ઉપરથી પસાર થતા હતા ને સ્વામીશ્રીએ પોતાનો વિચાર દર્શાવ્યો કે આપણે નદીકિનારે જવું છે . જોકે અમારે પાછળની ગાડીઓની રાહ જોવાની હતી . તેથી તુરત ગિરીશભાઈએ મોટરની દિશા મરોડી . નદી તરફ ઊતરવાનો એક પહોળો , કેડી જેવો રસ્તો હતો , પણ આગળ જતાં રસ્તો ખાડા - ટેકરાવાળો બનતો હતો . એટલે મૂંગું યંત્ર હઠ પકડીને ત્યાં ઊભું રહ્યું . નદી સુધી પહોંચતાં સ્વામીશ્રીને તકલીફ પડશે , એવું વિચારતાં બીજી મોટરો આવતાં સુધીમાં ત્યાં ઊભા રહેવાનું સૌએ પસંદ કર્યું . થોડીવાર થઈ હશે . ફરીથી સ્વામીશ્રીએ નદી સુધી જવા માટે આગ્રહ બતાવ્યો . સૌ તૈયાર થયા . ધીરે ધીરે નદી કાંઠે આવી પહોંચ્યા . એક સુંદર જગ્યા - બેસી શકાય એવી શોધી સ્વામીશ્રીને બેસાર્યા . અહીં પહોંચતાં નદીના જળથી ઠાકોરજીને સ્નાન કરાવવાની સ્વામીશ્રીએ આજ્ઞા કરી અને ત્યારે સૌને ભાન થયું કે સ્વામીશ્રી નદીકાંઠે આવવા આટલા માટે ઉત્સુક હતા , કારણ કે ઠાકોરજીના સ્નાન - તીર્થથી પવિત્ર બનેલું જળ આફ્રિકાના અંધાર ખંડમાં ક્યાં ક્યાં પહોંચીને જીવસૃષ્ટિને પાવન કરશે , એની તો અમારે કલ્પના કરવાની હતી ! પ્રમુખસ્વામી તથા વિનુ ભગતે હરિકૃષ્ણ મહારાજની નાનકડી મૂર્તિને સ્નાન કરાવ્યું . સ્વામીશ્રીએ ઠાકોરજીને લીલા મેવાનો થાળ ધર્યો . પછી અમને સૌને પ્રસાદ આપી મધ્યાહ્‌નના સખત તાપમાં દેહથી ને મનથી સુખિયા કર્યા . છતાં પોતે કંઈ ગ્રહણ કર્યું નહિ . મુસાફરીમાં પોતે કંઈ લેતા પણ નહિ . પછી ટપાલ વંચાવી . એટલી વારમાં બાકીની મોટરો આવી પહોંચતાં અમે રસ્તા પર આવ્યા અને સૌની સાથે આગળ વધ્યા . આગળ જતાં ધોરીમાર્ગથી અંદરના ભાગમાં ' કરિઆ ડેમ ' આવે છે . સૌની ઇચ્છા ત્યાં જવાની હતી . સ્વામીશ્રીને તેમાં કોઈ પ્રકારે રસ હતો છતાં અમને રાજી રાખવા , ત્યાં જવા અનુમતિ આપી . અમારો રસ્તો બદલાયો . નમતો પહોર થઈ ચૂક્યો હતો . રસ્તો ખરાબ હતો . છતાં જવાનો ઉમંગ હતો તેથી પચાસ માઈલનો રસ્તો કાપી , નિયત સ્થળે જઈ પહોંચ્યા . અહીં ડેમ સુધી પહોંચવા કેટલીક પ્રાથમિક પરવાનગીઓના અભાવે અમારું રોકાણ લંબાયું . ઠેઠ મોડી સાંજે અમે ડેમ ઉપર પહોંચ્યા . હંમેશાં ભગવાન સંબંધી ક્રિયા કરતા સ્વામીશ્રીએ ડેમની પાછળ તૈયાર થયેલ માનવ સર્જિત વિશ્વના સૌથી વિશાળ મહાસરોવરમાં ઠાકોરજીના પ્રસાદીનાં પુષ્પો , સૌનું કલ્યાણ થાય એવી ભાવનાથી નાંખ્યાં . આશ્ચર્યની વાત તો બની કે જગ્યાએ સરોવર બનાવતાં પહેલાં , વરસાદનું પાણી એકઠું થતાં , લાખોની સંખ્યામાં જંગલનાં ભયાનક પણ લાચાર પ્રાણીઓ તણાઈને મૃત્યુ પામ્યાં હતાં તે આજે સદ્‌ગતિ પામ્યાં . મહાપુરુષોની ગતિ અકળ હોય છે . પાછા ફરતાં મોડું ઘણું થયું . વળી , સો માઈલની મુસાફરી વધી તેથી સોલ્સબરી સમયસર પહોંચવું અશક્ય હતું . રાત્રે જો મોડા પહોંચીએ ને જમવાનો પ્રબંધ થાય તો બીજે દિવસે હરિજયંતીના નિર્જળ ઉપવાસમાં સ્વામીશ્રીને કેટલી તકલીફ પડશે વિચાર કરવો અશક્ય બન્યો . તેથી ઠાકોરજીને થોડો લીલો મેવો ધરાવી , સ્વામીશ્રીને આપ્યો , પણ સ્વામીશ્રીએ તો તે લેવાની પણ ના પાડી . બધાએ આગ્રહ કરી જોયો , પણ અફળ ! ઊલટાનું સ્વામીશ્રીએ આગ્રહ કરીને અમને તે બધો પ્રસાદ ખવડાવી દીધો અને એમાં પોતે તૃપ્તિ અનુભવી . રસ્તામાં ગોડી - આરતી વગેરે નિયમો કર્યા . રાતના ૧૧ - ૩૦ વાગે અમે સોલ્સબરી નજીક આવી પહોંચ્યા . શહેરના રસ્તાઓથી અમે