| s-1
| Wšě nastawki w tutym kapitlu maja markěrowanje přez předłohu {{Ekscelentny}}. |
| s-2
| Biologija je wědomostny wobłuk, kotryž analyzuje žiwy swět. |
| s-3
| Pod biologiju móžemy dać dalše wědomosće. |
| s-4
| Je to napřikład Molekularna biologija, biochemija, genetika, bańkowa biologija, fyziologija, anatomija, wuvojowa biologija, ewoluciska biologija, etologija, ekologija, systematika, botanika, coologija, mykologija, mikrobiologija, morfologija, bionika, lěkařske discipliny, wirologija a mnoho dalšich specializowanych wědomostnych disciplin. |
| s-5
| Bazalne ćělesa šwikacych prućikow wobsedźa charakteristisku wjeleworštowu strukturu z mikrotubulijow ale tež zakótwjenje w cytoskeleće. |
| s-6
| Mitoza je wotewrjena, za čas dźělenja bańkow so fragmoplast twori. |
| s-7
| Pyrenoidy zwjetša faluja. |
| s-8
| Hriby su žiwe přez wottwar žiwych a nježiwych rostlinow, w symbiozu z rostlinami (mykorica) abo jako parazity. |
| s-9
| Z Mezopotamiskej jako Mjezyrěčina su geografisce dźensniše kónčiny Iraka sewjerowuchodneje Syriskeje kaž tež južnowuchodneje Turkowskeje definowane. |
| s-10
| Za přirodne mjezy maja wuchodne dólne nakromne kónčiny horinow Zagros a Taurus, pobrjóžna kónčina Persiskeho golfa a započinaca so syrisko-arabska pusćina. |
| s-11
| Žórłowe regiony Eufrata a Tigrisa pak geografisce k Mezopotamiskej njesłušachu. |
| s-12
| Z kóncom nowowbabylonskeho mócnarstwa tež historiske stawizniske zapřijeće Mezopotamiska. |
| s-13
| Slědowace epochi z jich nowymi politiskimi statnymi wutworami tohodla pod historiske mjeno Mezopotamiska njesłuša. |
| s-14
| Serbski institut / Sorbisches Institut w Budyšinje přepytuje rěč, stawizny a kulturu Serbow w Hornjej a Delnjej Łužicy w zašłosći a přitomnosći. |
| s-15
| Wón zběra a archiwěruje k tomu trěbne materialije, přihotuje je za wědomostne slědźenje a spřistupnja je zdobom zjawnosći. |
| s-16
| Nimo toho su interdisciplinarne slědźenja instituta na aktualne połoženje, na wosebitosće a na přirunowanje małych rěčow a kulturow w Europje wusměrjene. |
| s-17
| Sobudźěłaćerjo spytaja kulturnu a rěčnu praksu Serbow we woběmaj Łužicomaj ze swojimi móžnosćemi podpěrać. |
| s-18
| Serbski institut ze sydłom w Budyšinje a wotnožku w Choćebuzu je so k 1. januarej 1992 wot Swobodneho stata Sakska zhromadnje z krajom Braniborska wutworił. |
| s-19
| Po swojej prawniskej formje je wón zapisane towarstwo. |
| s-20
| Jeho tradicije jako zwonkauniwersitne slědźenišćo złožuja so na Institut za serbski ludospyt, kotryž bě so lěta 1951 załožił a wot 1952 do 1991 Němskej akademiji wědomosćow (wot 1972: Akademiji wědomosćow NDR) přisłušał. |
| s-21
| Serbski institut kooperuje z druhimi wědomostnymi zarjadnišćemi w tu- a wukraju. |
| s-22
| Jeho fachowcy spjelnjeja wučbne nadawki na uniwersitach a wysokich šulach. |
| s-23
| Kóžde druhe lěto wuhotuje institut mjezynarodny prózdninski kurs za serbsku rěč a kulturu. |
