Universal Dependencies - Western Armenian - ArmTDP

s-1

fiction-000U-000102BM

Բ. հատոր, Արիւնի ճամբով, Ա. մաս, Գիրք առաջին, Ա.

B. hator, Ariwni č̣ambov, A. mas, Girk’ aṙaǰin, A.

s-2

fiction-000U-000202BN

Խումբը, գրեթէ համատի տղոցմէ կազմուած, կը մտնէր վերջապէս սահմանները գեղին։

Xowmbë, gret’ē hamati tġoc’mē kazmowaç, kë mtnēr verǰapēs sahmannerë geġin.

s-3

fiction-000U-000302BO

Կառապաններ, մեծ մասը ասոնց, յեղափոխականները փոխադրելու մեղքով, իրենց արհեստին պարտադիր լրբութիւնը քաւելով այսպէս անիրաւաբար։

Kaṙapanner, meç masë asonc’, yeġap’oxakannerë p’oxadrelow meġk’ov, irenc’ arhestin partadir lrbowt’iwnë k’awelov ayspēs anirawabar.

s-4

fiction-000U-000302BP

Օտար տան վարձուորներ, որոնք իրենց աղքատութիւնը կ՚եղեն ընչեղ գերդաստաններու առատութեան մէջ ու գիշեր ու ցերեկ կ՚եփին անոնց հարսներուն հուրքովը։

Òtar tan varjoworner, oronk’ irenc’ aġk’atowt’iwnë k,eġen ënčeġ gerdastannerow aṙatowt’ean mēǰ ow gišer ow c’erek k,ep’in anonc’ harsnerown howrk’ovë.

s-5

fiction-000U-000302BQ

Մէկ - երկու անդրանիկ, միջին ընտանիքներէ, անդարձ հեռացած հայրիկին տեղը, կանուխկեկ մտած հացի պայքարին, ու այդ գնով, սուտով ու փուտով շտկած տունին կործանած տնտեսութիւնը։

Mēk - erkow andranik, miǰin ëntanik’nerē, andarj heṙac’aç hayrikin teġë, kanowxkek mtaç hac’i payk’arin, ow ayd gnov, sowtov ow p’owtov štkaç townin korçanaç tntesowt’iwnë.

s-6

fiction-000U-000302BR

Բոլորն ալ, նոյն հրաշքով նետուած դուրս անկէ։

Bolorn al, noyn hrašk’ov netowaç dowrs ankē.

s-7

fiction-000U-000302BS

Բոլորն ալ, բացի Սողոմենց Սողոմէն, չունէին մէկը «անկողինին մէջ» իրենց սպասող, ինչպէս սկսած էին սրախօսել իրարու, երբ ջուրերու գլխուն, հանգչելու ատեն ծաղրանկարը կ՚ընէին փարթամ՝ բայց գոնջ աղաներու եռանդին, կրկնելով անոնց մասնայատուկ շարժումները, թիփիկ բեկորները բառերուն, նորոգելով, կարելի հարազատութեամբ յօնքի, թարթիչի, նոյնիսկ քիթի այն փոքր կնճռումները, որոնք մեր դէմքին սովորական միակերպութեան վրայ կը բուսնին յանկարծ ու կու տան անոր՝ շեշտն ու կտրուածքը մեր մնայուն, անկորուստ անձնականութեան։

Bolorn al, bac’i Soġomenc’ Soġomēn, čownēin mēkë «ankoġinin mēǰ» irenc’ spasoġ, inčpēs sksaç ēin sraxòsel irarow, erb ǰowrerow glxown, hangčelow aten çaġrankarë k,ënēin p’art’am, bayc’ gonǰ aġanerow eṙandin, krknelov anonc’ masnayatowk šaržowmnerë, t’ip’ik bekornerë baṙerown, norogelov, kareli harazatowt’eamb yònk’i, t’art’iči, noynisk k’it’i ayn p’ok’r knč̣ṙowmnerë, oronk’ mer dēmk’in sovorakan miakerpowt’ean vray kë bowsnin yankarç ow kow tan anor, šeštn ow ktrowaçk’ë mer mnayown, ankorowst anjnakanowt’ean.

s-8

fiction-000U-000302BT

Բարկութեան հրթիռ մը, հաճոյքի փայլակ մը, գոհունակութեան փոքր հեւք մը յաճախ կը բաւեն այդ լիութիւնը յառաջ բերելու։

Barkowt’ean hrt’iṙ më, hač̣oyk’i p’aylak më, gohownakowt’ean p’ok’r hewk’ më yač̣ax kë bawen ayd liowt’iwnë yaṙaǰ berelow.

s-9

fiction-000U-000302BU

Ուրախութիւնը, երբ կ՚արտայայտուի հնչումով, գերագոյն պատեհութիւններէն մէկն է, մեր դէմքը իր վաւերական կնիքին դարձնող։

OWraxowt’iwnë, erb k,artayaytowi hnčowmov, geragoyn patehowt’iwnnerēn mēkn ē, mer dēmk’ë ir vawerakan knik’in darjnoġ.

s-10

fiction-000U-000302BV

Երբ դիտեցիք, այսինքն՝ զգացիք ծիծաղի մը հաստութիւնը, չափած էք, բաւարար ստուգութեամբ, թանձրութիւնը հոգիին, ուրկէ փրթած է այդ միսի ալիքը։

Erb ditec’ik’, aysink’n, zgac’ik’ çiçaġi më hastowt’iwnë, čap’aç ēk’, bawarar stowgowt’eamb, t’anjrowt’iwnë hogiin, owrkē p’rt’aç ē ayd misi alik’ë.

s-11

fiction-000U-000402C0

Հետի, վերջին խումբն էր ասոնցը, այդ օրը գազայէն գեղ դարձող ուրիշ խումբերու։

Heti, verǰin xowmbn ēr asonc’ë, ayd òrë gazayēn geġ darjoġ owriš xowmberow.

s-12

fiction-000U-000402C1

Գրեթէ բոպիկ - շատեր ծախած էին իրենց ոտիցները հացի համար -, բայց տարիքէ թեթեւ, անոնք, հակառակ առաջացած գիշերին, չունէին դասական աճապարանքը, որ դէպի գեղ դարձը կ՚ոգեղինէ անգիտակցաբար։