બધા અજાણ્યા હતા . તેથી મોડી રાત્રે નાછૂટકે કેટલીક પ્રદક્ષિણાઓ ગામ ફરતી દેવી પડી . અમે ઉતારે પહોંચ્યા ત્યારે રાતના ૧૨ ઉપર ૧૫ મિનિટ થઈ ચૂકી હતી . સ્વામીશ્રીએ સ્નાન કર્યું . થોડોક ઉકાળો ગ્રહણ કરવા સૌએ સ્વામીશ્રીને ઘણી વિનંતી કરી , પણ સ્વામીશ્રીએ એક વાત મૂકી કે બાર વાગી ગયા છે , બીજો દિવસ શરૂ થઈ ગયો ગણાય , તેથી અમારે કંઈ લેવાય નહિ . સૌ આથી નિરુપાય બન્યા . આખા દિવસની મુસાફરીથી સ્વામીશ્રી ઘણા શ્રમિત જણાતા હતા . તેથી તુરત પોઢી ગયા . હરિજયંતીનો બીજો દિવસ , સ્વામીશ્રીને માટે જાણે અતિ મંગળકારી દિવસ હતો . સવારથી સ્વામીશ્રી આનંદવિભોર જણાતા હતા . તેમના ઉત્સાહિત મુખારવિંદ ઉપર ગઈ કાલનો થાક જરા સરખો પણ જણાતો હતો . કોઈને પણ એમ ખ્યાલ આવે કે સ્વામીશ્રીને આજે બીજો ઉપવાસ હશે ! લગભગ આખો દિવસ કથા - કીર્તનમાં કેવી રીતે પસાર થયો તે ખબર પડી . સાંજે સ્વામીશ્રીની આજ્ઞાથી મોટો ઉત્સવ ગોઠવ્યો હતો . એક પછી એક સત્સંગીઓ અને આમંત્રિત મહેમાનો દેખાવા લાગ્યા . ભારત ખાતેના આસિસ્ટન્ટ કમિશ્નર શ્રી કોરાના સાહેબ તેમજ કેટલાક અંગ્રેજ ભાઈઓ પણ હાજર હતા . આશાભાઈના સુંદર મકાનના વિશાળ બેઠક ખંડમાં સભા યોજી હતી . ધૂન - ભજનથી સભાની શરૂઆત થઈ ત્યાર પછી હરમાનભાઈએ શ્રીહરિના ચરિત્ર - મહિમાનું ગાન કર્યું . બાદ હરિકૃષ્ણ મહારાજની મૂર્તિનું ષોડશોપચારે પૂજન કરીને ચાંદીના સુંદર પારણામાં ðલાવ્યા . પ્રમુખસ્વામીએ પ્રસંગે ' ભક્તચિંતામણિ ' માંથી શ્રીહરિના જન્મપ્રસંગનું પ્રકરણ સંભળાવ્યું . અંતમાં સ્વામીશ્રીએ સૌને આશીર્વાદ આપ્યા . પશ્ચિમની રોનકવાળા સોલ્સબરી શહેરમાં ઉત્સવની ભવ્યતા ને દિવ્યતા સૌના દિલમાં વસી ગઈ . સ્વામીશ્રીની સંનિધિમાં સૌ ધન્યતા અનુભવતા રાત્રે દસ વાગે આરતી કરી , પંજરી વગેરે પ્રસાદ લઈ વીખરાયા . ત્રીજે દિવસે દશમની સવારે પારણામાં સ્વામીશ્રી માત્ર આધાર પૂરતાં ખીચડી - કઢી જમ્યા ; કારણ કે આજે અમારે દારેસલામ જવા પ્લેનમાં નીકળવાનું હતું . એક માસ સુધી અનેરું સુખ પામેલા મધ્ય આફ્રિકાના હરિભક્તોએ ભગ્ન - હૃદયે સ્વામીશ્રીની વિદાય સ્વીકારી . સૌ વિમાન મથકે મૂકવા આવ્યા . સવારે દસ વાગે અમારું પ્લેન ઊપડ્યું . પ્લેનમાંયે સ્વામીશ્રીનો ભજનનો દોર ચાલુ રહેતો . બ્લેંટાયર વિમાની મથકે ન્યાસાલેન્ડના હરિભક્તો સ્વામીશ્રીનાં દર્શને આવ્યા હતા . લગભગ સાંજે - ૩૦ વાગે અમે દારેસલામ પહોંચ્યા . પ્લેનમાં સ્વામીશ્રી અને સંતો માટે અલગ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી . છતાં દારેસલામ પહોંચ્યા પછી સ્વામીશ્રીએ તે દિવસે કંઈ લીધું નહિ . હરિભક્તોએ ઘણી વિનંતી કરી પણ હંમેશ મુજબ નિરાશા ! જ્યારે સ્વામીશ્રીની મુખમુદ્રા - બ્રહ્માનંદનો એકધારો છક છલકાવી રહી હતી , ત્યારે હરિભક્તોને માત્ર એક પ્રશ્ન મૂંઝવતો હતો કે હજુ ચોથો ઉપવાસ એકાદશીનો ઊભો છે ને ત્રણ ઉપવાસ થઈ ચૂક્યા છે . છતાં બ્રહ્મદશામાં અલમસ્ત વિચરતા સ્વામીશ્રીની સુખ - સરવણી ક્યાં હશે ? પ્રત્યુત્તરમાં બ્રહ્મમુનિના શબ્દો મનમાં ગુંજી ઊઠ્યાઃ ડૉકટર શેઠની સાથે કાનજી લંદન આવ્યો . પેડિંગ્ટનમાં ડૉકટર પાંચ વરસ માટે છે . હજી બે વરસ કાઢવાનાં પણ એનું મ્ન ભટકે છે એની ' જલમભોમકા ' માં મેં કહ્યું , " મારી દીકરી ભાનુ અહીં ચાર વરસથી છે , એને મળવા આવ્યો છું . " વાતોમાં વખત