| s-24
| Nimo 'normalneje' woda eksistuje tež tak mjenowana 'połćežka woda', 'ćežka woda' (deuteriumowy oksid) a 'přećežka woda' (tritiumowy oksid). |
| s-25
| Při ćežkej a přećežkej wodźe normalny wodźikowy atom (protium, symbol H) so přez jeju ćežkej izotopaj deuterium abo tritium naruna. |
| s-26
| Při połćežkej wodźe, jedyn wodźikowy atom so přez deuterium naruna. |
| s-27
| Cycaki buchu do tři podklasow z něhdźe 25 hač 30 porjadow rozdźělene, kotrež buchu z jich strony při měchawcach a wyšich cycakach hišće raz dwě resp. štyri nadporjadowanym skupinam přidźělować móžeja. |
| s-28
| Bóle detailowa systematika z wšěch swójbami so namaka w systematika cycakow. |
| s-29
| Frankfurt nad Mohanom (tež Frankfurt nad Mainom, němsce Frankfurt am Main) je najwjetše město zwjazkoweho kraja Hessenska a pjaty najwjetše město Němskeje. |
| s-30
| Wot bronzoweje doby su znate kulturne formy z wjetšimi symjenjemi. |
| s-31
| K dnjej archiwow přeprošuje Serbski kulturny archiw w Budyšinje na Dwórnišćowu 6 - sobotu, dnja 6. měrca wot 14 hodź. |
| s-32
| Knižna premjera zwjazka 48 Spisow Serbskeho instituta 'Stätten und Stationen religiösen Wirkens' w Smolerjec kniharni |
| s-33
| W Etiopiskej so rěči 84 rěčow. |
| s-34
| Někotre z nich su: |
| s-35
| Naš zaměr je, serbski słowoskład tak šěroko kaž móžno registrować, tak zo budu w nim tež słowa, kiž hišće njejsu nihdźe registrowane. |
| s-36
| Planowane je tež pytansku funkciju integrować, kiž wužiwarjej dowoli, wopak pisane słowo namakać. |
| s-37
| W tutej dobje rozłama jednota duchowneje a swětneje mocy. |
| s-38
| Palasty buchu za kralow natwarjene, kotrež nic jenož reprezentaciji słužachu. |
| s-39
| Kralojo tuteje doby mjenowachu so lugal (= 'wulki čłowjek'). |
| s-40
| Swój mócnarski narok pokazachu knježićeljo tež přez swoje rowy, dajo so z swojej družbinu pohrjebać. |
| s-41
| Wjacore tutych kralowskich rowow namakachu blisko města Ur. |
| s-42
| Jeli chceće so na aktualnych projektach Klemena wobdźělić, abo jeho k wustupej do swojeho kraja přeprosyć, wobroćće so na sćěhowacu adresu. |
| s-43
| Tutón nastawk resp. wotrězk hišće ma wobsahowe mjezoty: faluje wjele družinow. |
| s-44
| Hlej do němskeje nastawka. --Tlustulimu 12:39, 14. awg 2008 (CEST). |
| s-45
| Z werba danci 'rejować' móže substantiw nastać danco 'reja', adjektiw danca 'rejowanski' a adwerb dance 'rejowansce', ale tež z substantiwa martelo 'hamor' móže nastać werb marteli 'klepać z hamorom', adjektiw martela 'hamorowy' a adwerb martele 'z hamorom'. |
| s-46
| Rjemjesło a wikowanje nabywaštej dale a bóle wuznam a města buchu dale a bóle zamóžite. |
| s-47
| Kóžde z tutych sydlišćow bě politisce samostatne. |
| s-48
| Po spadźe Assyriskeje Babylon zaso na mocy naby. |
| s-49
| Kral Nabopolassar dobywa naposledk nad Assyriskej. |
| s-50