Gret’ē bopik - šater çaxaç ēin irenc’ otic’nerë hac’i hamar -, bayc’ tarik’ē t’et’ew, anonk’, hakaṙak aṙaǰac’aç gišerin, čownēin dasakan ač̣aparank’ë, or dēpi geġ darjë k,ogeġinē angitakc’abar.

s-13

fiction-000U-000402C2

Թուրք գեղերու պատկանող հողամասերու մէջ, անոնք, ըլլալէ յետոյ զուսպ ու մտավախ - դարերը յօրինած ըլլալու են այդ ներքնազգեստը մեր հոգիին համար։

T’owrk’ geġerow patkanoġ hoġamaserow mēǰ, anonk’, ëllalē yetoy zowsp ow mtavax - darerë yòrinaç ëllalow en ayd nerk’nazgestë mer hogiin hamar.

s-14

fiction-000U-000402C3

Միջավայրի փոքր փոփոխութիւն մը անհասկանալի կ՚ընէ այդ գոյավիճակը հիմա մեզի - անգամ մը, որ զգացին հոգին իրենց հողերուն, ինքնահոս բնակութեամբ մը դարձան թեթեւ ու արի։

Miǰavayri p’ok’r p’op’oxowt’iwn më anhaskanali k,ënē ayd goyavič̣akë hima mezi - angam më, or zgac’in hogin irenc’ hoġerown, ink’nahos bnakowt’eamb më darjan t’et’ew ow ari.

s-15

fiction-000U-000402C4

Անոնք երկար փնտռուած բանի մը հասնելուն շեշտ գիտակցութիւնը ունէին։

Anonk’ erkar p’ntṙowaç bani më hasnelown šešt gitakc’owt’iwnë ownēin.

s-16

fiction-000U-000402C5

Պարզ ու մեծ էր զուարթութիւնը, որ կը յորդէր անոնցմէ։

Parz ow meç ēr zowart’owt’iwnë, or kë yordēr anonc’mē.

s-17

fiction-000U-000402C6

Սանկ յարդարուած, համով հոգեվիճակ մը, որ մեծ տագնապներէ յետոյ, կը բացուի մեր ներսը, լուալու համար կարծես ժանտ ու սեւ աղերը ցաւին։

Sank yardarowaç, hamov hogevič̣ak më, or meç tagnapnerē yetoy, kë bac’owi mer nersë, lowalow hamar karçes žant ow sew aġerë c’awin.

s-18

fiction-000U-000502C7

Հակառակ անցեալ ըլլալուն, բանտը, աւելի ճիշդ՝ անով ստեղծուած բարեխառնութիւնը չէր հեռանար անոնց կրունկներէն։

Hakaṙak anc’eal ëllalown, bantë, aweli č̣išd, anov steġçowaç barexaṙnowt’iwnë čēr heṙanar anonc’ krownknerēn.

s-19

fiction-000U-000502C8

Չես գիտեր ինչպէ՛ս, մօտէն կամ հեռուէն, բոլորն ալ քսուած քոմիթաճիներու պատահարին, ինկած էին բանտ շատ խոշոր յուզումներու, դղրդումներու ընդմէջէն։

Čes giter inčpē՛s, mòtēn kam heṙowēn, bolorn al k’sowaç k’omit’ač̣inerow pataharin, inkaç ēin bant šat xošor yowzowmnerow, dġrdowmnerow ëndmēǰēn.

s-20

fiction-000U-000502C9

Կառավարութիւնը վաշտ մը զօրքով կատարած էր ձերբակալութիւններ, ահաբեկած գեղը ոստիկանական անսովոր միջոցներով, ու խորտակած, վայրագ հեշտութեամբ մը, աւագանին, զանոնք կապելով աղաներու սրճարանի սօսիին ու անխնայ ծեծելով, ստեղծելու համար խօլ այն բռնկումները, որոնք ամբոխ մը մէկէն կը փաթթեն ու կը տանին աղէտին։

Kaṙavarowt’iwnë vašt më zòrk’ov kataraç ēr jerbakalowt’iwnner, ahabekaç geġë ostikanakan ansovor miǰoc’nerov, ow xortakaç, vayrag heštowt’eamb më, awaganin, zanonk’ kapelov aġanerow srč̣arani sòsiin ow anxnay çeçelov, steġçelow hamar xòl ayn bṙnkowmnerë, oronk’ ambox më mēkēn kë p’at’t’en ow kë tanin aġētin.

s-21

fiction-000U-000502CA

Անիկա խորտակած էր նմանապէս դասակները քաջերուն, հինգ - տասը տարի առաջ լեռներուն իշխող, բայց հիմա մտած զգաստութեան ճամբան։

Anika xortakaç ēr nmanapēs dasaknerë k’aǰerown, hing - tasë tari aṙaǰ leṙnerown išxoġ, bayc’ hima mtaç zgastowt’ean č̣amban.

s-22

fiction-000U-000502CB

Ու բանտարկեալները դողացած էին ահաւոր այն մտապատկերէն, որով կը ձեւէին մահը խեղճուկ այդ բանտին մէջ, թուրք իրենց ընկերները, յեղափոխական պարունակէն - ոտք ու ձեռք կապուած՝ շաքարի տոպրակին մէջ թխմուելէ յետոյ ձգուիլ ջուր -, շփոթելով Պոլսոյ ջուրերը սա ողորմելի գազային հոտած առուակին հետ։

OW bantarkealnerë doġac’aç ēin ahawor ayn mtapatkerēn, orov kë jewēin mahë xeġč̣owk ayd bantin mēǰ, t’owrk’ irenc’ ënkernerë, yeġap’oxakan parownakēn - otk’ ow jeṙk’ kapowaç, šak’ari toprakin mēǰ t’xmowelē yetoy jgowil ǰowr -, šp’ot’elov Polsoy ǰowrerë sa oġormeli gazayin hotaç aṙowakin het.

s-23

fiction-000U-000502CC

Քաղաքական յանցանքները տարօրինակ ճակատագիրն ունին յանցանք չըլլալու։

K’aġak’akan yanc’ank’nerë taròrinak č̣akatagirn ownin yanc’ank’ čëllalow.