ક્યાં વીતી ગયો એની ખબર પડી . આનંદની મોટરનું હોર્ન સડક પરથી સંભળાયું તલે મેં કહ્યું , " કાનજી , તુંયે આજે અમારી ભેળો જમવા ચાલ . " માથાનો દુખાવા પાછળ શારીરિક અને માનસિક બન્ને કારણો જવાબદાર હોય છે . તેનાથી બચવા તમારી લાઈફસ્ટાઈલ અને ખાનપાનમાં બદલાવથી જો ફરક પડતો હોય તો તમે દેસી નુસખા અપનાવી શકો છો . - બરફનો પેક ગરદન પર લગાવો , જો તાણ , ચિંતા , ગુસ્સો કે ફૂડ એલર્જીને કારણે માથુ દુખતું હોય તો તમને આરામ મળશે . - ડિહાઈડ્રેશનથી પણ માથુ દુખી શકે છે તો તે માટે તમે દરરોજના 8 ગ્લાસ પાણી પીઓ તમને ફરક લગાશે . - બરફના ઠંડા પાણીમાં કપડું ડુબોડી આંખ પર . . . બિનસત્તાવાર રીતે , છેલ્લા ૩૦ દિવસમાં નહીં પણ જીવનમાં એક વાર ફેસબુકના ઓટલે જઈને બેઠા હોય એવા લોકોની સંખ્યા તો ૯૦૦ મિલિયન સુધી પહોંચી હોવાનું કહેવાય છે , એટલે કે ૯૦ કરોડ એટલે કે એક અબજ કરતાં જરાક ઓછા ( ભૂલચૂક લેવીદેવી , અખબારોમાં હજારો કરોડનાં કૌભાંડોના સમાચાર વાંચી વાંચીને આંકડાની બાબતમાં મગજ બહેર મારી ગયું છે ) . સૂરજનો અજવાસ ગોખમાં દીવો થઈને થરકે , સ્તબ્ધ ઊભેલી રેતશીશીમાં રેત હવે નહીં સરકે . પાંપણ ઉપર દર્પણ જેમ ઘટનાઓ તરડાય કંઈ જેવી તેવી વાત નથી . \ માનવ - શરીર આજે રોગગ્રસ્ત બન્યું છે . સ્ત્રીઓ બે - ત્રણ સુવાવડમાં તો થાકી જાય છે . નોર્મલ ડીલિવરી ને બદલે સિઝેરિયન ડીલિવરીનું પ્રમાણ વધ્યું છે . બાળકોને ચાલવાનું થાય તો જલ્દી થાકી જાય છે . ઘણાં બાળકો જન્મતાંની સાથે આંખે ચશ્માના નંબર , કેન્સર , ડાયાબિટીસ જેવા રોગ લઈને આવે છે . વાતાવરણમાં સહેજ ફેરફાર થાય કે આપણને તરત શરદી , તાવ , ખાંસી , મલેરિયા વગેરે રોગો લાગુ પડી જાય છે . આવું કેમ ? કેટલાક લોકો એનું કારણ આપતાં જણાવે છે કે પહેલાના જેવો પૌષ્ટિક ખોરાક આજે રહ્યો નથી , માણસોના જીવનમાંથી શ્રમની બાદબાકી થઈ ગઈ છે , કૃત્રિમ ખાતર તેમજ માનવ આરોગ્ય માટે હાનિકારક એવી જંતુનાશક દવાઓના છંટકાવ વડે અનાજનું ઉત્પાદન થાય છે . વળી વાતાવરણ તેમજ જમીન પ્રદુષીત થઈ ગયા છે . બોમ્બ બ્લાસ્ટબોમ્બ બ્લાસ્ટનાગુજરાત સૂરત બોમ્બ વિસ્ફોટ બ્રિટેનઅમદાવાદ બ્લાસ્ટમાંબ્ક્સ્ક્વ્બ્ક્વ્બ્ક્વ્બ્ક્વ્બકમનસીબી છે કે આંખ ખાલી બે છેબોમ્બે ભેલપુરીબોમ્બે ભેલપુરી મમરા સેવ દાડમબોમ્બેબોમ્બે સ્ટોક રાધાબહેન નિલયની સફળતાનું એક અંગ છે . આથી વધુ કોઈપણ જાતનું વિચારવું તે ફક્ત સમાજને વિકૃતિ તરફ દોરવા બરાબર છે . ત્રિકોણનો ચોથો ખૂણો શોધવા માટેનો તમારો પ્રયત્ન વાંઝણો છે . હરજી દરજી પેટનું દુઃખ , ટાળીને ત્યાં પામ્યો સુખ , યદા યદા હિ ધમસ્ય ગ્લાનિભવતિ ભારત અભ્યુયાનમધમસ્ય , તદાત્માનંસૃજામ્યહમ પરિત્રાણામ સાધૂનામ , વિનાશાય ચદુષ્કૃતામ ધમ સંસ્થાયનાથાયસંભવાનિ યુગે . . યુગે જાપાનની મહાકાય વાહન ઉત્પાદક કંપની હોન્ડાએ ભારતના હીરો જૂથ સાથેના ૨૬ વર્ષ જૂના સંયુક્ત સાહસ હીરો હોન્ડાના વિસર્જન માટે સમજૂતી સાધી છે . ભારતીય દ્વિચક્રી વાહન ઉત્પાદક કંપનીમાં તે પોતાનો સંપૂર્ણ હિસ્સો વેચી દેશે હોન્ડાને વેચાણમાંથી . અબજ ડોલરની આવક થશે . હીરો જૂથ સાથે થયેલી સમજૂતી મુજબ હોન્ડાને . અબજ ડોલરની આવક થવાની શક્યતા હોન્ડા [ . . . ] રોજ સમ્માન પા રહે હો સમીર જી ઔર યે ક્યા હાથ પે કૈક્ટસ ઉગા રહે હો યા દિખા રહે હો ભૈયા ઉદ્ધવ જી સે મિલિયે જી ! ! સુરેશભાઇનું સુંદરસર્જન , નેરમેશભાઇની પ્રેરણા અમને મળતી હું ગુજરાતી ' રજઅત ' એક એવો અકીદો છે જેને પ્રાચીન મઝહબોના આદીકાળના આલીમો અને તફસીરકારોએ પોત પોતાના ચિંતન અને દ્રષ્ટિકોણ મુજબ ચર્ચાનો વિષય બનાવ્યો છે . " ઇન્કોર્નેશન થિઅરી અથવા " સાઇકલ ઓફ હ્યુમન લાઇફ થિઅરીએ રજઅતના વિષયને અનુલક્ષીને ચર્ચાને આગળ ધપાવી છે . અને જેટલી ઇન્સાનની બુધ્ધિ અને વિચારશક્તિ હતી , તે તમામ તેના ઉપર ખર્ચી નાખી . ચર્ચાના વમળમાં ડુબકીઓ મારવા પછી ઇમામ મહદી ( . . ) નો અકીદો એક વિશ્ર્વવ્યાપી અકીદો બનીને ઉભર્યો . અને પરેશાન દુનિયાના માટે દિલનું સુકૂન અને ઇન્સાનિય્યતની બકા માટે એક યુગથી પ્રજવલિત ચિરાગ સાબિત થઇ રહ્યો છે . જે અશક્યને શક્યની તરફ રસ્તો માપવાની પ્રેરણા આપે છે . અને ઝમીરવાળા લોકો આજ રોશનીની તરફ કદમ આગળ વધારતા રહ્યા છે . ( પણ હવે તો એથીયે વધુ અસહનિય ગુલામી આવી પડી છે એનુ કારણ શું ? પોતાના ભાઈઓની ગુલામીમાથી કોણ છોડાવશે ? કઈ વિચારધારા , કયુ વિજ્ઞાન બચાવશે ? આજે માનવજાત નફરતના અને ભૌતિકઉપભોગવાદમાં એકબીજાને , વિદેશને છોડો , ભારતમાં ગુલામ બનાવી રહ્યા છે , એના જવાબદાર કોણ ? ) કોઇ અન્ય વ્યક્તિ પાસેથી મળેલા પગોને અન્ય વ્યક્તિમાં ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં આવ્યાં હોવાનો પહેલો કેસ ગણાઇ રહ્યો છે . વેલેન્સિયાના હેલ્થ અધિકારીએ જણાવ્યું કે ડોક્ટર પેડ્રો કવાડેસના નેતૃત્વમાં ડોક્ટરોના દળે રાતભર ઓપરેશન કર્યું . પહેલા વ્યક્તિને આર્ટિફિશિયલ પગ લગાવવામાં આવ્યાં હતાં , પણ તેમાં દર્દી અગવડ અનુભવતો હોવાને કારણે તે વ્હીલ ચેરના સહારે જીવવા માટે મજબૂર થઇ ગયો હતો . પ્રયોજન કટ - ઓફ કરો તો રાગ વૈરાગમાં પરિણની વીતરાગ બને . 2જી સ્પેક્ટ્રમ સ્વતંત્ર ભારતનું બહાર આવેલું સૌથી મોટું આર્થિક કૌભાંડ છે . 2જી સ્પેક્ટ્રમ કૌભાંડમાં . રાજાએ આશરે R ૧૭૬૦૦૦ કરોડનું હોવાનું માનવામાં આવે છે . 2007ના સમયગાળા દરમિયાન નવ જેટલા ખાનગી ટેલિકોમ ઓપરેટરોને લાઇસન્સની ફાળવણી દરમિયાન ભારે ગેરરીતિ આચરવામાં આવી હતી . લાઇસન્સ ફાળવવા માટે ઉપરોક્ત કિંમત 2007ના બજારભાવના આધારે વસૂલવાની જગ્યાએ 2001માં યોજાયેલ હરાજીના આધારે વસૂલવામાં આવી હતી . મોટાઈ : મોટાઈ તો સંગ્રહમાં છે કે ઉપભોગમાં . ઠાઠમાઠ બતાવવામાં નાટકવાળા વધારે કુશળ હોય છે . અભિનેતા કળામાં પ્રવીણ હોય છે . ખજાનચી રોજ લાખોની લેવડ - દેવડ કરે છે . લોકોનું ધ્યાન આકર્ષિત કરવામાં તો સડક ઉપર નગ્ન થઈને ફરનાર પાગલ પણ સફળ બને છે . આવી છીછરી પ્રવૃતિઓ કોઈ વિચારશીલે અપનાવવી જોઈએ . વિચાર કરો કે મોટાઈ એક દ્રષ્ટીકોણ છે , જેમાં હંમેશા આગળ વધવાનો , કોઈ માર્ગ કાઢવાનો તથા જે ઉત્તમ છે તેને અપનાવવાનો ઉમંગ જાગે છે અને હિંમત પેદા થાય છે . આપણા ઉત્સાહ , આકાંક્ષાઓ , પ્રવૃત્તિઓ અને વિભૂતિઓમાં કંઈક અવી વિશેષતા હોવી જોઈએ કે જેથી બીજાને પ્રેરણા મળે . વિનાશ તો દીવાસળીની પેટીથી પણ થઈ શકે . એક કાંટો પણ પ્રાણઘાતક નીવડી શકે . આપણું પરાક્રમ સાવરણી જેવું , સૂપડા જેવું , સાબુ જેવું , કપાસ જેવું ઉજ્જવળ તથા સર્જનાત્મક રહે તો શું વાંધો છે ? ઘાસની જેમ ઊગો , હરિયાળી ફેલાવો અને બીજાને કામ આવો . 