| s-207
| - مەن بۇنىڭغا بىر نېمە دېيەلمىگۈدەكمەن. |
| s-208
| لى سىگۇاڭ دادىسىدىن سورىۋىدى، ئۇمۇ ئېنىق بىر نېمە دەپ بېرەلمىدى. |
| s-209
| چوقچىيىپ تۇرغان بۇ چوڭ تاش بۇ يەرگە زادى قانداق كېلىپ قالغاندۇ؟ |
| s-210
| نېمە ئۈچۈن ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى يەرلەر تۈپتۈز، ئۇ يەرلەردە بىرەر پارچە تاشمۇ يوق؟ |
| s-211
| لى سىگۇاڭ بۇ مەسىلىنى نۇرغۇن يىللار ئويلىدى. |
| s-212
| ئۇ چوڭ بولغاندىن كېيىن ئەنگىليىگە بېرىپ گېئولوگىيە ئىلمىنى ئۆگەندى. |
| s-213
| شۇنىڭدىن كېيىنلا ئۇ مۇزلۇقلارنىڭ غايەت زور تاشلارنى ئىتتىرىپ، نەچچە يۈز، ھەتتا نەچچە مىڭ چاقىرىم يىراق يەرلەرگە ئاپىرىۋېتىدىغانلىقىنى ئۇقتى. |
| s-214
| كېيىن لى سىگۇاڭ يۇرتىغا قايتىپ كېلىپ، بۇ تاشنى مەخسۇس تەتقىق قىلدى. |
| s-215
| ئۇ ئاخىر چۈشەندىكى: بۇ تاشنى يىراقتىكى چىنلىڭ چوققىسىدىن مۇزلار بۇ يەرگە ئېلىپ كەلگەنىكەن. |
| s-216
| يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ تەكشۈرۈش ئارقىلىق، ئۇ چاڭجياڭ ۋادىسىدا تۆتىنچى مۇز دەۋرىدىكى مۇز كۆچۈش ھەرىكىتىنىڭ ئىزنالىرىنى بايقىدى. |
| s-217
| ئۇنىڭ بۇ تەتقىقات نەتىجىسى پۈتۈن دۇنيانى زىلزىلىگە سالدى. |
| s-218
| بىر يىلى قىشتا، لېنىن شەھەر سىرتىدا دەم ئېلىپ داۋالاندى. |
| s-219
| ئۇ ھەر كۈنى باغچىغا بېرىپ سەيلە قىلاتتى. |
| s-220
| باغچىدا بىر تۈپ ئېگىز ئاق قېيىن دەرىخى بار ئىدى. |
| s-221
| ئۈچ بوز تورغاي ھەر كۈنى ئۇنىڭغا قونۇۋالاتتى. |
| s-222
| تورغايلارنىڭ ئىككىسىنىڭ تۆشى ھال رەڭ، بىرىنىڭكى توق قىزىل ئىدى. |
| s-223
| ئۇلار دەرەخ شاخلىرىدا سەكرەپ ئوينىشاتتى، |
| s-224
| تولىمۇ يېقىملىق سايرىشاتتى. |
| s-225
| لېنىن ھەر قىتىم قېيىن دەرىخىنىڭ تۈۋىگە كەلگەندە مېڭىشتىن توختايتتى - دە بۇ شادىمان تورغايلارنى تاماشا قىلاتتى، |
| s-226
| يەنە تېخى دائىم ئۇلارغا بولكا ئۇۋىقى ۋە تېرىق ئالغاچ كېلەتتى. |
| s-227
| بىر كۈنى لېنىن باغچىدىكى ھېلىقى قېيىننىڭ يېنىغا كەلگەندە، توق قىزىل تۆشلۈك بوز تورغاينىڭ يوقلۇقىنى بايقاپ قالدى. |
| s-228
| ئۇ دەرەخلىكنى ئارلاپ خېلى ئۇزاق ئىزدىگەن بولسىمۇ، يەنىلا ئۇنى تاپالمىدى. |
| s-229
| بىر چاغدا، لېنىن بىر ئوغۇل بالىنى كۆرۈپ قالدى - دە ئۇنىڭدىن سورىدى: |
| s-230
| - بالام سەن قىزىل تۆشلۈك بوز تورغاينى كۆردۈڭمۇ؟ |
| s-231
| كۆر... كۆرمىدىم، - دېدى ئوغۇل بالا دۇدۇقلاپ. |
| s-232
| - قارىغاندا، ئۇ ياكى بۇ يەردىن كېتىپ قالغان، يا توڭلاپ ئۆلۈپ قالغان ئوخشايدۇ. |
| s-233
| ھاۋا بەك سوغۇق، |
| s-234
| ئۇ سوغۇقتىن قورقىدۇ، |
| s-235