s-24

fiction-000U-000502CD

Անոնք զգացումներ են, վիճակներ են ու իբր այդ կը տպաւորեն։

Anonk’ zgac’owmner en, vič̣akner en ow ibr ayd kë tpaworen.

s-25

fiction-000U-000502CE

Թող փոխուի բարեխառնութիւնը, ու երէկուան մահապարտը կը բարձրանայ մինչեւ գերագոյն գահը իշխանութեան։

T’oġ p’oxowi barexaṙnowt’iwnë, ow erēkowan mahapartë kë barjranay minčew geragoyn gahë išxanowt’ean.

s-26

fiction-000U-000502CF

Հայ տղաքը նեղուած չէին իրենց թուրք բանտակիցներէն, որոնք իրական յանցապարտներ, կէս արգահատանքով կը դիտէին զիրենք, բայց այցելուած էին մղձաւանջէն, որ կը բռնէր անոնց ցերեկն ու գիշերը։

Hay tġak’ë neġowaç čēin irenc’ t’owrk’ bantakic’nerēn, oronk’ irakan yanc’apartner, kēs argahatank’ov kë ditēin zirenk’, bayc’ ayc’elowaç ēin mġjawanǰēn, or kë bṙnēr anonc’ c’erekn ow gišerë.

s-27

fiction-000U-000502CG

Անոնք իրենց հողերուն ալ վրայ, ինչպէս հիմա, կը քննէին, կը դատէին՝ հասկնալ փորձելու պատճառը, որ զիրենք կ՚ազատէր ձուկերուն կեր ըլլալէ։

Anonk’ irenc’ hoġerown al vray, inčpēs hima, kë k’nnēin, kë datēin, hasknal p’orjelow patč̣aṙë, or zirenk’ k,azatēr jowkerown ker ëllalē.

s-28

fiction-000U-000502CH

Օրերով, բանտի մէջ, փորած, փորփրած էին փաստերը, իրողութիւնները, փորձառուներու վկայութիւնները, հասնիլ կարենալու համար սա դատավարութեան թաքուն ծալքերուն, կերած ծեծը, անլուր խստութեամբ, խոստովանելու համար պոմպաներուն պահեստը, բայց չէին ըմբռնած իմաստը այս ամէնուն։

Òrerov, banti mēǰ, p’oraç, p’orp’raç ēin p’asterë, iroġowt’iwnnerë, p’orjaṙownerow vkayowt’iwnnerë, hasnil karenalow hamar sa datavarowt’ean t’ak’own çalk’erown, keraç çeçë, anlowr xstowt’eamb, xostovanelow hamar pompanerown pahestë, bayc’ čēin ëmbṙnaç imastë ays amēnown.

s-29

fiction-000U-000502CI

Անոնցմէ շատեր յեղափոխութիւնը ճանչցեր էին իրենց դպրոցական երգարաններով, զորս կը յօրինէին անլուր խնամքով, ամէն մէկ երգի սկզբնատառին համար հաւնոց մը սոթտելով, վճարելու համար թռչնագիրներուն արժէքը, ու ջուրի պէս գոց սորվելով բառ ու եղանակ, - ամէնէն հաստ գլուխներն անգամ անմասն չեղան այս նուիրանքին։

Anonc’mē šater yeġap’oxowt’iwnë č̣ančc’er ēin irenc’ dproc’akan ergarannerov, zors kë yòrinēin anlowr xnamk’ov, amēn mēk ergi skzbnataṙin hamar hawnoc’ më sot’telov, vč̣arelow hamar t’ṙčnagirnerown aržēk’ë, ow ǰowri pēs goc’ sorvelov baṙ ow eġanak, - amēnēn hast glowxnern angam anmasn čeġan ays nowirank’in.

s-30

fiction-000U-000502CJ

Աւելի՛ն. ասպատակներու հաշուոյն փսփսացուած շահատակութիւններով, սպանութիւններով։

Aweli՛n. aspataknerow hašowoyn p’sp’sac’owaç šahatakowt’iwnnerov, spanowt’iwnnerov.

s-31

fiction-000U-000502CK

Աւելի՝ քանի մը կարմիր լրագիրներով, ճմուռ - ճմուռ, որոնք Պոլսէն կ՚անցնէին Եալովայի գեղերը, յետոյ կը ճամբորդէին դէպի հարաւը լիճին։

Aweli, k’ani më karmir lragirnerov, č̣mowṙ - č̣mowṙ, oronk’ Polsēn k,anc’nēin Ealovayi geġerë, yetoy kë č̣ambordēin dēpi harawë lič̣in.

s-32

fiction-000U-000502CL

Բայց, ամէնէն աւելի, իրենց հոգիին անքակտելի վկայութեամբ, պարզ ու յստակ այն ձայնով, որ կը խօսի ամէն գեղի ժողովուրդի մէջ, առանց դուրսէն դասի, մանուկներէն իսկ զգալի բարբառով։

Bayc’, amēnēn aweli, irenc’ hogiin ank’akteli vkayowt’eamb, parz ow ystak ayn jaynov, or kë xòsi amēn geġi žoġovowrdi mēǰ, aṙanc’ dowrsēn dasi, manowknerēn isk zgali barbaṙov.

s-33

fiction-000U-000502CM

Ու մի՛ զարմանաք, որ զանգուածը, անոր ամէնէն կարծրացեալ խաւն իսկ թրթռայ այդ յուզումին ներքեւ։

OW mi՛ zarmanak’, or zangowaçë, anor amēnēn karçrac’eal xawn isk t’rt’ṙay ayd yowzowmin nerk’ew.

s-34

fiction-000U-000502CN

Բռնապետութեան հետզհետէ սաստկացումը, պետական ուշադրութիւնը, որ զէնքի տղոցմէն կը տարածուէր դէպի հարուստները, թուրքերուն յաջողութիւնները ու վեհապետին անձովը պայմանաւոր այն տարօրինակ հաւատաւորութիւնը, որով երկինքն ու երկիրը իրենց սեփականութիւնը կը զգային դաշտի գօս ու գոնջ կովարծ թուրքերը անգամ, - այս ամէնը փոխած էին ընդունուած մտապատկերները։