| 18 lět po smjerći Assurbanipala dobychu zjednoćeni Medojo a Babylonjenjo wójska Assyriskeje (609 př. n. l.). |
| s-51
| Potom bu Babylon znowa kulturelny centrum Mezopotamiskeje. |
| s-52
| Assur a Niniwa buštej dospołnje zničenej a Assyričenjo so skónčnje z pomjatka naslědnych generacijow zhubjachu, doniž so tute mjeno z politisko-socialnych přičinow znutřka assyriskeho luda na wuchodźe w 19. lětstotku n. l. zaso njewožiwi. |
| s-53
| Dalše znamjenja, kotrež tež wjele druhich zastupjerjow nadrjadowanych taksonow charofyta abo chloroplastida wobsedźa, su chloroplasty z chlorophyll a a b jako fotosynteizskej pigmentaj a karotinoidy jako akcesoriske pigmenty, škrob jako rezerwny polysaccharid a bańkowe sćěny ze celulozy. |
| s-54
| Wutrusowa sćěna wobsahuje sporopolenin, sporofyty tworja kutikulu. |
| s-55
| Woda je chemiska wjazba, kotraž je njeparujomna za wšěch žiwochow na zemi. |
| s-56
| Wona pod normalnymi wuměnjenjemi je kapalny při temperaturach mjez 0 °C a 100 °C. |
| s-57
| Pod škrějnym dypkom bywa kruta maćizna, a to lód. |
| s-58
| Nad warjenskim dypkom bywa para. |
| s-59
| Tuta doba wuznamjeni so přez krute zarjadnistwo a přez wudawanje prawniskich wukazow (Kodeks Ur-Nammu). |
| s-60
| Je to poslednja wot Sumeričanow charakerizowana epocha. |
| s-61
| Jich rozpad je přez zańdźenje mocy městow wuznamjeny. |
| s-62
| přez to měł dalši nomadny lud swoju šansu k postupej dóstać (hlej tež: Lisćina kralow z Ura). |
| s-63
| Nacionalsocializm (prěnjotnje němsce Nationalsozialismus, tež krótko nacizm) je njedemokratiska, antikomunistiska a antisemitiska (a tež antisłowjanska) ideologija, swětonahlad, kotry bu załoženy wot Adolfa Hitlera a jeho strony w dobje Weimarskeje republiki. |
| s-64
| Je waženy za hłownu přičinu Druheje swětoweje wójny a bě tež přičina wjele złóstnistwow Třećeho reicha, na přikład holocausta. |
| s-65
| Jednora ale wažna a jónkróćna kajkosć wody je, zo jeje kruta forma płuwa na kapalnej. |
| s-66
| Kruta faza je mjenje husta hač kapalna woda, dla geometrije sylnych wodźikowych wjazbow kotrež so jenož při niskich temperaturach zdźěłuja. |
| s-67
| Tohodla hłuboka woda wostanje kapalna, ćopliša hač lodowy powjerch, a wodowe organizmy (prěnje žiwe organizmy na zemi) móžeja lodowe wumjenja přežiwić. |
| s-68
| Indiska je multietniski kraj a z 1,2 miliardow wobydlerjemi druhi najwjetši stat swěta po wobydlerstwu. |
| s-69
| Tež archelogoiske namakanki su snadne. |
| s-70
| Wjele starobabylonskich sydlišćow bu rozpušćeno. |
| s-71
| Po Gasche et al. (1998, 7) je so tutón proces wšak hižo před padom Babylona započał a zda so, zo to bě ze změnu hydrologiskeho systema w času knjejstwa Samsuiluny zwjazane. |
| s-72
| Ur, Uruk a Larsa nad Eufratom běchu potrjechene, ale tež Girsu a Lagaš buštej rozpušćenej, w 30. lěto knjejstwa Samsuiluny potom tež Isin a Nippur. |
| s-73