| ئوغۇل بالا ئەسلىدە لېنىنغا بوز تورغاينىڭ ئۆلمىگەنلىكىنى ئېيتماقچى ئىدى، |
| s-236
| بىراق جۈرئەت قىلالمىدى. |
| s-237
| لېنىن ئۆز - ئۆزىگە دېدى: |
| s-238
| «بەك چىرايلىق تورغاي ئىدى - ھە، |
| s-239
| ئەپسۇس، ئەمدى قايتىپ كېلەلمەيدىغان بولدى». |
| s-240
| ئوغۇل بالا لېنىنغا بىردەم قاراپ تۇرۇپ كەتتى، |
| s-241
| ئاندىن دېدى: |
| s-242
| advcl كېلىدۇ، |
| s-243
| چوقۇم قايتىپ كېلىدۇ، |
| s-244
| ئۇ تىرىك. |
| s-245
| قايتىپ كېلەمدۇ؟ - دەپ سورىدى لېنىن. |
| s-246
| چوقۇم قايتىپ كېلىدۇ! - دېدى ئوغۇل جەزىملەشتۈرۈپ. |
| s-247
| ئەتىسى، لېنىن ئاق قېيىننىڭ تۈۋىگە كېلىپ، ھېلىقى بوز تورغاينىڭ شاخ ئۈستىدە سەكرەپ - تاقلاپ ئويناپ سايراۋاتقانلىقىنى كۆردى. |
| s-248
| ھېلىقى ئوغۇل بالا بېشىنى ساڭگىلاتقىنىچە ئاق قېيىننىڭ يېنىدا تۇراتتى. |
| s-249
| لېنىن بالىغا قاراپ قويدى، |
| s-250
| ئاندىن بوز تورغاريغا قاراپ، كۈلۈمسىرىگەن ھالدا دېدى: |
| s-251
| - ياخشىمۇسەن، بوز تورغاي! |
| s-252
| تۈنۈگۈن نەگە كەتكەنىدىڭ؟ -. |
| s-253
| ئەلۋەتتە، بوز تورغاي لېنىنغا تۈنۈگۈن ئۆزىنىڭ نەگە كەتكەنلىكىنى ئېيتىپ بېرەلمەيتتى. |
| s-254
| لېنىنمۇ بۇنى ئوغۇل بالىدىن سورىمىدى. |
| s-255
| چۈنكى، ئۇ ئوغۇل بالىنىڭ سەمىمىي ئىكەنلىكىنى بىلىپ بولغانىدى. |
| s-256
| تۇرسۇن بىلەن قول قايرىشىشتا يېڭىلىپ قالغان ئەلى ساۋاقداشلىرى ئالدىدا بەك خىجىل بولۇپ كەتتى. |
| s-257
| يەنە كېلىپ، تۇرسۇننىڭ كۆرەڭلىك بىلەن دېگەن گېپى ئۇنىڭغا تېخىمۇ ھار كەلدى. |
| s-258
| «ئەلى ئۇكا، غوجاكاڭ بىلەن قول قايرىشىشىڭغا تېخى خېلى ۋاقىت بار، |
| s-259
| ئاۋۋال ئۈچ ياشلىق ئۇكاڭ بىلەن قول قايرىشىپ كېلە». |
| s-260
| سەن تولا كۆرەڭلەپ كەتمە! |
| s-261
| قاراپ تۇر، |
| s-262
| بىر كۈنى سېنى يېڭىۋالمىسام «ئەلى» دېگەن ئىسمىمنى يۆتكىۋېتىمەن! |
| s-263
| ئەلى شۇنداق دېگىنىچە كەينىگە ئۆرۈلۈپ كېتىپ قالدى. |
| s-264
| شۇنىڭدىن تارتىپ، ئۇ ھەر كۈنى سەھەر تۇرۇپ چېنىقىشقا باشلىدى. |
| s-265
| تاتلىق ئۇيقۇدىن كېچىش تەس، چېنىقىش ئادەمنى ھاردۇرۇۋېتىدىغان بولسىمۇ، ئۇ چىشىنى چىشلەپ مەشىق قىلىۋەردى. |
| s-266
| شۇ تەرىقىدە بىر ئاي ئۆتتى. |
| s-267
| ئەمدى ئۇنىڭ بىلەكلىرىگە خېلى كۈچ كىرىپ قالغاندەك قىلاتتى. |
| s-268
| بىر كۈنى ئەلى سىنىپتا دەرس تەكرارلاپ ئولتۇرغان تۇرسۇننىڭ ئالدىغا كەلدى - دە دېدى: |
| s-269
| - ئاغىنە، بىر ئاينىڭ ئالدىدا ساڭا دېگەن ھېلىقى گېپىم ئېسىڭدە باردۇ، |
| s-270
| قېنى، بىر قول قايرىشىپ باقمايمىزمۇ؟ |
| s-271
| تۇرسۇن تۇيۇقسىز ئېيتىلغان بۇ گەپتىن سەل مەڭدەپ قالدى، |