Bṙnapetowt’ean hetzhetē sastkac’owmë, petakan owšadrowt’iwnë, or zēnk’i tġoc’mēn kë taraçowēr dēpi harowstnerë, t’owrk’erown yaǰoġowt’iwnnerë ow vehapetin anjovë paymanawor ayn taròrinak hawataworowt’iwnë, orov erkink’n ow erkirë irenc’ sep’akanowt’iwnë kë zgayin dašti gòs ow gonǰ kovarç t’owrk’erë angam, - ays amēnë p’oxaç ēin ëndownowaç mtapatkernerë.

s-35

fiction-000U-000502CO

«Հայուն Աստուա՜ծը»։

«Hayown Astowa!çë».

s-36

fiction-000U-000502CP

Ով գիտէ ո՛ւր էր ինկած գերի Մահմէտին մէկ խաղին։

Ov gitē o՛wr ēr inkaç geri Mahmētin mēk xaġin.

s-37

fiction-000U-000502CQ

Ինչո՞ւ այս տրտմութիւնը, ցեղային յուսաբեկման սա ժանգը այդ տղոց ալ մէջ, սա պահուն իսկ, երբ հողն ու օդը կը դադրէին օտար, թշնամի ըլլալէ։

Inčo?w ays trtmowt’iwnë, c’eġayin yowsabekman sa žangë ayd tġoc’ al mēǰ, sa pahown isk, erb hoġn ow òdë kë dadrēin òtar, t’šnami ëllalē.

s-38

fiction-000U-000502CR

Ու տեսան, որ չէին կրնար չյիշել անցածը։

OW tesan, or čēin krnar čyišel anc’açë.

s-39

fiction-000U-000502CS

Ու խոշոր, ու արագ, խուռերամ՝ անոնց մէջ կը յառնէր այդ անցածը, պղտոր ու անաւարտ, ինչպէս նկարագիրն է կեանքին։

OW xošor, ow arag, xowṙeram, anonc’ mēǰ kë yaṙnēr ayd anc’açë, pġtor ow anawart, inčpēs nkaragirn ē keank’in.

s-40

fiction-000U-000502CT

Ու կը խօսէին, ցատկող, քիչ, բեկ այն բառերով, որոնք մարմինէն աւելի հոգիին յոգնութիւնը կը պատմեն։

OW kë xòsēin, c’atkoġ, k’ič, bek ayn baṙerov, oronk’ marminēn aweli hogiin yognowt’iwnë kë patmen.

s-41

fiction-000U-000502CU

Անոնց լեզուին վրայ տարտամ ու անկշիռ բանի մը վերածուած էին դէմքերը զոյգ քոմիթաճիներուն, որոնք իրենցմէ մեկուսացուած, ատեան կը բերուէին, սուինապատ հսկողութեամբ, ամէն օր, կը քննուէին միավանկ հարցումներով ու կ՚առաջնորդուէին, նոյն արարողութեամբ, իրենց նկուղը։

Anonc’ lezowin vray tartam ow ankšiṙ bani më veraçowaç ēin dēmk’erë zoyg k’omit’ač̣inerown, oronk’ irenc’mē mekowsac’owaç, atean kë berowēin, sowinapat hskoġowt’eamb, amēn òr, kë k’nnowēin miavank harc’owmnerov ow k,aṙaǰnordowēin, noyn araroġowt’eamb, irenc’ nkowġë.

s-42

fiction-000U-000502CV

Այդ մարդերը, այդպէս կապուած, այդպէս կործանած կը ցաւցնէին անոնց սիրտը, տաք երկաթի մը պէս այրելով իրենց ճիկէրը, - այնքան տխուր էր, օտար էր իրենց աչքին դրուածը իրենց մտքին մէջ պատրաստուածէն։

Ayd marderë, aydpēs kapowaç, aydpēs korçanaç kë c’awc’nēin anonc’ sirtë, tak’ erkat’i më pēs ayrelov irenc’ č̣ikērë, - aynk’an txowr ēr, òtar ēr irenc’ ačk’in drowaçë irenc’ mtk’in mēǰ patrastowaçēn.

s-43

fiction-000U-000502D0

Յետոյ՝ տեսակ մը թշնամական բան կ՚արթննար, իրենց յուսախաբութիւնը ու անոնց թշուառութիւնը իրար կամրջող։

Yetoy, tesak më t’šnamakan ban k,art’nnar, irenc’ yowsaxabowt’iwnë ow anonc’ t’šowaṙowt’iwnë irar kamrǰoġ.

s-44

fiction-000U-000502D1

Ասո՞նք, այն մարդիկը, որոնց ձեռքովը պիտի մարմնանար դարերու երազը։

Aso?nk’, ayn mardikë, oronc’ jeṙk’ovë piti marmnanar darerow erazë.

s-45

fiction-000U-000502D2

Անոնք չէին կրնար վերանալ անմիջական ոլորտէն։

Anonk’ čēin krnar veranal anmiǰakan olortēn.

s-46

fiction-000U-000502D3

Ու կը նեղուէին ու կը հրուէին դէպի անլոյս խրամները իրենց գերութեան։

OW kë neġowēin ow kë hrowēin dēpi anloys xramnerë irenc’ gerowt’ean.

s-47

fiction-000U-000502D4

Կռիւին, վառօդին հոտէն հեռու, բառերու հրայրք մը անզօր է գեղացիին։

Kṙiwin, vaṙòdin hotēn heṙow, baṙerow hrayrk’ më anzòr ē geġac’iin.

s-48

fiction-000U-000602D5

Ազգային իրենց խորհուրդէն այսպէս մերկացուած, քոմիթաճիները կը վերածուէին պարզ ու խեղճ արարածներու։

Azgayin irenc’ xorhowrdēn ayspēs merkac’owaç, k’omit’ač̣inerë kë veraçowēin parz ow xeġč̣ araraçnerow.

s-49

fiction-000U-000602D6

Ու ատելով կ՚ոգեկոչէին անոնց մունջ ու նկուն նկարը, սուիններուն վանդակին մէջ, շղթայապիրկ ու անխօս։