35 દૂતે મરિયમને ઉત્તર આપ્યો , " પવિત્ર આત્મા તારી પાસે આવશે અને પરાત્પરનું પરાક્રમ તારા પર આચ્છાદન કરશે . જે બાળકનો જન્મ થશે તે પવિત્ર થશે . તે દેવનો દીકરો કહેવાશે . કેવું સુંદર છળ રચે છે સૂર્ય પણ , સૌની સામે રોજ ડૂબી જાય છે ! કોઅલિશન એટલે વ્યક્તિઓ , વ્યક્તિસમૂહો , રાજકીય પક્ષો , ધંધાદારી પેઢીઓ , સૈન્યો કે દેશો વચ્ચેની સંધિ , કરાર , મૈત્રી જોડાણ કે ગઠબંધન . આમ તો અંગત સ્વાર્થ સંબંધે પરંતુ એક સામાન્ય સાર્વજનિક હિતાર્થે થયેલું કામચલાઉ જોડાણ . કોઅલિશન ગવન્ર્મેન્ટ એટલે જુદા જુદા પક્ષોની બનેલી મિશ્ર સરકાર . એમાં ફાયદા પણ છે . કોઅલિશન સરકારમાં આમ સહમતી જરૂરી હોય છે એટલે લોકપ્રિય નિર્ણય લેવાવાની શક્યતા વધારે છે . સામે ગેરફાયદા પણ છે . મેળ હોય તેવા શંભુમેળામાં નિર્ણય લેવામાં અસામાન્ય વિલંબ થાય . કિંગમેકરની ભૂમિકામાં રહેલી નાની પરચૂરણ પાર્ટીઓ વિકાસમાં ગતિઅવરોધક બની રહે . પણ ખરું કે દોષનો ટોપલો બીજાના માથે ઢોળી દેવામાં સરળતા રહે ! ૨૦ . આધ્યાત્મિક સુખ જેવું કોઈ સુખ હોતું નથી . આધ્યાત્મિકતા તો અવસ્થા છે . જે સુખ - દુઃખમાં જીવનનું બેલેન્સ રાખે છે . પ્રેમના ગણિતમાં એક વત્તા એક એટલે સર્વ અને બે ઓછા એક એટલે શૂન્ય . યાદવેન્દ્ર જી ને મહત્વપૂર્ણ સામગ્રી ઉપલબ્ધ કરવાઈ . માંડેલા કા વક્તવ્ય ઉલ્લેખનીય હૈ . ઉક્ત પંક્તિયોં ને સોચને કે લિએ વિવશ કિયા : " દેશ કા પિતા બનના એક નાયાબ સમ્માન હૈ લેકિન એક પરિવાર કા પતા બનને મેં સુખ જ્યાદા હૈ - પર અફસોસ યહ સુખ મેરે હિસ્સે બહુત થોડા હી પાયા " બધાઈ તુમ્હે ઇસે પઢવાને કે લિએ ઔર અનુવાદક કો ખૂબસૂરત અનુવાદ કે લિએ . ચન્દેલ હજુ સુધી નક્કી નથી , પણ પ્રકારની વ્યકિતઓ પર ફિલ્મની સરિીઝ બનાવવાનો વિચાર છે . ' મેં પરમ પવિત્ર કાવ્ય રચ્યું છે . તેમાં વેદનું ગૂઢ રહસ્ય છે , વેદાંગો ને ઉપનિષદોની વ્યાખ્યા છે તથા ઇતિહાસ તેમ પુરાણોનો પ્રકાશ છે . એમાં ભૂત , ભવિષ્ય , વર્તમાન ત્રણેનું નિરૂપણ છે . વિવિધ ધર્મો અને આશ્રમોનાં લક્ષણો છે : તપશ્ચર્યા તથા બ્રહ્મચર્યનું તત્વદર્શન છે : તેમ ભગવાને જે જે અને જ્યારે જ્યારે દિવ્ય મનુષ્યાવતારો ધારણ કર્યા છે તેનું વર્ણન છે . લોકવ્યવહારનો ક્રમ પણ એમાં કહેવામાં આવ્યો છે . વળી જે પરબ્રહ્મ સકળ વિશ્વમાં વ્યાપીને રહ્યાં છે તેમનું પણ પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે . પરંતુ પૃથ્વી પર મહાગ્રંથને લખી શકે એવો કોઇ લેખક નથી . ' વર્ષારાનીની ઝીણી ઝાંઝરીમાં , મેધ - અશ્વોની હણહણાટી સાંભળતા , વીજળીની ઝબુકતી રોશનીમાં ; સૃષ્ટીના , થોડા મિત્રોની પહેચાન તું સમજાવે , થોડી ઓળખાણો હુ કરાવું ; વિકસતા સંબંધોના ઝુંડમાં ચાલને મા આપણે ચાલીયે . હું ફ્રેશ થવા બાથરૂમમાં ઘૂસ્યો . ફ્રેશ થતાં થતાં એજ વિચાર હું " Refresh ' કરતો હતો . તેમાં મને ' વામા ' લખેલું ' fresh ' ને ' flash ' થતું હતું . ઍક પત્થર દિલ દોસ્ત ને વાત કેરી બેઠો , અને હું મારો વિશ્વાસ ઘાત કેરી બેઠો , જૂનો જખમ આજે તાજો કરી બેઠો , હું કાતિલ ને યૅડ કરી બેઠો રહ્યું હતું . કહેવાય છે દુઃખ વહેંચો તો અડધું થાય , આનંદ વહેંચો તો બમણો થાય . અમદાવાદઃ આસારામની ખાસ ' મોક્ષ કુટિર ' માં પણ બે સાધકો છુપાયા હતા . તેઓ ભારે સમજાવટ છતાં બહાર આવતા પોલીસે બારણું તોડી નાખી બંનેને ઝબ્બે કર્યા હતા . મોક્ષ કુટિરમાં ભોંયરું જોઈને પોલીસ પણ ચોંકી ઊઠી હતી . મોક્ષ કુટિરમાં પાદુકા , આસારામનો ફોટો અને તેની પર ધજાઓ વીંટળાયેલી જોવા મળી હતી . કૉપી પેસ્ટ બ્લૉગ જગત માટે મહા ત્રાસ છે . થોડાક કૉપીપેસ્ટરોને કારણે ખરેખરા બ્લોગરો જે જાતે લખે છે તેઓ કારણ વગર વગોવાય છે . ઔર પહાડોં કે મન મેં સુકૂન કી લહર એક પર્સનલ નોંધ : ૧૯૭૮માં પરિચય ટ્રસ્ટે સ્વામી આનંદ વિશે ૩૨ પાનાંની પરિચય પુસ્તિકા પ્રગટ કરી . સ્વામી ભાષાશુદ્ધિ અને જોડણીશુદ્ધિના જબરા આગ્રહી . એમનાં પુસ્તકોની જૂની આવૃત્તિઓની પ્રસ્તાવના વાંચીએ તો લાગે કે કાશ બધા લેખકો પોતાનાં પુસ્તકો માટે આટલી ચીવટ રાખતા હોત તો ! પરિચય પુસ્તિકાના સંપાદક યશવંત દોશી પણ ભાષાશુદ્ધિના એટલા આગ્રહી . વળી સ્વામીને પરિચય ટ્રસ્ટ સાથે નાતો પણ ખરો . સ્વામી વિશેની પુસ્તિકા છપાઈને પ્રેસમાંથી આવી ગઈ . ગ્રાહકોને ટપાલમાં મોકલવાનું શરૂ થાય તે પહેલાં યશવંતભાઈએ એક નકલ હાથમાં લીધી . બધી તકેદારી રાખી ' તી છતાં કાના - માતરની અને હ્રસ્વ - દીર્ઘની કુલ ભૂલો નીકળી . શું કરવું ? ફરીથી છાપવાનો ખર્ચ ટ્રસ્ટને પોસાય નહીં . સહેલો ઉકેલ . યશવંતભાઈએ ઑફિસના સૌથી સિનિયર પટાવાળા બાબુરાવને અને સૌથી જુનિયર એક છોકરાને પેન લઈને બેસાડી દીધા . બેઉએ સવા બે હજાર નકલમાં ત્રણેય ભૂલો સુધારી લીધી અને ત્રણ દિવસ પછી પુસ્તિકાઓ ગ્રાહકોને રવાના થઈ . કોઈની પાસે હજુ સચવાઈ હોય તો એમાંનો એકાદ કાનો - માતર આપના વિશ્વાસુનો હોય એવી શક્યતા ફિફ્ટી - ફિફ્ટી છે . ' હરિના જન તો મુક્તિ માગે , માગે જનમોજનમ અવતાર રે , નિત્ય કીર્તન ને નિત્ય ઓચ્છવ , નિરખવા નંદ કુમાર રે . ' - જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન મૂલ્ય ૯૮ % ( જમણી બાજુએથી ઉપરનો ખૂણો કાપવો ) અને પંડિત કેવા સ્લોક બોલતા હશે તે તો તે અને ઉપર વાળો જાણે , આપ તો બ્લોગ જગતના અમેરિકા નિવાસી મહારથી છો . ઘણી ખમ્મા આપને . અમારા જેવાને તો સમય મળતો નથી એને બદલે આપ તો ૨૪ ક્લાકના દિવસ - રાતમાં જાણે ૪૨ કલાકનું કામ કરતા હોય એમ લાગે છે . અભિનંદન્ . . હેલ્થ ટીપ્સ : - લીંબુનો રસ ઠંડા કે ગરમ પાણીમાં સવારે અને રાત્રે પીવાથી કબજીયાત મટે છે . જિલ્લાની તમામ શાળાઓમાં સરકારશ્રી તરફથી એકથી સાત ધોરણના અભ્યાસ ક્રમ મુજબના તમામ વિષયના પુસ્તકો વિના મૂલ્યે પુરા પાડવામાં આવે છે . વધુમાં જિલ્લા પંચાયત તરફથી વિધાર્થીઓ / વાલીઓ / શિક્ષકોનું સામાન્ય જ્ઞાન વધે તેવા પુસ્તકો / મેગેઝિનો પુરા પાડવામાં આવે છે . અબ્રહ્મચર્યના વિચારો આવે , પણ બ્રહ્મચર્યની શક્તિઓ માંગ માંગ કરે , બહુ ઊંચી વાત છે . બ્રહ્મચર્યની શક્તિઓ માંગ માંગ કરે એટલે કોઈને બે વર્ષે , કોઈને પાંચ વર્ષે પણ એવો ઉદય આવી જાય . જેણે અબ્રહ્મચર્ય જીત્યું એણે આખું જગત જીત્યું . બ્રહ્મચર્યવાળા પર તો શાસનદેવ - દેવીઓ બહુ ખુશ રહે . સુબહ સે દિમાગ મેં કુછ ખટક રહા થા કિ આજ કુછ વિશેષ દિન હૈ , પર સમઝ નહી રહા થા ક્યા ? દિનપ્રતિદિન મનુષ્યનું જીવન યંત્રવત્‌ બની રહ્યું છે . થોડી થોડી વાતમાં હતાશ - નિરાશ - મૂડલેસ થઈ જાય છે . દુઃખના વમળોમાં ધકેલાઈ જાય છે . પળભર પણ ધીરજ ધરી શકતો નથી , પોતાની મરજી સચવાતી નથી ત્યાં તે ભભૂકી ઊઠે છે , પારકા દોષ દેખી એનો પારો આસમાને ચઢે છે . . . પરિણામે , સમાજમાં તેની દશા હતપ્રભ જેવી બને છે , સ્વાસ્થ્ય પણ કથળે છે , હાઈ બ્લડપ્રેશર જેવાં રાજરોગ એને કોરી ખાય છે . બધી સમસ્યા ઉકેલવા અહીં પ્રસ્તુત છે એક એવું ક્ષમાનું અમોઘ શસ્ત્ર કે જે હાથવગું રાખવાથી સુખ - ચેન ને શાંતિની જિંદગી મળે છે . . . લાખોપતિ બની જાવું છે . અહિંના એક કડીયા કામ કરતા યુવાનને રાતોરાત લાખોપતિ અને ગાડીવાળા થવાનો અભરખો ભારે પડયો હતો . યુવાને ટોયોટો મોટર અને રૂ . ૧પ લાખ મેળવવાની લ્હાયમાં રૂ . . ૬૪ લાખ ગુમાવતાં શહેરમાં ભારે ચકચાર જાગી છે . અંગે અહિ મળતી માહિતી મુજબ હાપીવાડી વિસ્તારમાં રહેતો અને કડીયા કામ કરતો સતવારા યુવાન દેવરાજ મોહનભાઈ કણજારીયાના મોબાઈલ નંબર ઉપર ગત તા . જુલાઈના રોજ એમ . પી . મનોજકુમારના નામથી હિન્દી ભાષી શખ્સનો . . . ગીતા પ્રવચનો ( વિનોબા ) અધ્યાય પાંચમો : બેવડી અકર્મ અવસ્થા : યોગ અને સંન્યાસ પ્રકરણ ૨૩ - સંન્યાસી અને યોગી બંને એક છેઃ શુક - જનકની જેમ છે ઘણા એવા કે , જેઓ યુગને પલટાવી ગયા , પણ બહુ ઓછા છે , જેઓ પ્રેમમાં ફાવી ગયા . કર્ણનો મૃત્યુસમય સમીપ આવ્યો ત્યારે મહાભારતમાં વર્ણવ્યા પ્રમાણે તે પરશુરામે આપેલા બ્રહ્માસ્ત્રને ભૂલી ગયો , તેનો રથ ડોલવા લાગ્યો અને તેનું પૈડું પૃથ્વીમાં પ્રવેશ્યું તેથી તે વિહવળ બનીને કહેવા લાગ્યો કે ધર્મવેત્તા મહર્ષિઓ જણાવે છે કે જે પુરુષ સર્વત્ર ધર્મને મહત્વનો માને છે તે પુરુષનું ધર્મ રક્ષણ કરે છે . ધર્મજ્ઞ મહાપુરુષોના એવા અનુભવસિદ્ધ અભિપ્રાયને અનુસરીને અમે શાસ્ત્રાનુસાર સદા ધર્માચરણ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે તો પણ ધર્મ અમારો નાશ કરી રહ્યો છે . માટે હું માનું છું કે ધર્મ તેના ભક્તોનું પરિપાલન નથી કરતો . પૃથ્વી પરનો થોડો બોજ ઓછો થયો દોસ્ત , સરવાળે થયો બાદ કે હું ગુજરી ગયો છું . - ઋચિ સોની સૌરાષ્ટ્રના સુરેન્દ્રનગર જિલ્લાનું ટીકર ગામ સ્ત્રીઓના સામાજિક અને આર્થિક સશક્તિકરણનું એક અનોખું ઉદાહરણ છે . ટીકર ગામમાં કેટલીક સ્ત્રીઓ એવી છે જે કંઇ કમાણી નથી કરતી તો પણ આખા ગામની કમાણી પર તેમનું નિયંત્રણ છે . ટીકર ગામમાં મોટાભાગના લોકોના ઘરે ગાય છે . ગામની સ્ત્રીઓ ગાયો દોહે છે અને પછી તેમાંથી નીકળતા દૂધમાંથી છાશ બનાવવામાં પોતાનો મોટાભાગનો સમય પસાર કરે છે . ગામના લોકોની આર્થિક પરિસ્થિતિ સારી નથી . તેમ છતાં , ગાય માતા કહેવાય અને તેનું દોહેલું દૂધ વેચાય નહીં તેવા જૂના રૂઢિચૂસ્ત ખ્યાલને કારણે ગામની સ્ત્રીઓ કે ખેડૂતો દૂધને ડેરીમાં વેચતા નહોતા . તેમને બીક હતી કે તેમ કરવાથી આપણે પણ એક દિવસ દૂધ વગરના થઇ જઇશું . સાથે દૂધના ઉત્પાદન અને તેનું માર્કેટિંગ કરવાની અણઆવડત પણ તેમાં જવાબદાર . વર્ષમાં એવા દિવસો પણ આવતા જ્યારે ગામની સ્ત્રીઓ તેમનાં બાળકોને મુઠી ધાન પણ ખવડાવી શકતી નહીં . ભૂખ્યા ટળવળતાં બાળકોની શિક્ષણ જેવી પાયાની જરૂરિયાત પણ અહીં પૂરી કરી શકાતી નહીં . સંદર્ભમાં ' કેર ( ઇન્ડિયા ) - ગુજરાત ' ના ડેરી અંગેના વેલ્યૂ ચેઇન સાહસે વર્ષોથી પુરુષ પ્રધાન સમાજમાં પુરુષોના કહ્યામાં કામ કરતી સ્ત્રીઓના જીવન પર મોટી અસર કરી . તેમનો સમાજ નવો આકાર લેવા માંડ્યો . શરૂઆતમાં જ્યારે પ્રોજેક્ટ માટે ' કેર ' ની સાથી સંસ્થા ' દીપક ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટે ' ગામની મહિલાઓનો સંપર્ક કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો ત્યારે તેઓ ઘણો સંકોચ અનુભવતી અને ખચકાતી . ' દીપક ચેરીટબલ ટ્રસ્ટે ' તેમને સમજાવ્યું કે આટલી ગાયો સાથે અને ઓછી મહેનતે તેઓ નિયમિત આવક ઊભી કરી શકે છે . તેમને સજાવ્યું કે એક સહકારી મંડળી ઊભી કરી , દૂધ વેચીને સ્ત્રીઓ સંયુક્ત રીતે સારી એવી આવક ઊભી કરી શકે છે . આવક - જૂથ બચત અને લોન આપવાના કામમાં લગાડી શકાય . એક વાર સહમત થયા પછી સ્ત્રીઓને ડેરી માર્કેટિંગ અને ઉત્પાદન વિશે વધુ જાણકારી આપવામાં આવી . સાથે ગામની સ્ત્રીઓ દ્વારા સંચાલિત એક સહકારી મંડળી સ્થાપવા પણ તેમણે તૈયારી દર્શાવી . શરૂઆતમાં ગામના પુરુષોએ તેનો વિરોધ પણ કર્યો હતો . જોકે , આજે પાંચ વર્ષ પછી સહકારી મંડળીના 328 સભ્યો છે . ગામની સ્ત્રીઓ કૉમ્પ્યુટર અને ઇલેક્ટ્રિક વજનકાંટાનો ઉપયોગ કરે છે . તેની મદદથી તેઓ રોજનું 800 લીટર દૂધ ભેગું કરે છે . તેમને દર મહિને ત્રણ વાર નાણાં ચૂકવાય છે . શરૂઆતમાં તેમને મહિને માત્ર 405 રૂપિયા મળતા . જ્યારે હાલ તેઓ મહિને 1862 રૂપિયા કમાય છે . શરૂઆતમાં તેમનું દૂધ માત્ર રૂ . 5 પ્રતિ લિટર વેચાતું હતું . હવે સહકારી મંડળીની સક્ષમતા અને વાટાઘાટો કરવાની આવડતને કારણે તેઓને લિટર દીઠ રૂ . 13 મળે છે . ' ટીકર ડેરી સહકારી મંડળી ' નું બધું નાણાકીય , આંકડાકીય અને વ્યવસ્થાપન અંગેનું કામ ગામની મહિલાઓ સંભાળે છે . તેમને સ્તર પર લાવવા અને સક્ષમ કરવા ' કેર ' ના ' સ્નેહલ પ્રૉજેક્ટ ' હેઠળ તાલીમો યોજાઈ હતી . સાથે સ્ત્રીઓના આત્મવિશ્વાસમાં વધારો કરવા માટેના પ્રયત્નો પણ તેણે કર્યા છે . દૂધને શીતાગાર સુધી લઇ જતા ટ્રક ડ્રાઇવરો સાથે પણ આજે સ્ત્રીઓ જાતે રકઝક કરી શકે છે તે ' સ્નેહલ ' ની તાલીમનો પ્રતાપ છે . ' દીપક ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ ' નો વિચાર હતો કે ગામની સહકારી મંડળીમાંથી દૂધ એકઠું કરીને તેને જિલ્લા સહકારી મંડળી સુધી લઇ જતાં પહેલાં શીતાગારમાં મૂકવું . મહિલાઓને દર 10 દિવસે પૈસા મળી જતા હોવાથી હવે તેમની ખોરાક સલામતી પણ વધી છે . જે રકમ ભેગી થાય તેમાંથી મહિલાઓને લોન અપાય છે . તેથી મહિલાઓ હવે વધારે ગાયો ખરીદવા તરફ પણ લક્ષ આપી રહી છે . શારદાબહેન કોચરોલા , ટીકર ગામની સહકારી મંડળીનાં સભ્ય છે . ગામની મંડળીનું સફળતાથી સંચાલન અને દેખરેખ રાખ્યા બાદ હવે શારદાબહેન ' જિલ્લા દૂધ - સહકારી એસોસિયેશન ' ના પ્રમુખ તરીકે ચૂંટાયાં છે . ગામમાં કરેલી કામગીરીએ તેમને ચૂંટણીમાં ઉભા રહેવા પ્રેર્યા . સ્ત્રીઓને ભાગ્યે આવી તક મળતી હોય છે . ' સુરેન્દ્રનગર દૂધ સહકારી એસોસિયેશન ' ની 12 બેઠકોમાંથી શારદાબહેનને ત્રીજા નંબરના સૌથી વધુ મત મળ્યા . જિલ્લા બૉર્ડનાં તે સૌપ્રથમ સ્ત્રી - સભ્ય છે . તેઓ કહે છે , " મેં કેન્દ્રની બેઠકમાં સ્ત્રી - ડેરી સહકારી મંડળીઓને નડતાં મુદ્દા ઉઠાવ્યા હતા . મેં આણંદમાં ' ગુજરાત કો - ઑપરેટિવ મિલ્ક માર્કેટિંગ ફેડરેશન ' ની બેઠકમાં પણ ભાગ લીધો હતો . " એક નાનકડા ગામથી શરૂ કરવામાં આવેલી પહેલ અત્યારે ખૂબ મોટા પાયે ચાલી રહી છે . વિવિધ ગામોમાં મળીને 22 મહિલા ડેરી - સહકારી મંડળીઓ ચાલે છે . તેના 3254 સભ્યો નિયમિત આવક મેળવી રહ્યા છે . મહિલાઓ તેમની આવક તો રળી રહી છે સાથે મેનેજર , વહીવટકાર અને નિર્ણયકર્તા તરીકેની પોતાની ભૂમિકા પણ ભજવી રહી છે .

Download XMLDownload text