| Tež rozpjeće keramikowych formow jasnje woteběra (Gasche et al. 1996, 43). |
| s-74
| Zda so, zo bě kónčina na wuchod Tigrisa mjenje potrjechena. |
| s-75
| Kultura so stajnje wuwiwa a měnja. |
| s-76
| Přeměnjenja kultury - kajke wone we Łužicy wupadaja, kak so wone formuja a kak so z nimi wobchadźa? |
| s-77
| Pod titlom 'Wandel gestalten - Geschichten und Strategien um Identitäts- und Landschaftswandel in der Lausitz' wuhotuje Serbski institut na Gižkojskim kuble we Wikach pola Drjowka fachowu konferencu, na kotrejž wobdźěli so 16 referentow a referentkow z wobłukow wědomosće, hospodarstwa a regionalneho zarjadnistwa. |
| s-78
| Rozeznawa so mjez kwalitatiwnym ablawtom (změna wokala) a kwantitatiwnym ablawtom (změna wokaloweje dołhosće). |
| s-79
| Pomjenowanja ablawtowych schodźenkow jednotnje njejsu. |
| s-80
| Zwjetša so pola indoeuropskeho ablawta tři schodźenki rozeznawaja: |
| s-81
| Jeli sy jedyn z mjenowanych njedostatkow skorigował(a), wotstroń prošu potrjecheny parameter předłohi . |
| s-82
| Podrobnosće namakaš w dokumentaciji. |
| s-83
| Zelo a słoma stej na bělkowinach bohatu skótnu žratwu. |
| s-84
| Marilyn Monroe [ ] (Norma Jean Baker; *1. junija 1926, Los Angeles; † 5. awgusta 1962, Los Angeles) bě US-amerikanska dźiwadźelnica, spěwarka, mjezynarodny fotowy model a sex-symbol. |
| s-85
| Hodźi so jenakorazny, zwjetša nic dokładnje jenaki system ablawtowych rjadow wobkedźbować, dokelž su so wšelake zwukowe přesunjenja stali. |
| s-86
| Pismowy wobraz husto starše formy dołho wobchowuje, kotrež su so w rěčanej rěči hižo změnili. |
| s-87
| Pomhaj Wikipediju, z tym ty jón rozšěriš a nětko wudospołniš. |
| s-88
| Na čole Assyričanow steješe kral, kiž so tež za zastupjerja bóha Aššur měješe. |
| s-89
| Pódla kupnicy wulku móc w kraju wukonjachu. |
| s-90
| Assur, geografisce ležo při wažnych wikowanskich pućach, wikowaše z Babylonom, Anatolskej a dźensnišim Iranom. |
| s-91
| Najwjetše přitoki Kaspiskeho morja su Wolga, Ural a Kura. |
| s-92
| Mócnarstwo Akkada žane dołhe wobstaće njeměješe. |
| s-93
| Mnoholičbne zběžki a předewšěm přupućowacy hórski lud Gutejčanow skónčichu tutu epochu. |
| s-94
| Sylny werb je na př. trinken, wokal měnja so při tworjenju preterituma: trinken, trank, getrunken. |
| s-95
| Geografiske eksonymy su mjena geografiskich objektow (na přikład rěkow, horow, krajowych mjenow, krajinow) zwonka serbskeje Łužicy. |
| s-96
| Materialowa zběrka bazuje hłownje na wupiskach z wučbnicow za geografiju 5. do 10. lětnika kaž tež ze słownikow, mjez druhim z 'Němsko-hornjoserbskeho słownika noweje leksiki', a na naprašowanjach. |
| s-97
| Projekt je nastał w kooperaciji z Rěčnym centrumom WITAJ . |
| s-98
| Jeho symjenišćo so přeco w płódniku zawěra. |
| s-99
| Tutón so při zrałoće do płoda přetworjuje, při čimž so dalše dźěle kćenja móžeja wobdźělować. |
| s-100
| Nimo toho ma štyri diftongi: ae, oe, eu, au. |