OW atelov k,ogekočēin anonc’ mownǰ ow nkown nkarë, sowinnerown vandakin mēǰ, šġt’ayapirk ow anxòs.

s-50

fiction-000U-000602D7

Ո՞վ էին։

O?v ēin.

s-51

fiction-000U-000602D8

Ուրկէ՞ կու գային։

OWrkē? kow gayin.

s-52

fiction-000U-000602D9

Անոնք՝ որոնք եղած էին հետերնին, այդ օրերուն իրենց չհարցուցածը հիմա կը հարցնէին անոնց ոգեկոչուած պատկերներուն։

Anonk’, oronk’ eġaç ēin heternin, ayd òrerown irenc’ čharc’owc’açë hima kë harc’nēin anonc’ ogekočowaç patkernerown.

s-53

fiction-000U-000602DA

Անգիտացած էին անոնց ինչու գալն անգամ։

Angitac’aç ēin anonc’ inčow galn angam.

s-54

fiction-000U-000602DB

Ոչ ոք ուշադրութիւն կ՚ընէր իր մտածումներուն։

Oč ok’ owšadrowt’iwn k,ënēr ir mtaçowmnerown.

s-55

fiction-000U-000602DC

Ճամբու իւրաքանչիւր ոլորք պահ մը կ՚ընդհատէր անոնց նիւթը։

Č̣ambow iwrak’ančiwr olork’ pah më k,ëndhatēr anonc’ niwt’ë.

s-56

fiction-000U-000602DD

Ամէն արտ անհատականութիւն մը ունի ու դէմք մը։

Amēn art anhatakanowt’iwn më owni ow dēmk’ më.

s-57

fiction-000U-000602DE

Նոյնիսկ մութը անբաւական է եղծելու անոնց այդ առաքինութիւնը։

Noynisk mowt’ë anbawakan ē eġçelow anonc’ ayd aṙak’inowt’iwnë.

s-58

fiction-000U-000602DF

Կը ձգուէին պարտէզներու տէրերուն, տուներուն դէպի իրականութիւնները։

Kë jgowēin partēznerow tērerown, townerown dēpi irakanowt’iwnnerë.

s-59

fiction-000U-000602DG

Ու քիչ-քիչ կը մոռնային։

OW k’ič-k’ič kë moṙnayin.

s-60

fiction-000U-000602DH

Եւ որովհետեւ գեղին առաջաւոր մասը, աս ու ան ձեւով, խառնուած էր անոնց ներկայութեամբը ստեղծուած խռովքին, զարմանալէ յետոյ, յոգնած՝ թափանցիկ ու անպտուղ ճիգէն, կը լքէին քոմիթաճիներուն խորհուրդը, ծանրանալու համար փոքր դրուագներու, իրենց ծանօթներէն, իրենց իսկ պատահածներէն, երգարանի մը համար տունով-տեղով աքսորուած վարժապետէն։

EW orovhetew geġin aṙaǰawor masë, as ow an jewov, xaṙnowaç ēr anonc’ nerkayowt’eambë steġçowaç xṙovk’in, zarmanalē yetoy, yognaç, t’ap’anc’ik ow anptowġ č̣igēn, kë lk’ēin k’omit’ač̣inerown xorhowrdë, çanranalow hamar p’ok’r drowagnerow, irenc’ çanòt’nerēn, irenc’ isk patahaçnerēn, ergarani më hamar townov-teġov ak’sorowaç varžapetēn.

s-61

fiction-000U-000602DI

Իրենցը, այսինքն՝ հիմակուա՞նը։

Irenc’ë, aysink’n, himakowa?në.

s-62

fiction-000U-000602DJ

Անոնք կը դատէին զայն, քիչ մը փոքր ու սկեպտիկ։

Anonk’ kë datēin zayn, k’ič më p’ok’r ow skeptik.

s-63

fiction-000U-000602DK

Ու հիմա, որ ա՛լ հեռու էին անմիջական պատուհասին մղձաւանջէն - արձակուելէ առաջ, բանտին բակին մէջ, յետոյ շուկան աղօթած էին Սուլթանին արեւշատութեան համար -, կարծես ազատուած ընդմիշտ թուրքին ահէն, իրենց գեղին քաղցր մերձաւորութեան առջեւ, անոնք վերադարձան իրենց տարիքին հիմնական պահանջին։

OW hima, or a՛l heṙow ēin anmiǰakan patowhasin mġjawanǰēn - arjakowelē aṙaǰ, bantin bakin mēǰ, yetoy šowkan aġòt’aç ēin Sowlt’anin arewšatowt’ean hamar -, karçes azatowaç ëndmišt t’owrk’in ahēn, irenc’ geġin k’aġc’r merjaworowt’ean aṙǰew, anonk’ veradarjan irenc’ tarik’in himnakan pahanǰin.

s-64

fiction-000U-000602DL

Ու կը գունաւորէին իրենց կարօտը, ըղձանքները, արիւնին խենթութիւնները, մերթ սրամիտ ջերմութեամբ, մերթ նիւթով, թանձր պատկերներով, իրապաշտ ու լիրբ, նետելով բառերուն հետ, քովէն՝ անուններ, վաւերական, գեղէն՝ կնիկի, աղջիկի, հարսի, - բոլորն ալ մեծաւորներէն, որոնք իրենց հետ բանտ, իրենց հետ արձակուած, վարձեր էին պատրաստի բոլոր կառքերը, ժամ առաջ վազելու համար ոչ թէ իրենց տուները - շատ-շատ անգամ երիտասարդներու բերնին մէջ տուն մը բանաձեւի կը վերածուի հոն աճող աղջկան կամ «լուս տուող» հարսին անունով -, այլ՝ ծոցը աս ու ան կնիկին։

OW kë gownaworēin irenc’ karòtë, ëġjank’nerë, ariwnin xent’owt’iwnnerë, mert’ sramit ǰermowt’eamb, mert’ niwt’ov, t’anjr patkernerov, irapašt ow lirb, netelov baṙerown het, k’ovēn, anownner, vawerakan, geġēn, kniki, aġǰiki, harsi, - bolorn al meçawornerēn, oronk’ irenc’ het bant, irenc’ het arjakowaç, varjer ēin patrasti bolor kaṙk’erë, žam aṙaǰ vazelow hamar oč t’ē irenc’ townerë - šat-šat angam eritasardnerow bernin mēǰ town më banajewi kë veraçowi hon ač̣oġ aġǰkan kam «lows towoġ» harsin anownov -, ayl, çoc’ë as ow an knikin.

s-65

fiction-000U-000602DM

Դրամը, մեծ մեղքերը, խուլ ու գաղտ ախտերը գեղի կնիկներէն կազմած էին մասնաւոր դասակարգ ու զարգացուցած անոնց ախտաժէտ միսերուն մէջ այլապէս խոր խռովքներ, երակուելու ատեն չունեցող յուզումներ, որոնք գործի կը վերածուէին երբեմն զգայացունց մեղքով մը, տիրելով պարզ մարդերու խաղաղ գիշերներուն։

Dramë, meç meġk’erë, xowl ow gaġt axterë geġi kniknerēn kazmaç ēin masnawor dasakarg ow zargac’owc’aç anonc’ axtažēt miserown mēǰ aylapēs xor xṙovk’ner, erakowelow aten čownec’oġ yowzowmner, oronk’ gorçi kë veraçowēin erbemn zgayac’ownc’ meġk’ov më, tirelov parz marderow xaġaġ gišernerown.

s-66

fiction-000U-000602DN

Ու ասոնք կիներն էին հարուստներուն։

OW asonk’ kinern ēin harowstnerown.

s-67

fiction-000U-000602DO

Աղքատներու հաշուոյն, ամէն կին տեսարան կու գար, իր հրապոյրներուն ամբողջ հէնքովը, սանկ ընտանի, մօտիկ, մասնաւորներու կծիկէն, որով միս մը կը զատուի միւս միսէն, անցնելու համար սա տղոց ակռաներէն, շրթներէն, որոնք անզգալաբար կը պարպուէին այրերուն համար այնքան պինդ հեգնութեան երանգէն, ըսես նուաճուելով սեռին խոր ձգողութենէն ու կ՚արտաբերէին հարսը, աղջիկը, կինը, իրենց մարմնամոյնքը՝ խորախորհուրդ, թունդ օղիի մը պէս ներսերը այրող յուզումով։

Aġk’atnerow hašowoyn, amēn kin tesaran kow gar, ir hrapoyrnerown amboġǰ hēnk’ovë, sank ëntani, mòtik, masnawornerow kçikēn, orov mis më kë zatowi miws misēn, anc’nelow hamar sa tġoc’ akṙanerēn, šrt’nerēn, oronk’ anzgalabar kë parpowēin ayrerown hamar aynk’an pind hegnowt’ean erangēn, ëses nowač̣owelov seṙin xor jgoġowt’enēn ow k,artaberēin harsë, aġǰikë, kinë, irenc’ marmnamoynk’ë, xoraxorhowrd, t’ownd òġii më pēs nerserë ayroġ yowzowmov.

s-68

fiction-000U-000602DP

Ու շարքը դասական հէնքերուն, միամիտ ու խորունկ, որոնք կը բացատրեն սիրային եղանակներուն սրտառուչ քաղցրութիւնը եւ գեղէ գեղ կրակ ու համ կը փոխադրեն միջոցին վրայով։

OW šark’ë dasakan hēnk’erown, miamit ow xorownk, oronk’ kë bac’atren sirayin eġanaknerown srtaṙowč k’aġc’rowt’iwnë ew geġē geġ krak ow ham kë p’oxadren miǰoc’in vrayov.

s-69

fiction-000U-000602DQ

Քսանամենի տղաքը, կարգուելէ առաջ սեռ են ամբողջութեամբ։

K’sanameni tġak’ë, kargowelē aṙaǰ seṙ en amboġǰowt’eamb.

s-70

fiction-000U-000602DR

Գեղին բոլոր յոգնութիւնները, ու դուք կը հասկնաք նիւթական աշխատանքին ամէնէն ծանր տեսակները, բոլոր զբաղանքն ու աղքատութիւնը անզօր կը մնան գերագոյն այդ ցուցմունքին դէմ, որ տղոց մարմինները կ՚ասղնտէ ու անոնց հոգին հազար բերան աղբիւրի մը կը վերածէ։

Geġin bolor yognowt’iwnnerë, ow dowk’ kë hasknak’ niwt’akan ašxatank’in amēnēn çanr tesaknerë, bolor zbaġank’n ow aġk’atowt’iwnë anzòr kë mnan geragoyn ayd c’owc’mownk’in dēm, or tġoc’ marminnerë k,asġntē ow anonc’ hogin hazar beran aġbiwri më kë veraçē.

s-71

fiction-000U-000602DS

Ինչ որ ալ ընեն, նիւթեղէն կենցաղի որ ձեւին ալ մտնեն, անոնք պիտի յաճախուին սեռին մեծ մագնիսէն ու պիտի արեւելուին անոր բեւեռներէն։

Inč or al ënen, niwt’eġēn kenc’aġi or jewin al mtnen, anonk’ piti yač̣axowin seṙin meç magnisēn ow piti arewelowin anor beweṙnerēn.

s-72

fiction-000U-000602DT

Այսպէս էր, որ անոնք մոռցած իրենց տուներուն դժնդակ զօրութիւնը, մոռցած նոյնիսկ իրենց մայրերն ու պարագաները կը շինէին պատկերները վերադարձողներու միացումին, անգիտելով սեռէն դուրս ամէն բան, ուրանալով ծերունի հայրը, որ գաւազանին տուած իր լխկող ոտքերը՝ կը կենար սեմին, պագնելու համար դարձող զաւակը, անգիտելով կարօտին պարզ, մարդկեղէն յուզումին բաժինը՝ տան առաջներուն, տեսարանին վրայ ցաթեցնելով միայն ու միայն արեւը սեռին, յիմար ու միամիտ։