| s-272
| ئەمما ئۆزىنى تېزلا ئوڭشىۋېلىپ ئورنىدىن لىككىدە تۇردى ۋە ساۋاقداشلارغا ۋارقىرىدى: |
| s-273
| ماۋۇ «شاكىچىك» يېڭىلگىنىگە تەن بەرمەي، غوجاكىسىدىن يەنە ئەدىپىنى يېگىلى كەپتۇ. |
| s-274
| ئۆزۈمنى يەنە بىر كۆرسىتىپ قوياي، |
| s-275
| قېنى، كېلىپ كۆرۈڭلار! |
| s-276
| ئەلى بۇ گەپلەرگە پىسەنت قىلمىدى. |
| s-277
| ئۇنىڭ كۆڭلىدە پەقەت يېڭىش ئىشەنچى لاۋۇلداپ تۇراتتى. |
| s-278
| بالىلار ئىككىسىنى ئورىۋېلىشتى. |
| s-279
| ئەلى تۇرسۇننىڭ قولىنى چىڭ تۇتۇپ كۆزىنىڭ قۇيرۇقىدا ئۇنىڭغا بىر قارىۋەتتى - دە، ئانچە كۈچىمەيلا ئۇنىڭ قولىنى قايرىۋەتتى. |
| s-280
| سىنىپتا چاۋاك ساداسى كۆتۈرۈلدى. |
| s-281
| لېكىن، تۇرسۇن يېڭىلگەنلىكىگە تەن بەرمەي بىر قانچە قېتىم تۇتۇشتى، |
| s-282
| ئەمما يەنىلا يېڭىلىپ قالدى. |
| s-283
| ئۇ ئوڭايسىزلانغان ھالدا بىردەم ئۈن - تىنسىز ئولتۇرۇپ كەتتى، |
| s-284
| كېيىن قايىللىق بىلەن ئەلىنىڭ مۈرىسىگە ئۇرۇپ قويۇپ دېدى: |
| s-285
| بولدىكەنسەن جۇمۇ، |
| s-286
| دېگىنىڭنى قىلدىڭ! |
| s-287
| بىز سەھرادا تۇرىمىز، |
| s-288
| دېرىمىزنىڭ ئالدىدا پايانسىز يايلاق بار. |
| s-289
| يايلاق مامكاپلارغا تولۇپ كەتكەن. |
| s-290
| مامكاپ ئېچىلغان چاغدا، بۇ يايلاق ئالتۇن رەڭ تۈسكە كىرىدۇ. |
| s-291
| ئۇكام ئىككىمىز دائىم يايلاقتا ئوينايمىز. |
| s-292
| بىر قېتىم ئۇكام ئالدىمدا يۈگۈرۈپ كېتىۋاتقاندا، مەن ھېچ ئىش بولمىغاندەك قىياپەتتە: «سېريوشا!» دەپ توۋلىدىم. |
| s-293
| ئۇ بۇرۇلۇۋىدى، مەن كۈچەپ پۈۋلەپ، مامكاپ توزغاقلىرىنى ئۇنىڭ يۈزىگە يېپىشتۇرۇۋەتتىم. |
| s-294
| ئۇكاممۇ يالغاندىن چۈشكۈرگەن بولۇپ، مامكاپنى مېنىڭ يۈزۈمگە قارىتىپ پۈۋلىدى. |
| s-295
| بىر كۈنى تاڭ سەھەردە ئورنۇمدىن تۇرۇپ بېلىق تۇتقىلى ماڭدىم. |
| s-296
| كېتىۋېتىپ، يايلاقنىڭ ئالتۇن رەڭ ئەمەس، يېشىل رەڭدە ئىكەنلكىنى بايقىدىم. |
| s-297
| چۈشتە ئۆيگە قايتقان چېغىمدا، يايلاقنىڭ يەنە ئالتۇن رەڭگە كىرىپ قالغانلىقىنى كۆردۈم. |
| s-298
| كەچقۇرۇن يايلاق يەنە يېشىل رەڭگە ئۆزگىرىپ قالدى. |
| s-299
| بۇ نېمە ئۈچۈن؟ |
| s-300
| دەرس باشلاندى. |
| s-301
| مەن ساۋاقداشلاردىن سورىدىم: |
| s-302
| - ئاتا - ئاناڭلار تۇغۇلغان كۈنۈڭلارنى بىلەمدۇ؟ |
| s-303
| بالىلار بىردەك جاۋاب بېرىشتى. |
| s-304
| - تۇغۇلغان كۈنۈڭلار بولغاندا، ئاتا - ئاناڭلار سىلەرنى تەبرىكلەمدۇ؟ |
| s-305
| - ئەلۋەتتە تەبرىكلەيدۇ - دە! |
| s-306
| - تۇغۇلغان كۈنىنى ئاتا - ئانىسى بىلىدىغانلار، ئاتا - ئانىسى تەبرىكلەيدىغانلار قولۇڭلارنى كۆتۈرۈڭلار! |