Ayspēs ēr, or anonk’ moṙc’aç irenc’ townerown džndak zòrowt’iwnë, moṙc’aç noynisk irenc’ mayrern ow paraganerë kë šinēin patkernerë veradarjoġnerow miac’owmin, angitelov seṙēn dowrs amēn ban, owranalov çerowni hayrë, or gawazanin towaç ir lxkoġ otk’erë, kë kenar semin, pagnelow hamar darjoġ zawakë, angitelov karòtin parz, mardkeġēn yowzowmin bažinë, tan aṙaǰnerown, tesaranin vray c’at’ec’nelov miayn ow miayn arewë seṙin, yimar ow miamit.

s-73

fiction-000U-000602DU

Այդ տղոց հաշիւներով ամէն կին պարտաւոր էր ընդունելու իր էրիկը դրան սեմէն, բերնին, այտերուն ու աչքին մէջ փոխադրելով ինչ որ անոր համը կը շինէ աշխարհի աչքին։

Ayd tġoc’ hašiwnerov amēn kin partawor ēr ëndownelow ir ērikë dran semēn, bernin, ayterown ow ačk’in mēǰ p’oxadrelov inč or anor hamë kë šinē ašxarhi ačk’in.

s-74

fiction-000U-000602DV

Ու տղոց երեւակայութիւնը կը մանրամասնէր կարմիրն ու դալուկը, թուշին խալն ու աչքերուն ծովը, դատելով մորթին, հասակին, մազերուն ու ծոցին փաստերը, առանձին առանձին, որոնց համեմատ աս ու ան հարսը շրթունքիդ ներքեւ «ճըմլուած նուռ կը դառնար», կամ՝ լուացուելէ յետոյ՝ արեւին փռուած «մետաքսի կտոր», կամ՝ «հրեղէն էակ», որուն նայուածքին տակ քարերը լեզու կ՚ելլեն։

OW tġoc’ erewakayowt’iwnë kë manramasnēr karmirn ow dalowkë, t’owšin xaln ow ačk’erown çovë, datelov mort’in, hasakin, mazerown ow çoc’in p’asterë, aṙanjin aṙanjin, oronc’ hamemat as ow an harsë šrt’ownk’id nerk’ew «č̣ëmlowaç nowṙ kë daṙnar», kam, lowac’owelē yetoy, arewin p’ṙowaç «metak’si ktor», kam, «hreġēn ēak», orown nayowaçk’in tak k’arerë lezow k,ellen.

s-75

fiction-000U-000602E0

Յետոյ՝ անոնք զոյգին կը հետեւին բակին կիսամութին մէջ, իբր թէ մինակ ըլլային, այսինքն՝ առանց տուն մը պզտիկի, կեսուրի, կեսրայրի, ազգականներու։

Yetoy, anonk’ zoygin kë hetewin bakin kisamowt’in mēǰ, ibr t’ē minak ëllayin, aysink’n, aṙanc’ town më pztiki, kesowri, kesrayri, azgakannerow.

s-76

fiction-000U-000602E1

Անոնք անոնց մարմինները իրարու կու տային ու կ՚առնէին։

Anonk’ anonc’ marminnerë irarow kow tayin ow k,aṙnēin.

s-77

fiction-000U-000602E2

Սանդուխէն վերնայարկ։

Sandowxēn vernayark.

s-78

fiction-000U-000602E3

Յետոյ՝ սրահ, սենեակ։

Yetoy, srah, seneak.

s-79

fiction-000U-000602E4

Ու խեղճ այդ կիները պարտաւոր էին, ամէն մէկ տեղի համար, իրենց բերանէն, մատներէն, ու մարմինին աւելի պատսպարուած մասերէն հանել, կատարել յատկանշական այն շարժուձեւը, որով կին մը կը զատուի մեր մտքին մէջ ու կ՚անձնանայ։

OW xeġč̣ ayd kinerë partawor ēin, amēn mēk teġi hamar, irenc’ beranēn, matnerēn, ow marminin aweli patsparowaç maserēn hanel, katarel yatkanšakan ayn šaržowjewë, orov kin më kë zatowi mer mtk’in mēǰ ow k,anjnanay.

s-80

fiction-000U-000602E5

Անոնք կ՚աւարտէին ընդունելութիւնը, գինին ու ճամբու կը դնէին, մեծ աճապարանքի մէջ, բոլորը, հետեւելու համար զոյգին մինչեւ չորս խաւ անկողիններէ կազմուած մահիճը ու կը պառկեցնէին զանոնք։

Anonk’ k,awartēin ëndownelowt’iwnë, ginin ow č̣ambow kë dnēin, meç ač̣aparank’i mēǰ, bolorë, hetewelow hamar zoygin minčew čors xaw ankoġinnerē kazmowaç mahič̣ë ow kë paṙkec’nēin zanonk’.

s-81

fiction-000U-000702E6

- Ուտողաց անո՜ւշ, Սողոմենց Սողոմ։

- OWtoġac’ ano!wš, Soġomenc’ Soġom.

s-82

fiction-000U-000802E7

Պոռացողը շուտիկ կառապան մըն էր, մօրը մանածը ծախած, որ գործին բերումով կը ճանչնար նաւահանգիստը, Պրուսան, անոր ջերմուկները ու ասոնց ծառերուն ներքեւ գիշերազբաղ խրախճանքները, պոռնիկներով ու մանչերով ու կը նկատուէր սեռային մարզին վրայ առաջնակարգ մասնագէտ։

Poṙac’oġë šowtik kaṙapan mën ēr, mòrë manaçë çaxaç, or gorçin berowmov kë č̣ančnar nawahangistë, Prowsan, anor ǰermowknerë ow asonc’ çaṙerown nerk’ew gišerazbaġ xraxč̣ank’nerë, poṙniknerov ow mančerov ow kë nkatowēr seṙayin marzin vray aṙaǰnakarg masnagēt.

s-83

fiction-000U-000802E8

Պատմեր էր բանտին մէջ անմոռանալի դրուագներ, հնարովի կամ ապրուած ու շահած էր համակրութիւնը բանտապահին։

Patmer ēr bantin mēǰ anmoṙanali drowagner, hnarovi kam aprowaç ow šahaç ēr hamakrowt’iwnë bantapahin.

s-84

fiction-000U-000802E9

Կ՚ընէր այս ելոյթը, պճռկելու համար մեղուին բոյնը։

K,ënēr ays eloyt’ë, pč̣ṙkelow hamar meġowin boynë.

s-85

fiction-000U-000802EA

Սողոմենց Սողոմը անմատչելի էր մինչեւ սա պահը հեքիաթին եւ իրականութեան։

Soġomenc’ Soġomë anmatčeli ēr minčew sa pahë hek’iat’in ew irakanowt’ean.

s-86

fiction-000U-000802EB

Ընկերները, լուռ, սպասեցին, որ գոնէ հիմա, կատարուի սխրալի պատմումը Նալպանտենց Աղուորին ծոցէն, քանի որ յղութեան փաստը հասեր էր մինչեւ հոն, բանտը։

Ënkernerë, lowṙ, spasec’in, or gonē hima, katarowi sxrali patmowmë Nalpantenc’ Aġoworin çoc’ēn, k’ani or yġowt’ean p’astë haser ēr minčew hon, bantë.

s-87

fiction-000U-000802EC

Սողոմենց տղան մնաց համր, ինչպէս ըրած էր արդէն, ո՛չ հերքելով, ո՛չ հաստատելով հասարակաց տարաձայնութիւնը։

Soġomenc’ tġan mnac’ hamr, inčpēs ëraç ēr ardēn, o՛č herk’elov, o՛č hastatelov hasarakac’ tarajaynowt’iwnë.

s-88

fiction-000U-000902ED

- Ուտողաց անո՜ւշ, - կրկնեց կառապանը ու պարպեց տեսարանին վրայ մարմինը ալայպէյի մը կնոջ, որ Պրուսայէն նաւահանգիստ երթի մը պահուն նուաղած էր կառքին մէջ։

- OWtoġac’ ano!wš, - krknec’ kaṙapanë ow parpec’ tesaranin vray marminë alaypēyi më knoǰ, or Prowsayēn nawahangist ert’i më pahown nowaġaç ēr kaṙk’in mēǰ.

s-89

fiction-000U-000902EE

Իրա՞ւ։

Ira?w.

s-90

fiction-000U-000902EF

Սո՞ւտ։

So?wt.

s-91

fiction-000U-000902EG

Ինչո՞ւն էր պէտք։

Inčo?wn ēr pētk’.

s-92

fiction-000U-000902EH

Անիկա գրկած էր կինը, իջեցուցած ծառի մը տակ, ու լուսնի լոյսով ու համբոյրով արթնցուցած «հիւրիւ մէլէք» կնիկը...

Anika grkaç ēr kinë, iǰec’owc’aç çaṙi më tak, ow lowsni loysov ow hamboyrov art’nc’owc’aç «hiwriw mēlēk’» knikë...

s-93

fiction-000U-000A02EI

Հասած էին աղբիւրը հաճի Մարուկենց հաճի Պետրոսին, առաջի՛նը՝ գեղին սահմաններէն։

Hasaç ēin aġbiwrë hač̣i Marowkenc’ hač̣i Petrosin, aṙaǰi՛në, geġin sahmannerēn.

s-94

fiction-000U-000B02EJ

Մատղաշ ու գեղակերտ ընկուզենի մը - տնկուած ծնունդին օրը հաճի Մարուկենց հաճի Պետրոսին աղջկան, որ գեղին ամէնէն աղուոր աղջիկը ըլլալէ ետքը, բացառիկ զիջումով, պահած էր հայրական մականունը էրկանը տունը երթալէ ետքն ալ - ծանր բան մը կը դողացնէր անոնց շուրջը։

Matġaš ow geġakert ënkowzeni më - tnkowaç çnowndin òrë hač̣i Marowkenc’ hač̣i Petrosin aġǰkan, or geġin amēnēn aġowor aġǰikë ëllalē etk’ë, bac’aṙik ziǰowmov, pahaç ēr hayrakan makanownë ērkanë townë ert’alē etk’n al - çanr ban më kë doġac’nēr anonc’ šowrǰë.

s-95

fiction-000U-000B02EK

Ծա՞ռը, թէ գեղանի կնիկին պատկերը։

Ça?ṙë, t’ē geġani knikin patkerë.

s-96

fiction-000U-000B02EL

Իրողութիւն էր, որ անոնց շուրջը կը ծաւալէր պտուղէն նոր կողոպտուած ծառի այն տրտում, կոծկոծուն հոտը, որ կը դիմանայ տակաւին քանի մը օր ալ, քաղէն ետքը։

Iroġowt’iwn ēr, or anonc’ šowrǰë kë çawalēr ptowġēn nor koġoptowaç çaṙi ayn trtowm, koçkoçown hotë, or kë dimanay takawin k’ani më òr al, k’aġēn etk’ë.

s-97

fiction-000U-000B02EM

Յետոյ՝ մարդոց շունչը, համը, քանի մը ժամերը, որոնցմով յօրինուեցաւ գաղփաղփուն պատկերը աղուոր կիներով տրոփուն ու տղոց մտքին մէջ անջինջ փորագրուող։

Yetoy, mardoc’ šownčë, hamë, k’ani më žamerë, oronc’mov yòrinowec’aw gaġp’aġp’own patkerë aġowor kinerov trop’own ow tġoc’ mtk’in mēǰ anǰinǰ p’oragrowoġ.

s-98

fiction-000U-000B02EN

Վասնզի կեանքը թեթեւ է, երբ կը քալէ։

Vasnzi keank’ë t’et’ew ē, erb kë k’alē.

s-99

fiction-000U-000B02EO

Կապարի պէս կը ճնշէ անիկա, երբ կը կենայ։

Kapari pēs kë č̣nšē anika, erb kë kenay.

s-100

fiction-000U-000B02EP

Այդ ընկուզենիին տակ ան օրը եղած էր հաւանաբար հաճի Պետրոսի հարսը, այլապէս խռովիչ ու մտքերու վրայ աննահանջ գամուող այդ միւս կնիկը։

Ayd ënkowzeniin tak an òrë eġaç ēr hawanabar hač̣i Petrosi harsë, aylapēs xṙovič ow mtk’erow vray annahanǰ gamowoġ ayd miws knikë.